រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់នូវជំហរឯករាជ្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីពង្រឹងតួនាទីនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ និងរក្សាបាននូវឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ

នៅក្នុងបរិបទនៃការដណ្ដើមឥទ្ធិពលឥតឈប់ឈររបស់មហាអំណាច និងការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកដ៏តានតឹង កម្ពុជាត្រូវ មានការប្រយ័ត្នប្រយែងបំផុតនៅក្នុងជំហរនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ដើម្បីរក្សាជំហរប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្ន ពិសេសការចូលរួមនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាណាមួយ ដែលមានចរិតលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសណាមួយឡើយ បើទោះបីជាមានលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធយោធា ឬសន្ធិសញ្ញាដែលមានចរិតប្រឆាំងគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយនោះទេ។

ប្រសិនបើ មេដឹកនាំកម្ពុជាចូលរួមនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាណាមួយ ដែលមានចរិតលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធយោធា នឹងក្លាយជាការនាំប្រទេសកម្ពុជាដើរប្រាសចាកពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន ដែលនៅត្រង់មាត្រា៥៣ថ្មី បានចែងយ៉ាងច្បាស់អំពី ការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីនេះ កម្ពុជាក៏ត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ានផងដែរ ដែលកម្ពុជាមិនត្រូវលូកលាន់ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ឬចូលទៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសដទៃនោះឡើយ។

លើសពីនេះទៅទៀត ដោយអនុវត្តតាមច្បាប់អន្តរជាតិ រក្សាបាននូវលំនឹងនយោបាយការទូត និងរក្សាលទ្ធភាពនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្រប់បណ្ដាដៃគូទាំងអស់ នៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងដ៏ស្រួចស្រាល់របស់មហាអំណាច កម្ពុជាគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅតែពីការប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅតាមគោលការណ៍ដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធម្មនុញ្ញអាស៊ានដែលជាអង្គការតំបន់ និងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិនានាដែលមានជាធរមាន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា រក្សាបាននូវឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន។

កម្ពុជាមិនអាចចូលភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយបានឡើយ បើពុំដូច្នោះទេ កម្ពុជានឹងត្រូវរងគ្រោះដូចអ្វីដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងដំណាក់កាលសង្គ្រាមនៃសង្គ្រាមត្រជាក់។ នៅពេលនោះ ថ្វីដ្បិតតែសម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋកម្ពុជា បានសម្រេចព្រះទ័យមិនចូលរួមទៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយរវាងប្លុកសេរីនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តក៏ដោយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែជាតថភាព កម្ពុជាបានចូលរួមបក្សសម្ព័ន្ធ ដោយមានឈ្មោះថា «ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ» ហើយកម្ពុជាត្រូវប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់។ ជាងនេះទៅទៀត លោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ក្រោយការទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ពីប្រមុខរដ្ឋ លោកបានសម្រេចចិត្តនាំប្រទេសកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ចូលរួមទៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមជាមួយនឹងវៀតណាមកុម្មុយនីស្តនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យកម្ពុជាត្រូវរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយធ្វើឱ្យនាវាកម្ពុជាមិនអាចទប់លំនឹងបាននៅក្នុងសមុទ្រនៃសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងការដណ្ដើមឥទ្ធិពលគ្នារវាងមហាអំណាចពិភពលោក។

ដូច្នេះហើយ ទាំងនេះគឺជាមេរៀននិងបទពិសោធន៍នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាត្រូវតែចងចាំ ហើយបញ្ចៀសឱ្យបាននូវការដើរជាន់ដាលដដែលនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាកាន់តែមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការរក្សាលំនឹងនៃនយោបាយឯករាជ្យ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជាប់បំផុត ដើម្បីគេចចេញផុតពីការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលនិងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាច បើទោះបីជាប្រទេសតូចដូចជាកម្ពុជា ពិតជាមិនអាចគេចផុតពីវិបត្តិ ដែលបង្កឡើងដោយការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចក៏ដោយក្ដី ប៉ុន្តែកម្ពុជាត្រូវតែមានជំហររឹងមាំផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីចៀសវាងមហាអំណាចយកទៅធ្វើជាកូនអុកនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ខ្លួន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 14 តុលា 2024 ម៉ោង 02:39 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រួ​តពិនិត្យនិងជំរុញដំណើរការរៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ១២ កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពិនិត្យការងារប្រចាំខែកញ្ញានៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជំរុញដំណើរការរៀបចំបណ្ដុះបណ្ដាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានក្រើនរំឭក និងលើកទឹកចិត្តដល់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឱ្យផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការបំពេញតួនាទីភារកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ និងត្រូវមានផ្នត់គំនិតថា ការរីកចម្រើនរបស់ស្ថាប័នគឺជាសមិទ្ធផលនិងមានចំណែកនៃការចូលរួមរបស់ខ្លួនផងដែរ។ បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នៅពេលដែលមានស្មារតីមនសិកាការងារ នោះមន្ត្រីទាំងអស់នឹងមានក្ដីសោមនស្សក្នុងការបំពេញការងារ និងអាចបំពេញការងារប្រកបដោយថាមភាពខ្ពស់ នៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជំរុញវឌ្ឍនភាពស្ថាប័ន។

បន្ថែមពីលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ក៏បានគូសបញ្ជាក់ទៅកាន់អង្គប្រជុំផងដែរថា មន្ត្រីគ្រប់រូបនិងគ្រប់អង្គភាពទាំងអស់នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ត្រូវផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការរៀបចំដំណើរការបណ្ដុះបណ្ដាលបរិញ្ញាបត្រ ដែលជាអាទិភាពមួយសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានាបច្ចុប្បន្ន ដែលជាការបើកទំព័រថ្មីនៃកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមចំណែកពង្រឹងមូលធនម​នុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចូលរួមចំណែកជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ។

តាមការគ្រោងទុក រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នឹងបើកដំណើរការបណ្ដុះបណ្ដាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាលើកដំបូង នៅក្នុងឆ្នាំសិក្សា២០២៤-២០២៥ ដែលកាលបរិច្ឆេទចូលរៀនលើកទី១ គ្រោងនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ និងលើកទី២ នៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងរៀបចំបើកការបណ្តុះបណ្តាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ឆ្នាំសិក្សា២០២៤-២០២៥ ទៅលើមុខជំនាញសំខាន់ៗដូចខាងក្រោមគឺ៖

- វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ

- វិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច

- វិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន

- រដ្ឋបាលសាធារណៈ

- អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ

- គណិតវិទ្យា

- តូរ្យតន្ត្រី និង

- វិចិត្រកម្ម៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃចន្ទ, 14 តុលា 2024 ម៉ោង 11:44 AM

ការបើកស្ថានទូតកាណាដាប្រចាំកម្ពុជា គឺជាសក្ខីភាពបន្ថែមទៀតបញ្ជាក់ពី ការធ្វើពិពិធកម្មការទូត និងតួនាទីកាន់តែសំខាន់របស់កម្ពុជានៅក្នុងតំបន់

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងជំនួបនាឱកាសកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅ​រដ្ឋធានីវៀងចន្ទន៍ សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិតឡាវ នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-កាណាដា បានឯកភាពគ្នាគ្រោងនឹង​បើកស្ថានទូតរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ដោយ ឯកឧត្ដម Justin Trudeau នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា បានជម្រាបសម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថា កាណាដាគ្រោងនឹងបើកស្ថានឯកអគ្គរដ្ឋទូត នៅរាជធានីភ្នំពេញ នាពេលឆាប់ៗ​ខាង​មុខ។ នេះគឺជាការបង្ហាញអំពីដំណើរវិវឌ្ឍទៅមុខមួយកម្រិតថែមទៀត ទាំង​នៅ​ក្នុងទំនាក់​ទំនង​ទ្វេភាគី កម្ពុជា-កាណាដា និងការធ្វើពិពិធកម្មការទូតនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​នយោបាយ​ការ​បរទេស​​របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា។

ផ្ដើម​ចេញ​ពី​ការប្រកាសជំហរនយោបាយ​ការ​បរទេស “​ពង្រឹងមិត្តចាស់ បង្កើនមិត្តថ្មី” រាជ​រដ្ឋាភិបាល​នីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបោះជំហានយ៉ាងល្អប្រសើរនៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងអឺរ៉ុប ពិសេសបារាំងដែលជា​ក្បាលម៉ាស៊ីននាំមុខគេរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិ​ការជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅក្នុងអំឡុងរយៈពេល១​ឆ្នាំដំបូងនៃការឡើង​កាន់​តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់សម្ដេច។

បន្ថែមពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិ​កាលទី៧នៃរដ្ឋសភា បានបន្តពង្រឹងគោល​នយោបាយឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យ និងមិនចូល​បក្ស​សម្ព័ន្ធរបស់​ខ្លួន ដែលស្ដែងឱ្យឃើញតាម​រយៈការប្រកាន់ជំហរយ៉ាងមុតមាំ នៅចំពោះមុខការ​ប្រតិកម្មឬចោទប្រកាន់ពី​សំណាក់​បរទេសនិងប្រទេសជិតខាង ដែលបង្កប់ចរិតលក្ខណៈ​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការសម្រេចចិត្តលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា, ការចូលរួម​ចំណែកថែរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក​នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ ពិសេស​គឺជំហរ​ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់​កម្ពុជានៅក្នុងបញ្ហា​អន្តរជាតិ ដូចជាសំណុំរឿងសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ដែលការសម្រេចចិត្តរបស់កម្ពុជា​មិន​ចំណុះឱ្យមហាអំណាច ឬបក្ស​សម្ព័ន្ធណាមួយឡើយ។ ទាំងអស់នេះ បានបង្ហាញអំពី​ការ​រក្សាបានអធិប​តេយ្យ ឯករាជ្យ និងភាពម្ចាស់ការរបស់កម្ពុជានៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដែល​ជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់នៅក្នុងការធានាបាននូវទំនាក់ទំនងស្មើមុខស្មើមាត់ ជាមួយនឹង​បណ្ដា​ប្រទេសជាដៃគូនានា​លើពិភពលោក ពិសេសមហាអំណាចតំបន់ និងពិភពលោក ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបានទំនាក់ទំនងដែលមានការគោរព​គ្នា និងកិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​ដើម្បីផល​ប្រយោជន៍ទៅ​វិញ​ទៅមក។

ដូចបានលើកឡើងខាងលើ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលកំណត់យកជំហរ “​ពង្រឹង​មិត្តចាស់ បង្កើនមិត្តថ្មី” គឺជាការធ្វើពិពិធកម្មការទូត ប្រកបដោយថាមភាព ដើម្បីពង្រឹង​ទំនាក់​ទំនងជាមួយបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូស្រាប់ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង និងស្វែងរកកិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការថ្មី ក៏ដូចជាជំរុញលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានា ដែល​អាចនាំមកនូវអត្ថប្រយោជន៍បន្ថែមទៀតដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ ជាការពិតណាស់ កាណាដា គឺជា​ដៃគូពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីលំដាប់ទី៧របស់កម្ពុជា ដែលបានរួម​ចំណែក​ដល់​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម-សេដ្ឋ​កិច្ចកម្ពុជា ដូចជាការបង្កើតការងារ និងការអភិវឌ្ឍជំនាញវិជ្ជាជីវៈ​សម្រាប់យុវជន​កម្ពុជា ប៉ុន្តែដោយសារតែកត្តាគួបផ្សំផ្សេងៗ ប្រទេសទាំងពីរពុំទាន់មានស្ថាន​ទូតផ្លូវការដែល​ទទួលបន្ទុកលើទំនាក់ទំនងការទូតទ្វេភាគីនៅ​ឡើយទេ ដោយស្ថានទូត​កាណាដា ប្រចាំ​ប្រទេសថៃគឺជាអ្នកទទួលបន្ទុកទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា ខណៈដែល​បេសក​កម្មការ​ទូត​កម្ពុជាប្រចាំអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ជាអ្នកតំណាងឱ្យកម្ពុជា នៅក្នុងទំនាក់​ទំនងការទូតជាមួយនឹងកាណាដា។

ទោះជាយ៉ាងណា ដោយផ្អែកទៅលើភាពចាំបាច់ជាក់ស្ដែងនៃការវិវត្តស្ថានការណ៍​តំបន់​និង​ពិភពលោក, សារៈសំខាន់នៃការបន្តពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី និងតំបន់ ពិសេសដោយមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុង​របៀប​វារៈនៃការធ្វើពិពិធកម្មការទូត និងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយការបរទេស​ផ្កា​ចម្រុះ​ពណ៌ កម្ពុជាបានសម្រេចបាននូវជោគជ័យថ្មីបន្ថែមទៀតនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរ​ជាតិ​របស់​ខ្លួន គឺការបើកស្ថានទូតជាផ្លូវការរបស់កាណាដានៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បន្ថែមពីនេះ នៅពេលខាងមុខនេះ កាណាដានឹងបញ្ជូនគណ:ប្រតិភូពាណិជ្ជកម្ម មកបំពេញទស្សន​កិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីពិភាក្សាជាមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់កម្ពុជា អំពី​ការជំរុញ និងលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ដែលមានសក្ដានុពល​ជា​ច្រើនទៀត។ នេះ​ក៏​ជា​ផ្នែកមួយនៃការទាញផលប្រយោជន៍ពីការធ្វើសមាហរកម្មនៅក្នុង​តំបន់ផងដែរ ដោយ​នា​ពេល​ខាងមុខនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជ​កម្មសេរីអាស៊ាន-កាណាដា​ត្រូវបានអនុម័ត ហើយការគាំទ្ររបស់កម្ពុជា ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់កាណាដា។

ជាតថភាពជាក់ស្ដែង កម្ពុជាដែលជាប្រទេសតូច និងមានតម្រូវការអភិវឌ្ឍ​នៅលើ​វិស័យ​នានាជាច្រើនដើម្បីសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម កម្ពុជាមានភាព​ចាំបាច់​នៅក្នុង​ការពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងបណ្ដា​ប្រទេស​នានាលើសាកល​លោក ដើម្បីទាក់ទាញនូវការវិនិយោគទុន ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា ការ​ចែក​រំលែកបទពិសោធន៍នៃការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជា​ក៏ពុំ​អាចចេះតែយល់ស្រប ឬដើរតាមតែការគូសវាសរបស់មហាអំណាចពិភពលោក ឬមហា​អំណាច​តំបន់ណាមួយ ដើម្បីដោះដូរយកជំនួយ ការវិនិយោគ ឬការផ្ដល់ឱ្យលក្ខ​ខណ្ឌ​​អនុ​គ្រោះក្នុងរូបភាពណាមួយ ដោយ​មិន​គិតគូរអំពីភាពគ្រោះថ្នាក់របស់ជាតិ ឬ​ហានិភ័យ​​ដែលអាច​បង្ក​ឡើង​ដោយសារការដើរតាមយុទ្ធសាស្ត្រ​ ដែលមហា​អំណាចប្រជែង​ឥទ្ធិពលគ្នា ឬទៅតាមតែ​របៀបវារៈភូមិ​សាស្ត្រ​នយោបាយរបស់មហាអំណាចនោះឡើយ។

ហេតុនេះហើយ កម្ពុជាត្រូវតែមានភាពរឹងមាំនៅក្នុងជំហរនយោបាយការបរទេស មាន​ការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់របស់ខ្លួន ដោយយោងទៅលើឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន ជាជាងទំនោរទៅរកតែមហាអំណាចណាមួយផ្ដាច់មុខ។ ជាមួយគ្នានេះ ឥទ្ធិពលដែលកម្ពុជា​អាច​ពឹង​ផ្អែក​បានក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោកគឺ អំណាច​ផ្លូវច្បាប់ អំណាចទន់ និង​ភាពស្មើមុខស្មើមាត់ក្នុងនាមជាប្រទេសអធិបតេយ្យមួយ ដែលមាន​សិទ្ធិនៅក្នុង​ការចូលរួមធ្វើ​សេចក្ដី​សម្រេចចិត្តផ្សេងៗ ទាំងក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងជាសមាជិក​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ។ តាមរយៈមូលដ្ឋានទាំងអស់នេះ កម្ពុជា​អាចទាញឱ្យមហា​អំណាច​ក៏ដូចជាប្រទេសធំៗក្នុងតំបន់ ឱ្យងាកមកពិនិត្យនិងយកចិត្ត​ទុក​ដាក់ទៅ​លើ​​តម្រូវ​ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និង​គោរពអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា ក្នុង​នាម​ជា​រដ្ឋឯករាជ្យមួយផងដែរ៕

  ថ្ងៃសៅរ៍, 12 តុលា 2024 ម៉ោង 05:17 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ផ្ដើមចេញពីករណីបុគ្គល លី សាម៉េត រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបន្តជំរុញនិងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ជាទូទៅដោយមិនចំពោះ ដើម្បីសងភាពស្អាតស្អំដល់សង្គមកម្ពុជា

នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ សាធារណជនទូទៅ បានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងទៅលើការចាត់វិធានការលើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល ២រូប ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងករណីឆបោកទ្រង់ទ្រាយធំ។ ការចាត់វិធានការនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា បានប្រកាសច្រានចោលជាសាធារណៈ នូវការភ្ជាប់ឈ្មោះសម្ដេចទៅនឹងការសូកប៉ាន់ដើម្បីទទួលបានតួនាទី ដែលធ្វើឡើងដោយលោក លី សាម៉េត អតីតទីប្រឹក្សាសម្ដេចតេជោផ្ទាល់។ បន្ថែមពីនេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់ទៀតគឺ លោក ដួង តារា ដែលជាអតីតជំនួយការរបស់សម្ដេចតេជោ ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនផងដែរពាក់ព័ន្ធនឹងការឆបោក។ នេះគឺជាការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានជាធរមានរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលរាល់ជនគ្រប់រូបដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស អាជ្ញាធរត្រូវតែចាត់វិធានការទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ដោយគ្មានការលើកលែង។

រាល់បុគ្គលទាំងឡាយដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសទាំងអស់ រាប់ចាប់តាំងពីការឆបោក និងអំពើពុករលួយជាដើម គួរតែត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសស្របទៅតាមខ្លឹមសារដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ ដូចជាច្បាប់ស្ដីពី ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងច្បាប់ពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត ដែលមានកំណត់នៅកម្ពុជា ដើម្បីផ្ដល់ភាពស្អាតស្អំដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងផ្ដល់ភាពស្អាតស្អំដល់សង្គមជាតិកម្ពុជាទាំងមូល។

ជាមួយគ្នានេះ អាជ្ញាធរនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែអនុវត្តច្បាប់ដោយគ្មានការរើសអើង និងនៅគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដោយគ្មានការលើកលែងឡើយ ព្រោះបុគ្គលទាំងអស់ រាប់ចាប់តាំងពីរប្រជាពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការ ក៏ដូចជាសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ សុទ្ធសឹងតែត្រូវរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃច្បាប់ ដើម្បីចៀសវាងមុខមាត់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបំផ្លាញដោយសារតែអំពើល្មើសច្បាប់ ដូចជាការឆបោកនេះជាដើម។ បទល្មើសទាំងឡាយ ដែលជនប្រព្រឹត្តអាចរត់រួចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់បាន នឹងធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបាក់មុខមាត់នៅលើឆាកអន្តរជាតិ ក៏ដូចជាបង្កការព្រួយបារម្ភដល់វិនិយោគិនបរទេស និងវិនិយោគិនក្នុងស្រុក មានការខ្លាចរអារក្នុងការបោះទុនវិនិយោគ មិនហ៊ានរកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។

ការអនុវត្តច្បាប់នេះទៀតសោត ត្រូវតែអនុវត្តដោយស្មើភាព ស្មើមុខ ស្មើមាត់ អនុវត្តជាទូទៅ ចំពោះគ្រប់បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់ ទាំងក្នុងករណីដូចគ្នា ឬផ្សេងៗគ្នាក៏ដោយក្ដី ដរាបណាទង្វើទាំងនោះ ប្រាសចាកពីច្បាប់ដែលបានចែង គឺត្រូវតែចាត់វិធានការឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់។ ការពង្រឹងនូវការអនុវត្តច្បាប់បានត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដែលធ្វើឡើងជាទូទៅ មិនចំពោះ នឹងធានាបាននូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ និងស្ថិរភាពនៃសង្គមជាតិ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសៅរ៍, 12 តុលា 2024 ម៉ោង 01:43 PM

តើអំពើពុករលួយ ក្លាយជាឧបសគ្គដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិយ៉ាងដូចម្ដេច?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          អំពើពុករលួយ គឺជាការប្រើប្រាស់អំណាច ឥទ្ធិពល ឬតួនាទីដោយមន្ត្រីរដ្ឋ អ្នក​នយោបាយ ឬមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ នៅក្នុងការបំពេញមុខនាទីរបស់ខ្លួន ដើម្បីទទួល​បាន​​លាភ​សក្ការៈឬផ្ដល់/ទទួលនូវលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះផ្សេងៗ ដែលមិនអនុលោមទៅតាម​ច្បាប់​ជា​ធរមាន។ ទោះ​បី​ជាគ្មាននិយម​ន័យជាសាកលណាមួយអំពីអំពើពុករលួយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​ដែលលើក​ឡើងពីអំពើពុករលួយ ជាទូទៅ គេតែងតែនឹកទៅដល់ការរំលោភ​បំពាន​​អំណាច​សាធារណៈ ឬការប្រើប្រាស់មុខតំណែងសាធារណៈ​ដើម្បីទទួលបានផល​ប្រយោជន៍បុគ្គល​ផ្ទាល់ខ្លួន សម្រាប់ក្រុម​ខ្លួន ឬអ្នកដែលជិត​ស្និទ្ធទៅនឹងបុគ្គលជាអ្នកកំពុងស្ថិតនៅក្នុងមុខ​តំណែង​។

          អំពើពុករលួយ ការប្រើប្រាស់អំណាចសាធារណៈដោយខុសច្បាប់ ដើម្បីផល​ប្រយោជន៍​បុគ្គលឬក្រុមបក្ខពួកខ្លួន គឺ​ជាបញ្ហាសង្គមរ៉ាំរ៉ៃនៅក្នុងប្រទេសមានការអនុវត្តច្បាប់​នៅ​ទន់​ខ្សោយ ដែលបានបង្កផលប៉ះពាល់ទៅលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ពិសេស​រារាំង​ដល់​ដំណើរ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេសជាតិទាំងមូល។ បន្ថែមពីនេះ អំពើពុករលួយបានក្លាយទៅជា​ហេតុ​ផល​ចម្បង​មួយ ដែល​នាំ​ទៅដល់ការបាត់បង់​ជំនឿ​ជាក់​ពី​​សំណាក់សាធារណ​ជនទៅ​លើ​របប​ដឹក​នាំ ឬរដ្ឋាភិ​បាល​នៃ​ប្រទេសមួយ ប្រសិន​បើមេដឹក​នាំ​នៃ​​ប្រទេស​នោះ មិនអាច​ចាត់​វិធានការ​ឱ្យបានម៉ឺង​ម៉ាត់ និងមានប្រសិទ្ធភាពទាន់ពេលវេលានោះទេ។ ជានិច្ច​កាល អំពើពុករលួយ​បាន​ក្លាយ​ទៅជា​ឧបសគ្គ​ដ៏ចម្បង នៅក្នុងដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​​ជាតិ ដោយសារតែវា​បានរួម​ចំណែកបង្កឱ្យមានកង្វះខាតធនធាន​មនុស្ស​ ធនធាន​ហិរញ្ញ​វត្ថុ និង/​ឬកង្វះ​យន្តការ/វិធានការ​អនុវត្ត​​ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនិងដោយស័ក្តិ​សិទ្ធិ​ភាព នៅ​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់សេវា​សាធារណៈ​ និង​ការធានា​បាននូវមូលដ្ឋានអភិវឌ្ឍប្រទេសប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

          នៅក្នុងទិដ្ឋភាពសង្គម អំពើពុករលួយ​បង្ក​ហានិភ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅ​ដល់ប្រជាពល​រដ្ឋ​ក្រី​ក្រ និងក្រុមជន​ងាយ​រង​គ្រោះ តាមរយៈការបង្កើនការចំណាយ និងកាត់បន្ថយលទ្ធ​ភាព​របស់​​ពលរដ្ឋនៅក្នុងការ​ទទួល​​បាន​សេវានិងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដូចជា សេវាសុខាភិបាល ការ​អប់រំ កម្ម​វិធី​សង្គម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការ​ទទួល​បាននូវ​យុត្តិ​ធម៌ និងសិទ្ធិស្មើភាពក្នុងនាមជា​ពល​រដ្ឋ​ជា​ដើម។      បញ្ហាទាំងនេះ ជា​រឿង​ដែលមេដឹកនាំ​ត្រូវ​តែ​យកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបាន​ហ្មត់ចត់ និង​ល្អិត​ល្អន់បំផុត ព្រោះអំពើពុករលួយ បានបង្កការគំរាមកំហែងដល់​ការកសាង​និងការ​ធានា​បាននូវធនធាន​មនុស្សប្រកបដោយគុណភាព ដែលជាចំណែកមិនអាចខ្វះ​បាន​នៅក្នុង​អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិមួយ ហើយអំពើពុករលួយក៏ថែមទាំងបានរារាំងការចូលរួម​របស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងការជំរុញ​​វឌ្ឍនភាពនៃ​វិស័យនានាផងដែរ។ លើសពីនេះ ផល​វិបាក​សង្គមចម្បងពីរដែលបង្ក​ឡើង​ដោយ​អំពើពុករលួយគឺ បញ្ហា​អយុត្តិ​ធម៌ និង​វិសមភាព​សង្គម (គម្លាតដ៏ធំរវាងអ្នកមាននិង​អ្នក​ក្រ រវាងអ្នកធំ​និង​​អ្នកតូច) ពិតជាអាច​ជះឥទ្ធិពល​អវិជ្ជ​មានដល់ស្ថិរភាពសង្គម ពោលគឺ​នៅក្នុង​ករណី​ខ្លះ ផលវិបាក​ទាំង​ពីរ​នេះ​អាចបង្ក​ទៅជា​កំហឹង​វណ្ណៈ​ ហើយត្រូវ​អ្នក​នយោបាយ​ឱកាសនិយមឬ​ភាគី​ខាង​ក្រៅ រុញស្ថាន​ការណ៍​ឱ្យ​ធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ រហូត​ដល់មិន​អាច​គ្រប់គ្រង​សភាព​ការណ៍​បាន ដូចដែល​បណ្ដា​ប្រទេស​​​មួយ​ចំនួនលើពិភព​លោក​បានជួប​ប្រទះ ពិសេសក្នុង​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​​សាកលលោកនៅ​ក្នុង​​ដំណាក់​កាលដួលរលំនៃរបប​ស័ក្តិ​ភូមិ​នៃ​បណ្ដា​ប្រទេសទាំង​ឡាយ។

          គេក៏​គួរ​តែ​ទាញការចាប់អារម្មណ៍ផងដែរថា ភាពមានបាន និងស្ដុកស្ដម្ភ​របស់មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់ អ្នក​មាន​អំណាច​មួយចំនួននិងក្រុមមនុស្សជិតដិតនឹងពួកគេ ដែល​សម្ញែងទៅកាន់​មហាជន ពិសេសប្រជាជន​មាន​កម្រិត​ជីវភាពទាប​និង​មធ្យម មិនបានទទួលការអបអរសាទរ ឬស្ញប់ស្ញែងពី​សំណាក់​សាធារណជន​​នោះទេ ប៉ុន្តែការសម្ញែងទាំងនេះអាច​នឹងបង្កឱ្យមាន​ចំណោទ​សួរ​ត្រឡប់​មក​វិញ អំពី​ហេតុ​ផលដែលនាំ​ឱ្យ​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់និងអ្នកមាន​អំណាច​ព្រម​​ទាំងអ្នកជិត​ដិតរបស់ពួកគេអាចមានបានស្ដុកស្ដម្ភទៅវិញ។ ស្ថិរភាពនិងភាពសុខដុម​រមនា​នៃ​សង្គម គឺជា​ចំណែក​មួយ​មិនអាចខ្វះ​បាននៅក្នុង​ដំណើរ​ការ​អភិវឌ្ឍសង្គម ហេតុនេះ​ហើយ ការធានា​ឱ្យ​បាន​នូវ​ការ​ចុះសម្រុង និង​សុខ​ដុម​នីយកម្មនឹងគ្នារវាង​មនុស្សគ្រប់ស្រទាប់​វណ្ណៈទាំងអស់នៅ​ក្នុង​សង្គម គឺជាការកសាង​នូវ​មូល​ដ្ឋានអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

          សម្រាប់ទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច អំពើពុករលួយពិតជាបានជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំង​ទៅដល់ការជំរុញដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសជាតិមួយ។ អំពើពុករលួយបាននាំមក​នូវ​ការបាត់បង់ថវិកាជាតិដ៏ច្រើនសន្ធឹកតាមរយៈការកេងបន្លំ និងការប្រមូលចំណូលដោយគ្មានតម្លាភាព គ្មានគណនេយ្យភាព និងគៃបន្លំយកថវិកាដាក់ចូលក្នុងហោប៉ៅបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងការសូកប៉ាន់ដែលធ្វើឡើងដោយភ្នាក់ងារប្រមូលចំណូលផ្ទាល់តែម្ដង។ បន្ថែមពីនេះ អំពើពុករលួយនិងការសូកប៉ាន់ បានបង្កើតជាទម្រង់​នៃការ​បែងចែក​ធនធានរបស់រដ្ឋដោយ​គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្ដិសិទ្ធិភាព ព្រោះនៅ​ពេលដែលអំពើពុក​រលួយកើត​មានឡើង ការកេងបន្លំ និងការ​ក្លែងព័ត៌មាន/​ទិន្នន័យ​ជាក់​ស្ដែង​នឹងកើតមានឡើង​ដូចគ្នា ដែលនាំឱ្យមានការវាយតម្លៃខុស និងដាក់ចេញនូវ​ដំណោះ​ស្រាយ​មិនសមស្របជាដើម។ ការណ៍នេះ​នឹង​បណ្ដាលឱ្យការជំរុញមូលដ្ឋានអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋ​កិច្ច​ប្រទេស ដែលត្រូវ​ឆ្លើយ​តបទៅ​នឹង​បញ្ហា​កំពុង​​កើតមាន ​ប្រឈម​នឹង​បរាជ័យ​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះធនធានមនុស្ស និង​ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ​​ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់ជាក់ស្ដែង មិន​អាច​សម្រេច​យន្តការដែលបានបម្រុងទុក ឬគ្មានការ​ចាត់​វិធាន​ការ​ពិតប្រាកដ ដើម្បី​ឈានទៅ​សម្រេច​គោលដៅសំខាន់​ៗនៃគោល​នយោបាយ ឬ​យុទ្ធ​សាស្ត្រអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​សង្គមជា​ដើម។ នៅពេលដែល​យន្ត​ការនិងវិធានការ​គាំទ្រដល់​គោល​នយោបាយ​​ឬ​យុទ្ធ​សាស្ត្រអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចជាតិត្រូវបរាជ័យ ដំណោះ​ស្រាយ​ដែលបាន​ដាក់​ចេញ​ទៅ​នឹងគ្មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព ឬ​មិនអាចជំរុញផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ចបានឡើយ ហើយការណ៍​នេះនឹងរា​រាំងទៅ​ដល់ការជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​ទាំងមូល។

          ជាមួយគ្នានេះ អំពើពុករលួយបានរារាំង​វិនិយោគិន​ទាំងក្នុង​ស្រុក និងពី​បរទេស នៅ​ក្នុង​ការពិចារណាដាក់ទុនវិនិយោគនៅក្នុង​ប្រទេសមួយផងដែរ ព្រោះ​អំពើពុករលួយ​បង្កើត​បរិយាកាសវិនិយោគឬ​ពាណិជ្ជកម្មមួយ​ដែល​គ្មានភាព​ច្បាស់​លាស់ មិនអាចធានា​ដំណើរ​ការ​អាជីវ​កម្មដោយ​ស្ថិរភាព នីតិវិធីចុះបញ្ជីវិនិយោគស្មុគស្មាញ កំណើនការិយា​ធិប​តេយ្យ ព្រម​ទាំងរួមចំណែកនៅក្នុងការបង្កើនតម្លៃប្រតិបត្តិ​ការនៃអាជីវកម្មជាដើម។ ការណ៍​នេះនឹង​ធ្វើឱ្យសកម្មភាព​សេដ្ឋ​កិច្ចនៅក្នុង​ប្រទេសមានការ​ថយចុះ ​ហើយ​ប្រទេសនោះ ក៏នឹង​មិនអាច​បង្កើន​​ឱកាស​​ការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន ដើម្បីឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​តម្រូវការជាក់​ស្ដែង​ផង​ដែរ។ នៅពេល​ដែលវិបត្តិការងារបានបន្តកើនឡើង តម្លៃទំនិញឡើងខ្ពស់ អំណាច​ទិញរបស់ពលរដ្ឋថយចុះ អាជីវកម្មនានានឹងត្រូវប្រឈម​ការបិទទ្វារ ហើយផលប៉ះពាល់​ទៅលើសេដ្ឋកិច្ច​នឹងកាន់​តែ​ធ្ងន់​ធ្ងរឡើងៗ។

          បន្ថែមពីនេះ វិធានការលើកទឹកចិត្តនានារបស់​រដ្ឋាភិបាល ​ដើម្បី​ដោះស្រាយបញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ អាច​នឹង​អនុវត្តទៅបានប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព គឺ​អាស្រ័យទៅលើតួអង្គដែល​ជាអ្នក​អនុវត្ត​ផ្ទាល់ផងដែរ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកអនុវត្តផ្ទាល់មិនមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ (ដោយ​សារទទួល​បាន​តួនាទីតាមរយៈ​អំពើពុករលួយ) ឬអនុវត្តមិនមានប្រសិទ្ធភាព​ឬមិន​បានអនុវត្តតែម្ដង ដោយ​សារតែអំពើពុក​រលួយ នោះវិធានការដែលបានដាក់ចេញដោយ​រដ្ឋាភិបាល ពិតជា​មិនអាចទទួលជោគជ័យនោះឡើយ។

          នៅក្នុងទិដ្ឋភាពអភិបាលកិច្ចសង្គម អំពើពុករលួយបានធ្វើឱ្យដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅ​នៃ​ស្ថាប័នរដ្ឋត្រូវប្រឈមនឹងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ តាមរយៈការធ្លាក់ចុះប្រសិទ្ធភាពនៃការបំពេញ​មុខ​ងារ ការបាត់បង់សុចរិតភាពរបស់ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ដែលជាសេនាធិការរបស់​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​ក្នុង​ការ​អនុវត្តគោលនយោបាយឬយុទ្ធសាស្ត្រឬកម្មវិធីសង្គមសំខាន់ៗ ដើម្បីដោះស្រាយ​បញ្ហានានានៅក្នុងសង្គម និង​ការ​ផ្តល់​សេវាសាធារណៈដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ រាប់ចាប់តាំងពី​ការចាត់តាំងថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង​ស្ថាប័ន​រហូត​ដល់ការជ្រើសរើសមន្ត្រីរាជការ ឬបុគ្គលិកដែល​មានអាណត្តិបំពេញការងារ​នៅ​ក្នុង​ក្រសួងស្ថាប័ននានា អំពើពុក​រលួយ​និងបក្ខពួកនិយម បានរារាំងដល់ការចាត់តាំងឬ​ជ្រើស​រើស​បុគ្គលដែលមានលក្ខណៈ​សម្បត្តិសមស្រប និងមាន​សមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​បំពេញ​​តួនាទី ដែលត្រូវឆ្លើយតបទៅនឹងសភាពការណ៍ ឬបញ្ហា​ដែល​កំពុងតែកើតមាន​ឡើង។ ការណ៍នេះទាក់ទងទៅដល់ប្រសិទ្ធភាពនៃការសម្រេចចិត្ត​ខាង​គោលនយោបាយ និង/ឬ​សមត្ថ​ភាព​នៃ​ការបំពេញមុខងាររបស់មន្ត្រីឬបុគ្គលិក ដែល​ត្រូវ​ប្រតិបត្តិផ្ទាល់ជាមួយ​នឹង​ការ​ងារ ឬត្រូវ​ដោះស្រាយបញ្ហាជាក់លាក់ក្នុងមុខនាទី​របស់​ពួក​គេ។

          បន្ថែមពីលើនេះ អំពើពុករលួយបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់គណនេយ្យភាព របស់ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ក៏ដូចជាមន្ត្រីរាជការ​សាធារណៈផងដែរ ព្រោះអំពើ​ពុក​រលួយ​នឹង​បង្កើត​ទៅជាវប្បធម៌និទណ្ឌភាព ដែលមន្ត្រីនឹង​បំពេញ​ការងារដោយគ្មាន​ទំនួល​​ខុសត្រូវ​ចំពោះសកម្មភាពរបស់ពួកគេ ដោយសារតែការសម្អាងទៅ​លើការអន្តរាគមន៍ពីអ្នកនៅពី​ក្រោយ​ខ្នង ឋានៈសង្គម ឬប្រាក់កាសដែលពួកគេស្វែងរកមក​បានដោយសុចរិតឬ​ដោយ​ទុច្ច​រឹតក្ដី។ លើស​ពី​នេះ តាមរយៈវិសមភាព និងភាពអយុត្តិធម៌នៅក្រសួងស្ថាប័នឬអង្គភាព ដែល​កើតឡើង​ចេញពីអំពើពុករលួយនិងបក្ខពួកនិយម ក៏នឹងបង្ក​ទៅជាបាតុភាព​អសកម្ម​ផ្សេងបន្ថែមទៀត នៅពេលដែលអ្នកខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញការងារ មិនត្រូវបានលើក​ទឹក​ចិត្ត ឬមិន​ត្រូវបាន​យកចិត្តទុកដាក់ពីថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួន ហើយគេបែរជា​ផ្ដោត​ការ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់ឬលើកតម្កើង​តែក្រុមបក្ខពួកខ្លួន ឬអ្នកសូកប៉ាន់​ខ្លួន​ទៅ​វិញ​នោះ។

          ជារួម ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយនៅក្នុងសង្គមជាតិមួយ ពិតជាមាន​សារៈ​សំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍជាតិប្រកបដោយចីរភាព និងនិរន្តរ​ភាព ព្រោះការ​កាត់​បន្ថយ ឬឈានទៅលុបបំបាត់បាននូវអំពើពុករលួយនៅក្នុងសង្គម នឹងធានា​បាននូវការ​កសាងនូវធនធានមនុស្សប្រកបដោយគុណភាព ដែលជាមូលដ្ឋានដ៏ចម្បង​ក្នុង​ការអភិវឌ្ឍ​ប្រទេស, អាចបែងចែកធនធានរបស់រដ្ឋទៅក្នុងវិស័យនានាបានដោយពេញលេញ​និងត្រឹម​ត្រូវ​ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្តិសិទ្ធិភាពនៃការអភិវឌ្ឍតាមវិស័យនានា, ធានាបាននូវ​យុត្តិ​ធម៌សង្គម ស្ថិរភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម, បង្កបរិយាកាសបើកទូលាយចំពោះការ​ចូល​រួម​ចំណែក​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​ពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ និងពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន និង​ឈានទៅ​ពន្លឿនការអភិវឌ្ឍប្រទេស ស្របតាមចក្ខុវិស័យ​និង​ទស្សន​វិស័យ​ដែល​ត្រឹម​ត្រូវ។ ទោះជា​យ៉ាង​ណា ដើម្បីឈានទៅដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធ​ភាព ទាម​ទារ​ឱ្យមានឆន្ទៈនយោ​បាយយ៉ាងមុតមាំ ពីសំណាក់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​និង​អ្នក​នយោបាយ និងការប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមោះមុតរបស់អង្គភាពឬ​ភ្នាក់ងារអនុវត្តនៃ​ប្រទេស​នោះ, ការរៀបចំពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ប្រកប​ដោយភាពម៉ឺង​ម៉ាត់ តម្លាភាព និងសុចរិតភាព, ការបណ្ដុះផ្នត់គំនិតរបស់មហាជននិងមន្ត្រីរាជការ ​អំពីការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​អំពើពុក​រលួយ​តាម​រយៈការអប់រំជាប្រព័ន្ធជាក់លាក់និងដោយចីរភាព និង​ការបើក​ទូលាយ​ឱ្យ​មាន​ការចូល​រួម​ចំណែកនៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​អំពើពុក​រលួយ​ពី​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន​​ទាំង​អស់៕

(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 11 តុលា 2024 ម៉ោង 04:05 PM

ការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ចំពោះមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ជាការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភបង្កប់ដោយល្បិចនយោបាយ និងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយ

ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា

កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ សារព័ត៌មានថៃឈ្មោះ Pattaya Mail បានចុះផ្សាយថា ប្រទេសថៃកំពុងតែព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការពង្រឹងឥទ្ធិពលដែនសមុទ្ររបស់ចិន ពិសេសការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជាពីសំណាក់កងទ័ពចិន។ សារព័ត៌មាននេះបានគូសបញ្ជាក់ថា ក្តីបារម្ភដូចនេះរបស់ថៃគឺដោយសារតែទីតាំងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជាមានចម្ងាយប្រហែលតែជាង ៣០០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករបស់ថៃមួយមានឈ្មោះ«សាតាហីប» ហើយតាមរយៈមូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជា ចិននឹងកាន់តែមានឥទ្ធិពលខ្លាំងបន្ថែមក្នុងតំបន់អាស៊ី ពិសេសអាចក្តោបក្តាប់ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនកំពុងតែមានជម្លោះជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន។

ការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ជាការព្រួយបារម្ភជ្រុលហួសហេតុបើធៀបទៅនឹងតថភាពជាក់ស្ដែងការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់កម្ពុជា។ ការបារម្ភនេះជាការបារម្ភដែលបង្កប់ដោយល្បិចនយោបាយ និងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហរគាំទ្រអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេស ខណៈដែលការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភអំពីការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ពីសំណាក់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងបស្ចិមប្រទេស គឺមានគោលបំណងពិតប្រាកដដើម្បីទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ទាំងឥទ្ធិពលនយោបាយ ការទូត សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ជាមួយគ្នានេះ ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់អាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត ចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជានេះ គឺជាការផ្ញើសារទៅកាន់ចិនថា ចិនមិនអាចបង្កើតមូលដ្ឋានយោធានៅក្នុងតំបន់បានទេ ទោះបីជានៅប្រទេសណាក៏ដោយ។

ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ឬប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាផ្សេងទៀតក្ដី នៅជុំវិញមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺគ្រាន់តែជាលេសដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យកម្ពុជាមានលទ្ធភាពអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិផង និងដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហររួមជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តបស្ចិមប្រទេសផង នៅក្នុងល្បែងសន្តិសុខភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។

ជាការពិតណាស់ ការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម គឺជាសិទ្ធិផ្ដាច់មុខរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យពេញលេញមួយ។ កម្ពុជាមានតម្រូវការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួន ដែលមិនមែនជាការត្រៀមធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសណាមួយនោះទេ តែកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឈមចំពោះលការឈ្លានពាន ឬការរំលោភបំពានណាមួយមកលើបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សម្ដេចតេជោប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្លាប់បានប្រកាសជំហរយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាច្រើនលើកច្រើនសាររួចមកហើយ អំពីករណីដាក់ការសង្ស័យពីសំណាក់បណ្ដាប្រទេសនានា ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេសនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្រោមខ្លឹមសារនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអនុវត្តនូវគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយសន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ ទាំងក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។

ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ហេតុនេះហើយ កម្ពុជាតែងតែផ្ដល់សារៈសំខាន់ និងអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនគឺ សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព ទាំងនៅក្នុងក្របខណ្ឌក្នុងប្រទេស តំបន់ និងនៅក្នុងពិភពលោក។ ប្រទេសកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្ឡួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីបរទេសផងដែរ។

កន្លងទៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនត្រឹមតែបានបញ្ជាក់ជំហរជាផ្លូវការរបស់ខ្លួនជុំវិញការដាក់ការសង្ស័យ ក៏ដូចជាការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យមានដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកការទូត និងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិនិងអន្តរជាតិ ចុះទៅកាន់តំបន់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះផងដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ កម្ពុជាក៏ថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាចម្បាំងកងទ័ពបរទេសចូលចត និងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះថែមទៀតផង។ ​នៅលើពិភពលោកនេះ តើប្រទេសណាខ្លះដែលអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសចេញចូលធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួនប្រៀបបីដូចជារោងល្ខោន ដូចជាប្រទេសកម្ពុជានោះ?

ក្នុងនាមជារដ្ឋសន្តិភាពនិយម កម្ពុជាមិនដែលសម្ដែងការព្រួយបារម្ភ ឬក៏ប្រតិកម្មទៅនឹងប្រទេសជិតខាងណាមួយ ឬប្រទេសក្នុងតំបន់ណាមួយ នៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ពួកគេនោះទេ លើកលែងតែការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពយោធានោះ មានលក្ខណៈផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ឬធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍ប្រសិនបើប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ មានបំណងសាកល្បងកសាងសមត្ថភាពផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬដាក់គោលដៅផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬត្រូវបានមហាអំណាចណាមួយបំពាក់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នោះកម្ពុជាអាចនឹងចេញមុខប្រតិកម្មប្រឆាំងដាច់ខាត ព្រោះវាផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ៕

RAC Medi | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 10 តុលា 2024 ម៉ោង 09:59 PM

«យើងត្រូវបង្រៀនយុវជនខ្មែរ ឱ្យជឿជាក់លើសមត្ថភាពខ្លួនឯង ទើបរឹងមាំ»

មេរៀនក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជាមេរៀនពីអតីតកាល នៅពេលប្រជាជនជឿងប់ងល់នឹងបារមី កម្លាំងអមនុស្ស ឬអប្បិយជំនឿនោះនាំឱ្យមនុស្សទន់ខ្សោយ រដ្ឋទន់ខ្សោយ។ សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង សម័យកាលផ្សេងទៀត ល្បីថាមានជំនឿកាប់មិនមុតដុតមិនឆេះ បារមីកៀងទ័ពខ្មោចជាដើម...ប៉ុន្តែចុងក្រោយយើងកាន់តែរួញទឹកដី ខណៈប្រទេសក្បែរខាងកាន់តែរីក។

បារមី យើងអាចជឿ អាចគោរពប្រតិបត្តិតាមទំនៀមទម្លាប់ របៀបប្រពៃណី និងជាសីលធម៌ បានហើយ មិនគួរជឿរហូតដល់ភ្លេចអភិវឌ្ឍចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រនោះទេ។

មួយវិញទៀត ការផ្សព្វផ្សាយលក់គ្រឿងស្រវឹង ដោយភ្ជាប់នូវរង្វាន់ធំៗ រួមទាំងក្រុមហ៊ុនខ្លះសន្យាឱ្យជាប្រាក់ខែទៅទៀត ទាំងនេះពិតជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ចំពោះសង្គមជាតិ ល្មមកែប្រែចេញផងទៅ។ ប្រជាជនយើង តែងចង់បានអ្វីដែលស្រួលៗ ដូច្នេះអ្នកមួយចំនួននឹងប្រឹងផឹកតាមយករង្វាន់ តាមយកប្រាក់ខែ ដែលលទ្ធផលចុងក្រោយខូចសុខភាព ខួរក្បាលស្ពឹក រាងកាយទន់ជ្រាយ...មានបានតែក្រុមហ៊ុនធំៗពីរ-បីនោះ រីឯខ្មែរទាំងមូលទៅជាយ៉ាងណា...។

សូមក្រឡេកមើលប្រទេសរីកចម្រើនលើសកលលោក តើគេរីកចម្រើនបានផ្អែកលើអ្វី? ប្រសិនបើយើងនៅតែទន់ខ្សោយ គេនៅតែមាក់ងាយ ជាន់ឈ្លី សូម្បីតែកម្មវិធីបវរកញ្ញាពិភពលោកថ្ងៃមុន ក៏គេមាក់ងាយខ្មែរដែរ។

ខ្ញុំតែងនិយាយថា «ក្រ ទន់ខ្សោយ មិនអាចរកយុត្តិធម៌បានទេ» គេតែងជេរខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែប្រើសារដាស់តឿននេះដដែល៕

យង់ ពៅ

  ថ្ងៃអង្គារ, 08 តុលា 2024 ម៉ោង 03:45 PM

«អង្គកឋិនទាន មហាសាមគ្គីគ្រួសារខ្មែរ» ទៅកាន់វត្តខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ផ្អែកទៅលើទិដ្ឋភាពស្មារតីឈាមជ័រនៃប្រជាជាតិខ្មែរតែមួយ

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ការដង្ហែរអង្គកឋិនទានទៅកាន់វត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលប្រកាសដោយសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលគ្រោងនឹងដង្ហែរទៅដល់កម្ពុជាក្រោម នៅថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ គឺជាអង្គកឋិនទានផ្ដួចផ្ដើមគំនិតដោយសម្ដេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ដែលមានការចូលរួមដង្ហែរពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ អង្គកឋិនទានខាងលើនេះ ត្រូវបានថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា កំណត់ឈ្មោះថាជា «អង្គកឋិនទាន មហាសាមគ្គីគ្រួសារខ្មែរ» គឺជាអង្គកឋិនទានដ៏ធំជាងគេជាលើកដំបូង ដែលផ្ដួចផ្ដើមដោយថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលរបស់កម្ពុជា។

«អង្គកឋិនទាន មហាសាមគ្គីគ្រួសារខ្មែរ» ទៅកាន់វត្តខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើទិដ្ឋភាពសង្គម សាសនា និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយក៏បង្ហាញពីភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ ពិសេសការរក្សាឈាមជ័រជាជាតិខ្មែរតែមួយ៖

+ ទិដ្ឋភាពសង្គម និងសាសនា

កម្ពុជាក្រោម គឺជាដែនដីដែលមានប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែររស់នៅជាច្រើនតំណនិងជំនាន់ ដោយរក្សាបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវការប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនារបៀបខ្មែរ (មា​នពិធីបុណ្យប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់បែបខ្មែរលាយឡំចម្រុះគ្នានឹងពិធីបុណ្យពុទ្ធសាសនា) តាំងពីបុរាណរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ដូចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នផងដែរ។ នៅទីនោះ មានការរៀបចំពិធីបុណ្យកឋិនទាន បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ និងពិធីបុណ្យសាសនាដទៃទៀតជាច្រើន។ ចំណែកសង្គមនៃការរស់នៅរបស់បងប្អូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏មានលក្ខណៈដូចគ្នាស្ទើរតែទាំងស្រុងផងដែរ ដែលនេះមានន័យថា ការដង្ហែរអង្គកឋិនទានទៅកាន់វត្តខ្មែរនៅកម្ពុជា គឺជាការរៀបចំពិធីនៅក្នុងសាសនា និងប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរតែមួយដូចគ្នារវាងខ្មែរនៅកម្ពុជាកណ្ដាល និងខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម។ កន្លងទៅនេះ ទោះបីជាមិនមានថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរណាដង្ហែរអង្គកឋិនទានទៅទីនោះក្ដី ក៏មានព្រះសង្ឃ ពុទ្ធសាសនិកខ្មែរ ដង្ហែរអង្គកឋិនទានទៅវិញទៅមកផងដែរ ព្រមទាំងមានព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និមន្តមកគង់នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមខេត្តផ្សេងៗផងដែរ។ ទាំងនេះ គឺជាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរដែលបានធ្វើឡើងនាពេលកន្លងទៅ ហើយទិដ្ឋភាពនេះ ក៏មិនមានមានតែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ ក៏មានផងដែរប្រជាពលរដ្ឋនៃជាតិសាសន៍ និងសាសនិកនានា ក៏បានប្រារព្ធពិធីសាសនាឆ្លងប្រទេសផងដែរ ដូចជា ពិធីបុណ្យរ៉ាម៉ាដនរបស់សាសនិកអ៊ិស្លាម និងការដង្ហែរអង្គកឋិនទានពីខ្មែរទៅថៃ និងពីរាជវាំងថៃឬរដ្ឋាភិបាលថៃមកកាន់កម្ពុជាផងដែរ។ នេះគឺជាការអនុវត្តទំនៀមទម្លាប់សាសនារវាងប្រទេសនៅជិតខាងភូមិផងរបងជាមួយគ្នា។

+ ទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ

ដែនដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាអតីតដែនអធិបតេយ្យប្រទេសកម្ពុជា នៅក្នុងសម័យកាលប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលត្រូវកាត់កងរួចជាស្រេចហើយនៅឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយបារាំងដែលជាប្រទេសដាក់អាណានិគមមកលើតំបន់ឥណ្ឌូចិន-បារាំង ដែលទឹកដីមួយភាគធំនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាអតីតទឹកដីរបស់កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវ​ត្តិសាស្ត្រនេះ បានបន្សល់នូវក្បួនខ្នាត និងប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ជារបៀបខ្មែរ ជាការប្រារព្ធសាសនា ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីជាប្រជាជាតិតែមួយដូចគ្នា។ ដូច្នេះហើយ ប្រជាជនរស់នៅក្នុងដែនដីទាំងពីរ កម្ពុជាកណ្ដាល និងកម្ពុជាក្រោម សុទ្ធសឹងតែមានសញ្ចេតនាដូចគ្នា ដែលនាំឱ្យមានការធ្វើបុណ្យរៀបចំពិធីសាសនាដូចគ្នាផងដែរ។

+ ទិដ្ឋភាពនយោបាយ

នៅក្នុងធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា ក៏បានចែងអំពីសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ បើទោះបីជារស់នៅទីណាក៏ដោយ ក៏ពួកគេត្រូវបានរដ្ឋគាំពារផងដែរ។ មួយវិញទៀត កន្លងមក បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ក៏ដូចជាអ្នកវិភាគនយោបាយមួយចំនួនតូច តែងតែលើកឡើងអំពីបញ្ហាផ្សេងៗដូចជា ១. ភាពរងាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ២. ទិដ្ឋភាពនយោបាយផ្សេងៗគ្នារវាងវៀតណាមនិងកម្ពុជា ៣. ការចោទប្រកាន់ថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំសូវបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរនៅកម្ពុជា ៤. ការដែលឥស្សរជនវៀតណាមតែងតែផ្ដាំផ្ញើដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា អំពីការស្នើសុំការពិនិត្យមើលសុខទុក្ខរបស់ប្រជាជនវៀតណាមនៅកម្ពុជា ៥. គណបក្សប្រឆាំងតែងតែដុតរោលបញ្ហាទាំងអស់ខាងលើ។ ដូច្នេះហើយ ការប្រកាសអំពីការដង្ហែរអង្គកឋិនទានពីសំណាក់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅលើបណ្ដាញសង្គម គឺជាមហាសាមគ្គីខ្មែរ ការចូលរួមធ្វើបុណ្យទានជាមួយគ្នា បញ្ជាក់ថាគ្មានការរើសអើងគ្នារវាងខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងខ្មែរកណ្ដាល ហើយបើទោះបីជាអ្នកមាននិន្នាការប្រឆាំង ឬគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាលក្ដី សុទ្ធសឹងតែអាចចូលរួមធ្វើបុណ្យជាមួយគ្នាក្នុងពិធីសាសនា ដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺជាសាសនារបស់រដ្ឋ។ នេះជាការប្រមូលផ្ដុំប្រជាជាតិខ្មែរ មិនថាខ្មែរលើ ឬខ្មែរក្រោម អាចធ្វើបុណ្យរួមគ្នាបាន។ បន្ថែមពីនេះ បើទោះបីជាកន្លងទៅ គេមើលឃើញថា ថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាមតែងតែបានផ្ដាំផ្ញើ និងស្នើសុំការយកចិត្តទុកដាក់ពីមេដឹកនាំកម្ពុជាចំពោះប្រជាជនវៀតណាមនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែពេលនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ក៏មានរៀបចំធ្វើបុណ្យទានជាទ្រង់ទ្រាយធំនៅមាននៅក្នុងប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរនៅក្នុងវិស័យពុទ្ធសាសនា ទៅកាន់កម្ពុជាក្រោម គឺជាការផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅ ក៏ដូចជាការបង្ហាញទៅដល់ភាគីវៀតណាម ដោយសុំឱ្យវៀតណាមទទួលស្គាល់ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់បងប្អូនខ្មែរ រស់នៅដែនដីកម្ពុជា ដែលជាកត្តាសត្យានុម័តនៃប្រវត្តិសាស្ត្រ។

+ ទិដ្ឋភាពនៃទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសជិតខាង

ដូចបានលើកឡើងខាងលើ ឥស្សរជនវៀតណាមតែងតែផ្ដាំផ្ញើដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា អំពីការស្នើសុំការពិនិត្យមើលសុខទុក្ខរបស់ប្រជាជនវៀតណាមនៅកម្ពុជា ដូច្នេះហើយ ក្នុងនាមជាប្រទេសមានទំនាក់ទំនងល្អ និងស្មើមុខស្មើមាត់គ្នា មេដឹកនាំកម្ពុជា ក៏គួរតែបង្ហាញចេតនាដើម្បីស្នើសុំឱ្យវៀតណាមយកចិត្តទុកដាក់ និងផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរដែលកំពុងរស់នៅក្នុងដែនដីសណ្ដទន្លេមេង្គក្នុងប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ ប្រការនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅឯបរទេស មិនត្រឹមតែប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ឬថៃនោះទេ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅឯក្រៅប្រទេសទាំងអស់ ក៏ត្រូវតែទទួលបាននូវភាពកក់ក្ដៅពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលជាឈាមជ័រប្រជាជាតិខ្លួនផងដែរ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសជិតខាង បានផ្ដល់នូវភាពសុខុដមដល់ប្រជាជាតិរៀងខ្លួន ដែលរស់នៅ ឬធ្វើអន្តោប្រវេសន៍នៅក្នុងប្រទេសជិតខាងនីមួយៗ។ ប្រទេសជិតខាងដែលមានទំនាក់ទំនងល្អ ត្រូវតែបើកសេរីភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋផងគ្នា ឱ្យអាចគោរពប្រតិបត្តិប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់ និងប្រារព្ធនូវពិធីសាសនាទៅតាមជំនឿរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ដែលទាំងនេះគឺជាសិទ្ធមនុស្សដែលមានចែងនៅក្នុងធម្មនុញ្ញនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រជាជាតិនីមួយៗ នៅក្នុងការការពារសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋជាជនជាតិទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេស។

+ ទិដ្ឋភាពនៃការរក្សាឈាមជ័រជាប្រជាជាតិខ្មែរ

អ្វីដែលបានលើកឡើងខាងលើ បានបង្ហាញអំពីភាពដូចគ្នាដែលខ្មែរកណ្ដាល និងខ្មែរក្រោមមានរួមគ្នានោះគឺ ឈាមជ័រជាជាតិខ្មែរ ដែលមានជាប់ពីកំណើតរៀងដរាបមក មិនអាចកាត់ផ្ដាច់បានឡើយ។ ទោះជារស់នៅទីណាក៏ដោយ ក៏ខ្មែរមានរបៀបរបបរស់នៅ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ សាសនា រួមទាំងការហូរចុក កត្តាចិត្តសាស្ត្រសង្គម ជារបៀបខ្មែរ ដែលយើងអាចមើលឃើញបានថា បើទោះបីជាខ្មែររស់នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅបណ្ដាុប្រទេសអឺរ៉ុប និងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗក៏ដោយ ក៏ខ្មែរនៅតែមានការរស់នៅរបៀបខ្មែរដដែលផងដែរ កុំថាឡើយខ្មែររាប់លាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅលើអតីតដែនដីជារបស់ខ្មែរក្នុងអតីតកាល ដែលត្រូវបានកាត់បញ្ចូលទៅប្រទេសវៀតណាមក្ដី។ ដូច្នេះហើយ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ជារបៀបខ្មែរហើយ។ ដូច្នេះហើយ ការរក្សាទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកណ្ដាល និងប្រជាពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ដែលស្ថិតនៅជាប់ខាងគ្នា គឺជាការរក្សានូវឈាមជ័រជាជាតិខ្មែរ បង្កនូវបរិយាកាសជិតស្និទ្ធិ និងបង្កើនភាពកក់ក្ដៅជាជនជាតិខ្មែរតែមួយ ព្រមទាំងលើកតម្លៃនៃវប្បធម៌នៃប្រជាជាតិខ្មែរតែមួយ ដែលទាំងនេះ គឺជាកាយវិការដ៏ប្រពៃមួយនៅក្នុងការគោរពប្រពៃណីសាសនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់ទិសទី៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 08 តុលា 2024 ម៉ោង 10:13 AM

សំណើចរង្វាន់ស្រា ប្រហារសុខភាពប្រជា?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

នៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយថ្មីៗនេះ គេឃើញក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរនៅកម្ពុជា​បាន​កំណត់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សារយ៉ាងរន្ថាន់ នៅក្នុងរូបភាពផ្ដល់ជារង្វាន់​ផ្សេងៗ​នៅ​ក្នុង​ក្រវិល​កំប៉ុងឬគម្របដបស្រាបៀរ ក្នុងគោលបំណងទាក់ទាញឱ្យអតិថិជនបង្កើន​ចំណង់​សេពគ្រឿងស្រវឹង ដើម្បីផ្សងសំណាងយករង្វាន់ផ្សេងៗដែលក្រុមហ៊ុនបាន ជំរុញការ​លក់ឱ្យ​កើនឡើង។ រង្វាន់ដែលក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរទាំងនោះបានរៀបចំសម្រាប់ជាការផ្សង​សំណាង​ដល់អតិថិជនរបស់ខ្លួន បានក្លាយទៅជាប្រធានបទជជែកតៗគ្នាពីមាត់មួយទៅ​មាត់មួយ​រហូត​ដល់មានការបង្កើតជារូបភាព និងវីដេអូផ្សេងៗនៅក្នុងបណ្ដាញសង្គម ដែល​កាន់តែ​ធ្វើឱ្យ​ដំណឹងនៃការផ្ដល់រង្វាន់នៅក្នុងក្រវិលកំប៉ុងឬគម្រប​ដប​ស្រាបៀរទាំងនោះ រីក​សាយ​ភាយ និងជ្រួតជ្រាប​ដល់មហាជនស្ទើតែគ្រប់គ្នានៅក្នុងបណ្ដាញសង្គមនិងក្នុងសង្គមទាំងមូល។

ប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវបានបរទេសទទួលស្គាល់និងស្ញប់ស្ញែងជាខ្លាំងចំពោះមរតក​វប្បធម៌ដ៏ចំណាស់នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងក៏ជាប្រទេសមួយដែលប្រកាន់យកព្រះពុទ្ធ​សាសនាជាសាសនា​របស់​រដ្ឋនោះ កំពុងមានការប្រជែងយុទ្ធសាស្ត្រគ្នារវាងក្រុមហ៊ុន​ស្រា​បៀរ ដើម្បី​ជំរុញកំណើនការសេពគ្រឿងស្រវឹង ប្រៀបបីដូចជាឆ្នោតផ្សងសំណាងដូច្នោះ​ដែរ។

ថ្វីដ្បិតតែគ្រឿងស្រវឹង មិនត្រូវបានចាត់ទុកជាគ្រឿងញៀន ហើយត្រូវបាន​ចរាចរ​នៅ​លើទីផ្សារដូចទំនិញទូទៅក៏ដោយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែទាំងអ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាព គ្រូពេទ្យ ក៏ដូច​ជា​ក្រសួងសុខាភិបាល ជានិច្ចកាលតែងតែបានព្រមានអំពីបញ្ហាសុខភាពដែលបង្កឡើង​ដោយ​ការសេពគ្រឿង​ស្រវឹង ពិសេសគ្រោះថ្នាក់ដែលបង្កឡើងដោយការទទួលទានគ្រឿង​ស្រវឹងនៅ​ក្នុងបរិមាណលើសកម្រិតផងដែរ។ ខណៈដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា កំពុង​ជួប​ប្រទះ​នឹងបញ្ហាដូចបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក បង្កឡើងដោយវិបត្តិ​សាកលដូចជា ជំងឺ​ឆ្លងរីករាលដាល និងការផ្លាស់ប្ដូរស្ថានការណ៍ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​ពិភពលោក ដែល​ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថានភាពជីវភាពនិងការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​នោះ ប្រជាជនកម្ពុជា​ពិសេសយុវជន បែរជាត្រូវបានជំរុញទឹកចិត្តឱ្យមានទំនោរទៅ​រក​និន្នា​ការ “គាស់​ក្រវិល​ឬ​គម្រប​ដបឈ្នះ ឬការសេពគ្រឿងស្រវឹងដើម្បីផ្សងសំណាង” ដោយក្រុម​ហ៊ុនស្រាបៀរ​ទៅ​វិញ។ តើអ្នកដែលកំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សារនិងភាគីពាក់ព័ន្ធ បានថ្លឹងថ្លែង​រវាងផល​ចំណេញ​ដែលបានទទួល​ពី​ពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹង និងផលប៉ះពាល់សុខភាព​សាធារណៈ​ដែរឬយ៉ាងណា?

ជាការពិតណាស់ នៅក្នុងទីផ្សារសេរី យុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សាររបស់ក្រុមហ៊ុននីមួយៗ គឺជា​សិទ្ធិ និងសេរីភាពដែលគេអាចរៀបចំឡើង ឬអនុវត្តទៅបានស្របតាមច្បាប់ដែលមានជា​ធរមាននៅក្នុងប្រទេស ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ក៏គួរតែយកចិត្ត​ទុកដាក់ពិចារណា និងវាយតម្លៃឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងចាត់វិធានការបង្ការនូវបាតុ​ភាព​ទាំងឡាយណា ដែលនឹងបង្កទៅជាផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានសម្រាប់សង្គមផងដែរ ព្រោះ​​នៅ​ពេលដែលបញ្ហាកើតមានឡើង គឺរាជរដ្ឋាភិបាលនិងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដែលជា​អ្នកត្រូវ​ប្រឈមដោយផ្ទាល់​នឹងការស្ដីបន្ទោស និង​ដាក់​បន្ទុកពីសំណាក់សាធារណជនទូទៅ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត រាជរដ្ឋាភិបាល គឺជាអ្នករ៉ាប់រងទៅលើការគាំពារសុខភាពសាធារណៈ ហើយយន្តការ​ថ្នាក់ជាតិផ្សេងៗដូចជា កម្មវិធី​គាំពារសង្គម និងប្រព័ន្ធជំនួយសង្គម ត្រូវបាន​ដាក់ចេញដើម្បី​សម្រេចនូវមុខងារ​សាធារណៈនេះ ក្នុងគោលបំណងសម្រេចបានឱ្យនូវ​សុខ​មាលភាព​ប្រជាជន និងការ​កសាងនូវមូលដ្ឋានថែទាំសុខភាពសាធារណៈកាន់តែប្រសើរ ប៉ុន្តែ​និន្នាការ​នៃការជំរុញទឹកចិត្តឱ្យសាធារណជន ពិសេសយុវជនងាកទៅរកទំនោរ​ប្រើ​ប្រាស់​គ្រឿង​ស្រវឹង ដើម្បីទទួលបានរង្វាន់តាមការផ្សព្វផ្សាយរបស់ក្រុមហ៊ុន​គ្រឿងស្រវឹង​នៅកម្ពុជា ដែលផ្ដោត​តែ​ទៅលើការជំរុញកំណើននៃការលក់របស់ក្រុមហ៊ុនខ្លួន ហាក់​ដូច​ជាបានដើរបញ្ច្រាសពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៅវិញ។ តើមានជាតិ​សាសន៍​ណាខ្លះនៅលើពិភពលោក ដែលជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រជាជនរបស់ខ្លួនសេពគ្រឿង​ស្រវឹង​ដើម្បីទទួលបានរង្វាន់យ៉ាងហ៊ឹកហ៊ាក់ដូច្នេះ?

កន្លងមកនេះ ថ្វីបើមានការជូនដំណឹងដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វ​ផ្សាយគ្រប់ប្រភេទ មិនឱ្យ​ផ្សព្វ​ផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹងដែលមានរូបភាពអូសទាញមហាជន ពិសេសយុវជន ងាក​ទៅរកនិន្នាការសេពគ្រឿងស្រវឹងដើម្បីផ្សងសំណាងយករង្វាន់ក្ដី ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលថ្មីៗកន្លង​ទៅនេះ គេសង្កេតឃើញថា ក្រុមហ៊ុនគ្រឿងស្រវឹងបានងាកមកជំរុញការផ្សព្វផ្សាយបង្កើន​ការទាក់ទាញនៅលើទំព័របណ្ដាញសង្គមរបស់ខ្លួន ដើម្បីជំរុញឱ្យ​មហាជន ឬអ្នក​ប្រើប្រាស់ មានទំនោរសេពគ្រឿងស្រវឹងជាផលិតផលរបស់ខ្លួនដើម្បីផ្សងសំណាងយករង្វាន់ផ្សេងៗដូចជា រថយន្តសេរ៊ីថ្មី ប្រាក់រង្វាន់ប្រចាំខែ នាឡិកាដៃប្រណីត មាសសុទ្ធ និងម៉ូតូ យ៉ាង​គគ្រឹក​គគ្រេង រហូតដល់មានអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមមួយចំនួន បានបង្កើតពាក្យចំអន់ ឬ​បញ្ចើច​បញ្ចើគ្នាថា “ផឹកដើម្បីប្រាក់ខែ ឬផឹកដើម្បីប្ដូរ​ព្រេងវាសនា ឬផឹកដើម្បីកែប្រែជីវភាព” និងសារផ្សេងៗទៀតជាដើម។ ថ្វីបើសារទាំងនេះ​អស់នេះត្រូវបានបង្កើតនៅក្នុងលេងសើច ឬជាការកម្សាន្តក្ដី ក៏ប៉ុន្តែវាក៏បានក្លាយទៅជាសារ​រំឭក ឬជូនដំណឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់​បណ្ដាញសង្គមដទៃទៀតជាច្រើន ចងចាំ ឬដិតដាម​នឹងការផ្ដល់រង្វាន់នៅក្នុងកំប៉ុងឬ​ដប​ស្រាបៀរទាំងអស់នោះ ហើយក៏នឹងក្លាយទៅជាការ​ជំរុញទឹកចិត្តឱ្យមហាជន ពិសេសយុវ​ជនមួយចំនួនដែលខ្វះការគិតពិចារណា និងដែលយុវ​ជនខ្លះមិនទាន់ទាំងគ្រប់អាយុសេព​គ្រឿងស្រវឹងផងនោះ ឱ្យសាកល្បង ឬព្យាយាមសេព​គ្រឿងស្រវឹងដើម្បីតាមផ្សងសំណាង ដោយភ្លេចគិតគូរពិចារណាអំពីផលប៉ះពាល់ដល់សុខ​ភាពរបស់ខ្លួន។

ពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងទិដ្ឋភាពច្បាប់ពាក់ព័ន្ធដែលមានជាធរមានបច្ចុប្បន្ននៅ​កម្ពុជាមិនមានចែងពីការកំណត់ទោសទណ្ឌ ឬការតម្រូវឱ្យចាត់វិធានការទប់ស្កាត់​បាតុភាព​នេះឡើយ ប៉ុន្តែតើគេគួរតែបង្កើត​ក្រម​សីល​ធម៌ នៅក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មផលិតផលគ្រឿង​ស្រវឹង​ដែរ​ឬយ៉ាងណា? តើរដ្ឋគួរតែពង្រឹងបន្ថែមលើការ​គ្រប់​គ្រង​ការផ្សព្វផ្សាយនិង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​គ្រឿង​ស្រវឹង ដើម្បី​បុព្វហេតុការពារសុខភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន​ដែរឬទេ? តើយុវជន​កម្ពុជា ដែល​​ជា​អនាគត​ទំពាំងស្នងឫស្សី នឹងទៅជា​យ៉ាង​ណា ប្រសិនបើសារជំរុញ​ទឹក​ចិត្ត​និង​យុទ្ធនាការ​ផ្សព្វផ្សាយ ជំរុញយុវជនឱ្យមានទំនោរ​សេព​គ្រឿងស្រវឹងកាន់តែរីករាលដាល​ដូច​ផ្សិតយ៉ាង​នេះ? តើគួរតែ​ដល់ពេលដែលកម្ពុជា​ត្រូវជំរុញពន្លឿនការអនុម័តសេចក្ដីព្រាង​ច្បាប់ ស្ដីពី ការ​ត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង​ឱ្យលេចចេញជារូបរាងហើយឬយ៉ាង​ណា?

ជារួម អ្នកជំនាន់មុន គឺជាអ្នកត្រួសត្រាយផ្លូវ និងបន្សល់នូវ​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​សម្រាប់​យើង​នៅជំនាន់នេះ ហើយមនុស្សជំនាន់នេះ ក៏ជាអ្នកត្រូវធានាបន្សល់​ឱ្យបាននូវ​មរតកល្អប្រសើរ​ សម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយៗបន្តទៅទៀតផង។ គេមិនគួរបណ្ដែតបណ្ដោយ​ឱ្យទំពាំង​ស្នង​ឫស្សី​សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិទៅថ្ងៃមុខ ត្រូវរងគ្រោះដោយសារ​តែ​ភាព​ចន្លោះ​ប្រហោង​នៅក្នុងការគិតគូរអំពីសុខភាព និងគុណភាពនៃធនធាន​មនុស្សដែល​ត្រូវបន្តវេន​នោះទេ៕

  ថ្ងៃសុក្រ, 27 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 10:28 AM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា អញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះ ក្នុងពិធីបើកសិក្ខាសាលាកសាងសមត្ថភាពស្តីពី « ការឆ្លើយតបនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នៅកម្ពុជា កូរ៉េ ឡាវ និងវៀតណាម »

នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៩រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចឡាវ បានរៀបចំសិក្ខាសាលាកសាងសមត្ថភាព KEI-RAC-LASES-VASS លើកទី១១ នៅក្រុងវៀងច័ន្ទន៍ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ។ 

សិក្ខាសាលានេះ ផ្តោតជាសំខាន់ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ  ដែលមានវាគ្មិនជំនាញៗ និងអ្នកចូលរួមប្រមាណជា២០០នាក់មកពីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា វិទ្យាស្ថានបរិស្ថានកូរ៉េ បណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចឡាវ និងបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមវៀតណាម។

RAC Media | ខុទ្ទកាល័យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 26 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 10:50 AM