រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាគ្រូបង្គោលសន្តិភាពរបស់អាស៊ាន

          នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះ ដោយមានការអញ្ជើញរបស់វិទ្យាស្ថានមួយនៃប្រតេសឥណ្ឌូណេស៊ី សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នឹងអញ្ជើញទៅថ្លែងសុន្ទរកថា ស្ដីពី «បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដែលចាប់ផ្ដើមចេញពីការកសាងសន្តិភាព រហូតដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា»។

          ប្រទេសកម្ពុជានិងឥណ្ឌូណេស៊ី គឺជាប្រទេសជាមិត្តល្អនឹងគ្នា ក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់គឺ អាស៊ាន ដែលតែងតែជ្រោមជ្រែងគ្នានៅក្នុងគ្រាលំបាក ពិសេសការចូលរួមជ្រោមជ្រែងការស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលឥណ្ឌូណេស៊ី ធ្លាប់ជាសហប្រធាននៃសន្និសីទទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ពោលគឺ ឥណ្ឌូណេស៊ីជាប្រទេសដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងកម្ពុជានាអតីតកាល ក្នុងនាមជាប្រទេសមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ចំណែកឯការអញ្ជើញសម្ដេចតេជោ ឱ្យទៅថ្លែងសុន្ទរកថា ស្ដីពី បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដោយកសាងសន្តិភាពនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា គឺជាការទទួលស្គាល់នូវបទពិសោធន៍ និងតួនាទីរបស់សម្ដេច នៅក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពជូនជាតិមាតុភូមិ ដែលគួរត្រូវបានសិក្សាស្វែងយល់ និងយកជាគម្រូតាម។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាឥស្សរជននយោបាយ ដែលគេអាចចាត់ទុកបានថាជា «គ្រូបង្គោលសន្តិភាពរបស់អាស៊ាន» ព្រោះគេពិតជាបានដឹងថា កម្ពុជា គឺជាប្រទេសធ្លាប់ដោយសារសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងសង្គ្រាមស៊ីវិលផ្ទៃក្នុងដ៏រ៉ាំរ៉ៃមួយនៅក្នុងតំបន់នាពេលអតីតកាល ហើយការនាំយកនាវាកម្ពុជា ដែលបានស្គាល់នូវការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង និងសង្គ្រាមហែកហួរគ្នាអស់ជាង៣ទសវត្សរ៍ គឺជាករណីពិសេសមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាតួអង្គនយោបាយដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតមួយ ដែលបានចាប់ផ្ដើមកិច្ចសន្ទនាជាមួយនឹងព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ដែលជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលក្នុងនយោបាយកម្ពុជា ដើម្បីឈានទៅកាន់ការចរចារវាងគូបដិបក្ខខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយនិងកម្លាំងតស៊ូ។

          ជារពិតណាស់ ការជ្រោមជ្រែងពីសំណាក់អង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ពិតជាចំណែកមួយដែលនាំឱ្យលេចជារូបរាងនៃសន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងប៉ារីស ប៉ុន្តែតួនាទីរបស់សម្ដេចតេជោ ដែលតំណាងឱ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតខ្មែរ ដែលកាន់កាប់ទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាស្ទើរតែទាំងស្រុងនោះ គឺជាជំហានមួយដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុត ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលនោះ។ ប្រសិនបើគ្មាន ជំហរនយោបាយដ៏មុតមាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងការចាប់ផ្ដើមចូលតុចរចាជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីនោះទេ ក៏គ្មានដែរនូវកញ្ចប់ដំណោះស្រាយនៃជម្លោះនយោបាយរវាងកម្លាំងតស៊ូខ្មែរគ្រប់ភាគី រហូតឈានទៅសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។

          សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាតួអង្គនយោបាយដ៏លេចធ្លោ នៅក្នុងដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពជូនប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រជាជាតិមួយធ្លាក់ខ្ទេចខ្ទីនៅក្នុងសង្គ្រាម និងទទួលបាននូវសន្តិភាពដែលមានលក្ខណៈពេញលេញ បញ្ចប់នូវការគ្រប់គ្រងតាមរបៀបស្បែកខ្លា ព្រមទាំងទទួលបានការអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់ដូចពេលបច្ចុប្បន្ន។ កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោរហូតដល់នីតិកាលទី៦នៃរដ្ឋសភា មិនត្រឹមតែបានកសាងសន្តិភាពពេញលេញ និងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងបានចូលរួមស្វែងរកសន្តិភាពឱ្យបណ្ដាជាច្រើននៅលើពិភពលោកផងដែរ តាមរយៈការបញ្ជូនកងទ័ពរក្សាសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ។ កងកម្លាំងរបស់កម្ពុជាបានដើរតួនាទីនិងចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងនាមជាកងកម្លាំងថែរក្សាសន្តិភាពនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានអនុវត្តរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាក៏បានចូលរួមជាទស្សនទាននយោបាយនៅក្នុងការជ្រោមជ្រែង ជំរុញការដោះស្រាយវិបត្តិផ្សេងៗដោយសន្តិវិធី ទាំងករណី វិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ហាឧបទ្វីបកូរ៉េ និងការប្រឈមមុខគ្នារវាងគូភាគីនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានពង្រឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនកាន់តែប្រសើរនៅក្នុងឆាកតំបន់និងអន្តរជាតិ តាមរយៈការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល ជំនួបនៃមេដឹកនាំកម្រិតតំបន់ និងពិភពលោកជាច្រើន ដើម្បីពិនិត្យ ជជែកពិភាក្សាអំពីបញ្ហាតំបន់និងពិភពលោក។ ជាក់ស្ដែង ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ កម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន រហូតដល់ទៅ៣ដង និងកិច្ចប្រជុំ ក៏ដូចជាជំនួបសំខាន់ៗជាច្រើនទៀតដូចជា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ាជាដើម សុទ្ធសឹងតែត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីជជែក និងស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហាសាកលជាច្រើន។

          បច្ចុប្បន្ន ថ្វីដ្បិតតែសម្ដេចតេជោបានក្លាយទៅជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ក៏កម្ពុជានៅតែបន្តដើរតួនាទីជាម្ចាស់ផ្ទះនៃវេទិកាសាកលនិងវេទិកាកម្រិតតំបន់នានា ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូ និងមហាអំណាចជួបជជែកពិភាក្សាគ្នាលើបញ្ហាប្រឈមជាសាកលនានា។ ប្រការទាំងនេះ បានបង្ហាញអំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងការកសាងប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យក្លាយទៅជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងម្ចាស់ការ ដោយមិនត្រឹមតែស្វែងរកសន្តិភាពពេញលេញសម្រាប់កម្ពុជាខ្លួនឯងនោះទេ ថែមទាំងបានក្លាយជាសមាជិកដ៏សកម្មរបស់អាស៊ាននៅក្នុងការចូលរួមស្វែងរកដំណោះស្រាយសន្តិភាពជូនប្រទេសក្នុងតំបន់និងពិភពលោក ក៏ដូចជាចូលរួមជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង និងប្រកបដោយផ្លែផ្កានៅក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។ ដូច្នេះហើយ បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដែលចាប់ផ្ដើមចេញពីការកសាងសន្តិភាព រហូតដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា របស់សម្ដេចតេជោ គឺជាមេរៀនដែលមនុស្សជំនាន់ក្រោយគួរតែសិក្សាស្វែងយល់ និងរៀនសូត្រ ក៏ដូចជាដកស្រង់ជាគម្រូដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ហានានានៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូល៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 14 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 08:56 AM

ការផ្អាកជំនួយជាសាកលរបស់អាម៉េរិកនឹងក្លាយជាវិញ្ញាសាឆ្លុះបញ្ចាំងពីសមត្ថភាពនិងថាមភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងនយោបាយការបរទេស និងកំណែទម្រង់មុខងារសាធារណៈ

          ក្រោយចូលកាន់តំណែងជាថ្មី នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ លោក Donald Trump ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក បានប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នស្ទើរទាំងអស់​នៃ​ជំនួយបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិករយៈពេល ៩០ថ្ងៃ។ គេហទំព័ររបស់ USAID ត្រូវ​បាន​បិទ​លើអ៊ីនធឺណិតយ៉ាងអាថ៌កំបាំងកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកអង្គការនេះ​រាប់​ពាន់​នាក់ប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញពីការងារ និងការព្យួរ​កម្មវិធី​ភ្លាមៗ។ នៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​ទីភ្នាក់ងារ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ត្រូវបានជូន​ដំណឹង​ឱ្យបិទ​ ហើយ​បុគ្គលិក​ត្រូវបានតម្រូវឱ្យ​ធ្វើការ​ពី​ផ្ទះ។  លោក Elon Musk រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ជំរុញប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាលអាម៉េរិក បាន​ចោទ​ប្រកាន់ USAID ថា ជា «អង្គការឧក្រិដ្ឋកម្ម» ខណៈ លោក Trump បាន​បន្ទរ​​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដោយ​និយាយ​ថា​ USAID ​ត្រូវ​បាន​គ្រប់គ្រង​ដោយ «​មនុស្ស​លីលា»។ លោក Elon Musk បាន​បញ្ជាក់ថា លោក Trump បានគាំទ្រគោលបំណងបិទទីភ្នាក់ងារនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ លោក Trump ក៏បាន​តែងតាំង​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកលោក Marco Rubio ជា​នាយក​ស្ដីទី​នៃ​ទីភ្នាក់​ងារ​​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ផងដែរ ដោយ​លើក​ឡើង​ថា ជំនួយ​របស់​ទី​ភ្នាក់​ងារ​នេះ​មិន​បាន​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ចម្បង​របស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកនោះទេ។

          ជាការពិតណាស់ សម្រាប់កម្ពុជា ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ពិតជា​បាន​​ចូល​រួម​ចំណែកជំរុញវិស័យអប់រំ កសិកម្មនិងសន្តិសុខស្បៀង បរិស្ថាន សេដ្ឋកិច្ច សុខុ​មាល​ភាព​​និង​​សុខ​ភា​ព​សាធារណៈ ក៏​ដូចជាការជំរុញអភិបាលកិច្ច ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ តាមរយៈការជំរុញបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជា​ដើម។ ជាង​៣ទស​វត្សរ៍​​ចុង​ក្រោយ​នេះ USAID ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់កម្ពុជា​ប្រមាណ ៣ទ្រីលាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក ខណៈ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ ទីភ្នាក់ងារនេះបាន​ប្រកាស​ផ្ដល់ជំនួយដល់​កម្ពុជា ៥៥លាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ទោះជាយ៉ាង​ណា នៅក្នុងអាណត្តិ​ដឹកនាំ​ជាថ្មី​របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ លោកពិត​ជានៅ​តែ​ផ្ដោតជាសំខាន់​ទៅលើ​គោល​​នយោបាយ អាម៉េរិកជាចម្បង (American First) ដែលមាន​លក្ខណៈ​ខ្វល់​ខ្វាយតែ​បញ្ហាផ្ទាល់របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាជាងផ្ដោតលើភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោក ហេតុនេះ ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជាសាកល អាចនឹងមិនត្រឹម​តែត្រូវបានផ្អាកក្នុងរយៈពេល៣ខែខាងមុខនេះប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ពិត​ជានឹង​មានការ​ប្រែប្រួល​យ៉ាង​ធំ​ទាំងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាពិភព​លោក​ទាំង​មូល។ ត្រង់​ចំណុច​នេះ ទាមទារ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេសទាំងឡាយ ពិសេសកម្ពុជាផ្ទាល់ ត្រូវគិត​គូរ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ ដោយ​វាយ​តម្លៃ​ផលប៉ះ​ពាល់ ដែលកើតចេញពីការកែប្រែជំហរផ្ដល់​ជំនួយជាសាកល​របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ជាតថភាពជាក់ស្ដែង ជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏ដូចជាដៃគូ​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការដទៃ​ផ្សេងៗទៀត ពុំបានកំណត់ទាំងស្រុងនូវដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍ និងការ​ផ្ដល់​​សេវា​សាធារណៈរបស់​រា​ជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះឡើយ ប៉ុន្តែជំនួយទាំងនេះ ពិតជា​បាន​ចូលរួម​ចំណែកបំពេញចំណុចខ្វះខាត ដែលចៀសមិនរួចនៅក្នុងដំណើរការនៃវិស័យនានា។ ទោះ​ជាយ៉ាង​ណា ការបាត់បង់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយសារតែជំហរ​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​រូប​នេះ គឺករណីប្រធានស័ក្តិ​មួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវវាយតម្លៃ ពង្រឹងសមត្ថភាព និង​បង្ហាញ​ថាមភាពជាក់​ស្ដែងដែលខ្លួនមាន ក្រោយពីបានកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ​ការ​ទូត​ប្រកបដោយក្ដីរំពឹងនៅ​ដើមអាណត្តិ និងបន្ទាប់ពីការធ្វើកំណែទម្រង់ការផ្ដល់សេវា​សាធារណៈ​ជាបន្ត​បន្ទាប់កន្លង​មកនេះ។ កម្ពុជាជាប្រទេសតូច និង​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សង្គម ស្របតាមទិសដៅ និងចក្ខុវិស័យរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០៣០ និងឆ្នាំ២០៥០ ពិតជា​ត្រូវ​ការ​យន្តការគាំទ្រនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីការរក្សាទំនាក់​ទំនងល្អជាមួយ​ដៃគូ​ដែលមានស្រាប់ ការស្វែងរកដៃគូនិងយន្តការថ្មីៗដែលប្រកបដោយ​សក្ដានុ​ពលផ្សេង​ទៀត ដើម្បីជំរុញវឌ្ឍនភាពនិងវិបុលភាពប្រកបដោយចីរភាព។ នៅក្នុង​ន័យនេះ កម្ពុជា​ចាំ​បាច់ត្រូវធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាអន្តរ​ជាតិរបស់ខ្លួន តាម​រយៈការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូដែលមានស្រាប់ ដែលមានដូចជា អឺរ៉ុប ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង អូស្ត្រាលី និងឥណ្ឌាជាដើម ព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងតួនាទីក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ក៏​ដូច​ជាបង្កើនលទ្ធភាពក្នុង​ការចូលរួមក្នុងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្មីៗដូចជា ក្រុមប្រទេស BRICS និង EURASIA ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ យន្តការស្ថាប័នអន្តរជាតិ ក៏នៅតែជាគន្លឹះដ៏​សំខាន់មួយដើម្បីធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពផងដែរ ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្ត ពង្រឹងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយ ធនាគារពិភពលោក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងអង្គការសហប្រជាជាតិជាដើម។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ត្រូវតែពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវលទ្ធភាពកៀរ​គរចំណូល ក្នុងគោលបំណងបង្កើនថវិកាបម្រុងទុក ដើម្បីត្រៀមខ្លួនដោះ​ស្រាយ​ចំពោះ​ការ​រងផលប៉ះពាល់ ឬបំពេញចន្លោះខ្វះខាតផ្សេងៗនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ។ យុទ្ធសាស្ត្រកៀរ​គរ​ចំណូលនេះ ពិតជាទាមទារជាចាំបាច់នូវការជំរុញប្រសិទ្ធភាពនិងតម្លាភាពនៃការប្រមូល​ពន្ធ​ផ្សេងៗ ដែល​រួម​មាន​ទាំងពន្ធដារ ពន្ធគយ និងអាករលើតម្លៃ​បន្ថែមលើ​ទំនិញ​និង​សេវា​កម្ម​ជា​ដើម។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ ការកៀរគរចំណូលបន្ថែមពីការប្រមូលពន្ធ ដែលមិនមែន​សំដៅទៅលើការដាក់បន្ទុកពន្ធ​បន្ថែមលើប្រជាពលរដ្ឋ ដោយបង្កើតពន្ធថ្មីបន្ថែមនោះទេ ប៉ុន្តែជាការពង្រឹងសមត្ថភាពប្រមូលពន្ធ ដែលច្បាប់បានកំណត់​ស្រាប់​តែរដ្ឋពុំទាន់​បាន​អនុវត្ត និងការចាត់វិធានការចំពោះភាពអសកម្មនានា គឺជាចំណុច​សំខាន់ដែលត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់។

          លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការ​ពង្រឹង​អភិបាល​កិច្ចល្អ និងការបំពេញតួនាទីការងារមន្ត្រីរាជការសាធារណៈប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពខ្ពស់ ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ព្រោះនៅក្រោយការផ្អាកឬ​ ការបញ្ឈប់ទាំងស្រុងជាសាកលចំពោះការផ្ដល់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង្គការ​ដែល​ធ្វើ​ការ​ងារពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យខាងលើនេះ ដែលជាដៃគូនិងជាកញ្ចក់សម្រាប់ឆ្លុះបញ្ចាំងនិងបំពេញ​បន្ថែមលើចំណុចខ្វះខាតដល់រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវផ្អាកប្រតិបត្តិការ ឬត្រូវបញ្ឈប់​ទាំង​ស្រុង។ ដូច្នេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងឱ្យខាងតែ​បាន​នូវ​អភិក្រមទាំង ៥ ដែល​​បានដាក់​ចេញ​ដោយ​សម្ដេចតេជោ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺ  ឆ្លុះ​កញ្ចក់ ងូតទឹក ដុះ​ក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់។ អភិក្រមទាំង ៥នេះ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ និងពិតជាមាន​ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងធានាបាន​នូវ​គណ​នេយ្យ​ភាពនិងតម្លាភាពនៃដំណើរការស្ថាប័នសាធារណៈ ក៏ដូចជាការ​បំពេញ​តួនាទីរបស់​មន្ត្រី​រាជ​ការសាធារណៈ ប៉ុន្តែទាមទារឱ្យការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់បំផុត។

          បន្ថែមពីលើនេះ វិស័យសំខាន់ៗចំនួន៣ទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរផ្ដោតជា​អាទិភាពនោះគឺ វិស័យអប់រំ សុខមាលភាពនិងសុខភាពសាធារណៈ និងវិស័យកសិកម្ម។ រដ្ឋគួរតែពង្រីកការវិនិយោគបន្ថែមទៅលើការអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹង និងជំនាញ​ជា​មូលដ្ឋាន ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍ តាមរយៈការអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ ការអប់រំ​មិន​ផ្លូវការ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បី​ធានា​បាននូវធនធានមនុស្សប្រកប​ដោយ​បំណិនជីវិត បំណិនការងារ ដែលអាចស្វែងរក​ប្រាក់​ចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតនិងប្រើប្រាស់​ចំណេះ​ដឹង​សម្រាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ចំពោះ​វិស័យ​សុខមាលភាពនិងសុខភាព​សាធារណៈ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែបន្តពង្រឹង​និង​ពង្រីកបន្ថែមនូវ​យន្ត​ការ​គាំ​ពារ​សង្គម​ដូចជា មូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល របបសន្តិសុខសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាព និង​កម្មវិធីជាតិ​ជំនួយ​សង្គមផ្សេងៗជាដើម។ ការ​ពង្រឹង​យន្តការទាំងនេះ ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈការ​បង្កើតនូវ​ស្ថាប័នដែលទទួលបន្ទុក​តាមដាន​ការ​អនុវត្តការងារដែលមានលទ្ធភាពពិនិត្យ និង​ពិចារណា​កែតម្រូវភាពខ្វះចន្លោះនានា សំដៅធានាឱ្យបាននូវតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាព​ នៅក្នុងការ​ផ្ដល់សេវាសុខមាលភាព​និង​សុខភាពសាធារណៈ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលជា​ក្រុមគោល​ដៅនិងក្រុមងាយរងគ្រោះ។ ជាមួយគ្នានេះ ការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងអំពី សុខ​ភាព​មាតា ទារក និងកុមារ, អាហារូបត្ថម្ភ, អនាម័យនៃការរស់នៅ និងអំពីជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ ក៏ជា​ចំណុច​គួរត្រូវ​បានយកចិត្ត​ទុក​ដាក់​ផងដែរ។ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គួរពន្លឿននិង​ពង្រីកការ​ជ្រើសរើស បណ្ដុះបណ្ដាល និងដាក់ពង្រាយ​មន្ត្រីកសិកម្ម​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ឱ្យ​បានកាន់តែទូលំទូលាយ​តាមរយៈការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ រាប់ចាប់តាំងពី​ការ​ផ្ដល់ក្របខ័ណ្ឌ​រាជការ មន្ត្រីជាប់​កិច្ច​សន្យា និងឱកាសផ្សេងៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីទាក់​ទាញ​យុវជនឱ្យ​ចូល​រួម​នៅក្នុង​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​និងបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងកសិកម្ម បញ្ហា​សន្តិសុខ​ស្បៀង និងការ​ប្រើ​ប្រាស់ដីធ្លី​កសិកម្ម​ជាដើម ឱ្យបាន​កាន់តែទូលាយដល់ប្រជា​កសិករ។ ក្រៅពីនេះ ក៏គួរ​តែ​មាន​ការជំរុញ​ប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្តិសិទ្ធិភាពក្នុងបំពេញការងាររបស់​ការិយា​ល័យជំនាញ​កសិកម្ម​នៅ​តាម​ស្រុក​នីមួយៗ ឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈបុរេសកម្ម​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បីផ្ដល់​បច្ចេក​ទេស ណែនាំនិងផ្ដល់ពូជ ក៏ដូច​ជា​ដំណោះ​ស្រាយលើបញ្ហាកសិកម្ម​ដែលប្រជាពល​រដ្ឋ​បានជួបឬកំពុងជួបប្រទះ។

          ស្របជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏គួរតែលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវ​តួនាទី​របស់​សហគមន៍ នៅក្នុងការដោះស្រាយ​បញ្ហានៅតាមមូលដ្ឋាននីមួយៗ។ ការលើកកម្ពស់តួនាទី​របស់​សហគមន៍មូលដ្ឋាន អាចត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្ដល់​មន្ត្រី​ជំនាញដើម្បី​ប្រឹក្សា​យោបល់ចំពោះដំណើរការនិងផ្នែកច្បាប់ ការជួយតាមរយៈការផ្ដល់បច្ចេកទេស​និងគ្រូ​បង្គោល ក៏ដូចជា​ការលើកទឹកចិត្តនិង​គាំទ្រ​នៅក្នុងរូបភាពជាច្រើនផ្សេងទៀតដូចជាថវិកា និង​ការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាព​គ្រប់​គ្រង​សហគមន៍ជាដើម ដើម្បីជំរុញឱ្យសហគមន៍​ក្លាយ​ទៅជាតួអង្គ​ចូលរួម​ចំណែក​កាន់តែសំខាន់​បន្ថែម​ទៀត នៅក្នុងដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ។ ការចូលរួមរបស់សហគមន៍​មូល​ដ្ឋាន ពិតជាមាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់ នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះ​គេអាចស្វែងយល់បាន​កាន់​តែ​ប្រសើរ​អំពីស្ថានភាព និងបញ្ហាដែលមានផ្ទាល់​នៅក្នុងមូល​ដ្ឋាន​របស់ខ្លួន ហើយលើកសំណើ​ឬស្វែងរកដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរ ការិយាល័យជំនាញ ឬក្រសួងស្ថាប័ន​នៅថ្នាក់​ជាតិ​ជាដើម។

          ជារួម ការប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នជាសាកលនៃ​ជំនួយបរទេសរបស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក គឺជាវិញ្ញាសាថ្មីមួយសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប៉ុន្តែក៏ជាផ្នែកមួយដែលអាច​បង្ហាញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមើលឃើញអំពីសមត្ថភាព ភាពធន់ និងថាមភាពប្រកប​ដោយ​ភាព​បត់បែន​របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជា​លក្ខណៈ​​សាកល ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល អាចដោះស្រាយនិងកាត់បន្ថយការ​រងផល​ប៉ះ​ពាល់ពីការ​ផ្អាកជំនួយនេះក្នុងកម្រិតអតិបរមា តាមរយៈវិធានការជាអាទិភាពនានា ដើម្បី​បន្ត​ពន្លឿនការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គមឈានឆ្ពោះទៅកាន់គោលដៅអភិវឌ្ឍឆ្នាំ២០៣០ និង២០៥០៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 11 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:17 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីជំរុញថាមភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងារកាន់តែប្រសើរ រាជរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវបន្តកំណែទម្រង់ស្របតាមភាពចាំបាច់

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីពាក្យចចាមអារ៉ាមពាក់ព័ន្ធនឹងការកែសម្រួលបន្ថែមលើសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចចិត្តរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល ជាដំណើការជាប្រក្រតីនៅក្នុងការដឹកនាំរបស់​រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ អាស្រ័យទៅលើភាពចាំបាច់ និងស្ថានការណ៍តម្រូវជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា នៅក្នុងសង្វៀននយោបាយ តែងតែមានសារឬរូបភាពនយោបាយ «ពិតដូចមិនពិត និងមិនពិតមើលទៅអាចដូចជាការពិត» ដែលនៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានរំលេចថា អ្នកនយោបាយអាចនឹងបង្កើតពាក្យចចាមអារ៉ាមមួយ ដើម្បីផ្ញើសារទៅកាន់មហាជន ក្នុងគោលបំណងស្វែងយល់អំពីទស្សនៈរបស់មហាជន ទៅលើបញ្ហាណាមួយ តាមរយៈប្រតិកម្មផ្សេងៗនៅក្នុងកម្រិតឬជ្រុងណាមួយ ដែលគេអាចលើកយកការប្រតិកម្មទាំងនោះ មកពិចារណានិងវាយតម្លៃថាត្រូវដាក់ចេញនូវការសម្រេចចិត្តបែបណាមួយថា តើត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាយ៉ាងដូចម្ដេច ឬជំរុញនូវកំណែទម្រង់នៅក្នុងចំណុចណាខ្លះជាដើម។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ករណីរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល អ្នកនយោបាយអាចនឹងបង្កើតសារឬពាក្យចចាមអារ៉ាម ដើម្បីស្ទាបស្ទង់សាធារណៈមតិ ឬដើម្បីពិនិត្យមើលឥរិយាបថនៃសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់ ក្នុងគោលបំណងដាស់ស្មារតី ជំរុញឱ្យមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យកាន់តែសកម្មបន្ថែមទៀតជាដើម។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បន្តថា សារនយោបាយឬការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី អាចជាការដាស់ស្មារតីទៅកាន់រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកក្រសួងណាមួយ ឬសម្រាប់សមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទាំងមូល ឱ្យពង្រឹងសមត្ថភាពដឹកនាំ និងបង្កើនការខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យកាន់តែស្វាហាប់ ឆ្លើយតបទៅនឹងភាពចាំបាច់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ ដែលត្រូវបង្កើតសមិទ្ធផលជាក់លាក់ និងលេចធ្លោរបស់ខ្លួន។ ពិតប្រាកដណាស់ ការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដោយកែសម្រួលតួនាទីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីនៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា គឺជាសារដាស់តឿន២ដងរួចមកហើយ សម្រាប់សមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់រូប ហើយក្នុងករណីមានការរុះរើសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីជាថ្មីម្ដងទៀត នឹងក្លាយជាការបញ្ជាក់អំពីភាពចាំបាច់នៃកំណែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជំរុញថាមភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងារកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត។

          ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការសម្រេចចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់ និងរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីសារជាថ្មី អាចជារឿងលំបាកមួយសម្រាប់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការសម្រេចចិត្តវះកាត់ និងដាក់បេក្ខភាពថ្មី ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃដំណើរការក្រសួងស្ថាប័ន និងពង្រឹងភាពស្វាហាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ទោះជាយ៉ាងណា ការពុះពារនូវការលំបាកនេះ នឹងនាំមកនូវលទ្ធផលកាន់តែល្អប្រសើរ ជាមួយនឹងការសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលថ្មីៗ តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីដែលនឹងត្រូវបាន​តែងតាំង។ លោកបណ្ឌិត គាំទ្រចំពោះទស្សនៈកំណែទម្រង់និយម ដោយយោងទៅលើបទពិសោធន៍នៃកំណែទម្រង់នៃបណ្ដាប្រទេសរីកចម្រើននានា ដែលនាំមកនូវសមិទ្ធផលថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ តាមរយៈការសម្រេចចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ និងឆន្ទៈដ៏មោះមុតរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ពោលគឺមានតែជម្នះឱ្យបាននូវឧបសគ្គចម្បងៗនៅចំពោះមុខ និងបន្តកំណែទម្រង់ដ៏ស្វិតស្វាញប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែជឿនលឿនឆ្ពោះទៅមុខបាន។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមទៀតថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ មិនអាចត្រឹមតែស្ដីបន្ទោសមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមនោះទេ ព្រោះដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួងស្ថាប័ននីមួយៗ អាស្រ័យទៅលើការរៀបចំចក្ខុវិស័យ និងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ​ជាក់លាក់ដើម្បីឈានទៅអនុវត្តជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធឆ្ពោះទៅកាន់គោលដៅមួយ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នបានកំណត់។

          ជារួម លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសម្ដែងទស្សនៈគាំទ្រចំពោះការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីអសកម្ម ហើយតែងតាំងបេក្ខភាពដែលមានសមត្ថភាព ថាមភាព និងចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍក្រសួងស្ថាប័ន មិនអាស្រ័យលើវ័យក្មេងឬចាស់ ជាបេក្ខភាពថ្មីឬចាស់នោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវជាបេក្ខភាពដែលយល់ច្បាស់អំពីគោលនយោបាយនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ ស្គាល់និងដឹងសុខទុក្ខរបស់មន្ត្រីរាជការក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់លាស់ និងមានឆន្ទៈបំពេញតួនាទីការងារដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋ សង្គមជាតិ និងឆ្លើយតបទៅនឹងគោលដៅនិងគោលនយោបាយ​ដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ លោកបណ្ឌិតបានគាំទ្រនូវការវះកាត់សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដោយផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការជំរុញវឌ្ឍនភាពនៃវិស័យ ដែលក្រសួងស្ថាប័ន​នីមួយៗទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកសាងភាពរឹងមាំនៃការផ្ដល់សេវាសាធារណៈដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាមន្ត្រីរាជការគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ន។

          បន្ថែមពីនេះ លោកបណ្ឌិត​ក៏រំពឹងខ្ពស់ថា រដ្ឋមន្ត្រីទាំងអស់ដែលកំពុងកាន់តួនាទីនៅតាមក្រសួងស្ថាប័ននានា នឹងបំពេញ​មុខងារភារកិច្ចដោយបង្កើនភាពសកម្មកាន់តែខ្លាំងឡើង ចៀសវាងការយកមុខតំណែងនិងតួនាទីដើម្បីលម្អ ដោយសម្អាងលើហេតុផលផ្សេងៗ ដែលជាការខុសឆ្គងចំពោះទំនុកចិត្ត​របស់ប្រជាជន ដែលបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឱ្យដឹកនាំប្រទេស ឆ្ពោះទៅ​កាន់ការអភិវឌ្ឍ និងវិបុលភាពយូរអង្វែង។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 11 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 11:58 AM

បណ្ឌិត គិន ភា : ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន មិនមានសញ្ញាធ្លាក់ចុះនោះទេ

          ក្រោយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក Guo Jiakun បានព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ ប្រសិនបើមាននរណាហ៊ាននិយាយប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ក្រសួងការបរទេសចិន បញ្ជាក់ថា ចិននិងកម្ពុជាគឺជាមិត្តដែកថែបចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក រួមទាំងចែករំលែកទុក្ខវេទនាជាមួយគ្នាថែមទៀតផង។ ឆ្លើយតបចំពោះករណីនេះ លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ការលើកឡើងដូចនេះ បានបង្ហាញអំពីភាពរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិន ដែលមានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងយូរលង់ណាស់មកហើយ និងបានឈានដល់កម្រិតកំពូលនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោកបណ្ឌិត បានបន្តថា គិតមកត្រឹមពេលនេះ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិននៅពុំទាន់មានសញ្ញាណណាមួយបញ្ជាក់អំពីការធ្លាក់ចុះនៅឡើយនោះដែរ។

          លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានកត់សម្គាល់ថា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន តែងតែគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងគ្រប់វេទិកាតំបន់និងអន្តរជាតិ ជាពិសេស កម្ពុជាតែងតែបង្ហាញនូវ​ការគាំទ្រដោយឥតងាករេ ទៅលើគោលនយោបាយចិនតែមួយ។ ចំណែកនៅក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មវិញ លោកបណ្ឌិត បានមើលឃើញថា កម្ពុជាអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើននៅលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ក៏ព្រោះតែចិន នៅតែជាប្រភពវិនិយោគទុនធំជាងគេ និងជាម្ចាស់ជំនួយធំជាងគេ ក៏ដូចជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់កម្ពុជាផងដែរ។

          ទោះជាយ៉ាងណាអ្វីដែលមានការធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះគឺ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ដែលគេអាចកត់សម្គាល់បានតាមរយៈការធ្លាក់ចុះនៃចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិន មកទស្សនានៅប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំងពីក្រោយការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩កន្លងមក។ គេនៅចាំបានថា នៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិន ក្នុងអំឡុងពេលនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលយើងឃើញ​មានការលើកឡើងនូវការសន្យាជាច្រើន ក្នុងចំណោមសាធារណជនចិនថា នៅក្រោយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ពួកគេនឹងធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។ បើទោះយ៉ាងណា តួលេខនៃភ្ញៀវទេសចរចិន ដែលធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តប្រទេសកម្ពុជាមិនដូចការលើកឡើងខាងលើនោះឡើយ ដោយចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិន បានបន្តធ្លាក់ចុះនៅក្នុងកម្រិតទាបខ្លាំង រហូតដល់ភ្ញៀវទេសចរចិនដែលធ្វើដំណើរមកកាន់កម្ពុជាមានចំនួនតិចជាងគេ រហូតដល់តិចជាភ្ញៀវទេសចរដែលធ្វើដំណើរមកពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសទៅទៀត។

          លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានបន្តកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរយៈពេលមួយរយៈចុងក្រោយនេះ តាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមនៅក្នុងប្រទេសចិន ក៏ដូចជាកាសែតមួយចំនួនដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានជំហរស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលចិន និងដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហុងកុង បានចេញផ្សាយនូវអត្ថបទដែលមានលក្ខណៈជាការវាយប្រហារហូរហែរអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានឹងចិន ពិសេស ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ និងគម្រោងផ្លូវដែកជាដើម ដោយក្នុងនោះមានការបង្ហាញពីជំហរមិនសប្បាយចិត្តពីសំណាក់ចិន ទៅលើគោលនយោបាយការបរទេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចំពោះចិននៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្សព្វផ្សាយទាំងនេះ ពុំមែនជាជំហរផ្លូវការរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននោះទេ​ ហើយលោកបណ្ឌិតក៏បានបង្ហាញផងដែរថា អ្វីដែលជាការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យនៃក្រសួងការបរទេសចិន នឹងជាសារផ្លូវការមួយ ដើម្បីកុំឱ្យមានការបរិហារខ្វះការពិតអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិន។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំណុចសំខាន់ដែលភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ត្រូវផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺ ផ្លែផ្កាជាក់ស្ដែងប្រកបដោយគុណភាព និងនិរន្តរភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺកាន់តែមានសារៈសំខាន់ជាងការប្រកាសរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនថែមទៅទៀត៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 10 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:13 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ជាមួយលោក Madhurjya Kumar Dutta ប្រធានវិទ្យាស្ថានមេគង្គ ពិភាក្សាពីការត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់ការអនុវត្ត​គម្រោង​សាលារៀនទឹកភ្លៀង

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ៨ កើត ខែមាឃ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងក្រុមការងារ រួមជាមួយនឹងសាស្ត្រាចារ្យ មូ យ៉ុងហាន់ (Mooyoung Han) តំណាងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ជាមួយលោក Madhurjya Kumar Dutta ប្រធានវិទ្យាស្ថានមេគង្គ និងក្រុមការងារពីវិទ្យាស្ថានមេគង្គ ក្នុងគោលបំណងជជែកពិភាក្សាអំពីការត្រៀមលក្ខណៈអនុវត្ត​គម្រោង​សាលារៀនទឹកភ្លៀង​ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ​នៅតំបន់ទន្លេមេគង្គ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ដោយមានការគាំទ្រពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័នស្រាវជ្រាវទាំងពីរបានឈានដល់ការអនុវត្តគម្រោងសាកល្បងពីការប្រមូលទឹកភ្លៀងសម្រាប់បរិភោគ នៅសាលាវិទ្យាល័យកំបូល រាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់ថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា គ្រោងនឹងបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រីកវិសាលភាពកម្មវិធីប្រមូលនិងប្រើប្រាស់ទឹកភ្លៀងនេះឱ្យបាន ១ ០០០ សាលារៀន ឱ្យបានដល់សិស្សានុសិស្សតាមសាលាជាច្រើនទៀត នៅតាមបណ្ដាខេត្ត ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។

បន្ថែមពីលើនេះ តំណាងគណៈកម្មការនៃវិទ្យាស្ថានមេគង្គ ក៏គ្រោងនឹងជួបជជែកពិភាក្សាការងារបន្ត ទៅលើវឌ្ឍនភាពការងារគម្រោងសាលារៀនទឹកភ្លៀង នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះជាបន្តទៀតផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 05 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 03:58 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាត្រូវបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ផ្ទៃក្នុងឱ្យស៊ីជម្រៅលើវិស័យការងារ ដើម្បីដណ្តើមឧត្តមភាពប្រកួតប្រជែង រក្សាកំណើននៃការនាំចេញ និងទាក់ទាញការវិនិយោគបន្ថែម

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីយុទ្ធសាស្ត្រដែលកម្ពុជាគួរប្រកាន់ខ្ជាប់ដើម្បីរក្សាកំណើននៃការនាំចេញ និងទាក់ទាញការវិនិយោគ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាត្រូវបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ផ្ទៃក្នុងឱ្យស៊ីជម្រៅលើវិស័យការងារ ដើម្បីដណ្តើមឧត្តមភាពប្រកួតប្រជែង រក្សាកំណើននៃការនាំចេញ និងទាក់ទាញការវិនិយោគបន្ថែម ដើម្បីធានាឱ្យបានថា កម្ពុជាអាចប្រឈមមុខការប្រែប្រួលផ្សេងៗដែលអាចកើតមានឡើង ទាំងនៅក្នុងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មី ក៏ដូចជាការប្រែប្រួលខាងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់មហាអំណាចតំបន់និងពិភពលោក។

​លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជាមានការជជែកពិភាក្សាមិនឯកភាពគ្នាទៅលើបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ឬ EBA សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាក្ដី ប៉ុន្តែតាមរយៈរបាយការណ៍នាំចេញរបស់កម្ពុជា បានបង្ហាញថា ការនាំចេញពីកម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងអឺរ៉ុប ពិតជាសម្រេចបានកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលគួរឱ្យអបអរសាទរ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា នេះគឺជាភាពជោគជ័យមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា កម្ពុជាគួរតែច្បាមយកឱកាសនៃការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត ដើម្បីធានាស្ថិរភាពទីផ្សារនាំចេញ តាមរយៈការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជំរុញទីផ្សារកាន់តែទូលំទូលាយ ដោយមិនគួរពឹងផ្អែកតែទៅលើទីផ្សារណាមួយដែលអាស្រ័យនិន្នាការនៃរដ្ឋបរទេសទាំងនោះខ្លាំងពេក។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ប្រទេសកម្ពុជាគួរតែដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រឱ្យបានជាក់លាក់បន្ថែមពីលើយុទ្ធសាស្ត្រដែលកំពុងអនុវត្តនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដោយលោកបានលើកឡើង ៥ចំណុចគឺ៖

១- ការធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយ និងការទូតសេដ្ឋកិច្ច៖

​កម្ពុជាត្រូវការធ្វើពិពិធកម្មនៅក្នុងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានា ទាំងដៃគូបច្ចុប្បន្ន និងបណ្ដាប្រទេសដទៃផ្សេងៗទៀត ដែលកម្ពុជាអាចមានលទ្ធភាពកសាងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយ ដោយអនុលោមតាមច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ ថ្វីដ្បិតតែរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា បានធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយ និងការទូតសេដ្ឋកិច្ចបានល្អប្រសើរក្ដី ប៉ុន្តែបើតាមទស្សនៈយល់ឃើញរបស់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ កម្ពុជាត្រូវជំរុញការធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយ និងការទូតសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀត ដោយកម្ពុជាត្រូវបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែប្រសើរជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសថ្មីៗ ទាំងទៅលើវិស័យនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈការជំរុញភាពសកម្មនៃតំណាងការទូតកម្ពុជានៅឯបរទេស ដោយត្រូវបង្ហាញនូវសក្ដានុពល និងលក្ខខណ្ឌអំណោយផលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ចំពោះការវិនិយោគ និងការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មជាលក្ខណៈទ្វេភាគី ឬពហុភាគី។ តាមរយៈនេះ តំណាងបេសកកម្មការទូតកម្ពុជានៅឯបរទេស គួរតែតាំងបង្ហាញនូវផលិតផលទាំងឡាយរបស់កម្ពុជា ទាំងផលិតផលកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម ក៏ដូចជាទេសចរណ៍ជាដើម នៅក្នុងឱកាសសមស្របណាមួយ រាប់ចាប់តាំងពីពិធីបុណ្យប្រពៃណីខ្មែរ ពិធីបុណ្យឯករាជ្យ ឬពិធីបុណ្យផ្សេងៗនៅក្នុងរដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះ ដែលអាចអនុញ្ញាតឱ្យមហាជននៅក្នុងប្រទេសដែលខ្លួនកំពុងបំពេញបេសកកម្ម បានដឹង បានស្គាល់ និងអាចស្វែងយល់បន្ថែមកាន់តែច្រើនពីសក្ដានុពលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបាន។

២- ការរៀបចំបទដ្ឋានការងារកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត៖

​បើទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា បានរៀបចំជំរុញភាពសុខដុមនៃការបំពេញការងារបានកម្រិតមួយល្អប្រសើរហើយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែនៅចំពោះមុខស្ថានភាពនៃការវិវត្តជាសាកលនាពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជានៅតែមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការរៀបចំបទដ្ឋានការងារកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត ដើម្បីធានាបាននូវភាពសុខដុមសម្រាប់វិនិយោគិន និយោជក និងនិយោជិតទាំងឡាយ ហើយបង្កបរិយាកាសល្អប្រសើរសម្រាប់ការបំពេញការងារនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ។ ត្រង់ចំណុចនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវត្រួតពិនិត្យ និងពង្រឹងឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត រាប់ចាប់តាំងពីបទដ្ឋានការងារ ច្បាប់ការងារ និងលក្ខខណ្ឌនៅទីកន្លែងបំពេញការងារផ្សេងៗ។

៣- ការពង្រឹងគុណភាពសេវាកម្មនិងផលិតកម្មរបស់កម្ពុជា

​កម្ពុជាត្រូវតែពង្រឹងនូវគុណភាពនៃការបំពេញសេវាកម្មនិងជំរុញផលិតកម្មកាន់តែប្រសើរបន្ថែមទៀត ព្រោះទីផ្សារនាំចេញផលិតផលរបស់កម្ពុជា គឺជាទីផ្សារដែលផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើគុណភាពផលិតផល ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលកម្ពុជាបាននិងកំពុងផលិតនូវផលិតផលម៉ាកល្បីៗរបស់ពិភពលោក យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលទាមទារឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងស្តង់ដារគុណភាពផលិតផលកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត។

៤- ការធានាស្ថិរភាពនយោបាយ៖

​ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែមាននូវស្ថិរភាពនយោបាយនិងសង្គម នៅតែជាប្រធានបទចាំបាច់ និងមានលក្ខណៈដាច់ខាតសម្រាប់កម្ពុជាត្រូវតែសម្រេចឱ្យបាន។ ស្ថិរភាពនយោបាយ គឺជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់ ដែលជាបុព្វលក្ខខណ្ឌផ្ដល់ឱកាសឱ្យអ្នកវិនិយោគបរទេសនិងក្នុងស្រុក អាចដាក់ទុនវិនិយោគ និងរកស៊ី ដោះដូរពាណិជ្ជកម្មបានដោយទំនុកចិត្ត និងគ្មានការព្រួយបារម្ភចំពោះហានិភ័យផ្សេងៗ ព្រមទាំងធានាបាននូវនិរន្តរភាពជាប្រក្រតីនៃដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន។

៥- ការបន្តកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅបន្ថែម៖

​កម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មការវិនិយោគ ហើយការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ដែលបង្កលក្ខខណ្ឌអំណោយផលដល់ការវិនិយោគពីបរទេស គឺជារឿងដ៏សំខាន់មួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវគិតគូរពិចារណាផងដែរ។ ច្បាប់ថ្មី ដែលត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មនោះគឺ ត្រូវសម្របសម្រួល និងផ្ដល់លក្ខខណ្ឌល្អប្រសើរ​ចំពោះរាល់ក្រុមហ៊ុនបរទេសទាំងឡាយ ពិសេសក្រុមហ៊ុន​ ដែលមកពីប្រទេសនាំចូលទំនិញសំខាន់ៗពីកម្ពុជា សំដៅធ្វើយ៉ាងណា លើកទឹកចិត្តវិនិយោគិនពីប្រទេសទាំងនោះ ឱ្យសម្លឹងមើលឃើញពីឱកាសចំណេញនិងភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការវិនិយោគបង្កើតរោងចក្រសគ្រាសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 04 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 12:51 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាទំនាក់ទំនងមានភាពចាស់ទុំយូរអង្វែង តែត្រូវបង្កើនភាពយោគយល់និងទំនុកចិត្តគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ

ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមានអាយុកាល ៧៥ឆ្នាំកន្លងទៅហើយនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ ចាត់ទុកថា ជាទំនាក់ទំនងដែលមានភាពចាស់ទុំនិងយូរអង្វែងមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសទាំងពីរ។ លោកបណ្ឌិត បានបន្តថា ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ តែងតែវិវត្តពីសម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ហើយបើទោះបីជាមានភាពរអាក់រអួលខ្លះ ដោយសារការបត់បែនតាមកាលៈទេសៈនយោបាយពិភពលោក ការប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រកន្លងទៅក្ដី ក៏កម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅតែរក្សាទំនាក់ទំនងរវាងគ្នាអស់រយៈពេល ៧៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ បើតាមការកត់សម្គាល់របស់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បើទោះជានៅក្នុងដំណាក់កាលខ្លះ ភាគីទាំងពីរ មានការយល់ឃើញខុសគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសទាំងពីរ បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង និងបន្តការស្វែងយល់ពីគ្នា ក៏ដូចជារក្សាទំនាក់ទំនងបានអស់រយៈពេលដ៏យូរអង្វែង ព្រមទាំងបន្តទំនាក់ទំនងជាប្រក្រតីបន្តទៅទៀត។

ទោះជាយ៉ាងណា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ មើលឃើញថា ជាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ដែលទាមទារឱ្យមានការស្វែងរកការយល់ដឹងពីគ្នាបន្ថែម និងបង្កើនភាពជឿទុកចិត្តគ្នាបន្តទៀត ដើម្បីរក្សាបាននូវផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងពីរ ទាំងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់លោកបណ្ឌិត ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈទស្សនៈអវិជ្ជមានពីសំណាក់អ្នកតាមដាន ក៏ដូចជាអ្នកវិភាគមួយចំនួន ដែលជួនកាលបានអះអាងថា កម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនបានមើលឃើញអំពីផលប្រយោជន៍ពីទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ ប៉ុន្តែជាសច្ចភាពនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋនឹងរដ្ឋ តែងតែហុចផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងកម្រិតណាមួយផ្សេងៗគ្នា។ លោកបណ្ឌិត បានបន្ថែមទៀតថា បើទោះបីជាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងប្រទេសធំឬប្រទេសតូចក៏ដោយក្ដី គ្មានទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋណាមួយ ដែលមិនផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់គ្នាទៅវិញទៅមកនោះឡើយ ពោល ផលប្រយោជន៍នៃទំនាក់ទំនងនោះ អាចស្ថិតនៅលើលម្ហភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ឥទ្ធិពលការទូត ផលប្រយោជន៍នៅក្នុងលម្ហយុទ្ធភូមិសាស្ត្រ និងកិច្ចការអន្តរជាតិផ្សេងៗទៀត តែងតែមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋមួយនឹងរដ្ឋមួយទៀត។

ដោយឡែក សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្រៅតែពីផលប្រយោជន៍ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ កម្ពុជាក៏ទទួលបានផងដែរ នូវផលប្រយោជន៍ដែលកើតចេញពីការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលកម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ដ៏ច្រើនសន្ធឹកមួយ ដែលបានរួមចំណែកក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់កម្ពុជាផងដែរ។ នេះគឺជាចំណុចដែលកម្ពុជាត្រូវការ និងគប្បីមានការយកចិត្តទុកដាក់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។

ជាការពិតណាស់ប្រទេសទាំងពីរ ពិតជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការស្វែងយល់អំពីតម្រូវការ និងការចង់បានពីភាគីម្ខាងទៀត ពោល ត្រូវតែមានការឈ្វេងយល់ និងជជែកពិភាក្សាគ្នាឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ទាំងនៅក្នុងកម្រិតថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រីនយោបាយ និងមន្ត្រីបច្ចេកទេសជាដើម។ ការឈ្វេងយល់អំពីគ្នាទៅវិញទៅមកនេះ ក៏គួរតែធ្វើឡើងទាំងទៅលើទិដ្ឋភាពនយោបាយ ទិដ្ឋភាពច្បាប់  ទិដ្ឋភាពសង្គមវិជ្ជានយោបាយ និងទិដ្ឋភាពនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលនៅក្នុងលម្ហភូមិសាស្ត្រផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏គួរតែមានការរៀបចំនូវការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈរវាងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយឈរលើមូលដ្ឋានវិទ្យាសាស្ត្រផងដែរ ដើម្បីផ្ដល់នូវធាតុចូលដល់រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ នៅក្នុងការកំណត់គោលនយោបាយ ក៏ដូចជាជំហរនយោបាយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគិ សម្ដៅធ្វើយ៉ាងណាលើកកម្ពស់ការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍កាន់តែប្រសើរពីទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។ រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ គួរតែជំរុញជំនួបពិភាក្សា និងការដោះដូរទស្សនៈយល់ឃើញរវាងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃប្រទេសទាំងពីរ ឱ្យបានកាន់តែញឹកញាប់ ពិសេសនៅលើប្រធានបទក្ដៅនានា ដែលអាចបង្កការយល់ច្រឡំលើគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ ដោយសារតែសារពីអ្នកសារព័ត៌មាន ឬអ្នកវិភាគមួយចំនួន ដែលលើកឡើងដោយភាពលម្អៀងដោយសារតែនិន្នាការផ្សេង​ៗ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា កម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ពិតជាមានភាពចាំបាច់ណាស់នៅក្នុងការបង្កើនទំនុកចិត្ត និងជំនឿជាក់លើគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់កម្រិតទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលហុចផ្លែផ្កាឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។

លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា កន្លងទៅនេះ បញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាករណីកំពង់ផែយោធារាម រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានបង្ហាញអំពីតថភាពនៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍកំពង់ទឹកជ្រៅរាម  ដែលធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារ និងល្បាតនៅលើដែនទឹកស្ថិតក្នុងអធិបតេយ្យកម្ពុជា របស់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ហើយកម្ពុជាពិតជាបានបង្ហាញនូវសមានចិត្តបើកទូលាយចំពោះបំណងស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានយោធាជើងទឹកនេះ សម្រាប់ប្រទេសជាដៃគូទាំងឡាយរបស់កម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិតថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ទៀតថា ការបើបង្ហាញនិងអនុញ្ញាតឱ្យមានការធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានយោធាជើងទឹករបស់កម្ពុជានេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃការជំរុញនិងកសាងទំនុកចិត្តពីសំណាក់ប្រទេសជាដៃគូទាំងអស់របស់កម្ពុជា ហើយក៏ជាការបង្ហាញអំពីសុចរិតភាពរបស់កម្ពុជាផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា មានសារព័ត៌មាន និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន ហាក់ដូចជាព្យាយាមបំប៉ោងព្រឹត្តិការណ៍ និងបំភ្លៃការពិត បង្កឱ្យមានការមិនយល់ពីគ្នានៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហើយបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះថែមទៀតផង។ ដូច្នេះ ដើម្បីកសាងបាននូវទំនុកចិត្តនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ កម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក គប្បីជំរុញកិច្ចពិភាក្សា និងផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈយល់អំពីគ្នាទៅវិញទៅមក តាមរយៈការជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងរវាងថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រីនយោបាយ ក៏ដូចជាមន្ត្រីបច្ចេកទេ ព្រមទាំងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីដោះស្រាយនូវចំណុចខ្វែងគំនិតគ្នា និងលុបបំបាត់ការភ័ន្តច្រឡំមួយចំនួនដែលបង្កឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសៅរ៍, 01 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 12:37 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ជាអង្គភាពផ្ដល់សេវាកម្មជួរមុខរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មន្ត្រីទាំងអស់ត្រូវតែបំពេញការងារប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ និងគោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ «អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ជាអង្គភាពផ្ដល់សេវាកម្មជួរមុខរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មន្ត្រីទាំងអស់ត្រូវតែបំពេញការងារប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ និងគោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់» នេះជាប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់របស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងឱកាសអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៣កើត ខែមាឃ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា ស្ថាប័នរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាគឺជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិ និងជាស្ថាប័នមួយដែលផ្ដល់នូវគម្រូនៃការរៀបចំចក្ខុវិស័យ ក៏ដូចជាធាតុចូលសម្រាប់ស្ថាប័ននានា ដូច្នេះ រាល់ការបំពេញការងាររបស់មន្ត្រីរាជការ និងបុគ្គលិកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រូវតែមានការរៀបចំបែងចែក ចាត់តាំង និងប្រគល់ភារកិច្ចច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងត្រូវធានាឱ្យបាននូវការបំពេញការងារ​ដោយមានរបៀបរៀបរយនៅក្នុងស្ថាប័ន។ ត្រង់ចំណុចនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានក្រើនរំឭកដល់មន្ត្រីរាជការនិងបុគ្គលិកទាំងអស់នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាថា ក្នុងនាមជាជាអង្គភាពផ្ដល់សេវាកម្មជួរមុខរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មន្ត្រីទាំងអស់នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ត្រូវតែបំពេញការងារប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ និងគោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តថា សម្រាប់មន្ត្រីរាជការ ក្រៅតែពីការបំពេញការងារប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ និងគោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ ចាំបាច់ត្រូវអនុវត្តការងារស្របតាមច្បាប់ស្ដីពី លក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានជំរុញឱ្យមន្ត្រីរាជការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងអស់ ត្រូវតែបំពេញការងារប្រកបដោយមនសិការ និងការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ចំពោះតួនាទីនិងភារកិច្ច ដែលថ្នាក់ដឹកនាំបានប្រគល់ជូន។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ​ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីទាំងអស់ ត្រូវចូលរួមផ្ដលមតិយោបល់ប្រកបដោយការស្ថាបនា ចំពោះដំណើការប្រព្រឹត្តទៅនៃអង្គភាពចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីកែលម្អសេវាកម្ម និងលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៃដំណើរការការងារនៅក្នុងស្ថាប័ន។ បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ការចូលរួមពីសំណាក់មន្ត្រីទាំងអស់ នៅក្នុងការជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃដំណើរការស្ថាប័ន ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ហើយក៏ជាការបង្ហាញស្មារតីចូលរួម ដើម្បីការរីកចម្រើននៃស្ថាប័នផងដែរ។

នៅចុងបញ្ចប់នៃកិច្ចប្រជុំ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានជំរុញឱ្យគ្រប់មជ្ឈមណ្ឌល វិទ្យាស្ថាន និងនាយកដ្ឋានទាំងអស់ ពន្លឿនកិច្ចការងារដែលបានកំណត់ទិសដៅ និងអនុវត្តស្មារតីសម្រេចនៃអង្គប្រជុំកន្លងមក ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងលើកឡើងនូវបញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងការបំពេញការងារ បន្ទាប់ពីការអនុវត្តតាមស្មារតីសម្រេចនៃអង្គប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែនាព្រឹកនេះ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 31 មករា 2025 ម៉ោង 04:37 PM

អ្នកស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីស្នាដៃស្រាវជ្រាវស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល»

នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១០រោច ខែបុស្ស ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ អ្នកស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីស្នាដៃស្រាវជ្រាវស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» ដែលមានការអញ្ជើញចូលរួមបកស្រាយ និងធ្វើបទបង្ហាញពីសំណាក់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច លោកជំទាវ កែវ ណារុំ លោកស្រី យ៉ាន់ វិភាជរ័ត្ន និងលោក ចាន់ សោភ័ណ។

បទបង្ហាញនាព្រឹកនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីបង្ហាញអំពីលទ្ធផល នៃការស្រាវជ្រាវចងក្រងឯកសារ នៅក្នុងគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» ដែលផ្ដួចផ្ដើមគំនិតនិងចង្អុលបង្ហាញពីសំណាក់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ គម្រោងស្រាវជ្រាវដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ មានការចូលរួមសិក្សាស្រាវជ្រាវពីសំណាក់អ្នកជំនាញចំនួន ៣រូបគឺ លោកជំទាវ កែវ ណារុំ, លោកស្រី យ៉ាន់ វិភាជរ័ត្ន និង លោក ចាន់ សោភ័ណ ដែលសុទ្ធសឹងជាអ្នកជំនាញវប្បធម៌ និងសិល្បៈខ្មែរ។

គោលបំណងនៃការអនុវត្តនូវគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» គឺដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រមូលនិងចងក្រងទុកជាឯកសារ, ថែរក្សាមរតកជាស្នាដៃរបស់បុព្វបុរសខ្មែរ, បង្កើតសារមន្ទីរតាំងបង្ហាញសម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ និងតាំងបង្ហាញស្នាដៃដល់ភ្ញៀវជាតិ​និងអន្តជាតិ ដើម្បីយល់ដឹងនិងស្វែងយល់អំពីសម្លៀកបំពាក់ខ្មែរទាំង១០សម័យកាល។

គម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» ត្រូវបានអនុវត្តដោយផ្ដោតទៅលើសម្លៀកបំពាក់ខ្មែរនៅក្នុងសម័យនីមួយៗដូចខាងក្រោម៖

        ១. នគរភ្នំ ​ឬ​សម័យហ្វូ​ណន ​(ស.វ. ​ទី១-​៦​)

        ២. សម័យ ​ចេន​ឡា ​(ស.វ. ទី៧-​៨​)

        ៣. សម័យ​អង្គរ (ស.វ​. ទី៩-​១៣​)

        ៤.​ សម័យចតុមុខ ​(ស.វ. ​ទី១៤-​១៥​)

        ៥. សម័យលង្វែក (ស.វ. ទី១៦-​១៧)

        ៦. សម័យឧដុង្គ ​(ចុងស.វ. ​ទី១៧-​១៨​)

        ៧. សម័យ​អាណាព្យាបាល​បារាំង ​(ស.វ. ​ទី១៩-​២០​)

        ៨.​ សម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម (​ឆ្នាំ​១៩៥៥ ដល់ ​ឆ្នាំ១៩៧០​)​

        ៩. សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ (​ឆ្នាំ​១៩៧០ ​ដល់ ​ឆ្នាំ​១៩៧៥​)

        ១០. សម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (​ឆ្នាំ១៩៧៥ ​ដល់ ឆ្នាំ​១៩៧៩​)

ការស្រាវជ្រាវខាងលើនេះ ធ្វើឡើងដោយផ្ដោតទៅលើវិធីសាស្ត្រចម្រុះរួមមាន ការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនៅតាមបណ្ណាល័យជាតិនិងបណ្ណាល័យផ្សេងៗ ការស្រាវជ្រាវ​តាមបណ្ណាល័យអេឡិចត្រូនិច ការស្រាវជ្រាវ​តាមសារមន្ទីរនៅតាមបណ្ដាក្រុង​និងខេត្ត ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ​តាមប្រាសាទនានានៃប្រទេសកម្ពុជា និងការសិក្សាស្វែងយល់បន្ថែមតាមរយៈធ្វើបទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកជំនាញនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធ និងចំណាយពេលសិក្សាស្រាវជ្រាវចងក្រងអស់រយៈពេល៣ឆ្នាំ ដោយចងក្រងឯកសារសរុបបានចំនួន ៨៣៣ ទំព័រ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា ការរៀបចំធ្វើបទបង្ហាញ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» គឺជាការបង្ហាញអំពីអំពីលក្ខណៈនិងសណ្ឋាននៃសម្លៀកបំពាក់របស់ខ្មែរដែលវិវត្តពីសម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ហើយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានបង្ហាញក្ដីរំពឹងថា ព្រះសង្ឃ មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិត និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលនិមន្តនិងចូលរួមស្ដាប់បទបង្ហាញនាពេលនេះ នឹងក្លាយទៅជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយអំពីវប្បធម៌ និងពង្រីកចំណេះដឹងមហាជនទូទៅអំពីសម្លៀកបំពាក់ខ្មែរយើងនៅក្នុងសម័យកាលនីមួយៗ។ បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ គម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» ត្រូវបានដាក់ឱ្យអនុវត្ត ដោយយោងទៅលើហេតុផលសំខាន់ៗចំនួន ៧ គឺ៖

        ១. សម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំពីសមត្ថភាពរបស់មនុស្ស និងការរីកចម្រើននៃជាតិសាសន៍នីមួយៗ

        ២. សម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំពីវប្បធម៌នៃសង្គមមនុស្ស នៅក្នុងសម័យកាលនីមួយៗ

        ៣. សម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំពីឥទ្ធិពលមនុស្សតាមសម័យកាល

        ៤.​ សម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំពីចិត្តសាស្ត្រ និងចរិតលក្ខណៈរបស់មនុស្សនៅក្នុងសង្គម

        ៥. សម្លៀកបំពាក់ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីធម្មជាតិនៃតំបន់ និងក្នុងសម័យកាលនីមួយៗ

        ៦. សម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំសម្លៀកបំពាក់បង្ហាញអំពីពីអំណាចនៃបុគ្គល

        ៧. សម្លៀកបំពាក់ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីមនោសញ្ចេតនារបស់បុគ្គលនៅក្នុងសម័យកាលនីមួយៗ

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បទបង្ហាញ ស្ដីពី «សម្លៀកបំពាក់ខ្មែរ១០សម័យកាល» នាព្រឹកនេះ មានការនិមន្តនិងចូលរួមពីសំណាក់ព្រះសង្ឃ មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិត និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវសរុបចំនួន ៣២៤នាក់៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 23 មករា 2025 ម៉ោង 12:00 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំថ្មីរបស់លោកដូណាល់ត្រាំ កម្ពុជាគួរតែច្បាមយកឱកាសពង្រីកទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាច និងពង្រឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនបន្ថែមនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ

          នៅក្នុងឱកាសឡើងកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥កន្លងទៅនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ក្នុងដំណាក់កាលនេះ គឺជាពេលវេលាដ៏សមស្របមួយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា នៅក្នុងការច្បាមយកឱកាសពង្រីកទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាច និងពង្រឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនបន្ថែមនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលដឹកនាំជាថ្មីដោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ នៅតែបន្តអនុវត្តនយោបាយគាំពារនិយមគឺ ការគិតគូរប្រយោជន៍អាម៉េរិកជាចម្បង (American First) ដែលមេដឹកនាំរូបនេះ ធ្លាប់បានអនុវត្តរួចមកហើយកាលពីអាណត្តិដឹកនាំដំបូងរបស់លោក ហើយការដឹកនាំជាថ្មីរបស់លោក ក៏នឹងមិនមានភាពខុសគ្នាច្រើននោះដែរ ពោលសហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងមិនខ្លាចរអារនឹងសើរើនយោបាយទាំងឡាយណា ដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ យល់ថាបានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាម៉េរិកបង់តម្លៃគ្មានប្រយោជន៍នោះទេ។

          នៅក្នុងការចូលកាន់តំណែងដំបូង លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចុះហត្ថលេខាលើក្រឹត្យប្រតិបត្តិមួយចំនួនដូចជា ការដកខ្លួនចេញសាជាថ្មី ពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក និងកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុ ទីក្រុងប៉ារីស ជាដើម ដែលនេះគឺជារឿងគួរឱ្យសោកស្ដាយទាំងសម្រាប់ប្រជាជនសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងពិភពលោកទាំងមូល។ ឥរិយាបថនយោបាយរបស់ប្រធានាធិបតីថ្មីសហរដ្ឋអាម៉េរិករូបនេះ ក៏នឹងធ្វើឡើងចំពោះសំណុំរឿងផ្សេងៗទៀត ទាំងសម្រាប់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនិងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ហាក់ពុំទាន់បានផ្ដល់តម្លៃដល់ទម្ងន់យុទ្ធភូមិសាស្ត្រនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនោះទេ បើតាមការថ្លែងសុន្ទរកថានៅថ្ងៃដំបូងនៃការចូលកាន់តំណែងជាលើកទីពីររបស់លោកក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការផ្ដល់តម្លៃលើទម្ងន់យុទ្ធភូមិសាស្ត្រ (Geostrategic) នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នយោបាយគិតគូរប្រយោជន៍អាម៉េរិកជាចម្បង បរិបទនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាច លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានវាយតម្លៃថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំសារជាថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងមិនមានការកើនឡើងឬថយចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ពោល សហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងពុំចាត់ទុកថា កម្ពុជាមានទម្ងន់យុទ្ធភូមិសាស្ត្រសំខាន់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកឬមិនមែនជាអាទិភាពនៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ឡើយ។

          បើតាមលោកបណ្ឌិត កម្ពុជាខ្លួនឯងត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងរៀបចំគោលនយោបាយការបរទេសយ៉ាងណា ឱ្យសមស្របនៅក្នុងបរិបទនៃការប្រែប្រួលភូមិសាស្ត្រនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងនៅក្នុងរយៈពេលវែងខាងមុខ ពិសេសក្នុងអំឡុងពេលនៃការដឹកនាំរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលជាមេដឹកនាំគាំពារនិយមរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា នយោបាយគាំពារនិយម ត្រូវបានអនុវត្តតាំងពីដើមអាណត្តិទីមួយរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ មកម្ល៉េះ ហេតុនេះហើយ កម្ពុជាក៏ត្រូវតែរៀនសូត្រអំពីបទពិសោធន៍​និងស្ថានការណ៍ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៅក្នុងបរិការណ៍ដូចគ្នានេះ ព្រមទាំងព្យាករណ៍នូវលទ្ធភាពប្រែប្រួលស្ថានការណ៍ពិភពលោក ពិសេសនៅក្នុងសំណុំរឿងចម្បងៗរបស់ពិភពលោកដែលកំពុងកើតមានឡើង ដើម្បីត្រៀមលក្ខណៈឆ្លើយតប និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវជំហរការទូតដ៏សមស្រប ក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ កម្ពុជាក៏ត្រូវមានជំហរការទូតបត់បែន ពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោក ដើម្បីធានាយ៉ាងណា រក្សាបាននូវពិពិធភាពនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិប្រកបដោយភាពស្វាហាប់។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានវាយតម្លៃបន្ថែមថា នៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងមិនផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការជំរុញស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងប្រជាធិបតេយ្យ យកធ្វើជាលេសដើម្បីបុព្វហេតុភូមិសាស្ត្រនយោបាយអាម៉េរិកនោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានគូសរំឭកអំពី ជំហររបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងអាណត្ដិដឹកនាំដំបូងរបស់លោក គឺនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ លោកបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ទៅ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដោយបានបញ្ជាក់អំពីបំណងពង្រឹងចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលកាលណោះកំពុងមានភាពរកាំរកូសជាច្រើនឆ្នាំ។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាម៉េរិក គោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា និងមិនទាមទារឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំនៅកម្ពុជានោះទេ។ ពោលគឺ រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ មិនបានបន្ថែមឬបន្ថយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជានោះឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក អាចនឹងរីកចម្រើន ឬត្រូវបានលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតទៅបាន អាស្រ័យទៅលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាខ្លួនឯងផ្ទាល់ ពង្រឹងតួនាទីរបស់ខ្លួននៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បីឱ្យមហាអំណាចពិភពលោកនេះ អាចវាយតម្លៃ ឬផ្ដោតសារៈសំខាន់ជាបន្ថែមមកលើទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងភាពចាំបាច់នៅក្នុងការកសាងទំនាក់ទំនងល្អបន្ថែមជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា។

          សម្រាប់ទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច-ពាណិជ្ជកម្ម រវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក យើងឃើញថា បើទោះបីជាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) បានផុតកំណត់ក៏ដោយក្ដី ក៏គេមើលឃើញថា តួលេខនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅតែរក្សាបាននៅក្នុងកម្រិតមួយ​ល្អប្រសើរផងដែរ ដែលស្របទៅនឹងការលើកឡើងខាងលើនេះផងដែរ ដោយកម្ពុជាត្រូវតែប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតនៅក្នុងការជំរុញកំណើនទំហំពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយផ្អែកទៅលើទិដ្ឋភាពនយោបាយការបរទេសនៃរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ និងស្ថានការណ៍វិវត្តបន្តទៅមុខទៀត ព្រោះប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) មិនមែនជាគោលការណ៍គ្រឹះនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិកទៀតនោះឡើយ ពោលគឺអាស្រ័យទៅលើឥរិយាបថនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិកដោយផ្ទាល់ ពិសេសនៅក្នុងរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ នេះដោយផ្ទាល់។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ផ្ទៃក្នុង និងតម្រង់ទិសនៃការសម្របសម្រួលនយោបាយការបរទេសឱ្យបានក្នុងកម្រិតខ្ពស់បំផុត ជាមួយនឹងឥរិយាបថនយោបាយការបរទេសទន់ភ្លន់ និងវ័យឆ្លាត ស្របតាមបរិការណ៍នយោបាយអន្តរជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាស្វះស្វែងរកផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចជាមួយមហាអំណាចពិភពលោកមួួយនេះ។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងផងដែរ អំពីទំនាក់ទំនងយោធា កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលនៅក្នុងចុងអាណត្តិរបស់លោក ចូ បៃដិន ទំនាក់ទំនងនេះ មានសញ្ញាណខិតទៅរកភាពល្អប្រសើរឡើងវិញ ដែលស្របទៅនឹងការមិនបន្ថែមឬបន្ថយទម្ងន់យុទ្ធសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ កម្ពុជាគួរតែច្បាមឱកាសនេះ ពង្រឹងបន្ថែមនៅក្នុងទិដ្ឋភាពប្រកបដោយសញ្ញាណវិជ្ជមាន នៃទំនាក់ទំនងយោធា កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីពង្រឹងនូវសមត្ថភាពកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ទាំងយុទ្ធោបករណ៍ យុទ្ធសាស្ត្រ និងបច្ចេកទេសផ្សេងៗ ក៏ដូចជាការរៀបចំកិច្ចសហប្រតិបត្តិការហ្វឹកហាត់ឡើងវិញជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងគោលបំណងទាញយកផលប្រយោជន៍ជាអតិបរមា ពីនយោបាយការបរទេសរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលនឹងមិនដាក់សម្ពាធ ឬសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមលើសំណុំរឿងណាមួយជាមួយនឹងកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា កម្ពុជា គួរតែជំរុញឱ្យមានឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដោះដូរបច្ចេកទេស ការបណ្ដុះបណ្ដាលមន្ត្រីជំនាញយោធារបស់កម្ពុជា ការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្លាស់ប្ដូរព័ត៌មាន សន្តិសុខ និងការធ្វើយសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា ឱ្យកាន់តែសកម្មឡើងវិញ ដោយអនុលោមទៅតាមខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៥៣ ដោយពង្រឹងទំនាក់ទំនងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសជាដៃគូ និងមហាអំណាចទាំងអស់ សំដៅធ្វើយ៉ាងណារក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ប្រកបដោយមិត្តភាពនិងការស្ថាបនា។

          ជារួម លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ការវិលត្រឡប់មកដឹកនាំសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាថ្មីម្ដងទៀតនេះរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ គឺជាឱកាសសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងទំនាក់ទំនងយោធា ដែលទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះគឺ អាស្រ័យលើប្រទេសកម្ពុជាខ្លួនឯង នៅក្នុងការរៀបចំខ្លួនឱ្យបានរួចរាល់នៅក្នុងការធ្វើការជាមួយលោក ដូណាល់ ត្រាំ នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំជាថ្មីរបស់លោក ស្របពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់កម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 23 មករា 2025 ម៉ោង 10:46 AM