រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ លោក សម រង្ស៊ី តែងបរាជ័យលើមហិច្ឆតានយោបាយ ឆ្កឹះឆ្កៀលពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីប្រតិកម្មរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចំពោះលោក សម រង្ស៊ី ដែលព្យាយាមញុះញង់ពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគបញ្ហានយោបាយនិងសង្គម និងជាអ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា  លោក សម រង្ស៊ី ពុំធ្លាប់បោះបង់ចេតនាញុះញង់ពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យងើបឡើងប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពូជានោះទេ នៅក្នុងអាជីពនយោបាយរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែជារៀងដរាបរហូតមក អ្នកនយោបាយរូបនេះ នៅតែមិនទទួលបានជោគជ័យទៅតាមបំណងរបស់របស់ខ្លួនឡើយ ក៏ព្រោះតែប្រជាពលរដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បានយល់ច្បាស់អំពីមហិច្ឆតានយោបាយប្រកបដោយភាពទុច្ចរឹត​របស់អ្នកនយោបាយរូបនេះ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជាលោក សម រង្ស៊ី បានដឹងថា គ្មានការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចំពោះការអំពាវនាវ​របស់ខ្លួនក៏ដោយក្ដី ក៏អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះ នៅតែបន្តបន្លឺសម្លេងរបស់ខ្លួននៅក្នុង​បញ្ហានយោបាយកម្ពុជា ដើម្បីអាចទាញផលចំណេញនៅក្នុងរូបភាពណាមួយ ដែលពេលខ្លះបានត្រឹមតែជាការអង្រួនសង្វៀននយោបាយកម្ពុជា ឱ្យអ្នកគាំទ្ររបស់លោកមើលឃើញថា លោកនៅតែមានវត្តមាននៅក្នុងនយោបាយកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផល អ្នកដែលជឿតាម និងដើរតាមការញុះញង់របស់លោក សម រង្ស៊ី ជានិច្ចកាលតែងតែរងគ្រោះដោយសារតែអ្នកនយោបាយរូបនេះ ពិសេសការប្រឈមមុខនឹងវិធានការផ្លូវច្បាប់ជាធរមាន រីឯលោក សម រង្ស៊ី បែរជាសម្ងំប្រមូលថវិកានៅឯក្រៅស្រុក ដោយមិនរវីរវល់នឹងសុខទុក្ខរបស់អ្នកដើរតាមនោះឡើយ។ នៅក្នុងករណីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងតែគូសបញ្ជាក់សារឆ្លើយតបទៅអតីតអ្នកនយោបាយរូបនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឱ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនស្ដាប់ឬដើរតាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ហើយធ្លាក់ខ្លួនជាជនរងគ្រោះនយោបាយ។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ការចាត់វិធានការ ដើម្បីបង្ការសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលបង្កដល់បញ្ហាសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សារធារណៈ គឺជាកាតព្វកិច្ច និងទំនួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ ហើយប្រសិនបើភាគីនយោបាយម្ខាងទៀត នៅតែបន្តញុះញង់ និងដុតរោលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលប្រើប្រាស់ "នយោបាយអុសសើមនៅជិតភ្លើង គង់អីនឹងឆេះ" ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលមិនចាត់វិធានការឆ្លើយតប និងបង្ការទុកជាមុននោះទេ នោះនឹងបង្កឱ្យមានវិបត្តិនយោបាយ ឬអសន្តិសុខ កើតមាននៅក្នុងសង្គមជាតិជាក់ជាមិនខានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងបំភ្លឺដល់សាធារណជន និងមន្ត្រីរាជការ ក៏ដូចជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ព្រមទាំងសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ។

 លោកបណ្ឌិតបានកត់សម្គាល់ថា ជានិច្ចកាល អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុក តែងតែព្យាយាមទាញភ្ជាប់ករណីផ្សេងៗទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស យកមកដាក់បន្ទុក និងញុះញង់ឱ្យមានចរន្តឬនិន្នាការប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តួយ៉ាងចុងក្រោយនេះ ដូចជាករណីបដិវត្តន៍នៅបង់ក្លាដែស ករណីកោះគុជ និងចុងក្រោយនេះគឺ ករណីឃាតកម្មទៅលើអតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា នៅឯប្រទេសថៃជាដើម។ បើទោះជាបែបនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអះអាងថា ការបន្តចេតនាញុះញង់ឆ្កឹះកឆ្កៀលពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ពីសំណាក់អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនេះ នឹងមិនជះឥទ្ធិពល ឬបង្កជាចរន្តប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ទៅតាមគោលដៅរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុកនោះឡើយ ហើយការញុះញង់និងអំពាវនាវទាំងនេះ នឹងគ្រាន់តែជាសារនយោបាយដែលគ្មានទម្ងន់របស់អតីតអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដែលនិរទេសនៅក្រៅស្រុកតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានកត់សម្គាល់បន្ថែមថា «នេះគ្រាន់តែជានយោបាយចង់រក្សាសង្វៀននយោបាយប៉ុណ្ណោះ» មិនគួរអីប្រជាពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះ រើសយកមកពិចារណានាំខាតពេលវេលានោះទេ ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 22 មករា 2025 ម៉ោង 10:07 AM

សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន៖ មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនគួរតែពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការចរចាឱ្យបានកាន់តែឆាប់ ជាជាងរំពឹងចាំឱកាសមានប្រៀបក្នុងសង្គ្រាម

          ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទសួរពីអ្នកសារព័ត៌មាន ជុំវិញករណីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងទស្សនៈចំពោះប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោអំពីករណីនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនគួរតែពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការចរចាឱ្យបានកាន់តែឆាប់ ជាជាងរំពឹងចាំឱកាសមានប្រៀបក្នុងសង្គ្រាម ព្រោះសង្គ្រាមមិនអាចបញ្ចប់ដោយងាយឡើយប្រសិនបើគ្មានការចរចា។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានយល់ស្របទៅនឹងប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោអំពីករណីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនត្រូវចាប់ផ្ដើមចរចាក្នុងស្ថានភាពវាយផងចរចាផង ជាជាងរង់ចាំឱ្យអ៊ុយក្រែនមានប្រៀបលើសមរភូមិយោធាជាមុនសិន ទើបស្វែងរកការចរចា។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត ប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោ គឺជាទស្សនៈឡូហ្ស៊ិកនយោបាយមួយ ពោលគឺដើម្បីសម្រេចបានតាមគោលដៅដែលចង់បាន ការតស៊ូទាំងផ្លូវសមរភូមិអាវុធ និងសមរភូមិការទូត ក៏ដូចជាការចរចា ត្រូវធ្វើឡើងស្របពេលដំណាលគ្នា។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបន្តថា សម្ដេចតេជោបានដឹកនាំស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជា នៅក្នុងដំណើរការដូច្នេះដែរ ពោលគឺមិនរង់ចាំឱ្យអ្នកខាងក្រៅអន្តរាគមន៍ ឬជួយឱ្យខ្លួនឯងមានប្រៀបជាមុនទើបចរចានោះទេ ប៉ុន្តែ សម្ដេចតេជោបានចាប់ផ្ដើមការចរចាតាំងពីដំបូងទី ព្រោះសម្ដេចតេជោយល់យ៉ាងជាក់ច្បាស់ថា មានតែការចរចាតែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចឈានឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់សង្គ្រាម និងនាំមកនូវសន្តិភាពពេញលេញជូនដល់ជាតិមាតុភូមិ។ លោកបណ្ឌិតបញ្ជាក់បន្ថែមថា បទពិសោធន៍នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជា គឺជាលំនាំមួយដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនក៏ដូចជាប្រទេសដែលកំពុងជួបសង្គ្រាមអាចយកជាមេរៀននៅក្នុងជ្រុងផ្សេងៗ ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសជាតិខ្លួន ព្រោះប្រសិនបើអ្នកនយោបាយនៃជាតិសាសន៍មួយ មិនយល់ឃើញអំពីដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាព ហើយរង់ចាំតែការអន្តរាគមន៍ឬជួយពីសំណាក់ភាគីខាងក្រៅ គេពិតជាពិបាកនឹងសម្រេចបានសន្តិភាពសម្រាប់ជាតិសាសន៍ខ្លួនណាស់។

          បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ គ្មានប្រទេសណាមួយដែលជួយប្រទេសផ្សេងទៀត ដោយមិនគិតគូរអំពីផលប្រយោជន៍ដែលគេទទួលបានណាស់ ពោលគឺ ការអន្តរាគមន៍ ឬផ្ដល់ជំនួយផ្សេងៗដល់ប្រទេសដទៃ តែងតែស្ថិតនៅក្នុងរបៀបវារៈនយោបាយ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសខ្លួនជានិច្ច។ ការដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនរង់ចាំជំនួយពីសំណាក់អាម៉េរិកឬអឺរ៉ុប ដើម្បីមានប្រៀបនៅក្នុងសង្គ្រាមជាមួយនឹងរុស្ស៊ីនេះ គឺជាការពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើភាគីខាងក្រោ ដែលគេមិនអាចគិតគូរផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់អ៊ុយក្រែន ជាងមេដឹកនាំនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងផ្ទាល់នោះទេ។ ហេតុនេះហើយ ប្រសិនបើមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែន មិនរូតរះស្វែងរកការចរចាហើយបន្តរង់ចាំជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេស ដើម្បីមានប្រៀបលើសង្គ្រាមជាមួយនឹងរុស្ស៊ី មុននឹងធ្វើការចរចានោះ គឺប្រទេសនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងទេ ដែលត្រូវបន្តរងគ្រោះក្នុងរយៈពេលកាន់តែយូរបន្ថែមទៅទៀត។

          លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា គេមិនអាចយកប្រទេសខ្លួនឯងធ្វើជាដើមទុនចរចា នៅចំពោះមុខភ្លើងសង្គ្រាមដែលកំពុងបន្តឆាបឆេះនោះ ហើយរង់ចាំពិភពលោកខាងក្រៅមកជួយអន្តរាគមន៍ ដើម្បីមានប្រៀបនៅក្នុងការចរចានោះឡើយ។ ប្រសិនបើមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនមាននិន្នាការសម្រេចចិត្តដូច្នេះ នោះសង្គ្រាមនឹងនៅតែបន្តឆាបឆេះ ហើយប្រទេសនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងដែលជាអ្នកទទួលរងគ្រោះធ្ងន់ជាងគេ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា នៅពេលដែលប្រទេសជាតិខ្លួនមានសង្គ្រាម មេដឹកនាំប្រទេសនោះគួរតែជាអ្នកចេញមុខស្វែងរកលទ្ធភាពចរចា ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់ដំណោះស្រាយសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន មិនអាចរង់ចាំការអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ភាគីខាងក្រៅ ដែលគេទន្ទឹងរង់ចាំឱកាសទទួលបានផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់គេនោះទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា មានតែអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងទេ ជាអ្នកសម្រេចចិត្តលើជោគវាសនាជាតិរបស់ខ្លួន​៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 16 មករា 2025 ម៉ោង 11:18 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដំណើរដឹកនាំកម្ពុជាជាង៤០ឆ្នាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានបង្ហាញពីវីរៈភាពបុរសខ្លាំងកម្ពុជា និងនាំមកនូវកិត្យានុភាពជាតិខ្មែរ

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានបង្ហាញទស្សនៈយល់ឃើញរបស់លោក អំពីដំណើរវិវត្តនៃការកាន់តំណែង និងសមិទ្ធផលសំខាន់ៗដែលសម្ដេចតេជោសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ នៅក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងដំណើរដឹកនាំកម្ពុជាជាង៤០ឆ្នាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជាអ្នកដឹកនាំប្រកបដោយវីរៈភាព និងនាំមកនូវសមិទ្ធផលសំខាន់ៗ សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងដំណើរវិវត្តនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ចាប់តាំងពីការទទួលតំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មកទល់នឹងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គេអាចឆ្លុះបញ្ចាំងបាន ៣ចំណុចសំខាន់ៗគឺ៖

          ១. ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំនេះ ពិតជាបង្ហាញអំពីសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលសម្ដេចគឺជារដ្ឋបុរសមួយ ដែលមានពិតប្រាកដនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា ពុំមែនជារឿងដែលគេដំណាលដូចក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួននោះឡើយ។

          ២. នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានបង្ហាញថា សម្ដេចតេជោ គឺជារដ្ឋបុរសខ្លាំងកម្ពុជាពិតប្រាកដ ពោលសម្ដេចគឺជាមេដឹកនាំដ៏មានឥទ្ធិពលនៅក្នុង​នយោបាយកម្ពុជា ដោយចាប់តាំងពីទទួលតំណែងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលជាស្ថាប័៏ននយោបាយខ្ពស់បំផុតមួយនៅកម្ពុជា សម្ដេចបានស្ថិតក្នុងតំណែង​នយោបាយ​រយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំ មិនដែលអាក់ខានឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត សម្ដេចតេជោបានលះបង់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលជាប្រមុខស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ មកកាន់តំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិវិញ។ សម្ដេចតេជោ គឺជាបុរសខ្លាំងពិតប្រាកដ ដែលបានទទួលអំណាច កាន់អំណាច និងរក្សាអំណាចនយោបាយជាប់ជានិច្ចដោយមិនរបូតម្ដងណាឡើយ។ នេះពិតជាលក្ខណៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ភាពជាអ្នកដឹកនាំ មិនត្រឹមតែសម្រាប់សម្ដេចតេជោនោះទេ គឺចំពោះឥស្សរជននយោបាយនានានៅក្នុង​ពិភពលោក ព្រោះការទទួលបានអំណាច គឺជារឿងមួយ រីឯការរក្សាអំណាច គឺជារឿងចាំបាច់និងមានការលំបាកមួយផ្សេងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា សម្ដេចតេជោ ពិតជាបានរក្សាអំណាចរបស់លោកអស់រយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំ តាមរយៈទទួលបានប្រជាប្រិយភាពនិងការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនលើសលប់។ នេះគឺជាភាពកម្រមួយសម្រាប់មេដឹកនាំនយោបាយនៅលើពិភពលោក ដែលមេដឹកនាំភាគច្រើនមិនអាចសម្រេចបានឡើយ។

          ៣. ក្រៅពីរក្សាអំណាចនិងតួនាទីដ៏សំខាន់នៅក្នុងនយោបាយ បុរសខ្លាំងនៃកម្ពុជា ក៏ថែមទាំងរក្សាបានផងដែរនូវស្ថិរភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ដែលជាបុព្វលក្ខខណ្ឌអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាកសាងសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមឱ្យមានការរីកចម្រើនដូចបច្ចុប្បន្ន។

          ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងអំពីសមិទ្ធផលធំៗ ដែលសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ខិតខំប្រឹងប្រែងសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជាផងដែរគឺ៖

          ១. សង្គ្រោះអាយុជីវិតកម្ពុជា ពោលទាំងជីវិតប្រជាជន និងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ដោយសម្ដេចតេជោបានសង្គ្រោះប្រជាជាតិកម្ពុជាចេញពីនយោបាយកាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ឯងរបស់ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម តាមរយៈជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩។ ប្រសិនបើសម្ដេចតេជោ និងឥស្សរជននយោបាយផ្សេងទៀត មិនបានសង្គ្រោះប្រជាជាតិកម្ពុជាចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ មិនត្រឹមតែអាយុជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេដែលត្រូវបាត់បង់ តែជោគវាសនានៃប្រជាជាតិកម្ពុជា ក៏ស្ថិតនៅក្នុងភាបស្រពិចស្រពិលផងដែរ ព្រោះប្រសិនបើរបបដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នងនេះសម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនអស់ គេពិតជាពិបាកស្រមៃថា តើប្រទេសណា និងជនជាតិណា ដែលនឹងចូលមកដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាជំនួសប្រជាជនខ្មែរណាស់។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ក្រោយពីបង្កើតរណសិរ្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ២ធ្នូ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងឥស្សរជននយោបាយខ្មែរដទៃទៀត បានធ្វើការតស៊ូ ផ្ដួលរំលំរបបកម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ និងទទួលបានជ័យជម្នះជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺជាថ្ងៃរស់រានមានជីវិតសារជាថ្មីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

          ២. សមិទ្ធផលមួយទៀតរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺ ការទប់ស្កាត់នូវការវិលត្រឡប់មកវិញនៃសង្គ្រាម។ នៅបន្ទាប់ពីការសង្គ្រោះ​ប្រជាជាតិខ្មែរចេញពីរបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ប៉ុល ពត កាតព្វកិច្ចដ៏សំខាន់មួយទៀតគឺ ការទប់ស្កាត់នូវការវិលត្រឡប់មកវិញនៃសង្គ្រាម។ សង្គ្រាមនៅត្រង់ចំណុចនេះ គឺរាប់ចាប់​តាំងពីសង្គ្រាមដែលបង្កឡើងដោយភាគីអមិត្ត និងក្រុមចលនាតស៊ូខ្មែរ ដែលក្រោយ​មក​បាន​ចាប់ដៃជាមួយនឹងក្រុមខ្មែរក្រហម បង្កើតជារដ្ឋាភិបាលត្រីភាគី តស៊ូនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងការប៉ុនប៉ងបង្កើតបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជារបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅកម្ពុជាផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ទាំងអស់នេះ គឺជាសមិទ្ធផលដែលមិនអាចប្រកែកបាន​ដែលសម្ដេចតេជោ បានបន្សល់​ទុក​សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

          ៣. សមិទ្ធផលលេចធ្លោមួយទៀត ដែលសម្ដេចតេជោនាំមកជូនប្រទេសជាតិនោះគឺ ការស្វែងរកសន្តិភាពពេញលេញនិងយូរអង្វែងសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ ដោយបាននាំប្រទេសកម្ពុជាចេញពីសង្គ្រោះហែកហួរផ្ទៃក្នុងដ៏រ៉ាំរ៉ៃរាប់ទសវត្សរ៍ និងនាំមកនូវសន្តិភាពពេញបរិបូរណ៌ឡើងវិញសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ការស្វែងរកសន្តិភាពនេះគឺជាសមិទ្ធផលដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិនីមួយៗ ព្រោះនៅលើពិភពលោកនេះ ពេលដែលប្រទេសជាតិមួយធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមហើយ គេពិតជាលំបាកនៅក្នុងការកសាងសុខសន្តិភាពឡើងវិញណាស់។

          ៤. សមិទ្ធផលដ៏សំខាន់មួយទៀតដែលសម្ដេចតេជោសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិនោះគឺ ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។ ក្រោយពីនាំមកនូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ សម្ដេចតេជោ​ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំ ក៏បានកសាងប្រទេសជាតិ ចេញពីបាតដៃទទេ​រហូតដល់មានការអភិវឌ្ឍគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដូចបច្ចុប្បន្ននេះ។ ត្រង់ចំណុចនេះ យុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយដែលរស់នៅក្នុងសម័យសន្តិភាព ថែមទាំងស្ទើតែនឹកស្រមៃមិនឃើញអំពីទិដ្ឋភាពសង្គ្រាមរបស់កម្ពុជានៅក្នុងអតីតកាលថែមទៀតផង ព្រោះពួកគេមើលឃើញតែការអភិវឌ្ឍ ជឿនលឿន សម្បូរសប្បាយ និងសន្តិភាពជារៀងដរាបមកក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ យុវជនជំនាន់ក្រោយមួយចំនួន ពិតជាមិនបានដឹងឡើយអំពីភាពជូរចត់នៃសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង ការបែកបាក់ព្រាត់ប្រាសនិរាស្ត្រគ្រួសារ ដោយសារការជម្លៀសនិងការបាត់បង់ជីវិតនោះទេ។ ការអភិវឌ្ឍសំខាន់ៗទាំងនោះរួមមាន ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការពង្រឹងនិងអភិវឌ្ឍ​វិស័យអប់រំ ក៏ដូចជាគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ដែលជាបណ្ដើរៗបាននាំប្រទេសកម្ពុជាចេញពីប្រទេស​មានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ឆ្ពោះទៅជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ និងឈាន​ទៅប្រទេសមានចំណូលកម្រិតខ្ពស់នាពេលខាងមុខ។

          ៥. ការបើកច្រកកម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក៖ សម្ដេចតេជោមិនត្រឹមតែសង្គ្រោះប្រទេសជាតិខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានបើកច្រកកម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក និងថែមទាំងបានជួយសង្គ្រោះបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោកថែមទៀតផង ដោយកម្ពុជាតែងតែបានរៀបចំវេទិកានៃកិច្ចសន្ទនាធំៗលើពិភពលោក ដូចជា ការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានាធិបតី និងព្រះមហាក្សត្រនៃប្រទេសនានាបានមកជួបប្រជុំដោះស្រាយបញ្ហាសាកលលោក ព្រមទាំងការបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅចូលរួមរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក ក៏ដូចជាការចូលរួមនៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេច និងការដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗលើពិភពលោកក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីបទពិសោធន៍ដែលគេអាចរៀនសូត្រពីភាពជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយ របស់សម្ដេចតេជោ ក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំនេះផងដែរថា គេអាចរៀនសូត្រពីបទពិសោធន៍នយោបាយដ៏ល្អប្រសើររបស់សម្ដេចតេជោ ដែលប្រជាជាតិខ្មែរអាចសិក្សាស្វែងយល់អំពីវីរៈភាពរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍជូនប្រទេសជាតិ ដោយការបូជានូវសាច់ស្រស់ ឈាមស្រស់ និងអាយុជីវិត ជូនដល់ជាតិមាតុភូមិ និងជាសច្ចភាពមិនអាចប្រកែកបាន ដែលគេត្រូវតែពិនិត្យ រៀនសូត្រ យកធ្វើជាមេរៀន និងជាការត្រួសត្រាយបន្ត នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងថែរក្សាសុខសន្តិភាពឱ្យប្រទេសជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជាជាបន្ត​៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 15 មករា 2025 ម៉ោង 11:14 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ សុឆន្ទៈកម្ពុជាចំពោះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងការកែប្រែទស្សនៈនយោបាយចំពោះទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីបំណងបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធារវាងប្រទេសកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលត្រូវបានកម្ពុជាលើកឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ដោយស្នើឱ្យអាមេរិកបន្ដកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធាជាមួយគ្នាឡើងវិញ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា គឺជាសញ្ញាណដ៏ល្អមួយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងអាចហុចផលឱ្យកម្ពុជាទាំងនៅក្នុងវិស័យយោធា នយោបាយ និងការទូត។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា ការស្នើពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធារវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលយោធា ផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចគ្រប់កម្រិត ការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន ការទប់ស្កាត់អំពើភេរវកម្ម និងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ព្រមទាំងលទ្ធភាពនៃការធ្វើលំហាត់ហ្វឹកហ្វឺនឆ្មាំអង្គររួមគ្នាឡើងវិញនេះ គឺជាការប្រសើរមួយនៅក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរ។

          លោកបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍ថា ការស្នើឡើងរបស់កម្ពុជានេះ ស្របតាមកាលៈទេសៈតម្រូវរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ក៏ដូចជាស្ថានភាពថ្មីនៃពិភពលោកផងដែរ ព្រោះការអាក់ខានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកន្លងទៅនេះ កើតឡើងដោយសារតែវិបត្តិរីករាលដាលធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលតម្រូវឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ដូចចូលមកឡូកឡំនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីនេះ ដែលនាំឱ្យមានការខកខាន។ ការស្នើឡើងរបស់កម្ពុជានាពេលនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ វាយតម្លៃថា ត្រូវចំពេលដែលកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អឡើងវិញនៅគ្រប់វិស័យ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកនៃប្រទេសទាំងពីរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ ការស្នើឡើងនេះក៏ស្របទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ ដែលតម្រូវឱ្យកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អ និងបើកទូលាយនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិទៅលើវិស័យផ្សេងៗជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស និងមហាអំណាចទាំងអស់ ដោយមិនផ្ដោតតែទៅលើមហាអំណាចណាមួយឡើយ។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេសជាដៃគូ ក៏ដូចជាគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់ មិនថាចិន អាម៉េរិក សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ឬមហាអំណាចដទៃផ្សេងទៀតឡើយ ដើម្បីរក្សាបាននូវឯករាជ្យភាព អព្យាក្រឹត្យភាព និងគោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដូចដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ត្រូវធ្វើឡើងជាទូទៅ ដើម្បីចូលរួមថែរក្សា និងការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនិងតំបន់ លើកលែងតែការចូលរួមនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធយោធាតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនរំខានដល់សន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់តំបន់និងពិភពលោកឡើយ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធានេះ ត្រូវធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសដៃគូជាមិត្តភាព ហើយត្រូវស្របតាមមាត្រា៥៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិនានាផងដែរ។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ ការណ៍នេះគឺជាភាពចាំបាច់មួយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផ្ទាល់ ដែលត្រូវពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិនៅគ្រប់និន្នាការ និងគ្រប់មហាអំណាចទូទៅ មិនចំពោះនោះឡើយ ព្រោះកម្ពុជាបានសម្រេចជ្រើសរើសនយោបាយការបរទេសចម្រុះពណ៌ ពង្រឹងមិត្តភាពចាស់ និងពង្រីកមិត្តភាពថ្មី។ ម្យ៉ាងទៀត សហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាមហាអំណាចទីមួយនៃពិភពលោក ដែលដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការដំណើរការចរចាស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ក្ដី ក៏ដូចជានៅក្នុងដំណើរការប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ក្នុងរឿងក្ដីប្រាសាទព្រះវិហារក្ដី ដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកពិតជាបានចូលរួមយ៉ាងសកម្ម។ នេះគឺជាពេលវេលាដ៏សមស្របនិងចាំបាច់ ដែលកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចគ្រប់និន្នាការទាំងអស់។

          ដោយឡែក ប្រសិនបើពិនិត្យមើលតែកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ពិតជាផ្ដល់សារៈប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងទិដ្ឋនយោបាយ ព្រោះកន្លងមក កម្ពុជាតែងតែបានរងការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាចមួយ តែមិនពិនិត្យមើលលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាចមួយទៀត ដូចជាសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាដើម។ ហេតុនេះ គំនិតដែលបានស្នើឡើងនេះ ពិតជាការបង្ហាញចេតនាជាវិជ្ជមាននៅក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងមហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះ ហើយការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាឡើងវិញ រវាងប្រទេសទាំងពីរ នឹងបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់បន្ថែមថា កម្ពុជាមានបំណងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិល្អជាមួយគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់ ដើម្បីបម្រើដល់ប្រយោជន៍ជាតិ និងស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន។

          នៅក្នុងនោះដែរ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញ ក៏នឹងផ្ដល់សារៈប្រយោជន៍ចំពោះកម្ពុជា នៅក្នុងការទទួលបានចំណេះដឹងបច្ចេកទេស យុទ្ធសាស្ត្រ និងបទពិសោធន៍យោធាថ្មីៗបន្ថែមទៀតសម្រាប់កងកម្លាំងយោធារបស់កម្ពុជា ហើយគ្រប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយប្រទេសមានការរីកចម្រើនខាងយោធា ពិតជាបានចូលរួមចំណែកពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពកម្ពុជាយ៉ាងពិតប្រាកដ។

          លើសពីនេះទៅទៀត ផលប្រយោជន៍ដែលទទួលបានពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏នឹងចូលរួមចំណែកជំរុញបន្ថែមទៀត នូវទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលកន្លងទៅ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ យើងឃើញថា មានការវាយតម្លៃផ្សេងៗគ្នាថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងៗរវាងប្រទេសទាំងពីរ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ខណៈជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហាក់មិនមានការថមថយនោះឡើយ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងខាងយោធា និងនយោបាយ មានការវាយតម្លៃក្នុងកម្រិតផ្សេងពីគ្នា។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នឹងអាចក្លាយជាចលករចម្បងនៅក្នុងការវាយតម្លៃឡើងវិញនូវទស្សនៈនយោបាយចំពោះទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 15 មករា 2025 ម៉ោង 09:24 AM

បណ្ឌិត គិន ភា បង្ហាញសមិទ្ធផលធំៗចំនួន៩ចំណុចរបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសខួបទី៤០ឆ្នាំនៃការឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ១៤មករា

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ចំខួបលើកទី៤០ឆ្នាំនៃការឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិត គិន ភា អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា បានលើកឡើងនូវចំណុចកត់សម្គាល់នូវសមិទ្ធផលធំៗចំនួន៩ចំណុច ដែលសម្តេចតេជោបានសាងចំពោះប្រជាជាតិកម្ពុជាគឺ៖

ទី១- សម្តេចជាអ្នកដឹកនាំចលនាតស៊ូរំដោះប្រទេសចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ដែលនេះជាការលះបង់ដ៏ធំធេងបំផុតរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានយកអាយុជីវិតជាដើមទុនរំដោះប្រជាជាតិកម្ពុជាឱ្យចេញផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍។

ទី២- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីរំដោះប្រទេស និងប្រជាជនចេញពីរបបប្រល័យ ពូជសាសន៍ហើយនោះ សម្តេចបានខិតខំសព្វបែបយ៉ាង ដើម្បីទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់មកវិញ នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ដោយដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រ និងគោលនយោបាយសំខាន់ៗជាច្រើន ដើម្បីធានាភាពរស់រានមានជីវិតរបស់ប្រជាជាតិកម្ពុជា។

ទី៣- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ចាប់ពីក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧ មករា ១៩៧៩ មក គឺសម្តេច បានខិតខំ ប្រឹងប្រែង កសាង ស្តារសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងស្ថានភាពដៃម្ខាងទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់មកវិញ នៃរបប ប្រល័យពូជសាសន៍ និងដៃម្ខាងខំប្រឹងប្រែងស្តារ កសាងប្រទេសជាតិ ពីបាតដៃទទេក្នុង ស្ថានភាព មួយ ដែលកម្ពុជាមានការលំបាកមែនទែន ដោយពិភពលោកពីជ្រុងម្ខាង បានហ៊ុព័ទ្ធទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។

ទី៤- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុត នៃដំណើរការចរចាសន្តិភាព ដែលចាប់ផ្តើមពីជំនួបជាប្រវត្តិសាស្ត្ររវាងសម្តេចតេជោ និងសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតាជាតិនៅថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨៧ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ មុននឹងមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនាថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១នោះ សម្តេចតេជោ បានលះបង់នូវថាមពល បញ្ញាញាណជាច្រើន ក្នុងដំណើរការនៃការចរចា ដែលសម្តេចត្រូវធ្វើដំណើរស្ទើរតែមួយចំហៀងពិភពលោក ដើម្បីធ្វើឱ្យបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។

ទី៥- សម្តេចតេជោ គឺជាតួអង្គដ៏សំខាន់ នាំមកវិញនូវរបបរាជានិយមនៅកម្ពុជា។ ជាការចាប់ផ្តើម គឺសម្តេចតេជោ គឺជាអ្នកយាងសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ចូលមកប្រទេសកម្ពុជា មុនពេលមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសទៅទៀត។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ សម្តេចតេជោ ជាតួអង្គសំខាន់បំផុត ដែលនាំឱ្យកម្ពុជា ចែងអំពីរបបរាជានិយម អាស្រ័យធម្មនុញ្ញ។ បើគ្មានការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មិនអាចខ្វះបានរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទេនោះ របបរាជានិយមនៅកម្ពុជា ប្រហែលជាមិនអាចចារឹកក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះឡើយ។ សម្តេចតេជោ គឺជាអ្នកការពាររាជបល្ល័ង្កដ៏ពិតប្រាកដ។

ទី៦- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាអគ្គមគ្គុទេសក៍ឯកនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជា ទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញបរិបូរណ៍នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាជាង៥០០ឆ្នាំ។ តាមរយៈសន្តិភាពនេះ គឺជាតម្លៃស្នូលដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់ការស្តារ និងអភិវឌ្ឍន៍លើគ្រប់វិស័យ។

ទី៧- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំប្រជាជាតិកម្ពុជា ឱ្យមានការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ ជាពិសេសមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរង្វង់៧ភាគរយ រយៈពេលប្រមាណ ២០ឆ្នាំ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជា ប្រែមុខមាត់ថ្មីលើការអភិវឌ្ឍ។ ពីមុនគេធ្លាប់ស្គាល់ជាប្រទេសដែលជួបគ្រោះទុរភិក្ស ចំការមីន ឬជាមជ្ឈមណ្ឌលប្រលងប្រជែងខាងមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយ ឬសាកល្បងអាវុធរបស់ មហាអំណាច ក្លាយទៅជាប្រទេសមួយ ដែលមានការប្រែមុខមាត់ថ្មី ជាគោលដៅទេសចរណ៍ ដ៏មានសារៈសំខាន់ ជាប្រទេសដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងដំណើរការ រក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រួមចំណែកក្នុងការដោះមីន ជាប្រទេសដែលនាំស្បៀងចេញ ជាប្រទេសនាំចេញសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ពិភពលោក។

ទី៨- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំប្រទេសជាតិ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានកិត្យានុភាព លើឆាកអន្តរជាតិ។ តួនាទីរបស់កម្ពុជា កាន់តែមានសារៈសំខាន់ឡើងក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ ជាពិសេសអ្វីដែលមានមោទនភាពបំផុតនោះ គឺក្នុងតួនាទីកម្ពុជា ជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២ បានទទួលនូវជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់បំផុត ដែលធ្វើឱ្យកិត្យានុភាពជាតិលើឆាកអន្តរជាតិខ្ពស់ត្រដែត។ តាមរយៈតួនាទីជាប្រធានអាស៊ាន កម្ពុជា បានរួមចំណែកបន្ធូរបន្ថយសភាពការណ៍តំបន់ និងអន្តរជាតិបានយ៉ាងច្រើន ហើយទទួលបាននូវការសាទរ និងផ្តល់តម្លៃខ្ពស់បំផុតពីបណ្តាប្រទេសនានានៅក្នុងអាស៊ាន ក៏ដូចជាប្រទេសដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។

ទី៩- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុត ដែលប្រយុទ្ធដណ្តើមអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋចេញពីមច្ចុរាជនៃជំងឺកូវីដ-១៩។ តាមរយៈគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាយកឈ្នះលើជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ នាំឱ្យកម្ពុជាមានភាពសុាំ មានអង់ទីគ័រ សម្រាប់ការពារជំងឺកូវីដ១៩ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានលទ្ធភាពបើកប្រទេសវិញទាំងស្រុង។

ជារួម សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅតែជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់សង្គមកម្ពុជា ជាពិសេស ទស្សនវិជ្ជាសន្តិភាព និងនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេចតេជោ នៅតែធាតុដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍សង្គមកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោជាឥស្សរជននយោបាយជាន់ខ្ពស់ ដែលប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ត្រូវតែកត់ត្រាទុកជា “វីរបុរសជាតិ” យ៉ាងពិតប្រាកដ៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 14 មករា 2025 ម៉ោង 07:06 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកមិនទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះ ៧មករា ស្មើនឹងគាំទ្ររបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) និងប្រមាថអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ដែលស្លាប់នៅក្នុងរបបនេះ

          ថ្លែងក្នុងឱកាសពិធីអបអរសាទរខួបទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា (៧ មករា ១៩៧៩-៧ មករា ២០២៥) នៅវត្តឃុំអណ្តូងពោធិ៍ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា ថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩0 គឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាយើង ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់និន្នាការនិងពណ៌សម្បុរ ត្រូវតែចងចាំអំពីព្រឹត្តិការណ៍បញ្ចប់សោកនាដកម្មដ៏ជូរចត់បំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ នៃការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហម ប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្លាក់ទៅក្នុងស្ថានភាពគុកឥតជញ្ជាំង ដោយក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម គ្រប់គ្រងដោយបិទទ្វារប្រទេសពីពិភពលោកខាងក្រៅ ហើយសម្លាប់ប្រជាជនឯងយ៉ាងរង្គាលនិងឃោរឃៅបំផុត។ ចំណែកឯ ស្រូវអង្ករដែលបង្កបង្កើនផល បែរជាត្រូវបានរបបនេះយកទៅឱ្យបរទេសទៅវិញ ហើយទុកឱ្យប្រជាជនខ្លួនអត់ឃ្លាន ឈឺថ្កាត់ និងស្លាប់ជាច្រើនឥតគណនា។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្ថានភាពនេះ មិនធ្លាប់មានកើតឡើងក្នុងប្រទេសណាមួយលើពិភពលោកនោះឡើយ។ នៅក្នុងដំណាក់កាលនោះ ប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ មានការភ័ន្តច្រឡំលើនយោបាយកម្ពុជា ដោយមិនជឿថាមានការកាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង រហូតដល់ស្លាប់ប្រជាជនកម្ពុជាអស់ជាង៣លាននាក់នោះទេ ហើយប្រសិនបើគ្មានថ្ងៃជ័យជម្នះ៧មករានោះទេ ខ្មែរក្រហមអាចនឹងសម្លាប់អស់ប្រជាជនខ្មែរដោយចៀសពុំរួចឡើយ ដោយការធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង និងការចាត់ទុកប្រជាជនខ្លួនជាខ្មាំងសត្រូវ។

          ទោះជារបបនេះមានលក្ខណៈឃោរឃៅយង់ឃ្នង និងពិតជាបានកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបដែលរស់នៅក្នុងជំនាន់នោះ សុទ្ធតែអាចធ្វើជាសាក្សីក៏ដោយក្ដី ក៏បច្ចុប្បន្ន នៅមានមានទស្សនៈនយោបាយមួយចំនួន នៅមិនទទួលស្គាល់លើរបបគ្រប់គ្រងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា ឬច្រានចោលនូវជ័យជម្នះ។

          ជាមួយគ្នានេះ មានទស្សនៈខ្លះបានលើកថាថ្ងៃ៧មករា គឺជាការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសវៀតណាមមកលើកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា នៅក្នុងស្ថានភាពនាពេលនោះ បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជនខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ដើម្បីរំដោះប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងដោយឆ្កួតលីលានោះ កម្ពុជាត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ទើបឥស្សរជនជាអ្នកតស៊ូខ្មែរបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា «យើងត្រូវដឹងថា ដើម្បីរំដោះប្រទេសបាន យើងមានតែពឹងប្រទេសវៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាង និងជាប្រទេសដែលយល់ព្រមជួយយើង។ យើងមិនអាចទៅពឹងដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ឬប្រទេសផ្សេងទៀតបានទេ»។

          បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពី ប្រសាសន៍របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធិមីទ្ទីងរំឭកខួបលើកទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា ដែលសម្ដេចបានស្នើដល់ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងការអនុវត្ត "ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួល ស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ"។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងគូសបញ្ជាក់ថា ការណ៍នេះជា កាលៈទេសៈតម្រូវសម្រាប់ការធានាស្ថិរភាព និងសន្តិភាពយូរអង្វែងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

          ជាចុងក្រោយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ពិសេសយុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយ ត្រូវចងចាំ និងចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព ដែលប្រជាជាតិខ្មែរបានដណ្ដើមយកមកដោយលំបាកនេះ ដោយត្រូវបន្តជ្រោងទង់សន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ហើយខិតខំធ្វើយ៉ាងបញ្ចៀសឱ្យបាន កុំឱ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងអន្លង់នៃសង្រ្គាមបន្តទៅទៀត ព្រោះសន្តិភាពគឺជាបុព្វលក្ខខណ្ឌដ៏ចម្បងបំផុត នៅក្នុងការដំណើរការអភិវឌ្ឍសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រជាជាតិនីមួយៗ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 12 មករា 2025 ម៉ោង 12:27 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ គួរប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋាន លើករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររប​ស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសថៃនាពេលថ្មីៗមកនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ គួរតែជៀសវាងការប្រញាប់ប្រញាល់បកស្រាយករណីនេះឱ្យហួសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ នៃរដ្ឋអធិបតេយ្យទាំងពីរដែលអាចនាំទៅដល់ការភ័ន្តច្រឡំស្ថានការណ៍នយោបាយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងថៃ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការបកស្រាយនៅក្នុងជ្រុងណាមួយលើសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់នៃករណីនេះ ក៏អាចនាំទៅដល់ការបំភ័ន្តស្នាមរបួសនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ ហើយមហាជននៃប្រទេសទាំងសងខាង គួរតែទុកលទ្ធភាពដល់អាជ្ញាធរនៃប្រទេសទាំងពីរ ដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានសំណូមពរដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងមន្ត្រីជំនាញនៃប្រទេសទាំងពីរ ផ្ដល់កិច្ចសហការល្អនឹងគ្នាដើម្បី ស៊ើបអង្កេតលើករណីនេះឱ្យបានហ្មត់ចត់ ទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់នៃប្រទេសទាំងពីរ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ នៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យរៀងខ្លួន ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ ផ្ដល់ភាពជឿជាក់ទៅដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ អ្នកនយោបាយ និងបកស្រាយទៅកាន់មហាជន និងប្រជាជាតិទាំងពីរ ក្នុងគោលបំណងកសាងភាពកក់ក្ដៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ។

ជាមួយគ្នា លោកបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ក្នុងនាមលោកបណ្ឌិតជាពលរដ្ឋខ្មែរ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ ក៏គួរតែបង្ហាញសមានចិត្តចំពោះករណីឃាតកម្មលើជនរងគ្រោះជាពលរដ្ឋខ្មែររូបនេះ និងចូលរួមរំលែកទុក្ខជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះផងដែរ បើទោះបីជាមាននិន្នាការនិងពណ៌សម្បុរនយោបាយផ្សេងគ្នាឬដូចគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គួរតែមានការសម្ដែងសមានចិត្តចូលរួមរំលែកទុក្ខ ដែលជាការបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃប្រជាជាតិខ្មែរ ការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើជនរួមជាតិខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញភាពកក់ក្ដៅចំពោះគ្រប់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្នាក់នៅ ធ្វើដំណើរ ឬកំពុងមានវត្តមាននៅបរទេសទាំងអស់ថា ទោះបីជាមាននិន្នាការខុសគ្នា ឬមានពណ៌សម្បុរនយោបាយខុសគ្នាយ៉ាងណាក្ដី ក៏យើងនៅតែមានឈាមជ័រ និងបេះដូងជាប្រជាជាតិខ្មែរតែមួយដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញនូវជំនឿជាក់ថា មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលសុទ្ធសឹងជាអ្នកបន្តវេនជំនាន់ក្រោយនៃមេដឹកនាំនយោបាយ ដែលមានបទពិសោធន៍យូរអង្វែងនៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ទាំងរវាងប្រទេស និងរវាងគ្រួសារនៃថ្នាក់ដឹកនាំ ករណីនេះនឹងមិននាំមកនូវផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ទំនាក់ទំនង ឬបង្កអរិភាពរវាងគ្នានឹងគ្នា សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ នោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា អ្នកនយោបាយគួរតែមានបទពិសោធន៍នៅក្នុងការថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ ចៀសវាងការបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យករណីនេះក្លាយទៅជាបញ្ហាប្រឈមរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កម្ពុជា-ថៃ មិនត្រឹមតែត្រូវថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ តែប្រទេសទាំងពីរ ក៏ត្រូវតែផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅផ្នែកផ្លូវច្បាប់ដល់ភាគីរងគ្រោះ រួមទាំងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។

បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានធ្វើការទាញចំណាប់អារម្មណ៍ផងដែរថា ករណីឃាតកម្មនេះ កើតឡើងទៅលើអ្នកនយោបាយដែលជាអតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សធ្លាប់មានសម្លេងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលតិចឬច្រើន ពិតជាមានការចូលរួមមតិផ្សេងៗនៅក្នុងការរិះគន់លើករណីមួយចំនួនដែលមជ្ឈដ្ឋាននយោបាយអាចធ្វើការកត់សម្គាល់បានផងដែរ ដូច្នេះហើយ ចង់ឬមិនចង់ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងអ្នកដទៃផ្សេងទៀត ដែលអាចទាញប្រយោជន៍ពីករណីនេះ គឺពិតជាអាចកេងចំណេញនយោបាយនៅក្នុងករណីនេះដោយចៀសពុំរួចឡើយ។ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត បានអំពាវនាវជាថ្មីថា គេមិនត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើការសន្និដ្ឋានឱ្យហួសពីមូលដ្ឋានអង្គហេតុនៃសំណុំរឿង និងអង្គច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ព្រោះនៅក្នុងករណីខ្លះ បើទោះបីជាយើងបានមើលឃើញនៅក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូ ឬទទួលបានតាមសារព័ត៌មានដែលមាននិន្នាការលម្អៀងមួយចំនួន ដែលវាយតម្លៃដោយគ្មានការស៊ើបអង្កេតជាក់លាក់ក្ដី គ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃហេតុការណ៍តែប៉ុណ្ណោះ គេមិនអាចយកការយល់ឃើញទាំងនេះ ទៅធ្វើការអត្ថាធិប្បាយ និងទាញចូលទៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ឬជាការដុតរោល និងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិនៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សំណូមពរដល់អ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន សូមកុំទាន់ប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ឬសន្និដ្ឋានឱ្យជ្រុលលើសពីការពិតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ ដែលអាចរុញច្រានដល់មានការភ័ន្តច្រឡំក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងអាចឈានទៅជាការដុតរោលឱ្យមានការរើសអើងនិន្នាការ ឬជាតិសាសន៍ ឬចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានទៅលើភាគីណាមួយឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមថា ករណីនេះ មហាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ក៏គួរតែរង់ចាំឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតជាផ្លូវការ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ ស្របទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ ចៀសវាងការប្រតិកម្មទៅតាមការយល់ឃើញ ឬការប៉ាន់ស្មាននៅក្នុងជ្រុងណាមួយផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 10 មករា 2025 ម៉ោង 02:17 PM

ហេតុអ្វីបានជាគេតែងតែព្យាយាមវាយប្រហារលើទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងចិន ដែលបានតភ្ជាប់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២ពាន់ឆ្នាំមុន និងបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ ត្រូវបាន​ត្រួស​ត្រាយផ្លូវដោយសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងនាយករដ្ឋមន្ដ្រីចិន ឯកឧត្ដម ជូ អេនឡាយ ដែលបានជួបគ្នា និងកសាងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពតាំងពីឆ្នាំ១៩៥៥ នៅពេលដែលមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ បានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទបណ្ដាប្រទេសមិន​ចូល​បក្សសម្ព័ន្ធនៅទីក្រុងបានឌុង ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីមកម្ល៉េះ។ គេអាចចាត់ទុកថា ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងចិនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងប្រវត្តិ​នៃ​ទំនាក់​ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ តាម​រយៈការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោល​នយោបាយ​ការ​បរទេស​ដែលគោរព និងផ្ដល់តម្លៃក្នុងភាព​ស្មើមុខស្មើមាត់ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិង​ការ​គាំទ្រ​ក៏​ដូច​ជា​គោរព​ផលប្រយោជន៍ផងគ្នាទៅវិញទៅមក ការគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ តួនាទី​និងការចូលរួមចំណែករបស់កម្ពុជានៅក្នុង​ឆាក​​តំបន់និងអន្តរជាតិ និងការជំរុញវិស័យ​សំខាន់ៗ​​ផ្សេង​ទៀត​ជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា ជំនួយអភិវឌ្ឍ ការ​វិនិយោគ និងកំណើន​ពាណិជ្ជ​កម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បានវិវត្ត​ពីទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ ទៅ​ជា​ទំនាក់​ទំនង​ភាព​ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ  មកក្លាយ​ជាទំនាក់​ទំនង​មិត្ត​ភាព​ដែក​ថែប ការកសាងសហគមន៍ជោគវាសនារួមគ្នា និងចុង​ក្រោយ​នេះបានវិវត្តឈានដល់​ដំណាក់​កាលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ឆកោណ​ត្បូង​ពេជ្រ

          ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដែលល្អប្រសើរនេះ មិនបានទទួល​ការ​សាទរ​ និងវាយតម្លៃជាវិជ្ជមានពីគ្រប់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោក និង​មហា​អំណាចមួយចំនួន ដែលជាភាគីទីបីមួយចំនួន​នោះ​ឡើយ។ គេសង្កេតឃើញថា មានការ​លើក​ឡើងជាពាក្យពេចន៍និងការវិភាគប្រកបដោយ​វោហា​សាស្ត្រ​ជាច្រើន ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជាការវាយប្រហារ បន្ទុចបង្អាក់ និងដាក់បន្ទុកទៅ​លើ​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេ​ភាគី​នេះ ពី​សំណាក់​មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ និងអ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​មួយ​ចំនួន។ ការព្យាយាម​វាយ​ប្រហារ​លើទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន កន្លងមករួមមានដូច​ជា ការបំភិតបំភ័យថាកម្ពុជា​អាច​នឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអន្ទាក់បំណុលរបស់ចិនដូចប្រទេស​មួយចំនួន ករណី​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​មូល​ដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាត្រូវបានចិនប្រើប្រាស់, ជំហរ​ការ​បរទេសរបស់កម្ពុជា អាស្រ័យ​លើចិនដែលជាបងធំ, ចិនលួចយកព័ត៌មាន​សន្តិសុខ​ផ្ទៃ​ក្នុង​និង​សន្តិសុខជាតិ​កម្ពុជា, ការលើកឡើងថាចិនចង់ប្រើប្រាស់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បី​ចល័ត​កង​ទ័ព​ក្នុង​តំបន់, គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នៅទ្រឹងដោយ​សារតែចិន​មាន​បញ្ហា​នៅក្នុង​គម្រោង​ខ្សែ​ក្រវាត់និងផ្លូវ (BRI) និងលែងគាំទ្រកម្ពុជាក្នុងគម្រោងនេះ និង​សារ​​ថ្មីៗនេះ​គឺ​ការ​បំផុស​បំផុលពាក្យចចាមអារ៉ាមថា ចិនឈប់ផ្ដល់កម្ចីនិងជំនួយដល់កម្ពុជា​ជា​ដើម។ សារ​នយោបាយ និងការវិភាគដែលផ្អែកលើជ្រុងផ្សេងៗគ្នាទាំងនេះ ហាក់​បាន​ផ្ដោត​​លើគោល​ដៅ​ដូចគ្នាមួយគឺ បន្ទុចបង្អាក់ការជំរុញទំនាក់ទំនងនិង​កិច្ចសហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​​ល្អ​រវាង​កម្ពុជា​និងចិន ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានរីក​ចម្រើន​គួរ​កត់​សម្គាល់​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​នីតិកាល​ទី៥ និងទី៦នៃរដ្ឋសភា បន្តមកដល់ការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិ​កាល​ទី​៧ នៃ​រដ្ឋ​សភា​បច្ចុប្បន្ន។ ការវាយប្រហារជាសារនយោបាយនិងការវិភាគទាំងនេះ ហាក់​ត្រូវ​​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុងហេតុផលផ្សេងៗគ្នា។ ហេតុផលទីមួយដែលគេអាចមើលឃើញនៅក្នុង​ទិដ្ឋ​ភាពទំនាក់​ទំនងអន្តរជាតិនោះគឺ ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាង​មហា​អំណាច​ពិភព​លោក ដែលបានប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានៅគ្រប់តំបន់ទាំងអស់​នៅលើ​ពិភព​លោក។ នៅ​តំបន់​អាស៊ី ចាប់តាំងពីអាណត្តិដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែល​បាន​អនុវត្ត​នយោបាយការបរទេសងាកមកកាន់អាស៊ី ចិនបានក្លាយជាគោលដៅ​ចម្បង​បំផុត​​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាម៉េរិក បន្ទាប់ពីការផុងខ្លួនរបស់មហាអំណាចនេះនៅក្នុងតំបន់​មជ្ឈិម​បូព៌ា​​អស់រយៈ​ពេល​ជាច្រើនសតវត្សរ៍។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាម៉េរិក គេពិត​ជាមិន​អាច​ប្រកែក​បាន​នោះ​ទេថា មហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះមានការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដោយចៀសមិនរួច អំពី​ការ​រីកចម្រើន និងការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់នេះ។ តំបន់អាស៊ីនិង​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ដែល​ជា​ដែន​សុវត្ថិភាព និងមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំងចំពោះសន្តិសុខជាតិអាម៉េរិក បាន​ក្លាយ​ជា​ចំណុចក្ដៅសារជាថ្មី រាប់ចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២មក ដែល​កាល​នោះ ជប៉ុនធ្លាប់បានវាយ​ប្រហារលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅហាវៃ។ ដូច្នេះហើយ អាម៉េរិក​ពិតជាមិនអាច​មើលរំលងបានឡើយនូវការរីកចម្រើនទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ក៏ដូចជាឥទ្ធិពលរបស់ចិន​ទៅលើបណ្ដាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់នេះ ពិសេសការ​រីក​ចម្រើន​ទំនាក់​ទំនងជាលំដាប់​រវាង​ចិន និងកម្ពុជា ដែលជាសមាជិកអង្គការតំបន់​ដ៏មាន​សក្ដានុពល​មួយ​គឺ អាស៊ាន។ សម្រាប់​សហ​រដ្ឋអាម៉េរិក ការឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ គឺជាការគំរាមកំហែងដល់​ឥទ្ធិពល និងយុទ្ធភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ចំណុចសំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអាចជាហេតុផលដែលនាំឱ្យមានការវាយ​ប្រហារ​ទៅ​លើទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិននោះគឺ ការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាលើប្រទេសកម្ពុជា រវាង​ចិន និងប្រទេសមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្នុងពេលអតីតកាល ត្រូវ​បានគេមើល​ឃើញ​ថា ហាក់​ត្រូវរងឥទ្ធិពលនយោបាយការបរទេស ស្ថានការណ៍វិវត្តនៃ​ទំនាក់​​ទំនងអន្តរជាតិ និង​ឥទ្ធិពលពាណិជ្ជកម្មពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន​នៅ​ក្នុង​តំបន់ បាន​សម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាព​ថ្មីបន្ថែមទៀត ទាំងនៅក្នុងវិស័យការបរទេស សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម។ កម្ពុជាទទួលបាន​នូវការទទួលស្គាល់មុខមាត់ថ្មី នៅក្នុងតួនាទីលើឆាកតំបន់​និង​អន្តរជាតិ ដូចជា ការ​ចូលរួម​ចំណែក​ស្វែងរកដំណោះស្រាយកលើ​បញ្ហា​ក្នុង​តំបន់ ក៏​ដូច​ជាការរួមចំណែក​ក្នុងការ​ថែរក្សា​សន្តិ​សុខនិងសន្តិភាពសាកលផងដែរ។ តាមរយៈ​គោល​នយោបាយ​ការបរទេសបើកចំហរ​របស់ខ្លួន ប្រទេសកម្ពុជាកសាង​បាន​នូវ​ភាព​ជា​ដៃ​គូ​ជាមួយ​នឹងបណ្ដាប្រទេសជាមិត្ត​ថ្មីៗ​ជា​ច្រើន ដែល​ក្នុងនោះរាប់ទាំងចិនផង ជាហេតុធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា​បាន​បើក​ច្រក​ការទូតរបស់ខ្លួនកាន់តែ​ទូលាយ​បន្ថែម​ទៀត ព្រមទាំងទទួលបានជំនួយ ការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាបន្តបន្ទាប់​ជា​ច្រើន​​ផ្សេងៗទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺជាវឌ្ឍនភាពថ្មីដែលគួរឱ្យសាទរសម្រាប់ប្រទេស​និង​ប្រជា​ជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែសម្រាប់​ប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់មានឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា គឺជារឿងផ្សេងទៅវិញ ព្រោះបើទោះ​បី​ជាការ​រីក​ចម្រើន​របស់​កម្ពុជា មិនមានគោលដៅបង្កការគំរាមកំហែង ឬរុញ​ច្រាន​ឱ្យ​មាន​ការប្រែ​ប្រួល​ដល់​បញ្ហា​សន្តិសុខប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ក្ដី ក៏ប៉ុន្តែវាពិតជាអាចនឹងបង្កឱ្យមានការការប្រែ​ប្រួលក្នុងកម្រិតណាមួយទៅលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសធំក្នុងតំបន់ ដែលជាហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មានការប្រតិកម្មនៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រតិកម្មទាំងនោះ ក៏មានបង្កប់​ផង​ដែរ នូវចេតនាការរារាំងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់កម្ពុជា ព្រោះ​នៅពេល​ដែល​កម្ពុជា​មាន​ការរីកចម្រើនជាលំដាប់ឈានឆ្ពោះទៅមុខ ប្រទេសទាំងនោះក៏ពិតជា​ព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ឥទ្ធិលរបស់​ខ្លួន​នៅក្នុងការសម្រេចចិត្ត​នានានៅក្នុងតំបន់ និងការប្រែប្រួល​នៃ​ស្ថាន​ភាព​យុទ្ធ​សាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាទៅលើ​បញ្ហា​ពាក់​ព័ន្ធនឹងកម្ពុជាផងដែរ។

          ក្រៅពីហេតុផលឥទ្ធិពលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ហេតុផលចម្បង​មួយផ្សេងទៀតសម្រាប់ប្រទេសទាំងនោះគឺ ការប្រជែងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជ​កម្ម និងការវិនិយោគជាមួយនឹងចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពោលគឺប្រទេសទាំងនោះ​ត្រូវ​ប្រឈម​នូវការ​បាត់បង់​ប្រភព​នាំ​ចូល​វត្ថុធាតុដើមមានតម្លៃទាប (ដូចជាស្រូវ ពោត ដំឡូង និងកសិផលផ្សេងៗ) តាមរយៈការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើឱ្យ​ជញ្ជីង​ពាណិជ្ជ​កម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសទាំងនោះប្រែប្រួល។ បន្ថែមពីនេះ ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​រវាង​​កម្ពុជានិងចិន ក៏បានបង្កផលប៉ះពាល់ប៉ះពាល់ដល់ការនាំចូលទំនិញខ្លួនចូលមកកម្ពុជា តាមរយៈការហូរចូលនៃទំនិញចិន ព្រម​ទាំង​គំរាមកំហែងចំពោះកំណើនវិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ខ្លួនផងដែរ តាមរយៈការរបូតនូវឱកាសវិនិយោគពីប្រទេសចិន ឬបណ្ដាប្រទេស​នានា​ចេញពី​ប្រទេស​ខ្លួន​ចូល​មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាដើម។

          ចំណែកឯហេតុផលមួយផ្សេងទៀត ដែលនាំឱ្យមានការរិះគន់ ឬវាយប្រហារលើ​ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ផងដែរនោះគឺ ភាពខុសប្លែកគ្នានៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ និង​របប​នយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយកម្ពុជាប្រកាន់យកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុ​បក្ស និងរបប​រាជា​និយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចំណែកចិន គឺជាប្រទេសសង្គមនិយម ដឹកនាំ​ដោយបក្សតែមួយ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ មានការរិះគន់ថា ទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះ​ឥទ្ធិពលដល់ការដឹកនាំរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងរុញច្រានឱ្យមាននិន្នាការប្រមូលផ្ដុំអំណាចជាដើម។ ទោះជាមានការលើកឡើង​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ប៉ុន្ែប្រសិន​បើគេ​ពិនិត្យ​ទៅលើស្ថានភាពទំនាក់ទំនងអន្តរ​ជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិភព​លោក លែងជាទីលានប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជាដូចសម័យ​សង្គ្រាមត្រជាក់​ទៀត​ហើយ ហើយការជំរុញទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាង​ប្រជា​ជាតិនីមួយៗ ក៏​មិន​មាន​ការរើសអើងឬបែងចែកមនោគមវិជ្ជានយោបាយនោះដែរ។ ម្យ៉ាង​វិញទៀត បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យនានាលើពិភពលោក ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ សុទ្ធសឹងតែ​មាន​ទំនាក់​ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសចិន ហើយ​សហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ ក៏មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងវៀតណាមដែលជាប្រទេសសង្គមនិយម និង​ជា​អតីត​គូសត្រូវក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននាសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ការ​វាយ​តម្លៃ​ថា ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះឥទ្ធិពល​ដល់​ការ​អនុវត្ត​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហាក់មិនសមហេតុផលនោះឡើយ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ ចិនក៏ពុំធ្លាប់លូកលាន់ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ឬកំណត់​តម្រូវ​ឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាត្រូវតែអនុវត្តដូចនេះ ឬដូចនោះ ដើម្បីទទួលបានជំនួយ កម្ចី ឬការ​វិនិយោគ​ពីចិននោះ​ដែរ។

          ទោះជាយ៉ាងណា សារនយោបាយ ការវិភាគ/វាយតម្លៃ និងភាសាបន្ទុចបង្អាក់ពី​សំណាក់​​ភាគីទីបី គ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្ររបស់មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ តែភាពរឹងមាំ​នៃទំនាក់​ទំនងទ្វេភាគីនេះ គឺអាស្រ័យដោយផ្ទាល់លើប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ ហើយដើម្បីឱ្យ​ទំនាក់​ទំនង​នេះកាន់តែរឹងមាំឆ្ពោះទៅមុខបន្ថែម ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន គប្បី​ជំរុញ​ទំនាក់​ទំនងបន្ថែមពីលើការគាំទ្រខាងនយោបាយ ការផ្ដល់ជំនួយ ក៏ដូចជា​ការ​វិនិយោគ ដោយផ្ដោតទៅលើការជំរុញកាត់បន្ថយភាពលម្អៀងនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម ព្រម​ទាំងការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការអភិវឌ្ឍនិងអភិបាលកិច្ចល្អ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុង​នាម​ជា​រដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យ កម្ពុជាពិតជាមានសិទ្ធិនៅក្នុងការ​ពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស​ទាំងអស់ ធ្វើយ៉ាងណា​បំពេញ​ឱ្យ​បាន​នូវតម្រូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅក្នុងទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​មហាអំណាច កម្ពុជាត្រូវតែ​មានភាពម្ចាស់ការ និងជំហរ​នយោបាយ​ការបរទេស​ឯករាជ្យ ដោយសម្រេចឱ្យបាននូវតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងជាមួយ​គ្រប់​មហាអំណាច ពោល​គឺ​ត្រូវ​រក្សា​ឱ្យបាន​នូវ​នយោបាយអព្យាក្រឹត្យប្រាកដនិយម និង​មិន​ចូល​​បក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដើម្បីរក្សាឧត្ដម​ប្រយោជន៍ជាតិ ចៀសវាងបាននូវ​ការធ្លាក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​រណ្ដៅនៃការប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​មហា​អំណាច ដូចដែលកម្ពុជាធ្លាប់បាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី៦០ និង​ទសវត្សរ៍​ទី៧០កន្លងទៅ និងដែល​បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនកំពុង​តែងរងគ្រោះដោយ​សារ​តែ​ការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនៅ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន៕

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 09 មករា 2025 ម៉ោង 08:19 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ

ឆ្លើយតបទៅនឹងនិន្នាការផ្ដល់តម្លៃចំពោះការសិក្សា ដោយផ្ដោតតែទៅលើឱកាសនិងលទ្ធភាពស្វែងប្រាក់ចំណូលនោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគសង្គមនិងនយោបាយបានគូសបញ្ជាក់ថា គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត នៅក្នុងវិស័យអប់រំ មាន៣ចំណុចសំខាន់ដែលជាគុណតម្លៃ នៃការអប់រំសម្រាប់មនុស្សទូទៅគឺ៖

ទី១- អប់រំដើម្បីគុណតម្លៃជីវិត៖

អ្នកទទួលបានការសិក្សាជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ឬមិនបានជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ត្រូវទទួលស្គាល់ថា ការអប់រំគឺដើម្បីយល់ពីគុណតម្លៃជីវិតខ្លួន។ មានន័យថា ជីវិតខ្លួនរស់នៅលើផែនដីមិនមែនរស់ដើម្បីខ្លួនឯងតែម្នាក់នោះទេ គឺត្រូវតែមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ សង្គម មនសិកាជាតិ និងជាពលរដ្ឋល្អរបស់សង្គម។ នេះជាគុណតម្លៃជីវិតដែលទទួលបានពីការអប់រំដ៏មានតម្លៃ។

២- ការអប់រំដើម្បីបង្កើតពន្លឺជីវិត៖

នៅពេលមនុស្សទទួលបានការអប់រំលើជំនាញ ចំណេះវិទ្យាសាស្រ្តទៅតាមទេព្យកោសល្យរបស់ខ្លួនហើយ គេនឹងមានពន្លឺជីវិត ទោះជាគេទៅកន្លែងងងឹត ក៏គេអាចបង្កើតពន្លឺបាន បើទោះជាគេទៅកន្លែងដែលលំបាកបំផុត ក៏គេអាចបង្កើតការងារ មុខរបរ រកស៊ីទទួលទានបាន បើទោះជាស្រុកទេសជួបការលំបាកក៏គេអាចជួយស្រុកទេស សង្គមបាន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា អ្នកមានចំណេះដឹងពិតប្រាកដមិនខ្វល់ថា អ្នកណាឱ្យពន្លឺ ឬឱ្យឱកាសគេនោះទេ គេអាចបង្កើតពន្លឺដោយខ្លួនឯង សម្រាប់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងសង្គមជាតិ។ នៅពេលប្រទេសជាតិនីមួយមានពលរដ្ឋទទួលបានការអប់រំល្អ គេអាចបង្កើតពន្លឺបានគ្រប់គ្នាពេលនោះជាតិនឹងភ្លឺចែងចាំង ។ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសសិង្ហបុរី ជាប្រទេសតូចមួយ ប៉ុន្តែប្រជាជនទទួលបានការអប់រំខ្លាំង នាំឱ្យប្រទេសគេល្បីរន្ទឺ មានពន្លឺចែងចាំងពាសពេញសកលលោក។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា ប្រទេសជប៉ុន ជាប្រទេសដែលរងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាមលោកខ្ទេចខ្ទាំ មានសណ្ឋានដីលំបាក ប្រឈមនឹងគ្រោះធម្មជាតិដូចជាការរញ្ជួយដីជាប្រចាំ ប៉ុន្តែដោយសារការអប់រំល្អ ប្រទេសគេក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ មុនប្រទេសចិន នេះជាអ្វីដែលទទួលបានពីការអប់រំប្រជាជន ដែលបង្កើតបានជាពន្លឺជីវិត ពន្លឺដើម្បីជាតិ។

ទី៣- ការអប់រំដើម្បីភាពជាមនុស្សពេញលេញ៖

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ មនុស្សខុសពីសត្វត្រង់បញ្ញា ភាសា កាយវិការ ប៉ុន្តែបើមនុស្សគ្មានការអប់រំ តើបញ្ញាមនុស្សលើសពីសត្វកម្រិតណា? ភាសារីកចម្រើនកម្រិតណា? ដើម្បីទទួលបានភាពជាមនុស្សពេញលេញ ចាំបាច់ត្រូវមានការអប់រំល្អ ធ្វើឱ្យបញ្ញាជ្រៅជ្រះ ភាសាតាមចំណេះដឹង និងមានមនសិកាជាតិ ទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។

ក្នុងន័យនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសំណូមពរ៣ចំណុចដូចខាងក្រោម

១- ពលរដ្ឋខ្មែរយើងទូទៅ ងាកមកធ្វើបុណ្យនឹងវិស័យអប់រំឱ្យបានច្រើន

២- អភិជន សេដ្ឋី ឧកញ៉ា...បង្កើនការងារមនុស្សធម៌លើវិស័យអប់រំកុមារតូច

៣- រាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវខិតខំបន្ថែមទៀតលើកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ កុមារតូច។

  ថ្ងៃចន្ទ, 06 មករា 2025 ម៉ោង 01:43 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ជ័យជម្នះ ៧មករា ជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាពិត ដែលជាមេរៀនសម្រាប់ខ្មែរ ត្រូវតែបញ្ចៀសការវិលត្រឡប់នៃបដិវត្តន៍កាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ខ្មែរ

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា ៤៦ឆ្នាំក្រោយជ័យជម្នះលើរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ព្រឹត្តិការណ៍ ៧មករា នៅតែមានតម្លៃជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចប្រកែកបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល។ ថ្ងៃទី៧ មករា គឺជាថ្ងៃដ៏សំខាន់ចារឹកនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា ដែលកម្ពុជាបានរំដោះខ្លួនចេញពីរបបវាលពិឃាត កាលពីឆ្នាំ១៩៧៩។ គេពិតជាមិនអាចប្រកែកចំពោះសារៈសំខាន់នៃព្រឹត្តិការណ៍នេះបានទេ ព្រោះរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះ ពិតជាបានកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសតវត្សរ៍ចុងក្រោយនាសម័យទំនើបពិតប្រាកដមែន និងដែលជាការចង​ចាំដ៏ខ្មៅងងឹតមួយសម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ ដែលនៅលើពិភពលោកនិងក្នុងតំបន់នានា បើទោះបីជាមានសង្គ្រាមហែកហួរ ឬកើតកលយុគិយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនមានស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងដូចសង្គមខ្មែរក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ មេដឹកនាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬហៅថាខ្មែរក្រហម បានកាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ឯងយ៉ាងរង្គាល បង្អត់អាហារ និងបង្ខំមនុស្សឱ្យធ្វើការបាក់កម្លាំង រហូតដល់ត្រូវបានគេអះអាងថា អ្នករស់នៅក្នុង​របបនេះ ប្រៀបបានរស់នៅក្នុងគុកឥតជញ្ជាំងដូច្នោះដែរ។ ហេតុនេះហើយ ទើបឥស្សរជន​នយោបាយខ្មែរមួយចំនួន បានប្រកាសបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ឬហៅថា​រណសិរ្ស២ធ្នូ ដើម្បីរំដោះប្រទេសជាតិនិងប្រជាជនចេញពីការគ្រប់គ្រងដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នង់​របស់ក្រុមមេដឹកនាំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម)។ រណសិរ្ស២ធ្នូ បានប្រមែប្រមូល​កម្លាំងអ្នកតស៊ូ អ្នកស្នេហាជាតិ ព្រមទាំងបានពឹងពាក់លើជំនួយយោធាពី​កងទ័ពវៀតណាមផងដែរ ដើម្បីឈានទៅផ្ដួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម ដោយបានវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩ ត្រូវបានកំណត់ថាជាការផ្ដួលរំលំ​នូវរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការដណ្ដើមកាន់កាប់បានទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលជារដ្ឋធានី និងជាទីតាំងបញ្ជាការរបស់ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។ ព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺជាសច្ចភាពមួយដែលគេមិនអាចប្រកែកបាន ហើយការមិនទទួលស្គាល់សច្ចភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះទេ មានន័យថាយើងបានប្រមាថជនជាតិខ្មែរដែលបានស្លាប់ទៅរាប់លាននាក់ និងក៏ជាការប្រមាថអាយុជីវិតអ្នកដែលបានរស់រានមានជីវិត ក៏ដូចជាប្រមាថទៅដល់អ្នកជួយសង្គ្រោះជីវិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវតែចាត់ទុកថ្ងៃ៧មករា គឺជាថ្ងៃដែលត្រូវតែចងចាំ ជាសច្ចភាពនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន និងជាមេរៀនសម្រាប់ជាតិខ្មែរ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសកុំឱ្យព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតមានឡើងជាថ្មីម្ដងទៀតនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ បន្ថែម​ពីនេះ នេះក៏ជាមេរៀនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការដឹកនាំប្រទេសជាតិ ដែលការដឹកនាំនយោបាយដែលខុសឆ្គង នឹងនាំទៅដល់ការសម្រេ​ចចិត្តខុស នាំទៅដល់បដិវត្តន៍ដ៏មហន្តរាយ ដែលមិនត្រឹម​តែនាំទៅដល់ការបែកបាក់ជាតិ និងបំផ្លិចបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឱ្យខ្ទេចខ្ទាំប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងនាំទៅដល់ការកាប់សម្លាប់យ៉ាងរង្គាលលើជាតិសាសន៍ឯងផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ជីវិតប្រជាជានខ្មែរនាពេលនោះ ស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុង ហើយប្រសិនបើមិនមានការរំដោះ និងសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលានោះទេ ខ្មែរអាចបាត់ពីផែនទីពិភពលោកតែម្ដង ដោយអាចត្រូវបានប្រទេសដទៃក្បែរខាង មកទន្ទ្រានកាន់កាប់ទឹកដីខ្មែរតែម្ដង ដោយសារតែជនជាតិ​ខ្មែរបានថយចុះចំនួនយ៉ាងគំហុកដោយសារតែការសម្លាប់រង្គាល។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានអះអាងផងដែរថា លោកបណ្ឌិតផ្ទាល់គឺជាសាក្សីរស់មួយរូបនៅរួចរស់រានមានជីវិតពីក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដោយលោកបណ្ឌិតពិតជាបានឆ្លងកាត់ដោយផ្ទាល់ ហើយដែលប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប​តែដឹងនិងចងចាំ ព្រមទាំងបញ្ចៀសឱ្យបាននូវលទ្ធភាពទាំងឡាយណា ដែលនាំទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏អន្ធកាលនេះ​ត្រឡប់​មកវិញដោយសារតែបដិវត្តន៍។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់ផងដែរ អំពីការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបា​យជំទាស់ខ្លះ ដែលតែងតែអះអាងមិនទទួលស្គាល់ គុណតម្លៃនៃថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧មករា និងតែងតែបានរិះគន់ថា ថ្ងៃនោះគឺជាពេលវេលាដែលវៀតណាមបានឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា​ជាដើម។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត នេះគឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចប្រកែកបាន ហើយ​ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់មេខ្មែរក្រហមនាពេលនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរបានរងគ្រោះយ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ និងដង្ហើយហៅរកការជួយសង្គ្រោះដើម្បីរួចផុតពីនរកលើផែនដីនៃរបបដ៏យង់ឃ្នង។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ១៩៧៥ ដែលជាថ្ងៃយកជ័យជម្នះទាំងស្រុងលើរបប លន់ នល់ ដែលពួកគេចោទថាជារបបអាយ៉ងចក្រព័ត្តិនិយមអាម៉េរិក ព្រមទាំងអះអាងថា គ្មានសម័យកាលណាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដែលរុងរឿង និងឯករាជ្យជាងរបបខ្លួននោះឡើយ។ ផ្ទុយស្រឡះពីការលើកឡើងនេះ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជានចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីប្រជុំជននានា ឱ្យទៅធ្វើការបាក់កម្លាំងរហូតដល់មានជំងឺ ស្លាប់ និងរងទុក្ខវេទនាយ៉ាងដំណំ ព្រមទាំងបានធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង សម្លាប់បញ្ញវន្ត សម្លាប់អ្នករដ្ឋការសម័យមុនស្ទើរតែទាំងអស់។ ជាលទ្ធផល អ្នកនៅរស់រានមានជីវិតភាគច្រើន សុទ្ធសឹងតែជាអ្នក​ទន់ខ្សោយទាំងកម្លាំងពលកម្ម និងបញ្ញាស្មារតី ដែលការណ៍នេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិតអះអាង ថាជាការដឹកនាំតាមបែបសង្គមទាសភាពអាណាធិបតេយ្យ សម្លាប់គ្មានរើសមុខទាល់តែសោះ។

          បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជន​ខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយ​រំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ពោលគឺកម្លាំងតស៊ូរបស់កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ រាប់ចាប់តាំងពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី ឬក៏សហភាពសូវៀតក្ដី គឺមិនអាចអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលានោះទេ។ ដូច្នេះបើចង់ពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅដែលនៅឆ្ងាយទាំងអស់នេះ គេត្រូវរង់ចាំផ្ទៀងផ្ទាត់ទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ហើយទម្រាំតែរង់ចាំដល់មានការអន្តរាគមន៍ពីប្រភពទាំងនោះ ប្រជាជនខ្មែរក៏ប្រហែលជាអាចនឹង​ត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិតអស់ហើយក៏ថាបាន។ នៅចំពោះមុខភាពបន្ទាន់និងចាំបាច់បំផុតនេះ មេដឹកនាំនៃរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ត្រូវតែពឹងពាក់វៀតណាមដែលនៅជិតខាង និងងាយចល័តកម្លាំងទ័ព ដើម្បីឱ្យជួយចូលរួមផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ខ្មែរក្រហម ដោយមេដឹកនាំនៃរណសិរ្សនេះ ពិសេសសមមិត្ត ហ៊ុន សែន បានប្រថុយជីវិត និងបូជាសាច់​ស្រស់ឈាមស្រស់របស់ខ្លួន ទៅពឹងពាក់ភាគីវៀតណាមឱ្យជួយអន្តរាគមន៍។ តាមរយៈការ​ពឹងពាក់ស្នើសុំអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់ឥស្សរជនខ្មែរ កងទ័ពវៀតណាមពិតជាបានចូលមកជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិតខ្មែរ ចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបបវាលពិឃាតខ្មែរក្រហមពិតប្រាកដមែន ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណើរចាប់ផ្ដើមចរចា ដែលឈានទៅការសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសស្ដីពីបញ្ហាជម្លោះនៅកម្ពុជា ពិតជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលវៀតណាមត្រូវដកកងទ័ពចេញពីប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយវៀតណាមពុំបានតាំងមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ហើយគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ។ ជាការពិតណាស់ នៅពេលដែលវៀតណាមចូលមកកម្ពុជានាដំណាក់កាលដំបូងៗ ពិតជាមានជំនាញការ ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស និងអ្នកដឹកនាំជាជនជាតិវៀតណាមជាហូរហែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ​ដោយ​សារតែពេលនោះ កម្ពុជាបានបាត់បង់កម្លាំង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងបាត់បង់អស់ផងដែរនូវរដ្ឋបាលដឹកនាំក្នុងប្រទេស ដែលវៀតណាមមានភាពចាំបាច់ត្រូវជួយទាំងការទំនុកបម្រុងលើការការពារស្ថិរភាពសង្គម និងការជួយបំពាក់បំប៉នលើការរៀបចំរដ្ឋបាល​ដឹកនាំមួយចំនួននៅកម្ពុជា ដើម្បីមេដឹកនាំកម្ពុជាមានលទ្ធភាពរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ ខណៈអ្នកចេះដឹងទាំងឡាយរបស់ខ្មែរ ត្រូវបានខ្មែរក្រហម​សម្លាប់ស្ទើរតែទាំងអស់។ ដូច្នេះហើយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានទាញចំណាប់អារម្មណ៍ឱ្យមានការគិតគូរនិងពិចារណាអំពីចំណុចទាំងនេះ និងត្រូវទទួលស្គាល់នូវសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រថា យើងពិតជាត្រូវការពឹងពាក់វៀតណាមឱ្យមកជួយអន្តរាគមន៍ និងជួយដល់ការរៀប​ចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងការឯកភាពរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជានាពេលនោះ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 03 មករា 2025 ម៉ោង 03:28 PM