រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាពិតជាត្រូវការប្រើប្រាស់យន្តការផ្លូវច្បាប់ ការទូត និងយោធា ដើម្បីបញ្ចប់មហិច្ឆតារំលោភអធិបតេយ្យភាពពីអ្នកនយោបាយជ្រុលនិយម និងយោធានិយមរបស់ថៃ

ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ពីសំណាក់ប្រទេសថៃ ជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីអតីតកាល​រហូតមកដល់ពេលថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា មិនខុសពីសៀមនោះទេ ពិសេសអ្នកនយោបាយជាតិនិយមនិងយោធានិយមថៃ នៅតែបន្តចេតនាទុច្ចរឹតរបស់ខ្លួនចំពោះព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ។ អង្គសមាជជាព្រឹទ្ធសភា-រដ្ឋសភា បានប្រកាសគាំទ្រនូវការដាក់ចេញនូវវិធានការផ្សេងៗ ដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើង ឆ្លើយតបនឹងពាក់ព័ន្ធនឹងការឈ្លាន​ពានពីសំណាក់កងទ័ពថៃមកលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ពិសេសការលើកយកករណីតំបន់មុំ៣  ករណីប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាមាន់ធំ និងប្រាសាទតាក្របី ទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដើម្បីបិទបញ្ចប់បញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងតំបន់ទាំង៤។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍គាំទ្រចំពោះការសម្រេចចិត្តនេះ ដោយលោកបណ្ឌិតបានអះអាងថា ចំណាត់ការទាំងយន្តការផ្លូវច្បាប់ ការទូត និងយោធា គឺជាកញ្ចប់វិធានការដែលកម្ពុជាត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់ទាំងព្រម ដើម្បីបង្ហាញទៅកាន់ភាគីថៃអំពីជំហរដ៏ម៉ឺងម៉ាត់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការ​ដោះស្រាយបញ្ចប់ការប្រឈមជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងមួយនេះ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា កម្ពុជា ត្រូវតែបន្តការចរចាទ្វេភាគីជាមួយនឹងប្រទេសថៃនៅគ្រប់កម្រិតទាំងគណៈកម្មាធិការ​ព្រំដែន​ទូទៅ​កម្ពុជា​ថៃ​ (GBC)​ គណៈកម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះ (JBC) អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០ និងយន្តការផ្សេងៗទៀត ដើម្បីបញ្ចៀសភាពតានតឹង និងការប្រឈមគ្នាខាងយោធាជាថ្មីទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានជំរុញឱ្យប្រទេសទាំង​ពីរ ពិសេសប្រទេសថៃ ត្រូវគ្រប់គ្រងកងទ័ពឱ្យស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដើម ហើយទុកឱ្យ​អ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែនធ្វើការងារជាមួយគ្នា។

ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរថា ការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធា និងត្រៀមលក្ខណៈទុកជាមុន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានការណ៍ គឺជាចំណុចសំខាន់មួយទៀតនៅក្នុងកាលៈទេសៈនេះ ខណៈស្ថានភាពនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មានភាពផុយស្រួយជាខ្លាំង ដោយសារតែនយោបាយជាតិនិយមជ្រុលនិងយោធា​និយម​ជ្រុលរបស់អ្នកនយោបាយនិងកងទ័ពថៃមួយចំនួន។ លោកបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ថា ការបន្តធ្វើទំនើបកម្មនិងត្រៀមលក្ខណៈខាងយោធា គឺជាជម្រើសមួយដែលកម្ពុជា ត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់ជាប់ជានិច្ច ព្រោះទោះបីជាស្ថានការណ៍ធូរស្រាលយ៉ាងណាក្ដី ក៏ក្រុមអ្នកនយោបាយជ្រុល​និយម និងយោធានិយមអាចបញ្ឆេះកំហឹងមហាជន និងបង្កើតហេតុការណ៍ញុះញង់នៅតាមព្រំដែនបានគ្រប់ពេលវេលា។

បន្ថែមពីនេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ អំពីភាពចាំបាច់ខានពុំបាន ដែលកម្ពុជាត្រូវតែលើកករណីព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដើម្បីដាក់បញ្ចប់​ការប្រើប្រាស់ផែនទីឯកត្តោភាគី និងបញ្ចៀសឱ្យបានជាអតិបរមានូវការចូលឈ្លាន​ពាន​លើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាសារជាថ្មី។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ផ្អែកលើហេតុការណ៍ឈ្លាន​ពានរបស់កងទ័ពថៃ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលបណ្ដាលឱ្យយោធិនកម្ពុជា​ម្នាក់​បាត់បង់អាយុជីវិត បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីឥរិយាបថយ៉ាងគឃ្លើនរបស់ថៃ អស់រយៈពេលជាង១០០ឆ្នាំមកហើយ ដែលចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩០៤ ក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង ថៃមិនបានបោះបង់ចោលចេតនាឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជានោះឡើយ បើទោះបីជាមានសន្ធិសញ្ញា និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិ និងពិធីសារបោះបង្គោលព្រំដែន ដែលមានតម្លៃជាច្បាប់អន្តរជាតិហើយក៏ដោយក្ដី។ សៀម ដែលក្រោយមកបានផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះទៅជា ថៃ មិនធ្លាប់បានគោរព​នូវកិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញាដែលខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាឡើយ ដោយបានធ្វើសកម្មភាព​បំពានលើលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិជាគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិ ពោលគឺតាំងចិត្តមិនគោរព​កិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ បើទោះបីជាកិច្ចព្រមព្រៀងនោះធ្វើជាមួយអតីតប្រទេសដាក់​អាណានិគមលើកម្ពុជា ដែលជាមហាអំណាចក៏ដោយក្ដី។ ជាការកត់សម្គាល់រប់សលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ថៃតែងតែសម្ដែងនូវការគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនៅតែនៅពេលដែលខ្លននៅទន់ខ្សោយតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលខ្លួនខ្លាំងថៃ បែរជាលែងគោរពទៅវិញ ពោលគឺថៃ តែងតែប្រកាន់ឥរិយាបថ “ស៊ីញ៉េនឹងដៃ លុបនឹងជើងទៅវិញ” និងបង្ហាញសកម្មភាព​គឃ្លើននឹងរដ្ឋជុំវិញខ្លួន។ ជាថ្មីម្ដងហើយម្ដងទៀត ភាគីថៃ តែងតែបានអះអាងថា តំបន់កំពុងប្រឈម និងតំបន់ផ្សេងៗទៀតរបស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅជិតព្រំដែនកម្ពុជា ថាជាទឹកដីរបស់ខ្លួនទៅវិញ ដែលនេះគឺជារឿងមិនអាចទទួលយកបាន ហើយថៃហាក់បានយល់សុបិន្តខុសសម័យកាល ដោយយល់ច្រឡំថា សម័យតេជោសែន ថាជាសម័យលង្វែក។ ប្រទេសថៃ ជានិច្ចកាលតែងតែរំលោភបំពានទឹកដីប្រទេសជិតខាង ដោយមិនមែនតែកម្ពុជានោះទេ គឺជាមួយនឹងប្រទេសជុំវិញខ្លួនតែម្ដង។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងសម័យសាកលភាវូបនីយកម្ម និងក្នុងនាមថៃជាប្រទេសស៊ីវិល័យ ថៃមិនគួរប្រកាន់ខ្ជាប់នូវឥរិយាបថគឃ្លើន មិនស្គាល់នូវតម្លៃនៃច្បាប់អន្តរជាតិនោះទេ ខណៈប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ សុទ្ធសឹងជាប្រទេស​សមាជិកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាប្រទេសមានព្រំដែនជាប់គ្នា និងមានប្រវត្តិសាស្ត្រ អរិយធម៌ វប្បធម៌ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្នាជាច្រើនផង ប្រទេសថៃ មិនគួរប្រកាន់នូវឥរិយាបថ​ចាស់គំរិលដូចនេះឡើយ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍ថា ករណីព្រំដែនគោករវាងប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ ប្រទេសទាំងពីរ មានឯកសារបន្សល់ទុកដោយអាណានិគមបារាំង សម្រាប់ព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ ដែលមានប្រវែងប្រមាណ ៨០០គីឡូម៉ែត្រ ជាមួយនឹងផែនទីជាឧបសម្ព័ន្ធសរុបចំនួន ១៧ផ្ទាំង ដែលក្នុងនោះ ត្រូវបានបោះបង្គោលចំនួន ៧៣ទីតាំង ស្មើនឹង៧៤បង្គោលរួចមកហើយ។

ក្រៅតែពីការគាំទ្រចំពោះការប្រើប្រាស់យន្តការតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ផងដែរថា កម្ពុជា ត្រូវតែពិនិត្យមើលលទ្ធភាពដទៃផ្សេង​ៗទៀត ខណៈប្រទេសថៃ តែងតែគឃ្លើនជាមួយនឹងរដ្ឋជិតខាងដែលទន់ខ្សោយជាងខ្លួន​។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការ​អភិវឌ្ឍសមត្ថភាពជាតិលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានការណ៍ និងការប្រែប្រួលស្ថានភាពនៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង។ លោកបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រជាជនធ្វើការជាពលករចំណាកស្រុកជាច្រើនលាននាក់នៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលនេះជាសម្មតិកម្មមួយធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកជាតិនិយមជ្រុលនិងយោធានិយមថៃ សម្លឹងមើលកម្ពុជានៅក្នុងរូបភាពមួយមានកម្រិត។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា កម្ពុជាមានភាពចាំបាច់ដោយខានពុំបាន នៅក្នុងការបន្តពង្រឹងសមត្ថភាពវិស័យការពារជាតិរបស់ខ្លួន ដើម្បីអាចឆ្លើយតបបានកាន់តែ​លឿនរហ័សទៅនឹងសភាពការណ៍នៅតាមព្រំដែន ទាំងជើងទឹកនិងជើងគោក ដោយមិនត្រូវ​អនុញ្ញាតឱ្យរដ្ឋបរទេសណាមួយ អាចប្រមាថមកលើអធិបតេយ្យភាពនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានោះទេ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 02 មិថុនា 2025 ម៉ោង 04:13 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាត្រូវតែបន្តពង្រឹងសមត្ថភាពជាតិ និងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពយោធាដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិកម្ពុជា

រូបថតបណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ នៅផ្សារជើងប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលក្រោយមកត្រូវទាហាថៃបាញ់ដុតកម្ទេច

ហេតុការណ៍ឈ្លានពាន និងបាញ់ប្រហារពីសំណាក់កងទ័ពថៃមកលើកងទ័ពកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ នៅភូមិតេជោមរកត ឃុំមរកត ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ បានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានកើនឡើងកម្ដៅ និងបង្កការប្រឈមសារជាថ្មីរវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ជាថ្មីម្ដងទៀត បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅតែត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានអ្នកនយោបាយថៃ យកធ្វើជាប្រធានបទដើម្បីបញ្ឆេះ​ចរន្តជាតិនិយមជ្រុល ក្នុងគោលដៅបម្រើឱ្យរបៀបវារៈនយោបាយនៅទីក្រុងបាងកក ជាមួយនឹងចេតនាទុច្ចរឹតចំពោះ​កម្ពុជាដែលជាប្រទេសជិតខាង។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មិនគួរក្លាយទៅជាចំណាប់ខ្មាំងនៃនយោបាយផ្ទៃក្នុងថៃនោះឡើយ ព្រោះកម្ពុជានិងថៃ មានសន្ធិសញ្ញា និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដែលកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ​ស្របតាមគោលការណ៍នៃច្បាប់អន្តរជាតិ ព្រោះចាប់តាំងពីក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំងមកលើប្រទេសកម្ពុជាម្ល៉េះ ដែលមេដឹកនាំថៃ បានទទួលយកនូវកិច្ចព្រមព្រៀងបារាំង-សៀម ទាំងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៤ និង១៩០៧ ដែលនៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៨ បារាំងនិងសៀមបានឈានទៅដល់ការបង្កើតគណៈកម្មការព្រំដែន បារាំង-សៀម ដោយភាគីទាំងពីរបានឈានទៅដល់ការបោះ​ពុម្ពនូវផែនទីផ្លូវការ កំណត់នូវដែនអធិបតេយ្យភាព និងខ្សែព្រំដែនរវាង​ប្រទេសកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមបារាំង និងប្រទេសសៀមនាសម័យនោះ (ដែលក្រោយមកបានប្ដូរឈ្មោះជាប្រទេសថៃដូចបច្ចុប្បន្ន)។ លោកបណ្ឌិតបានគូសរំឭកថា មេដឹក​នាំសៀមនាពេលនោះ បានទទួលយកនូវដំណោះស្រាយ ផែនទី និងទទួលស្គាល់នូវខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ព្រមទាំងការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយគ្នាផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅឆ្នាំ១៩៣៤ បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមរវាងប្រទេសទាំងពីរ នៅពេលដែលអ្នកនយោបាយជាតិនិយមជ្រុលថៃ បែរជាបានបដិសេធ មិនទទួលយកសន្ធិសញ្ញាដែលខ្ញុំបានចុះហត្ថលេខា និងព្យាយាមសើរើបញ្ហាព្រំដែននេះទៅវិញ។ បញ្ហានេះ បានផ្ទុះឡើងជាការប្រឈម ខាងយោធាយ៉ាងខ្លាំងរវាងប្រទេសទាំងពីរ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១១ និងក្រោយមកនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយសារតែប៉ុនប៉ងទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថៃស្របច្បាប់ ដែលទទួលបានអំណាចតាមរយៈការបោះឆ្នោត ធ្វើឡើងដោយក្រុមយោធា។ បញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះ បានបន្តផ្ទុះឡើងនូវភាពតានតឹងសាជាថ្មីទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤-២០២៥ ដោយសារតែក្រុមអ្នកនយោបាយជាតិនិយមជ្រុលថៃ បានរុញច្រាន និងបញ្ឆេះកំហឹងចរន្តជាតិនិយមពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋថៃមួយចំនួន ជាហេតុធ្វើឱ្យកម្ពុជាត្រូវ​រងនូវផ្សែងពុលនយោបាយពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសថៃ ដែលជារឿងមិនគួរកើតមានឡើងទាល់តែសោះ។

បន្ថែមពីនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ព្រឹត្តិការណ៍បាញ់ប្រហារពីកងទ័ពថៃចូលមកក្នុងទីតាំងយោធារបស់កម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ គឺជាទង្វើបង្កហេតុ និងជាការឈ្លានពានដោយកម្រោលពីសំណាក់កងទ័ពថៃ ចូល​មកក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពស្របច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជា។ ទីតាំងនេះ គឺជាមូលដ្ឋានយោធា​របស់កម្ពុជា ដែលបានបោះទីតាំងការពារតាំងពីយូរណាស់មកហើយ ហើយគឺជាទឹកដីស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងរបស់កម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ទង្វើ​ឈ្លានពានរបស់យោធាថៃនេះ បានបង្ហាញពីការមិនគោរពឱ្យតម្លៃលើច្បាប់អន្តរជាតិ និងសន្ធិសញ្ញា ដែលអាណានិគមបារាំង ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំសៀមបានបន្សល់ទុករហូតមក ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងដែលខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាឯកភាពថា កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរត្រូវឈរជើងនៅលើទីតាំងដើម (Status Quo) បើទោះបីជា​ខ្លួនជា​ប្រជាជាតិស៊ីវិល័យមួយនៅក្នុងតំបន់ក៏ដោយក្ដី។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរាជរដ្ឋាភិបាល​ទាំងពីរ ដែលតម្រូវឱ្យកងទ័ពស្ថិតនៅតាមទីតាំងដើម (Status Quo) គឺជាការធានានូវភាពតានតឹង និងការប៉ះទង្គិចខាងយោធានៅតាមព្រំដែន ប៉ុន្តែ ចំណុចនេះ កងទ័ពថៃ បែរជាបំពានទាំងកម្រោល និងដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវទាល់តែសោះ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគាំទ្រប្រសាសន៍របស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលថ្លែងថា សម្ដេចជំរុញឱ្យរក្សាស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាល្អរវាងកងទ័ពជួរមុខរបស់យើងទាំងពីរដូចដែលបានធ្វើកន្លងមក ដូចដែលសម្ដេចធ្លាប់បានលើកក្នុងវេទិកាសាធារណៈកន្លងមកថា កម្ពុជាមិនមានបំណងឈ្លានពានប្រទេសណាមួយនោះទេ និងចង់ឱ្យការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ប្រព្រឹត្តទៅដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេសនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។ លោកបណ្ឌិតបានកត់សម្គាល់នូវប្រសាសន៍របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានបង្ហាញពីជំហរមោះមុតថា “[…] ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏រក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន រួមទាំងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក្នុងករណីមានការព្យាយាមឈ្លានពានរំលោភលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា តាមរយៈការប្រើប្រាស់​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ” គឺជាសារនយោបាយ​មានន័យគ្រប់​គ្រាន់បង្ហាញពីឆន្ទៈការពារអធិបតេយ្យភាពដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ទោះយ៉ាងនេះក្ដី លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ប្រទេសទាំងពីរ ត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវភាពអត់ធ្មត់ រក្សាទំនាក់ទំនង និងជជែកពិភាក្សាគ្នា​ជាប្រចាំចំពោះស្ថានការណ៍នៅឯតំបន់ជួរមុខ ធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសឱ្យ​បាននូវការប៉ះទង្គិចខាងយោធារវាងកងទ័ពទាំងពីរសារជាថ្មី និងចៀសវាងបាននូវការប្រឈមខាងយោធាកាន់តែធំឡើង។ បន្ថែម​ពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ គួរតែបន្តជំរុញឱ្យក្រុមការងារបច្ចេកទេសព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ បន្តការជជែកពិភាក្សា និងចរចាគ្នាបន្ថែមទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា កម្ពុជាមិនគួរបន្តអង្គុយរងផ្សែងបក់ពីប្រទេសថៃជាបន្តបន្ទាប់ដូច្នេះទេ ព្រោះអ្នកនយោបាយថៃតែងតែយកបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន មកដាក់បន្ទុកលើបញ្ហាព្រំដែនជាមួយនឹងកម្ពុជាឡើយ បើទោះបីជាករណីនេះ អាចជាបញ្ហាបុគ្គល ឬអង្គភាពក៏ដោយក្ដី។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដើម្បីបញ្ចៀសនូវការរងផ្សែងនយោបាយពីទីក្រុងបាងកក កម្ពុជាត្រូវតែបន្តពង្រឹងនូវសមត្ថភាពយោធារបស់ខ្លួន ដោយមិនត្រូវព្រួយបារម្ភចំពោះទស្សនៈយល់ឃើញ​បែបលម្អៀងពីបណ្ដាប្រទេស ឬមហាអំណាចណាមួយឡើយ ព្រោះគ្មានប្រទេសណាមួយដែលមានសន្តិភាព ហើយមើលរំលងវិស័យការពារជាតិរបស់ខ្លួននោះទេ។ នៅពេលដែល​កម្ពុជាមានវិស័យការពារជាតិខ្លាំង នោះកម្ពុជានឹងអាចមានការឆ្លើយតបលឿនរហ័សចំពោះ​ករណីប្រធានស័ក្តិឬហេតុការណ៍បន្ទាន់ទាំងឡាយ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាមានតុល្យភាពកម្លាំងយោធាជាមួយប្រទេសជិតខាង នោះគេក៏ត្រូវគិតពិចារណាជាច្រើនដងផងដែរ មុននឹងធ្វើការសម្រេចចិត្តណាមួយប្រឆាំងនឹងកម្ពុជា។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានកត់សម្គាល់ថា បទពិសោធន៍ដែលទទួលបានក្រោយការឈ្លានពានរបស់ថៃនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព យុទ្ធោបករណ៍ និងសព្វាវុធធុនធ្ងន់មួយចំនួនរបស់កម្ពុជា ដើម្បីត្រៀមខ្លួនការពារនូវហេតុការណ៍ដូចដែលបានកើតឡើងនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ។

ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ដើម្បីពង្រឹងកិត្យានុភាពនិងការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិកាន់តែរឹងមាំ កម្ពុជាត្រូវតែ​អភិវឌ្ឍសមត្ថភាពជាតិទាំងព្រម ដែលរួមមានទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច អប់រំ និងបច្ចេកវិទ្យាជាដើម ដោយមិនត្រូវពឹងអាស្រ័យលើប្រទេសណាមួយខ្លាំងលើសលុបពេកនោះទេ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 30 ឧសភា 2025 ម៉ោង 05:10 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ តំបន់មុំ៣នៃព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មិនមានតំបន់សទេ ហើយមជ្ឈដ្ឋាននយោបាយថៃមិនគួរបន្តយកបញ្ហាព្រំដែន បង្កើតជារបៀបវារៈនយោបាយឡើយ

នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ កងទ័ពកម្ពុជា-ថៃ បានប៉ះទង្គិចអាវុធ​គ្នានៅព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ នៅភូមិតេជោមរកត ឃុំមរកត ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ ដែលកងទ័ពថៃបានធ្វើការបាញ់ប្រហារមុនមកលើលេណដ្ឋាន ដែលជាទីតាំងឈរជើងរបស់កងទ័ពកម្ពុជា ជាយូរណាស់មកហើយ បណ្តាលឱ្យកងទ័ពកម្ពុជាម្នាក់បាត់បង់ជីវិត។ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ផ្អែកលើទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ និងច្បាប់អន្តរជាតិជាធរមាន នៅតំបន់មុំបី នៃព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មិនមានតំបន់សនោះទេ ដោយសារសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ បារាំង-សៀម បានកំណត់យ៉ាងច្បាស់នូវព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសសៀម ដែលក្រោយមក​បានប្ដូរឈ្មោះជាប្រទេសថៃ។ លោកបណ្ឌិត បានបន្ថែមទៀតថា តាមការបកស្រាយរបស់​ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ត្រី នៃរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា ក៏បានបង្ហាញឱ្យឃើញច្បាស់ដែរ​ថា តំបន់នេះគឺស្ថិតនៅក្នុងអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ព្រឹត្តិការណ៍ចូលមកបាញ់ប្រហារ​ទាំង​កម្រោលលើកងទ័ពកម្ពុជា ពីសំណាក់កងទ័ពថៃ កើតឡើងដោយសារតែអ្នកនយោបាយថៃ ដែលតែងតែ​រុញច្រានបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន មកកាន់តំបន់ព្រំដែន ពិសេសព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដូចដែលថៃធ្លាប់បានបង្វែរព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយនៅក្រុងបាងកក មកបង្កើតជាទំនាស់នៅ​តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជា ដែលពេលនោះបានឈានដល់ការប៉ះទង្គិចគ្នាជាទ្រង់​ទ្រាយធំ។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា គេមិនត្រូវហៅតំបន់ដែល​កើតមានការប៉ះទង្គិចគ្នានេះ ជាតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នានោះឡើយ ព្រោះវាជាចេតនាទុច្ចរឹតរបស់​អ្នកនយោបាយថៃ ដែលគេរៀបចំឡើងដើម្បីឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំ ហើយបង្កើតនូវបញ្ហាស្មុគស្មាញបន្ថែមទៀតនៅក្នុងបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យអ្នកនយោបាយថៃត្រូវដកថយខ្លួនពីបញ្ហានេះ ហើយទុកបញ្ហាបច្ចេកទេសព្រំដែនឱ្យមន្ត្រីជំនាញកិច្ចការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ​ធ្វើការងារជាមួយគ្នា។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា គេមិនត្រូវយកបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុង មកបូកលូកឡំជាមួយនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពរវាងប្រជាជាតិជិតខាង ដែលអាចនាំឱ្យកើត​ជាវិបត្តិនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ ព្រោះកម្ពុជានិងថៃ ជាប្រទេសមាន​ព្រំដែនជាប់គ្នា ដែលគេមិនអាចលើកព្រំដែនរដ្ឋទាំងពីរចេញពីគ្នាបានឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ត្រូវធ្វើឡើងដោយយកមូលដ្ឋានសន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ដែលមានតម្លៃជាច្បាប់អន្តរជាតិជាគោល ហើយបន្តជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃយន្តការគណៈកម្មាធិការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ជាជាងការបង្កើតព្រឹត្តិ​ការណ៍អរិភាពរវាងប្រទេសជិតខាង រុញស្មារតីជាតិនិយមលើបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពព្រំដែន ដើម្បីកេងចំណេញស្ថានការណ៍​នយោបាយក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។

ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក​បណ្ឌិត យង់ ពៅ បានស្នើសុំឱ្យប្រទេសទាំងពីរ គោរពនូវច្បាប់អន្តរជាតិ និងរក្សាជំហរដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធី ដើម្បីធានាបាននូវផលប្រយោជន៍ជាតិខ្លួនផង និងដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រជាជាតិជាសមាជិកអាស៊ានទាំងពីរផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការសិក្សាស្វែងយល់ ទទួលស្គាល់ និងអនុវត្តតាមស្មារតីនៃសន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម និងពិធីសារបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងបារាំងនិងសៀម និងគោរពតាមផែនទីដែលបន្សល់ដោយអាណានិគមបារាំង គឺជាលទ្ធភាពតែមួយគត់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ព្រោះឯកសារគតិយុត្តិទាំងនេះ នៅតែមានតម្លៃផ្លូវច្បាប់ជាធរមានជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ សម្រាប់ការអនុវត្តនិងដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ។ លោកបណ្ឌិតបានបង្ហាញជំនឿថា អ្នកបច្ចេកទេសកិច្ចការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ សុទ្ធតែបានយល់ដឹង និងជ្រួតជ្រាបអំពីខ្លឹមសារនៃឯកសារគតិយុត្តិពាក់ព័ន្ធនឹងព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរហើយ ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយថៃ ហាក់បានព្យាយាមលូកឡំរវាងបញ្ហាបច្ចេកទេសនិងនយោបាយ រហូតដល់ឈានមានការផ្ទុះអាវុធរវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិតបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ករណីនេះ មិនគួរបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យមានការរីករាលដាល ទៅជាការប្រឈមទ្រង់ទ្រាយធំនៅតាមព្រំដែនឡើយ ព្រោះបច្ចុប្បន្ន ទាំងកម្ពុជា​និងថៃ សុទ្ធសឹងតែកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិសាកលដូចគ្នា ដូច្នេះប្រសិនបើ វិបត្តិ​ព្រំដែនរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរផ្ទុះឡើង នឹងបណ្ដាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់កាន់តែខ្លាំង ទាំងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ ជាការពិតណាស់ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិតជាមិនចង់ឱ្យមានបញ្ហាប្រឈមនៅតាមតំបន់ព្រំដែននោះទេ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាក៏​មានកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងការការពារព្រំដែន និងអធិបតេយ្យភាពជាតិខ្លួន មិនអាចបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យបរទេសបំពានលើប្រជាជាតិខ្លួនោះដែរ។

ជាអនុសាសន៍ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ថា ភាគីកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ ត្រូវតែរក្សាភាពអត់ធ្មត់ និងត្រូវរក្សាទំនាក់ទំនងឱ្យបានជាប់លាប់ និងមានកិច្ចពិភាក្សាគ្នាជាប្រចាំ ដើម្បីបញ្ចៀសលទ្ធភាពនៃការប្រឈមុខដាក់គ្នា ហើយគណៈកម្មាធិការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរត្រូវតែបន្តជជែក និងដោះស្រាយបញ្ហាបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ បន្ថែមពីលើនេះ អ្នកនយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ ត្រូវតែស្វែងរកការជជែកពិភាក្សាដើម្បីដាក់ចេញនូវដំណោះស្រាយបន្ទាន់ និងសមស្រប ព្រមទាំងរក្សាស្ថានភាពដើម (Status Quo) នៅតាមតំបន់ព្រំ​ដែននៃប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «កម្ពុជាត្រូវការសន្តិភាព និងមានភាពចាំបាច់ការពារឱ្យខាងតែបានអធិបតេយ្យភាពដែនដី»៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 28 ឧសភា 2025 ម៉ោង 06:04 PM

ករណីចាប់ជនល្មើសមិនបាន ត្រូវតែទទួលវិន័យទើបត្រឹមត្រូវ មិនគួរនិយាយពីការផ្ដល់រង្វាន់ដល់សមត្ថកិច្ចចាប់ចោរបាននោះទេ

​ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីចោរកម្មដែលមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ហាក់មានការកក្រើកខ្លាំង ដែលមហាជនបានដាក់ជាចម្ងល់ ក៏ដូចជាមានការចោទសួរពីសំណាក់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគសង្គមនិងនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ចំពោះករណីចោរកម្មដែលកើតមាននៅក្នុងភូមិសាស្ត្រនីមួយៗ គឺជាបញ្ហាដែលសមត្ថកិច្ចចាំបាច់ត្រូវអនុវត្តតួនាទីភារកិច្ចបង្ក្រាប​និងទប់ស្កាត់ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ លោកបណ្ឌិតបានកត់សម្គាល់ថា ករណីចោរកម្មគឺជាបញ្ហាសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម ដែលមិនគួរកើតមាន​នោះទេ ព្រោះបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សុខសុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផង មុខមាត់របស់ប្រទេសជាតិផង និងបង្កើតនូវការព្រួយបារម្ភសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ និងអ្នកជំនួញជាដើម។

​លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា បញ្ហាចោរកម្មក៏មិនចែងនៅក្នុងគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពផងដែរ ដែលត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានជំរុញឱ្យសមត្ថកិច្ចនៅតាមមូលដ្ឋាននីមួយៗ ត្រូវតែពង្រឹងសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅក្នុងដែនដី​ដែលខ្លួនគ្រប់គ្រងឱ្យបានប្រសើរឡើង ព្រោះជារឿងដែលប្រជាពលរដ្ឋមើលឃើញជាក់​ស្ដែងនៅចំពោះមុខ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា សមត្ថកិច្ចគួរតែដកស្រង់បទពិសោធន៍នៃការអនុវត្ត និងទិដ្ឋភាពជាវិជ្ជមានដែលមាននៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានា យកមកធ្វើជាមេរៀន និងជាម៉ែត្រវាស់វែងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនបន្ថែមទៀត ជាជាងប្រៀបធៀបតែចំណុចអវិជ្ជមាន​របស់ប្រទេសនានា ដើម្បីបង្ហាញរូបភាពល្អរបស់ខ្លួន។

​បន្ថែមពីនេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានថ្លែងថា លោកមិនយល់ស្របចំពោះការប្រកាសផ្ដល់រង្វាន់ទៅដល់សមត្ថកិច្ចដែលបាន​បង្ក្រាបបទល្មើសនោះទេ ព្រោះនេះគឺជាការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងមុខនាទីរបស់ខ្លួន ដោយលោកបណ្ឌិតបានអះអាងថា ការផ្ដល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្តក្នុងរូបភាពបែបនេះ អាចនឹងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់ការអនុវត្តការងាររបស់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចទៅវិញ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការធ្វើដូចនេះ អាចបង្កើតទៅជាទម្លាប់មិនល្អមួយសម្រាប់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដោយអាចនឹងមាននិន្នាការថា បើមិនមានរង្វាន់ នឹងមិនអនុវត្តតួនាទីភារកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើយ ពោលគឺមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចនឹងធ្វើការងាររបស់ខ្លួន ប្រសិនបើមានការផ្ដល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្ត (ផ្ដល់រង្វាន់​ទើបធ្វើការងារ)។ លើសពីនេះ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា នៅមូលដ្ឋានខ្លះដែលសម្បូរទៅដោយបញ្ហាអសន្តិសុខ និងមានចោរឆក់ចោរប្លន់ច្រើន គេគួរតែពិចារណាអនុវត្ត​ការពិន័យ ឬទណ្ឌកម្មរដ្ឋបាល ដូចជាការបញ្ឈរជើង ឬដកសមត្ថកិច្ចដែលទទួលខុសត្រូវនៅ​ក្នុងមូលដ្ឋាននោះពីតួនាទីរបស់ខ្លួន ដោយសារការអនុវត្តតួនាទីមិនបានល្អប្រសើរ​ ដើម្បីជាសារជំរុញឱ្យសមត្ថកិច្ចនៅតាមមូលដ្ឋាន មានស្មារតីទទួលខុសត្រូវចំពោះភារកិច្ចរបស់ខ្លួន។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបន្តថា ការផ្ដល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្តដូចនេះ អាចបង្កការអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តចំពោះ សមត្ថកិច្ចនៅតាមមូលដ្ឋានផ្សេងទៀត ដែលបានខិតខំថែរក្សាសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនបានល្អប្រសើរស្រាប់ ក៏ដូចជាមន្ត្រីនៅក្នុងតួនាទីភារកិច្ចដទៃទៀត ដែលមិនទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត។ លោកបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការធ្វើដូចនេះ នឹងបង្កើតឱ្យមានការយល់ឃើញថា ការបំពេញតួនាទីជាមន្ត្រីរាជការនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ទទួលបានផលលាភដោយគ្មានសមធម៌និងមិនសមហេតុផល ដែលរូបភាពនេះ មិនខុសគ្នាពីការផាកពិន័យបទល្មើសចរាចរណ៍ ដើម្បីតែយកប្រាក់រង្វាន់នោះទេ គឺមន្ត្រីនគរបាលមួយចំនួន មិនបានផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការជំរុញឱ្យមានការគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍នោះទេ តែបែរជាផ្ដោតថា ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឱ្យតែផាកពិន័យបានច្រើនទៅវិញ។

​លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមថា ក្នុងនាមជាមន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវតែបំពេញការងាររបស់ខ្លួនឱ្យស្របទៅនឹងលក្ខខន្តិកៈដែលច្បាប់​បានកំណត់ ប្រកបដោយមនសិកា និងស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត មិនគួរបំពេញការងារ​ដោយរង់ចាំមើលតែការផ្ដល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្ត ឬលាភសក្ការៈផ្សេងទៀតក្រៅពីប្រាក់បៀវត្សរ៍ដែលខ្លួនទទួលបាននោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានស្នើសុំដោយទទូចថា ដើម្បីពង្រឹង​ការអនុវត្តតួនាទីមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព គឺត្រូវផ្ដោតលើការជំរុញមន្ត្រីបំពេញការងារប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ មិនមែនជាការផ្ដល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្តក្នុងរូបភាពដូចនេះឡើយ ខណៈវិន័យគឺជាលក្ខណៈសម្បត្តិដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់កងកម្លាំង​ប្រដាប់អាវុធ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 23 ឧសភា 2025 ម៉ោង 04:42 PM

Preserving the Old Airport for Public Benefit Is Worth Celebrating both in terms of Historical Value and Concluding its Future Connection to Political Matter

In response to a journalist's question about Samdech BovorThibadei Prime Minister's announcement regarding the preservation of the Pochentong International Airport as state property and a public benefit, Dr. Yang Peou, a political and social analyst in Cambodia, expressed his support for this announcement. He emphasized that preserving the old airport for public benefit is commendable both in terms of historical value and in concluding the political connections related to this old airport.

Dr. Yang Peou pointed out that the Prime Minister's announcement is a positive move that ends various political perspectives that have sought to profit from this case. Some politicians have often linked this issue to other matters, which is quite sensitive, especially since there have been past instances of using public land through various exchanges. The creation of the rumor"Pochentong International Airport" to be bidden and sold to private companies has been connected by some politicians,political activists as well as analysts to various political topics based on their own intentions and desires.

He noted that there have been numerous discussions about the future use of Pochentong International Airport’s land. The announcement to maintain this location as public property for the benefit of the general populace reflects a long-term vision of the Cambodian government head of state. Dr. Yang Pov highlighted the potential for using this airport land, noting that due to economic and social development, one of the most pressing issues faced by the general population in Phnom Penh is traffic congestion, primarily because many institutions have been built in densely populated areas, causing heavy traffic.

At this point, Dr. Yang Peou suggested that this international airport should be considered for organizing a cluster of major governmental ministries/institutions to alleviate traffic congestion and difficulties faced by citizens and investors seeking various public services from government ministries/institutions. Additionally, he emphasized the importance of constructing governmental ministries/institutions and departments in a unified architectural style, particularly in a contemporary Khmer architectural design that reflects the prestige of Cambodian contemporary construction while serving public interests sustainably.

In addition, Cambodia's new international airport, located inKandal Stueng District, Kandal Province, is conveniently accessible to Phnom Penh via the third ring road, which is also near the old airport site. This will facilitate infrastructure connectivity between administrative locations and the new international airport, contributing to development in this suburban area.

Furthermore, Dr. Yang Peou mentioned the possibility of organizing the old airport site for another public benefit: establishing a large national standard hospital with ample space that could encompass a hospital, a medical university, high-level medical laboratories, and public parks for citizens, ensuring health security for the public and users of health services in that area. He further clarified that the old airport site should be managed and preserved sustainably to showcase a culture of heritage conservation from previous generations, maintaining the historical significance of the site for the nation, and highlighting the process of national social development that supports public well-being and earns appreciation from the general populace as well. 

RAC Media

  ថ្ងៃពុធ, 21 ឧសភា 2025 ម៉ោង 12:22 PM

តើកម្ពុជាគួរនាំចូលម្ហូបអាហារពីប្រទេសជិតខាងដែរឬទេ?

ដោយ បណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃ​កម្ពុជា

ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយដែល​សម្បូរធនធានធម្មជាតិនិងសក្តានុពលកសិកម្ម កំពុងប្រឈមនឹងការសម្រេចចិត្តដ៏ស្មុគស្មាញមួយ ពោលគឺ ថាតើ កម្ពុជាគួរពឹងផ្អែកលើការនាំចូលស្បៀងអាហារពីប្រទេសជិតខាង ឬផ្តោតលើភាពគ្រប់គ្រាន់របស់ខ្លួនឯង? នៅពេលដែលពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់កាន់តែអាចមានលទ្ធភាពនាំចេញនាំចូលបានដោយងាយស្រួលជាងមុន ហើយតម្រូវការចំពោះផលិតផលចម្រុះបានកើនឡើង ការជជែកពិភាក្សាលើការនាំចូលម្ហូបអាហារពីក្រៅប្រទេស​ កាន់តែក្លាយជាប្រធានបទមួយដែលទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីប្រជាជនធម្មតា អ្នកជំនាញ និងអ្នកនយោបាយ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត ការនាំចូលម្ហូបអាហារពីប្រទេសជិតខាង ដូចជា វៀតណាម និងថៃ ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ភ្លាមៗដល់កម្ពុជា។ ប្រទេសទាំងនេះមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកសិកម្មទំនើបជាងកម្ពុជា ហើយក៏ជាប្រទេសដែលផលិតដំណាំមួយចំនួនកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងមានតម្លៃថោកជាងកម្ពុជា។ ឧទាហរណ៍ ការនាំចូលពូជស្រូវ ផ្លែឈើ ឬអាហារកែច្នៃដែលមិនទាន់មានការដាំដុះឬមិនទាន់ការផលិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អាចជួយបំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុកនិង​រក្សាតម្លៃស្បៀងឱ្យមានស្ថិរភាព ជាពិសេស ក្នុងអំឡុងពេលនៃគ្រោះរាំងស្ងួតឬទឹកជំនន់ ដែលនៅតែជះឥទ្ធិពលដល់វិស័យកសិកម្មរបស់​កម្ពុជា។

លើសពីនេះទៅទៀត ពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិជំរុញឱ្យមាន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ តាមរយៈការទិញលក់ម្ហូបអាហារឆ្លងកាត់ព្រំដែន ទន្ទឹមនឹងនេះ កម្ពុជាក៏កំពុងពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនដែរ។ ខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ម្ហូបអាហារក្នុងតំបន់ក៏គាំទ្រដល់ជម្រើសនិងភាពខុសគ្នារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ផងដែរ ដោយធ្វើឱ្យ​ប្រសើរឡើងនូវសុវត្ថិភាពចំណីអាហារតាមរយៈការទទួលបានផលិតផលចម្រុះ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការពឹងផ្អែកខ្លាំងពេកលើការនាំចូលម្ហូបអាហារពីបរទេសក៏នាំ​មកនូវហានិភ័យមួយចំនួនដែរ។ វាអាចធ្វើឱ្យកសិកម្មក្នុងស្រុកចុះខ្សោយដោយកាត់បន្ថយតម្រូវការម្ហូបអាហារដែលផលិតនៅក្នុងស្រុក។ កសិករ​ខ្មែរ​ដែល​ភាគច្រើន​ជា​អ្នក​ប្រកប​របរ​តូចតាច ត្រូវតស៊ូ​ប្រកួតប្រជែង​ជាមួយ​ទំនិញ​នាំចូលដែលមានតម្លៃ​​ថោក។ បញ្ហានេះធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជានតាមជនបទ និងធ្វើឱ្យការអភិវឌ្ឍមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងវិស័យដែលផ្តល់ការងារយ៉ាងច្រើនដល់ប្រជាជន។ វាក៏បង្កើតភាពអាស្រ័យខ្លាំងពេកលើប្រទេសជិតខាង​ដែលអាចប្រថុយប្រថានក្នុងគ្រាមានការរំខានដល់ខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងតំបន់ឬសកលលោក ដូចជា អ្នកដែលមានបទពិសោធអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត COVID-19 ឬអំឡុងពេលមាន​ជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសនានាក្នុងតំបន់។

លើសពីនេះទៀត ការនាំចូលម្ហូបអាហារ ពេលខ្លះអាចបង្កឱ្យមានកង្វល់ខាងបញ្ហាសុខភាពនិងសុវត្ថិភាព ប្រសិនបើការត្រួតពិនិត្យខាងផ្លូវច្បាប់និងបច្ចេកទេសមានភាពទន់​ខ្សោយខ្លាំងពេក។ ការធានាថា ម្ហូបអាហារដែលនាំចូលត្រូវតែគោរពតាមស្តង់ដារសុខភាពរបស់កម្ពុជាដែលទាមទារឱ្យមានប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យដ៏រឹងមាំនោះ នៅតែមានកម្រិតទាបនៅឡើយ។ ជាក់ស្ដែង ម្ហូបអាហារ បន្លែ ផ្លែឈើ ត្រី សាច់ អាហារកែច្នៃ ដែលខូចគុណភាពឬមានជាតិគីមី​លើសម្រិតសុវត្ថិភាពមួយចំនួននៅតែត្រូវបានគេនាំចូលមកក្នុងទីផ្សាររបស់កម្ពុជាជា បន្តបន្ទាប់។

សំណួរ​សំខាន់​មួយគឺ​​ថា​តើ​កម្ពុជា​មិនគួរ​នាំ​ចូល​ស្បៀង​អាហារ​ពីបរទេសឬយ៉ាងណា។ ខ្ញុំយល់ថា កម្ពុជាគួរបន្តនាំចូលម្ហូបអាហារពីបរទេស ប៉ុន្តែ ត្រូវមានលក្ខខណ្ឌ មានន័យថា ត្រូវ​ធ្វើ​ដូចម្តេច​ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​តុល្យភាពរវាង​​ការ​នាំ​ចូល​​និង​ផលិត​កម្ម​ក្នុងស្រុកដែលកំពុងតែមានសន្ទុះកើនឡើងជាបណ្ដើរៗ។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែគាំទ្រកសិករក្នុងស្រុកតាមរយៈការវិនិយោគលើប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត ការស្តុកទុកផលិតផល គ្រាប់ពូជ និងការទទួលបានទីផ្សារ គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ នៅតែអនុញ្ញាតឱ្យមានការនាំចូលជាយុទ្ធសាស្រ្តដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ និងបំពេញចន្លោះប្រហោងនៃការផ្គត់ផ្គង់ មិនមែននាំ​ចូលដោយសេរី ដែលនាំទៅដល់ការធ្វើឱ្យកសិកម្មក្នុងស្រុកចុះខ្សោយដោយកាត់បន្ថយតម្រូវការម្ហូបអាហារដែលផលិតក្នុងស្រុក សម្លាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក និងធ្វើឱប៉ះប៉ពាល់ដល់ជីវភាព ការងារ សុខភាព និងសុខុមាលរបស់ប្រជាជន​កម្ពុជានោះទេ។

សរុបមក ការនាំចូលម្ហូបអាហារពីប្រទេសជិតខាងអាចមានប្រយោជន៍ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើការនាំចូលនោះធ្វើឡើងដោយឈ្លាសវៃឬគតិបណ្ឌិត។ កម្ពុជាគួរតែខិតខំស្វែងរកវិធីសាស្រ្តប្រកបដោយតុល្យភាព ដែលការពារសន្តិសុខស្បៀង ការពារកសិករក្នុងស្រុកផង និងអាច​ធានាឱ្យមានម្ហូបអាហារដែលមានសុវត្ថិភាពនិងតម្លៃសមរម្យសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់ខ្លួនផងដែរ។ ដើម្បីធ្វើបែបនេះបាន ទាំងអ្នកនាំ​ចូល អ្នកចែកចាយ ទាំង​អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅតាមច្រកព្រំដែន អាជ្ញាធរដែនដី និងអាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិ​ ត្រូវតែបំពេញ​ភារកិច្ច​ឱ្យហ្មត់ចត់និងស៊ីចង្វាក់គ្នា ដោយសហការនិងសហប្រតិបត្តិការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដែលក្នុងនោះ​បំពេញការងារដោយ​អនុលោមតាមគោលការណ៍ច្បាប់ មនសិការវិជ្ជាជីវៈ ការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ព្រមទាំងមានការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋ ហើយតម្កល់​ផលប្រយោជន៍ជាតិនិងប្រជាជនជាធំ៕ 

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 20 ឧសភា 2025 ម៉ោង 03:27 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការរក្សាទុកអាកាសយានដ្ឋានចាស់សម្រាប់បម្រើប្រយោជន៍ សាធារណៈ ជារឿងគួរអបអរសាទរ ទាំងក្នុងតម្លៃជាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការបិទបញ្ចប់ការទាញភ្ជាប់អនាគតអាកាសយានដ្ឋានចាស់ទៅនឹងរឿងនយោបាយ

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីការប្រកាសរបស់សម្ដេចធិបតី​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអំពីការរក្សាទុកអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិពោធិ៍ចិនតុង ជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ និងជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ លោកបណ្ឌិង យង់ ពៅ អ្នកវិភាគស្ថានភាពនយោបាយនិងសង្គមកម្ពុជា បានថ្លែងសាទរចំពោះការប្រកាសនេះ និងបានគូសបញ្ជាក់ថា ការរក្សាទុកអាកាសយានដ្ឋានចាស់សម្រាប់បម្រើប្រយោជន៍សាធារណៈ ជារឿងគួរអបអរសាទរ ទាំងក្នុងតម្លៃជាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការបិទបញ្ចប់ការទាញភ្ជាប់អនាគតអាកាសយានដ្ឋានចាស់ទៅនឹងរឿងនយោបាយ។ លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា ការប្រកាសរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺជារឿងប្រសើរមួយដែលបានបិទបញ្ចប់ការបង្កើតទស្សនៈនយោបាយផ្សេងៗដើម្បីកេងចំណេញលើករណីនេះ ដោយអ្នកនយោបាយមួយចំនួន តែងតែទាញភ្ជាប់បញ្ហានេះទៅនឹងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ដែលជារឿងរសើបមួយផងដែរ ខណៈ​កន្លងទៅធ្លាប់មានការប្រើប្រាស់ដីសាធារណៈផ្សេងៗរបស់រដ្ឋ តាមរយៈការដោះដូរផ្សេងៗ។ ការបង្កើតពាក្យចចាមអារ៉ាមដែលថាដីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិពោធិ៍ចិនតុង នឹងត្រូវបានដាក់ដេញថ្លៃលក់ឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជននោះ ត្រូវបានអ្នកនយោបាយ សកម្មជននយោបាយ ក៏ដូចជាអ្នកវិភាគមួយចំនួន បានទាញករណីនេះភ្ជាប់ទៅនឹងប្រធានបទយោបាយផ្សេងៗ​ តាមចេតនានិងការចង់បានរបស់ខ្លួន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានកត់សម្គាល់ថា មានការលើកឡើងជាច្រើនផ្សេងៗគ្នា អំពីការប្រើប្រាស់ដីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិពោធិ៍ចិនតុងនាពេលខាងមុខ ហើយការប្រកាសថែរក្សាទីតាំងនេះទៅជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ដើម្បីបម្រើជាប្រយោជន៍សាធារណៈសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ គឺជាការប្រកាសអំពីការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិតបានលើកឡើងនូវលទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់ដីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិនេះបន្ថែមថា ដោយ​សារតែការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម បញ្ហាដែលប្រជាពលរដ្ឋទូទៅបានជួបប្រទះខ្លាំងជាងគេនៅរាជធានីភ្នំពេញគឺ បញ្ហាស្ទះចរាចរណ៍ ដោយសារតែក្រសួងស្ថាប័នជាច្រើន ត្រូវបានសាងសង់នៅទីតាំងប្រជុំជនដែលមានសភាពតូចចង្អៀត និងចរាចរណ៍មមាញឹក។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត​បានលើកឡើងថា អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិនេះ គួរតែត្រូវបានពិចារណាសម្រាប់ការរៀបចំជាទីបណ្ដុំក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋសំខាន់ៗ ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពកកស្ទះចរាចរណ៍ និងការលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាអ្នកវិនិយោគ នៅក្នុងការស្វែងរកសេវាសាធារណៈផ្សេងៗពីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីការកសាង​ក្រសួងស្ថាប័ន ក៏ដូចជាមន្ទីររដ្ឋនានានៅក្នុងទម្រង់រចនាបថស្ថាបត្យកម្មដែលមានការឯកភាពគ្នាជារួមមួយ ពិសេសតាមរចនាបថសំណង់ខ្មែរសហសម័យ ដែលអាចឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីកិត្យានុភាពសំណង់សហសម័យរបស់ខ្មែរផង និងសម្រាប់ទុកជាប្រយោជន៍សាធារណៈ​ដែលមានលក្ខណៈនិរន្តរភាពផងដែរ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិថ្មីរបស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកកណ្ដាល​ស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល ដែលគេងាយស្រួលធ្វើដំណើរមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ តាមផ្លូវក្រវាត់ក្រុងទី៣ ដែលស្ថិតនៅជិតនឹងទីតាំងអាកាសយានដ្ឋានចាស់ផងដែរ ដូច្នេះនឹងបង្ក​ភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរវាងទីតាំងរដ្ឋបាល និងអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិថ្មី ហើយដែលការតភ្ជាប់នេះ ក៏បម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ជាយក្រុងនេះផងដែរ។

បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងអំពីលទ្ធភាពនៃការរៀបចំ​ទីតាំងអាកាសយានដ្ឋានចាស់ សម្រាប់បម្រើដល់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈមួយផ្សេងទៀត​នោះគឺ ការកសាងមន្ទីរពេទ្យកម្រិតស្តង់ដាជាតិដ៏ធំមួយ ជាមួយនឹងបរិវេណដ៏ធំទូលាយ ដែលគេអាចរៀបចំប្រមូលផ្ដុំទាំងមន្ទីរពេទ្យ សាកលវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រ មន្ទីរពិសោធន៍វេជ្ជសាស្ត្រកម្រិតខ្ពស់ និងសួនសាធារណៈសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ដើម្បីធានាបាននូវសុខុមាលភាពសម្រាប់សាធារណជន និងអ្នកទទួលប្រើប្រាស់សេវាសុខាភិបាលនៅទីនោះផងដែរ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ទីតាំងអាកាសយានដ្ឋានចាស់ គួរតែត្រូវបានគ្រប់គ្រងនិងថែរក្សាឱ្យបានគង់វង្ស ដើម្បីបង្ហាញអំពីវប្បធម៌ថែរក្សាមរតក​អ្នកជំនាន់មុន ការបន្តនិរន្តរភាពនៃទីតាំងជាប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ជាតិ និងគូសរំលេចអំពីដំណើរការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ ដែលគាំទ្រដល់សុខមាលភាពសាធារណៈ និងទទួលបានការសាទរពីប្រជាពលរដ្ឋទូទៅផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 20 ឧសភា 2025 ម៉ោង 03:16 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្ដម ហ្សាក់ ប៉េឡេ (Jacques Pellet) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋបារាំង ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នារសៀលថ្ងៃចន្ទ ៨រោច ខែពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ សប្ដស័ក ព.ស. ២៥៦៩ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានទទួលជួបនិងពិភាក្សាការងារជាមួយនឹង ឯកឧត្ដម ហ្សាក់ ប៉េឡេ (Jacques Pellet) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋបារាំង ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដើម្បីជជែកពិភាក្សា ស្វែងយល់អំពីដំណើរការនិងរចនាសម្ព័ន្ធរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងពិនិត្យលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងភាគីទាំងពីរ។

ក្នុងឱកាសជំនួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្ដមឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានារសៀលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានសម្ដែងនូវសេចក្ដីសោមនស្សចំពោះជំនួបលើកទីមួយនេះ និងបានជម្រាបជូនឯកឧត្ដមឯកអគ្គរដ្ឋទូតអំពីសមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ ប្រវត្តិនៃការបង្កើត និងរចនាសម្ព័ន្ធក៏ដូចជាស្ថាប័នឧបសម្ព័ន្ធនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

ជាការឆ្លើយតប ឯកឧត្ដម ហ្សាក់ ប៉េឡេ (Jacques Pellet) បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍អំពីសមិទ្ធផលរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសង្ឃឹមថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងជំរុញការសិក្សាភាសាបារាំង ដើម្បីសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ និងជំនាញផ្សេងៗទៀត។ ឯកឧត្ដមឯកអគ្គរដ្ឋទូត បានគូសបញ្ជាក់អំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងបារាំង នៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗដូចជា វិស័យបណ្ណាសារដ្ឋាន វិស័យកសិកម្ម កសិកម្ម និងវិស័យអប់រំជាដើម។ ឯកឧត្ដម ហ្សាក់ ប៉េឡេ (Jacques Pellet) បានបង្ហាញពីក្ដីរំពឹងថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងស្ថានទូតសាធារណរដ្ឋបារាំងនៅកម្ពុជា នឹងឈានទៅដល់ការពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិបន្ថែមទៀតនាពេលខាងមុខនេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថា ឯកឧត្ដមមានក្ដីរំពឹងថា តាមរយៈស្ថានទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងៗជាមួយនឹងស្ថាប័នស្រាវជ្រាវបារាំង ដែលមានដូចជាការរៀបចំគម្រោងស្រាវជ្រាវរួមគ្នាលើប្រធានបទសំខាន់ ការរៀបចំសិក្ខាសាលានិងវេទិកាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រផ្សេងៗជាដើម។

ជាលទ្ធផល រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងស្ថានទូតបារាំង បានឯកភាពគ្នាគ្រោងនឹងរៀបចំបាឋកថាស្ដីពី «ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-បារាំង» នាពេលមុខខាងមុខ ដើម្បីពង្រីកការយល់ដឹងរបស់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក៏ដូចជាសាធារណជន អំពីទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពរវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសាធារណរដ្ឋបារាំង ទាំងក្នុងអតីតកាល បច្ចុប្បន្ន និងការប្រមើលមើលអនាគតនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃចន្ទ, 19 ឧសភា 2025 ម៉ោង 04:47 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ពិភាក្សាការងារជាមួយក្រុមការងារបច្ចេកទេសទទួលបន្ទុកសុខភាពនិងបរិស្ថាននៃក្រសួងសុខាភិបាល

(ភ្នំពេញ)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៥រោច ខែពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ សប្តស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៩ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានដឹកនាំក្រុមការងារគម្រោងកសាងសាលារៀនទឹកភ្លៀងប្រកបដោយភាពធន់នឹងអាកាសធាតុនៅតំបន់ទន្លេមេគង្គ (Project for Building Climate-Resilient Rain Schools in the Mekong Region) រួមជាមួយប្រតិភូពីសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល ដឹកនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យ មូយុង ហាន អញ្ជើញក្នុងជំនួបពិភាក្សាជាមួយក្រុមការងារបច្ចេកទេស ដឹកនាំដោយឯកឧត្តម សាន់ សាប់អី រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងសុខាភិបាល នៅទីស្ដីការក្រសួង។

ជំនួបនេះឱកាសនេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រសួងសុខាភិបាល រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តការប្រមូលទឹកភ្លៀងសម្រាប់ទទួលទានដោយសុវត្ថិភាពនៅតាមមន្ទីរពេទ្យ នៅក្នុងស្ថានភាពនៃបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុបច្ចុប្បន្ន។ 

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានបន្តថា កាលពីឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានអនុវត្តគម្រោងទឹកភ្លៀងសាលារៀន នៅវិទ្យាល័យកំបូល ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោមមូលនិធិសហប្រតិបត្តិការមេគង្គកូរ៉េ (MKCF) ដោយទទួលលទ្ធផលយ៉ាងត្រចះត្រចង់។ ហេតុនេះហើយ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមានបំណងស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិពីក្រសួងសុខាភិបាលបន្ថែមទៀត ដើម្បីបន្តអនុវត្តគម្រោងដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ។

ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ និងឯកឧត្តម សាន់ សាប់អី បានឯកភាពគ្នាសូមឱ្យក្រុមការងារបច្ចេកទេស បន្តធ្វើការជាមួយគ្នាបន្ដើម្បីពិនិត្យពីលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើការជាមួយគ្នាទៅថ្ងៃខាងមុខទៀត៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 ឧសភា 2025 ម៉ោង 06:52 PM

៦៩ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី : ភាពធន់ ទំនុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្តែង

ដោយបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

          ថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺជាខួបលើកទី៦៩ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ី ដែលជាទំនាក់ទំនងនៃភាពជាដៃគូ​យូរអង្វែង ដែលបានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅដោយការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាយុទ្ធសាស្ត្រ និងទំនាក់ទំនងជាប្រវត្តិសាស្ត្រយូរអង្វែង។ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាង​​​កម្ពុជា និងអតីតសហភាពសូវៀតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៦ ដោយបានឆ្លងកាត់​សម័យ​កាល​ប្រវត្តិសាស្ត្រផ្សេងៗ​ដោយប្រែប្រួលទៅតាមការផ្លាស់ប្តូរបរិបទក្នុងស្រុកនិងអន្តរជាតិ និងត្រូវបាន​ពង្រឹង​យ៉ាងរឹងមាំស៊ីជម្រៅនិងទូលំទូលាយ។

         នៅបណ្ដាឆ្នាំដំបូងៗ សហភាពសូវៀតបានបង្ហាញការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងចំពោះឯករាជ្យ អព្យាក្រឹតភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។ ថ្នាក់ដឹកនាំសហសូវៀតបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ​កិច្ច​ខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងការរក្សាស្វ័យភាព​កម្ពុជាក្នុងស្ថានភាពនៃការប្រកួត​ប្រជែង​គ្នាក្នុង​សង្គ្រាមត្រជាក់។ សហភាពសូវៀតបានគាំទ្រកម្ពុជា​ចូលជាសមាជិក​អង្គការសហប្រជាជាតិ និង​បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម វប្បធម៌ និងវិទ្យាសាស្ត្រសំខាន់ៗនៅឆ្នាំ១៩៥៧។ ការ​ថ្កោលទោសរបស់សហភាពសូវៀតចំពោះរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០​ដែលបានទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីគោលជំហរ និងការប្តេជ្ញាចិត្តជាគោលការណ៍របស់ទីក្រុងម៉ូស្គូ​ចំពោះអ្នកដឹកនាំស្របច្បាប់​របស់កម្ពុជា។

         ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរបានប្រឈមមុខនឹងរយៈពេលដ៏លំបាកក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០។ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ ដែលដឹកនាំដោយ លន់ នល់ សហភាពសូវៀត បានយល់ឃើញថា ខ្លួនបាន​ស្ថិតក្នុងទ្វេគ្រោះការទូត ដោយទទួលស្គាល់​ស្ថានទូតតំណាងឱ្យរដ្ឋាភិបាលនិរទេសដែលដឹកនាំដោយ​សម្តេច​ព្រះនរោត្តម សីហនុ និងសាធារណរដ្ឋខ្មែរក្នុងពេលដំណាលគ្នា។ បន្ថែមពីលើនេះ ភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយរវាងសហភាពសូវៀតនិងចិនក្នុងអំឡុងពេលនេះ បានធ្វើឱ្យស្មុគស្មាញដល់វិធីសាស្រ្ត​របស់​ទីក្រុង​មូស្គូចំពោះតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

         បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ប្រទេសកម្ពុជាបានបង្កើតចំណង​ទំនាក់ទំនង​ការទូតនិងការអភិវឌ្ឍ ដ៏រឹងមាំឡើងវិញជាមួយសហភាពសូវៀត។ ចាប់ពីដើម រហូតដល់ចុងទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៨០ សហភាពសូវៀតបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយកសាងសេដ្ឋកិច្ច និងហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​របស់កម្ពុជាដែល​ហែកហួរដោយសង្រ្គាម។ ជំនួយជាច្រើនត្រូវបានផ្ដល់ទៅលើវិស័យថាមពល កសិកម្ម ការ​ដឹក​ជញ្ជូន ការថែទាំសុខភាព ការបណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រីរដ្ឋការស៊ីវិល និងកិច្ចការយោធា។ មរតកដ៏យូរអង្វែងនៃ​យុគសម័យនោះ គឺជាកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរការអប់រំដែលប្រជាជនកម្ពុជាប្រហែល ៨,០០០នាក់សិក្សានៅ​សហភាព​សូវៀត។ និស្សិតដែលបញ្ចប់ការសិក្សាទាំងនេះជាច្រើន​នាក់ឥឡូវនេះកាន់​មុខតំណែងសំខាន់ៗ​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល វិស័យអប់រំ អាជីវកម្ម និងវិជ្ជាជីវៈផ្សេងៗនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។

         ការ​រំលាយ​សហភាព​សូវៀត​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩១ បាន​សម្គាល់​ចំណុច​របត់​មួយ​ទៀត​ក្នុង​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា-រុស្ស៊ី។ ទោះបីជាសហព័ន្ធរុស្ស៊ីត្រូវបានទទួលស្គាល់ភ្លាមៗថាជារដ្ឋស្នងក៏ដោយ ក៏ការយកចិត្តទុកដាក់​របស់ទីក្រុងមូស្គូបានផ្លាស់ប្តូរខាងក្នុងជាបណ្តោះអាសន្ន ដោយសាររុស្ស៊ីនៅពេលនោះ​ប្រឈមមុខនឹងការ​ផ្លាស់ប្តូរនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ។ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីមានការយឺតយ៉ាវ ទោះបីជារុស្ស៊ីបានបន្តដើរតួនាទីប្រកបដោយស្ថាបនាក្នុងដំណើរការសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាក៏ដោយ។ គួរកត់​សម្គាល់ថា ប្រទេសរុស្ស៊ីបានគាំទ្រកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ​១៩៩១ និងការអនុវត្ត​អាណត្តិ​របស់​អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់) ដែលជួយស្តារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនយោបាយឡើងវិញ។

         ចាប់តាំងពីការបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាឡើងវិញនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ទំនាក់​ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីបានពង្រីកជាលំដាប់។ ទំនុកចិត្តនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែក​នយោបាយ​កាន់តែស៊ីជម្រៅ ដែលទ្រទ្រង់​ដោយទស្សនៈរួមស្តីពីអធិបតេយ្យភាព ការមិនជ្រៀតជ្រែកគ្នា និងសណ្តាប់ធ្នាប់​អន្តរជាតិពហុប៉ូល។ កម្ពុជានិងរុស្ស៊ីសហការជាទៀងទាត់ក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិ ដូចជា អង្គការសហប្រជាជាតិ និងយន្តការដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយអាស៊ាន។ រុស្ស៊ីបានគាំទ្រយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវមជ្ឈភាព​របស់អាស៊ាន និងផ្តល់​តម្លៃដល់កិច្ចសហការឈានឡើងរបស់ខ្លួនជាមួយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលកម្ពុជា​បានដើរតួនាទីជាដៃគូ​ដ៏គួរឱ្យ​ទុកចិត្តនិងប្រកបដោយការគាំទ្រ។

         ការផ្លាស់ប្តូរកម្រិតខ្ពស់រវាងកម្ពុជា និងរុស្ស៊ីបានផ្តល់សម្ទុះបន្ថែមទៀតដល់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស​ទាំង​ពីរ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅកាន់ទីក្រុងសូឈី (Sochi) ក្នុងឆ្នាំ​២០១៦ ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលរុស្ស៊ី-អាស៊ាន និងជំនួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន (Vladimir Putin) បានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តជាថ្មីក្នុងការជំរុញរបៀបវារៈទ្វេភាគី។ ក្នុងប៉ុន្មាន​ឆ្នាំថ្មីៗ​នេះ មន្ត្រីកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីបានបន្តចូលរួមតាមរយៈគណៈប្រតិភូសភា ដំណើរទស្សនកិច្ចថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី និង​កិច្ចសន្ទនាអន្តររដ្ឋាភិបាល សំដៅពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសំខាន់ៗ។

         ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីនៅតែមានកម្រិតតិចតួច ដែលភាគច្រើនដោយសារតែ​ចម្ងាយ​ភូមិសាស្រ្ត និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មមានកម្រិត។ យោងតាមអគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករ​កម្ពុជា ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរមានទំហំរវាង ៧០ ទៅ ១០០​លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។ ការ​នាំ​ចេញ​របស់​កម្ពុជា ​រួម​មាន ​សម្លៀក​បំពាក់ កៅស៊ូ និង​ទំនិញ​កសិកម្ម ខណៈ​ការ​នាំ​ចូល​ពី​ប្រទេស​រុស្ស៊ី រួម​មាន ​ជី គ្រឿងចក្រ និង​ផលិតផល​ប្រេង។ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុង​ការពង្រឹងទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសលើវិស័យថាមពល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការវិនិយោគ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាប្រឈម ដូចជា ឧបសគ្គផ្នែកភ័ស្តុភារកម្ម ការតភ្ជាប់វិស័យធនាគារនៅមានកម្រិត និងការយល់ដឹង​អំពីទីផ្សារប្រទេសទាំងពីរនៅមានកម្រិត។ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតាមស្ថាប័ន និងការលើក​កម្ពស់​​ការចូលរួមរវាងធុរកិច្ចនិងធុរកិច្ច នឹងក្លាយជាគន្លឹះក្នុងការសម្រេចបាននូវសក្តានុពល​ក្នុងទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-រុស្ស៊ី។

         ការផ្លាស់ប្តូរក្នុងវិស័យអប់រំ​និងវប្បធម៌ នៅតែជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី។ ប្រទេស​រុស្ស៊ីបន្តផ្តល់អាហារូបករណ៍ប្រចាំឆ្នាំសម្រាប់និស្សិតកម្ពុជា ដែលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជា។ មន្ត្រីរាជការ វិស្វករ វេជ្ជបណ្ឌិត និងអ្នកអប់រំ ដែលជាអតីតនិស្សិត​សិក្សានៅរុស្ស៊ី​និងសហភាពសូវៀតជាច្រើន ឆ្លុះបញ្ចាំងពីចំណងដ៏ជ្រាលជ្រៅ និងយូរអង្វែងរវាង​ប្រជាជន​នៃប្រទេសទាំងពីរ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌ក៏ត្រូវបានធ្វើឱ្យរស់ឡើងវិញក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ជាមួយ​នឹងព្រឹត្តិការណ៍ ការតាំងពិព័រណ៍ និងកម្មវិធីរួមគ្នាលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការផ្តល់តម្លៃ​គ្នាទៅ​វិញ​ទៅ​មក។

         កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិ​និងបច្ចេកទេស ដែលជាលក្ខណៈពិសេសដ៏រឹងមាំ​នៃការ​ចូលរួមក្នុងសម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ ក៏បានលេចចេញជាថ្មីនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនានាពេលថ្មីៗនេះផងដែរ។ ទោះបី​ជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិមានទំហំមានកម្រិត​ក៏ដោយ ក៏រុស្ស៊ីបានបង្ហាញពីការត្រៀម​ខ្លួន​ក្នុងការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកយោធា គាំទ្រផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត និងចែករំលែកជំនាញបច្ចេកទេស​ជាមួយកម្ពុជា។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបែបនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការបង្កើនទំនុកចិត្តរវាងភាគីទាំងពីរ និងការយក​ចិត្តទុកដាក់រួមគ្នាចំពោះសន្តិភាពនិងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។

         ខណៈដែលប្រទេសទាំងពីរសម្លឹងឆ្ពោះទៅមុខ មានការចាប់អារម្មណ៍គ្នាទៅវិញទៅមក​យ៉ាងខ្លាំងក្នុង​ការធ្វើឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ​និងការធ្វើពិពិធកម្មនូវទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ កម្ពុជាទទួលស្គាល់​រុស្ស៊ីថា ជាមហាអំណាចសាកល​ដែលការចូលរួមក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់រុស្ស៊ីបាន​រួមចំណែកដល់​ស្ថិរភាព​ក្នុងតំបន់​និងតុល្យភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រុស្ស៊ីចាត់ទុកកម្ពុជាជាមិត្តដ៏គួរឱ្យទុកចិត្ត ដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងអាស៊ាន​និង​ការទូតក្នុងតំបន់។ ក្នុងពេលវេលានៃភាពមិនប្រាកដប្រជានៃ​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយកាន់តែខ្លាំងឡើង កម្ពុជា​និងរុស្ស៊ីត្រូវបានរួបរួមគ្នា​ដោយមានចក្ខុវិស័យមួយ​ចំពោះ​សណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិពហុភាគីប្រកបដោយយុត្តិធម៌ជាងមុន​ដោយផ្អែកលើការសន្ទនា បរិយាបន្ន និងការ​គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។

            ក្នុងរយៈពេលជិតប្រាំពីរទសវត្សរ៍នេះ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ីបានវិវត្តទៅជាភាពជាដៃគូដែលសម្គាល់​ដោយភាពធន់ ការជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្ដែង​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។ ពីសាមគ្គីភាពក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់រហូតដល់កិច្ចសហការពហុវិស័យនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទំនាក់​ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរបានសម្របខ្លួនទៅនឹងពេលវេលាផ្លាស់ប្តូរ ដោយរក្សាបាននូវតម្លៃស្នូលរបស់ខ្លួន ខណៈដែលកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីប្រារព្ធខួបលើកទី៦៩ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូត មូលដ្ឋានគ្រឹះ​ដែលមានភាពរឹងមាំ​សម្រាប់សមិទ្ធផលធំៗដែលមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងកិច្ចសន្ទនានយោបាយ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ការតភ្ជាប់​ខាងវប្បធម៌ និងការទូតសកល៕

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 13 ឧសភា 2025 ម៉ោង 06:20 PM