រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការរំសាយបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ជាការបរាជ័យក្រុមអ្នកប្រឆាំងសារជាថ្មី ដែលតែងប្រើរបៀបវារៈនយោបាយដុតរោលជាតិកម្ពុជា

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

គម្រោងធ្វើបាតុកម្មរបស់ក្រុមនយោបាយមួយ ដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដកចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលគ្រោងរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ត្រូវបានរំសាយចោលវិញ ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានត្រៀមលក្ខណៈឆ្លើយតបទៅនឹងការរៀបចំបាតុកម្មដោយខុសច្បាប់ ហើយអ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចាត់វិធានការទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជា។

គម្រោងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលបំផុសបំផុល ដោយយកចរន្តជាតិនិយមជ្រុលនៅកម្ពុជាជាមូលដ្ឋាននោះ ត្រូវបានប្រកាសរំសាយទៅវិញដោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស។ គេអាចមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា គម្រោងបាតុកម្មនេះ បានបរាជ័យទៅវិញ ក៏ព្រោះតែគម្រោងនេះជាការយកលេសជាតិនិយមធ្វើជាស្លាកពាំងនៅពីមុខ ជាមួយនឹងការគិតបែបស្រមើលស្រមៃ និងគ្មានមូលដ្ឋានយល់ដឹងប្រាកដនិយមអំពីកិច្ចការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ មានន័យថា អ្នករៀបចំគម្រោងបាតុកម្មខាងលើមិនបានយល់ច្បាស់ពីទម្រង់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះឡើយ ហើយបានបញ្ឆេះរឿងនេះឡើង ក្នុងគោលបំណងដើម្បីតែទាញប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់ក្រុមរបស់ខ្លួន សម្រាប់មេដឹកនាំនៅក្រៅស្រុករបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។

ការប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ខាងលើនេះ គ្រាន់តែជាសេណារីយ៉ូមួយ របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ក្នុងគោលដៅឆ្កឹះឆ្កៀលនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ដោយពួកគេបានព្យាយាមដុតរោលចរន្តជាតិនិយមជ្រុលនៅកម្ពុជាឱ្យផ្ទុះឡើង ដើម្បីប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈការបំភ័ន្តសាធារណៈមតិថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រេចចិត្តចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ គឺជាការកាត់ដីខេត្តទាំង៤ទៅឱ្យប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណា ផែនការដែលរៀបចំឡើងដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានមិនប្រាកដនិយមនេះ ពុំទទួលបានជោគជ័យនោះទេ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមិនបានជឿទៅតាមការញុះញង់ និងបំភ័ន្តរឿងហេតុពីសំណាក់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងទាំងនោះឡើយ។

បរាជ័យនៃគម្រោងរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានបង្ហាញឱ្យគេឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា៖

១. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ពុំយល់ទាល់តែសោះ អំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម(CLV-DTA) ដែលជាការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជាផ្ទាល់នាឆ្នាំ១៩៩៩

២. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ពិតជាពុំបានយល់ដឹងសោះឡើយ អំពីក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសមួយនិងប្រទេសមួយ

៣. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស មិនយល់អំពីស្ថានភាពនៃនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

៤. ក្បាលនិងកន្ទុយរវាងក្រុមប្រឆាំងក្រៅស្រុក និង អ្នកប្រឆាំងក្នុងស្រុកសម្លឹងឃើញផលប្រយោជន៍ផ្សេងគ្នា

៥. បាត់បង់ភាពជឿជាក់លើសមត្ថភាពលើមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន ដោយសារកុហកហើយកុហកទៀត ថែមទាំងប្រើប្រាស់សកម្មជនខ្លួនជាខែលនយោបាយស្វែងរកភាគលាភនយោបាយ។

ចំណុចទាំង៥នេះ គឺជាហេតុផលចម្បងបណ្ដាលឱ្យគម្រោងធ្វើបាតុកម្មដែលរៀបចំឡើងដើម្បីជាការបំផុសបំផុលសាធារណៈមតិជាតិ ត្រូវបរាជ័យទៅវិញ ដោយមិនអាចលេចចេញជារូបរាង តាមមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំងឡើយ។

សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល មានកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងការថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្តិសុខប្រទេសជាតិ ដើម្បីបន្តដំណើរការអភិវឌ្ឍជាតិបន្តទៀត ហើយការដែលស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនចេញពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម(CLV-DTA) គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវទាល់តែសោះ ព្រោះថា តើគេត្រូវឱ្យកម្ពុជាដកខ្លួនចេញពីការអភិវឌ្ឍយ៉ាងដូចម្ដេច? បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដកខ្លួនចេញពីការអភិវឌ្ឍ នោះមានន័យថា រាជរដ្ឋាភិបាលបន្តទុកឱ្យកម្ពុជារស់នៅតែក្នុងភាពក្រីក្រជានិច្ច ហើយកម្ពុជាពិតជាមិនអាចអភិវឌ្ឍទៅតាមតំបន់ផ្សេងៗគ្នាបានទេ។

នៅក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ទាមទារឱ្យអ្នកនយោបាយស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ថា ខេត្តនិងតំបន់ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន សុទ្ធសឹងតែទាមទារឱ្យមានការអភិវឌ្ឍដោយឈរលើមូលដ្ឋានកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាមួយប្រទេសជិតខាង ដើម្បីធានាបាននូវព្រំដែនសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍ជាប្រក្រតី។ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងផ្សេងទៀត ខេត្តនិងតំបន់របស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ត្រូវតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នានឹងថៃ បើទោះជាកន្លងទៅមានបញ្ហាជម្លោះនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ប៉ុន្តែនៅក្នុងតំបន់ផ្សេងៗទៀត ត្រូវតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នា ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ ដោយភាគីថៃអភិវឌ្ឍខេត្តនិងតំបន់នៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន ហើយចំណែកឯកម្ពុជាក៏ត្រូវការអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តនិងតំបន់នៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួនដែរ ដែលកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាមួយប្រទេសជិតខាងរួមមានដូចជា ការរួមគ្នាបង្ក្រាបបទល្មើសឆ្លងកាត់ព្រំដែន ការដោះដូរទំនិញ ការសម្របសម្រួលការដឹកជញ្ជូន ការផ្ដល់សេវាចាំបាច់នានា ដូចជាការសម្របសម្រួលនីតិវិធីតាមព្រំដែនជាដើម។ រីឯខេត្តនិងតំបន់របស់កម្ពុជាដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសឡាវ និងប្រទេសវៀតណាមក៏ត្រូវធ្វើឡើងដូចគ្នានេះផងដែរ។

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង គឺជាតម្រូវការចាំបាច់មិនអាចខ្វះបានរបស់ប្រទេសជាតិនីមួយៗ ព្រោះយើងមិនអាចដកឬលើកព្រំដែនចេញពីប្រទេសជិតខាងជាប់ព្រំដែនគ្នាទេ។ ដូច្នេះហើយ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺជារឿងមិនអាចខ្វះបានឡើយ ដើម្បីបំពេញបន្ថែមគ្នាទៅវិញទៅមក។ ប្រសិនបើកម្ពុជាអភិវឌ្ឍតែម្នាក់ឯង ហើយប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាមិនអភិវឌ្ឍខេត្តនិងតំបន់នៅតាមព្រំដែននោះ តើប្រជាពលរដ្ឋទាំងសងខាងអាចដោះដូរទំនិញ និងមានការដោះដូរផ្សេងទៀតយ៉ាងដូចម្ដេច? ពោលគឺគ្មានការរីកចម្រើន ហើយតំបន់ព្រំដែននឹងក្លាយទៅជាទីដាច់ស្រយាល ដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសបទល្មើសឆ្លងកាត់ព្រំដែនជាដើម។

ហេតុនេះហើយ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ក៏ដូចជាអ្នកនយោបាយត្រូវតែព្យាយាមស្វះស្វែងយល់អំពីដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ជៀសវាងការសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយ ឬចូលរួមនៅក្នុងការតវ៉ាផ្សេងៗទៅតាមតែការឆ្កឹះឆ្កៀលរបស់អ្នកនយោបាយ ហើយបញ្ឆេះទៅជាកំហឹងជាតិនិយមជ្រុល ដែលដុតរោលស្ថានការណ៍សង្គមដូចករណីខាងលើនេះ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បើសិនជាគេពិនិត្យមើលសារបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុក គេតែងតែមានសារនយោបាយរបៀបបញ្ឆេះ ដុតរោលនូវកំហឹងក្រុមជាតិនិយមជ្រុល ដែលមិនទទួលបានព័ត៌មានដឹងជាក់លាក់ ខ្វះចំណេះដឹងទៅលើកិច្ចការអន្តរជាតិនិងកិច្ចការនយោបាយប្រាកដប្រជា ដែលអាចងាយនឹងលង់ជឿតាមឧបាយកលរបស់ក្រុមខ្លួន ដោយគេតែងតែបានព្យាយាមប្រើសារនយោបាយទាំងនេះ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងក្រុមរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ពោល ជានិច្ចកាល ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក្រៅស្រុក តែងតែប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយបែបនេះ ដូចជាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ ដែលលោក បានប្រកាសអំពីការធ្វើដំណើរត្រឡប់ចូលស្រុករបស់លោក សម រង្សី ហើយយើងឃើញមានជាហូរហែរផ្សេងទៀតដូចជា កម្មវិធីហូបអំបុក មានកម្មវិធីហូបនំបញ្ចុក ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងលោក សម រង្ស៊ី។ ចំណែកឯលើកនេះ ក៏ដូចគ្នាដែរ គឺចរន្តប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ក៏កើតចេញពីការបំផុសបំផុលពីសំណាក់ក្រុមរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែរ។

ដូច្នេះ ទាំងនេះជាចេតនារបស់លោក សម រង្ស៊ី និងក្រុមខ្លួន ដែលតែងតែធ្វើជាដដែលៗ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែដកស្រង់ពិសោធន៍ពីរឿងដែលធ្លាប់កើតមានឡើងទាំងអស់នេះ ដើម្បីបញ្ចៀសបញ្ហាដែលអាចកើតមានស្រដៀងគ្នានេះនាពេលអនាគត។ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាលពុំគួរខ្លាចនឹងការញុះញង់របស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្លាំងពេកនោះទេ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលអាចពង្រឹងភាពខ្លាំងខាងក្នុងប្រទេសរួចស្រេចទៅហើយនោះ។

ជារួម សារនយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំងគឺជាសារដែលមានលក្ខណៈដុតរោលបញ្ឆេះ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលមានភាពចាំបាច់ត្រូវតែគ្រប់គ្រងនិងទប់ទល់នឹងស្ថានការណ៍ តាមរយៈបុរេសកម្មរបស់ខ្លួននៅក្នុងការត្រៀមលក្ខណៈទុកជាមុននៅក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីធានាសុខសុវត្ថិភាព សន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គមជាតិ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេស។

លើសពីនេះ អ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើនាពេលនេះគឺ ការកែទម្រង់ស៊ីជម្រៅប្រកបដោយភាពប្រាកដនិយមច្បាស់លាស់ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមប្រកបដោយថាមភាព។ ពោលគឺ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ មើលឃើញជាក់ច្បាស់អំពីសមិទ្ធផលនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ពិតជាពិបាកនៅក្នុងការបំផុសបំផុលចរន្តប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ព្រោះតែប្រជាពលរដ្ឋបានជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនបានបោះឆ្នោតគាំទ្រ។

ស្របគ្នាជាមួយនឹងកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវតែពង្រឹងប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលដឹកនាំ និងការដឹកនាំរដ្ឋ ដើម្បីឱ្យមានភាពស៊ាំ និងភាពខ្លាំងរបស់រដ្ឋ ក៏ដូចជារដ្ឋបាលដែនដីទាំងអស់ ដើម្បីទប់នឹងស្ថានការណ៍នានា ដែលមិនត្រឹមតែជាមួយនឹងបាតុកម្មនោះទេ តែជាមួយនឹងការវិវត្តលឿនរហ័សរបស់ពិភពលោកផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 19 សីហា 2024 ម៉ោង 11:28 AM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញជួបពិភាក្សាការងារជាមួយអនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលផ្លាស់ប្តូរ និងសហប្រតិបត្តិការភាសាចិន ភាសាបរទេស នៃក្រសួងអប់រំសាធារណចិន

(រដ្ឋធានីប៉េកាំង)៖ នៅរសៀលថ្ងៃសុក្រ ១២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានជួបជាមួយអនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលផ្លាស់ប្តូរ និងសហប្រតិបត្តិការភាសាចិន ភាសាបរទេស នៃក្រសួងអប់រំសាធារណចិន នៅរដ្ឋធានីប៉េកាំង។

ក្នុងជំនួបពិភាក្សាការងារនាឱកាសនេះ ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាទៅលើ៖

១- ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀនភាសាចិននៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

២- ការបញ្ជូនគ្រូបង្រៀនភាសាចិនឯកទេស និងគ្រូស្ម័គ្រចិត្តជនជាតិចិនកម្រិតខ្ពស់ ឱ្យមកបម្រើការងារនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

៣- ការបន្តផ្តល់អាហារូបករណ៍ជូននិស្សិតកម្ពុជា ពិសេសលើជំនាញគរុកោសល្យភាសាចិន

៤- ការជំរុញទៅដល់ការផ្តល់អាទិភាពការងារជាគ្រូបង្រៀនភាសាចិន ជូនដល់និស្សិតដែលបានសិក្សានៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 04:35 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់សាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង ( Beijing Normal University) នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់កាន់សាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង ( Beijing Normal University) និងជជែកពិភាក្សាគ្នានៅក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិរវាងស្ថាប័នទាំងពីរ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង។

ជាលទ្ធផល ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នានៅក្នុងសិក្សាលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើ ៣ចំណុចគឺ៖

១- ការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀនភាសាចិនកម្រិតខ្ពស់

២- ការបញ្ជូនគ្រូបង្រៀនភាសាចិនកម្រិតខ្ពស់មកបម្រើការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

៣- ការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើគម្រោងដែលមានទិសដៅរួមគ្នា ពាក់ព័ន្ធនឹងការអប់រំភាសាចិន វប្បធម៌ មនុស្សសាស្រ្ត និងការអភិរក្សសត្វព្រៃជាដើម៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 04:26 PM

កម្ពុជាជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិដែលយើងជាជនជាតិខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវជ្រោមជ្រែងនិងការពារ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

ក្នុងរយៈពេលប្រមាណ១ខែកន្លងទៅនេះ តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានក្លាយទៅជាប្រធានបទក្ដៅសម្រាប់ការជជែកវែកញែកជាបន្តបន្ទាប់ នៅក្នុង​ចំណោម​ស្រទាប់​មហាជន ដោយក្រោយពីប្រធានរដ្ឋវៀតណាម បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជានៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ហើយបានស្នើឱ្យកម្ពុជាពន្លឿនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង៣ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ការចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ទុះឡើង ដោយចាប់ផ្ដើមចេញពីការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅបរទេស រហូតដល់មានការបំផុសបំផុលថា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់​បង់​ទឹក​ដីទាំង៤ខេត្តទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ថែមទៀតផង។ បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម នេះបានក្លាយទៅជាប្រធានបទក្ដៅនៅក្នុងការ​ជជែក​ដេញ​ដោល និងចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រហូតដល់មានការគ្រោងរៀបចំធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិនេះថែមទៀតផង បើទោះបីជាមានការបកស្រាយពីសំណាក់ប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចនិងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងណាក្ដី។

ការផ្ទុះប្រតិកម្ម និងការដាក់មន្ទិលសង្ស័យអំពីការបាត់បង់ទឹកដីទៅ​កាន់ប្រទេសវៀតណាម ដែលកើតឡើងក្រោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅបរទេសចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាលនេះ ប្រហែលជាបណ្ដាលពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែមានការដិតដាមនៅឡើយនឹងព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលធ្លាប់កើតមានឡើងរួចមកហើយនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៦ ដែលកម្ពុជាត្រូវបាត់បង់ខេត្តជាច្រើននៅភាគខាង​កើត ក្នុងតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គទៅកាន់ប្រទេសអណ្ណាម ដែល​បច្ចុប្បន្នជាប្រទេសវៀតណាម។ ទោះយ៉ាងណា ប្រវត្តិសាស្ត្រគឺជាបទពិសោធដែលត្រូវចងចាំ ហើយត្រូវព្យាយាមបញ្ចៀស ឱ្យបាននូវការដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រច្រំដែល ប៉ុន្តែគេមិនត្រូវឱ្យបទពិសោធប្រវត្តិសាស្ត្រនៅតែតាមលងបន្លាចរហូតដល់ខ្មែរខ្លាចរអារទំនាក់ទំនងជាប្រទេសជិតខាង ឬលែងហ៊ានធ្វើអ្វីទាំងអស់ សូម្បីតែអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិខ្លួននោះទេ ព្រោះគេមិនអាចលើកព្រំដែនកម្ពុជាចេញពីប្រទេសជិតខាងបាននោះឡើយ ហើយអ្វីដែលត្រូវធ្វើគឺការរក្សាទំនាក់ទំនង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ និងការអភិវឌ្ឍតំបន់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនឱ្យក្លាយទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ មានហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តគ្រប់គ្រាន់ មានប្រជាជនរស់នៅ ទើបអាចថែរក្សាការពារព្រំដែនបានរឹងមាំជាងការទុកតំបន់ព្រំដែនឱ្យក្លាយទៅជាទីជនបទដាច់ស្រយាលគ្មានអ្នកទៅដល់។

ជាមួយគ្នានេះ គេត្រូវទទួលស្គាល់ថា របាយនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេស​ជាតិ​នីមួយៗ មិនអាចកើតមានឡើងស្មើៗគ្នានៅគ្រប់រាជធានី ខេត្ត និងតំបន់បានឡើយ អាស្រ័យដោយកត្តាភូមិសាស្ត្រ ប្រជាសាស្ត្រ ធនធានមនុស្ស និងសក្ដានុពលនៃទីកន្លែងនីមួយៗជាដើម។ ហេតុនេះហើយ ភាពចាំបាច់ក៏ដូចជាវិធីសាស្ត្រនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍទីតាំងឬតំបន់នីមួយៗមិនដូចគ្នានោះឡើយ។ ជាក់ស្ដែង ខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជាដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម គឺដោយយោងទៅលើហេតុផលសំខាន់ៗដូចជា ការតភ្ជាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធជាមួយប្រទេសជិតខាង ការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីទៅវិញទៅមកនៅទីតាំងដែលប្រទេសនីមួយៗមានកង្វះ​ខាត ការបង្កើតឱកាសទទួលបានសេវាចាំបាច់ផ្សេងៗដូចជា សេវាសុខាភិបាលនិងការអប់រំ ពិសេសសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ជាមួយគ្នានេះ ការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំង​៤​របស់​កម្ពុជានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ គឺជាការសម្រួលការតភ្ជាប់ទៅច្រកសម្រាប់ការនាំចេញតាមរយៈកំពង់ផែវៀតណាមដែលនៅជាប់សមុទ្រ ដែលការនាំផលិតផលរបស់កម្ពុជានៅក្នុងខេត្តទាំង៤ទៅតាមច្រកនេះ មាន​ផល​ចំណេញ​ជាងការដឹកជញ្ជូនមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ រួចទើបសំដៅបន្តឆ្ពោះទៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុឬកំពង់​ផែ​សមុទ្រ​ផ្សេងៗរបស់កម្ពុជា។

ទោះជាយ៉ាងណា បើតាមទស្សនៈដែលអះអាងអំពីព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ខេត្តទាំង៤នេះទៅប្រទេសវៀតណាម បានលើកឡើងថា ការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំង៤នៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ គឺជាមហិច្ឆតាដែលប្រទេសវៀតណាម មានបំណង​លេបយកខេត្តទាំង៤នេះ ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងអ្វីដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសបានហៅថា “តំបន់ឥណ្ឌូចិនតូច”។ នៅត្រង់ចំណុចនេះគេគួរពិចារណាថា តើក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ខេត្ត​ទាំង​៤​របស់​ប្រទេសកម្ពុជាមានការប្រែប្រួលស្ថានភាពយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងស្ថានភាពនៅមុនការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំងនេះ ទៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នៅឆ្នាំ១៩៩៩។ តើមានរចនាសម្ព័ន្ធចាត់តាំងរដ្ឋបាលរបស់វៀតណាម នៅលើទឹកដីខេត្តទាំង៤នេះដែរឬទេ? តើមានវត្តមានកងទ័ពវៀតណាមចូលមកក្នុងខេត្តទាំង​៤​នេះ​ឬយ៉ាងណា? ឬតើមានការរំកិលបង្គោលព្រំដែន​កម្ពុជា-វៀតណាម ចូលមកក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាដែរឬទេ? សំណួរទាំងពីរនេះ ប្រហែលជាមានតែប្រជាជន និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់កម្ពុជា ដែលរស់នៅក្នុងខេត្តទាំង៤ និងឈរជើងការពារនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមទេ ដែលអាចឆ្លើយតបបានជាក់ច្បាស់ជាងអ្នកណាទាំងអស់។ ទោះជាយ៉ាងណា ការលើកឡើងឆ្លើយតបរបស់ប្រជាជន និងកងកម្លាំងប្រដាប់​អាវុធ​របស់​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តទាំងនោះ ក៏អាចនឹងត្រូវបានទាត់ចោលដោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងថែមទៀតផង ព្រោះគេនឹងលើកឡើងថាជាការរៀបចំរបស់រដ្ឋាភិបាល។ បើទោះជាបែបនេះក្ដី ចម្ងល់ទាំងអស់នេះគួរតែមានការបកស្រាយនិងបង្ហាញឱ្យមហាជនបាន​ដឹង​ជាក់ច្បាស់ និងមើល​ឃើញពិតប្រាកដ ដើម្បីស្រាយចម្ងល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបកស្រាយឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់នានា។ ដូច្នេះ តើគួរតែធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីអាចផ្ទៀងផ្ទាត់និងដឹងច្បាស់ការពិតអំពីបញ្ហាទាំងនេះ?

នៅក្នុងនាមជាអ្នកតំណាង និងជាអាណាព្យាបាលប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំង​ប្រទេស រាជរដ្ឋាភិបាលមានភារកិច្ចនៅក្នុងការពន្យល់បក​ស្រាយ និងបង្ហាញទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ នូវរាល់ចម្ងល់ និងការចោទប្រកាន់នានា ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យ ឯក​រាជ្យ និងបូរណភាពទឹកដី។ ថ្វីដ្បិតតែហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមព្រំដែន ពុំទាន់បានអភិវឌ្ឍឱ្យបានពេញលេញ និងងាយស្រួលដល់ការធ្វើដំណើរនៅឡើយ ប៉ុន្តែការបើកទូលាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើ​ដំណើរ​ទៅកាន់តំបន់បង្គោលព្រំដែន ពិសេសនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ដែលកំពុងរងការចោទប្រកាន់នោះ គឺជាការបង្ហាញសុចរិតភាពរបស់រាជ​រដ្ឋាភិបាល និងជាការលាងមន្ទិលសង្ស័យឱ្យបានកាន់តែច្បាស់​លាស់​ដល់មហាជន ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង។ បន្ថែមពីលើការបើកទូលាយដូចនេះ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែលើកទឹកចិត្ត ឬអាចឈានទៅរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ពិសេសយុវជន ឱ្យទៅពិនិត្យមើលនិងស្វែងយល់អំពីតំបន់ព្រំដែន ដោយរដ្ឋជាអ្នករ៉ាប់រងលើការចំណាយ ដើម្បីលុបបំបាត់ការសង្ស័យ លាតត្រដាងការពិត និងឈានទៅបន្សាបការចោទប្រកាន់នានាពីសំណាក់អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំងពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែន។ ជាមួយគ្នានេះ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយអំពីស្ថានភាពនៃការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ ពិសេសនៅតាមបណ្ដោយតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក៏ដូចជាលើកទឹកចិត្តដល់ការធ្វើដំណើរទៅលេងកម្សាន្តនៅតាមបណ្ដាខេត្តទាំងនោះ ដើម្បីឱ្យមហាជនអាចស្វែងយល់ និងមើលឃើញអំពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៃខេត្តទាំងនោះ បញ្ចៀសបាននូវការស្រមើលស្រមៃឃើញទិដ្ឋភាពនៃខេត្តទាំងនេះ ទៅតាមការចោទប្រកាន់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ បន្ថែមពីលើនេះ ការបន្តនិងពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៅតាមបណ្ដោយតំបន់ព្រំដែន គឺជាកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបន្តយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីបង្ហាញពីការប្ដេជ្ញាចិត្តនិងជាការពង្រឹងការការពារអធិបតេយ្យប្រទេស តាមរយៈការបង្កលទ្ធភាពងាយស្រួល ព្រមទាំងជំរុញឱ្យប្រជាជនទៅតាំងទីលំនៅ និងសាងសង់ភូមិឋាននៅតំបន់ព្រំដែន ពោលគឺជាការយកប្រជាជនធ្វើជារបងការពារព្រំដែន ព្រោះគេមិនអាចបញ្ជូនកងទ័ពឱ្យចល័តល្បាតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនគ្រប់ពេលវេលានោះទេ (លើកលែងតែមានការប្រឈមឬប៉ះទង្គិច ឬការប្រុងជើងការនៅក្នុងសង្គ្រាមណាមួយរវាងប្រទេសជិតខាង)។ ការធ្វើដូច្នេះ ប្រជាជនដែលរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនគឺជាអ្នកតាមដាន ជាអ្នកឃ្លាំមើល និងអាចរាយការណ៍ពីស្ថានភាពនៅតាមព្រំដែនរបស់កម្ពុជា ហើយនៅពេលដែលមានផ្លូវថ្នល់ ភូមិឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគាំទ្រនានាគ្រប់គ្រាន់ ការធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ព្រំដែន លែងជាការលំបាកទៀតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅពេលដែលមានចម្ងល់ឬមន្ទិលពីបញ្ហាព្រំដែនទៀតហើយ។ ចំណែកឯបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ក៏នឹងលែងជារឿងនិទាន ឬជាអាថ៌កំបាំង ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងអាចយកធ្វើជាលេសប្រើប្រាស់ ដើម្បីវាយប្រហារ ឬចោទ​ប្រកាន់​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៀតឡើយ។

លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្ហាញឆន្ទៈនៅក្នុងពង្រឹងការអនុវត្តវិធានការច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងនិងម៉ឺងម៉ាត់បន្ថែមទៀត ចំពោះ​ការហូរចូលនៃជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលជាប្រធានបទក្ដៅ ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងតែងតែយកមកវាយប្រហារនិងចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាល ពិសេសនៅ​ក្នុង​បណ្ដាខេត្តទាំង៤ខាងលើ ព្រោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ក៏ត្រូវបានអ្នកនយោបាយប្រឆាំងចោទប្រកាន់ផងដែរថា ជាការសម្រួលដល់ការបញ្ចូលដោយសេរីនូវជនជាតិវៀតណាមនៅតាមព្រំដែនក្នុងខេត្តទាំង៤ឱ្យចូលមកក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅក្នុងតំបន់ដីសម្បទានដែលផ្ដល់ដល់ក្រុម​ហ៊ុនវៀតណាម។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការពង្រឹងវិធានការអន្តោប្រវេសន៍នេះ មិនមែនមានន័យថាជាការរើសអើងនោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាអនុវត្តច្បាប់មានជាធរមានសុទ្ធសាធ ដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយក៏ជាការបង្ហាញនូវភាពស្អាតស្អំមួយបន្ថែមទៀត ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងន័យនយោបាយ។

ជាការពិតណាស់ ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបដែលមានប្រភពកំណើតចេញពីទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ពិតសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកសមានចិត្តចំពោះប្រទេសកំណើត មានស្មារតីស្នេហាជាតិ ស្រឡាញ់មាតុប្រទេសរបស់ខ្លួនទៅតាមកម្រិតនិងមនោសញ្ចេតនារៀងៗខ្លួន។ ហេតុនេះហើយ ពាក្យ «ជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ» យើងតែងតែឭពាក្យទាំងអស់នេះស្ទើរតែនៅគ្រប់សម័យកាលនៃប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅពេលដែលអ្នក​នយោបាយព្យាយាមកៀងគរការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជន ពិសេសយុវជន ឱ្យចូលរួមនៅក្នុងការបង្កើតចលនាប្រឆាំង ឬការធ្វើបាតុកម្មទាមទារអ្វីមួយ ដែលពួកគេប្រកាសថាដើម្បីបុព្វហេតុប្រទេសជាតិ ឬជាផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ខ្លួន បើទោះបីជាការទាមទារខ្លះ មានបង្កប់នូវបុព្វហេតុជាផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់បុគ្គល ឬក្រុមនយោបាយទាំងនោះក្ដី។ ជានិច្ចកាល ការប្រើប្រាស់ចរន្តជាតិនិយមរបស់មហាជនធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង បានក្លាយជាវិធីសាស្ត្រដណ្ដើមអំណាច ដែលប្រើប្រាស់ដោយកម្លាំងនយោបាយមួយក្រុម ឬក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងណាមួយ ក្នុងការសម្រេចមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ពួកគេផងដែរ។ ពួកគេអាចប្រែក្លាយចលនាមហាជន (Mass People) ដែលមានគោលដៅដើម្បីបុព្វហេតុប្រទេសជាតិ ឬផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ខ្លួន (បើទោះជាកើតឡើងដោយសារការបំភ័ន្ត ឬប្រតិដ្ឋរឿងហេតុក្ដី) ទៅជាចលនាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ឬមេដឹកនាំនៃប្រទេសនោះ ព្រោះនៅ​ពេល​ដែលចលនាមហាជនត្រូវបានបានគេបញ្ឆេះកំហឹង ដោយដាក់បញ្ចូលសារនយោបាយ ដែលទម្លាក់កំហុសលើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ជាដើមហេតុនៃវិបត្តិទាំងឡាយនៅក្នុងសង្គម នៅពេលនោះចលនាមហាជនដែលកំពុងតែឆាបឆួលស្រាប់ នឹងអាចប្រែក្លាយខ្លួនទៅជាបដិវត្តន៍ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ឬរបបនៃមេដឹកនាំនោះផងដែរ។ គម្រោងការរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានដាក់ចេញនាពេលថ្មីៗនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះឡើយ ព្រោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ពុំមែនជារឿងថ្មីសម្រាប់កម្ពុជានោះទេ ហើយចាប់ពី២៥ឆ្នាំមុន រហូតមក តំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំង (ទាំងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ) សុទ្ធសឹងតែមានវត្តមាននិងបានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាពួកគេមិនព្រមតវ៉ា ឬប្រឆាំងតាំងពីពេលនោះមក? ហេតុអ្វីបានជាទើបតែនៅក្រោយពីបានមើលឃើញចលនាបាតុកម្មនៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលវិវត្តទៅជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ហើយបានបណ្ដេញដោយបង្ខំឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសនេះ លាលែងតំណែង ទើបពួកគេលើកឡើងអំពីបញ្ហាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ?

ទាំងអស់នេះ មិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេសម្រាប់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ព្រោះពួកគេធ្លាប់បានធ្វើរួចមកហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៣-២០១៤ ដែលគេព្យាយាមជំរុញបាតុកម្មដែលដំបូងឡើយជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត និងបាតុកម្មតវ៉ាទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែកម្មករ-កម្មការិនី ឱ្យទៅជាបាតុកម្មទាមទារទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយស្របច្បាប់ តាមរយៈការបញ្ចូលសារនយោបាយដែលព្យាយាមទម្លាក់បញ្ហាទាំងឡាយនៅក្នុងសង្គមថា បណ្ដាលមកពីការដឹកនាំរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

ជារួម ស្មារតីជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់និងចាំបាច់បំផុតនៅក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ឱ្យមានការរីកចម្រើនឆ្ពោះទៅមុខ ហើយមានតែពលរដ្ឋដែលមានធាតុផ្សំទាំង៣នេះទេ ដែលជាកម្លាំងចលករនៅក្នុងការជំរុញដំណើរការនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជាឱ្យមានវឌ្ឍនភាពជាលំដាប់ទៅថ្ងៃអនាគត។ ទោះជាយ៉ាងណា គេក៏មិនត្រូវអនុញ្ញាត ឬបណ្ដោយឱ្យអ្នកនយោបាយប្រើប្រាស់ស្មារតីជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ របស់ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើជាឈ្នាន់ ដើម្បីឈានទៅដណ្ដើមអំណាចដោយខុសច្បាប់ និងប្រាសចាកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងស្វែងយល់អំពីនយោបាយ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងច្បាប់សង្គម ព្រមទាំងការពង្រឹងសមត្ថភាពឱ្យក្លាយទៅជាមូលធនមនុស្សសម្រាប់សង្គមជាតិ គឺជាការចាំបាច់នៅការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ពិសេសយុវជន។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុងនាមជាកោសិកាសង្គម យើងគួរតែចូលរួមចំណែកនៅគ្រប់លទ្ធភាពក្នុងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដែលជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិរបស់យើងទាំងអស់គ្នា តាមរយៈការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព ការបំពេញការងារប្រកបដោយមនសិកា ការទទួលខុសត្រូវ និងឱ្យអស់ពីលទ្ធភាព។ ដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើ ការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយម គឺជារឿងដែលត្រូវអបអរសាទរ និងលើកទឹកចិត្ត ប៉ុន្តែគេត្រូវចៀសវាងការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយម ដោយប្រើប្រាស់តែមនោសញ្ចេតនាទៅតាមការញុះញង់ ឬប្រតិដ្ឋបំភ័ន្តព្រឹត្តិការណ៍ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបំណងមហិច្ឆតារបស់អ្នកនយោបាយ។ លើសពីនេះទៅទៀត គួរតែដល់ហើយដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់និន្នាការ ត្រូវរួមគ្នាជំរុញឯកភាពជាតិ និងសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងជាតិខ្មែរ ព្រមទាំងចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការជ្រោមជ្រែងប្រទេសជាតិដែលជាផ្ទះនិងជាមាតុភូមិរបស់ខ្លួន រួមគ្នាកសាងផ្ទះមួយនេះឱ្យរីកធំស្កឹមស្កៃដូចផ្ទះនៃបណ្ដាប្រទេសជិតខាងក៏ដូចជាអារ្យប្រទេសនានាលើពិភពលោក ជាជាងការហែកហួរគ្នា និងដុតបញ្ឆេះផ្ទះរបស់ខ្លួនឯងហើយ ទើបមានការសោកស្ដាយ រួចរត់រកអ្នកដទៃឱ្យជួយឈឺឆ្អាលពន្លត់ ព្រោះគ្មានអ្នកណាដែលស្រលាញ់ផ្ទះរបស់យើងជាងយើងខ្លួនឯងនោះទេ៕

(រាល់ខ្លឹមសារដែលបានលើកឡើងខាងលើ គឺជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 11:55 AM

ទោះជាមានទស្សនៈយល់ឃើញខុសគ្នាអំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ តែខ្មែរគួរតែឈរនៅលើទស្សនៈជាតិជារួម ក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា១ខែកន្លងទៅនេះ តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានក្លាយជាប្រធានបទជជែកវែកញែក ដេញដោល និងចោទប្រកាន់គ្នាឥតឈប់ឈរ ពិសេសការដាក់បន្ទុកទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលមានទស្សនៈខ្លះយល់ឃើញថា ការបង្កើតតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ អាចបណ្ដាលឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់ខេត្តទាំង៤ទៅប្រទេសវៀតណាម។

សម្រាប់ទស្សនៈយល់ឃើញរបស់បណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបញ្ចេញទស្សនៈផ្សេងៗគ្នាទៅលើបញ្ហាប្រទេសជាតិ គឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្តែការលើកឡើងឬចោទប្រកាន់ផ្សេងៗ ត្រូវតែមានមូលដ្ឋានគាំទ្រច្បាស់លាស់ថា តើការបញ្ចេញទស្សនៈនោះផ្អែកទៅលើអ្វី ព្រោះនៅក្នុងករណីខ្លះ ការបញ្ចេញទស្សនៈដែលគ្មានមូលដ្ឋានអះអាងច្បាស់លាស់ ត្រូវបានគេយកទៅដាក់ចូលនៅក្នុងរបៀបវារៈនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយទៅវិញ។ ដូច្នេះហើយ អ្នកបញ្ចេញទស្សនៈមួយចំនួន ហាក់ដូចជាធ្វើឡើងទៅតាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយ មិនថាក្នុងឬក្រៅប្រទេស បរទេស ឬអ្នកនយោបាយកម្ពុជានោះទេ ដោយសារតែគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។ នេះគឺជាអ្វីដែលគេត្រូវពិចារណាទាំងអស់គ្នា ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងរដ្ឋនីមួយៗ មានសិទ្ធិនៅក្នុងការបញ្ចេញទស្សនៈដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ ប៉ុន្តែទស្សនៈខ្លះ បែរជាបញ្ចេញទៅធ្វើឱ្យប្រទេសខាតបង់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញ។

បើតាមលោកបណ្ឌិត ការបញ្ចេញទស្សនៈដែលមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ មិនមានឯកសារផ្អែកច្បាស់លាស់ មិនយល់អំពីទិដ្ឋភាពនយោបាយនិងទិដ្ឋភាពច្បាប់ អាចនាំឱ្យសង្គមជាតិមានបញ្ហាផងដែរ ដោយសារតែការបញ្ចេញទស្សនៈកម្រិតនយោបាយខ្លះ ត្រូវបានអ្នកនយោបាយទាញប្រយោជន៍ពីការយល់ឃើញនោះ ដោយលាក់របៀបវារៈនយោបាយនៅពីក្រោយ ទាំងអ្នកនយោបាយក្នុងស្រុក អ្នកនយោបាយក្រៅស្រុក ក៏ដូចជាបរទេសដែលតែងតែមានគំនិតទុច្ចរឹតទៅលើនយោបាយ និងអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា គេតែងតែរុញច្រានឱ្យខ្មែរបែកបាក់សង្គម ដើម្បីងាយស្រួលទាញប្រយោជន៍ពីការបែកបាក់នេះ។ នេះគឺជាមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រដែលខ្មែរត្រូវតែពិនិត្យ និងចងចាំ ចៀសវាងបញ្ចេញមតិប្រឆាំងខ្មែរគ្នានៅគ្រប់រឿង គ្រប់ករណីនោះឡើយ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅបន្ថែមទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋគួរតែពិនិត្យពិចារណាថា តើបញ្ហាណាខ្លះដែលត្រូវមានទស្សនៈជារួមនៅក្នុងទស្សនៈជាតិ ពិសេសបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ និងអធិបតេយ្យទឹកដី ត្រូវតែផ្អែកលើទស្សនៈរួមរបស់ជាតិ។

ចំពោះដំណោះស្រាយនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាខ្វែងគំនិតគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា វិធានការបន្ទាន់ គឺមានតែការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានជាធរមានរបស់រដ្ឋ។ ជាមួយគ្នានេះ ជាដំណោះស្រាយរយៈពេលវែង ក្រសួងស្ថាប័នជំនាញ ត្រូវតែបកស្រាយ ពន្យល់ហើយពន្យល់ទៀត។

បន្ថែមពីលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវព្យាយាមជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈយល់ឃើញ តាមរយៈការជំរុញឱ្យពួកគាត់រៀនសូត្រអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ ស្វែងយល់អំពីទស្សនៈសង្គម ព្រោះប្រសិនបើអ្នកនយោបាយព្យាយាមបិទបាំង នៅពេលដែលមានបញ្ហានយោបាយកើតឡើង ប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់ជានឹងបញ្ចេញទស្សនៈទាំងទទឹងទិស (ផ្ទុយពីបរិបទជាក់ស្ដែង) ដែលត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋអំណាច។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា «ព្រោះកន្លងទៅ រដ្ឋអំណាចយើង ចេះតែមានទស្សនៈផ្សេងគ្នា អារឿងរៀននយោបាយ និយាយនយោបាយហ្នឹង អញ្ចឹងនៅពេលមានបញ្ហាមក អ្នកជិតខាងយើងគេញុះថែម សង្គមយើងបែកបាក់ ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋយើងអត់យល់អាហ្នឹង អញ្ចឹងគាត់បញ្ចេញទស្សនៈតាមការយល់ឃើញ តាមបែបអាណាធិបតេយ្យទៅវិញ មិនបានតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិទេ»។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គួរតែប្រកាន់ទស្សនៈរួមនៅលើបញ្ហាអធិបតេយ្យ ដោយលោកបានអំពាវនាវទាំងខ្មែរនៅក្រៅស្រុក ខ្មែរនៅក្នុងស្រុក ខ្មែរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ឬខ្មែរគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលយ៉ាងណាក៏ដោយ ត្រូវតែមានទស្សនៈរួមនៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពនេះ ចៀសវាងការបញ្ចេញទស្សនៈនយោបាយដែលនាំទៅឈានដល់ការបែកបាក់ជាតិ ហើយធ្វើឱ្យបរទេសអាចកេងចំណេញទៅលើការបែកបាក់ជាតិខ្មែរនេះ៕

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 15 សីហា 2024 ម៉ោង 06:49 PM

អំណាចដែលបានមកដោយការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នឹងធ្វើឱ្យប្រទេសច្របូកច្របល់ ឬស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាមស៊ីវិល

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ការឈោងចាប់យកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋនៃបណ្ដាគណបក្សនយោបាយ ឬកម្លាំងនយោបាយនានានៅក្នុងប្រទេសប្រទេសនីមួយៗ មានភាពខុសប្លែកពីគ្នាពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ អាស្រ័យលើរបបនយោបាយ ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងស្ថានភាពនយោបាយនិងសង្គមនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា បើគេក្រឡេកមើលបទពិសោធទាំងនៅក្នុងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកន្លងទៅថ្មីៗនេះ គេសង្កេតឃើញថា នៅតាមបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន អ្នកនយោបាយនៃប្រទេសនោះ បានងាកទៅរកនិន្នាការផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដើម្បីក្រសោបយកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋ ដែលប្រាស់ចាកពីគន្លងប្រជាធិតេយ្យ ដែលអ្នកនយោបាយអាចឈានទៅដឹកនាំប្រទេសអាស្រ័យលើការគាំទ្រពីពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាច តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរបស់ខ្លួន។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា បទពិសោធដ៏ជូរចត់បានបង្រៀនឱ្យយើងដឹងច្បាស់អំពីគុណតម្លៃនៃសន្តិភាព និងការឯកភាពផ្ទៃក្នុងប្រទេសរវាងអ្នកនយោបាយ និងប្រជាពលរដ្ឋ ហើយការឈោងចាប់អំណាចដោយប្រើប្រាស់កម្លាំង មិនអានមានអត្ថិភាពយូរអង្វែងបាននោះទេ ហើយនេះមិនត្រឹមតែជាបទពិសោធប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជានោះទេ បទពិសោធថ្មីៗកន្លងទៅនោះ ក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងន័យដូចគ្នានេះដែរ។

អំពីបទពិសោធកម្ពុជា

បទពិសោធនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ បានបង្ហាញឱ្យយើងមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពី ផលវិបាកនៃ នយោបាយផ្ទៃក្នុង និងការប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជារបស់មហាអំណាច ដែលបានរុញច្រានប្រទេសកម្ពុជាឱ្យធ្លាក់ ទៅក្នុងសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងសង្គ្រាមស៊ីវិល ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់អស់ជាង៣ទសវត្សរ៍រួចមកហើយ។ ការដណ្ដើមអំណាចដោយកម្លាំងយោធា ឬបដិវត្តន៍ បានបង្កនូវ ភយន្តរាយឥតឈប់ឈរដល់ប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជា បើទោះបីជាកម្លាំងនយោបាយមួយបានផ្ដួលរំលំរបបនយោបាយមួយទៀត ហើយឡើងគ្រប់គ្រងអំណាចបានក្ដី ក៏ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវរងនូវវិបាកនយោបាយនិងសង្គមដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងមុនពីរបបមួយទៅរបបមួយ។ គេអាចកត់សម្គាល់បានថា ការទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដែលជាមេដឹកនាំកាន់អំណាចស្របច្បាប់របស់កម្ពុជា ពីតំណែងប្រមុខរដ្ឋ ហើយបង្កើតនូវរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ គឺជាការចាប់ផ្ដើមមួយនៃទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ស្រពិចស្រពិលសម្រាប់ជោគវាសនាប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជា ហើយនេះក៏ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះផ្ទាល់ដែលអាចឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយ មើលឃើញពីផលវិបាកជាវិជ្ជមាននៃការផ្លាស់ប្ដូរអំណាចតាមរយៈវិធីសាស្ត្រដែលប្រាសចាកពីប្រជាធិបតេយ្យ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅបន្ទាប់ពីការទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ចេញពីតំណែងព្រះប្រមុខរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាលរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ មិនអាចគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិដោយរក្សាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្តិភាពយូរអង្វែងនោះទេ ហើយការដណ្ដើមយកអំណាចតាមរយៈការផ្ដួលរំលំរបបដឹកនាំចាស់នេះ បានក្លាយជាគំរូមួយសម្រាប់កម្លាំងនយោបាយមួយផ្សេងទៀត ដើម្បីឈានទៅកាន់កាប់អំណាចរដ្ឋ ដែលនោះគឺក្រុមកុម្មុយនីស្តខ្មែរ ដែលសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ហៅថា ខ្មែរក្រហម ដែលក្រោយមកបានបង្កើតទៅជារបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ហើយបង្កើតនូវទំព័រដ៏ខ្មៅងងឹតបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ។ បទពិសោធក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរទាំងនេះ បានបង្ហាញឱ្យយើងបានយល់ដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា អំណាចដែលបានមកដោយការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នឹងធ្វើឱ្យប្រទេសច្របូកច្របល់ រហូតដល់ឈានទៅដល់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសទៀតផង។

អំពីបទពិសោធអន្តរជាតិ

គេពិតជាអាចនៅចងចាំបាន អំពីចរន្តបដិវត្តន៍ពណ៌នៅបណ្ដាប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ានាពេលកន្លងទៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះដូចជាបដិវត្តពណ៌ ចលនាមហាជនទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល លោក ប៊ិន អាលី នៅក្នុងប្រទេសទុយនេស៊ី បដិវត្តពណ៌និងអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់បស្ចិមលោក ផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់លោក ម៉ូអាម៉ា ហ្កាដាហ្វី ដែលសុទ្ធសឹងជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាចរបស់ប្រទេសទាំងនេះ ហើយបានរៀបចំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលកណ្ដាលមួយដែលត្រូវគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសទាំងនេះ នៅពុំទាន់អាចស្ដារស្ថានភាពសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ឱ្យមានស្ថិរភាព និងវឌ្ឍនភាពដូចកាលពីមុនបដិវត្តន៍បាននៅឡើយនោះទេ។ នោះក៏ដោយសារតែការផ្លាស់ប្ដូររបបដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងនេះ មិនអនុលោមទៅតាមច្បាប់ និងមិនស្របទៅតាមឆន្ទៈនិងការចង់របស់ប្រជាជនភាគច្រើននៃប្រទេសនោះ ពោលគឺការប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយនៅក្នុងការក្រសោបយកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋ។ ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិដែលទើបនឹងកើតឡើងថ្មីៗនេះគឺជាចំណុច ដែលអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគួរតែពិនិត្យនិងពិចារណាឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងយកធ្វើជាបទពិសោធ ដើម្បីបញ្ចៀសប្រទេសជាតិឱ្យចេញផុតពីហន្តរាយដូចបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះ។

បញ្ហានៅបង់ក្លាដែសថ្មីៗនេះ

សម្រាប់ករណីប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរ បានសម្លឹងមើលឃើញ និងមានបំណងយកធ្វើជាគំរូតាម ដើម្បីផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះ យើងឃើញថា ថ្វីដ្បិតតែបញ្ហាគឺកើតចេញពីផ្ទៃក្នុងរដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏ប៉ុន្តែបានបង្កជាកំហឹងនិងការប្រឆាំង តាមរយៈការបំផុសបំផុលចលនាមហាជន និងជំរុញឱ្យកងកម្លាំងទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដោយប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រប្រកបដោយអំពើហិង្សា។ បន្ទាប់ពីទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នហើយ កងកម្លាំងបង់ក្លាដែសនឹងក្ដោបក្រសោបយកអំណាចឡើងវិញ នៅក្នុងក្រោមរូបភាពរក្សាស្ថិរភាពសង្គម ដូច្នេះហើយប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនបង់ក្លាដែសចង់បាន អាចនឹងត្រូវរង់ចាំក្នុងពេលដ៏យូរបន្ថែមទៀត ឬក៏ក្នុងករណីខ្លះមិនអាចកើតឡើងមានតែម្តង។ ជាលទ្ធផល ប្រទេសនេះនឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយយូរអង្វែងមួយ ហើយបង់ក្លាដែសក៏អាចនឹងប្រឈមនឹងការប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយពីសំណាក់មហាអំណាច ដោយនឹងជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងវិបត្តិផ្ទៃក្នុងប្រទេសនេះ ដែលនាំមកនូវបញ្ហាកាន់តែស្មុគ្រស្មាញបន្ថែមទៀត។

ចំពោះករណីការបំផុសចលនានយោបាយប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា

ក្រោយការបំផុសបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងផ្ដល់កូតាក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីរាជការ ដល់កូនចៅមន្ត្រីធំៗដែលធ្លាប់បានតស៊ូនៅក្នុងចលនាទាមទារឯករាជ្យ ពីសំណាក់ក្រុមប្រឆាំងនៅបង់ក្លាដែស ក្រុមចលនានយោបាយដែលជាអតីតអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរមួយចំនួន ក៏បានបំផុសចរន្តជាតិនិយមជ្រុល ដើម្បីបង្កើតចលនាប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា ដោយការបំផុសបំផុលនេះ ក្រុមចលនាប្រឆាំងហាក់ប្រើប្រាស់នៅខុសបរិបទ ព្រោះមិនយល់អំពីស្ថានភាពពិតប្រាកដនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ចេតនារបស់ក្រុមចលនានយោបាយទាំងនេះ ធ្វើឡើងដោយមានបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយរបស់ខ្លួននៅពីក្រោយការប្រកាសអំពីភាពជាតិនិយមរបស់ខ្លួន ពោលគឺដើម្បីចង់បានអំណាច និងផលប្រយោជន៍សួនតួរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដាច់ខាតពិតជាមិនអាចបណ្ដោយឱ្យស្ថានការណ៍សង្គមធ្លាក់ចុះដុនដាប ដោយសារតែការបំផុសបំផុល និងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិជាតិនេះឡើយ ហើយដើម្បីបញ្ចៀសឱ្យបាននូវបញ្ហាឈានដល់ដំណាក់កាលទុំជោរ ហួសពេលវេលានោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ និងទទួលបានការគាំទ្រដ៏លើសលុបពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះ ត្រូវតែចាត់វិធានការឆ្លើយតបឱ្យបានមុតមាំ។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចត្រូវតែការពារនិងថែរក្សាឱ្យបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម សុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម បញ្ចៀសឱ្យបាននូវភាពចលាចលដែលបង្កឡើងដោយក្រុមនយោបាយប្រឆាំង ដែលយកស្មារតីជាតិនិយមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដើម្បីបង្កើតទៅជាចលនាជ្រុលនិយម ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល បំផ្លាញសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដែលអាចឈានទៅការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផងដែរ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានភាពចាំបាច់ នៅក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិនិងអំណាចរបស់ខ្លួនស្របតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាន ពិសេសគឺការការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូល ការពារបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការពារឱ្យបាននូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដោយមិនត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមជ្រុលនិយមមួយក្ដាប់តូចបំផ្លាញសុខសន្តិភាព និងស្ថិរភាពសង្គមដែលកម្ពុជាសម្រេចនិងកសាងបានរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះឡើយ។ ជាការពិតណាស់ សិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងការសម្ដែងមតិនិងការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពិតត្រូវតែធានាឱ្យបាន ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែលបង្កការប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ក៏ដូចជាស្ថិរភាពនយោបាយនិងការអភិវឌ្ឍ គឺជាអំពើខុសច្បាប់ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវចាត់វិធានការ និងធានាឱ្យបាននូវការការពារស្ថិរភាព សុវត្ថិភាព និងសន្តិភាពជូនប្រជាជន និងសង្គម។

បន្ថែមពីលើនេះ ទាំងអ្នកនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋដែលប្រកបដោយស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ និងចង់មើលឃើញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិប្រកបដោយវឌ្ឍនភាពជាបន្តបន្ទាប់ គប្បីស្វែងយល់អំពីការពិតជាក់ស្ដែងដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គម ចៀសវាងលង់ជឿនិងដើរតាមការបំផុសបំផុលរបស់ក្រុមចលនានយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ហើយដុតរោលបញ្ហាដោយគ្មានការពិចារណា។ យុវជននិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ គួរតែបន្តអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពផ្ទាល់ខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាមូលធនមនុស្ស ដើម្បីចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការកសាងសង្គមជាតិ ឱ្យក្លាយទៅជាអារ្យប្រទេស ក្នុងគោលបំណងប្រកួតប្រជែងជាមួយបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក ដែលកំពុងមានវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាលំដាប់ ជាជាងការដុតរោលបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ហែកហួរជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង ដែលជាការផ្ដល់ឱកាសឱ្យបរទេស អាចលូកលាន់ចូលកកូរកកាយកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ដូចដែលពួកគេបានធ្វើនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរកន្លងមក៕

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 13 សីហា 2024 ម៉ោង 01:47 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សហការជាមួយនឹងអគ្គស្ថានីយ៍វិទ្យុនិងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន រៀបចំកិច្ចសន្ទនាស្តីពី ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅថ្ងៃសុក្រ ៥ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ០៣:០០ នាទីរសៀល រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំនូវកិច្ចសន្ទនា ស្ដីពី «ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន៖ កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន» ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងឯកឧត្ដម WANG Wenbin ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

កិច្ចសន្ទនា ស្ដីពី «ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន៖ កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន» ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការសហការពីអគ្គស្ថានីយ៍និងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន និងទទួលបានការគាំទ្រពីស្ថានទូតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនានារសៀលនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមជាវាគ្មិនពីសំណាក់៖

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

- កញ្ញា Yao Shiya អ្នកទទួលខុសត្រូវវិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន នៃអគ្គស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ជា មុនីឫទ្ធិ ប្រធានសមាគមអ្នកស្រាវជ្រាវវឌ្ឍនភាព កម្ពុជា-ចិន

- លោក សយ សុភាព ប្រធានសមាគមអ្នកសែត កម្ពុជា-ចិន

ថ្លែងតាមរយៈវីដេអូ ឯកឧត្តម Shen Haixiong អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឃោសនាការចិន និងជាអគ្គនាយកនៃអគ្គស្ថានីយវិទ្យុ និង ទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន បានថ្លែងថា សម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៣នៃគណៈកម្មាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិននីតិកាលទី២០ ដែលទើបបញ្ចប់ទៅដោយជោគជ័យនៅរដ្ឋធានីប៉េកាំង គឺជាជំហាននៃយុគសម័យថ្មី ដែលទំនើបកម្មបែបផែនចិន។ ឯកឧត្ដមបានលើកឡើងអំពីប្រសាសន៍ឯកឧត្ដម ស៊ី ជីនពីង ដែលលើកឡើងថា កំណែទម្រង់និងការបើកទូលាយ ដែលជាបដិវត្តន៍ទី២របស់ចិន មិនត្រឹមតែបានកែប្រែប្រទេសចិនទេ តែក៏បានជះឥទ្ធិពលជ្រាលជ្រៅដល់ពិភពលោកផងដែរ។ ការធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវកំណែទម្រង់របស់ចិននៅក្នុងយុគសម័យថ្មី ជាមធ្យោបាយគន្លឹះ ដែលប្រើប្រាស់ទំនើបកម្មបែបផែនចិន ជំរុញគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវការងើបឡើងវិញនៃប្រជាជាតិ និងកិច្ចកសាងប្រទេសជាតិដ៏ខ្លាំងក្លា ហើយក៏នឹងផ្ដល់ជំនួយថ្មីដល់មាគ៌ាស្វែងរកការធ្វើទំនើបកម្មនិងប្រព័ន្ធសង្គមកាន់តែល្អរបស់មនុស្សជាតិ ផ្ដល់កាលានុវត្តភាពថ្មីដល់គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់។

នៅក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះ ឯកឧត្ដម WANG Wenbin បានបង្ហាញសេចក្ដីសោមនស្សចំពោះការរៀបចំកិច្ចសន្ទនានាឱកាសនេះ ដែលឯកឧត្ដមបានជួបនឹងបញ្ញវន្តនិងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ដើម្បីចែករំលែកព័ត៌មានដ៏អស្ចារ្យនៃកំណែទម្រង់របស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជា នៅក្រោយប្រជុំពេញអង្គលើកទី៣នៃគណៈកម្មាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិននីតិកាលទី២០ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន។ ឯកឧត្ដមបានលើកឡើងនូវប្រវត្តិនៃកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិននាពេលកន្លងមក និងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិននាខែកក្កដាថ្មីៗនេះថា គឺជាបង្អួចសំខាន់មួយសម្រាប់បរទេសដែលអាចស្វែងយល់ពីប្រទេសចិន ដែលបើកចំហរ ហើយគេពិតជាបានមើលឃើញប្រទេសចិន នៅក្នុងវឌ្ឍនភាពថ្មី ការចាត់ចែងការងារដោយផ្ទាល់ និងជំរុញដោយផ្ទាល់ ហើយសម្រេចបានដោយជោគជ័យលើកំណែទម្រង់គ្រប់វិស័យ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្ដូរជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាប្រព័ន្ធ និងជារួម។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានថ្លែងក្នុងឱកាសបើវេទិកាកិច្ចសន្ទនានេះថា កម្ពុជា-ចិន បានមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាអស់រយៈពេលជាង២ពាន់ឆ្នាំកន្លេងទៅហើយ ហើយភស្តុតាងដែលជាសាក្ខីភាពនេះគឺ ចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទបាយ័ន ដែលគូសបញ្ជាក់អំពីវត្តមានចិននៅកម្ពុជា ពិសេសអ្នកការទូតចិនគឺលោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលអ្នកបានកត់ត្រានូវប្រវត្តិសាស្ត្រនិងស្ថានភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ ហើយស្នាដៃរបស់លោក ក៏បានក្លាយជាឯកសារដ៏សំខាន់មួយបន្ថែមទៀត នៅក្នុងការសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានផ្ដល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជានិងចិនអាចពង្រឹងទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាតាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ ដែលឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យសង្ឃឹមថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចិននឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្ដានុពលទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ពិសេសទេសចរណ៍វប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប ដែលប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសមានវប្បធម៌ដ៏ចំណាស់មួយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានបានជំរុញឱ្យភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ត្រូវបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតាមរយៈការផ្ដល់ព័ត៌មានឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយឯកឧត្ដមបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទៅកាន់ប្រជាជនទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន និងការជំរុញការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជននិងប្រជាជន គឺជាយន្តការដ៏សំខាន់នៅក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជា-ចិន៕ RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 09 សីហា 2024 ម៉ោង 08:18 PM

យុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាចំណែកមួយមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះអត្ថន័យចម្បងនៅក្នុងគោលគំនិតទាំងពីរមានមូលដ្ឋាននៅលើសមភាព យុត្តិធម៌ និងសិទ្ធិរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបក្នុងការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាការធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមទទួលបានសិទ្ធិ និងឱកាសនៅក្នុងការចូលរួមឬការទទួលបានផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសង្គម ដោយមិនផ្អែកលើកត្តាផ្សេងៗដូចជា ភេទ សាសនា ពណ៌សម្បុរ ជាតិពន្ធុ ស្ថានភាពសង្គមឬសេដ្ឋកិច្ច ភាពខុសគ្នាខាងទស្សនៈ និងនិន្នាការនយោបាយជាដើម។ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិនៅក្នុងការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងសកម្មភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញវឌ្ឍនភាពប្រទេសជាតិ ក្នុងគោលដៅធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព និងប្រកបដោយថាមវន្ត។

នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាច និងជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនាប្រទេសជាតិ តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរបស់ពួកគេឱ្យដឹកនាំស្ថាប័ននយោបាយរបស់ជាតិ ដែលមានតួនាទីកំណត់គោលនយោបាយ អនុម័តនិងអនុវត្តច្បាប់ និងចាត់ចែងអនុវត្តមុខងារសាធារណៈនានា ក្នុងគោលដៅជំរុញវឌ្ឍនភាពសង្គមជាតិ និងធានាការពារនូវផលប្រយោជន៍ទាំងឡាយរបស់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាពលរដ្ឋ។ ដូច្នេះ ការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋគឺជាដើមទុននយោបាយដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុត សម្រាប់អ្នកនយោបាយ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់អំណាច ដែលត្រង់ចំណុចនេះ មេដឹកនាំត្រូវតែធានាឱ្យបាននូវការគាំទ្រជាទូទៅ ពីប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការបំពេញតម្រូវការចម្បងៗរបស់ពលរដ្ឋ ដែលក្នុងនោះ យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាផ្នែកមួយនៃតម្រូវការចាំបាច់របស់សាធារណជន។

ថ្វីដ្បិតតែយុត្តិធម៌សង្គម ពិតជាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជាច្រើន ពិសេសប្រទេសដែលទើបបានផ្លាស់ប្ដូរពីរបបសង្គមនិយម និងប្រទេសដែលទើបងើបចេញពីសង្គ្រាមញាំញី បញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គមនៅតែជាប្រធានបទដែលមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានពេញលេញនៅឡើយ។ គេសង្កេតឃើញមានហេតុផលជាច្រើន ដែលបង្កជាឧបសគ្គនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គម ដូចជា ចន្លោះប្រហោងនៃការអនុវត្តច្បាប់ ការប្រមូលផ្ដុំអំណាចរបស់មេដឹកនាំ អំពើពុករលួយបក្ខពួកនិយម ការរើសអើង (ជាតិសាសន៍ ភេទ សាសនា ឬនិន្នាការ) គម្លាតសង្គមខ្លាំង ក៏ដូចជាកង្វះធនធាននិងយន្តការអនុវត្តជាដើម។

ការដោះស្រាយបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គម គឺជាការដោះស្រាយវិសមភាពដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ និងការធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋអាចទទួលបានព័ត៌មាន និងចូលរួមជាមតិយោបល់ នៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តនានា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។

នៅក្នុងការជំរុញយុត្តិធម៌សង្គម ការបែងចែកធនធានរបស់ជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌ តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព គឺជាកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនិងនៅគ្រប់ទីកន្លែង អាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីការអភិវឌ្ឍសង្គម (ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្ដែង) ហើយធនធានរបស់ជាតិទាំងនោះនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្តិសិទ្ធិភាពខ្ពស់ ជៀសវាងបាននូវការចំណាយដ៏លើសលុប ប៉ុន្តែទទួលបានលទ្ធផលដ៏តិចតួចស្ដួចស្ដើង។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនេះ គេត្រូវបើកទូលាយចំពោះការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ទាំងក្រសួងស្ថាប័នដែលមានសមត្ថកិច្ច សង្គមស៊ីវិល ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ សាធារណជន ឬនៅក្នុងករណីខ្លះទាមទារឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់វិស័យឯកជនផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះ ដោយយុត្តិធម៌សង្គមផ្ដោតទៅលើការដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមត្រូវទទួលបានសិទ្ធិ និងឱកាសដូចគ្នា រដ្ឋត្រូវតែពិនិត្យមើលនិងកែតម្រូវស្ថានភាពនៅក្នុងការអនុវត្តទាំងឡាយកន្លងមក ដែលរាប់ចាប់តាំងពីគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិ លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិពាក់ព័ន្ធ គោលការណ៍អនុវត្ត និងមូលដ្ឋាននៅក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តទាំងឡាយណាដែលមានលក្ខណៈលម្អៀងឬរើសអើង ឬដែលពុំបានរាប់បញ្ចូលនូវក្រុមគោលដៅ (ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ) ណាមួយ ដែលកំពុងមានអត្ថិភាពក្នុងប្រទេស។

បន្ថែមពីលើនេះ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ គឺជាយន្តការសំខាន់មួយទៀត នៅក្នុងការជំរុញយុត្តិធម៌សង្គម ព្រោះអំពើពុករលួយ គឺជាដើមហេតុមួយដែលនាំទៅដល់ការអនុវត្តមិនស្មើភាព ការរើសអើង ការបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋឬក្រុមគោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍ ការជ្រើសរើសមន្ត្រីរដ្ឋការដែលខ្វះសមត្ថភាពបំពេញការងារ បង្អាក់ការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋ បំផ្លាញនីតិរដ្ឋ និងបង្កផលប៉ះពាល់ជាច្រើនទៀតដល់ថវិកា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ធនធានធម្មជាតិនិងបរិស្ថានជាដើម។

លើសពីនេះ នៅក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម គេត្រូវតែជំរុញឱ្យបានមុតមាំ និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ស្មើភាព និងគ្មានការលើកលែងណាដែលខុសពីខ្លឹមសារមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ជាធរមាន។ ការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងនិងម៉ឺងម៉ាត់ គឺជាការចូលរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម ដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បាន។ ការធានាបានដូចនេះ នឹងបង្ការបាននូវចរន្តផ្ទុះកំហឹងឈឺចាប់ចំពោះសង្គមនិងអ្នកដឹកនាំ ដែលជួនកាលចរន្តនេះអាចនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសង្គមនិងអ្នកដឹកនាំផ្ទាល់ នៅពេលណាដែលការជិះជាន់ ឬរំលោភបំពានពីអ្នកមានអំណាចឬអ្នកមានទ្រពសម្បត្តិទៅលើប្រជាជន កើតមានកាន់តែខ្លាំងឡើងជាលំដាប់ និងប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនជាបន្តបន្ទាប់ ដោយគ្មានការចាត់វិធានការច្បាប់ដើម្បីបញ្ឈប់ការជិះជាន់ឬរំលោភបំពានទាំងនោះទេ។ ដូចពាក្យស្លោកមួយឃ្លាដែលលើកឡើងថា “ទីណាមានការជិះជាន់ ទីនោះមានការរើបម្រាស”។ ប្រសិនបើភាពអយុត្តិធម៌សង្គមដែលកើតឡើងពីការអនុវត្តច្បាប់មិនស្មើភាព ឬដោយការរើសអើងកើតមានកាន់តែច្រើន រហូតដល់ចរន្តប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ឬរដ្ឋអំណាចរីកធំឡើង សង្គមជាតិនោះអាចនឹងប្រឈមនឹងចលាចលគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ ហើយប្រជាធិបតេយ្យនឹងប្រឈមការបាត់បង់អត្ថិភាពរបស់ខ្លួនពីក្នុងប្រទេសជាតិនោះជាក់ជាមិនខាន ដែលបទពិសោធនេះកើតមានឡើងទាំងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ នៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក។ ហេតុនេះហើយ គេត្រូវតែធានាឱ្យបានថា ច្បាប់គឺជាម៉ែត្រវាស់ និងជាពិដានដែលបុគ្គលគ្រប់រូបក្នុងសង្គមត្រូវស្ថិតនៅក្រោមវិធាននៃច្បាប់ ដោយផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់រូបអាចពឹងពាក់លើច្បាប់ដើម្បីដោះស្រាយ ជាជាងការប្រើប្រាស់សកម្មភាពមិនស្របច្បាប់ផ្សេងៗដើម្បីដោះស្រាយ ឬទាមទាររកយុត្តិធម៌។

នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ យុត្តិធម៌សង្គមអាចត្រូវបានធានាតាមរយៈ៖

- ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងដោយសេរី និងយុត្តិធម៌៖ ធានាថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងចូលរួមក្នុងដំណើរការនយោបាយ។

- ការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងសមភាពនៅចំពោះមុខច្បាប់៖ ធានាថាច្បាប់ត្រូវបានអនុវត្តដោយស្មើភាព និងមិនលំអៀងចំពោះមនុស្សគ្រប់រូប ហើយពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវទទួលបានការការពារពីច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈទូទៅមិនចំពោះ (ការអនុវត្តច្បាប់ស្តង់ដាតែមួយ)។

- ការធានានូវការទទួលបានយុត្តិធម៌៖ ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិទទួលបានជំនួយផ្នែកច្បាប់ ហើយគេត្រូវផ្ដល់ការគាំទ្រដល់ពលរដ្ឋ ដែលគ្មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការស្វែងរកសេវាផ្លូវច្បាប់ឯកជន ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវសិទ្ធិទទួលបានស្មើភាពគ្នាក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។

- ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម៖ រដ្ឋត្រូវផ្តល់កម្មវិធី និងសេវាកម្មដែលគាំទ្រដល់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដូចជាការថែទាំសុខភាព ការអប់រំ និងជំនួយសង្គមផ្សេងៗ ពិសេសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ។

- ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើសអើង៖ រដ្ឋត្រូវការពារបុគ្គលគ្រប់រូបពីការរើសអើងដោយផ្អែកលើកត្តាផ្សេងៗដូចជាជាតិសាសន៍ ភេទ សាសនា ឬនិន្នាការ។

- ការអប់រំ និងបញ្ជ្រាសការយល់ដឹងជាសាធារណៈ៖ ជំរុញការយល់ដឹង និងការគាំទ្រចំពោះគោលការណ៍យុត្តិធម៌សង្គម។

ជារួម យុត្តិធម៌សង្គមគឺជាចំណែកដ៏សំខាន់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងប្រទេសជាតិមួយ ទាមទារឱ្យមានការខិតខំប្រឹងប្រែង និងការប្តេជ្ញាចិត្តជាបន្តបន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋ អ្នកនយោបាយ សង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាល។ ការកំណត់អំពីបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងកើតមាន និងការបង្កើតឱ្យមានការជជែកពិភាក្សា គឺជាយន្តការដ៏ប្រសើរមួយ ដើម្បីឈានទៅជំរុញសម្រេចឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម គេត្រូវផ្ដោតទៅលើការសម្រេចឱ្យបាននូវគោលការណ៍ទូទៅមិនចំពោះ គ្មានការរើសអើង ការបើកទូលាយខាងសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់បុគ្គល ការគិតគូរផលប្រយោជន៍រួមរបស់សង្គម និងការជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌ជាដើម៕

(រាល់ទស្សនៈខាងលើ គឺជាការយល់ឃើញផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានោះឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 09 សីហា 2024 ម៉ោង 07:27 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងឯកឧត្ដម Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃសហភាពអឺរ៉ុប ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងប្រតិភូស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបដឹកនាំដោយឯកឧត្ដម Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃសហភាពអឺរ៉ុប ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ជំនួបពិភាក្សានារសៀលនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ប្រធាននិងអនុប្រធានវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពជាឧបសម្ព័ន្ធទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងប្រតិភូនៃស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ។

ជាលទ្ធផលនៃជំនួបពិភាក្សានាឱកាសនេះ ភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នា ពិនិត្យនិងសិក្សាលទ្ធភាពនៅក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាទៅលើ៖

១. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅលើការជំរុញកម្មវិធីសិក្សា និងការអប់រំទូទៅ

២. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ

៣. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងការអភិរក្សនិងថែរក្សាបរិស្ថាន

៤. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យផ្សេងៗ៕

RAC Medi | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 06 សីហា 2024 ម៉ោង 04:29 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំប្រចាំខែ​នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ៩:០០នាទីព្រឹក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យដំណើរការការងារទូទៅប្រចាំខែកក្កដា នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅបន្ទប់ក្រវាន់។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនាព្រឹកនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំអង្គភាពក្រោមឱវាទអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ដូចជា ប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ ប្រធាននាយកដ្ឋានបោះពុម្ពផ្សាយនិងបណ្ណាល័យ ប្រធានស្ដីទីមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ឌុះបណ្ដាល ប្រធានស្ដីទីនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសា-ធារណៈនិងពិធីការ និងស្រាវជ្រាវ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានបោះពុម្ពផ្សាយនិងបណ្ណាល័យ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈនិងពិធីការ អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជ្រាវ និងមន្ត្រីរាជការ នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

ថ្លែងក្នុងឱកាសដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានទាំងអស់ ត្រូវបំពេញការងារដោយមានស្មារតីស្ថាប័ន បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយអំពីសេវាកម្ម ស្នាដៃ និងសមិទ្ធផលដែលថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាសម្រេចបានកន្លងមក ព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងស្មារតីទទួលខុសត្រូវ និងកិច្ចសហការល្អរវាងអង្គភាពនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន និងវិទ្យាស្ថាននានាចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 06 សីហា 2024 ម៉ោង 10:59 AM