រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការក្លាយជាសមាជិកនៃOCPBC ជាការបើកទំព័រថ្មីក្នុងនយោបាយការបរទេស និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីការទទួលស្គាល់ឆន្ទៈនិងតួនាទីដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា នៅក្នុងការរួមចំណែកដើម្បីសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ពិភពលោក

ថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (Organizational Committee of the Peacebuilding Commission-OCPBC) សម្រាប់អាណត្តិ ២០២៥-២០២៦ ក្នុងអំឡុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៥៤ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ ការជាប់ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព សម្រាប់អាណត្តិ ២០២៥-២០២៦ តាមរយៈការបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គូសបញ្ជាក់ថា ជាការបើកទំព័រថ្មីក្នុងនយោបាយការបរទេស និងជាសក្ខីកម្មឆ្លុះបញ្ចាំងពី ឆន្ទៈរួមចំណែកដើម្បីសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ពិភពលោក។

លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា ការក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) នេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តនិងការចូលរួមកាន់តែសកម្មបន្ថែមទៀតរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងការរួមចំណែកជំរុញកសាងសន្តិភាព ក៏ដូចជាការគាំទ្រការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់ពិភពលោក ដែលកម្ពុជាបានចូលរួមជាប្រចាំតាំងពីឆ្នាំ២០០៦ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ពោលគឺកម្ពុជាបានបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅចូលក្នុងបេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ សរុបប្រមាណជាជិត ១ម៉ឺននាក់រួចមកហើយ។ ដូចដែលយើងបានដឹងរួចហើយថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់សង្គ្រាមស៊ីវិលរាប់ទសវត្សរ៍ ហើយនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អង្គការសហប្រជាជាតិ បានបំពេញបេសកកម្មរបស់ខ្លួន ដោយបានចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។ ការក្លាយជាសមាជិកនៃ OCPBC ពិតជាមានគុណតម្លៃយ៉ាងខ្លាំង ស្របទៅនឹងអ្វីដែលលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អះអាងថា ជាគុណតម្លៃនៃអរិយធម៌ខ្មែរសម័យសន្តិភាពគឺ "ការកសាងសន្តិភាព"។

ជាមួយគ្នានេះ ការក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) របស់កម្ពុជា ក៏ជាកិត្តិយសដ៏វិសេសមួយផងដែរសម្រាប់មេដឹកនាំ ប្រជាជន និងប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាដែលធ្លាប់តែជាប្រទេសរងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ហើយត្រូវការការអន្តរាគមន៍ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្វែងរកសុខសន្តិភាព វិបុលភាព និងត្រូវការជំនួយបរទេសដើម្បីស្ដារនិងកសាងអភិវឌ្ឍប្រទេសឡើងវិញ ពេលនេះ កម្ពុជាបានជួយដល់បណ្ដាប្រទេសនានាវិញម្ដង នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនៅក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅថែរក្សាសន្តិភាព និងការចូលរួមចំណែកជាដំណោះស្រាយទៅលើបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកផ្សេងទៀត ទាំងក្នុងវេទិកាតំបន់និងពិភពលោក។ ការចូលរួមទាំងអស់នេះ គឺជាការចូលរួមទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពការទូត និងទាំងការចែករំលែកទស្សនាទាន ជាមេរៀន ជាបទពិសោធន៍ និងសកម្មភាពផ្ទាល់ ដើម្បីចូលរួមជំរុញ និងរួមចំណែកកសាងសន្តិភាព សម្រាប់បណ្ដាប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ក្នុងនាមកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃអង្គការពិភពលោកមួយនេះ។

បន្ថែមពីលើនេះ ការបោះឆ្នោតគាំទ្រកម្ពុជា ពីសំណាក់ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងឡាយ គឺជាសក្ខីកម្មពិតប្រាកដ និងជាសារនយោបាយដ៏ជាក់លាក់មួយ ដែលបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក ទទួលស្គាល់អំពីសមិទ្ធផលនិងការចូលរួមចំណែកមិនអាចខ្វះបានរបស់កម្ពុជានៅក្នុងការថែរក្សា កសាង និងស្វែងរយកសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពពិភពលោកនាពេលកន្លងមក។ មានន័យថា គោលជំហររបស់កម្ពុជាចំពោះសន្តិភាពសាកល មិនមែនមានត្រឹមតែនៅលើបបូរមាត់ ឬនៅលើតែក្រដាសនោះទេ តែកម្ពុជាបានចូលរួមជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង និងការចែករំលែកបទពិសោធន៍កសាងសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាដោយផ្ទាល់ ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះបានមើលឃើញ និងទទួលស្គាល់តាមរយៈការបោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខភាពកម្ពុជាខាងលើនេះ។

ជាងនេះទៅទៀត ការក្លាយជាសមាជិកនៃ OCPBC នេះ ក៏បានសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញផងដែរអំពី ការបើកទំព័រនយោបាយការទូតថ្មីបន្ថែមទៀតរបស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាការចូលរួមជំរុញឱ្យកម្ពុជាបន្តតួនាទីជាសមាជិកដ៏សកម្មមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅក្នុងការរួមចំណែកជំរុញ កសាង និងថែរក្សាសន្តិភាពសាកលលោកជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ខណៈដែលបណ្ដាប្រទេសនានាបានមើលឃើញ និងទទួលស្គាល់តួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងជ្រោមជ្រោងសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ដោយកម្ពុជាបានពង្រីកតួនាទីរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់និងពិភពលោក តាមរយៈការក្លាយជាទីតាំងនៃការជជែកពិភាក្សា និងកិច្ចប្រជុំកំពូល ក៏ដូចជាវេទិកាសំខាន់នានាទាំងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ និងពិភពលោក ដូចជាកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននិងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាជាដើម។

លើសពីនេះទៅទៀត ការបោះឆ្នោតគាំទ្រកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរអំពីទំនុកចិត្ត ភាពជឿជាក់ និងការគាំទ្ររបស់សមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលកម្ពុជានឹងមានសម្លេងការទូតកាន់តែរឹងមាំ នៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជំរុញ និងស្វែងរកសន្តិភាពនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនេះ ដែលនេះគឺជាអំណាចទន់មួយបន្ថែមរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងការជ្រោមជ្រែងកិច្ចការផ្សេងៗនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ខណៈដែលនៅក្នុងទសវត្សរ៍មុនៗ កម្ពុជាពុំសូវមានសម្លេងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីលើកឡើងនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិដើម្បីជ្រោមជ្រែងសន្តិភាពនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក គឺទើបតែប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយប៉ុណ្ណោះ ដែលកម្ពុជាបានលេចធ្លោនៅក្នុងជំហរនយោបាយការទូត និងនៅក្នុងបញ្ហាតំបន់និងសាកលលោក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 22 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 04:19 PM

ទម្រង់ផ្ការីកដែលប្រជាជាតិខ្មែរត្រូវការ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

   ឈានមកដល់រដូវធ្លាក់ខ្យល់ពីជើង អាកាសធាតុបានចាប់ផ្ដើមត្រជាក់ខ្លាំងទៅតាម​រដូវ ប៉ុន្តែបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាមិនបានត្រជាក់ទៅតាមរដូវនោះទេ ពោលគឺអ្នក​នយោបាយខ្មែរមួយចំនួន តែងតែព្យាយាមដុតបញ្ឆេះកំដៅនយោបាយជាប់ជានិច្ច រាប់ចាប់​តាំង​ពី​ការ​ទាញព្រឹត្តិការណ៍នៅតាមប្រទេសនានាភ្ជាប់មកកម្ពុជា និងការយក​បញ្ហាមួយ​ចំនួន​​​បំភ័ន្ត និងដុត​បញ្ឆេះកំហឹងពលរដ្ឋឱ្យខឹងស្អប់និងប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល។ ចុង​ក្រោយ​នេះ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ផ្ការីក» ដើម្បីបំផុស​ចរន្ត​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការបំផុសកំហឹងពលរដ្ឋឱ្យមានការឈឺចាប់នឹងបញ្ហាសង្គម ដុតបញ្ឆេះបញ្ហា​អធិប​តេយ្យ និងរុញច្រានស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងស្រុកឱ្យកើនកំដៅ ដើម្បី​ឱ្យគេមើល​ឃើញ​ថា ខ្លួនកំពុងទទួលបានការគាំទ្រ ហើយព្យាយាមអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែ​មានការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្នខ្លាំង​ចំពោះ​​ចរន្ត​ងើបឡើងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមការអំពាវនាវរបស់ខ្លួន។ ទោះ​ជា​យ៉ាងណា នៅ​កម្ពុជា រដូវ​រំហើយបានមកដល់ ខ្យល់ក៏ធ្លាក់ អាកាសធាតុក៏ត្រជាក់ តែចិត្ត​អ្នក​នយោបាយ​​ក្រៅ​ស្រុកនៅតែបន្តក្ដៅជាប់ជានិច្ច។ ក្ដៅក៏ព្រោះតែកន្លងមកនេះ បើទោះបី​ជា​ខ្លួន​ព្យាយាម​ញុះញង់ បំប៉ោងព្រឹត្តិការណ៍ និងបំភ័ន្តការពិត ដើម្បីបំផុសបំផុល​ឱ្យ​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរចូល​រួមបាតុកម្មដែលខ្លួនបានរៀបចំនៅបរទេស និងគម្រោងបាតុកម្ម​ក្នុងស្រុក​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏នៅតែមិនមានការ​ចូលរួមនិងគាំទ្រខ្លាំងក្លាតាមការចង់បានរបស់ខ្លួនឡើយ។

   បន្ទាប់ពីការព្យាយាមជាច្រើនលើកច្រើនសារ នៅក្នុងការរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងរាជ​រដ្ឋាភិបាល និងការបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍ ក៏ដូចជាចលនាផ្សេងៗ ដែលចុងក្រោយនេះគឺ ចលនា​ដែលអតីតមេដឹកនាំ​គណប​ក្សប្រឆាំងហៅថា “ចលនាជាតិតស៊ូ” មិនបានសម្រេច ពេលនេះ​ក្រុមអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសបានបំផុសពាក្យ “ផ្ការីក” ស្ទើនៅគ្រប់​សារនយោបាយ​ដែលខ្លួនបានលើកឡើង។ “ផ្ការីក” ដែលលោក សម រង្ស៊ី ចង់បាននោះ ទំនងជាការ​ចង់​សាក​ល្បង​រុញចលនាខាងក្នុងឱ្យងើបឡើងប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីបរាជ័យ​នៃការ​រៀបចំ​បាតុ​កម្មជាបន្តបន្ទាប់នៅបរទេស​ ដោយពុំសម្រេចបានតាមការចង់បានរបស់ខ្លួន។ បើពិនិត្យ​មើលចេតនារបស់អតីតមេដឹកនាំ​គណប​ក្សប្រឆាំងរូបនេះ ពាក្យ “ផ្ការីក” នេះ គឺលោកហាក់​ចង់​​រុញ​បញ្ឆេះ​ចរន្តខឹងស្អប់រដ្ឋាភិបាលពីផ្ទៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការព្យាយាម​ញុះ​ញង់ ប្រតិដ្ឋហេតុការណ៍ បំភ័ន្តមតិមហាជនដោយបង្វែរបញ្ហាមួយចំនួនដែលកំពុងកើត​មាន​ឡើងថាជាកំហុសទាំង​ស្រុង​បង្កឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឈានទៅបំផុសបំផុល​ការឈឺចាប់នឹងបញ្ហាសង្គម និងស្មារតី​ជាតិ​និយមជ្រុល​ ក្រោកឡើងប្រឆាំងនឹងរាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា។ បន្ថែមពីនេះ សារ “ផ្ការីក” របស់លោក សម រង្ស៊ី ក៏ទំនងជាធ្វើឡើងដើម្បីព្យាយាមញុះញង់ បំបែកបំបាក់ បង្ក​ភាព​មិនទុកចិត្តក្នុងរង្វង់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច និងរាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ ទោះជា​យ៉ាងនេះក្ដី សារញុះញង់នេះ ហាក់ដូចជា​មិន​បានទទួលផលតាមការចង់បានរបស់លោក សម រង្ស៊ី ទាល់តែសោះ ព្រោះគេអាច​ពិចារណា​បានយ៉ាងងាយថា ប្រសិន​បើ​​រឿង​នេះជាការពិតមែននោះ លោក សម រង្ស៊ី ច្បាស់​ជា​ព្យាយាម​​បិទ​បាំង និង​ការ​ពារ​កុំឱ្យមានការលេចឮឬមានការ​សង្ស័យថា សមាសភាព​ដែល​​គាំទ្រឬចូលរួមនៅក្នុង​មហិច្ឆតាចង់បានអំណាច​របស់​លោក​​ សម រង្ស៊ី នៅក្នុងជួរ​គណ​បក្ស​កាន់​អំណាច ឬរាជ​រដ្ឋាភិបាល​ជាក់ជាមិនខាន តែផ្ទុយទៅវិញលោកបានព្យាយាមប្រើ​ប្រាស់​សារដើម្បីឱ្យមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច​ ជឿជាក់ថានេះជាការពិតទៅវិញ។ នេះហាក់បី​ដូច​ជា លោក សម រង្ស៊ី ស្រមើល​ស្រមៃខ្លាំងពេកនៅក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ រហូត​ដល់​ចេញ​ចំណុច​ខ្សោយ​ដែលងាយគេមើលឃើញនៅលើគោកដូច្នេះ។

   ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន “ផ្ការីក” ដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រាថ្នាចង់បានក្នុងទម្រង់ជាបដិវត្តន៍ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិតជាមិនមែន​ជាផ្ការីក ដែលប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជាចង់មើលឃើញនោះទេ ព្រោះចាប់តាំងពីការ​ប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន រាស្ត្រខ្មែរហាក់ពុំ​ធ្លាប់មើលឃើញតួអង្គអតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ លះបង់នូវសេចក្ដីសុខ និង​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីប្រទេសនិងប្រជាជនខ្មែរ ក្រៅតែពី​មហិច្ឆ​តា​ចង់បាន​អំណាច​របស់​ខ្លួននោះ​ឡើយ រាប់​ចាប់​តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍ដកបង្គោលព្រំដែន ហើយ​រត់ចោលស្រុក​រួចទុកឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ដែល​ខ្លួន​បាន​ទាញឱ្យជាប់ពាក់ព័ន្ធ ត្រូវកាត់ទោស, ការអំពាវនាវ​ឱ្យ​បរទេស​ដាក់​ទណ្ឌ​កម្ម​ប្រទេស​​ជាតិ​ខ្លួន, ការរុញច្រានបាតុកម្មទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែ​កម្មករឱ្យ​វិវត្ត​ទៅជា​កុប្ប​កម្មយ៉ាង​ហិង្សានៅផ្លូវវេងស្រេង, ការ​រៀប​ចំរុញច្រានបាតុកម្មប្រឆាំង​នឹង​លទ្ធ​ផល​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ ឱ្យវិវត្តទៅជាបាតុកម្មទាមទារ​ទម្លាក់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ស្រប​ច្បាប់ តែលាក់គោល​បំណងពិតប្រាកដគឺ ដើម្បីតថ្លៃ​តំណែង​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​នាំ​រដ្ឋ​សភា, ការ​បំផុស​ព្រឹត្តិការណ៍​វិល​ត្រឡប់ចូលស្រុកវិញ និងគម្រោងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹង​កិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV-DTA) ដែល​បង្កប់នូវចេតនា​ចង់​ផ្ដួល​រំលំ​រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាដើម។

   ជាមួយគ្នានេះដែរ ការមើលឃើញកាន់តែច្បាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ អំពី​ចេតនា​នយោបាយទុច្ចរឹត​ចំពោះប្រទេសជាតិពីសំណាក់​អ្នកនយោបាយប្រឆាំង បានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋ​លែង​មានក្ដីសង្ឃឹម ហើយក៏គ្មានការជឿជាក់បន្ត ទៅលើក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែល​តែង​តែកេងចំណេញ​ពីស្មារតី​ជាតិ​និយម​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។  ការណ៍នេះ​ក៏​បាន​ក្លាយ​ជាចប​សម្រាប់​ជីក​កប់​អាជីពនយោបាយ​របស់​ក្រុម​ប្រឆាំង​ជ្រុលនិយមនៅកម្ពុជា ដែល​ព្យាយាម​បំភ្លៃ​ការពិត ប្រតិដ្ឋហេតុ​ការណ៍ ដើម្បីទាក់ទាញ​ការគាំទ្រនិង​ចូល​រួម​នៅ​ក្នុង​សេនារី​យ៉ូ​ដណ្ដើម​អំណាចរបស់ខ្លួនផងដែរ ដូចពាក្យចាស់បុរាណពោលថា «ភូតច្រើនចាញ់​អាត្មា»។

   បទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដែលបាន​បន្សល់ទុក គឺជាមេរៀនដ៏មានអត្ថ​ន័យ​បំផុត ដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរត្រូវតែរៀនសូត្រ ចងចាំ និងដាស់តឿន​ស្មារតី​ខ្លួន​ឱ្យ​បាន​ជាប់​ជានិច្ច​ថា ចាប់តាំងពីក្រោយសម័យអង្គរ ដោយសារតែ​ការ​បែក​បាក់​សាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង​រវាង​ខ្មែរ​និង​ខ្មែរ បានធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិមួយនេះ​ត្រូវបាត់​បង់ទឹកដី និងអធិបតេយ្យ​ជាតិ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​រៀងមក ហើយគឺជាការហុចឱកាសទៅឱ្យបរទេស អាចចូលលូកលាន់ចូល​កិច្ច​ការ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ខ្មែរ ត្រួតត្រានិងចាត់ចែងជោគវាសនានៃអ្នកដឹកនាំនិងប្រជាជនខ្មែររហូត​ស្ទើ​តែ​បាត់​បង់ឈ្មោះចេញពីផែនទីពិភពលោក។ ជាការពិតណាស់ ប្រជាពល​រដ្ឋខ្មែរ ពិតជាឆ្អែត​ឆ្អន់​ហើយនឹង​សង្គ្រាមនិងការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងជាតិ​មិន​ឈប់​ឈរ​នៅ​​ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ពិសេស​សង្គ្រាម​ស៊ីវិលជាង៣ទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ដូច្នេះការព្យាយាមបំផុសបំផុលប្រជាពល​រដ្ឋឱ្យ​ចូល​រួមនៅក្នុង​បដិវត្តន៍ដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ខ្លួន ផ្ដួលរំលំរបបគ្រប់គ្រងមួយ គឺជារឿងដែលមិនអាចទៅរួចឡើយនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។

   នៅចំពោះមុខសភាពការណ៍បច្ចុប្បន្ននៃពិភពលោក ដែលកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិ​ជា​សាកល​ដូចជា វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច ភាពមិនច្បាស់លាស់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ​ថ្មី​របស់​មហាអំណាច កំណើនខ្ពស់នៃតម្រូវការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ផ្ការីកដែល​ប្រជា​ជាតិ​ខ្មែរ​ត្រូវការនាពេលនេះគឺ៖

     ១. ផ្ការីកចម្រុះពណ៌នៃនយោបាយការបរទេស ដែលកម្ពុជាត្រូវការ​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មិត្ត​ភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលហុចផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បី​រក្សា​ស្ថិរភាពនយោបាយ ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ក៏ដូចជាការពង្រឹងតួនាទី​របស់​កម្ពុជា​នៅ​លើ​ឆាកអន្តរជាតិ។

      ២. ផ្ការីកដែលជាផលនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងកំណើនជីវភាពប្រជាជន តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយគាំពារសង្គម និងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍជាតិ​ប្រកបដោយចីរភាព

      ៣. ផ្ការីកពិតប្រាកដនៅក្នុងចិត្តប្រជាជន នៅក្នុងបរិយាកាស​អំណោយ​ផល​នៃ​សុខ​សន្តិភាព ស្ថិរភាពសង្គម សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ

      ៤. ផ្ការីកដែលតំណាងដោយការរស់នៅសុដុមនីយកម្មរវាងគ្នានឹងគ្នា រវាងខ្មែរគ្រប់​និន្នាការ​នយោបាយ សាសនា វប្បធម៌ និងគ្រប់វណ្ណៈ/សាវតាសង្គម ជាជាងការសាប​ព្រោះ​មនោគម​វិជ្ជាដែលធ្វើឱ្យខ្មែរស្អប់ខ្ពើមគ្នា មើលគ្នាក្នុងភាពជាសត្រូវ ប្រកាន់បក្ខ​ពួក​ឬពណ៌​សម្បុរ​នយោបាយ។

   ជារួម ទាំងអ្នកនយោបាយ និង​ពល​រដ្ឋ សុទ្ធសឹងតែមានកាតព្វកិច្ច​ចូលរួម​ចំណែក​ជំរុញ​ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋ​កិច្ច​និងសង្គម ជាជាងការដុតបញ្ឆេះ​ផ្ទះ​ខ្លួន​ឯង ដើម្បីតែផល​ប្រយោជន៍​សួនតួរបស់ខ្លួន ព្រោះប្រទេសជាតិនេះគឺជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិ​របស់​យើង​ជា​ជន​ជាតិ​​ខ្មែរ​ទាំង​អស់គ្នា។ ដូចបានលើកឡើងខាងលើ មេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រ​បាន​បង្រៀន​យើង​យ៉ាង​​ច្បាស់​ថា នៅពេលដែលខ្មែរបែកបាក់ បរទេសតែងតែឆ្លៀត​លូកដៃ​ចូល​កកូរកកាយ​កិច្ច​ការ​​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ខ្មែរ ហើយពិតជាមិនអាចមានឱកាសនាំប្រទេសជាតិឈាន​ឆ្ពោះទៅ​ការ​រីក​ចម្រើន​បានឡើយ។ ការផ្លាស់ប្ដូរ​អំណាច​តាមរយៈការធ្វើបដិវត្តន៍ គឺជារឿងដែល​ត្រូវ​ចៀស​វាង​ឱ្យខាងតែបាន ព្រោះ​សង្គ្រាមងាយនឹងបង្កើត តែពិបាកនឹងបញ្ចប់ ហើយនឹង​នាំមក​នូវ​មហន្ត​រាយដ៏ធំធេង​សម្រាប់​ប្រជាជាតិទាំងមូល។ លើសពីនេះទៅទៀត អ្នកនយោបាយ​ខ្មែរ​គ្រប់​រូប ក៏គួរ​តែ​ចាប់​ភ្លឹក នឹក​ឈ្វេង​យល់ថា ដូនតាខ្មែរបានបន្សល់នូវកេរដំណែលដ៏ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់ឱ្យ​យើងជា​អ្នក​​ជំនាន់​ក្រោយ ដូច្នេះយើងគួរតែបន្សល់នូវស្នាដៃនិង​សមិទ្ធផល​សម្រាប់​អ្នក​ជំនាន់​ក្រោយ​ដូចគ្នាដែរ ដូច​ពាក្យចាស់ពោលថា «ទូកទៅកំពុងនៅ» ចៀសវាង​ត្រូវ​អ្នក​ជំនាន់​ក្រោយស្ដី​បន្ទោស​​និង​ចាត់​ទុកជាគំរូអាក្រក់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ៕

  ថ្ងៃពុធ, 18 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 01:48 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញជួបពិភាក្សា និងចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាជាមួយនឹងតំណាងមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ២រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច  ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបប្រតិភូសាលាច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ និងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជ្រាវ ដឹកនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យ SUN Zhiyu ព្រឹទ្ធបុរសរងមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ ដើម្បីពិភាក្សាការងារ។

នៅក្នុងឱកាសនៃជំនួបពិភាក្សាការងារនាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានអញ្ជើញចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងស្ថាប័នទាំងពីរ ស្ដីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងបណ្ដុះបណ្ដាលមុខជំនាញច្បាប់និងរដ្ឋបាលសាធារណៈផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីទាំងពីរ ក៏នឹងឈានទៅធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅលើវិស័យដទៃទៀត ដើម្បីចូលរួមចំណែកជំរុញទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនផងដែរ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 12:00 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ លើកឡើងអំពីមូលដ្ឋាន៥ចំណុចនៅក្នុងការវិភាគនយោបាយនិងសង្គម

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងជាការចែករំលែកបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមមួយរូបនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីមូលដ្ឋានសំខាន់ៗ៥ចំណុច ដែលលោកបណ្ឌិតបានផ្ដោតនៅក្នុងការផ្ដល់បទវិភាគកន្លងមកគឺ ប្រភពទិន្នន័យ ទិដ្ឋភាពច្បាប់/សង្គម ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹង ក្រមសីលធម៌/មនសិកា និងសច្ចភាព។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដើម្បីវិភាគនិងវាយតម្លៃបញ្ហាសង្គមនិងនយោបាយបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានការណ៍ជាក់ស្ដែង គេត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើប្រភពទិន្នន័យដែលជាមូលដ្ឋានសំខាន់បំផុត ដើម្បីជាធាតុចូលចម្បងមួយសម្រាប់ការវិភាគព្រឹត្តិការណ៍ឬបញ្ហាអ្វីមួយ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រភពទិន្នន័យនៅត្រង់ចំណុចនេះ គេអាចទាញចេញពីទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ទិន្នន័យដែលទទួលបានពីការស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ ដែលអ្នកវិភាគអាចទាញចេញពីការអានឯកសារ សៀវភៅ ការសិក្សាស្វែងយល់ឬអង្កេត ឬស្នាដៃស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទជាដើម។

បន្ថែមពីនេះ នៅក្នុងការវិភាគនិងវាយតម្លៃទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ អ្នកវិភាគក៏ត្រូវតែពិនិត្យទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់និងសង្គមផងដែរថា តើបញ្ហាឬប្រធានបទនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរប្រព្រឹត្តទៅឬនិន្នាការនៃសង្គម ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់យ៉ាងដូចម្ដេច ដោយការវិភាគត្រូវតែមានលក្ខណៈស្របទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ ឬមានលក្ខណៈសម្រាប់តាមការវិវត្តនៃសម័យកាលនីមួយៗដែរឬយ៉ាងណា។ គេមិនអាចវិភាគដោយផ្ដោតទៅលើតែព័ត៌មានមួយជ្រុង ឬទិន្នន័យដែលទទួលបានតែពីមួយប្រភព ហើយធ្វើការសន្និដ្ឋាន ឬវាយតម្លៃមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើបញ្ហាដោយផ្អែកទៅលើតែច្បាប់ទូទៅ ឬច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសណាមួយ ឬសម្រេចដាក់បន្ទុកទៅលើប្រទេសណាមួយ ដោយយកច្បាប់ប្រទេសផ្សេងមកកំណត់ធ្វើជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងសន្និដ្ឋាននោះទេ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ទ្រឹស្ដី និងមូលដ្ឋានចំណេះដឹងដែលមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ក៏ជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអ្នកវិភាគត្រូវតែដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបទវិភាគរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ទ្រឹស្ដីគោលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាចំណុចមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងការពន្យល់បកស្រាយ ឬលើកបង្ហាញអំពីបញ្ហាអ្វីមួយឱ្យមហាជន អ្នកស្ដាប់ ឬអ្នកអានអាចយល់ដឹងបានថែមមួយកម្រិតទៀតអំពីបញ្ហានៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។ ចំណេះដឹងនិងទ្រឹស្ដីសំខាន់ៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាការបកស្រាយដែលមានលក្ខណៈឆ្លុះបញ្ចាំងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើហេតុផលដែលនាំទៅដល់ការកើតមាននូវហេតុការណ៍ណាមួយ ឬវិបាកដែលគេអាចនឹងទទួលបានពីព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍មួយដែលបានកើត កំពុងតែកើត ឬដែលនឹងកើតមានឡើងនៅក្នុងពេលខាងមុខ។ តាមរយៈមូលដ្ឋាននៃទ្រឹស្ដី និងចំណេះដឹងប្រកបដោយលក្ខណៈជាក់ស្ដែងទាំងនេះ គេអាចត្រិះរិះពិចារណាបានហ្មត់ចត់ និងស៊ីជម្រៅតាមបែបទស្សនវិជ្ជា ទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ។ ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹងទាំងនេះ ក៏ជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការទាញការសន្និដ្ឋាន ឬនិទស្សន៍និ​ន្នាការដែលព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍នោះអាចនឹងវិវត្តទៅនាពេលបន្ទាប់ផងដែរ។

លើសពីនេះទៅទៀត ដើម្បីឱ្យការវិភាគនយោបាយនិងសង្គម មានលក្ខណៈរឹងមាំ និងគួរឱ្យទុកចិត្តបាន គេក៏ត្រូវពិចារណានិងប្រកាន់ខ្ជាប់ឱ្យបាននូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ និងប្រកបដោយមនសិការផងដែរ។ អ្នកវិភាគដែលមានទស្សនទានផ្អែកទៅលើផលប្រយោជន៍ជាតិ និងមនសិការជាចម្បង នឹងអាចផ្ដល់នូវខ្លឹមសារនៃបទវិភាគមួយ ដែលមានលក្ខណៈស្ថាបនា ជាសារដាស់តឿន និងជាការរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ប្រសិនបើការវិភាគមួយដែលគ្មានខ្លឹមសារស្ថាបនា ឬចូលរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិនោះទេ អត្ថបទវិភាគនោះគ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្រមួយ ដែលផ្អែកទៅលើមនោសញ្ចេតនាបុគ្គល ធ្វើឱ្យខាតបង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងខាតបង់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលក្នុងករណីខ្លះថែមទាំងបង្កផលប៉ះពាល់នៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ព្រមទាំងបាត់បង់កិត្យានុភាព និងមុខមាត់ប្រទេសជាតិថែមទៀតផង។

មូលដ្ឋានដ៏សំខាន់ទី៥នោះគឺ សច្ចភាព។ អត្ថបទវិភាគនីមួយៗ ត្រូវតែផ្អែកជាសំខាន់ទៅលើសច្ចភាពជាក់ស្ដែង ដែលជាការលើកឡើងនូវរឿងពិតជាក់ស្ដែង ឆ្លើយតបឬស្របទៅនឹងហេតុការណ៍ពិតប្រាកដ។ ការវិភាគដែលមានអំណះអំណាងត្រឹមត្រូវ ជាក់លាក់ និងគ្មានការបន្លំបោកប្រាស ឬប្រតិដ្ឋរឿងហេតុទៅតាមទំនោរឬនិន្នាការ ទើបជាបទវិភាគមួយដែលមានគុណតម្លៃសម្រាប់ជាការត្រិះរិះពិចារណា និងនាំមកនូវពុទ្ធិថ្មីៗ សម្រាប់សង្គមជាតិ។ ការកុហក ភូតភរ ឬបំភ័ន្តសាធារណមតិ ដើម្បីបម្រើទៅតាមគោលបំណងរបស់ខ្លួន ឬគ្រាន់តែចង់ឱ្យខ្លួនឯងបានល្បីល្បាញ គឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយនៅក្នុងការវិភាគ ព្រោះគេមិនអាចយកក្រដាសខ្ចប់ភ្លើងឡើយ ហើយការពិតនឹងត្រូវលាតត្រដាងនៅពេលណាមួយដោយចៀសពុំរួច៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 11 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 05:13 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំពិព័រណ៌ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន ក្រោមប្រធានបទ ៖ “ទីក្រុង និងជនបទ” ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន”

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យ សភាកម្ពុជាបានរៀបចំ កម្មវិធីពិព័រណ៌ «ទីក្រុងនិងជនបទ ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន» នៅឯរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា គឺដើម្បីបង្ហាញដើម្បីពង្រីក និងពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងការផ្លាស់ប្តូរការអប់រំ វប្បធម៌ អរិយធម៌ រវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ (កម្ពុជានិងចិន) ។ ក្រោមអធិបតីភាព ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង អគ្គលេខាធិការរងរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា និងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត  ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយស សិស្សនិស្សិតដែលចូលរួមប្រមាណជា ២៥០នាក់ ដែលក្នុងនោះកម្មវីធិនេះ បានរៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណង ទន្ទឹមនឹងនេះ ពិព័រណ៌ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤។

កញ្ញា វុធ សុភ័ក្រណា ប្រធានវិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា៖ (ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ នេះគឺជាឆ្នាំមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ហើយក៏ជាឆ្នាំផ្លាស់ប្តូរប្រជាជន និងប្រជាជន។ ចាប់តាំងពី វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបង្កើតមក យើងតែងតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការផ្តល់ ឱ្យសិស្ស-និស្សិត នូវការអប់រំភាសាចិន ដែលមាន គុណភាពខ្ពស់ ខណៈពេលដែលការជំរុញយ៉ាងសកម្ម នូវការផ្លាស់ប្តូរ ភាសា វប្បធម៌ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាង ប្រទសយើង ទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន។ វិទ្យាស្ថានយើង មិនត្រឹមតែផ្តល់ឱ្យសិស្សនូវ វគ្គសិក្សា ភាសាចិនជាប្រព័ន្ធប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបណ្តុះ ទេពកោសល្យចិន ជាមួយនឹង ចក្ខុវិស័យសកល និងជំនាញ ទំនាក់ទំនងឆ្លង វប្បធម៌តាមរយៈ សកម្មភាពវប្បធម៌ផ្សេងៗ ការផ្លាស់ប្តូរការសិក្សា និង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះមិនត្រឹមតែ បង្ហាញពីភាពទាក់ទាញពិសេស នៃសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្មប្រទេសយើងទាំងពីរ កម្ពុជា និងចិន ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំង ផ្តល់ឱកាសឱ្យ សិស្សានុសិស្ស នូវវេទិកាសិក្សាឆ្លងវប្បធម៌ដ៏មានតម្លៃផងដែរ។ តាមរយៈសកម្មភាព បែបនេះ យើងសង្ឃឹម ថា សិស្សានុសិស្ស នឹងទទួល បានការយល់ដឹងអំពីភាពស្រស់ស្អាតនៃស្ថាបត្យកម្មចិន រីកចម្រើន តាមរយៈអន្តរកម្ម ហើយបន្ទាប់មកក្លាយ ជាស្ពានតភ្ជាប់ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរមិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា ចិន។ វិទ្យាស្ថាននឹងនៅតែបន្តទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយដៃគូ និងមិត្តិភក្តិទាំងអស់ ក្នុងន័យខិតខំក្នុងការសហការការងារ រួមគ្នាក្នុងការជម្រុញការអភិវឌ្ឍវិស័យ អប់រំភាសាចិននៅកម្ពុជាឈានទៅមុខបន្តទៀត ជាចុងក្រោយរួម ចំណែកជាផ្នែកមួយក្នុងការអនុវត្តចីរភាពនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។)

នេះជាកិច្ចទំនាក់ទំនងដ៏ស្អិតរមួតរវាងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន លោក សរ រិទ្ធី ប្រធានសមាគមសមាគម
ប្រតិបត្តិការដើម្បីជំរុញការអប់រំ កម្ពុជា អាស៊ាន ចិន បានលើកឡើងថា៖ (ស្ថាបត្យកម្ម គឺជាសិល្បៈ ក្នុងសាងសង់ប្រកបដោយការតុបតែង តាមក្បួនខ្នាតត្រឹមត្រូវ តួយ៉ាងស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ មុនសម័យអង្គ សម័យអង្គរ និងក្រោយសម័យអង្គរ គឺមានភាពលេចធ្លោល្អវិចិត្រ ល្បីល្បាញពាសពេញសាកលលោក។ រាល់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ សុទ្ធតែមានសិល្បៈ និងទស្សវិជ្ជាបង្កប់នៅខាងក្នុង គឺសំដៅទៅលើការសាងសង់ផ្សេងៗ ដោយជំនាញ ហត្ថកម្ម គ្រប់បែបយ៉ាង ដែលមានសោភ័ណ ប្រកបដោយសិល្ប៍ ពោលគឺធ្វើឱ្យមនុស្សពេញចិត្តគាប់អារម្មណ៍ មានភាពរស់រវើកឱ្យអ្នកទស្សនា ចង់មើល ចង់ឃើញ និងចង់ស្វែងយល់ អំពីអត្ថរស អត្ថន័យ ។ រីឯរចនាបទ គឺសំដៅទៅលើការបញ្ចេញគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន ការតុបតែងច្នៃប្រតិដ្ឋទៅតាម គោលគំនិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ឬថ្នាក់ដឹកនាំ ឬស្ថាបត្យករខ្លួនឯង នៅក្នុងសម័យបុរាណគេបានចែករចនាបថដាច់ ដោយឡែកពីគ្នា ដែលមានរហូត ដល់ទី១៣ រចនាបថក្នុងរចនាបទនីមួយៗ មានកសាង និងមានលក្ខណៈពិសេសៗ ខុសគ្នាទៅតាមសម័យកាលនីមួយៗ។

ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ គឺមានការវិវត្តរីកចម្រើន ឥតឈប់ឈរ ពីសម័យមួយទៅសម័យមួយ ហើយកាន់តែលូតលាស់ ជាលំដាប់ ត្រង់នេះបង្ហាញថា ស្ថាបត្យករខ្មែរ គឺពិតជាមានទេពកោសល្យខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ដោយក្រៅពីការផ្សែរផ្សំធ្វើ សំយោគពីសិល្បៈបរទេស និងសិល្បៈខ្មែរជំនាន់មុនៗ ស្ថាបត្យករខ្មែរបានបង្កើត​ចេញនូវសិល្បៈថ្មីមួយទៀត
ដែលមានទម្រង់ជាសិល្បៈខ្មែរស្របតាមទស្សនៈខ្មែរសុទ្ធសាធ។
លោកបានបន្តទៀតថា ៖ (ក្នុងនាមសមាគមសហប្រតិបត្តិការដើម្បីជំរុញការអប់រំកម្ពុជាអាស៊ានចិន និងក្នុងនាមរូបខ្ញុំ ផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមគាំទ្រទាំងស្រុង ចំពោះការរៀបចំឱ្យមាន ពិព័រណ៍ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ នេះឡើង និងសូមលើកទឹកចិត្តឱ្យមានកម្មវិធីបែបនេះ និងកម្មវិធីផ្សេងៗទៀតដែលប្រយោជន៍ចំពោះ ប្រជាជាតិទាំងពី កម្ពុជា-ចិន ជាបន្តទៀត។)

នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៌ «ទីក្រុង និងជនបទ-ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាប-ត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន » ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង អគ្គលេខាធិការរងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា៖ (នៅក្នុងឆ្នាំនេះផងដែរថ្នាក់ដឹកនាំ កម្ពុជា ចិនបានរឹតចំណងមិត្តភាព និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាលើគ្រប់ វិស័យជាពិសេសលើវិស័យ កសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម អប់រំ និងវប្បធម៌ជាដើម បណ្តាលឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ”ឆកោណត្បូងពេជ្រ”កម្ពុជា ចិនបានកំពុងតែបន្ថែមនូវខ្លឹមសារថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ ហើយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាំងអស់កាន់តែពេញលេញ និងមាន ប្រសិទ្ធិភាព។

ក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បានស្ថិតក្នុងកម្រិតមួយខ្ពស់ដែល មិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ថ្វីបើពេលនេះ ទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិនមានត្រឹម៦៦ឆ្នាំ ក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ បានមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាជាប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ ក្នុងទិដ្ឋភាពភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសយើងទាំងពីរចងភ្ជាប់ដោយទន្លេមេគង្គ និងទន្លេឡានឆាង ដែលជាប្រភព ទឹកស្រោចស្រពយ៉ាងសំខាន់ និងជាខ្ទះអាហារដ៏ធំនៃប្រជាជននៃប្រទេសយើងទាំងពីរ។ ទោះជាបែបនេះក្តី ក្នុងកម្រិតនយោបាយ យើងឃើញថា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរពេលនេះ បានមកដល់ចំណុច មួយគួរឱ្យមោទនៈ និងប្រកបដោយអំណរ ប៉ុន្តែ ក្នុងកម្រិតប្រជាជន ទំនាក់ទំនង រវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងក្នុងរូបភាពអវិជ្ជមានមួយចំនួននៅឡើយ។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ វាទាមទារឱ្យយុវជនកម្ពុជា ចិន ធ្វើការស្វែងយល់ពីគ្នា ពិសេសតាមរយៈការស្វែងយល់ពីភាសា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរវាងគ្នា ដែលការ ស្វែងយល់នេះ នឹងក្លាយជាស្ពានដ៏រឹងមាំក្នុងការបន្តដំណើរ វិវត្តន៍នៃ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជនយើងទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ គួរត្រូវបានរៀបចំឡើងឱ្យបានញឹកញាប់ និងមានការចូលរួម ឱ្យបានទូលំទូលាយជាងនេះ ដើម្បីរួមចំណែកលើកកម្ពស់ការយោគយល់គ្នា តាមរយៈការយល់ឃើញដ៏ត្រឹមត្រូវ ពីគ្នាទៅវិញទៅមក ពង្រឹងនិងពង្រីកចំណងមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏យូរអង្វែងរវាងកម្ពុជានិងចិន និងនាំ មកនូវទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកាន់តែជិតស្និទ្ធ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 11 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 04:31 PM

តើរដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យមួយ មានសិទ្ធិពង្រឹងនីតិរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសខ្លួនដែរឬទេ?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

នៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ សភា​អឺរ៉ុប បានចេញសេចក្ដីសម្រេចដោយជំរុញ​ឱ្យ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ពិនិត្យ​សើរើ​ឡើងវិញ​ការ​ផ្តល់​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ «គ្រប់​​មុខ​ទំនិញ​ទាំង​អស់​លើកលែង​តែ​អាវុធ» (EBA) ដែល​នៅ​សល់​ចំនួន​៨០%​ សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា និងជំរុញឱ្យ​ដាក់​ទណ្ឌកម្មទៅ​​លើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា  ដែល​សភា​អឺរ៉ុបអះអាងថា​ពាក់ព័ន្ធ​នឹងអ្វីដែលខ្លួនយល់ថាជា​ការ​រឹតត្បិត​ផ្នែក​នយោបាយ។ សេចក្ដី​សម្រេចនេះ ធ្វើឡើងក្រោយកម្ពុជាចាត់វិធានការទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ទៅលើអង្គការ​សង់​ត្រាល់ ដោយការអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជាខាងលើនេះ ត្រូវបានសភាអឺរ៉ុបយល់ថា ជាការចាត់វិធានការដែលមានចរិត​នយោបាយ និងបានជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល​បញ្ឈប់ការ​ធ្វើ​សវនកម្មលើអង្គការ​សមធម៌​កម្ពុជា និង​អង្គការ​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិថែមទៀតផង។ ការ​ចាត់​វិធានការនេះ សភាអឺរ៉ុបហាក់បង្ហាញថា ខ្លួន​ការពារបុព្វសិទ្ធិនិងអភ័យឯកសិទ្ធិ​របស់​អង្គ​ការ​ទាំងនេះ ពីការអនុវត្តវិធានការច្បាប់ជាធរ​មាន​របស់​កម្ពុជា ដែលប្រៀបបីដូចជាបង្ហាញ​ថា អង្គការទាំងនេះ មានសិទ្ធិពិសេសលើសពី​អង្គការនិងសមាគមដទៃ​ជាង​៦ពាន់​អង្គការ​សមាគម​ផ្សេងទៀត និងលើសពីតំណាងការទូតនៃបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗថែមទៀតផង។

ជា​ការ​ពិត​ណាស់ បើគេពិនិត្យមើលច្បាប់អន្តរជាតិ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​នានា គេពិតជាមិនអាច​រក​ឃើញ​នៅត្រង់មាត្រាណា ដែលបាន​កំណត់​ថា​អង្គការទាំងនេះមានសិទ្ធិ​ពិសេស​យ៉ាង​ដូច​ម្ដេច​ណាស់ ព្រោះ​អង្គការទាំងនេះ​ពុំមែន​ជា​តំណាង​ប្រទេសឬរដ្ឋអធិបតេយ្យណាមួយ ដែល​មានបុព្វសិទ្ធិ​និង​អភ័យឯកសិទ្ធិការទូត ដូច​ស្ថាន​ទូតប្រទេសនានាដែលបានតាំងទូត​នៅ​កម្ពុជានោះដែរ។ បើ​ដូច្នេះ តើហេតុ​អ្វីបាន​ជា​សភា​អឺរ៉ុបបានចេញសេចក្ដី​សម្រេច​ការ​ពារ​អង្គ​ការទាំងនេះ ពីការ​អនុវត្តច្បាប់ជា​ធរមាន​របស់​កម្ពុជា ខណៈដែលសូម្បីតែភ្នាក់ងារទូត​នៃបណ្ដាប្រទេសឬរដ្ឋ​នានា ដែលដាក់ទូត​​​នៅក្នុងប្រទេសមួយ ក៏​ត្រូវ​តែ​គោរពនិងអនុវត្ត​ច្បាប់នៃប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះផងដែរនោះ?

នៅក្នុងអនុសញ្ញាទីក្រុង វីយ៉ែន ឆ្នាំ១៩៦១ ស្ដីពីទំនាក់ទំនងការទូត ប្រការ៤១ ត្រង់​កថាខណ្ឌទី១ បានចែងអំពីភាពចាំបាច់ដែលភ្នាក់​ងារ​ការ​ទូត​ដែល​មាន​បុព្វ​សិទ្ធិ​និង​អភ័យ​ឯកសិទ្ធិ ក៏ត្រូវមាន​ករណីយកិច្ចគោរពច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិ​របស់​រដ្ឋ​ម្ចាស់​ផ្ទះផងដែរ។ បន្ថែម​ពី​នេះ ភ្នាក់​ងារ​ការ​ទូតក៏មានកាតព្វកិច្ចមិនត្រូវជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋម្ចាស់​ផ្ទះ​ផង​ដែរ។

នៅពេលដែលគេនិយាយអំពីប្រជាធិបតេ្យ សេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស ពិតប្រាកដ​ណាស់គ្រប់គ្នានឹងអាចឆ្លើយបានដូចៗគ្នាថា មិនមាននរណាម្នាក់ដែលអាចអនុវត្ត​សិទ្ធិ​សេរី​ភាពរបស់ខ្លួនដោយរំលោភបំពានលើសិទ្ធិអ្នកដទៃបាននោះឡើយ។ ដូច្នេះ ការគោរពនិង​អនុវត្តច្បាប់ដែលជាពិដានសម្រាប់ការធានានូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ និងស្ថិរភាពនៃសង្គម​គឺពិតជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់នៅក្នុងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ នៃប្រទេស​អធិប​តេយ្យមួយ។ ការធានាសិទ្ធិ​ជាសមូហភាព ទើបជាការគោរពសិទ្ធិពេញលេញ​របស់​មនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម។

ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្នុងទិដ្ឋភាពអធិបតេយ្យរដ្ឋ កម្ពុជាមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​ច្បាប់ជាធរមាននានា ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ត្រូវអនុវត្ត និង​ថែ​រក្សា​ការ​ពារ​សណ្ដាប់​ធ្នាប់ សន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងសន្តិភាព។ ប្រសិនបើ​អឺរ៉ុប​សម្រេច​ដាក់​សម្ពាធ​ឬទណ្ឌកម្មណាមួយលើកម្ពុជា ដោយសារករណីខាងលើនេះ នឹងធ្វើឱ្យ​មាន​ការ​ចោទ​ជាចម្ងល់អំពី ការលូកដៃទៅក្នុងដំណើរការយុត្តិធម៌​របស់​រដ្ឋ​​ឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យមួយ។ គេត្រូវចងចាំថា នីតិរដ្ឋគឺជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៃសង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយការ​រារាំង​ឬ​អន្តរាគមន៍ទៅលើរដ្ឋឯករាជ្យមួយមិនឱ្យអនុវត្តនូវ​ច្បាប់​ដែល​មានជាធរមានរបស់ខ្លួន គឺ​ជា​ការរំលោភបំពានអធិបតេយ្យនិងជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃ​នៃ​រដ្ឋមួយ ដែលផ្ទុយ​ពីគោល​ការណ៍​ច្បាប់​និងបទដ្ឋានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ ការអនុវត្ត​ប្រជាធិប​តេយ្យនៅក្នុងរដ្ឋមួយ ​មិន​មាន​ន័យថា ទាល់តែប្រព្រឹត្តទៅ​ស្របតាម​ទស្សនៈ​យល់​ឃើញ​របស់មហាអំណាចបស្ចិមប្រទេស ឬក្រុមប្រទេស ឬសហគមន៍​ណា​មួយ​លើ​ពិភព​លោក​ឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ សហ​ភាព​អឺរ៉ុបគួរតែពិនិត្យមើលនូវ​ធម្មនុញ្ញ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ និងអនុសញ្ញាទីក្រុង វីយ៉ែន ឆ្នាំ​១៩៦១ ស្ដីពីទំនាក់ទំនងការទូត ដើម្បីចៀសវាង​នូវការធ្វើសេចក្ដីសម្រេច​ចិត្ត​ណាមួយ​ដែល​ប្រាសចាកនឹងបទដ្ឋាននៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ព្រោះការផ្ដល់តម្លៃទៅដល់​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិនិងគោលការណ៍អន្តរជាតិ​ម្ដង​ហើយម្ដងទៀតរបស់មហាអំណាច នឹងនាំ​មក​នូវ​ភាព​គ្មាន​សណ្ដាប់​ធ្នាប់កាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀតនៅក្នុងពិភពលោក បន្ថែមពីលើកំហុស​ដែល​មហា​អំណាចធ្លាប់​បានប្រព្រឹត្តនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រាប់ទាំងករណី​នៅក្នុងប្រទេស​កម្ពុជាក្នុងអតីតកាលផងដែរ។

ពិតប្រាកដណាស់ សមាជិកអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងឡាយមិនមានបុព្វសិទ្ធិ និងអភ័យឯកសិទ្ធិ រួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជានោះឡើយ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលក៏គួរតែចាត់វិធានការឱ្យបានសមស្របឆ្លើយតបទៅនឹងសកម្មភាព ឬដំណើរការរបស់អង្គការសមាគម និងភ្នាក់ងារអង្គការអន្តរជាតិទាំងឡាយនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងត្រូវពិនិត្យថ្លឹងថ្លែងបន្ថែមទៀតរវាងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស ព្រោះនីតិរដ្ឋគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ ក៏ដូចជាស្ថិរភាពនយោបាយ ដើម្បីសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាព និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម ព្រមទាំងការការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 10 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 04:39 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ទស្សនកិច្ចសម្ដេចតេជោនៅចិន គូសបញ្ជាក់ពីការពង្រឹងមិត្តភាពដែកថែប និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឆកោណត្បូងពេជ្រ

កាលពីថ្ងៃទី២ ដល់ថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាលើកទីមួយក្រោយសម្ដេចក្លាយជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយបានជួបជាមួយនឹងឯកឧត្ដម ស៊ី ជីនភីង ប្រធានាធិបតី និងជាអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិន ព្រមទាំងជួបនឹងប្រធានគណកម្មាធិការជាតិនៃសភាប្រឹក្សានយោបាយប្រជាជនចិន និងប្រធានគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃសភាប្រជាជន​ចិន។ នៅក្នុងអំឡុងពេលបំពេញទស្សនកិច្ចនេះ មានការលើកឡើងជាច្រើននូវទស្សនៈដែលបានបង្កប់ចេតនានយោបាយមួយចំនួន ដូចជា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះធ្វើឡើងឆ្លើយតបនឹងបរិបទនៃការផ្លាស់ប្ដូរប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ឬក៏ដោយ​សារ​សេចក្ដី​សម្រេចចិត្តរបស់សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញ លើកលែងតែអាវុធ (EBA) ជាដើម។

ចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការលើកដំបូងរបស់សម្ដេចតេជោ ក្នុងនាមជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានាឱកាសនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានកត់សម្គាល់ឃើញថា គឺជាដំណើរទស្សនកិច្ចដែលបានគូសបញ្ជាក់ពីការពង្រឹងមិត្តភាពដែកថែប និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឆកោណត្បូងពេជ្រកាន់​តែរឹងមាំរវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា បើគេពិនិត្យទៅលើស្ថានភាពនៃទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចប្រធានព្រឹទ្ធសភានាពេលនេះ  មានទិដ្ឋភាព ៥ចំណុចគឺ៖

          ១​. ការបំពេញទស្សនកិច្ច គឺជាការបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការ និងដោយសុឆន្ទៈ

ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចប្រធានព្រឹទ្ធសភា ទៅកាន់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅមុនការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចតេជោ មានការប្រកាសព័ត៌មានជាផ្លូវការ​ជាមុន និងត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយស្របទៅតាមបែបបទពិធីការការទូតរួចរាល់ជាស្រេច ពោលគឺមិនមែនជាទស្សនកិច្ចភ្លាមៗនោះទេ ក្នុងនាមសម្ដេចជាប្រធានស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ​ជាន់ខ្ពស់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ នៅក្នុងន័យពិធីការការទូត ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់​ថ្នាក់ដឹកនាំនៃរដ្ឋឬប្រទេសអធិបតេយ្យមួយពេញលេញមួយ ទាមទារឱ្យមានការរៀបចំពិធី​ការការទូតត្រឹមត្រូវ និងស័ក្តិសមនឹងមុខតំណែងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរូបនោះ ហើយភាគីចិន​ក៏​ពុំ​អាចទទួលស្វាគមន៍ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសមួយដោយតក់ក្រហល់នោះឡើយ ពោលត្រូវមាន​ការជូនដំណឹងរៀបចំពិធីការការទូតជាក់លាក់ និងច្បាស់លាស់ទុកជាមុន នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ពិធីការការទូតអន្តរជាតិ។

          ២. ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ជាទំនាក់ទំនងដែលមានលក្ខណៈពិសេសខុសប្លែកពីទំនាក់ទំនងដទៃ

ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ជាទំនាក់ទំនងពិសេសដោយឡែកមួយ ដែលមានលក្ខណៈជាប្រវត្តិសាស្ត្រផង ជាទំនាក់ទំនងដែលមានលក្ខណៈការផ្សារភ្ជាប់សាច់ឈាមផង និងជាទំនាក់ទំនងចងភ្ជាប់ដោយកត្តាវប្បធម៌ថែមទៀតផង។ ប្រសិនបើគេពិនិត្យនៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទបុរាណខ្មែរ ពិសេសប្រាសាទបាយ័ន គេនឹងអាចមើលឃើញចម្លាក់ដែលបង្ហាញឱ្យ​ឃើញថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន មានរយៈកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ ព្រមទាំងមាន​ការផ្សារសាច់ឈាមជាមួយគ្នាតាមរយៈចំណងគ្រួសារ ដែលប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ​បាន​រួមរស់នៅជាមួយនឹងគ្នាតជាកូនពូនជាចៅរៀងមករហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ ហេតុនេះហើយ ទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ ពិសេសការអនុវត្តជំនឿនិងទំនៀមទម្លាប់បែបចិន បានកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៅកម្ពុជាជាច្រើនជំនាន់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលជាសក្ខីភាពមិនអាចប្រកែក​បានឡើយ។

          ៣. ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ជាទំនាក់ទំនងមិត្តភាពដែកថែប និងឈានដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ត្បូងពេជ្រ

នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនបានវិវឌ្ឍដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ តាមរយៈការបង្កើនការទុកចិត្ត ការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក និងការរួមសុខទុក្ខជាមួយគ្នានៅគ្នាលំបាក ពោលគឺជាជាទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពដែកថែប ដែលបច្ចុប្បន្នឈានដល់ការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ត្បូងពេជ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយបាន​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនងល្អនឹងគ្នានៅគ្រប់កម្រិត និងឋានានុក្រម។ ការបំពេញទស្សនកិច្ចដ៏ញឹកញាប់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ គឺជាករណីប្រក្រតីភាព ស្ថិតនៅក្រោមក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ច​សហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ និងមិត្តភាពដែកថែប កម្ពុជា-ចិន ខណៈដែលឆ្នាំ២០២៤ ត្រូវ​បានថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ ឧទ្ទិសជាឆ្នាំនៃការជំរុញទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន​និងប្រជាជនថែមទៀតផង។

          ៤. កម្ពុជាបានបើកចំហរនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនជាទូទៅមិនចំពោះ

ទាំងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិជាអន្តរជាតិនានា ការជំរុញនិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន គឺជាដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅជាប្រក្រតីភាពនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ពោលគឺមិនបានប៉ះពាល់ ឬកែប្រែមូលដ្ឋានគិតយុត្តិទាំងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌជាតិ និងអន្តរជាតិនោះឡើយ ហើយកម្ពុជាពិតជាមានសិទ្ធិ និងអធិបតេយ្យពេញលេញ នៅក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជា​ពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំងឡាយលើពិភពលោក ដែលគេមិនអាច​ហាមឃាត់កម្ពុជាមិនឱ្យកសាងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសមួយបានឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ បើទោះបីជាកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេសណាមួយ ជាង​ប្រទេសជាដៃគូដទៃផ្សេងទៀតក៏ដោយ ក៏គេពុំអាចប្រឆាំង ឬរារាំងដោយលើកយកនូវហេតុផលណាមួយមកដាក់បន្ទុកលើប្រទេសកម្ពុជាបាននោះឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ គេគួរតែផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ថា តើទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា ជាមួយនឹងប្រទេសជាដៃគូ បានផ្ដល់​នូវគុណតម្លៃ និងអត្ថប្រយោជន៍កម្រិតណាដល់ប្រទេសជាតិខ្លួន។ ប្រសិនបើទំនាក់ទំនងនេះ បានហុចគុណប្រយោជន៍ដល់ជាតិ គឺត្រូវតែរួមគ្នាពូនជ្រំឱ្យកាន់តែស្អិតល្មួត និងរឹងមាំបន្ថែមទៅទៀត។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិននាយុគសម័យទំនើបថ្មីនេះ ប្រទេសទាំងពីរពិតជាបានរួមចំណែកនៅក្នុងការជំរុញការរីកចម្រើនព្រមគ្នា ​និងថែមទាំងបានគាំទ្រគ្នា ក៏ដូចជាការពារផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកថែម​ទៀតផង។ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ កម្ពុជា-ចិន បានបន្តទំនាក់ទំនងល្អ និងប្រកបដោយផ្លែ​ផ្កា ក៏ដូចជាទំនាក់ទំនងក្នុងភាពស្មើមុខមាត់គ្នា ស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិយ៉ាងពិតប្រាកដ បើទោះ​បីជាចិនបានក្លាយជាមហាអំណាចពិភពលោកទី២ និងជាប្រទេសជឿនលឿនក៏ដោយក្ដី  ក៏ប្រទេសទាំងពីរគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងគាំទ្រគ្នាទៅនៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចជាដើម។ ហេតុនេះ កម្ពុជាពិតជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-ចិន ឱ្យរីកចម្រើន និងឆ្ពោះទៅមុខកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ និងការបំពេញទស្សន​កិច្ចទៅវិញទៅមករវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ។

ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគណបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្ន តាមរយៈទស្សនកិច្ចនាពេលនេះ បានសបញ្ជាក់កាន់តែច្បាស់បន្ថែមទៀតថា កម្ពុជាពិតជាបានបើកចំហរទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោក។ ត្រង់ចំណុចនេះ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញនៃបណ្ដាប្រទេសនានា ឬមហាអំណាចទាំងអស់ មិនបានចែងថា ប្រទេសមួយមិនត្រូវធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសឬមហាអំណាចណាមួយផ្សេងៗពីខ្លួន ឬដាក់កំហិតមិនឱ្យមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងប្រទេសឬមហាអំណាចណាមួយខ្ពស់ឬទាបជាងខ្លួននោះទេ។ កម្ពុជានៅតែបន្តប្រកាន់នូវគោលការណ៍សន្តិសហវិជ្ជមាន ពោលគឺធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេសនិងមហាអំណាចទាំងអស់ នៅក្នុងយុគសម័យទំនើបដែលគ្មានការប្រកួតប្រជែង ឬបែងចែកមនោគមវិជ្ជាដូចសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់។

ការធ្វើទំនាក់ទំនងល្អ ឬជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសឬមហាអំណាចជាដៃគូនីមួយៗ គឺអាស្រ័យនៅលើឆន្ទៈរបស់ប្រទេសនិងមហាអំណាចទាំងនោះជាមួយនឹងប្រទេស​កម្ពុជា ព្រោះនៅក្នុងទំនាក់ទំនងការទូត គឺទាមទារឱ្យមានការខិតខំប្រឹងប្រែងជំរុញទំនាក់ទំនង និងផ្ដល់នូវផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ពោលគឺមិនមែនមានតែកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង​ពីសំណាក់កម្ពុជាតែម្ខាង អាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងនោះមានភាពប្រសើរឡើងនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាក៏ត្រូវស្វះស្វែងរកទំនាក់ទំនងល្អនិងកិចច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែប្រសើរជាមួយប្រទេសជាដៃគូឬមហាអំណាចផ្សេងទៀតផងដែរ ដើម្បីជាតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងដែលជាគោលដៅនៃនយោបាយការបរទេស និងដើម្បីបំពេញតម្រូវការនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួន។

          ៥. ការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា មិនបានបង្កជាផលរំខានដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក

ពិតប្រាកដណាស់ ការរីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមកម្ពុជានិងទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជាជាមួយ​នឹងប្រទេសណាមួយ ពុំបានបង្កផលរំខាន ឬគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកឡើយ ហើយកម្ពុជាតែងតែមានចេតនានៅក្នុងការចូលរួមចំណែក​ជំរុញសន្តិសុខ សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកជាដរាបរៀង ដែលសក្ខីភាពជាក់ស្ដែងគឺ កម្ពុជាតែងតែបានបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពទៅចូលរួមនៅក្នុងបេកសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានា។ កម្ពុជាពុំធ្លាប់​បានអភិវឌ្ឍ និងពង្រឹងខ្លួនដើម្បីបង្កការប៉ះពាល់ ឬគំរាមកំហែងទៅដល់បណ្ដាប្រទេសណាមួយឡើយ វៀរលែងតែក្នុងករណីដែលកម្ពុជាជួបប្រទះនឹង​កល​យុគ​នយោបាយ-សង្គម ដែលអាចជះឥទ្ធិពលឬបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់ឬពិភព​លោក។ ដូច្នេះ គេគួរ​តែអបអរសាទរ ដែលប្រទេសកម្ពុជាទទួលបាននូវការរីកចម្រើន ហើយបណ្ដាប្រទេសជាមិត្ត​នានាគួរតែជួយស្វែងរកច្រកដើម្បីជំរុញឱ្យកម្ពុជាកាន់តែមានភាពរីកចម្រើន និងមានភាព​សុខដុម ដើម្បីធានានូវសណ្ដាប់ធ្នាប់តំបន់ និងពិភពលោក។ អ្នកនយោបាយមួយក្រុមតូច និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន​ មិនគួរសម្ដែងការព្រួយបារម្ភនឹងការដែលកម្ពុជាពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងមហាអំណាចណាមួយ ដើម្បីឈានទៅអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួននោះទេ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 04:38 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពី «អាករពិសេសលើថ្នាំជក់»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស.២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំវេទិកាយុវជនតាមស្ដីពី «អាការពិសេសលើថ្នាំជក់» ដែលបានធ្វើឡើងនៅសាលទន្លេសាប អគារខេមរវិទូ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ វេទិកានេះមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់តំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោក តំណាងក្រសួងអប់រំ ក្រសួងសុខាភិបាល អង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និស្សិត និងមន្ត្រីរាជការសរុប ៣២០នាក់។

តាមរយៈវេទិកាទាំងពីរលើកកន្លងមក បានបង្ហាញថា ការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃការប្រើប្រាស់បារីនិងថ្នាំជក់មានវិធានការជាច្រើន ដូចជាវិធានការផ្សព្វផ្សាយ អប់រំ និង ការរារាំង ការជក់បារីដាក់រូបជំងឺដែលបង្កដោយការជក់បារី ការហាមឃាត់ក្នុងផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ព្រមទាំងវិធានការពន្ធនានា ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនជាបណ្តើរក្នុងការទប់ស្កាត់នូវការរីករាលដាលនៃការប្រើប្រាស់បារីនិងថ្នាំជក់នៅកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានោះដែរ ទាំងមហាជន អ្នកសិក្សា ស្រាវជ្រាវ ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ក៏ដូចជាយុវជនក៏បានគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងនូវវិធានការនានាក្នុង កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់បារីនេះ ជាពិសេសគឺវិធានការពន្ធ។

ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងមតិស្វាគមន៍ នាឱកាសបើកវេទិកាយុវជនតាមស្ដីពី «អាការពិសេសលើថ្នាំជក់» នាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានគូសបញ្ជាក់ថា វេទិកានេះ មានការអញ្ជើញចូលរួម ពីវាគ្មិនសំខាន់ចំនួន បួនរូប ដែលសុទ្ធសឹងតែជាវាគ្មិនដែលមានជំនាញ និង ជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាថ្នាំជក់នៅកម្ពុជា អញ្ជើញមកពី អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ អង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា និង អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់អំពីពន្ធនិងអាករលើថ្នាំជក់។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តថា ពាក់ព័ន្ធនឹងការជំរុញកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ផលិតផលថ្នាំជក់នៅកម្ពុជា វិធានការហាមជក់តាមទីសាធារណៈ និងកន្លែងធ្វើការវិញ ការអនុវត្តក៏នៅមានកម្រិត ដែលក្នុងនោះ មានត្រឹមតែ៥១% នៃកន្លែងធ្វើការប៉ុណ្ណោះដែលអាចអនុវត្តបានពេញលេញតាមការកំណត់នៃអនុក្រឹត្យស្តីពី វិធានការហាមការជក់ឬបង្ហុយផ្សែងផលិតផលថ្នាំជក់នៅកន្លែងធ្វើការឬទីសាធារណៈ ហើយមានតែ ៨៥%នៃកន្លែងធ្វើការ ដែលបានបិទស្លាកហាមជក់បារី។ បរិយាកាសនៃការប្រើប្រាស់បារីនិងផលិតផលថ្នាំជក់ នៅតែពិបាកក្នុងការទប់ស្កាត់ ដែលអាចនឹងជះផលអវិជ្ជមានទៅដល់ចំណោមយុវជន លើសុខភាពរបស់គាត់ និងរួមចំណែកក្នុងរារាំងដល់ការរីកចម្រើននៃអាយុសង្ឃឹមរស់ ឬហៅថាអាយុមធ្យម របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ឯកឧត្ដមបន្ថែមថា វិធានការមួយទៀត គឺការដំឡើងពន្ធលើបារី ដែលអាចធ្វើឱ្យថ្លៃបារីកើនដល់ ៧០% ដែលជាសំណូមពររបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ដើម្បីរួមចំណែកកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់បារីរបស់យុវជន និង ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចំណូលទាប។ វិធានការនេះ ត្រូវបានលើកមកពិភាក្សា ពីរដងរួចមកហើយ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូល និង វេទិកាយុវជនស្តីពីវិធានការពន្ធលើថ្នាំជក់ ដោយបានលើកបង្ហាញថា ភាពរសើបនៃការប្រើប្រាស់បារីនិងផលិតផលថ្នាំជក់ជាមធ្យម -0.5 ដែលមានន័យថា បើសិនជាយើងតម្លើងពន្ធលើបារីដល់៧០% អាចនឹងធ្វើឱ្យកាត់បន្ថយការជក់បារីបានដល់ទៅ ៣៥%ឯណោះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់នូវការគ្រប់គ្រងការនាំចូល ការផលិត និង ការបង់ពន្ធឱ្យបានត្រឹមត្រូវ នោះនឹងធ្វើឱ្យថ្លៃបារីកាន់តែខ្ពស់ ចំណូលពន្ធកាន់តែកើនឡើង ជំងឺមិនឆ្លងកាន់តែថយចុះ និង បន្ទុកសុខាភិបាលកាន់តែថយចុះ ដែលនេះ ជាការគណនាតាមវិទ្យាសាស្រ្តដែលអាចទុកជាការពិចារណាក្នុងការតម្លើងពន្ធនេះឱ្យកាន់តែខ្ពស់ ដើម្បីរួមចំណែកកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់បារី និង ផលិតផលថ្នាំជក់នៅកម្ពុជា។

បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បច្ចុប្បន្ននេះ ការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺពឹងផ្អែកលើហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ដែលរដ្ឋាភិបាលមានគោលការណ៍បង្កើនចំណាយសាធារណៈជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយទាមទារឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលខិតខំប្រមូលពន្ធឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន។ ចំពោះការប្រមូលពន្ធវិញ បច្ចុប្បន្ននេះ ពន្ធលើថ្នាំជក់រួមមានអាករពិសេស២០% អាករបំភ្លឺសាធារណៈ៥% អាករលើតម្លៃបន្ថែម១០% ពន្ធនាំចូល និង ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលប្រាក់ចំណេញ ដែលសរុបជាមធ្យមពន្ធលើបារីនេះ មានត្រឹមតែ ៣០% ទៅ ៣៥% នៃថ្លៃបារីតែប៉ុណ្ណោះ ហើយកម្រិតនៅទាបបើប្រៀបធៀបជាមួយ បណ្តាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់អាស៊ាន ក៏ដូចជាពិភពលោក។

ដូច្នេះ ដើម្បីរួមចំណែកជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ដែលបានផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំងលើមូលធនមនុស្ស ដែលជាស្នូលនៃយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណ វិទ្យាស្ថានសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដោយមានកិច្ចសហការជាមួយអង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា រៀបចំវេទិកាយុវជន ដើម្បីពិភាក្សាអំពី អាករពិសេសលើថ្នាំជក់ ដើម្បីដាក់ជូនវេទិកាយុវជននាឱកាសនេះ ចូលរួមពិភាក្សា លើកមតិយោបល់ និងចោទជាសំណួរទាំងអស់គ្នា៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 02:55 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពី «ស្ថានភាពបំណុលនៅកម្ពុជា»

នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ៤កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំនូវកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្ដីពី «ស្ថានភាពបំណុលនៅកម្ពុជា» ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៅសាលទន្លេសាប អគារខេមរវិទូ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រោមការសម្របសម្រួលដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជ​បណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

កិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះ មានការអញ្ជើញចូលពីជាវាគ្មិនកិត្តិយសពីសំណាក់៖

 - ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍   ទីប្រឹក្សាសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

 - ឯកឧត្ដមឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ជា ពៅ   អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ

 - ឯកឧត្ដម ជូ វណ្ណៈ   អគ្គនាយក និយ័តករអាជីវកម្មអចលនវត្ថុ និងបញ្ចាំ

 - លោកស្រី ម៉ក់ រស្ម៊ី   អគ្គនាយករង បទប្បញ្ញត្តិ និងបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ និងជាប្រធាននាយកដ្ឋានបទប្បញ្ញត្តិ

 - លោក សុខ វឿន   អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា

 - លោក តូច ចៅចេក   សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាល សមាគមធនាគារកម្ពុជា និងជាអគ្គនាយកនៃធនាគារប្រីយសណីយ៍កម្ពុជា

ថ្លែងក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាវាគ្មិននៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានគូសបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពបំណុលនៅប្រទេសកម្ពុជា ស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតមួយដែលនៅអាចគ្រប់គ្រងបាន ពុំបង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភនៅឡើយនោះទេ។ ចំពោះការដាក់ចេញវិធានការរៀបចំឥណទានឡើងវិញ ត្រូវបានឯកឧត្ដមពន្យល់ថា ពុំទាន់ទទួលបានលទ្ធផលជោគជ័យគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅឡើយទេ ដោយសារតែ អ្នកជំពាក់បំណុលខ្លះ ពុំមែនជាការជំពាក់បំណុលជាមួយនឹងគ្រឹះស្ថានធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុ ឬគ្រឹះស្ថានផ្លូវការនោះឡើយ ពោលគឺពួកគេជំពាក់បំណុលក្រៅប្រព័ន្ធ (មិនផ្លូវការ) ឬជាការបង់រំលស់អចលនទ្រព្យ ឬរថយន្តជាដើម ដែលវិធានការរៀបចំឥណទានឡើងវិញនេះ ពុំមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះករណីនេះឡើយ។ សម្រាប់កម្ចីជាមួយនឹងស្ថាប័នផ្លូវការនៅក្នុងប្រព័ន្ធ វិធានការរៀបចំឥណទានឡើងវិញ នឹងអាចបង្ហាញឱ្យឃើញពីប្រសិទ្ធភាពជាក់ស្ដែងនៅក្នុងខែធ្នូ ឬខែមករាខាងមុខនេះ។

ទោះជាយ៉ាងណា ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានគូសបញ្ជាក់ថា បញ្ហាបំណុលនេះ គឺជារឿងដែលមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធពហុភាគី ហើយគោលនយោបាយនីមួយៗត្រូវការពេលវេលានៅក្នុងការអនុវត្តដើម្បីទទួលបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងក៏ត្រូវការការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីទាំងអស់។ បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបានផ្ដល់អនុសាសន៍ថា បញ្ហានេះ ទាមទារឱ្យមានការដោះស្រាយឱ្យមានតុល្យភាពរវាងស្ថាប័នផ្ដល់កម្ចី និងអ្នកទទួលកម្ចី ពោលគឺរដ្ឋត្រូវព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាបំណុលនេះជាលក្ខណៈសន្សឹមៗ និងត្រូវការការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកជំពាក់បំណុល ព្រមទាំងមានភាពចាំបាច់ដែលពលរដ្ឋត្រូវងាកមករកនិន្នាការចាយវាយជាប្រក្រតីឡើងវិញ ដើម្បីជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងសង្គម។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះ កិច្ចពិភាក្សានេះ បានប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីម៉ោង២:៣០នាទីរសៀល ដល់ម៉ោង ៥:០៦នាទីល្ងាច និងមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និស្សិត និងមន្ត្រីរាជការសរុបចំនួន ១៩៨រូប៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 02:34 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ជាមួយនឹងមហាអំណាចទាំងអស់ ជាជាងរំពឹងតែទៅលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធតែមួយមុខ

ជុំវិញការចោទជាសំណួរអំពីលទ្ធភាពនៃការផ្ដល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញដល់កម្ពុជាត្រូវបានអស់សុពលភាពជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំជាថ្មីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ថ្លែងអះអាងថា ថ្វីដ្បិតតែប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនេះ ពិតជាមានគុណតម្លៃសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មកម្ពុជា ជាពិសេសវិស័យឧស្សាហកម្មដែលនាំចេញទៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកពិតមែនក៏ដោយ ប៉ុន្តែកន្លងទៅនេះ ការនាំចេញផលិតផលទៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានស្ថិតនៅក្នុងទំហំពាណិជ្ជកម្មធំគួរកត់សម្គាល់ផងដែរ។

លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជានៅក្នុងរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) អាចនឹងអនុម័តឬមិនអនុម័តផ្ដល់ដល់កម្ពុជាជាថ្មីក៏ដោយក្ដី ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក គួរតែរក្សាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងទៀត ព្រមទាំងសេនារីយ៉ូ ដែលកំពុងមានស្រាប់ដូចបច្ចុប្បន្ននេះឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត ដើម្បីរក្សាឱ្យជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក បន្តស្ថានភាពល្អប្រសើរឡើងថែមទៀត ដែលនេះគឺជាប្រភពនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បន្តការរីកចម្រើន និងមានស្ថិរភាពដដែល។

កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិកគួរតែពង្រឹងនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលមានស្រាប់ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន និងស្វះស្វែងរកការជំរុញទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ កាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត ដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ នៅក្នុងរដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ប្រទេសទាំងពីរ គួរតែពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អដែលមានស្រាប់ ជាជាងគិតគូរទៅលើរឿងដែលកន្លងហួសទៅហើយ ខណៈដែលជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅបន្តមានកំណើននិងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អប្រសើរ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បន្តថា ការរំពឹងទៅលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) គឺគ្រាន់តែជាចំណុចមួយនៃទំនាក់ទំនងប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលកំពុងរឹងមាំ និងរីកចម្រើនស្រាប់រវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ទើបជាអ្វីដែលគេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងបន្ថែម ជាពិសេសកម្ពុជាត្រូវតែរៀបចំខ្លួនបន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាមហាអំណាចទាំងអស់ ពុំមែនតែជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកនោះទេ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងមហាអំណាចនីមួយៗ សុទ្ធសឹងតែបានបំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក តួយ៉ាងដូចជា ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយចិន បាននាំមកនូវការវិនិយោគជាច្រើន ខណៈដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាប្រភពនៃទីផ្សារនាំចេញរបស់កម្ពុជា ដែលនេះឧទាហរណ៍ងាយយល់មួយ នៃទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងមហាអំណាច ដែលអាចបំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកធៀបនឹងទំនាក់តំនងជាមួយមហាអំណាចផ្សេងទៀត។

ជារួម កម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ជាមួយនឹងមហាអំណាចទាំងអស់ ព្រមៗគ្នា ទើបអាចជំរុញឱ្យសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់កម្ពុជាមានស្ថិរភាព និងបន្តមានការអភិវឌ្ឍ​និងរីកចម្រើនជាលំដាប់នៅក្រោមម្លប់សន្តិភាព៕

RAC Media

  ថ្ងៃពុធ, 04 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 12:55 PM