រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកនយោបាយខ្មែរគួរតែបញ្ឈប់នយោបាយជាន់ពន្លិចប្រជាជាតិខ្លួន ចៀសវាងក្លាយខ្លួនទៅជាសត្រូវរបស់ប្រជាជាតិខ្លួនឯង

ស្របពេលដែលកម្ដៅនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហាក់មិនថមថយ ដោយសារតែអ្នកនយោបាយមាននិន្នាការប្រឆាំងនៅបរទេស បានបន្តដុតរោល និងញុះញង់ឱ្យមានការបែកបាក់ជាតិក្នុងចំណោមស្រទាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ តាមរយៈការទាញព្រឹត្តិការណ៍ ក៏ដូចជាករណីផ្សេងៗ ដែលកើតមានទាំងក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ និងក្នុងពិភពលោកផ្សេងៗ ហើយអំពាវនាវ ឱ្យមានការក្រោកឡើងប្រឆាំងនឹង​រាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៅកម្ពុជានោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកនយោបាយដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង និងអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដែលនិរទេសខ្លួននៅក្រៅស្រុក គួរតែដល់ពេលវេលាបញ្ឈប់ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដែលជាន់ពន្លិចប្រជាជាតិខ្មែរបន្តទៅទៀតហើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការធ្វើនយោបាយនៅក្នុងរូបភាពនេះ មិនត្រឹមតែជានយោបាយហួសសម័យកាល មិនបានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការកសាងជាតិមាតុភូមិនោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាការធ្វើនយោបាយដែលនាំមកនូវភាពគ្រោះថ្នាក់ចំពោះប្រទេសជាតិខ្លួនទៅវិញ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា អ្នកនយោបាយដែលមាននិន្នាការមិនស្របនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំង គួរតែផ្លាស់ប្ដូរវិធីសាស្ត្រធ្វើនយោបាយរបស់ខ្លួន ដោយត្រូវឈ្វេងយល់ថា ការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺជាការរីកចម្រើនសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល និងជាការរីកចម្រើន ដែលនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ ទាំងកិត្តិយសក្នុងនាមជាប្រជាជាតិស៊ីវិល ទាំងផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយអភិវឌ្ឍនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗរួមផ្សំជាមួយគ្នាផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត បើទោះបីជាមិនបានចូលរួមចំណែកជួយដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ក្រុមអ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការ ក៏គួរបញ្ឈប់នយោបាយជាន់ពន្លិចប្រទេសជាតិខ្លួន ដែលគួរតែជនបរទេសទេ ដែលមានបំណងជាន់ពន្លិចប្រជាជាតិខ្មែរ មិនមែនជាជនរួមជាតិខ្មែរ ដែលមានដើមកំណើត សញ្ជាតិ និងសាវតាចេញពីប្រទេសជាតិខ្មែរខ្លួនឯងនោះទេ។ លោកបណ្ឌិតបន្ថែមថា គេមិនមានអ្វីជាចម្ងល់នោះទេ សម្រាប់ជនបរទេសដែលមានបំណងជៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង និងបំពានបំផ្លាញផលប្រយោជន៍ខ្មែរ នឹងជាន់ពន្លិចប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលមានឈាមជ័រ និងដើមកំណើតជាជនជាតិខ្មែរ ពិតជាមិនគួរបន្តនយោបាយបំផ្លាញជាតិសាសន៍ខ្លួននោះទេ ពុំនោះទេ បុគ្គលទាំងនោះ នឹងក្លាយទៅជាសត្រូវរបស់ប្រជាជាតិខ្លួន។

បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិតបានចាត់ទុកអ្នកនយោបាយ ដែលបន្តធ្វើនយោបាយប្រឆាំងផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ខ្លួន គឺជាអ្នកនយោបាយដែលមានភាពចាស់គំរិល ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍នយោបាយខ្លួននិងបក្ខពួក បែរជាហ៊ានជាន់ពន្លិចប្រទេសជាតិខ្លួន។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បន្តថា អ្ន​កនយោបាយខ្មែរគួរតែទទួលស្គាល់ថា សង្វៀននយោបាយកម្ពុជា អនុវត្តតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានការប្រកួតប្រជែងគ្នារៀងរាល់៥ឆ្នាំម្ដង ហើយអ្នកនយោបាយខ្មែរ គួរតែរៀបចំគោលនយោបាយនៅក្នុងការដឹកនាំនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដើម្បីបង្ហាញទៅដល់ម្ចាស់ឆ្នោត ហើយទុកឱ្យម្ចាស់ឆ្នោតជាអ្នកវិនិច្ឆ័យ ហើយអ្នកនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាលអាចបញ្ជាក់ឬបង្អួតទៅម្ចាស់ឆ្នោតថា ខ្លួនមានអ្វីល្អលើសរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រ។ លោកបណ្ឌិត បានជំរុញឱ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរទាំងអស់ ជួយជំរុញផ្សព្វផ្សាយរូបភាពជាវិជ្ជមាននានាអំពីប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីផ្ដល់ផលចំណេញដល់ប្រទេសជាតិខ្លួន ហើយក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក៏អាចទាញប្រជាប្រិយភាពតាមរយៈរូបភាពនេះផងដែរ ថាខ្លួនពិតជាបានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការរីកចម្រើននៃប្រទេសជាតិ។

ជាមួយគ្នានេះ ថ្វីដ្បិតតែអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមិនមានតួនាទីផ្លូវការនៅក្នុងស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ (រាជរដ្ឋាភិបាល) ក្ដី ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ក៏គួរតែមានមនសិកាស្នេហាជាតិ និងទស្សនៈជាមូលដ្ឋានចង់ឱ្យ​ប្រជាជាតិខ្លួនមានវឌ្ឍនភាពឆ្ពោះទៅមុខផងដែរ ហើយអ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់រូប ពិតជាអាចចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការថែរក្សា ការពារ និងពូនជ្រុំលើកតម្កើងផលប្រយោជន៍ជាតិខ្មែរ ទៅតាមលទ្ធភាពដែលខ្លួនអាចធ្វើបាន ពិសេសការផ្សព្វផ្សាយសារវិជ្ជមានជាច្រើនដូចជា សក្ដានុពលទេសចរណ៍ សេដ្ឋកិច្ច និងកសិកម្មជាដើម។ លោកបណ្ឌិត បានលើកករណីលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវាត់ត្រា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលត្រូវបាននិរទេសទៅក្រៅប្រទេសទៅហើយក្ដី ក៏អ្នកនយោបាយថៃរូបនេះបានចូលរួមចំណែកផ្សព្វផ្សាយអំពីផលិតផលថៃ និងរួមចំណែកជំរុញផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសថៃផងដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អះអាងថា គឺជាស្មារតីនយោបាយសម័យទំនើប ដែលក្រុមអ្នកនយោបាយខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសរៀនសូត្រ ដោយត្រូវលះបង់នូវនយោបាយពន្លិចប្រជាជាតិខ្លួន ចាប់ផ្ដើមធ្វើនយោបាយដើម្បីប្រជាជាតិខ្មែររឹងមាំ ចៀសវាងធ្វើនយោបាយ ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍នយោបាយសួនតួរបស់ខ្លួននិងក្រុម។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ជាថ្មីថា នៅពេលដែលប្រជាជាតិខ្លួនមានការរីកចម្រើន ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក៏នឹងអាចនឹកឃើញដល់ការចូលរួមចំណែកជំរុញការរីកចម្រើនប្រទេសជាតិ ពីសំណាក់អ្នកនយោបាយខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ ហើយនោះគឺជាកិត្តិយស និងគុណតម្លៃ ដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរទទួលបានពីការចូលរួមចំណែកដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 22 មករា 2025 ម៉ោង 10:12 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ លោក សម រង្ស៊ី តែងបរាជ័យលើមហិច្ឆតានយោបាយ ឆ្កឹះឆ្កៀលពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីប្រតិកម្មរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចំពោះលោក សម រង្ស៊ី ដែលព្យាយាមញុះញង់ពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគបញ្ហានយោបាយនិងសង្គម និងជាអ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា  លោក សម រង្ស៊ី ពុំធ្លាប់បោះបង់ចេតនាញុះញង់ពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យងើបឡើងប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពូជានោះទេ នៅក្នុងអាជីពនយោបាយរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែជារៀងដរាបរហូតមក អ្នកនយោបាយរូបនេះ នៅតែមិនទទួលបានជោគជ័យទៅតាមបំណងរបស់របស់ខ្លួនឡើយ ក៏ព្រោះតែប្រជាពលរដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បានយល់ច្បាស់អំពីមហិច្ឆតានយោបាយប្រកបដោយភាពទុច្ចរឹត​របស់អ្នកនយោបាយរូបនេះ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជាលោក សម រង្ស៊ី បានដឹងថា គ្មានការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចំពោះការអំពាវនាវ​របស់ខ្លួនក៏ដោយក្ដី ក៏អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះ នៅតែបន្តបន្លឺសម្លេងរបស់ខ្លួននៅក្នុង​បញ្ហានយោបាយកម្ពុជា ដើម្បីអាចទាញផលចំណេញនៅក្នុងរូបភាពណាមួយ ដែលពេលខ្លះបានត្រឹមតែជាការអង្រួនសង្វៀននយោបាយកម្ពុជា ឱ្យអ្នកគាំទ្ររបស់លោកមើលឃើញថា លោកនៅតែមានវត្តមាននៅក្នុងនយោបាយកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផល អ្នកដែលជឿតាម និងដើរតាមការញុះញង់របស់លោក សម រង្ស៊ី ជានិច្ចកាលតែងតែរងគ្រោះដោយសារតែអ្នកនយោបាយរូបនេះ ពិសេសការប្រឈមមុខនឹងវិធានការផ្លូវច្បាប់ជាធរមាន រីឯលោក សម រង្ស៊ី បែរជាសម្ងំប្រមូលថវិកានៅឯក្រៅស្រុក ដោយមិនរវីរវល់នឹងសុខទុក្ខរបស់អ្នកដើរតាមនោះឡើយ។ នៅក្នុងករណីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងតែគូសបញ្ជាក់សារឆ្លើយតបទៅអតីតអ្នកនយោបាយរូបនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឱ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនស្ដាប់ឬដើរតាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ហើយធ្លាក់ខ្លួនជាជនរងគ្រោះនយោបាយ។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ការចាត់វិធានការ ដើម្បីបង្ការសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលបង្កដល់បញ្ហាសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សារធារណៈ គឺជាកាតព្វកិច្ច និងទំនួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ ហើយប្រសិនបើភាគីនយោបាយម្ខាងទៀត នៅតែបន្តញុះញង់ និងដុតរោលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលប្រើប្រាស់ "នយោបាយអុសសើមនៅជិតភ្លើង គង់អីនឹងឆេះ" ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលមិនចាត់វិធានការឆ្លើយតប និងបង្ការទុកជាមុននោះទេ នោះនឹងបង្កឱ្យមានវិបត្តិនយោបាយ ឬអសន្តិសុខ កើតមាននៅក្នុងសង្គមជាតិជាក់ជាមិនខានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងបំភ្លឺដល់សាធារណជន និងមន្ត្រីរាជការ ក៏ដូចជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ព្រមទាំងសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ។

 លោកបណ្ឌិតបានកត់សម្គាល់ថា ជានិច្ចកាល អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុក តែងតែព្យាយាមទាញភ្ជាប់ករណីផ្សេងៗទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស យកមកដាក់បន្ទុក និងញុះញង់ឱ្យមានចរន្តឬនិន្នាការប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តួយ៉ាងចុងក្រោយនេះ ដូចជាករណីបដិវត្តន៍នៅបង់ក្លាដែស ករណីកោះគុជ និងចុងក្រោយនេះគឺ ករណីឃាតកម្មទៅលើអតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា នៅឯប្រទេសថៃជាដើម។ បើទោះជាបែបនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអះអាងថា ការបន្តចេតនាញុះញង់ឆ្កឹះកឆ្កៀលពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឱ្យប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ពីសំណាក់អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនេះ នឹងមិនជះឥទ្ធិពល ឬបង្កជាចរន្តប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ទៅតាមគោលដៅរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុកនោះឡើយ ហើយការញុះញង់និងអំពាវនាវទាំងនេះ នឹងគ្រាន់តែជាសារនយោបាយដែលគ្មានទម្ងន់របស់អតីតអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដែលនិរទេសនៅក្រៅស្រុកតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានកត់សម្គាល់បន្ថែមថា «នេះគ្រាន់តែជានយោបាយចង់រក្សាសង្វៀននយោបាយប៉ុណ្ណោះ» មិនគួរអីប្រជាពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះ រើសយកមកពិចារណានាំខាតពេលវេលានោះទេ ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 22 មករា 2025 ម៉ោង 10:07 AM

សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន៖ មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនគួរតែពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការចរចាឱ្យបានកាន់តែឆាប់ ជាជាងរំពឹងចាំឱកាសមានប្រៀបក្នុងសង្គ្រាម

          ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទសួរពីអ្នកសារព័ត៌មាន ជុំវិញករណីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងទស្សនៈចំពោះប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោអំពីករណីនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនគួរតែពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការចរចាឱ្យបានកាន់តែឆាប់ ជាជាងរំពឹងចាំឱកាសមានប្រៀបក្នុងសង្គ្រាម ព្រោះសង្គ្រាមមិនអាចបញ្ចប់ដោយងាយឡើយប្រសិនបើគ្មានការចរចា។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានយល់ស្របទៅនឹងប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោអំពីករណីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនត្រូវចាប់ផ្ដើមចរចាក្នុងស្ថានភាពវាយផងចរចាផង ជាជាងរង់ចាំឱ្យអ៊ុយក្រែនមានប្រៀបលើសមរភូមិយោធាជាមុនសិន ទើបស្វែងរកការចរចា។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត ប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់សម្ដេចតេជោ គឺជាទស្សនៈឡូហ្ស៊ិកនយោបាយមួយ ពោលគឺដើម្បីសម្រេចបានតាមគោលដៅដែលចង់បាន ការតស៊ូទាំងផ្លូវសមរភូមិអាវុធ និងសមរភូមិការទូត ក៏ដូចជាការចរចា ត្រូវធ្វើឡើងស្របពេលដំណាលគ្នា។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបន្តថា សម្ដេចតេជោបានដឹកនាំស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជា នៅក្នុងដំណើរការដូច្នេះដែរ ពោលគឺមិនរង់ចាំឱ្យអ្នកខាងក្រៅអន្តរាគមន៍ ឬជួយឱ្យខ្លួនឯងមានប្រៀបជាមុនទើបចរចានោះទេ ប៉ុន្តែ សម្ដេចតេជោបានចាប់ផ្ដើមការចរចាតាំងពីដំបូងទី ព្រោះសម្ដេចតេជោយល់យ៉ាងជាក់ច្បាស់ថា មានតែការចរចាតែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចឈានឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់សង្គ្រាម និងនាំមកនូវសន្តិភាពពេញលេញជូនដល់ជាតិមាតុភូមិ។ លោកបណ្ឌិតបញ្ជាក់បន្ថែមថា បទពិសោធន៍នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជា គឺជាលំនាំមួយដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនក៏ដូចជាប្រទេសដែលកំពុងជួបសង្គ្រាមអាចយកជាមេរៀននៅក្នុងជ្រុងផ្សេងៗ ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសជាតិខ្លួន ព្រោះប្រសិនបើអ្នកនយោបាយនៃជាតិសាសន៍មួយ មិនយល់ឃើញអំពីដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាព ហើយរង់ចាំតែការអន្តរាគមន៍ឬជួយពីសំណាក់ភាគីខាងក្រៅ គេពិតជាពិបាកនឹងសម្រេចបានសន្តិភាពសម្រាប់ជាតិសាសន៍ខ្លួនណាស់។

          បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ គ្មានប្រទេសណាមួយដែលជួយប្រទេសផ្សេងទៀត ដោយមិនគិតគូរអំពីផលប្រយោជន៍ដែលគេទទួលបានណាស់ ពោលគឺ ការអន្តរាគមន៍ ឬផ្ដល់ជំនួយផ្សេងៗដល់ប្រទេសដទៃ តែងតែស្ថិតនៅក្នុងរបៀបវារៈនយោបាយ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសខ្លួនជានិច្ច។ ការដែលមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនរង់ចាំជំនួយពីសំណាក់អាម៉េរិកឬអឺរ៉ុប ដើម្បីមានប្រៀបនៅក្នុងសង្គ្រាមជាមួយនឹងរុស្ស៊ីនេះ គឺជាការពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើភាគីខាងក្រោ ដែលគេមិនអាចគិតគូរផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់អ៊ុយក្រែន ជាងមេដឹកនាំនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងផ្ទាល់នោះទេ។ ហេតុនេះហើយ ប្រសិនបើមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែន មិនរូតរះស្វែងរកការចរចាហើយបន្តរង់ចាំជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេស ដើម្បីមានប្រៀបលើសង្គ្រាមជាមួយនឹងរុស្ស៊ី មុននឹងធ្វើការចរចានោះ គឺប្រទេសនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងទេ ដែលត្រូវបន្តរងគ្រោះក្នុងរយៈពេលកាន់តែយូរបន្ថែមទៅទៀត។

          លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា គេមិនអាចយកប្រទេសខ្លួនឯងធ្វើជាដើមទុនចរចា នៅចំពោះមុខភ្លើងសង្គ្រាមដែលកំពុងបន្តឆាបឆេះនោះ ហើយរង់ចាំពិភពលោកខាងក្រៅមកជួយអន្តរាគមន៍ ដើម្បីមានប្រៀបនៅក្នុងការចរចានោះឡើយ។ ប្រសិនបើមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនមាននិន្នាការសម្រេចចិត្តដូច្នេះ នោះសង្គ្រាមនឹងនៅតែបន្តឆាបឆេះ ហើយប្រទេសនិងប្រជាជនអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងដែលជាអ្នកទទួលរងគ្រោះធ្ងន់ជាងគេ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា នៅពេលដែលប្រទេសជាតិខ្លួនមានសង្គ្រាម មេដឹកនាំប្រទេសនោះគួរតែជាអ្នកចេញមុខស្វែងរកលទ្ធភាពចរចា ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់ដំណោះស្រាយសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន មិនអាចរង់ចាំការអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ភាគីខាងក្រៅ ដែលគេទន្ទឹងរង់ចាំឱកាសទទួលបានផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់គេនោះទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា មានតែអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងទេ ជាអ្នកសម្រេចចិត្តលើជោគវាសនាជាតិរបស់ខ្លួន​៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 16 មករា 2025 ម៉ោង 11:18 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដំណើរដឹកនាំកម្ពុជាជាង៤០ឆ្នាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានបង្ហាញពីវីរៈភាពបុរសខ្លាំងកម្ពុជា និងនាំមកនូវកិត្យានុភាពជាតិខ្មែរ

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានបង្ហាញទស្សនៈយល់ឃើញរបស់លោក អំពីដំណើរវិវត្តនៃការកាន់តំណែង និងសមិទ្ធផលសំខាន់ៗដែលសម្ដេចតេជោសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ នៅក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងដំណើរដឹកនាំកម្ពុជាជាង៤០ឆ្នាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជាអ្នកដឹកនាំប្រកបដោយវីរៈភាព និងនាំមកនូវសមិទ្ធផលសំខាន់ៗ សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងដំណើរវិវត្តនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ចាប់តាំងពីការទទួលតំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មកទល់នឹងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គេអាចឆ្លុះបញ្ចាំងបាន ៣ចំណុចសំខាន់ៗគឺ៖

          ១. ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំនេះ ពិតជាបង្ហាញអំពីសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលសម្ដេចគឺជារដ្ឋបុរសមួយ ដែលមានពិតប្រាកដនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា ពុំមែនជារឿងដែលគេដំណាលដូចក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួននោះឡើយ។

          ២. នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានបង្ហាញថា សម្ដេចតេជោ គឺជារដ្ឋបុរសខ្លាំងកម្ពុជាពិតប្រាកដ ពោលសម្ដេចគឺជាមេដឹកនាំដ៏មានឥទ្ធិពលនៅក្នុង​នយោបាយកម្ពុជា ដោយចាប់តាំងពីទទួលតំណែងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលជាស្ថាប័៏ននយោបាយខ្ពស់បំផុតមួយនៅកម្ពុជា សម្ដេចបានស្ថិតក្នុងតំណែង​នយោបាយ​រយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំ មិនដែលអាក់ខានឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត សម្ដេចតេជោបានលះបង់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលជាប្រមុខស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ មកកាន់តំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិវិញ។ សម្ដេចតេជោ គឺជាបុរសខ្លាំងពិតប្រាកដ ដែលបានទទួលអំណាច កាន់អំណាច និងរក្សាអំណាចនយោបាយជាប់ជានិច្ចដោយមិនរបូតម្ដងណាឡើយ។ នេះពិតជាលក្ខណៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ភាពជាអ្នកដឹកនាំ មិនត្រឹមតែសម្រាប់សម្ដេចតេជោនោះទេ គឺចំពោះឥស្សរជននយោបាយនានានៅក្នុង​ពិភពលោក ព្រោះការទទួលបានអំណាច គឺជារឿងមួយ រីឯការរក្សាអំណាច គឺជារឿងចាំបាច់និងមានការលំបាកមួយផ្សេងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា សម្ដេចតេជោ ពិតជាបានរក្សាអំណាចរបស់លោកអស់រយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំ តាមរយៈទទួលបានប្រជាប្រិយភាពនិងការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនលើសលប់។ នេះគឺជាភាពកម្រមួយសម្រាប់មេដឹកនាំនយោបាយនៅលើពិភពលោក ដែលមេដឹកនាំភាគច្រើនមិនអាចសម្រេចបានឡើយ។

          ៣. ក្រៅពីរក្សាអំណាចនិងតួនាទីដ៏សំខាន់នៅក្នុងនយោបាយ បុរសខ្លាំងនៃកម្ពុជា ក៏ថែមទាំងរក្សាបានផងដែរនូវស្ថិរភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ដែលជាបុព្វលក្ខខណ្ឌអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាកសាងសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមឱ្យមានការរីកចម្រើនដូចបច្ចុប្បន្ន។

          ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងអំពីសមិទ្ធផលធំៗ ដែលសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ខិតខំប្រឹងប្រែងសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជាផងដែរគឺ៖

          ១. សង្គ្រោះអាយុជីវិតកម្ពុជា ពោលទាំងជីវិតប្រជាជន និងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ដោយសម្ដេចតេជោបានសង្គ្រោះប្រជាជាតិកម្ពុជាចេញពីនយោបាយកាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ឯងរបស់ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម តាមរយៈជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩។ ប្រសិនបើសម្ដេចតេជោ និងឥស្សរជននយោបាយផ្សេងទៀត មិនបានសង្គ្រោះប្រជាជាតិកម្ពុជាចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ មិនត្រឹមតែអាយុជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេដែលត្រូវបាត់បង់ តែជោគវាសនានៃប្រជាជាតិកម្ពុជា ក៏ស្ថិតនៅក្នុងភាបស្រពិចស្រពិលផងដែរ ព្រោះប្រសិនបើរបបដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នងនេះសម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនអស់ គេពិតជាពិបាកស្រមៃថា តើប្រទេសណា និងជនជាតិណា ដែលនឹងចូលមកដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាជំនួសប្រជាជនខ្មែរណាស់។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ក្រោយពីបង្កើតរណសិរ្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ២ធ្នូ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងឥស្សរជននយោបាយខ្មែរដទៃទៀត បានធ្វើការតស៊ូ ផ្ដួលរំលំរបបកម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ និងទទួលបានជ័យជម្នះជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺជាថ្ងៃរស់រានមានជីវិតសារជាថ្មីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

          ២. សមិទ្ធផលមួយទៀតរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺ ការទប់ស្កាត់នូវការវិលត្រឡប់មកវិញនៃសង្គ្រាម។ នៅបន្ទាប់ពីការសង្គ្រោះ​ប្រជាជាតិខ្មែរចេញពីរបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ប៉ុល ពត កាតព្វកិច្ចដ៏សំខាន់មួយទៀតគឺ ការទប់ស្កាត់នូវការវិលត្រឡប់មកវិញនៃសង្គ្រាម។ សង្គ្រាមនៅត្រង់ចំណុចនេះ គឺរាប់ចាប់​តាំងពីសង្គ្រាមដែលបង្កឡើងដោយភាគីអមិត្ត និងក្រុមចលនាតស៊ូខ្មែរ ដែលក្រោយ​មក​បាន​ចាប់ដៃជាមួយនឹងក្រុមខ្មែរក្រហម បង្កើតជារដ្ឋាភិបាលត្រីភាគី តស៊ូនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងការប៉ុនប៉ងបង្កើតបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជារបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅកម្ពុជាផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ទាំងអស់នេះ គឺជាសមិទ្ធផលដែលមិនអាចប្រកែកបាន​ដែលសម្ដេចតេជោ បានបន្សល់​ទុក​សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

          ៣. សមិទ្ធផលលេចធ្លោមួយទៀត ដែលសម្ដេចតេជោនាំមកជូនប្រទេសជាតិនោះគឺ ការស្វែងរកសន្តិភាពពេញលេញនិងយូរអង្វែងសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ ដោយបាននាំប្រទេសកម្ពុជាចេញពីសង្គ្រោះហែកហួរផ្ទៃក្នុងដ៏រ៉ាំរ៉ៃរាប់ទសវត្សរ៍ និងនាំមកនូវសន្តិភាពពេញបរិបូរណ៌ឡើងវិញសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ការស្វែងរកសន្តិភាពនេះគឺជាសមិទ្ធផលដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិនីមួយៗ ព្រោះនៅលើពិភពលោកនេះ ពេលដែលប្រទេសជាតិមួយធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមហើយ គេពិតជាលំបាកនៅក្នុងការកសាងសុខសន្តិភាពឡើងវិញណាស់។

          ៤. សមិទ្ធផលដ៏សំខាន់មួយទៀតដែលសម្ដេចតេជោសម្រេចបានសម្រាប់ប្រជាជាតិនោះគឺ ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។ ក្រោយពីនាំមកនូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ សម្ដេចតេជោ​ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំ ក៏បានកសាងប្រទេសជាតិ ចេញពីបាតដៃទទេ​រហូតដល់មានការអភិវឌ្ឍគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដូចបច្ចុប្បន្ននេះ។ ត្រង់ចំណុចនេះ យុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយដែលរស់នៅក្នុងសម័យសន្តិភាព ថែមទាំងស្ទើតែនឹកស្រមៃមិនឃើញអំពីទិដ្ឋភាពសង្គ្រាមរបស់កម្ពុជានៅក្នុងអតីតកាលថែមទៀតផង ព្រោះពួកគេមើលឃើញតែការអភិវឌ្ឍ ជឿនលឿន សម្បូរសប្បាយ និងសន្តិភាពជារៀងដរាបមកក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ យុវជនជំនាន់ក្រោយមួយចំនួន ពិតជាមិនបានដឹងឡើយអំពីភាពជូរចត់នៃសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង ការបែកបាក់ព្រាត់ប្រាសនិរាស្ត្រគ្រួសារ ដោយសារការជម្លៀសនិងការបាត់បង់ជីវិតនោះទេ។ ការអភិវឌ្ឍសំខាន់ៗទាំងនោះរួមមាន ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការពង្រឹងនិងអភិវឌ្ឍ​វិស័យអប់រំ ក៏ដូចជាគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ដែលជាបណ្ដើរៗបាននាំប្រទេសកម្ពុជាចេញពីប្រទេស​មានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ឆ្ពោះទៅជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ និងឈាន​ទៅប្រទេសមានចំណូលកម្រិតខ្ពស់នាពេលខាងមុខ។

          ៥. ការបើកច្រកកម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក៖ សម្ដេចតេជោមិនត្រឹមតែសង្គ្រោះប្រទេសជាតិខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានបើកច្រកកម្ពុជាទៅកាន់ពិភពលោក និងថែមទាំងបានជួយសង្គ្រោះបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោកថែមទៀតផង ដោយកម្ពុជាតែងតែបានរៀបចំវេទិកានៃកិច្ចសន្ទនាធំៗលើពិភពលោក ដូចជា ការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានាធិបតី និងព្រះមហាក្សត្រនៃប្រទេសនានាបានមកជួបប្រជុំដោះស្រាយបញ្ហាសាកលលោក ព្រមទាំងការបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅចូលរួមរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក ក៏ដូចជាការចូលរួមនៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេច និងការដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗលើពិភពលោកក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីបទពិសោធន៍ដែលគេអាចរៀនសូត្រពីភាពជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយ របស់សម្ដេចតេជោ ក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំនេះផងដែរថា គេអាចរៀនសូត្រពីបទពិសោធន៍នយោបាយដ៏ល្អប្រសើររបស់សម្ដេចតេជោ ដែលប្រជាជាតិខ្មែរអាចសិក្សាស្វែងយល់អំពីវីរៈភាពរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍជូនប្រទេសជាតិ ដោយការបូជានូវសាច់ស្រស់ ឈាមស្រស់ និងអាយុជីវិត ជូនដល់ជាតិមាតុភូមិ និងជាសច្ចភាពមិនអាចប្រកែកបាន ដែលគេត្រូវតែពិនិត្យ រៀនសូត្រ យកធ្វើជាមេរៀន និងជាការត្រួសត្រាយបន្ត នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងថែរក្សាសុខសន្តិភាពឱ្យប្រទេសជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជាជាបន្ត​៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 15 មករា 2025 ម៉ោង 11:14 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ សុឆន្ទៈកម្ពុជាចំពោះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងការកែប្រែទស្សនៈនយោបាយចំពោះទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីបំណងបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធារវាងប្រទេសកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលត្រូវបានកម្ពុជាលើកឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ដោយស្នើឱ្យអាមេរិកបន្ដកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធាជាមួយគ្នាឡើងវិញ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា គឺជាសញ្ញាណដ៏ល្អមួយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងអាចហុចផលឱ្យកម្ពុជាទាំងនៅក្នុងវិស័យយោធា នយោបាយ និងការទូត។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា ការស្នើពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធារវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលយោធា ផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចគ្រប់កម្រិត ការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន ការទប់ស្កាត់អំពើភេរវកម្ម និងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ព្រមទាំងលទ្ធភាពនៃការធ្វើលំហាត់ហ្វឹកហ្វឺនឆ្មាំអង្គររួមគ្នាឡើងវិញនេះ គឺជាការប្រសើរមួយនៅក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរ។

          លោកបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍ថា ការស្នើឡើងរបស់កម្ពុជានេះ ស្របតាមកាលៈទេសៈតម្រូវរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ក៏ដូចជាស្ថានភាពថ្មីនៃពិភពលោកផងដែរ ព្រោះការអាក់ខានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកន្លងទៅនេះ កើតឡើងដោយសារតែវិបត្តិរីករាលដាលធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលតម្រូវឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ដូចចូលមកឡូកឡំនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីនេះ ដែលនាំឱ្យមានការខកខាន។ ការស្នើឡើងរបស់កម្ពុជានាពេលនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ វាយតម្លៃថា ត្រូវចំពេលដែលកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អឡើងវិញនៅគ្រប់វិស័យ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកនៃប្រទេសទាំងពីរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ ការស្នើឡើងនេះក៏ស្របទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ ដែលតម្រូវឱ្យកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អ និងបើកទូលាយនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិទៅលើវិស័យផ្សេងៗជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស និងមហាអំណាចទាំងអស់ ដោយមិនផ្ដោតតែទៅលើមហាអំណាចណាមួយឡើយ។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេសជាដៃគូ ក៏ដូចជាគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់ មិនថាចិន អាម៉េរិក សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ឬមហាអំណាចដទៃផ្សេងទៀតឡើយ ដើម្បីរក្សាបាននូវឯករាជ្យភាព អព្យាក្រឹត្យភាព និងគោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដូចដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ត្រូវធ្វើឡើងជាទូទៅ ដើម្បីចូលរួមថែរក្សា និងការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនិងតំបន់ លើកលែងតែការចូលរួមនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធយោធាតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនរំខានដល់សន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់តំបន់និងពិភពលោកឡើយ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធានេះ ត្រូវធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសដៃគូជាមិត្តភាព ហើយត្រូវស្របតាមមាត្រា៥៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិនានាផងដែរ។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ ការណ៍នេះគឺជាភាពចាំបាច់មួយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផ្ទាល់ ដែលត្រូវពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិនៅគ្រប់និន្នាការ និងគ្រប់មហាអំណាចទូទៅ មិនចំពោះនោះឡើយ ព្រោះកម្ពុជាបានសម្រេចជ្រើសរើសនយោបាយការបរទេសចម្រុះពណ៌ ពង្រឹងមិត្តភាពចាស់ និងពង្រីកមិត្តភាពថ្មី។ ម្យ៉ាងទៀត សហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាមហាអំណាចទីមួយនៃពិភពលោក ដែលដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការដំណើរការចរចាស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ក្ដី ក៏ដូចជានៅក្នុងដំណើរការប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ក្នុងរឿងក្ដីប្រាសាទព្រះវិហារក្ដី ដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកពិតជាបានចូលរួមយ៉ាងសកម្ម។ នេះគឺជាពេលវេលាដ៏សមស្របនិងចាំបាច់ ដែលកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចគ្រប់និន្នាការទាំងអស់។

          ដោយឡែក ប្រសិនបើពិនិត្យមើលតែកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ពិតជាផ្ដល់សារៈប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងទិដ្ឋនយោបាយ ព្រោះកន្លងមក កម្ពុជាតែងតែបានរងការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាចមួយ តែមិនពិនិត្យមើលលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមហាអំណាចមួយទៀត ដូចជាសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាដើម។ ហេតុនេះ គំនិតដែលបានស្នើឡើងនេះ ពិតជាការបង្ហាញចេតនាជាវិជ្ជមាននៅក្នុងការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងមហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះ ហើយការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាឡើងវិញ រវាងប្រទេសទាំងពីរ នឹងបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់បន្ថែមថា កម្ពុជាមានបំណងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិល្អជាមួយគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់ ដើម្បីបម្រើដល់ប្រយោជន៍ជាតិ និងស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន។

          នៅក្នុងនោះដែរ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញ ក៏នឹងផ្ដល់សារៈប្រយោជន៍ចំពោះកម្ពុជា នៅក្នុងការទទួលបានចំណេះដឹងបច្ចេកទេស យុទ្ធសាស្ត្រ និងបទពិសោធន៍យោធាថ្មីៗបន្ថែមទៀតសម្រាប់កងកម្លាំងយោធារបស់កម្ពុជា ហើយគ្រប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយប្រទេសមានការរីកចម្រើនខាងយោធា ពិតជាបានចូលរួមចំណែកពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពកម្ពុជាយ៉ាងពិតប្រាកដ។

          លើសពីនេះទៅទៀត ផលប្រយោជន៍ដែលទទួលបានពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏នឹងចូលរួមចំណែកជំរុញបន្ថែមទៀត នូវទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលកន្លងទៅ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ យើងឃើញថា មានការវាយតម្លៃផ្សេងៗគ្នាថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងៗរវាងប្រទេសទាំងពីរ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ខណៈជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហាក់មិនមានការថមថយនោះឡើយ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងខាងយោធា និងនយោបាយ មានការវាយតម្លៃក្នុងកម្រិតផ្សេងពីគ្នា។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នឹងអាចក្លាយជាចលករចម្បងនៅក្នុងការវាយតម្លៃឡើងវិញនូវទស្សនៈនយោបាយចំពោះទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 15 មករា 2025 ម៉ោង 09:24 AM

បណ្ឌិត គិន ភា បង្ហាញសមិទ្ធផលធំៗចំនួន៩ចំណុចរបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសខួបទី៤០ឆ្នាំនៃការឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ១៤មករា

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ចំខួបលើកទី៤០ឆ្នាំនៃការឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិត គិន ភា អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា បានលើកឡើងនូវចំណុចកត់សម្គាល់នូវសមិទ្ធផលធំៗចំនួន៩ចំណុច ដែលសម្តេចតេជោបានសាងចំពោះប្រជាជាតិកម្ពុជាគឺ៖

ទី១- សម្តេចជាអ្នកដឹកនាំចលនាតស៊ូរំដោះប្រទេសចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ដែលនេះជាការលះបង់ដ៏ធំធេងបំផុតរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានយកអាយុជីវិតជាដើមទុនរំដោះប្រជាជាតិកម្ពុជាឱ្យចេញផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍។

ទី២- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីរំដោះប្រទេស និងប្រជាជនចេញពីរបបប្រល័យ ពូជសាសន៍ហើយនោះ សម្តេចបានខិតខំសព្វបែបយ៉ាង ដើម្បីទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់មកវិញ នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ដោយដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រ និងគោលនយោបាយសំខាន់ៗជាច្រើន ដើម្បីធានាភាពរស់រានមានជីវិតរបស់ប្រជាជាតិកម្ពុជា។

ទី៣- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ចាប់ពីក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧ មករា ១៩៧៩ មក គឺសម្តេច បានខិតខំ ប្រឹងប្រែង កសាង ស្តារសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងស្ថានភាពដៃម្ខាងទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់មកវិញ នៃរបប ប្រល័យពូជសាសន៍ និងដៃម្ខាងខំប្រឹងប្រែងស្តារ កសាងប្រទេសជាតិ ពីបាតដៃទទេក្នុង ស្ថានភាព មួយ ដែលកម្ពុជាមានការលំបាកមែនទែន ដោយពិភពលោកពីជ្រុងម្ខាង បានហ៊ុព័ទ្ធទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។

ទី៤- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុត នៃដំណើរការចរចាសន្តិភាព ដែលចាប់ផ្តើមពីជំនួបជាប្រវត្តិសាស្ត្ររវាងសម្តេចតេជោ និងសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតាជាតិនៅថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨៧ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ មុននឹងមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនាថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១នោះ សម្តេចតេជោ បានលះបង់នូវថាមពល បញ្ញាញាណជាច្រើន ក្នុងដំណើរការនៃការចរចា ដែលសម្តេចត្រូវធ្វើដំណើរស្ទើរតែមួយចំហៀងពិភពលោក ដើម្បីធ្វើឱ្យបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។

ទី៥- សម្តេចតេជោ គឺជាតួអង្គដ៏សំខាន់ នាំមកវិញនូវរបបរាជានិយមនៅកម្ពុជា។ ជាការចាប់ផ្តើម គឺសម្តេចតេជោ គឺជាអ្នកយាងសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ចូលមកប្រទេសកម្ពុជា មុនពេលមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសទៅទៀត។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ សម្តេចតេជោ ជាតួអង្គសំខាន់បំផុត ដែលនាំឱ្យកម្ពុជា ចែងអំពីរបបរាជានិយម អាស្រ័យធម្មនុញ្ញ។ បើគ្មានការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មិនអាចខ្វះបានរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទេនោះ របបរាជានិយមនៅកម្ពុជា ប្រហែលជាមិនអាចចារឹកក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះឡើយ។ សម្តេចតេជោ គឺជាអ្នកការពាររាជបល្ល័ង្កដ៏ពិតប្រាកដ។

ទី៦- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាអគ្គមគ្គុទេសក៍ឯកនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជា ទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញបរិបូរណ៍នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាជាង៥០០ឆ្នាំ។ តាមរយៈសន្តិភាពនេះ គឺជាតម្លៃស្នូលដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់ការស្តារ និងអភិវឌ្ឍន៍លើគ្រប់វិស័យ។

ទី៧- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំប្រជាជាតិកម្ពុជា ឱ្យមានការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ ជាពិសេសមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរង្វង់៧ភាគរយ រយៈពេលប្រមាណ ២០ឆ្នាំ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជា ប្រែមុខមាត់ថ្មីលើការអភិវឌ្ឍ។ ពីមុនគេធ្លាប់ស្គាល់ជាប្រទេសដែលជួបគ្រោះទុរភិក្ស ចំការមីន ឬជាមជ្ឈមណ្ឌលប្រលងប្រជែងខាងមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយ ឬសាកល្បងអាវុធរបស់ មហាអំណាច ក្លាយទៅជាប្រទេសមួយ ដែលមានការប្រែមុខមាត់ថ្មី ជាគោលដៅទេសចរណ៍ ដ៏មានសារៈសំខាន់ ជាប្រទេសដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងដំណើរការ រក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រួមចំណែកក្នុងការដោះមីន ជាប្រទេសដែលនាំស្បៀងចេញ ជាប្រទេសនាំចេញសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ពិភពលោក។

ទី៨- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំប្រទេសជាតិ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានកិត្យានុភាព លើឆាកអន្តរជាតិ។ តួនាទីរបស់កម្ពុជា កាន់តែមានសារៈសំខាន់ឡើងក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ ជាពិសេសអ្វីដែលមានមោទនភាពបំផុតនោះ គឺក្នុងតួនាទីកម្ពុជា ជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២ បានទទួលនូវជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់បំផុត ដែលធ្វើឱ្យកិត្យានុភាពជាតិលើឆាកអន្តរជាតិខ្ពស់ត្រដែត។ តាមរយៈតួនាទីជាប្រធានអាស៊ាន កម្ពុជា បានរួមចំណែកបន្ធូរបន្ថយសភាពការណ៍តំបន់ និងអន្តរជាតិបានយ៉ាងច្រើន ហើយទទួលបាននូវការសាទរ និងផ្តល់តម្លៃខ្ពស់បំផុតពីបណ្តាប្រទេសនានានៅក្នុងអាស៊ាន ក៏ដូចជាប្រទេសដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។

ទី៩- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុត ដែលប្រយុទ្ធដណ្តើមអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋចេញពីមច្ចុរាជនៃជំងឺកូវីដ-១៩។ តាមរយៈគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាយកឈ្នះលើជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ នាំឱ្យកម្ពុជាមានភាពសុាំ មានអង់ទីគ័រ សម្រាប់ការពារជំងឺកូវីដ១៩ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានលទ្ធភាពបើកប្រទេសវិញទាំងស្រុង។

ជារួម សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅតែជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់សង្គមកម្ពុជា ជាពិសេស ទស្សនវិជ្ជាសន្តិភាព និងនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេចតេជោ នៅតែធាតុដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍សង្គមកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោជាឥស្សរជននយោបាយជាន់ខ្ពស់ ដែលប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ត្រូវតែកត់ត្រាទុកជា “វីរបុរសជាតិ” យ៉ាងពិតប្រាកដ៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 14 មករា 2025 ម៉ោង 07:06 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកមិនទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះ ៧មករា ស្មើនឹងគាំទ្ររបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) និងប្រមាថអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ដែលស្លាប់នៅក្នុងរបបនេះ

          ថ្លែងក្នុងឱកាសពិធីអបអរសាទរខួបទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា (៧ មករា ១៩៧៩-៧ មករា ២០២៥) នៅវត្តឃុំអណ្តូងពោធិ៍ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា ថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩0 គឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាយើង ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់និន្នាការនិងពណ៌សម្បុរ ត្រូវតែចងចាំអំពីព្រឹត្តិការណ៍បញ្ចប់សោកនាដកម្មដ៏ជូរចត់បំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ នៃការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហម ប្រជាជនកម្ពុជាបានធ្លាក់ទៅក្នុងស្ថានភាពគុកឥតជញ្ជាំង ដោយក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម គ្រប់គ្រងដោយបិទទ្វារប្រទេសពីពិភពលោកខាងក្រៅ ហើយសម្លាប់ប្រជាជនឯងយ៉ាងរង្គាលនិងឃោរឃៅបំផុត។ ចំណែកឯ ស្រូវអង្ករដែលបង្កបង្កើនផល បែរជាត្រូវបានរបបនេះយកទៅឱ្យបរទេសទៅវិញ ហើយទុកឱ្យប្រជាជនខ្លួនអត់ឃ្លាន ឈឺថ្កាត់ និងស្លាប់ជាច្រើនឥតគណនា។ បើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្ថានភាពនេះ មិនធ្លាប់មានកើតឡើងក្នុងប្រទេសណាមួយលើពិភពលោកនោះឡើយ។ នៅក្នុងដំណាក់កាលនោះ ប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ មានការភ័ន្តច្រឡំលើនយោបាយកម្ពុជា ដោយមិនជឿថាមានការកាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង រហូតដល់ស្លាប់ប្រជាជនកម្ពុជាអស់ជាង៣លាននាក់នោះទេ ហើយប្រសិនបើគ្មានថ្ងៃជ័យជម្នះ៧មករានោះទេ ខ្មែរក្រហមអាចនឹងសម្លាប់អស់ប្រជាជនខ្មែរដោយចៀសពុំរួចឡើយ ដោយការធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង និងការចាត់ទុកប្រជាជនខ្លួនជាខ្មាំងសត្រូវ។

          ទោះជារបបនេះមានលក្ខណៈឃោរឃៅយង់ឃ្នង និងពិតជាបានកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបដែលរស់នៅក្នុងជំនាន់នោះ សុទ្ធតែអាចធ្វើជាសាក្សីក៏ដោយក្ដី ក៏បច្ចុប្បន្ន នៅមានមានទស្សនៈនយោបាយមួយចំនួន នៅមិនទទួលស្គាល់លើរបបគ្រប់គ្រងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា ឬច្រានចោលនូវជ័យជម្នះ។

          ជាមួយគ្នានេះ មានទស្សនៈខ្លះបានលើកថាថ្ងៃ៧មករា គឺជាការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសវៀតណាមមកលើកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា នៅក្នុងស្ថានភាពនាពេលនោះ បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជនខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ដើម្បីរំដោះប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងដោយឆ្កួតលីលានោះ កម្ពុជាត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ទើបឥស្សរជនជាអ្នកតស៊ូខ្មែរបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា «យើងត្រូវដឹងថា ដើម្បីរំដោះប្រទេសបាន យើងមានតែពឹងប្រទេសវៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាង និងជាប្រទេសដែលយល់ព្រមជួយយើង។ យើងមិនអាចទៅពឹងដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ឬប្រទេសផ្សេងទៀតបានទេ»។

          បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពី ប្រសាសន៍របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធិមីទ្ទីងរំឭកខួបលើកទី៤៦ នៃទិវាជ័យជម្នះ ៧ មករា ដែលសម្ដេចបានស្នើដល់ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងការអនុវត្ត "ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួល ស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ"។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងគូសបញ្ជាក់ថា ការណ៍នេះជា កាលៈទេសៈតម្រូវសម្រាប់ការធានាស្ថិរភាព និងសន្តិភាពយូរអង្វែងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

          ជាចុងក្រោយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ពិសេសយុវជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយ ត្រូវចងចាំ និងចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព ដែលប្រជាជាតិខ្មែរបានដណ្ដើមយកមកដោយលំបាកនេះ ដោយត្រូវបន្តជ្រោងទង់សន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ហើយខិតខំធ្វើយ៉ាងបញ្ចៀសឱ្យបាន កុំឱ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងអន្លង់នៃសង្រ្គាមបន្តទៅទៀត ព្រោះសន្តិភាពគឺជាបុព្វលក្ខខណ្ឌដ៏ចម្បងបំផុត នៅក្នុងការដំណើរការអភិវឌ្ឍសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រជាជាតិនីមួយៗ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 12 មករា 2025 ម៉ោង 12:27 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ គួរប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋាន លើករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររប​ស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លឹម គីមយ៉ា អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសថៃនាពេលថ្មីៗមកនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ គួរតែជៀសវាងការប្រញាប់ប្រញាល់បកស្រាយករណីនេះឱ្យហួសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ នៃរដ្ឋអធិបតេយ្យទាំងពីរដែលអាចនាំទៅដល់ការភ័ន្តច្រឡំស្ថានការណ៍នយោបាយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងថៃ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការបកស្រាយនៅក្នុងជ្រុងណាមួយលើសពីអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់នៃករណីនេះ ក៏អាចនាំទៅដល់ការបំភ័ន្តស្នាមរបួសនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ ហើយមហាជននៃប្រទេសទាំងសងខាង គួរតែទុកលទ្ធភាពដល់អាជ្ញាធរនៃប្រទេសទាំងពីរ ដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានសំណូមពរដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងមន្ត្រីជំនាញនៃប្រទេសទាំងពីរ ផ្ដល់កិច្ចសហការល្អនឹងគ្នាដើម្បី ស៊ើបអង្កេតលើករណីនេះឱ្យបានហ្មត់ចត់ ទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់នៃប្រទេសទាំងពីរ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ នៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យរៀងខ្លួន ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ ផ្ដល់ភាពជឿជាក់ទៅដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ អ្នកនយោបាយ និងបកស្រាយទៅកាន់មហាជន និងប្រជាជាតិទាំងពីរ ក្នុងគោលបំណងកសាងភាពកក់ក្ដៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ។

ជាមួយគ្នា លោកបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ក្នុងនាមលោកបណ្ឌិតជាពលរដ្ឋខ្មែរ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ ក៏គួរតែបង្ហាញសមានចិត្តចំពោះករណីឃាតកម្មលើជនរងគ្រោះជាពលរដ្ឋខ្មែររូបនេះ និងចូលរួមរំលែកទុក្ខជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះផងដែរ បើទោះបីជាមាននិន្នាការនិងពណ៌សម្បុរនយោបាយផ្សេងគ្នាឬដូចគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គួរតែមានការសម្ដែងសមានចិត្តចូលរួមរំលែកទុក្ខ ដែលជាការបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃប្រជាជាតិខ្មែរ ការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើជនរួមជាតិខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញភាពកក់ក្ដៅចំពោះគ្រប់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្នាក់នៅ ធ្វើដំណើរ ឬកំពុងមានវត្តមាននៅបរទេសទាំងអស់ថា ទោះបីជាមាននិន្នាការខុសគ្នា ឬមានពណ៌សម្បុរនយោបាយខុសគ្នាយ៉ាងណាក្ដី ក៏យើងនៅតែមានឈាមជ័រ និងបេះដូងជាប្រជាជាតិខ្មែរតែមួយដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញនូវជំនឿជាក់ថា មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលសុទ្ធសឹងជាអ្នកបន្តវេនជំនាន់ក្រោយនៃមេដឹកនាំនយោបាយ ដែលមានបទពិសោធន៍យូរអង្វែងនៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ទាំងរវាងប្រទេស និងរវាងគ្រួសារនៃថ្នាក់ដឹកនាំ ករណីនេះនឹងមិននាំមកនូវផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ទំនាក់ទំនង ឬបង្កអរិភាពរវាងគ្នានឹងគ្នា សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ នោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា អ្នកនយោបាយគួរតែមានបទពិសោធន៍នៅក្នុងការថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ ចៀសវាងការបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យករណីនេះក្លាយទៅជាបញ្ហាប្រឈមរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កម្ពុជា-ថៃ មិនត្រឹមតែត្រូវថែរក្សាទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ តែប្រទេសទាំងពីរ ក៏ត្រូវតែផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅផ្នែកផ្លូវច្បាប់ដល់ភាគីរងគ្រោះ រួមទាំងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។

បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានធ្វើការទាញចំណាប់អារម្មណ៍ផងដែរថា ករណីឃាតកម្មនេះ កើតឡើងទៅលើអ្នកនយោបាយដែលជាអតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សធ្លាប់មានសម្លេងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលតិចឬច្រើន ពិតជាមានការចូលរួមមតិផ្សេងៗនៅក្នុងការរិះគន់លើករណីមួយចំនួនដែលមជ្ឈដ្ឋាននយោបាយអាចធ្វើការកត់សម្គាល់បានផងដែរ ដូច្នេះហើយ ចង់ឬមិនចង់ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងអ្នកដទៃផ្សេងទៀត ដែលអាចទាញប្រយោជន៍ពីករណីនេះ គឺពិតជាអាចកេងចំណេញនយោបាយនៅក្នុងករណីនេះដោយចៀសពុំរួចឡើយ។ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត បានអំពាវនាវជាថ្មីថា គេមិនត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើការសន្និដ្ឋានឱ្យហួសពីមូលដ្ឋានអង្គហេតុនៃសំណុំរឿង និងអង្គច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ព្រោះនៅក្នុងករណីខ្លះ បើទោះបីជាយើងបានមើលឃើញនៅក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូ ឬទទួលបានតាមសារព័ត៌មានដែលមាននិន្នាការលម្អៀងមួយចំនួន ដែលវាយតម្លៃដោយគ្មានការស៊ើបអង្កេតជាក់លាក់ក្ដី គ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃហេតុការណ៍តែប៉ុណ្ណោះ គេមិនអាចយកការយល់ឃើញទាំងនេះ ទៅធ្វើការអត្ថាធិប្បាយ និងទាញចូលទៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ឬជាការដុតរោល និងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិនៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សំណូមពរដល់អ្នកនយោបាយ និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន សូមកុំទាន់ប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ឬសន្និដ្ឋានឱ្យជ្រុលលើសពីការពិតទៅលើករណីឃាតកម្មនេះ ដែលអាចរុញច្រានដល់មានការភ័ន្តច្រឡំក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងអាចឈានទៅជាការដុតរោលឱ្យមានការរើសអើងនិន្នាការ ឬជាតិសាសន៍ ឬចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានទៅលើភាគីណាមួយឡើយ។ លោកបណ្ឌិត បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមថា ករណីនេះ មហាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ក៏គួរតែរង់ចាំឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតជាផ្លូវការ ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ ស្របទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ ចៀសវាងការប្រតិកម្មទៅតាមការយល់ឃើញ ឬការប៉ាន់ស្មាននៅក្នុងជ្រុងណាមួយផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 10 មករា 2025 ម៉ោង 02:17 PM

ហេតុអ្វីបានជាគេតែងតែព្យាយាមវាយប្រហារលើទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងចិន ដែលបានតភ្ជាប់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២ពាន់ឆ្នាំមុន និងបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ ត្រូវបាន​ត្រួស​ត្រាយផ្លូវដោយសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងនាយករដ្ឋមន្ដ្រីចិន ឯកឧត្ដម ជូ អេនឡាយ ដែលបានជួបគ្នា និងកសាងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពតាំងពីឆ្នាំ១៩៥៥ នៅពេលដែលមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ បានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទបណ្ដាប្រទេសមិន​ចូល​បក្សសម្ព័ន្ធនៅទីក្រុងបានឌុង ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីមកម្ល៉េះ។ គេអាចចាត់ទុកថា ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងចិនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងប្រវត្តិ​នៃ​ទំនាក់​ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ តាម​រយៈការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោល​នយោបាយ​ការ​បរទេស​ដែលគោរព និងផ្ដល់តម្លៃក្នុងភាព​ស្មើមុខស្មើមាត់ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិង​ការ​គាំទ្រ​ក៏​ដូច​ជា​គោរព​ផលប្រយោជន៍ផងគ្នាទៅវិញទៅមក ការគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ តួនាទី​និងការចូលរួមចំណែករបស់កម្ពុជានៅក្នុង​ឆាក​​តំបន់និងអន្តរជាតិ និងការជំរុញវិស័យ​សំខាន់ៗ​​ផ្សេង​ទៀត​ជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា ជំនួយអភិវឌ្ឍ ការ​វិនិយោគ និងកំណើន​ពាណិជ្ជ​កម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បានវិវត្ត​ពីទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ ទៅ​ជា​ទំនាក់​ទំនង​ភាព​ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ  មកក្លាយ​ជាទំនាក់​ទំនង​មិត្ត​ភាព​ដែក​ថែប ការកសាងសហគមន៍ជោគវាសនារួមគ្នា និងចុង​ក្រោយ​នេះបានវិវត្តឈានដល់​ដំណាក់​កាលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ឆកោណ​ត្បូង​ពេជ្រ

          ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដែលល្អប្រសើរនេះ មិនបានទទួល​ការ​សាទរ​ និងវាយតម្លៃជាវិជ្ជមានពីគ្រប់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោក និង​មហា​អំណាចមួយចំនួន ដែលជាភាគីទីបីមួយចំនួន​នោះ​ឡើយ។ គេសង្កេតឃើញថា មានការ​លើក​ឡើងជាពាក្យពេចន៍និងការវិភាគប្រកបដោយ​វោហា​សាស្ត្រ​ជាច្រើន ដែលមាន​លក្ខណៈ​ជាការវាយប្រហារ បន្ទុចបង្អាក់ និងដាក់បន្ទុកទៅ​លើ​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេ​ភាគី​នេះ ពី​សំណាក់​មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ និងអ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​មួយ​ចំនួន។ ការព្យាយាម​វាយ​ប្រហារ​លើទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន កន្លងមករួមមានដូច​ជា ការបំភិតបំភ័យថាកម្ពុជា​អាច​នឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអន្ទាក់បំណុលរបស់ចិនដូចប្រទេស​មួយចំនួន ករណី​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​មូល​ដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាត្រូវបានចិនប្រើប្រាស់, ជំហរ​ការ​បរទេសរបស់កម្ពុជា អាស្រ័យ​លើចិនដែលជាបងធំ, ចិនលួចយកព័ត៌មាន​សន្តិសុខ​ផ្ទៃ​ក្នុង​និង​សន្តិសុខជាតិ​កម្ពុជា, ការលើកឡើងថាចិនចង់ប្រើប្រាស់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បី​ចល័ត​កង​ទ័ព​ក្នុង​តំបន់, គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នៅទ្រឹងដោយ​សារតែចិន​មាន​បញ្ហា​នៅក្នុង​គម្រោង​ខ្សែ​ក្រវាត់និងផ្លូវ (BRI) និងលែងគាំទ្រកម្ពុជាក្នុងគម្រោងនេះ និង​សារ​​ថ្មីៗនេះ​គឺ​ការ​បំផុស​បំផុលពាក្យចចាមអារ៉ាមថា ចិនឈប់ផ្ដល់កម្ចីនិងជំនួយដល់កម្ពុជា​ជា​ដើម។ សារ​នយោបាយ និងការវិភាគដែលផ្អែកលើជ្រុងផ្សេងៗគ្នាទាំងនេះ ហាក់​បាន​ផ្ដោត​​លើគោល​ដៅ​ដូចគ្នាមួយគឺ បន្ទុចបង្អាក់ការជំរុញទំនាក់ទំនងនិង​កិច្ចសហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​​ល្អ​រវាង​កម្ពុជា​និងចិន ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានរីក​ចម្រើន​គួរ​កត់​សម្គាល់​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​នីតិកាល​ទី៥ និងទី៦នៃរដ្ឋសភា បន្តមកដល់ការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិ​កាល​ទី​៧ នៃ​រដ្ឋ​សភា​បច្ចុប្បន្ន។ ការវាយប្រហារជាសារនយោបាយនិងការវិភាគទាំងនេះ ហាក់​ត្រូវ​​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុងហេតុផលផ្សេងៗគ្នា។ ហេតុផលទីមួយដែលគេអាចមើលឃើញនៅក្នុង​ទិដ្ឋ​ភាពទំនាក់​ទំនងអន្តរជាតិនោះគឺ ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាង​មហា​អំណាច​ពិភព​លោក ដែលបានប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានៅគ្រប់តំបន់ទាំងអស់​នៅលើ​ពិភព​លោក។ នៅ​តំបន់​អាស៊ី ចាប់តាំងពីអាណត្តិដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែល​បាន​អនុវត្ត​នយោបាយការបរទេសងាកមកកាន់អាស៊ី ចិនបានក្លាយជាគោលដៅ​ចម្បង​បំផុត​​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាម៉េរិក បន្ទាប់ពីការផុងខ្លួនរបស់មហាអំណាចនេះនៅក្នុងតំបន់​មជ្ឈិម​បូព៌ា​​អស់រយៈ​ពេល​ជាច្រើនសតវត្សរ៍។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាម៉េរិក គេពិត​ជាមិន​អាច​ប្រកែក​បាន​នោះ​ទេថា មហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះមានការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដោយចៀសមិនរួច អំពី​ការ​រីកចម្រើន និងការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់នេះ។ តំបន់អាស៊ីនិង​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ដែល​ជា​ដែន​សុវត្ថិភាព និងមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំងចំពោះសន្តិសុខជាតិអាម៉េរិក បាន​ក្លាយ​ជា​ចំណុចក្ដៅសារជាថ្មី រាប់ចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២មក ដែល​កាល​នោះ ជប៉ុនធ្លាប់បានវាយ​ប្រហារលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅហាវៃ។ ដូច្នេះហើយ អាម៉េរិក​ពិតជាមិនអាច​មើលរំលងបានឡើយនូវការរីកចម្រើនទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ក៏ដូចជាឥទ្ធិពលរបស់ចិន​ទៅលើបណ្ដាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់នេះ ពិសេសការ​រីក​ចម្រើន​ទំនាក់​ទំនងជាលំដាប់​រវាង​ចិន និងកម្ពុជា ដែលជាសមាជិកអង្គការតំបន់​ដ៏មាន​សក្ដានុពល​មួយ​គឺ អាស៊ាន។ សម្រាប់​សហ​រដ្ឋអាម៉េរិក ការឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ គឺជាការគំរាមកំហែងដល់​ឥទ្ធិពល និងយុទ្ធភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ចំណុចសំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអាចជាហេតុផលដែលនាំឱ្យមានការវាយ​ប្រហារ​ទៅ​លើទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិននោះគឺ ការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាលើប្រទេសកម្ពុជា រវាង​ចិន និងប្រទេសមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្នុងពេលអតីតកាល ត្រូវ​បានគេមើល​ឃើញ​ថា ហាក់​ត្រូវរងឥទ្ធិពលនយោបាយការបរទេស ស្ថានការណ៍វិវត្តនៃ​ទំនាក់​​ទំនងអន្តរជាតិ និង​ឥទ្ធិពលពាណិជ្ជកម្មពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន​នៅ​ក្នុង​តំបន់ បាន​សម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាព​ថ្មីបន្ថែមទៀត ទាំងនៅក្នុងវិស័យការបរទេស សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម។ កម្ពុជាទទួលបាន​នូវការទទួលស្គាល់មុខមាត់ថ្មី នៅក្នុងតួនាទីលើឆាកតំបន់​និង​អន្តរជាតិ ដូចជា ការ​ចូលរួម​ចំណែក​ស្វែងរកដំណោះស្រាយកលើ​បញ្ហា​ក្នុង​តំបន់ ក៏​ដូច​ជាការរួមចំណែក​ក្នុងការ​ថែរក្សា​សន្តិ​សុខនិងសន្តិភាពសាកលផងដែរ។ តាមរយៈ​គោល​នយោបាយ​ការបរទេសបើកចំហរ​របស់ខ្លួន ប្រទេសកម្ពុជាកសាង​បាន​នូវ​ភាព​ជា​ដៃ​គូ​ជាមួយ​នឹងបណ្ដាប្រទេសជាមិត្ត​ថ្មីៗ​ជា​ច្រើន ដែល​ក្នុងនោះរាប់ទាំងចិនផង ជាហេតុធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា​បាន​បើក​ច្រក​ការទូតរបស់ខ្លួនកាន់តែ​ទូលាយ​បន្ថែម​ទៀត ព្រមទាំងទទួលបានជំនួយ ការវិនិយោគ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាបន្តបន្ទាប់​ជា​ច្រើន​​ផ្សេងៗទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺជាវឌ្ឍនភាពថ្មីដែលគួរឱ្យសាទរសម្រាប់ប្រទេស​និង​ប្រជា​ជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែសម្រាប់​ប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់មានឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា គឺជារឿងផ្សេងទៅវិញ ព្រោះបើទោះ​បី​ជាការ​រីក​ចម្រើន​របស់​កម្ពុជា មិនមានគោលដៅបង្កការគំរាមកំហែង ឬរុញ​ច្រាន​ឱ្យ​មាន​ការប្រែ​ប្រួល​ដល់​បញ្ហា​សន្តិសុខប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ក្ដី ក៏ប៉ុន្តែវាពិតជាអាចនឹងបង្កឱ្យមានការការប្រែ​ប្រួលក្នុងកម្រិតណាមួយទៅលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសធំក្នុងតំបន់ ដែលជាហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មានការប្រតិកម្មនៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រតិកម្មទាំងនោះ ក៏មានបង្កប់​ផង​ដែរ នូវចេតនាការរារាំងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់កម្ពុជា ព្រោះ​នៅពេល​ដែល​កម្ពុជា​មាន​ការរីកចម្រើនជាលំដាប់ឈានឆ្ពោះទៅមុខ ប្រទេសទាំងនោះក៏ពិតជា​ព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ឥទ្ធិលរបស់​ខ្លួន​នៅក្នុងការសម្រេចចិត្ត​នានានៅក្នុងតំបន់ និងការប្រែប្រួល​នៃ​ស្ថាន​ភាព​យុទ្ធ​សាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាទៅលើ​បញ្ហា​ពាក់​ព័ន្ធនឹងកម្ពុជាផងដែរ។

          ក្រៅពីហេតុផលឥទ្ធិពលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់ ហេតុផលចម្បង​មួយផ្សេងទៀតសម្រាប់ប្រទេសទាំងនោះគឺ ការប្រជែងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជ​កម្ម និងការវិនិយោគជាមួយនឹងចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពោលគឺប្រទេសទាំងនោះ​ត្រូវ​ប្រឈម​នូវការ​បាត់បង់​ប្រភព​នាំ​ចូល​វត្ថុធាតុដើមមានតម្លៃទាប (ដូចជាស្រូវ ពោត ដំឡូង និងកសិផលផ្សេងៗ) តាមរយៈការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើឱ្យ​ជញ្ជីង​ពាណិជ្ជ​កម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសទាំងនោះប្រែប្រួល។ បន្ថែមពីនេះ ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​រវាង​​កម្ពុជានិងចិន ក៏បានបង្កផលប៉ះពាល់ប៉ះពាល់ដល់ការនាំចូលទំនិញខ្លួនចូលមកកម្ពុជា តាមរយៈការហូរចូលនៃទំនិញចិន ព្រម​ទាំង​គំរាមកំហែងចំពោះកំណើនវិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ខ្លួនផងដែរ តាមរយៈការរបូតនូវឱកាសវិនិយោគពីប្រទេសចិន ឬបណ្ដាប្រទេស​នានា​ចេញពី​ប្រទេស​ខ្លួន​ចូល​មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាដើម។

          ចំណែកឯហេតុផលមួយផ្សេងទៀត ដែលនាំឱ្យមានការរិះគន់ ឬវាយប្រហារលើ​ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ផងដែរនោះគឺ ភាពខុសប្លែកគ្នានៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ និង​របប​នយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយកម្ពុជាប្រកាន់យកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុ​បក្ស និងរបប​រាជា​និយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចំណែកចិន គឺជាប្រទេសសង្គមនិយម ដឹកនាំ​ដោយបក្សតែមួយ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ មានការរិះគន់ថា ទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះ​ឥទ្ធិពលដល់ការដឹកនាំរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងរុញច្រានឱ្យមាននិន្នាការប្រមូលផ្ដុំអំណាចជាដើម។ ទោះជាមានការលើកឡើង​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ប៉ុន្ែប្រសិន​បើគេ​ពិនិត្យ​ទៅលើស្ថានភាពទំនាក់ទំនងអន្តរ​ជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិភព​លោក លែងជាទីលានប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជាដូចសម័យ​សង្គ្រាមត្រជាក់​ទៀត​ហើយ ហើយការជំរុញទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាង​ប្រជា​ជាតិនីមួយៗ ក៏​មិន​មាន​ការរើសអើងឬបែងចែកមនោគមវិជ្ជានយោបាយនោះដែរ។ ម្យ៉ាង​វិញទៀត បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យនានាលើពិភពលោក ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ សុទ្ធសឹងតែ​មាន​ទំនាក់​ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសចិន ហើយ​សហរដ្ឋអាម៉េរិក​ផ្ទាល់ ក៏មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងវៀតណាមដែលជាប្រទេសសង្គមនិយម និង​ជា​អតីត​គូសត្រូវក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននាសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ការ​វាយ​តម្លៃ​ថា ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងចិន អាចជះឥទ្ធិពល​ដល់​ការ​អនុវត្ត​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហាក់មិនសមហេតុផលនោះឡើយ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះ ចិនក៏ពុំធ្លាប់លូកលាន់ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ឬកំណត់​តម្រូវ​ឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាត្រូវតែអនុវត្តដូចនេះ ឬដូចនោះ ដើម្បីទទួលបានជំនួយ កម្ចី ឬការ​វិនិយោគ​ពីចិននោះ​ដែរ។

          ទោះជាយ៉ាងណា សារនយោបាយ ការវិភាគ/វាយតម្លៃ និងភាសាបន្ទុចបង្អាក់ពី​សំណាក់​​ភាគីទីបី គ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្ររបស់មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ តែភាពរឹងមាំ​នៃទំនាក់​ទំនងទ្វេភាគីនេះ គឺអាស្រ័យដោយផ្ទាល់លើប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ ហើយដើម្បីឱ្យ​ទំនាក់​ទំនង​នេះកាន់តែរឹងមាំឆ្ពោះទៅមុខបន្ថែម ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន គប្បី​ជំរុញ​ទំនាក់​ទំនងបន្ថែមពីលើការគាំទ្រខាងនយោបាយ ការផ្ដល់ជំនួយ ក៏ដូចជា​ការ​វិនិយោគ ដោយផ្ដោតទៅលើការជំរុញកាត់បន្ថយភាពលម្អៀងនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម ព្រម​ទាំងការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការអភិវឌ្ឍនិងអភិបាលកិច្ចល្អ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុង​នាម​ជា​រដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យ កម្ពុជាពិតជាមានសិទ្ធិនៅក្នុងការ​ពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនង ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស​ទាំងអស់ ធ្វើយ៉ាងណា​បំពេញ​ឱ្យ​បាន​នូវតម្រូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅក្នុងទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​មហាអំណាច កម្ពុជាត្រូវតែ​មានភាពម្ចាស់ការ និងជំហរ​នយោបាយ​ការបរទេស​ឯករាជ្យ ដោយសម្រេចឱ្យបាននូវតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងជាមួយ​គ្រប់​មហាអំណាច ពោល​គឺ​ត្រូវ​រក្សា​ឱ្យបាន​នូវ​នយោបាយអព្យាក្រឹត្យប្រាកដនិយម និង​មិន​ចូល​​បក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដើម្បីរក្សាឧត្ដម​ប្រយោជន៍ជាតិ ចៀសវាងបាននូវ​ការធ្លាក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​រណ្ដៅនៃការប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​មហា​អំណាច ដូចដែលកម្ពុជាធ្លាប់បាន​ជួបប្រទះ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី៦០ និង​ទសវត្សរ៍​ទី៧០កន្លងទៅ និងដែល​បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនកំពុង​តែងរងគ្រោះដោយ​សារ​តែ​ការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនៅ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន៕

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 09 មករា 2025 ម៉ោង 08:19 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ

ឆ្លើយតបទៅនឹងនិន្នាការផ្ដល់តម្លៃចំពោះការសិក្សា ដោយផ្ដោតតែទៅលើឱកាសនិងលទ្ធភាពស្វែងប្រាក់ចំណូលនោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគសង្គមនិងនយោបាយបានគូសបញ្ជាក់ថា គុណតម្លៃនៃការអប់រំ មិនមែនដើម្បីតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលច្រើនតែមួយមុខនោះទេ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត នៅក្នុងវិស័យអប់រំ មាន៣ចំណុចសំខាន់ដែលជាគុណតម្លៃ នៃការអប់រំសម្រាប់មនុស្សទូទៅគឺ៖

ទី១- អប់រំដើម្បីគុណតម្លៃជីវិត៖

អ្នកទទួលបានការសិក្សាជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ឬមិនបានជ្រៅជ្រះក៏ដោយ ត្រូវទទួលស្គាល់ថា ការអប់រំគឺដើម្បីយល់ពីគុណតម្លៃជីវិតខ្លួន។ មានន័យថា ជីវិតខ្លួនរស់នៅលើផែនដីមិនមែនរស់ដើម្បីខ្លួនឯងតែម្នាក់នោះទេ គឺត្រូវតែមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ សង្គម មនសិកាជាតិ និងជាពលរដ្ឋល្អរបស់សង្គម។ នេះជាគុណតម្លៃជីវិតដែលទទួលបានពីការអប់រំដ៏មានតម្លៃ។

២- ការអប់រំដើម្បីបង្កើតពន្លឺជីវិត៖

នៅពេលមនុស្សទទួលបានការអប់រំលើជំនាញ ចំណេះវិទ្យាសាស្រ្តទៅតាមទេព្យកោសល្យរបស់ខ្លួនហើយ គេនឹងមានពន្លឺជីវិត ទោះជាគេទៅកន្លែងងងឹត ក៏គេអាចបង្កើតពន្លឺបាន បើទោះជាគេទៅកន្លែងដែលលំបាកបំផុត ក៏គេអាចបង្កើតការងារ មុខរបរ រកស៊ីទទួលទានបាន បើទោះជាស្រុកទេសជួបការលំបាកក៏គេអាចជួយស្រុកទេស សង្គមបាន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា អ្នកមានចំណេះដឹងពិតប្រាកដមិនខ្វល់ថា អ្នកណាឱ្យពន្លឺ ឬឱ្យឱកាសគេនោះទេ គេអាចបង្កើតពន្លឺដោយខ្លួនឯង សម្រាប់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងសង្គមជាតិ។ នៅពេលប្រទេសជាតិនីមួយមានពលរដ្ឋទទួលបានការអប់រំល្អ គេអាចបង្កើតពន្លឺបានគ្រប់គ្នាពេលនោះជាតិនឹងភ្លឺចែងចាំង ។ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសសិង្ហបុរី ជាប្រទេសតូចមួយ ប៉ុន្តែប្រជាជនទទួលបានការអប់រំខ្លាំង នាំឱ្យប្រទេសគេល្បីរន្ទឺ មានពន្លឺចែងចាំងពាសពេញសកលលោក។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា ប្រទេសជប៉ុន ជាប្រទេសដែលរងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាមលោកខ្ទេចខ្ទាំ មានសណ្ឋានដីលំបាក ប្រឈមនឹងគ្រោះធម្មជាតិដូចជាការរញ្ជួយដីជាប្រចាំ ប៉ុន្តែដោយសារការអប់រំល្អ ប្រទេសគេក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ មុនប្រទេសចិន នេះជាអ្វីដែលទទួលបានពីការអប់រំប្រជាជន ដែលបង្កើតបានជាពន្លឺជីវិត ពន្លឺដើម្បីជាតិ។

ទី៣- ការអប់រំដើម្បីភាពជាមនុស្សពេញលេញ៖

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ មនុស្សខុសពីសត្វត្រង់បញ្ញា ភាសា កាយវិការ ប៉ុន្តែបើមនុស្សគ្មានការអប់រំ តើបញ្ញាមនុស្សលើសពីសត្វកម្រិតណា? ភាសារីកចម្រើនកម្រិតណា? ដើម្បីទទួលបានភាពជាមនុស្សពេញលេញ ចាំបាច់ត្រូវមានការអប់រំល្អ ធ្វើឱ្យបញ្ញាជ្រៅជ្រះ ភាសាតាមចំណេះដឹង និងមានមនសិកាជាតិ ទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។

ក្នុងន័យនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសំណូមពរ៣ចំណុចដូចខាងក្រោម

១- ពលរដ្ឋខ្មែរយើងទូទៅ ងាកមកធ្វើបុណ្យនឹងវិស័យអប់រំឱ្យបានច្រើន

២- អភិជន សេដ្ឋី ឧកញ៉ា...បង្កើនការងារមនុស្សធម៌លើវិស័យអប់រំកុមារតូច

៣- រាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវខិតខំបន្ថែមទៀតលើកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ កុមារតូច។

  ថ្ងៃចន្ទ, 06 មករា 2025 ម៉ោង 01:43 PM