រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកមិនទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះ ៧មករា ស្មើនឹងគាំទ្ររបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) និងប្រមាថអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ដែលស្លាប់នៅក្នុងរបបនេះ

          ថ្លែងក្នុងឱកាសពិធីអបអរសាទរខួបទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា (៧ មករា ១៩៧៩-៧ មករា ២០២៥) នៅវត្តឃុំអណ្តូងពោធិ៍ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា ថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩0 គឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាយើង ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់និន្នាការនិងពណ៌សម្បុរ ត្រូវតែចងចាំអំពីព្រឹត្តិការណ៍បញ្ចប់សោកនាដកម្មដ៏ជូរចត់បំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ នៃការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហម ប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្លាក់ទៅក្នុងស្ថានភាពគុកឥតជញ្ជាំង ដោយក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម គ្រប់គ្រងដោយបិទទ្វារប្រទេសពីពិភពលោកខាងក្រៅ ហើយសម្លាប់ប្រជាជនឯងយ៉ាងរង្គាលនិងឃោរឃៅបំផុត។ ចំណែកឯ ស្រូវអង្ករដែលបង្កបង្កើនផល បែរជាត្រូវបានរបបនេះយកទៅឱ្យបរទេសទៅវិញ ហើយទុកឱ្យប្រជាជនខ្លួនអត់ឃ្លាន ឈឺថ្កាត់ និងស្លាប់ជាច្រើនឥតគណនា។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្ថានភាពនេះ មិនធ្លាប់មានកើតឡើងក្នុងប្រទេសណាមួយលើពិភពលោកនោះឡើយ។ នៅក្នុងដំណាក់កាលនោះ ប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ មានការភ័ន្តច្រឡំលើនយោបាយកម្ពុជា ដោយមិនជឿថាមានការកាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង រហូតដល់ស្លាប់ប្រជាជនកម្ពុជាអស់ជាង៣លាននាក់នោះទេ ហើយប្រសិនបើគ្មានថ្ងៃជ័យជម្នះ៧មករានោះទេ ខ្មែរក្រហមអាចនឹងសម្លាប់អស់ប្រជាជនខ្មែរដោយចៀសពុំរួចឡើយ ដោយការធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង និងការចាត់ទុកប្រជាជនខ្លួនជាខ្មាំងសត្រូវ។

          ទោះជារបបនេះមានលក្ខណៈឃោរឃៅយង់ឃ្នង និងពិតជាបានកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបដែលរស់នៅក្នុងជំនាន់នោះ សុទ្ធតែអាចធ្វើជាសាក្សីក៏ដោយក្ដី ក៏បច្ចុប្បន្ន នៅមានមានទស្សនៈនយោបាយមួយចំនួន នៅមិនទទួលស្គាល់លើរបបគ្រប់គ្រងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា ឬច្រានចោលនូវជ័យជម្នះ។

          ជាមួយគ្នានេះ មានទស្សនៈខ្លះបានលើកថាថ្ងៃ៧មករា គឺជាការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសវៀតណាមមកលើកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា នៅក្នុងស្ថានភាពនាពេលនោះ បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជនខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ដើម្បីរំដោះប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងដោយឆ្កួតលីលានោះ កម្ពុជាត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ទើបឥស្សរជនជាអ្នកតស៊ូខ្មែរបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា «យើងត្រូវដឹងថា ដើម្បីរំដោះប្រទេសបាន យើងមានតែពឹងប្រទេសវៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាង និងជាប្រទេសដែលយល់ព្រមជួយយើង។ យើងមិនអាចទៅពឹងដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ឬប្រទេសផ្សេងទៀតបានទេ»។

          បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពី ប្រសាសន៍របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធិមីទ្ទីងរំឭកខួបលើកទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា ដែលសម្ដេចបានស្នើដល់ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងការអនុវត្ត "ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួល ស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ"។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងគូសបញ្ជាក់ថា ការណ៍នេះជា កាលៈទេសៈតម្រូវសម្រាប់ការធានាស្ថិរភាព និងសន្តិភាពយូរអង្វែងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

          ជាចុងក្រោយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ពិសេសយុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយ ត្រូវចងចាំ និងចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព ដែលប្រជាជាតិខ្មែរបានដណ្ដើមយកមកដោយលំបាកនេះ ដោយត្រូវបន្តជ្រោងទង់សន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ហើយខិតខំធ្វើយ៉ាងបញ្ចៀសឱ្យបាន កុំឱ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងអន្លង់នៃសង្រ្គាមបន្តទៅទៀត ព្រោះសន្តិភាពគឺជាបុព្វលក្ខខណ្ឌដ៏ចម្បងបំផុត នៅក្នុងការដំណើរការអភិវឌ្ឍសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រជាជាតិនីមួយៗ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 12 មករា 2025 ម៉ោង 12:27 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ គួរប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋាន លើករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររប​ស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសថៃនាពេលថ្មីៗមកនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ គួរតែជៀសវាងការប្រញាប់ប្រញាល់បកស្រាយករណីនេះឱ្យហួសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ នៃរដ្ឋអធិបតេយ្យទាំងពីរដែលអាចនាំទៅដល់ការភ័ន្តច្រឡំស្ថានការណ៍នយោបាយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងថៃ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការបកស្រាយនៅក្នុងជ្រុងណាមួយលើសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់នៃករណីនេះ ក៏អាចនាំទៅដល់ការបំភ័ន្តស្នាមរបួសនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ ហើយមហាជននៃប្រទេសទាំងសងខាង គួរតែទុកលទ្ធភាពដល់អាជ្ញាធរនៃប្រទេសទាំងពីរ ដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានសំណូមពរដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងមន្ត្រីជំនាញនៃប្រទេសទាំងពីរ ផ្ដល់កិច្ចសហការល្អនឹងគ្នាដើម្បី ស៊ើបអង្កេតលើករណីនេះឱ្យបានហ្មត់ចត់ ទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់នៃប្រទេសទាំងពីរ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ នៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យរៀងខ្លួន ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ ផ្ដល់ភាពជឿជាក់ទៅដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ អ្នកនយោបាយ និងបកស្រាយទៅកាន់មហាជន និងប្រជាជាតិទាំងពីរ ក្នុងគោលបំណងកសាងភាពកក់ក្ដៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ។

ជាមួយគ្នា លោកបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ក្នុងនាមលោកបណ្ឌិតជាពលរដ្ឋខ្មែរ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ ក៏គួរតែបង្ហាញសមានចិត្តចំពោះករណីឃាតកម្មលើជនរងគ្រោះជាពលរដ្ឋខ្មែររូបនេះ និងចូលរួមរំលែកទុក្ខជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះផងដែរ បើទោះបីជាមាននិន្នាការនិងពណ៌សម្បុរនយោបាយផ្សេងគ្នាឬដូចគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គួរតែមានការសម្ដែងសមានចិត្តចូលរួមរំលែកទុក្ខ ដែលជាការបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃប្រជាជាតិខ្មែរ ការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើជនរួមជាតិខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញភាពកក់ក្ដៅចំពោះគ្រប់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្នាក់នៅ ធ្វើដំណើរ ឬកំពុងមានវត្តមាននៅបរទេសទាំងអស់ថា ទោះបីជាមាននិន្នាការខុសគ្នា ឬមានពណ៌សម្បុរនយោបាយខុសគ្នាយ៉ាងណាក្ដី ក៏យើងនៅតែមានឈាមជ័រ និងបេះដូងជាប្រជាជាតិខ្មែរតែមួយដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញនូវជំនឿជាក់ថា មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលសុទ្ធសឹងជាអ្នកបន្តវេនជំនាន់ក្រោយនៃមេដឹកនាំនយោបាយ ដែលមានបទពិសោធន៍យូរអង្វែងនៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ទាំងរវាងប្រទេស និងរវាងគ្រួសារនៃថ្នាក់ដឹកនាំ ករណីនេះនឹងមិននាំមកនូវផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ទំនាក់ទំនង ឬបង្កអរិភាពរវាងគ្នានឹងគ្នា សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ នោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា អ្នកនយោបាយគួរតែមានបទពិសោធន៍នៅក្នុងការថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ ចៀសវាងការបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យករណីនេះក្លាយទៅជាបញ្ហាប្រឈមរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កម្ពុជា-ថៃ មិនត្រឹមតែត្រូវថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ តែប្រទេសទាំងពីរ ក៏ត្រូវតែផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅផ្នែកផ្លូវច្បាប់ដល់ភាគីរងគ្រោះ រួមទាំងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។

បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានធ្វើការទាញចំណាប់អារម្មណ៍ផងដែរថា ករណីឃាតកម្មនេះ កើតឡើងទៅលើអ្នកនយោបាយដែលជាអតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សធ្លាប់មានសម្លេងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលតិចឬច្រើន ពិតជាមានការចូលរួមមតិផ្សេងៗនៅក្នុងការរិះគន់លើករណីមួយចំនួនដែលមជ្ឈដ្ឋាននយោបាយអាចធ្វើការកត់សម្គាល់បានផងដែរ ដូច្នេះហើយ ចង់ឬមិនចង់ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងអ្នកដទៃផ្សេងទៀត ដែលអាចទាញប្រយោជន៍ពីករណីនេះ គឺពិតជាអាចកេងចំណេញនយោបាយនៅក្នុងករណីនេះដោយចៀសពុំរួចឡើយ។ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត បានអំពាវនាវជាថ្មីថា គេមិនត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើការសន្និដ្ឋានឱ្យហួសពីមូលដ្ឋានអង្គហេតុនៃសំណុំរឿង និងអង្គច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ព្រោះនៅក្នុងករណីខ្លះ បើទោះបីជាយើងបានមើលឃើញនៅក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូ ឬទទួលបានតាមសារព័ត៌មានដែលមាននិន្នាការលម្អៀងមួយចំនួន ដែលវាយតម្លៃដោយគ្មានការស៊ើបអង្កេតជាក់លាក់ក្ដី គ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃហេតុការណ៍តែប៉ុណ្ណោះ គេមិនអាចយកការយល់ឃើញទាំងនេះ ទៅធ្វើការអត្ថាធិប្បាយ និងទាញចូលទៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ឬជាការដុតរោល និងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិនៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សំណូមពរដល់អ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន សូមកុំទាន់ប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ឬសន្និដ្ឋានឱ្យជ្រុលលើសពីការពិតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ ដែលអាចរុញច្រានដល់មានការភ័ន្តច្រឡំក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងអាចឈានទៅជាការដុតរោលឱ្យមានការរើសអើងនិន្នាការ ឬជាតិសាសន៍ ឬចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានទៅលើភាគីណាមួយឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមថា ករណីនេះ មហាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ក៏គួរតែរង់ចាំឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតជាផ្លូវការ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ ស្របទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ ចៀសវាងការប្រតិកម្មទៅតាមការយល់ឃើញ ឬការប៉ាន់ស្មាននៅក្នុងជ្រុងណាមួយផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 10 មករា 2025 ម៉ោង 02:17 PM

ហេតុអ្វីបានជាគេតែងតែព្យាយាមវាយប្រហារលើទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងចិន ដែលបានតភ្ជាប់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២ពាន់ឆ្នាំមុន និងបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ ត្រូវបាន​ត្រួស​ត្រាយផ្លូវដោយសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងនាយករដ្ឋមន្ដ្រីចិន ឯកឧត្ដម ជូ អេនឡាយ ដែលបានជួបគ្នា និងកសាងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពតាំងពីឆ្នាំ១៩៥៥ នៅពេលដែលមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ បានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទបណ្ដាប្រទេសមិន​ចូល​បក្សសម្ព័ន្ធនៅទីក្រុងបានឌុង ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីមកម្ល៉េះ។ គេអាចចាត់ទុកថា ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងចិនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងប្រវត្តិ​នៃ​ទំនាក់​ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ តាម​រយៈការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោល​នយោបាយ​ការ​បរទេស​ដែលគោរព និងផ្ដល់តម្លៃក្នុងភាព​ស្មើមុខស្មើមាត់ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិង​ការ​គាំទ្រ​ក៏​ដូច​ជា​គោរព​ផលប្រយោជន៍ផងគ្នាទៅវិញទៅមក ការគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ តួនាទី​និងការចូលរួមចំណែករបស់កម្ពុជានៅក្នុង​ឆាក​​តំបន់និងអន្តរជាតិ និងការជំរុញវិស័យ​សំខាន់ៗ​​ផ្សេង​ទៀត​ជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា ជំនួយអភិវឌ្ឍ ការ​វិនិយោគ និងកំណើន​ពាណិជ្ជ​កម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បានវិវត្ត​ពីទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ ទៅ​ជា​ទំនាក់​ទំនង​ភាព​ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ  មកក្លាយ​ជាទំនាក់​ទំនង​មិត្ត​ភាព​ដែក​ថែប ការកសាងសហគមន៍ជោគវាសនារួមគ្នា និងចុង​ក្រោយ​នេះបានវិវត្តឈានដល់​ដំណាក់​កាលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ឆកោណ​ត្បូង​ពេជ្រ

          ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដែលល្អប្រសើរនេះ មិនបានទទួល​ការ​សាទរ​ និងវាយតម្លៃជាវិជ្ជមានពីគ្រប់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោក និង​មហា​អំណាចមួយចំនួន ដែលជាភាគីទីបីមួយចំនួន​នោះ​ឡើយ។ គេសង្កេតឃើញថា មានការ​លើក​ឡើងជាពាក្យពេចន៍និងការវិភាគប្រកបដោយ​វោហា​សាស្ត្រ​ជាច្រើន ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជាការវាយប្រហារ បន្ទុចបង្អាក់ និងដាក់បន្ទុកទៅ​លើ​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេ​ភាគី​នេះ ពី​សំណាក់​មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ និងអ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​មួយ​ចំនួន។ ការព្យាយាម​វាយ​ប្រហារ​លើទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន កន្លងមករួមមានដូច​ជា ការបំភិតបំភ័យថាកម្ពុជា​អាច​នឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអន្ទាក់បំណុលរបស់ចិនដូចប្រទេស​មួយចំនួន ករណី​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​មូល​ដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាត្រូវបានចិនប្រើប្រាស់, ជំហរ​ការ​បរទេសរបស់កម្ពុជា អាស្រ័យ​លើចិនដែលជាបងធំ, ចិនលួចយកព័ត៌មាន​សន្តិសុខ​ផ្ទៃ​ក្នុង​និង​សន្តិសុខជាតិ​កម្ពុជា, ការលើកឡើងថាចិនចង់ប្រើប្រាស់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បី​ចល័ត​កង​ទ័ព​ក្នុង​តំបន់, គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នៅទ្រឹងដោយ​សារតែចិន​មាន​បញ្ហា​នៅក្នុង​គម្រោង​ខ្សែ​ក្រវាត់និងផ្លូវ (BRI) និងលែងគាំទ្រកម្ពុជាក្នុងគម្រោងនេះ និង​សារ​​ថ្មីៗនេះ​គឺ​ការ​បំផុស​បំផុលពាក្យចចាមអារ៉ាមថា ចិនឈប់ផ្ដល់កម្ចីនិងជំនួយដល់កម្ពុជា​ជា​ដើម។ សារ​នយោបាយ និងការវិភាគដែលផ្អែកលើជ្រុងផ្សេងៗគ្នាទាំងនេះ ហាក់​បាន​ផ្ដោត​​លើគោល​ដៅ​ដូចគ្នាមួយគឺ បន្ទុចបង្អាក់ការជំរុញទំនាក់ទំនងនិង​កិច្ចសហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​​ល្អ​រវាង​កម្ពុជា​និងចិន ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានរីក​ចម្រើន​គួរ​កត់​សម្គាល់​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​នីតិកាល​ទី៥ និងទី៦នៃរដ្ឋសភា បន្តមកដល់ការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិ​កាល​ទី​៧ នៃ​រដ្ឋ​សភា​បច្ចុប្បន្ន។ ការវាយប្រហារជាសារនយោបាយនិងការវិភាគទាំងនេះ ហាក់​ត្រូវ​​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុងហេតុផលផ្សេងៗគ្នា។ ហេតុផលទីមួយដែលគេអាចមើលឃើញនៅក្នុង​ទិដ្ឋ​ភាពទំនាក់​ទំនងអន្តរជាតិនោះគឺ ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាង​មហា​អំណាច​ពិភព​លោក ដែលបានប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានៅគ្រប់តំបន់ទាំងអស់​នៅលើ​ពិភព​លោក។ នៅ​តំបន់​អាស៊ី ចាប់តាំងពីអាណត្តិដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែល​បាន​អនុវត្ត​នយោបាយការបរទេសងាកមកកាន់អាស៊ី ចិនបានក្លាយជាគោលដៅ​ចម្បង​បំផុត​​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាម៉េរិក បន្ទាប់ពីការផុងខ្លួនរបស់មហាអំណាចនេះនៅក្នុងតំបន់​មជ្ឈិម​បូព៌ា​​អស់រយៈ​ពេល​ជាច្រើនសតវត្សរ៍។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាម៉េរិក គេពិត​ជាមិន​អាច​ប្រកែក​បាន​នោះ​ទេថា មហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះមានការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដោយចៀសមិនរួច អំពី​ការ​រីកចម្រើន និងការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់នេះ។ តំបន់អាស៊ីនិង​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ដែល​ជា​ដែន​សុវត្ថិភាព និងមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំងចំពោះសន្តិសុខជាតិអាម៉េរិក បាន​ក្លាយ​ជា​ចំណុចក្ដៅសារជាថ្មី រាប់ចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២មក ដែល​កាល​នោះ ជប៉ុនធ្លាប់បានវាយ​ប្រហារលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅហាវៃ។ ដូច្នេះហើយ អាម៉េរិក​ពិតជាមិនអាច​មើលរំលងបានឡើយនូវការរីកចម្រើនទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ក៏ដូចជាឥទ្ធិពលរបស់ចិន​ទៅលើបណ្ដាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់នេះ ពិសេសការ​រីក​ចម្រើន​ទំនាក់​ទំនងជាលំដាប់​រវាង​ចិន និងកម្ពុជា ដែលជាសមាជិកអង្គការតំបន់​ដ៏មាន​សក្ដានុពល​មួយ​គឺ អាស៊ាន។ សម្រាប់​សហ​រដ្ឋអាម៉េរិក ការឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ គឺជាការគំរាមកំហែងដល់​ឥទ្ធិពល និងយុទ្ធភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ចំណុចសំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអាចជាហេតុផលដែលនាំឱ្យមានការវាយ​ប្រហារ​ទៅ​លើទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិននោះគឺ ការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាលើប្រទេសកម្ពុជា រវាង​ចិន និងប្រទេសមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្នុងពេលអតីតកាល ត្រូវ​បានគេមើល​ឃើញ​ថា ហាក់​ត្រូវរងឥទ្ធិពលនយោបាយការបរទេស ស្ថានការណ៍វិវត្តនៃ​ទំនាក់​​ទំនងអន្តរជាតិ និង​ឥទ្ធិពលពាណិជ្ជកម្មពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន​នៅ​ក្នុង​តំបន់ បាន​សម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាព​ថ្មីបន្ថែមទៀត ទាំងនៅក្នុងវិស័យការបរទេស សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម។ កម្ពុជាទទួលបាន​នូវការទទួលស្គាល់មុខមាត់ថ្មី នៅក្នុងតួនាទីលើឆាកតំបន់​និង​អន្តរជាតិ ដូចជា ការ​ចូលរួម​ចំណែក​ស្វែងរកដំណោះស្រាយកលើ​បញ្ហា​ក្នុង​តំបន់ ក៏​ដូច​ជាការរួមចំណែក​ក្នុងការ​ថែរក្សា​សន្តិ​សុខនិងសន្តិភាពសាកលផងដែរ។ តាមរយៈ​គោល​នយោបាយ​ការបរទេសបើកចំហរ​របស់ខ្លួន ប្រទេសកម្ពុជាកសាង​បាន​នូវ​ភាព​ជា​ដៃ​គូ​ជាមួយ​នឹងបណ្ដាប្រទេសជាមិត្ត​ថ្មីៗ​ជា​ច្រើន ដែល​ក្នុងនោះរាប់ទាំងចិនផង ជាហេតុធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា​បាន​បើក​ច្រក​ការទូតរបស់ខ្លួនកាន់តែ​ទូលាយ​បន្ថែម​ទៀត ព្រមទាំងទទួលបានជំនួយ ការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាបន្តបន្ទាប់​ជា​ច្រើន​​ផ្សេងៗទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺជាវឌ្ឍនភាពថ្មីដែលគួរឱ្យសាទរសម្រាប់ប្រទេស​និង​ប្រជា​ជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែសម្រាប់​ប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់មានឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា គឺជារឿងផ្សេងទៅវិញ ព្រោះបើទោះ​បី​ជាការ​រីក​ចម្រើន​របស់​កម្ពុជា មិនមានគោលដៅបង្កការគំរាមកំហែង ឬរុញ​ច្រាន​ឱ្យ​មាន​ការប្រែ​ប្រួល​ដល់​បញ្ហា​សន្តិសុខប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ក្ដី ក៏ប៉ុន្តែវាពិតជាអាចនឹងបង្កឱ្យមានការការប្រែ​ប្រួលក្នុងកម្រិតណាមួយទៅលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសធំក្នុងតំបន់ ដែលជាហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មានការប្រតិកម្មនៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រតិកម្មទាំងនោះ ក៏មានបង្កប់​ផង​ដែរ នូវចេតនាការរារាំងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់កម្ពុជា ព្រោះ​នៅពេល​ដែល​កម្ពុជា​មាន​ការរីកចម្រើនជាលំដាប់ឈានឆ្ពោះទៅមុខ ប្រទេសទាំងនោះក៏ពិតជា​ព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ឥទ្ធិលរបស់​ខ្លួន​នៅក្នុងការសម្រេចចិត្ត​នានានៅក្នុងតំបន់ និងការប្រែប្រួល​នៃ​ស្ថាន​ភាព​យុទ្ធ​សាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាទៅលើ​បញ្ហា​ពាក់​ព័ន្ធនឹងកម្ពុជាផងដែរ។

          ក្រៅពីហេតុផលឥទ្ធិពលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ហេតុផលចម្បង​មួយផ្សេងទៀតសម្រាប់ប្រទេសទាំងនោះគឺ ការប្រជែងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជ​កម្ម និងការវិនិយោគជាមួយនឹងចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពោលគឺប្រទេសទាំងនោះ​ត្រូវ​ប្រឈម​នូវការ​បាត់បង់​ប្រភព​នាំ​ចូល​វត្ថុធាតុដើមមានតម្លៃទាប (ដូចជាស្រូវ ពោត ដំឡូង និងកសិផលផ្សេងៗ) តាមរយៈការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើឱ្យ​ជញ្ជីង​ពាណិជ្ជ​កម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសទាំងនោះប្រែប្រួល។ បន្ថែមពីនេះ ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​រវាង​​កម្ពុជានិងចិន ក៏បានបង្កផលប៉ះពាល់ប៉ះពាល់ដល់ការនាំចូលទំនិញខ្លួនចូលមកកម្ពុជា តាមរយៈការហូរចូលនៃទំនិញចិន ព្រម​ទាំង​គំរាមកំហែងចំពោះកំណើនវិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ខ្លួនផងដែរ តាមរយៈការរបូតនូវឱកាសវិនិយោគពីប្រទេសចិន ឬបណ្ដាប្រទេស​នានា​ចេញពី​ប្រទេស​ខ្លួន​ចូល​មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាដើម។

          ចំណែកឯហេតុផលមួយផ្សេងទៀត ដែលនាំឱ្យមានការរិះគន់ ឬវាយប្រហារលើ​ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ផងដែរនោះគឺ ភាពខុសប្លែកគ្នានៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ និង​របប​នយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយកម្ពុជាប្រកាន់យកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុ​បក្ស និងរបប​រាជា​និយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចំណែកចិន គឺជាប្រទេសសង្គមនិយម ដឹកនាំ​ដោយបក្សតែមួយ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ មានការរិះគន់ថា ទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះ​ឥទ្ធិពលដល់ការដឹកនាំរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងរុញច្រានឱ្យមាននិន្នាការប្រមូលផ្ដុំអំណាចជាដើម។ ទោះជាមានការលើកឡើង​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ប៉ុន្ែប្រសិន​បើគេ​ពិនិត្យ​ទៅលើស្ថានភាពទំនាក់ទំនងអន្តរ​ជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិភព​លោក លែងជាទីលានប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជាដូចសម័យ​សង្គ្រាមត្រជាក់​ទៀត​ហើយ ហើយការជំរុញទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាង​ប្រជា​ជាតិនីមួយៗ ក៏​មិន​មាន​ការរើសអើងឬបែងចែកមនោគមវិជ្ជានយោបាយនោះដែរ។ ម្យ៉ាង​វិញទៀត បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យនានាលើពិភពលោក ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ សុទ្ធសឹងតែ​មាន​ទំនាក់​ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសចិន ហើយ​សហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ ក៏មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងវៀតណាមដែលជាប្រទេសសង្គមនិយម និង​ជា​អតីត​គូសត្រូវក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននាសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ការ​វាយ​តម្លៃ​ថា ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះឥទ្ធិពល​ដល់​ការ​អនុវត្ត​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហាក់មិនសមហេតុផលនោះឡើយ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ ចិនក៏ពុំធ្លាប់លូកលាន់ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ឬកំណត់​តម្រូវ​ឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាត្រូវតែអនុវត្តដូចនេះ ឬដូចនោះ ដើម្បីទទួលបានជំនួយ កម្ចី ឬការ​វិនិយោគ​ពីចិននោះ​ដែរ។

          ទោះជាយ៉ាងណា សារនយោបាយ ការវិភាគ/វាយតម្លៃ និងភាសាបន្ទុចបង្អាក់ពី​សំណាក់​​ភាគីទីបី គ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្ររបស់មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ តែភាពរឹងមាំ​នៃទំនាក់​ទំនងទ្វេភាគីនេះ គឺអាស្រ័យដោយផ្ទាល់លើប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ ហើយដើម្បីឱ្យ​ទំនាក់​ទំនង​នេះកាន់តែរឹងមាំឆ្ពោះទៅមុខបន្ថែម ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន គប្បី​ជំរុញ​ទំនាក់​ទំនងបន្ថែមពីលើការគាំទ្រខាងនយោបាយ ការផ្ដល់ជំនួយ ក៏ដូចជា​ការ​វិនិយោគ ដោយផ្ដោតទៅលើការជំរុញកាត់បន្ថយភាពលម្អៀងនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម ព្រម​ទាំងការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការអភិវឌ្ឍនិងអភិបាលកិច្ចល្អ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុង​នាម​ជា​រដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យ កម្ពុជាពិតជាមានសិទ្ធិនៅក្នុងការ​ពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស​ទាំងអស់ ធ្វើយ៉ាងណា​បំពេញ​ឱ្យ​បាន​នូវតម្រូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅក្នុងទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​មហាអំណាច កម្ពុជាត្រូវតែ​មានភាពម្ចាស់ការ និងជំហរ​នយោបាយ​ការបរទេស​ឯករាជ្យ ដោយសម្រេចឱ្យបាននូវតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងជាមួយ​គ្រប់​មហាអំណាច ពោល​គឺ​ត្រូវ​រក្សា​ឱ្យបាន​នូវ​នយោបាយអព្យាក្រឹត្យប្រាកដនិយម និង​មិន​ចូល​​បក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដើម្បីរក្សាឧត្ដម​ប្រយោជន៍ជាតិ ចៀសវាងបាននូវ​ការធ្លាក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​រណ្ដៅនៃការប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​មហា​អំណាច ដូចដែលកម្ពុជាធ្លាប់បាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី៦០ និង​ទសវត្សរ៍​ទី៧០កន្លងទៅ និងដែល​បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនកំពុង​តែងរងគ្រោះដោយ​សារ​តែ​ការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនៅ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន៕

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 09 មករា 2025 ម៉ោង 08:19 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ

ឆ្លើយតបទៅនឹងនិន្នាការផ្ដល់តម្លៃចំពោះការសិក្សា ដោយផ្ដោតតែទៅលើឱកាសនិងលទ្ធភាពស្វែងប្រាក់ចំណូលនោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគសង្គមនិងនយោបាយបានគូសបញ្ជាក់ថា គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត នៅក្នុងវិស័យអប់រំ មាន៣ចំណុចសំខាន់ដែលជាគុណតម្លៃ នៃការអប់រំសម្រាប់មនុស្សទូទៅគឺ៖

ទី១- អប់រំដើម្បីគុណតម្លៃជីវិត៖

អ្នកទទួលបានការសិក្សាជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ឬមិនបានជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ត្រូវទទួលស្គាល់ថា ការអប់រំគឺដើម្បីយល់ពីគុណតម្លៃជីវិតខ្លួន។ មានន័យថា ជីវិតខ្លួនរស់នៅលើផែនដីមិនមែនរស់ដើម្បីខ្លួនឯងតែម្នាក់នោះទេ គឺត្រូវតែមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ សង្គម មនសិកាជាតិ និងជាពលរដ្ឋល្អរបស់សង្គម។ នេះជាគុណតម្លៃជីវិតដែលទទួលបានពីការអប់រំដ៏មានតម្លៃ។

២- ការអប់រំដើម្បីបង្កើតពន្លឺជីវិត៖

នៅពេលមនុស្សទទួលបានការអប់រំលើជំនាញ ចំណេះវិទ្យាសាស្រ្តទៅតាមទេព្យកោសល្យរបស់ខ្លួនហើយ គេនឹងមានពន្លឺជីវិត ទោះជាគេទៅកន្លែងងងឹត ក៏គេអាចបង្កើតពន្លឺបាន បើទោះជាគេទៅកន្លែងដែលលំបាកបំផុត ក៏គេអាចបង្កើតការងារ មុខរបរ រកស៊ីទទួលទានបាន បើទោះជាស្រុកទេសជួបការលំបាកក៏គេអាចជួយស្រុកទេស សង្គមបាន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា អ្នកមានចំណេះដឹងពិតប្រាកដមិនខ្វល់ថា អ្នកណាឱ្យពន្លឺ ឬឱ្យឱកាសគេនោះទេ គេអាចបង្កើតពន្លឺដោយខ្លួនឯង សម្រាប់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងសង្គមជាតិ។ នៅពេលប្រទេសជាតិនីមួយមានពលរដ្ឋទទួលបានការអប់រំល្អ គេអាចបង្កើតពន្លឺបានគ្រប់គ្នាពេលនោះជាតិនឹងភ្លឺចែងចាំង ។ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសសិង្ហបុរី ជាប្រទេសតូចមួយ ប៉ុន្តែប្រជាជនទទួលបានការអប់រំខ្លាំង នាំឱ្យប្រទេសគេល្បីរន្ទឺ មានពន្លឺចែងចាំងពាសពេញសកលលោក។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា ប្រទេសជប៉ុន ជាប្រទេសដែលរងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាមលោកខ្ទេចខ្ទាំ មានសណ្ឋានដីលំបាក ប្រឈមនឹងគ្រោះធម្មជាតិដូចជាការរញ្ជួយដីជាប្រចាំ ប៉ុន្តែដោយសារការអប់រំល្អ ប្រទេសគេក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ មុនប្រទេសចិន នេះជាអ្វីដែលទទួលបានពីការអប់រំប្រជាជន ដែលបង្កើតបានជាពន្លឺជីវិត ពន្លឺដើម្បីជាតិ។

ទី៣- ការអប់រំដើម្បីភាពជាមនុស្សពេញលេញ៖

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ មនុស្សខុសពីសត្វត្រង់បញ្ញា ភាសា កាយវិការ ប៉ុន្តែបើមនុស្សគ្មានការអប់រំ តើបញ្ញាមនុស្សលើសពីសត្វកម្រិតណា? ភាសារីកចម្រើនកម្រិតណា? ដើម្បីទទួលបានភាពជាមនុស្សពេញលេញ ចាំបាច់ត្រូវមានការអប់រំល្អ ធ្វើឱ្យបញ្ញាជ្រៅជ្រះ ភាសាតាមចំណេះដឹង និងមានមនសិកាជាតិ ទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។

ក្នុងន័យនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសំណូមពរ៣ចំណុចដូចខាងក្រោម

១- ពលរដ្ឋខ្មែរយើងទូទៅ ងាកមកធ្វើបុណ្យនឹងវិស័យអប់រំឱ្យបានច្រើន

២- អភិជន សេដ្ឋី ឧកញ៉ា...បង្កើនការងារមនុស្សធម៌លើវិស័យអប់រំកុមារតូច

៣- រាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវខិតខំបន្ថែមទៀតលើកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ កុមារតូច។

  ថ្ងៃចន្ទ, 06 មករា 2025 ម៉ោង 01:43 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ជ័យជម្នះ ៧មករា ជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាពិត ដែលជាមេរៀនសម្រាប់ខ្មែរ ត្រូវតែបញ្ចៀសការវិលត្រឡប់នៃបដិវត្តន៍កាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ខ្មែរ

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា ៤៦ឆ្នាំក្រោយជ័យជម្នះលើរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ព្រឹត្តិការណ៍ ៧មករា នៅតែមានតម្លៃជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចប្រកែកបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល។ ថ្ងៃទី៧ មករា គឺជាថ្ងៃដ៏សំខាន់ចារឹកនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា ដែលកម្ពុជាបានរំដោះខ្លួនចេញពីរបបវាលពិឃាត កាលពីឆ្នាំ១៩៧៩។ គេពិតជាមិនអាចប្រកែកចំពោះសារៈសំខាន់នៃព្រឹត្តិការណ៍នេះបានទេ ព្រោះរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះ ពិតជាបានកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសតវត្សរ៍ចុងក្រោយនាសម័យទំនើបពិតប្រាកដមែន និងដែលជាការចង​ចាំដ៏ខ្មៅងងឹតមួយសម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ ដែលនៅលើពិភពលោកនិងក្នុងតំបន់នានា បើទោះបីជាមានសង្គ្រាមហែកហួរ ឬកើតកលយុគិយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនមានស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងដូចសង្គមខ្មែរក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ មេដឹកនាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬហៅថាខ្មែរក្រហម បានកាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ឯងយ៉ាងរង្គាល បង្អត់អាហារ និងបង្ខំមនុស្សឱ្យធ្វើការបាក់កម្លាំង រហូតដល់ត្រូវបានគេអះអាងថា អ្នករស់នៅក្នុង​របបនេះ ប្រៀបបានរស់នៅក្នុងគុកឥតជញ្ជាំងដូច្នោះដែរ។ ហេតុនេះហើយ ទើបឥស្សរជន​នយោបាយខ្មែរមួយចំនួន បានប្រកាសបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ឬហៅថា​រណសិរ្ស២ធ្នូ ដើម្បីរំដោះប្រទេសជាតិនិងប្រជាជនចេញពីការគ្រប់គ្រងដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នង់​របស់ក្រុមមេដឹកនាំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម)។ រណសិរ្ស២ធ្នូ បានប្រមែប្រមូល​កម្លាំងអ្នកតស៊ូ អ្នកស្នេហាជាតិ ព្រមទាំងបានពឹងពាក់លើជំនួយយោធាពី​កងទ័ពវៀតណាមផងដែរ ដើម្បីឈានទៅផ្ដួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម ដោយបានវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩ ត្រូវបានកំណត់ថាជាការផ្ដួលរំលំ​នូវរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការដណ្ដើមកាន់កាប់បានទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលជារដ្ឋធានី និងជាទីតាំងបញ្ជាការរបស់ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។ ព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺជាសច្ចភាពមួយដែលគេមិនអាចប្រកែកបាន ហើយការមិនទទួលស្គាល់សច្ចភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះទេ មានន័យថាយើងបានប្រមាថជនជាតិខ្មែរដែលបានស្លាប់ទៅរាប់លាននាក់ និងក៏ជាការប្រមាថអាយុជីវិតអ្នកដែលបានរស់រានមានជីវិត ក៏ដូចជាប្រមាថទៅដល់អ្នកជួយសង្គ្រោះជីវិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវតែចាត់ទុកថ្ងៃ៧មករា គឺជាថ្ងៃដែលត្រូវតែចងចាំ ជាសច្ចភាពនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន និងជាមេរៀនសម្រាប់ជាតិខ្មែរ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសកុំឱ្យព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតមានឡើងជាថ្មីម្ដងទៀតនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ បន្ថែម​ពីនេះ នេះក៏ជាមេរៀនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការដឹកនាំប្រទេសជាតិ ដែលការដឹកនាំនយោបាយដែលខុសឆ្គង នឹងនាំទៅដល់ការសម្រេ​ចចិត្តខុស នាំទៅដល់បដិវត្តន៍ដ៏មហន្តរាយ ដែលមិនត្រឹម​តែនាំទៅដល់ការបែកបាក់ជាតិ និងបំផ្លិចបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឱ្យខ្ទេចខ្ទាំប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងនាំទៅដល់ការកាប់សម្លាប់យ៉ាងរង្គាលលើជាតិសាសន៍ឯងផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ជីវិតប្រជាជានខ្មែរនាពេលនោះ ស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុង ហើយប្រសិនបើមិនមានការរំដោះ និងសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលានោះទេ ខ្មែរអាចបាត់ពីផែនទីពិភពលោកតែម្ដង ដោយអាចត្រូវបានប្រទេសដទៃក្បែរខាង មកទន្ទ្រានកាន់កាប់ទឹកដីខ្មែរតែម្ដង ដោយសារតែជនជាតិ​ខ្មែរបានថយចុះចំនួនយ៉ាងគំហុកដោយសារតែការសម្លាប់រង្គាល។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានអះអាងផងដែរថា លោកបណ្ឌិតផ្ទាល់គឺជាសាក្សីរស់មួយរូបនៅរួចរស់រានមានជីវិតពីក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដោយលោកបណ្ឌិតពិតជាបានឆ្លងកាត់ដោយផ្ទាល់ ហើយដែលប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប​តែដឹងនិងចងចាំ ព្រមទាំងបញ្ចៀសឱ្យបាននូវលទ្ធភាពទាំងឡាយណា ដែលនាំទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏អន្ធកាលនេះ​ត្រឡប់​មកវិញដោយសារតែបដិវត្តន៍។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់ផងដែរ អំពីការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបា​យជំទាស់ខ្លះ ដែលតែងតែអះអាងមិនទទួលស្គាល់ គុណតម្លៃនៃថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧មករា និងតែងតែបានរិះគន់ថា ថ្ងៃនោះគឺជាពេលវេលាដែលវៀតណាមបានឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា​ជាដើម។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត នេះគឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចប្រកែកបាន ហើយ​ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់មេខ្មែរក្រហមនាពេលនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរបានរងគ្រោះយ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ និងដង្ហើយហៅរកការជួយសង្គ្រោះដើម្បីរួចផុតពីនរកលើផែនដីនៃរបបដ៏យង់ឃ្នង។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ១៩៧៥ ដែលជាថ្ងៃយកជ័យជម្នះទាំងស្រុងលើរបប លន់ នល់ ដែលពួកគេចោទថាជារបបអាយ៉ងចក្រព័ត្តិនិយមអាម៉េរិក ព្រមទាំងអះអាងថា គ្មានសម័យកាលណាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដែលរុងរឿង និងឯករាជ្យជាងរបបខ្លួននោះឡើយ។ ផ្ទុយស្រឡះពីការលើកឡើងនេះ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជានចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីប្រជុំជននានា ឱ្យទៅធ្វើការបាក់កម្លាំងរហូតដល់មានជំងឺ ស្លាប់ និងរងទុក្ខវេទនាយ៉ាងដំណំ ព្រមទាំងបានធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង សម្លាប់បញ្ញវន្ត សម្លាប់អ្នករដ្ឋការសម័យមុនស្ទើរតែទាំងអស់។ ជាលទ្ធផល អ្នកនៅរស់រានមានជីវិតភាគច្រើន សុទ្ធសឹងតែជាអ្នក​ទន់ខ្សោយទាំងកម្លាំងពលកម្ម និងបញ្ញាស្មារតី ដែលការណ៍នេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិតអះអាង ថាជាការដឹកនាំតាមបែបសង្គមទាសភាពអាណាធិបតេយ្យ សម្លាប់គ្មានរើសមុខទាល់តែសោះ។

          បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជន​ខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយ​រំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ពោលគឺកម្លាំងតស៊ូរបស់កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ រាប់ចាប់តាំងពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី ឬក៏សហភាពសូវៀតក្ដី គឺមិនអាចអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលានោះទេ។ ដូច្នេះបើចង់ពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅដែលនៅឆ្ងាយទាំងអស់នេះ គេត្រូវរង់ចាំផ្ទៀងផ្ទាត់ទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ហើយទម្រាំតែរង់ចាំដល់មានការអន្តរាគមន៍ពីប្រភពទាំងនោះ ប្រជាជនខ្មែរក៏ប្រហែលជាអាចនឹង​ត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិតអស់ហើយក៏ថាបាន។ នៅចំពោះមុខភាពបន្ទាន់និងចាំបាច់បំផុតនេះ មេដឹកនាំនៃរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ត្រូវតែពឹងពាក់វៀតណាមដែលនៅជិតខាង និងងាយចល័តកម្លាំងទ័ព ដើម្បីឱ្យជួយចូលរួមផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ខ្មែរក្រហម ដោយមេដឹកនាំនៃរណសិរ្សនេះ ពិសេសសមមិត្ត ហ៊ុន សែន បានប្រថុយជីវិត និងបូជាសាច់​ស្រស់ឈាមស្រស់របស់ខ្លួន ទៅពឹងពាក់ភាគីវៀតណាមឱ្យជួយអន្តរាគមន៍។ តាមរយៈការ​ពឹងពាក់ស្នើសុំអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់ឥស្សរជនខ្មែរ កងទ័ពវៀតណាមពិតជាបានចូលមកជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិតខ្មែរ ចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបបវាលពិឃាតខ្មែរក្រហមពិតប្រាកដមែន ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណើរចាប់ផ្ដើមចរចា ដែលឈានទៅការសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសស្ដីពីបញ្ហាជម្លោះនៅកម្ពុជា ពិតជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលវៀតណាមត្រូវដកកងទ័ពចេញពីប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយវៀតណាមពុំបានតាំងមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ហើយគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ។ ជាការពិតណាស់ នៅពេលដែលវៀតណាមចូលមកកម្ពុជានាដំណាក់កាលដំបូងៗ ពិតជាមានជំនាញការ ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស និងអ្នកដឹកនាំជាជនជាតិវៀតណាមជាហូរហែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ​ដោយ​សារតែពេលនោះ កម្ពុជាបានបាត់បង់កម្លាំង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងបាត់បង់អស់ផងដែរនូវរដ្ឋបាលដឹកនាំក្នុងប្រទេស ដែលវៀតណាមមានភាពចាំបាច់ត្រូវជួយទាំងការទំនុកបម្រុងលើការការពារស្ថិរភាពសង្គម និងការជួយបំពាក់បំប៉នលើការរៀបចំរដ្ឋបាល​ដឹកនាំមួយចំនួននៅកម្ពុជា ដើម្បីមេដឹកនាំកម្ពុជាមានលទ្ធភាពរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ ខណៈអ្នកចេះដឹងទាំងឡាយរបស់ខ្មែរ ត្រូវបានខ្មែរក្រហម​សម្លាប់ស្ទើរតែទាំងអស់។ ដូច្នេះហើយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានទាញចំណាប់អារម្មណ៍ឱ្យមានការគិតគូរនិងពិចារណាអំពីចំណុចទាំងនេះ និងត្រូវទទួលស្គាល់នូវសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រថា យើងពិតជាត្រូវការពឹងពាក់វៀតណាមឱ្យមកជួយអន្តរាគមន៍ និងជួយដល់ការរៀប​ចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងការឯកភាពរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជានាពេលនោះ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 03 មករា 2025 ម៉ោង 03:28 PM

ឆ្នាំ២០២៤ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្តនយោបាយការបរទេស ពោរពេញដោយភាពស្វាហាប់និងចម្រុះពណ៌ តែនៅមានកិច្ចការជាច្រើនទៀត ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្តពង្រីកនិងពង្រឹងបន្ថែមទៀត

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បាន​គូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយភាពស្វាហាប់និងចម្រុះពណ៌ស្របនតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរក្សាលំនឹងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនបានល្អ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងមហាអំណាចទាំងអស់ ដែលកំពុងតែប្រឈមគ្នា ពោលគឺទាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងសហព័ន្ធរុស្ស៊ី ដែលជាមហាអំណាចឈានមុខនៅលើពិភពលោក និងដែលកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងគ្នានឹងគ្នា។ កម្ពុជាបានប្រកាន់យកជំហរឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត្យនៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងនេះ ដោយបន្តមានទំនាក់ទំនងល្អទាំងជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក សហព័ន្ធរុស្ស៊ី និងទាំងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ជំហរនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅនេះ បានជួយឱ្យកម្ពុជារក្សាបាននូវលំនឹងនៃទំនាក់ទំនងជាលក្ខណៈពហុភាគីជាមួយនឹងមហាអំណាច ដោយរក្សាបាននូវអធិបតេយ្យភាព អព្យាក្រឹត្យភាព និងជំហរមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដែលធ្លាប់តែប្រកាន់ខ្ជាប់ជារៀងដរាបមកនៅក្នុងសម័យព្រះរាជាណាចក្រទីពីរ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា មិនត្រឹមតែរក្សាបាននូវលំនឹងនយោបាយការបរទេសជាមួយមហាអំណាចទាំងបីប៉ុណ្ណោះទេ តែកម្ពុជាថែមទាំងបានរក្សានូវទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងមហាអំណាចតំបន់ និងពិភពលោក ក៏ដូចជាបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូដទៃទៀតផងដែរ។ ការណ៍នេះស្ដែងឱ្យឃើញតាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងការអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗនៃបណ្ដាប្រទេសមហាអំណាច ក៏ដូចជាការចូលចតនៃនាវាចម្បាំងរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅកំពង់ផែព្រះសីហនុនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះផងដែរ ដែលសុទ្ធសឹងជាសញ្ញាណល្អនៅក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅមុខនៃនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី។

ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែបន្តការរក្សានូវនយោបាយការបរទេសផ្កាចម្រុះពណ៌ ដូចដែលបានអនុវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅ ហើយត្រូវពង្រឹងនិងពង្រីកបន្ថែមនូវទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាច ក៏ដូចជាប្រទេសជាដៃគូនានាលើពិភពលោក សម្ដៅឆ្ពោះទៅកាន់ការបើកច្រកទីផ្សារសម្រាប់ទំនិញកម្ពុជា ដែលរួមមានទាំងកសិផល ទំនិញជាកសិឧស្សាហកម្ម និងវាយនភណ្ឌជាដើមបន្ថែមទៀត ក្នុងគោលបំណងបង្កើនភាពស្វាហាប់នៃចរន្តនៃការនាំចេញនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារផលិតផល គឺជាការបង្កើនឱកាសនៃការនាំចេញកាន់តែប្រសើរឡើង និងជាចំណែកមួយនៃការធានាបាននូវអធិបតេយ្យភាព និងការជំរុញកើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិប្រកបដោយចីរភាពថែមទៀតផង។

ជាមួយគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក៏ត្រូវបន្តជំរុញផងដែរនូវគោលការណ៍ «ពង្រឹងមិត្តភាពចាស់ បង្កើនមិត្តភាពថ្មី» នៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ដើម្បីពង្រីកតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ និងជាការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្ដាដៃគូនានាកាន់តែទូលំទូលាយ ក៏ដូចជាបង្កើនជម្រើសនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ចៀសវាងការរងសម្ពាធការទូតពីក្រុមប្រទេសឬប្លុកណាមួយ ដែលកម្ពុជាពឹងផ្អែកខ្លាំង។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្តផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការពង្រីកនយោបាយការទូតសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយថាមភាពបន្ថែមទៀត។

បន្ថែមពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក៏គួរតែជំរុញសកម្មភាពការទូតវប្បធម៌របស់ខ្លួនផងដែរ ដោយច្បាមឱកាសពង្រីកវិសាលភាពការទូតវប្បធម៌កម្ពុជា ទៅតាមបណ្ដាប្រទេសដែលខ្លួនបានដាក់ស្ថានទូត ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។ ការជំរុញសកម្មភាពការទូតនេះ អាចធ្វើឡើងតាមរយៈការពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយផលិតផលវប្បធម៌ខ្មែរ, បញ្ជ្រាបការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ខ្មែរទៅក្រៅប្រទេស តាមគ្រប់រូបភាពនិងលទ្ធភាពដែលខ្លួនអាចធ្វើបានដូចជា តាមរយៈអ្នកការទូតខ្មែរនៅបរទេស ការចូលរួមបង្ហាញអំពីវប្បធម៌ខ្មែរនៅក្នុងឱកាសពិសេសនានា ការរៀបចំកម្មវិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិនៅក្នុងស្ថានទូត ដោយរៀបចំការតាំងពិព័រណ៌វប្បធ​ម៌ខ្មែរ និងផលិតផលខ្មែរដូចជា ក្រមា អង្ករ និងនាំបរទេសឱ្យមកភ្លក្ស ពិសារ និងផ្សព្វផ្សាយបន្តជាដើម។

លើសពីនេះ កម្ពុជាក៏គួរតែជំរុញការទូតសិល្បៈទំនើបបែបសហសម័យដូចជា ការលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកសិល្បៈរ៉េបសហសម័យ​របស់កម្ពុជា ដែលវិស័យនេះ ហាក់មានការរីកចម្រើនជឿនលឿនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដើម្បីបង្ហាញនូវអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរ និងធ្វើឱ្យគេស្គាល់កម្ពុជានៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗ តាមរយៈការថែរក្សាឱ្យបាននូវអ្វីដែលមានលក្ខណៈជាខ្មែរ ព្រមទាំងជំរុញនិងពង្រីកបន្ថែមនូវរូបភាពជាវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនបានកន្លងទៅដូចគ្នានេះដែរ។ ការជំរុញបន្ថែមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យសិល្បករខ្មែរក្លាយទៅជាទូតសុឆន្ទៈនៃវិស័យវប្បធម៌ ទេសចរណ៍ និងសិល្បៈកម្ពុជា ឱ្យពិភពលោកបានស្គាល់កម្ពុជាបន្ថែមទៀតថា បើទោះបីជាកម្ពុជាទើបតែងើបផុតពីសង្គ្រាម ក៏ប៉ុន្តែសិល្បៈសហសម័យរបស់កម្ពុជា ក៏មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 31 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 06:35 AM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដឹកនាំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បំពេញទស្សនកិច្ចសិក្សាតំបន់ព្រំដែននៅភូមិភាគឦសាន ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តមណ្ឌលគិរី

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានដឹកនាំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បំពេញទស្សនកិច្ចសិក្សាតំបន់ព្រំដែននៅភូមិភាគឦសាន ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តមណ្ឌលគិរី និងស្វែងយល់អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានចូលទៅសិក្សាស្វែងយល់នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ ២ធ្នូ និងបង្គោលព្រំដែនបំពេញបន្ថែមលេខ ៤៨/១៩(១) ស្ថិតនៅក្នុងឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ដាក់ដាំ។ ដំណើរសិក្សាស្វែងយល់នេះ ក៏មានការសម្របសម្រួលពីសំណាក់លោក ផុន មករា ប្រធានប៉ុស្តិ៍នគរបាលការពារព្រំដែនគោក ប៊ូស្រា នៃវរសេណាតូចនគរបាលព្រំដែនគោក លេខ៣០៣ ផងដែរ។

បន្ថែមពីនេះ ប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានចុះពិនិត្យនិងស្វែងយល់អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីផងដែរ៕

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 31 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 09:55 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីធានាស្ថិរភាពនយោបាយនិងសង្គម ច្បាប់ត្រូវតែធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម ហើយមនុស្សទាំងអស់ត្រូវទទួលបានសមធម៌នៅចំពោះមុខច្បាប់

ជាស្មារតីទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសជាតិមួយ មនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម ត្រូវតែគោរពនិងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួន។ នៅពេលដែលមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ត្រូវតែមានការបង្ក្រាបនិងផ្ដន្ទាទោសទៅតាមខ្លឹមសារច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ ដែលមានចែងអំពីទោសទណ្ឌផ្សេងៗ។ ដូចគ្នានេះដែរ ការកំណត់ទោសទណ្ឌ គឺអាស្រ័យទៅលើឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ នៅក្នុងសំណុំរឿងនីមួយៗ ប៉ុន្តែគេក៏ត្រូវពិនិត្យមើលនៅក្នុងទស្សនៈមហាជន ដែលវាយតម្លៃទៅលើដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌យ៉ាងដូចម្ដេចផងដរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សម្រាប់ករណីដែលអតីតឧកញ៉ាម្នាក់បានបាញ់ប្រហារយ៉ាងឃោរឃៅនិងអមនុស្សធម៌ ទៅលើអ្នកជិតខាងខ្លួនដែលបណ្ដាលឱ្យបុរសស្ត្រីជាគូដណ្ដឹង២នាក់ស្លាប់នៅកន្លែងភ្លាមៗ និងអ្នកផ្សេងទៀតរងរបួសនេះ ត្រូវបានមហាជនយកចិត្តទុកដាក់ និងផ្ដោតការចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង ដែលស្ថាប័នយុត្តិធម៌ គប្បីមានការពិចារណានិងសម្រេចសេច​ក្ដីប្រកបដោយការយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបានខ្ពស់បំផុតផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ករណីនេះ ក៏មានការចាប់អារម្មណ៍ពីសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងដែរ ដោយសារតែការផ្ទុះការប្រតិកម្មខ្លាំងពីសំណាក់មហាជន ដោយសារតែករណីនេះ គឺជាការបាញ់ប្រហារដ៏ឃោរឃៅកម្រប្រទះឃើញនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា កត្តាខាងក្នុង គឺជាកត្តាចម្បងបំផុតមួយដែលនាំទៅដល់ការផ្ទុះនូវចរន្តមហាជននៅក្នុងរដ្ឋមួយ ដែលភាសាបច្ចុប្បន្នគេហៅថា បដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយកត្តាយុត្តិធម៌សង្គម ក៏ជាកត្តាចម្បងមួយផងដែរ ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ការងើបឡើងរបស់មហាជននៅក្នុងប្រទេសមួយ។ លោកបណ្ឌិត បន្តថា យុត្តិធម៌សង្គមដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ នៅក្នុងការគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍ ដែលធានាឱ្យសង្គមជាតិមានស្ថិរភាព។

ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្ដន្ទាទោសទៅលើអតីតឧកញ៉ារូបនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃការសងយុត្តិធម៌ទៅដល់ជនរងគ្រោះពីទង្វើរបស់បុគ្គលរូបនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នេះមិនមែនជាការផ្ដល់យុត្តិធម៌សង្គមជាលើកទីមួយនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែរឿងនេះ គឺជាករណីមួយដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍មហាជនខ្លាំង ក៏ព្រោះតែជាករណីបាញ់ប្រហារដ៏សាហាវកម្រប្រទះឃើញនៅកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិតបន្ថែមថា យុត្តិធម៌ គឺជាដំណើរការមួយ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យមានស័ក្តិសមទៅនឹងទោសកំហុសនិងចេតនានៃការប្រព្រឹត្តរបស់ជនបង្ក និងត្រូវស្របទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងរដ្ឋឬប្រទេសនីមួយៗ ព្រមទាំងត្រូវមានសមធម៌ចំពោះជនគ្រប់រូបទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម។ អ្នកដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់នៅកម្ពុជា ត្រូវតែប្រឈមនឹងការផ្ដន្ទាទោសដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជាជាកំហិត ដើម្បីធានាបាននូវយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រប់ភាគីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ការផ្ដន្ទាទោសខាងលើនេះទៀតសោត ក៏ជាចំណែកមួយដើម្បីបង្ហាញអំពីការលាងជម្រះមន្ទិលអំពីយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដែលអនុលោមទៅតាមច្បាប់នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ព្រោះសង្គមកម្ពុជាមិនមែនជាសង្គមកាចសាហាវ ដែលគ្មានច្បាប់ទម្លាប់ ហើយដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយផ្អែកលើច្បាប់ធម្មជាតិនោះទេ។ ក្នុងករណីដែលបុគ្គលរូបណាមួយប្រព្រឹត្តអំពើការសាហាវ ត្រូវតែទទួលទោសតាមច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជា ដែលជាការផ្ដល់ភាពជ្រះស្រឡះដល់សង្គមកម្ពុជា មិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យជនណាមួយល្មើសច្បាប់កម្ពុជាហើយ អាចរួចខ្លួន ឬត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសក្នុងកម្រិតស្រាលឬធ្ងន់ខុសពីផ្លូវច្បាប់ អាស្រ័យទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់បាននោះទេ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ តាមរយៈការផ្តន្ទាទោសខាងលើនេះដែរ មហាជនអាចនឹងយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នាទៅលើស្ថានទម្ងន់នៃការដាក់ទោស អាស្រ័យដោយហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជា មនោសញ្ចេតនា កំហឹងទោសៈ ឬក្ដីអាណិតអាសូរ ប៉ុន្តែកិច្ចការនេះ គឺអាស្រ័យលើឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ចៅក្រម ដោយពិចារណាទៅលើជ្រុងផ្សេងៗនៃដំណើរការធានាយុត្តិធម៌នៃច្បាប់។ នៅពេលដែលការផ្ដន្ទាទោសជនល្មើសសមស្របនឹងទង្វើដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្ត ពោលគឺការសម្រេចសេចក្ដីដែលមហាជនអាចទទួលយកបាន នឹងធ្វើឱ្យមហាជនលែងមានការសង្ស័យទៅលើភាពយុត្តិធម៌នៃដំណើរការផ្លូវច្បាប់នៅកម្ពុជា។

បន្ថែមពីនេះ តាមរយៈការធានាបានធានាបានថា គ្រប់ជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសនឹងត្រូវនាំយកមកកាត់ទោសទៅតាមច្បាប់ជាធរមាននៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាទាំងមូល ដោយទាំងអ្នកមានធនធាន អ្នកមានអំណាច និងទាំងអ្នកមានខ្សែបក្ខពួកក្ដី ក៏នឹងមិនអាចប្រព្រឹត្តអំពើទាំងឡាយស្រេចនឹងអំពើចិត្ត ឬកំហឹងមួយឆាវរបស់ខ្លួន ហើយគេចផុតពីសំណាក់ច្បាប់បាន នោះមហាជនទាំងអស់នឹងជឿជាក់ថា ច្បាប់គឺជាពិដានពិតប្រាកដសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈនៅក្នុងសង្គម ហើយនេះក៏ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងក្នុងន័យអវិជ្ជមានកន្លងមករបស់មហាជន អំពីបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គមនៅកម្ពុជាផងដែរ។ សង្គមជាតិមួយដែលមានប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋតាមបែបនយោបាយ ត្រូវតែមានច្បាប់ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងការដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រង ពុំមែនជាសង្គមដែលអ្នកខ្លាំងរំលោភបំពានអ្នកខ្សោយ អ្នកធំឬអ្នកមានរំលោភបំពានអ្នកតូចតាចឬក្រីក្រនោះទេ។

លើសពីនេះទៅទៀត ការផ្ដន្ទាទោសជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសឱ្យធ្ងន់ធ្ងរស័ក្តិសមទៅនឹងអំពើដែលខ្លួនប្រព្រឹត្ត នឹងអាចក្លាយទៅជាមេរៀនទូទៅដែលបង្ហាញជាលក្ខណៈសាធារណៈ មិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យជនណាមួយ រំលោភបំពានច្បាប់ ឬប្រព្រឹត្តអំពើប្រកបដោយភាពទោសៈរបស់ខ្លួនបានស្រេចតែនឹងចិត្ត ដោយសារតែសម្អាងលើអំណាច ទ្រព្យសម្បត្តិ ឬខ្សែបក្ខពួករបស់ខ្លួនចាំកាងនៅពីក្រោយនោះទេ។ នៅពេលដែលច្បាប់គឺជាដែកថែបដ៏រឹងមាំ ដែលត្រូវអនុវត្ត​នៅចំពោះមុខជនគ្រប់រូបទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម រាល់អ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសទាំងអស់នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដោយគ្មានការលើកលែង ការណ៍នេះនឹងក្លាយជាការព្រមានដ៏ពេញលេញសម្រាប់អ្នកមានបំណងចង់ប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬធ្លាប់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសហើយបានរួចខ្លួនក្ដី នឹងមានការកោតក្រែងរអែងនឹងច្បាប់ ហើយងាកមកគោរពនិងអនុវត្តស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន។ នៅពេលនោះហើយ ដែលគេអាចធានានូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាពសង្គម និងភាពសុខសាន្តយូរអង្វែងនៅក្នុងសង្គមជាតិបាន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 24 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 05:34 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ”

នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ៨ រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ២:៣០នាទីព្រឹក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ” ដែលមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាគ្រូបង្រៀន ឬសាស្ត្រាចារ្យដែលត្រូវបង្រៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០២៤-២០២៥ ឆ្នាំទី១ ឆមាសទី១ វគ្គទី១។

អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ” នារសៀលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានណែនាំនិងផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាគ្រូបង្រៀន ឬសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ថា ការបង្រៀននៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការពង្រឹងគុណភាពរបស់និស្សិត ពិសេសត្រូវផ្ដោតលើការជំរុញ​ឱ្យនិស្សិតអាននិងស្រាវជ្រាវ នៅគ្រប់ម៉ោងសិក្សាទាំងអស់ ដើម្បីជំរុញការយល់ដឹងអំពីវិធីសាស្ត្រអាននិងស្រាវ​ជ្រាវរបស់ធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានស្នើសូមឱ្យគ្រូបង្រៀននិងសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ បញ្ជ្រាបនូវតម្លៃទស្សនៈសីលធម៌ និងសិល្ប៍វិជ្ជាសង្គមខ្មែរ ដើម្បីឱ្យយុវជនជានិស្សិតទាំងអស់ ស្គាល់និងយល់ដឹងកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀតអំពីគុណតម្លៃរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់ថ្នាក់ដឹកនាំមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលនិងស្រាវជ្រាវ គ្រូបង្រៀន និងសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ថា ការបណ្ដុះបណ្ដាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០២៤-២០២៥ ឆ្នាំទី១ ឆមាសទី១ វគ្គទី១ នាពេលខាងមុខនេះ ត្រូវផ្ដោតលើពាក្យស្លោក “សីលធម៌ ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រ និងឥរិយាបថល្អក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ”។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈនិងពិធីការ

  ថ្ងៃចន្ទ, 23 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 03:58 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីរក្សាបាននូវឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ ខ្មែរត្រូវជំហរឯកភាពជាតិតែមួយលើបញ្ហាអធិបតេយ្យ ចៀសវាងចូលរួមធ្វើសកម្មភាពទាំងឡាយណា ទៅតាមការបញ្ឆេះរបស់អ្នកនយោបាយដែលបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយ

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មានអំពី ការអំពាវនាវរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥  ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យលើកោះគុជ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានបង្ហាញការយល់ឃើញថា បញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ គឺជារឿងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នា គ្រប់និន្នាការ ដែលតែងតែមានការឈឺឆ្អាលចំពោះជោគវាសនាជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការឈឺឆ្អាល ចង់ដឹងចង់ឮ និងចង់ចូលរួមចំណែកដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិនេះ ពលរដ្ឋម្នាក់ៗបានបង្ហាញចេញជាសកម្មភាពនិងបានចូលរួមទៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗគ្នា ដែលជួនកាល អាចនាំផលជះត្រឡប់មកវិញផ្ទុយពីគោលបំណងដើមរបស់ខ្លួនថែមទៀតផង។

សម្រាប់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ការប្រកាសរៀបចំបាតុកម្ម គឺជាសិទ្ធិរបស់អ្នករៀបចំនិងអ្នកចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម ដោយសិទ្ធិនេះត្រូវជ្រកកោននៅក្រោមច្បាប់នៃប្រទេសដេលខ្លួនកំពុងរស់នៅ ពោលគឺត្រូវគោរពទៅតាមនីតិវិធី និងលិខិតបទដ្ឋានច្បាប់ជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសដែលខ្លួនទទួលបានសញ្ជាតិ ឬកំពុងរស់នៅនោះ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្នុងករណីដែលការរៀបចំបាតុកម្មនេះ ប៉ះទង្គិចទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ ឬធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសខ្លួនកំពុងស្នាក់អាស្រ័យជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា នោះគឺជារឿងមួយផ្សេងទៀត ដែលគេគួរតែពិចារណា។ ហេតុនេះហើយ អ្នករៀបចំតោងត្រូវអនុវត្តទៅតាមច្បាប់នៃប្រទេសដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅ

ជាការពិតណាស់ ក្នុងនាមជាជនជាតិខ្មែរ យើងគ្រប់គ្នាត្រូវតែចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការថែរក្សា ការពារ និងទាមទារនូវផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសជាតិខ្លួន ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ក៏គប្បីចៀសវាងឱ្យបានផងដែរនូវការសម្ដែងសញ្ចេតនាជាតិនិយមទាំងឡាយណា ដែលអាចត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីតែទាញយកប្រយោជន៍នយោបាយសម្រាប់ក្រុមមនុស្សមួយចំនួន ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់អ្នកចូលរួម ពិសេសប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូល ព្រោះការចូលរួមខ្លះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គឺធ្វើឡើងនៅក្នុងន័យវិជ្ជមាននិងប្រកបដោយស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ ប៉ុន្តែគេពុំបានដឹងអំពីចេតនារបស់ក្រុមអ្នកកៀងគរ ឬអ្នកនយោបាយទាំងនោះ ដែលបានបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយបម្រើមហិច្ឆតាខ្លួន ឬគ្រាន់តែជាការកេងចំណេញនយោបាយនៅក្រោយការរៀបចំនោះឡើយ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវដល់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ដែលកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិជាមួយប្រទេសជាតិខាងនេះ គប្បីត្រូវឈ្វេងយល់អំពីប្រភពឯកសារ និងប្រភពព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់និងជាក់លាក់ជាមុនសិន។ តួយ៉ាងដូចជា ឯកសារសន្ធិសញ្ញា ឆ្នាំ១៩០៧ និងឯកសារពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត រួមនឹងឯកសារឬប្រភពទិន្នន័យ/ព័ត៌មាន ដែលក្រុមអ្នកទាមទារបានអះអាងថា ចង់យកធ្វើជាមូលដ្ឋានដើម្បីប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នោះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ លើកឡើងថា គេត្រូវតែពិនិត្យឱ្យបានជាក់ច្បាស់ អំពីដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការនេះ លទ្ធភាពនៃការប្ដឹងទាមទារដោយឈរលើមូលដ្ឋានទាំងនោះ ព្រមទាំងផលចំណេញ និងការខាតបង់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលអាចកើតឡើងចេញពីការប្ដឹងទាមទារនោះ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ប្រជាពលរដ្ឋនិងសកម្មជនប្រឆាំងមួយចំនួន ហាក់មិនបានគិតពិចារណា និងឈ្វេងយល់ដោយខ្លួនឯងនោះទេ ពោលគឺបានធ្វើការទាមទារ និងបញ្ចេញមតិយោបល់ដោយសារ ជឿតាមការបំផុសបំផុលរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលមានលាក់បង្កប់របៀបវារៈកំណត់ទុកជាមុន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា សម្រាប់ប្រទេសថៃ បានប្រកាសមិនទទួលយកដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) រួចហើយ នៅក្រោយពីការចាញ់ក្ដីជាមួយកម្ពុជា នៅតុលាការនេះ ក្នុងសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា សូម្បីតែបណ្ដាប្រទេសមហាអំណាចមួយចំ​នួនក៏ពុំបានគោរពនូវដែនយុត្តាធិការនៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នោះដែរ បើទោះបីជាតុលាការនេះចេញសាលក្រមសម្រេចយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនមានឥទ្ធិពលលើប្រទេសទាំងនោះដែរ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកពុំធ្លាប់បដិសេធនូវការប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នៅក្នុងករណីណាមួយនោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «យើងត្រូវតែឈ្វេងយល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ថា តើការប្ដឹងទៅតុលាការនេះ សមស្របទៅនឹងករណីនេះដែរឬយ៉ាងណា មានមូលដ្ឋានឯកសារ និងថាតើខ្លួនបានសិក្សាផ្លូវច្បាប់ថា តើការប្ដឹងនេះ មានគុណសម្បត្តិ ឬគុណវិបត្តិយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះដល់ប្រទេសកម្ពុជា?»។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យនេះ អ្នកនយោបាយនិងពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវតែតម្កល់ឧត្ដមប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិជាចម្បង ចៀសវាងការធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ ឬចូលរួមទៅក្នុងចលនាឬបាតុកម្មទាំងឡាយណាដែលរៀបចំឡើង ដើម្បីតែបម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយរ​បស់ក្រុមណាមួយ។ លោកបណ្ឌិតថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «ទោះបីជាអ្នកប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលក្ដី ឬអ្នកគាំទ្រឬនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលក្ដី អ្នកត្រូវចងចាំថា ខ្លួនមានឈាមជ័រជាជាតិខ្មែរ ត្រូវតែបម្រើដល់ប្រយោជន៍ប្រជាជាតិខ្លួន ហើយនៅពេលដែលរឿងនោះប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍ជាតិខ្មែរទាំងមូល គួរតែកុំធ្វើដោយលក្ខណៈដោយឡែកឡើយ»។ លោកបណ្ឌិត បានបន្តអំពាវនាវថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ត្រូវតែមានទស្សនៈឯកភាពគ្នានៅក្នុងនាមជាតិសាសន៍តែមួយ នៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យដែនដីរបស់ជាតិ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិនៅចំពោះមុខជាតិសាសន៍ដទៃ។

ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានថ្លែងលើកឡើងផងដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានគូសបញ្ជាក់ហើយថា បញ្ហាទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងអធិបតេយ្យភាពលើដែនសមុទ្រ នៅស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចរចានៅឡើយ ពោលគឺកម្ពុជាមិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញាកំណត់ដែនសមុទ្រជាមួយនឹងប្រទេសថៃនៅឡើយនោះទេ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ គឺជាការកំណត់ព្រំដែនគោករវាងព្រំដែនបារាំង-សៀម ពុំបានកំណត់អំពីការបែងចែកព្រំដែនសមុទ្រនោះឡើយ ហេតុនេះហើយ ព្រំដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា មិនទាន់បានកំណត់នៅឡើយទេ នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញានេះ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការបែងចែកព្រំដែនសមុទ្រ ត្រូវមានបែងចែកនិងកំណត់ដោយអនុលោមទៅតាមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពី ច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ១៩៨២ ហេតុនេះហើយ តំបន់ព្រំដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ នៅពុំទាន់ជាតំបន់ដែលបែងចែកដាច់ស្រឡះនៅឡើយនោះទេ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅបរទេស ដែលពិតជាសមានចិត្ត និងមនសិកាស្នេហាជាតិ និងឈឺឆ្អាលនឹងបញ្ហាប្រទេសជាតិ ពិសេសបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ និងមានបំណងចូលរួមក្នុងបាតុកម្មតាមការអំពាវនាវនេះ ត្រូវពិនិត្យពិចារណា និងសម្រេចចិត្តថាចូលរួមឬមិនចូលរួមប្រកបដោយភាពវៃឆ្លាត និងត្រូវឈ្វេងយល់ ត្រិះរិះពិចារណាឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ចៀសវាងចូលទៅក្នុងអន្ទាក់របស់ដៃគូ ដោយហុចដងដាវឱ្យអ្នកដៃគូ ឬភាគីម្ខាងទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានស្នើសុំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរព្យាយាមសិក្សាស្រាវជ្រាវ ឈ្វេងយល់ និងពិចារណាដោយយោងទៅលើប្រភពឯកសារ និងជំហរលើកឡើងពីគ្រប់ជ្រុង ចៀសវាងការជឿជាក់ទាំងស្រុងទៅតាមការអូសទាញ ឬបំភ័ន្តហេតុការណ៍និងឯកសារ ពីសំណាក់ក្រុមណាមួយ ហើយវាយតម្លៃ និងចូលរួមខុសពីការចង់បានពិតប្រាកដរបស់ខ្លួន នៅក្នុងបញ្ហាឧត្ដមប្រយោជន៍ និងអធិបតេយ្យជាតិកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ជំហររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលនៅតែបន្តរក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងការចរចា និងរក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងការទាមទារបែងចែកផលប្រយោជន៍ជាមួយនឹងប្រទេសថៃ គឺជាជំហរការទូតដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរឿងអធិបតេយ្យជាតិជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង គេត្រូវតែមានមូលដ្ឋានអំណះអំណាងយ៉ាងរឹងមាំ និងផ្ទៀតផ្ទាត់ឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាំងអស់ ទាំងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពច្បាប់ ទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទិដ្ឋភាពនយោបាយនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ ការចូលរួមតាមការអំពាវនាវ ដោយមានបំផុសបំផុលស្មារតីជាតិនិយមជ្រុល និងការចូលរួមចលនាឬបាតុកម្មណាមួយទៅតាមអារម្មណ៍ឆាបឆួលនឹងពាក្យថាស្នេហាជាតិ ទៅតាមការបញ្ឆេះរបស់អ្នកនយោបាយដែលបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយ និងផ្ដោតសំខាន់តែទៅលើផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ខ្លួន មិនបានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងថែរក្សា ការពារ និងទាមទារផលប្រយោជន៍ជាតិក្នុងកម្រិតអតិបរមានោះទេ ហើយផ្ទុយមកវិញ ការណ៍នេះក៏នឹងអាចនាំមកនូវការធ្វើឱ្យខូចដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិថែមទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអំពាវនាវសារជាថ្មីថា នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទាមទារឱ្យអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវតែមូលមតិគ្នាជាទស្សនៈជាតិខ្មែររួមតែមួយ ត្រិះរិះពិចារណា និងថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មុននឹងប្រតិកម្ម ឬចូលរួមនៅក្នុងចលនា ឬការទាមទារណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 23 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 02:07 PM