ព័ត៌មាន

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ជ័យជម្នះ ៧មករា ជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាពិត ដែលជាមេរៀនសម្រាប់ខ្មែរ ត្រូវតែបញ្ចៀសការវិលត្រឡប់នៃបដិវត្តន៍កាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ខ្មែរ

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា ៤៦ឆ្នាំក្រោយជ័យជម្នះលើរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ព្រឹត្តិការណ៍ ៧មករា នៅតែមានតម្លៃជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចប្រកែកបានសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល។ ថ្ងៃទី៧ មករា គឺជាថ្ងៃដ៏សំខាន់ចារឹកនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា ដែលកម្ពុជាបានរំដោះខ្លួនចេញពីរបបវាលពិឃាត កាលពីឆ្នាំ១៩៧៩។ គេពិតជាមិនអាចប្រកែកចំពោះសារៈសំខាន់នៃព្រឹត្តិការណ៍នេះបានទេ ព្រោះរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះ ពិតជាបានកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសតវត្សរ៍ចុងក្រោយនាសម័យទំនើបពិតប្រាកដមែន និងដែលជាការចង​ចាំដ៏ខ្មៅងងឹតមួយសម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ ដែលនៅលើពិភពលោកនិងក្នុងតំបន់នានា បើទោះបីជាមានសង្គ្រាមហែកហួរ ឬកើតកលយុគិយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនមានស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងដូចសង្គមខ្មែរក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ មេដឹកនាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬហៅថាខ្មែរក្រហម បានកាប់សម្លាប់ជាតិសាសន៍ឯងយ៉ាងរង្គាល បង្អត់អាហារ និងបង្ខំមនុស្សឱ្យធ្វើការបាក់កម្លាំង រហូតដល់ត្រូវបានគេអះអាងថា អ្នករស់នៅក្នុង​របបនេះ ប្រៀបបានរស់នៅក្នុងគុកឥតជញ្ជាំងដូច្នោះដែរ។ ហេតុនេះហើយ ទើបឥស្សរជន​នយោបាយខ្មែរមួយចំនួន បានប្រកាសបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ឬហៅថា​រណសិរ្ស២ធ្នូ ដើម្បីរំដោះប្រទេសជាតិនិងប្រជាជនចេញពីការគ្រប់គ្រងដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នង់​របស់ក្រុមមេដឹកនាំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម)។ រណសិរ្ស២ធ្នូ បានប្រមែប្រមូល​កម្លាំងអ្នកតស៊ូ អ្នកស្នេហាជាតិ ព្រមទាំងបានពឹងពាក់លើជំនួយយោធាពី​កងទ័ពវៀតណាមផងដែរ ដើម្បីឈានទៅផ្ដួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម ដោយបានវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ជ័យជម្នះ ៧ មករា ១៩៧៩ ត្រូវបានកំណត់ថាជាការផ្ដួលរំលំ​នូវរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការដណ្ដើមកាន់កាប់បានទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលជារដ្ឋធានី និងជាទីតាំងបញ្ជាការរបស់ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។ ព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺជាសច្ចភាពមួយដែលគេមិនអាចប្រកែកបាន ហើយការមិនទទួលស្គាល់សច្ចភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះទេ មានន័យថាយើងបានប្រមាថជនជាតិខ្មែរដែលបានស្លាប់ទៅរាប់លាននាក់ និងក៏ជាការប្រមាថអាយុជីវិតអ្នកដែលបានរស់រានមានជីវិត ក៏ដូចជាប្រមាថទៅដល់អ្នកជួយសង្គ្រោះជីវិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ ប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវតែចាត់ទុកថ្ងៃ៧មករា គឺជាថ្ងៃដែលត្រូវតែចងចាំ ជាសច្ចភាពនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន និងជាមេរៀនសម្រាប់ជាតិខ្មែរ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសកុំឱ្យព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតមានឡើងជាថ្មីម្ដងទៀតនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ បន្ថែម​ពីនេះ នេះក៏ជាមេរៀនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការដឹកនាំប្រទេសជាតិ ដែលការដឹកនាំនយោបាយដែលខុសឆ្គង នឹងនាំទៅដល់ការសម្រេ​ចចិត្តខុស នាំទៅដល់បដិវត្តន៍ដ៏មហន្តរាយ ដែលមិនត្រឹម​តែនាំទៅដល់ការបែកបាក់ជាតិ និងបំផ្លិចបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឱ្យខ្ទេចខ្ទាំប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងនាំទៅដល់ការកាប់សម្លាប់យ៉ាងរង្គាលលើជាតិសាសន៍ឯងផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ជីវិតប្រជាជានខ្មែរនាពេលនោះ ស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុង ហើយប្រសិនបើមិនមានការរំដោះ និងសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលានោះទេ ខ្មែរអាចបាត់ពីផែនទីពិភពលោកតែម្ដង ដោយអាចត្រូវបានប្រទេសដទៃក្បែរខាង មកទន្ទ្រានកាន់កាប់ទឹកដីខ្មែរតែម្ដង ដោយសារតែជនជាតិ​ខ្មែរបានថយចុះចំនួនយ៉ាងគំហុកដោយសារតែការសម្លាប់រង្គាល។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានអះអាងផងដែរថា លោកបណ្ឌិតផ្ទាល់គឺជាសាក្សីរស់មួយរូបនៅរួចរស់រានមានជីវិតពីក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដោយលោកបណ្ឌិតពិតជាបានឆ្លងកាត់ដោយផ្ទាល់ ហើយដែលប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប​តែដឹងនិងចងចាំ ព្រមទាំងបញ្ចៀសឱ្យបាននូវលទ្ធភាពទាំងឡាយណា ដែលនាំទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏អន្ធកាលនេះ​ត្រឡប់​មកវិញដោយសារតែបដិវត្តន៍។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់ផងដែរ អំពីការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបា​យជំទាស់ខ្លះ ដែលតែងតែអះអាងមិនទទួលស្គាល់ គុណតម្លៃនៃថ្ងៃជ័យជម្នះ ៧មករា និងតែងតែបានរិះគន់ថា ថ្ងៃនោះគឺជាពេលវេលាដែលវៀតណាមបានឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា​ជាដើម។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត នេះគឺជាសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចប្រកែកបាន ហើយ​ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់មេខ្មែរក្រហមនាពេលនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរបានរងគ្រោះយ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ និងដង្ហើយហៅរកការជួយសង្គ្រោះដើម្បីរួចផុតពីនរកលើផែនដីនៃរបបដ៏យង់ឃ្នង។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ១៩៧៥ ដែលជាថ្ងៃយកជ័យជម្នះទាំងស្រុងលើរបប លន់ នល់ ដែលពួកគេចោទថាជារបបអាយ៉ងចក្រព័ត្តិនិយមអាម៉េរិក ព្រមទាំងអះអាងថា គ្មានសម័យកាលណាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដែលរុងរឿង និងឯករាជ្យជាងរបបខ្លួននោះឡើយ។ ផ្ទុយស្រឡះពីការលើកឡើងនេះ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជានចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីប្រជុំជននានា ឱ្យទៅធ្វើការបាក់កម្លាំងរហូតដល់មានជំងឺ ស្លាប់ និងរងទុក្ខវេទនាយ៉ាងដំណំ ព្រមទាំងបានធ្វើវិសុទ្ធកម្មផ្ទៃក្នុង សម្លាប់បញ្ញវន្ត សម្លាប់អ្នករដ្ឋការសម័យមុនស្ទើរតែទាំងអស់។ ជាលទ្ធផល អ្នកនៅរស់រានមានជីវិតភាគច្រើន សុទ្ធសឹងតែជាអ្នក​ទន់ខ្សោយទាំងកម្លាំងពលកម្ម និងបញ្ញាស្មារតី ដែលការណ៍នេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិតអះអាង ថាជាការដឹកនាំតាមបែបសង្គមទាសភាពអាណាធិបតេយ្យ សម្លាប់គ្មានរើសមុខទាល់តែសោះ។

          បន្ទាប់ពីប្រឈមនឹងការរងគ្រោះពីការសម្លាប់និងវិសុទ្ធកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម បើទោះបីជាឥស្សរជន​ខ្មែរមួយចំនួន បានកៀងគរកម្លាំងនិងការគាំទ្របង្កើតជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក៏កម្លាំងដែលចូលរួមជាមួយមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវាយ​រំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិនេះបានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ត្រូវការពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅប្រទេស ពោលគឺកម្លាំងតស៊ូរបស់កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តពឹងពាក់កងទ័ពវៀតណាម ព្រោះនៅពេលនោះ គ្មានកម្លាំងណាផ្សេង ដែលអាចមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាបានឡើយ រាប់ចាប់តាំងពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី ឬក៏សហភាពសូវៀតក្ដី គឺមិនអាចអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលានោះទេ។ ដូច្នេះបើចង់ពឹងពាក់កម្លាំងពីក្រៅដែលនៅឆ្ងាយទាំងអស់នេះ គេត្រូវរង់ចាំផ្ទៀងផ្ទាត់ទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ហើយទម្រាំតែរង់ចាំដល់មានការអន្តរាគមន៍ពីប្រភពទាំងនោះ ប្រជាជនខ្មែរក៏ប្រហែលជាអាចនឹង​ត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិតអស់ហើយក៏ថាបាន។ នៅចំពោះមុខភាពបន្ទាន់និងចាំបាច់បំផុតនេះ មេដឹកនាំនៃរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ត្រូវតែពឹងពាក់វៀតណាមដែលនៅជិតខាង និងងាយចល័តកម្លាំងទ័ព ដើម្បីឱ្យជួយចូលរួមផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ខ្មែរក្រហម ដោយមេដឹកនាំនៃរណសិរ្សនេះ ពិសេសសមមិត្ត ហ៊ុន សែន បានប្រថុយជីវិត និងបូជាសាច់​ស្រស់ឈាមស្រស់របស់ខ្លួន ទៅពឹងពាក់ភាគីវៀតណាមឱ្យជួយអន្តរាគមន៍។ តាមរយៈការ​ពឹងពាក់ស្នើសុំអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់ឥស្សរជនខ្មែរ កងទ័ពវៀតណាមពិតជាបានចូលមកជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិតខ្មែរ ចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបបវាលពិឃាតខ្មែរក្រហមពិតប្រាកដមែន ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណើរចាប់ផ្ដើមចរចា ដែលឈានទៅការសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសស្ដីពីបញ្ហាជម្លោះនៅកម្ពុជា ពិតជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលវៀតណាមត្រូវដកកងទ័ពចេញពីប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយវៀតណាមពុំបានតាំងមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ហើយគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ។ ជាការពិតណាស់ នៅពេលដែលវៀតណាមចូលមកកម្ពុជានាដំណាក់កាលដំបូងៗ ពិតជាមានជំនាញការ ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស និងអ្នកដឹកនាំជាជនជាតិវៀតណាមជាហូរហែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ​ដោយ​សារតែពេលនោះ កម្ពុជាបានបាត់បង់កម្លាំង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងបាត់បង់អស់ផងដែរនូវរដ្ឋបាលដឹកនាំក្នុងប្រទេស ដែលវៀតណាមមានភាពចាំបាច់ត្រូវជួយទាំងការទំនុកបម្រុងលើការការពារស្ថិរភាពសង្គម និងការជួយបំពាក់បំប៉នលើការរៀបចំរដ្ឋបាល​ដឹកនាំមួយចំនួននៅកម្ពុជា ដើម្បីមេដឹកនាំកម្ពុជាមានលទ្ធភាពរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ ខណៈអ្នកចេះដឹងទាំងឡាយរបស់ខ្មែរ ត្រូវបានខ្មែរក្រហម​សម្លាប់ស្ទើរតែទាំងអស់។ ដូច្នេះហើយ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានទាញចំណាប់អារម្មណ៍ឱ្យមានការគិតគូរនិងពិចារណាអំពីចំណុចទាំងនេះ និងត្រូវទទួលស្គាល់នូវសច្ចភាពប្រវត្តិសាស្ត្រថា យើងពិតជាត្រូវការពឹងពាក់វៀតណាមឱ្យមកជួយអន្តរាគមន៍ និងជួយដល់ការរៀប​ចំរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ និងការឯកភាពរដ្ឋបាលដែនដីនៃប្រទេសកម្ពុជានាពេលនោះ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2025-01-03 08:28:10   ថ្ងៃសុក្រ, 03 មករា 2025 ម៉ោង 03:28 PM
ឆ្នាំ២០២៤ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្តនយោបាយការបរទេស ពោរពេញដោយភាពស្វាហាប់និងចម្រុះពណ៌ តែនៅមានកិច្ចការជាច្រើនទៀត ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្តពង្រីកនិងពង្រឹងបន្ថែមទៀត

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បាន​គូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយភាពស្វាហាប់និងចម្រុះពណ៌ស្របនតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរក្សាលំនឹងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនបានល្អ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងមហាអំណាចទាំងអស់ ដែលកំពុងតែប្រឈមគ្នា ពោលគឺទាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងសហព័ន្ធរុស្ស៊ី ដែលជាមហាអំណាចឈានមុខនៅលើពិភពលោក និងដែលកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងគ្នានឹងគ្នា។ កម្ពុជាបានប្រកាន់យកជំហរឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត្យនៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងនេះ ដោយបន្តមានទំនាក់ទំនងល្អទាំងជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក សហព័ន្ធរុស្ស៊ី និងទាំងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ជំហរនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅនេះ បានជួយឱ្យកម្ពុជារក្សាបាននូវលំនឹងនៃទំនាក់ទំនងជាលក្ខណៈពហុភាគីជាមួយនឹងមហាអំណាច ដោយរក្សាបាននូវអធិបតេយ្យភាព អព្យាក្រឹត្យភាព និងជំហរមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដែលធ្លាប់តែប្រកាន់ខ្ជាប់ជារៀងដរាបមកនៅក្នុងសម័យព្រះរាជាណាចក្រទីពីរ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា មិនត្រឹមតែរក្សាបាននូវលំនឹងនយោបាយការបរទេសជាមួយមហាអំណាចទាំងបីប៉ុណ្ណោះទេ តែកម្ពុជាថែមទាំងបានរក្សានូវទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងមហាអំណាចតំបន់ និងពិភពលោក ក៏ដូចជាបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូដទៃទៀតផងដែរ។ ការណ៍នេះស្ដែងឱ្យឃើញតាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងការអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗនៃបណ្ដាប្រទេសមហាអំណាច ក៏ដូចជាការចូលចតនៃនាវាចម្បាំងរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅកំពង់ផែព្រះសីហនុនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះផងដែរ ដែលសុទ្ធសឹងជាសញ្ញាណល្អនៅក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅមុខនៃនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី។

ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែបន្តការរក្សានូវនយោបាយការបរទេសផ្កាចម្រុះពណ៌ ដូចដែលបានអនុវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅ ហើយត្រូវពង្រឹងនិងពង្រីកបន្ថែមនូវទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាច ក៏ដូចជាប្រទេសជាដៃគូនានាលើពិភពលោក សម្ដៅឆ្ពោះទៅកាន់ការបើកច្រកទីផ្សារសម្រាប់ទំនិញកម្ពុជា ដែលរួមមានទាំងកសិផល ទំនិញជាកសិឧស្សាហកម្ម និងវាយនភណ្ឌជាដើមបន្ថែមទៀត ក្នុងគោលបំណងបង្កើនភាពស្វាហាប់នៃចរន្តនៃការនាំចេញនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារផលិតផល គឺជាការបង្កើនឱកាសនៃការនាំចេញកាន់តែប្រសើរឡើង និងជាចំណែកមួយនៃការធានាបាននូវអធិបតេយ្យភាព និងការជំរុញកើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិប្រកបដោយចីរភាពថែមទៀតផង។

ជាមួយគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក៏ត្រូវបន្តជំរុញផងដែរនូវគោលការណ៍ «ពង្រឹងមិត្តភាពចាស់ បង្កើនមិត្តភាពថ្មី» នៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ដើម្បីពង្រីកតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ និងជាការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្ដាដៃគូនានាកាន់តែទូលំទូលាយ ក៏ដូចជាបង្កើនជម្រើសនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ចៀសវាងការរងសម្ពាធការទូតពីក្រុមប្រទេសឬប្លុកណាមួយ ដែលកម្ពុជាពឹងផ្អែកខ្លាំង។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្តផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការពង្រីកនយោបាយការទូតសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយថាមភាពបន្ថែមទៀត។

បន្ថែមពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក៏គួរតែជំរុញសកម្មភាពការទូតវប្បធម៌របស់ខ្លួនផងដែរ ដោយច្បាមឱកាសពង្រីកវិសាលភាពការទូតវប្បធម៌កម្ពុជា ទៅតាមបណ្ដាប្រទេសដែលខ្លួនបានដាក់ស្ថានទូត ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។ ការជំរុញសកម្មភាពការទូតនេះ អាចធ្វើឡើងតាមរយៈការពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយផលិតផលវប្បធម៌ខ្មែរ, បញ្ជ្រាបការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ខ្មែរទៅក្រៅប្រទេស តាមគ្រប់រូបភាពនិងលទ្ធភាពដែលខ្លួនអាចធ្វើបានដូចជា តាមរយៈអ្នកការទូតខ្មែរនៅបរទេស ការចូលរួមបង្ហាញអំពីវប្បធម៌ខ្មែរនៅក្នុងឱកាសពិសេសនានា ការរៀបចំកម្មវិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិនៅក្នុងស្ថានទូត ដោយរៀបចំការតាំងពិព័រណ៌វប្បធ​ម៌ខ្មែរ និងផលិតផលខ្មែរដូចជា ក្រមា អង្ករ និងនាំបរទេសឱ្យមកភ្លក្ស ពិសារ និងផ្សព្វផ្សាយបន្តជាដើម។

លើសពីនេះ កម្ពុជាក៏គួរតែជំរុញការទូតសិល្បៈទំនើបបែបសហសម័យដូចជា ការលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកសិល្បៈរ៉េបសហសម័យ​របស់កម្ពុជា ដែលវិស័យនេះ ហាក់មានការរីកចម្រើនជឿនលឿនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដើម្បីបង្ហាញនូវអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរ និងធ្វើឱ្យគេស្គាល់កម្ពុជានៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗ តាមរយៈការថែរក្សាឱ្យបាននូវអ្វីដែលមានលក្ខណៈជាខ្មែរ ព្រមទាំងជំរុញនិងពង្រីកបន្ថែមនូវរូបភាពជាវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនបានកន្លងទៅដូចគ្នានេះដែរ។ ការជំរុញបន្ថែមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យសិល្បករខ្មែរក្លាយទៅជាទូតសុឆន្ទៈនៃវិស័យវប្បធម៌ ទេសចរណ៍ និងសិល្បៈកម្ពុជា ឱ្យពិភពលោកបានស្គាល់កម្ពុជាបន្ថែមទៀតថា បើទោះបីជាកម្ពុជាទើបតែងើបផុតពីសង្គ្រាម ក៏ប៉ុន្តែសិល្បៈសហសម័យរបស់កម្ពុជា ក៏មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2024-12-31 23:35:03   ថ្ងៃអង្គារ, 31 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 06:35 AM
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដឹកនាំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បំពេញទស្សនកិច្ចសិក្សាតំបន់ព្រំដែននៅភូមិភាគឦសាន ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តមណ្ឌលគិរី

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានដឹកនាំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បំពេញទស្សនកិច្ចសិក្សាតំបន់ព្រំដែននៅភូមិភាគឦសាន ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តមណ្ឌលគិរី និងស្វែងយល់អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានចូលទៅសិក្សាស្វែងយល់នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ ២ធ្នូ និងបង្គោលព្រំដែនបំពេញបន្ថែមលេខ ៤៨/១៩(១) ស្ថិតនៅក្នុងឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ដាក់ដាំ។ ដំណើរសិក្សាស្វែងយល់នេះ ក៏មានការសម្របសម្រួលពីសំណាក់លោក ផុន មករា ប្រធានប៉ុស្តិ៍នគរបាលការពារព្រំដែនគោក ប៊ូស្រា នៃវរសេណាតូចនគរបាលព្រំដែនគោក លេខ៣០៣ ផងដែរ។

បន្ថែមពីនេះ ប្រតិភូថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននិងវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានចុះពិនិត្យនិងស្វែងយល់អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីផងដែរ៕

RAC Media

2024-12-31 02:55:41   ថ្ងៃអង្គារ, 31 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 09:55 AM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីធានាស្ថិរភាពនយោបាយនិងសង្គម ច្បាប់ត្រូវតែធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម ហើយមនុស្សទាំងអស់ត្រូវទទួលបានសមធម៌នៅចំពោះមុខច្បាប់

ជាស្មារតីទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសជាតិមួយ មនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម ត្រូវតែគោរពនិងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួន។ នៅពេលដែលមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ត្រូវតែមានការបង្ក្រាបនិងផ្ដន្ទាទោសទៅតាមខ្លឹមសារច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ ដែលមានចែងអំពីទោសទណ្ឌផ្សេងៗ។ ដូចគ្នានេះដែរ ការកំណត់ទោសទណ្ឌ គឺអាស្រ័យទៅលើឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ នៅក្នុងសំណុំរឿងនីមួយៗ ប៉ុន្តែគេក៏ត្រូវពិនិត្យមើលនៅក្នុងទស្សនៈមហាជន ដែលវាយតម្លៃទៅលើដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌យ៉ាងដូចម្ដេចផងដរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សម្រាប់ករណីដែលអតីតឧកញ៉ាម្នាក់បានបាញ់ប្រហារយ៉ាងឃោរឃៅនិងអមនុស្សធម៌ ទៅលើអ្នកជិតខាងខ្លួនដែលបណ្ដាលឱ្យបុរសស្ត្រីជាគូដណ្ដឹង២នាក់ស្លាប់នៅកន្លែងភ្លាមៗ និងអ្នកផ្សេងទៀតរងរបួសនេះ ត្រូវបានមហាជនយកចិត្តទុកដាក់ និងផ្ដោតការចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង ដែលស្ថាប័នយុត្តិធម៌ គប្បីមានការពិចារណានិងសម្រេចសេច​ក្ដីប្រកបដោយការយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបានខ្ពស់បំផុតផងដែរ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ករណីនេះ ក៏មានការចាប់អារម្មណ៍ពីសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងដែរ ដោយសារតែការផ្ទុះការប្រតិកម្មខ្លាំងពីសំណាក់មហាជន ដោយសារតែករណីនេះ គឺជាការបាញ់ប្រហារដ៏ឃោរឃៅកម្រប្រទះឃើញនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា កត្តាខាងក្នុង គឺជាកត្តាចម្បងបំផុតមួយដែលនាំទៅដល់ការផ្ទុះនូវចរន្តមហាជននៅក្នុងរដ្ឋមួយ ដែលភាសាបច្ចុប្បន្នគេហៅថា បដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយកត្តាយុត្តិធម៌សង្គម ក៏ជាកត្តាចម្បងមួយផងដែរ ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ការងើបឡើងរបស់មហាជននៅក្នុងប្រទេសមួយ។ លោកបណ្ឌិត បន្តថា យុត្តិធម៌សង្គមដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ នៅក្នុងការគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍ ដែលធានាឱ្យសង្គមជាតិមានស្ថិរភាព។

ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្ដន្ទាទោសទៅលើអតីតឧកញ៉ារូបនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃការសងយុត្តិធម៌ទៅដល់ជនរងគ្រោះពីទង្វើរបស់បុគ្គលរូបនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នេះមិនមែនជាការផ្ដល់យុត្តិធម៌សង្គមជាលើកទីមួយនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែរឿងនេះ គឺជាករណីមួយដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍មហាជនខ្លាំង ក៏ព្រោះតែជាករណីបាញ់ប្រហារដ៏សាហាវកម្រប្រទះឃើញនៅកម្ពុជា។ លោកបណ្ឌិតបន្ថែមថា យុត្តិធម៌ គឺជាដំណើរការមួយ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យមានស័ក្តិសមទៅនឹងទោសកំហុសនិងចេតនានៃការប្រព្រឹត្តរបស់ជនបង្ក និងត្រូវស្របទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងរដ្ឋឬប្រទេសនីមួយៗ ព្រមទាំងត្រូវមានសមធម៌ចំពោះជនគ្រប់រូបទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម។ អ្នកដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់នៅកម្ពុជា ត្រូវតែប្រឈមនឹងការផ្ដន្ទាទោសដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជាជាកំហិត ដើម្បីធានាបាននូវយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រប់ភាគីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ការផ្ដន្ទាទោសខាងលើនេះទៀតសោត ក៏ជាចំណែកមួយដើម្បីបង្ហាញអំពីការលាងជម្រះមន្ទិលអំពីយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដែលអនុលោមទៅតាមច្បាប់នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ព្រោះសង្គមកម្ពុជាមិនមែនជាសង្គមកាចសាហាវ ដែលគ្មានច្បាប់ទម្លាប់ ហើយដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយផ្អែកលើច្បាប់ធម្មជាតិនោះទេ។ ក្នុងករណីដែលបុគ្គលរូបណាមួយប្រព្រឹត្តអំពើការសាហាវ ត្រូវតែទទួលទោសតាមច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជា ដែលជាការផ្ដល់ភាពជ្រះស្រឡះដល់សង្គមកម្ពុជា មិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យជនណាមួយល្មើសច្បាប់កម្ពុជាហើយ អាចរួចខ្លួន ឬត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសក្នុងកម្រិតស្រាលឬធ្ងន់ខុសពីផ្លូវច្បាប់ អាស្រ័យទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់បាននោះទេ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ តាមរយៈការផ្តន្ទាទោសខាងលើនេះដែរ មហាជនអាចនឹងយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នាទៅលើស្ថានទម្ងន់នៃការដាក់ទោស អាស្រ័យដោយហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជា មនោសញ្ចេតនា កំហឹងទោសៈ ឬក្ដីអាណិតអាសូរ ប៉ុន្តែកិច្ចការនេះ គឺអាស្រ័យលើឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ចៅក្រម ដោយពិចារណាទៅលើជ្រុងផ្សេងៗនៃដំណើរការធានាយុត្តិធម៌នៃច្បាប់។ នៅពេលដែលការផ្ដន្ទាទោសជនល្មើសសមស្របនឹងទង្វើដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្ត ពោលគឺការសម្រេចសេចក្ដីដែលមហាជនអាចទទួលយកបាន នឹងធ្វើឱ្យមហាជនលែងមានការសង្ស័យទៅលើភាពយុត្តិធម៌នៃដំណើរការផ្លូវច្បាប់នៅកម្ពុជា។

បន្ថែមពីនេះ តាមរយៈការធានាបានធានាបានថា គ្រប់ជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសនឹងត្រូវនាំយកមកកាត់ទោសទៅតាមច្បាប់ជាធរមាននៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាទាំងមូល ដោយទាំងអ្នកមានធនធាន អ្នកមានអំណាច និងទាំងអ្នកមានខ្សែបក្ខពួកក្ដី ក៏នឹងមិនអាចប្រព្រឹត្តអំពើទាំងឡាយស្រេចនឹងអំពើចិត្ត ឬកំហឹងមួយឆាវរបស់ខ្លួន ហើយគេចផុតពីសំណាក់ច្បាប់បាន នោះមហាជនទាំងអស់នឹងជឿជាក់ថា ច្បាប់គឺជាពិដានពិតប្រាកដសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈនៅក្នុងសង្គម ហើយនេះក៏ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងក្នុងន័យអវិជ្ជមានកន្លងមករបស់មហាជន អំពីបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គមនៅកម្ពុជាផងដែរ។ សង្គមជាតិមួយដែលមានប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋតាមបែបនយោបាយ ត្រូវតែមានច្បាប់ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងការដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រង ពុំមែនជាសង្គមដែលអ្នកខ្លាំងរំលោភបំពានអ្នកខ្សោយ អ្នកធំឬអ្នកមានរំលោភបំពានអ្នកតូចតាចឬក្រីក្រនោះទេ។

លើសពីនេះទៅទៀត ការផ្ដន្ទាទោសជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសឱ្យធ្ងន់ធ្ងរស័ក្តិសមទៅនឹងអំពើដែលខ្លួនប្រព្រឹត្ត នឹងអាចក្លាយទៅជាមេរៀនទូទៅដែលបង្ហាញជាលក្ខណៈសាធារណៈ មិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យជនណាមួយ រំលោភបំពានច្បាប់ ឬប្រព្រឹត្តអំពើប្រកបដោយភាពទោសៈរបស់ខ្លួនបានស្រេចតែនឹងចិត្ត ដោយសារតែសម្អាងលើអំណាច ទ្រព្យសម្បត្តិ ឬខ្សែបក្ខពួករបស់ខ្លួនចាំកាងនៅពីក្រោយនោះទេ។ នៅពេលដែលច្បាប់គឺជាដែកថែបដ៏រឹងមាំ ដែលត្រូវអនុវត្ត​នៅចំពោះមុខជនគ្រប់រូបទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម រាល់អ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសទាំងអស់នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដោយគ្មានការលើកលែង ការណ៍នេះនឹងក្លាយជាការព្រមានដ៏ពេញលេញសម្រាប់អ្នកមានបំណងចង់ប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬធ្លាប់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសហើយបានរួចខ្លួនក្ដី នឹងមានការកោតក្រែងរអែងនឹងច្បាប់ ហើយងាកមកគោរពនិងអនុវត្តស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន។ នៅពេលនោះហើយ ដែលគេអាចធានានូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាពសង្គម និងភាពសុខសាន្តយូរអង្វែងនៅក្នុងសង្គមជាតិបាន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2024-12-24 10:34:55   ថ្ងៃអង្គារ, 24 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 05:34 PM
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ”

នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ៨ រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ២:៣០នាទីព្រឹក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ” ដែលមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាគ្រូបង្រៀន ឬសាស្ត្រាចារ្យដែលត្រូវបង្រៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០២៤-២០២៥ ឆ្នាំទី១ ឆមាសទី១ វគ្គទី១។

អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពី “ដំណើរការរៀននិងបង្រៀន និងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ” នារសៀលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានណែនាំនិងផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាគ្រូបង្រៀន ឬសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ថា ការបង្រៀននៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការពង្រឹងគុណភាពរបស់និស្សិត ពិសេសត្រូវផ្ដោតលើការជំរុញ​ឱ្យនិស្សិតអាននិងស្រាវជ្រាវ នៅគ្រប់ម៉ោងសិក្សាទាំងអស់ ដើម្បីជំរុញការយល់ដឹងអំពីវិធីសាស្ត្រអាននិងស្រាវ​ជ្រាវរបស់ធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានស្នើសូមឱ្យគ្រូបង្រៀននិងសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ បញ្ជ្រាបនូវតម្លៃទស្សនៈសីលធម៌ និងសិល្ប៍វិជ្ជាសង្គមខ្មែរ ដើម្បីឱ្យយុវជនជានិស្សិតទាំងអស់ ស្គាល់និងយល់ដឹងកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀតអំពីគុណតម្លៃរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរ។

បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់ថ្នាក់ដឹកនាំមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលនិងស្រាវជ្រាវ គ្រូបង្រៀន និងសាស្ត្រាចារ្យទាំងអស់ថា ការបណ្ដុះបណ្ដាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០២៤-២០២៥ ឆ្នាំទី១ ឆមាសទី១ វគ្គទី១ នាពេលខាងមុខនេះ ត្រូវផ្ដោតលើពាក្យស្លោក “សីលធម៌ ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រ និងឥរិយាបថល្អក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ”។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈនិងពិធីការ

2024-12-23 08:58:19   ថ្ងៃចន្ទ, 23 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 03:58 PM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីរក្សាបាននូវឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ ខ្មែរត្រូវជំហរឯកភាពជាតិតែមួយលើបញ្ហាអធិបតេយ្យ ចៀសវាងចូលរួមធ្វើសកម្មភាពទាំងឡាយណា ទៅតាមការបញ្ឆេះរបស់អ្នកនយោបាយដែលបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយ

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មានអំពី ការអំពាវនាវរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥  ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យលើកោះគុជ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានបង្ហាញការយល់ឃើញថា បញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ គឺជារឿងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នា គ្រប់និន្នាការ ដែលតែងតែមានការឈឺឆ្អាលចំពោះជោគវាសនាជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការឈឺឆ្អាល ចង់ដឹងចង់ឮ និងចង់ចូលរួមចំណែកដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិនេះ ពលរដ្ឋម្នាក់ៗបានបង្ហាញចេញជាសកម្មភាពនិងបានចូលរួមទៅក្នុងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗគ្នា ដែលជួនកាល អាចនាំផលជះត្រឡប់មកវិញផ្ទុយពីគោលបំណងដើមរបស់ខ្លួនថែមទៀតផង។

សម្រាប់លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ការប្រកាសរៀបចំបាតុកម្ម គឺជាសិទ្ធិរបស់អ្នករៀបចំនិងអ្នកចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម ដោយសិទ្ធិនេះត្រូវជ្រកកោននៅក្រោមច្បាប់នៃប្រទេសដេលខ្លួនកំពុងរស់នៅ ពោលគឺត្រូវគោរពទៅតាមនីតិវិធី និងលិខិតបទដ្ឋានច្បាប់ជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសដែលខ្លួនទទួលបានសញ្ជាតិ ឬកំពុងរស់នៅនោះ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្នុងករណីដែលការរៀបចំបាតុកម្មនេះ ប៉ះទង្គិចទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ ឬធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសខ្លួនកំពុងស្នាក់អាស្រ័យជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា នោះគឺជារឿងមួយផ្សេងទៀត ដែលគេគួរតែពិចារណា។ ហេតុនេះហើយ អ្នករៀបចំតោងត្រូវអនុវត្តទៅតាមច្បាប់នៃប្រទេសដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅ

ជាការពិតណាស់ ក្នុងនាមជាជនជាតិខ្មែរ យើងគ្រប់គ្នាត្រូវតែចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការថែរក្សា ការពារ និងទាមទារនូវផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសជាតិខ្លួន ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ក៏គប្បីចៀសវាងឱ្យបានផងដែរនូវការសម្ដែងសញ្ចេតនាជាតិនិយមទាំងឡាយណា ដែលអាចត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីតែទាញយកប្រយោជន៍នយោបាយសម្រាប់ក្រុមមនុស្សមួយចំនួន ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់អ្នកចូលរួម ពិសេសប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូល ព្រោះការចូលរួមខ្លះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គឺធ្វើឡើងនៅក្នុងន័យវិជ្ជមាននិងប្រកបដោយស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ ប៉ុន្តែគេពុំបានដឹងអំពីចេតនារបស់ក្រុមអ្នកកៀងគរ ឬអ្នកនយោបាយទាំងនោះ ដែលបានបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយបម្រើមហិច្ឆតាខ្លួន ឬគ្រាន់តែជាការកេងចំណេញនយោបាយនៅក្រោយការរៀបចំនោះឡើយ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវដល់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ដែលកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិជាមួយប្រទេសជាតិខាងនេះ គប្បីត្រូវឈ្វេងយល់អំពីប្រភពឯកសារ និងប្រភពព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់និងជាក់លាក់ជាមុនសិន។ តួយ៉ាងដូចជា ឯកសារសន្ធិសញ្ញា ឆ្នាំ១៩០៧ និងឯកសារពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត រួមនឹងឯកសារឬប្រភពទិន្នន័យ/ព័ត៌មាន ដែលក្រុមអ្នកទាមទារបានអះអាងថា ចង់យកធ្វើជាមូលដ្ឋានដើម្បីប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នោះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ លើកឡើងថា គេត្រូវតែពិនិត្យឱ្យបានជាក់ច្បាស់ អំពីដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការនេះ លទ្ធភាពនៃការប្ដឹងទាមទារដោយឈរលើមូលដ្ឋានទាំងនោះ ព្រមទាំងផលចំណេញ និងការខាតបង់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលអាចកើតឡើងចេញពីការប្ដឹងទាមទារនោះ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ប្រជាពលរដ្ឋនិងសកម្មជនប្រឆាំងមួយចំនួន ហាក់មិនបានគិតពិចារណា និងឈ្វេងយល់ដោយខ្លួនឯងនោះទេ ពោលគឺបានធ្វើការទាមទារ និងបញ្ចេញមតិយោបល់ដោយសារ ជឿតាមការបំផុសបំផុលរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលមានលាក់បង្កប់របៀបវារៈកំណត់ទុកជាមុន។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអះអាងថា សម្រាប់ប្រទេសថៃ បានប្រកាសមិនទទួលយកដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) រួចហើយ នៅក្រោយពីការចាញ់ក្ដីជាមួយកម្ពុជា នៅតុលាការនេះ ក្នុងសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ។ លោកបណ្ឌិតបន្តថា សូម្បីតែបណ្ដាប្រទេសមហាអំណាចមួយចំ​នួនក៏ពុំបានគោរពនូវដែនយុត្តាធិការនៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នោះដែរ បើទោះបីជាតុលាការនេះចេញសាលក្រមសម្រេចយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនមានឥទ្ធិពលលើប្រទេសទាំងនោះដែរ។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកពុំធ្លាប់បដិសេធនូវការប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) នៅក្នុងករណីណាមួយនោះឡើយ។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «យើងត្រូវតែឈ្វេងយល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ថា តើការប្ដឹងទៅតុលាការនេះ សមស្របទៅនឹងករណីនេះដែរឬយ៉ាងណា មានមូលដ្ឋានឯកសារ និងថាតើខ្លួនបានសិក្សាផ្លូវច្បាប់ថា តើការប្ដឹងនេះ មានគុណសម្បត្តិ ឬគុណវិបត្តិយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះដល់ប្រទេសកម្ពុជា

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យនេះ អ្នកនយោបាយនិងពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវតែតម្កល់ឧត្ដមប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិជាចម្បង ចៀសវាងការធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ ឬចូលរួមទៅក្នុងចលនាឬបាតុកម្មទាំងឡាយណាដែលរៀបចំឡើង ដើម្បីតែបម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយរ​បស់ក្រុមណាមួយ។ លោកបណ្ឌិតថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «ទោះបីជាអ្នកប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលក្ដី ឬអ្នកគាំទ្រឬនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលក្ដី អ្នកត្រូវចងចាំថា ខ្លួនមានឈាមជ័រជាជាតិខ្មែរ ត្រូវតែបម្រើដល់ប្រយោជន៍ប្រជាជាតិខ្លួន ហើយនៅពេលដែលរឿងនោះប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍ជាតិខ្មែរទាំងមូល គួរតែកុំធ្វើដោយលក្ខណៈដោយឡែកឡើយ»។ លោកបណ្ឌិត បានបន្តអំពាវនាវថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ត្រូវតែមានទស្សនៈឯកភាពគ្នានៅក្នុងនាមជាតិសាសន៍តែមួយ នៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យដែនដីរបស់ជាតិ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិនៅចំពោះមុខជាតិសាសន៍ដទៃ។

ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានថ្លែងលើកឡើងផងដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានគូសបញ្ជាក់ហើយថា បញ្ហាទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងអធិបតេយ្យភាពលើដែនសមុទ្រ នៅស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចរចានៅឡើយ ពោលគឺកម្ពុជាមិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រៀងឬសន្ធិសញ្ញាកំណត់ដែនសមុទ្រជាមួយនឹងប្រទេសថៃនៅឡើយនោះទេ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ គឺជាការកំណត់ព្រំដែនគោករវាងព្រំដែនបារាំង-សៀម ពុំបានកំណត់អំពីការបែងចែកព្រំដែនសមុទ្រនោះឡើយ ហេតុនេះហើយ ព្រំដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា មិនទាន់បានកំណត់នៅឡើយទេ នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញានេះ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការបែងចែកព្រំដែនសមុទ្រ ត្រូវមានបែងចែកនិងកំណត់ដោយអនុលោមទៅតាមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពី ច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ១៩៨២ ហេតុនេះហើយ តំបន់ព្រំដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ នៅពុំទាន់ជាតំបន់ដែលបែងចែកដាច់ស្រឡះនៅឡើយនោះទេ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅបរទេស ដែលពិតជាសមានចិត្ត និងមនសិកាស្នេហាជាតិ និងឈឺឆ្អាលនឹងបញ្ហាប្រទេសជាតិ ពិសេសបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ និងមានបំណងចូលរួមក្នុងបាតុកម្មតាមការអំពាវនាវនេះ ត្រូវពិនិត្យពិចារណា និងសម្រេចចិត្តថាចូលរួមឬមិនចូលរួមប្រកបដោយភាពវៃឆ្លាត និងត្រូវឈ្វេងយល់ ត្រិះរិះពិចារណាឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ចៀសវាងចូលទៅក្នុងអន្ទាក់របស់ដៃគូ ដោយហុចដងដាវឱ្យអ្នកដៃគូ ឬភាគីម្ខាងទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានស្នើសុំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរព្យាយាមសិក្សាស្រាវជ្រាវ ឈ្វេងយល់ និងពិចារណាដោយយោងទៅលើប្រភពឯកសារ និងជំហរលើកឡើងពីគ្រប់ជ្រុង ចៀសវាងការជឿជាក់ទាំងស្រុងទៅតាមការអូសទាញ ឬបំភ័ន្តហេតុការណ៍និងឯកសារ ពីសំណាក់ក្រុមណាមួយ ហើយវាយតម្លៃ និងចូលរួមខុសពីការចង់បានពិតប្រាកដរបស់ខ្លួន នៅក្នុងបញ្ហាឧត្ដមប្រយោជន៍ និងអធិបតេយ្យជាតិកម្ពុជា។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ជំហររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលនៅតែបន្តរក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងការចរចា និងរក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងការទាមទារបែងចែកផលប្រយោជន៍ជាមួយនឹងប្រទេសថៃ គឺជាជំហរការទូតដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរឿងអធិបតេយ្យជាតិជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង គេត្រូវតែមានមូលដ្ឋានអំណះអំណាងយ៉ាងរឹងមាំ និងផ្ទៀតផ្ទាត់ឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាំងអស់ ទាំងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពច្បាប់ ទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទិដ្ឋភាពនយោបាយនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ ការចូលរួមតាមការអំពាវនាវ ដោយមានបំផុសបំផុលស្មារតីជាតិនិយមជ្រុល និងការចូលរួមចលនាឬបាតុកម្មណាមួយទៅតាមអារម្មណ៍ឆាបឆួលនឹងពាក្យថាស្នេហាជាតិ ទៅតាមការបញ្ឆេះរបស់អ្នកនយោបាយដែលបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយ និងផ្ដោតសំខាន់តែទៅលើផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ខ្លួន មិនបានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងថែរក្សា ការពារ និងទាមទារផលប្រយោជន៍ជាតិក្នុងកម្រិតអតិបរមានោះទេ ហើយផ្ទុយមកវិញ ការណ៍នេះក៏នឹងអាចនាំមកនូវការធ្វើឱ្យខូចដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិថែមទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងអំពាវនាវសារជាថ្មីថា នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទាមទារឱ្យអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវតែមូលមតិគ្នាជាទស្សនៈជាតិខ្មែររួមតែមួយ ត្រិះរិះពិចារណា និងថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មុននឹងប្រតិកម្ម ឬចូលរួមនៅក្នុងចលនា ឬការទាមទារណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2024-12-23 07:07:51   ថ្ងៃចន្ទ, 23 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 02:07 PM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការក្លាយជាសមាជិកនៃOCPBC ជាការបើកទំព័រថ្មីក្នុងនយោបាយការបរទេស និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីការទទួលស្គាល់ឆន្ទៈនិងតួនាទីដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា នៅក្នុងការរួមចំណែកដើម្បីសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ពិភពលោក

 

ថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (Organizational Committee of the Peacebuilding Commission-OCPBC) សម្រាប់អាណត្តិ ២០២៥-២០២៦ ក្នុងអំឡុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៥៤ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ ការជាប់ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព សម្រាប់អាណត្តិ ២០២៥-២០២៦ តាមរយៈការបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គូសបញ្ជាក់ថា ជាការបើកទំព័រថ្មីក្នុងនយោបាយការបរទេស និងជាសក្ខីកម្មឆ្លុះបញ្ចាំងពី ឆន្ទៈរួមចំណែកដើម្បីសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ពិភពលោក។

លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា ការក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) នេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តនិងការចូលរួមកាន់តែសកម្មបន្ថែមទៀតរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងការរួមចំណែកជំរុញកសាងសន្តិភាព ក៏ដូចជាការគាំទ្រការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់ពិភពលោក ដែលកម្ពុជាបានចូលរួមជាប្រចាំតាំងពីឆ្នាំ២០០៦ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ពោលគឺកម្ពុជាបានបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅចូលក្នុងបេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ សរុបប្រមាណជាជិត ១ម៉ឺននាក់រួចមកហើយ។ ដូចដែលយើងបានដឹងរួចហើយថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់សង្គ្រាមស៊ីវិលរាប់ទសវត្សរ៍ ហើយនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អង្គការសហប្រជាជាតិ បានបំពេញបេសកកម្មរបស់ខ្លួន ដោយបានចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។ ការក្លាយជាសមាជិកនៃ OCPBC ពិតជាមានគុណតម្លៃយ៉ាងខ្លាំង ស្របទៅនឹងអ្វីដែលលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អះអាងថា ជាគុណតម្លៃនៃអរិយធម៌ខ្មែរសម័យសន្តិភាពគឺ "ការកសាងសន្តិភាព"។

ជាមួយគ្នានេះ ការក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) របស់កម្ពុជា ក៏ជាកិត្តិយសដ៏វិសេសមួយផងដែរសម្រាប់មេដឹកនាំ ប្រជាជន និងប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាដែលធ្លាប់តែជាប្រទេសរងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ហើយត្រូវការការអន្តរាគមន៍ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្វែងរកសុខសន្តិភាព វិបុលភាព និងត្រូវការជំនួយបរទេសដើម្បីស្ដារនិងកសាងអភិវឌ្ឍប្រទេសឡើងវិញ ពេលនេះ កម្ពុជាបានជួយដល់បណ្ដាប្រទេសនានាវិញម្ដង នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនៅក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវទៅថែរក្សាសន្តិភាព និងការចូលរួមចំណែកជាដំណោះស្រាយទៅលើបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកផ្សេងទៀត ទាំងក្នុងវេទិកាតំបន់និងពិភពលោក។ ការចូលរួមទាំងអស់នេះ គឺជាការចូលរួមទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពការទូត និងទាំងការចែករំលែកទស្សនាទាន ជាមេរៀន ជាបទពិសោធន៍ និងសកម្មភាពផ្ទាល់ ដើម្បីចូលរួមជំរុញ និងរួមចំណែកកសាងសន្តិភាព សម្រាប់បណ្ដាប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ក្នុងនាមកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃអង្គការពិភពលោកមួយនេះ។

បន្ថែមពីលើនេះ ការបោះឆ្នោតគាំទ្រកម្ពុជា ពីសំណាក់ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងឡាយ គឺជាសក្ខីកម្មពិតប្រាកដ និងជាសារនយោបាយដ៏ជាក់លាក់មួយ ដែលបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក ទទួលស្គាល់អំពីសមិទ្ធផលនិងការចូលរួមចំណែកមិនអាចខ្វះបានរបស់កម្ពុជានៅក្នុងការថែរក្សា កសាង និងស្វែងរយកសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពពិភពលោកនាពេលកន្លងមក។ មានន័យថា គោលជំហររបស់កម្ពុជាចំពោះសន្តិភាពសាកល មិនមែនមានត្រឹមតែនៅលើបបូរមាត់ ឬនៅលើតែក្រដាសនោះទេ តែកម្ពុជាបានចូលរួមជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង និងការចែករំលែកបទពិសោធន៍កសាងសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាដោយផ្ទាល់ ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះបានមើលឃើញ និងទទួលស្គាល់តាមរយៈការបោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខភាពកម្ពុជាខាងលើនេះ។

ជាងនេះទៅទៀត ការក្លាយជាសមាជិកនៃ OCPBC នេះ ក៏បានសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញផងដែរអំពី ការបើកទំព័រនយោបាយការទូតថ្មីបន្ថែមទៀតរបស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាការចូលរួមជំរុញឱ្យកម្ពុជាបន្តតួនាទីជាសមាជិកដ៏សកម្មមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅក្នុងការរួមចំណែកជំរុញ កសាង និងថែរក្សាសន្តិភាពសាកលលោកជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ខណៈដែលបណ្ដាប្រទេសនានាបានមើលឃើញ និងទទួលស្គាល់តួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងជ្រោមជ្រោងសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ដោយកម្ពុជាបានពង្រីកតួនាទីរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់និងពិភពលោក តាមរយៈការក្លាយជាទីតាំងនៃការជជែកពិភាក្សា និងកិច្ចប្រជុំកំពូល ក៏ដូចជាវេទិកាសំខាន់នានាទាំងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ និងពិភពលោក ដូចជាកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននិងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាជាដើម។

លើសពីនេះទៅទៀត ការបោះឆ្នោតគាំទ្រកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃគណៈកម្មការកសាងសន្តិភាព (OCPBC) ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរអំពីទំនុកចិត្ត ភាពជឿជាក់ និងការគាំទ្ររបស់សមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលកម្ពុជានឹងមានសម្លេងការទូតកាន់តែរឹងមាំ នៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជំរុញ និងស្វែងរកសន្តិភាពនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនេះ ដែលនេះគឺជាអំណាចទន់មួយបន្ថែមរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងការជ្រោមជ្រែងកិច្ចការផ្សេងៗនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ខណៈដែលនៅក្នុងទសវត្សរ៍មុនៗ កម្ពុជាពុំសូវមានសម្លេងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីលើកឡើងនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិដើម្បីជ្រោមជ្រែងសន្តិភាពនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក គឺទើបតែប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយប៉ុណ្ណោះ ដែលកម្ពុជាបានលេចធ្លោនៅក្នុងជំហរនយោបាយការទូត និងនៅក្នុងបញ្ហាតំបន់និងសាកលលោក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2024-12-22 09:19:53   ថ្ងៃអាទិត្យ, 22 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 04:19 PM
ទម្រង់ផ្ការីកដែលប្រជាជាតិខ្មែរត្រូវការ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

   ឈានមកដល់រដូវធ្លាក់ខ្យល់ពីជើង អាកាសធាតុបានចាប់ផ្ដើមត្រជាក់ខ្លាំងទៅតាម​រដូវ ប៉ុន្តែបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាមិនបានត្រជាក់ទៅតាមរដូវនោះទេ ពោលគឺអ្នក​នយោបាយខ្មែរមួយចំនួន តែងតែព្យាយាមដុតបញ្ឆេះកំដៅនយោបាយជាប់ជានិច្ច រាប់ចាប់​តាំង​ពី​ការ​ទាញព្រឹត្តិការណ៍នៅតាមប្រទេសនានាភ្ជាប់មកកម្ពុជា និងការយក​បញ្ហាមួយ​ចំនួន​​​បំភ័ន្ត និងដុត​បញ្ឆេះកំហឹងពលរដ្ឋឱ្យខឹងស្អប់និងប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល។ ចុង​ក្រោយ​នេះ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ផ្ការីក» ដើម្បីបំផុស​ចរន្ត​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការបំផុសកំហឹងពលរដ្ឋឱ្យមានការឈឺចាប់នឹងបញ្ហាសង្គម ដុតបញ្ឆេះបញ្ហា​អធិប​តេយ្យ និងរុញច្រានស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងស្រុកឱ្យកើនកំដៅ ដើម្បី​ឱ្យគេមើល​ឃើញ​ថា ខ្លួនកំពុងទទួលបានការគាំទ្រ ហើយព្យាយាមអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែ​មានការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្នខ្លាំង​ចំពោះ​​ចរន្ត​ងើបឡើងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមការអំពាវនាវរបស់ខ្លួន។ ទោះ​ជា​យ៉ាងណា នៅ​កម្ពុជា រដូវ​រំហើយបានមកដល់ ខ្យល់ក៏ធ្លាក់ អាកាសធាតុក៏ត្រជាក់ តែចិត្ត​អ្នក​នយោបាយ​​ក្រៅ​ស្រុកនៅតែបន្តក្ដៅជាប់ជានិច្ច។ ក្ដៅក៏ព្រោះតែកន្លងមកនេះ បើទោះបី​ជា​ខ្លួន​ព្យាយាម​ញុះញង់ បំប៉ោងព្រឹត្តិការណ៍ និងបំភ័ន្តការពិត ដើម្បីបំផុសបំផុល​ឱ្យ​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរចូល​រួមបាតុកម្មដែលខ្លួនបានរៀបចំនៅបរទេស និងគម្រោងបាតុកម្ម​ក្នុងស្រុក​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏នៅតែមិនមានការ​ចូលរួមនិងគាំទ្រខ្លាំងក្លាតាមការចង់បានរបស់ខ្លួនឡើយ។

   បន្ទាប់ពីការព្យាយាមជាច្រើនលើកច្រើនសារ នៅក្នុងការរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងរាជ​រដ្ឋាភិបាល និងការបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍ ក៏ដូចជាចលនាផ្សេងៗ ដែលចុងក្រោយនេះគឺ ចលនា​ដែលអតីតមេដឹកនាំ​គណប​ក្សប្រឆាំងហៅថា “ចលនាជាតិតស៊ូ” មិនបានសម្រេច ពេលនេះ​ក្រុមអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសបានបំផុសពាក្យ “ផ្ការីក” ស្ទើនៅគ្រប់​សារនយោបាយ​ដែលខ្លួនបានលើកឡើង។ “ផ្ការីក” ដែលលោក សម រង្ស៊ី ចង់បាននោះ ទំនងជាការ​ចង់​សាក​ល្បង​រុញចលនាខាងក្នុងឱ្យងើបឡើងប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីបរាជ័យ​នៃការ​រៀបចំ​បាតុ​កម្មជាបន្តបន្ទាប់នៅបរទេស​ ដោយពុំសម្រេចបានតាមការចង់បានរបស់ខ្លួន។ បើពិនិត្យ​មើលចេតនារបស់អតីតមេដឹកនាំ​គណប​ក្សប្រឆាំងរូបនេះ ពាក្យ “ផ្ការីក” នេះ គឺលោកហាក់​ចង់​​រុញ​បញ្ឆេះ​ចរន្តខឹងស្អប់រដ្ឋាភិបាលពីផ្ទៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការព្យាយាម​ញុះ​ញង់ ប្រតិដ្ឋហេតុការណ៍ បំភ័ន្តមតិមហាជនដោយបង្វែរបញ្ហាមួយចំនួនដែលកំពុងកើត​មាន​ឡើងថាជាកំហុសទាំង​ស្រុង​បង្កឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឈានទៅបំផុសបំផុល​ការឈឺចាប់នឹងបញ្ហាសង្គម និងស្មារតី​ជាតិ​និយមជ្រុល​ ក្រោកឡើងប្រឆាំងនឹងរាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា។ បន្ថែមពីនេះ សារ “ផ្ការីក” របស់លោក សម រង្ស៊ី ក៏ទំនងជាធ្វើឡើងដើម្បីព្យាយាមញុះញង់ បំបែកបំបាក់ បង្ក​ភាព​មិនទុកចិត្តក្នុងរង្វង់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច និងរាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ ទោះជា​យ៉ាងនេះក្ដី សារញុះញង់នេះ ហាក់ដូចជា​មិន​បានទទួលផលតាមការចង់បានរបស់លោក សម រង្ស៊ី ទាល់តែសោះ ព្រោះគេអាច​ពិចារណា​បានយ៉ាងងាយថា ប្រសិន​បើ​​រឿង​នេះជាការពិតមែននោះ លោក សម រង្ស៊ី ច្បាស់​ជា​ព្យាយាម​​បិទ​បាំង និង​ការ​ពារ​កុំឱ្យមានការលេចឮឬមានការ​សង្ស័យថា សមាសភាព​ដែល​​គាំទ្រឬចូលរួមនៅក្នុង​មហិច្ឆតាចង់បានអំណាច​របស់​លោក​​ សម រង្ស៊ី នៅក្នុងជួរ​គណ​បក្ស​កាន់​អំណាច ឬរាជ​រដ្ឋាភិបាល​ជាក់ជាមិនខាន តែផ្ទុយទៅវិញលោកបានព្យាយាមប្រើ​ប្រាស់​សារដើម្បីឱ្យមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច​ ជឿជាក់ថានេះជាការពិតទៅវិញ។ នេះហាក់បី​ដូច​ជា លោក សម រង្ស៊ី ស្រមើល​ស្រមៃខ្លាំងពេកនៅក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ រហូត​ដល់​ចេញ​ចំណុច​ខ្សោយ​ដែលងាយគេមើលឃើញនៅលើគោកដូច្នេះ។

   ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន “ផ្ការីក” ដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រាថ្នាចង់បានក្នុងទម្រង់ជាបដិវត្តន៍ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិតជាមិនមែន​ជាផ្ការីក ដែលប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជាចង់មើលឃើញនោះទេ ព្រោះចាប់តាំងពីការ​ប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន រាស្ត្រខ្មែរហាក់ពុំ​ធ្លាប់មើលឃើញតួអង្គអតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ លះបង់នូវសេចក្ដីសុខ និង​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីប្រទេសនិងប្រជាជនខ្មែរ ក្រៅតែពី​មហិច្ឆ​តា​ចង់បាន​អំណាច​របស់​ខ្លួននោះ​ឡើយ រាប់​ចាប់​តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍ដកបង្គោលព្រំដែន ហើយ​រត់ចោលស្រុក​រួចទុកឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ដែល​ខ្លួន​បាន​ទាញឱ្យជាប់ពាក់ព័ន្ធ ត្រូវកាត់ទោស, ការអំពាវនាវ​ឱ្យ​បរទេស​ដាក់​ទណ្ឌ​កម្ម​ប្រទេស​​ជាតិ​ខ្លួន, ការរុញច្រានបាតុកម្មទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែ​កម្មករឱ្យ​វិវត្ត​ទៅជា​កុប្ប​កម្មយ៉ាង​ហិង្សានៅផ្លូវវេងស្រេង, ការ​រៀប​ចំរុញច្រានបាតុកម្មប្រឆាំង​នឹង​លទ្ធ​ផល​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ ឱ្យវិវត្តទៅជាបាតុកម្មទាមទារ​ទម្លាក់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ស្រប​ច្បាប់ តែលាក់គោល​បំណងពិតប្រាកដគឺ ដើម្បីតថ្លៃ​តំណែង​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​នាំ​រដ្ឋ​សភា, ការ​បំផុស​ព្រឹត្តិការណ៍​វិល​ត្រឡប់ចូលស្រុកវិញ និងគម្រោងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹង​កិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV-DTA) ដែល​បង្កប់នូវចេតនា​ចង់​ផ្ដួល​រំលំ​រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាដើម។

   ជាមួយគ្នានេះដែរ ការមើលឃើញកាន់តែច្បាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ អំពី​ចេតនា​នយោបាយទុច្ចរឹត​ចំពោះប្រទេសជាតិពីសំណាក់​អ្នកនយោបាយប្រឆាំង បានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋ​លែង​មានក្ដីសង្ឃឹម ហើយក៏គ្មានការជឿជាក់បន្ត ទៅលើក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែល​តែង​តែកេងចំណេញ​ពីស្មារតី​ជាតិ​និយម​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។  ការណ៍នេះ​ក៏​បាន​ក្លាយ​ជាចប​សម្រាប់​ជីក​កប់​អាជីពនយោបាយ​របស់​ក្រុម​ប្រឆាំង​ជ្រុលនិយមនៅកម្ពុជា ដែល​ព្យាយាម​បំភ្លៃ​ការពិត ប្រតិដ្ឋហេតុ​ការណ៍ ដើម្បីទាក់ទាញ​ការគាំទ្រនិង​ចូល​រួម​នៅ​ក្នុង​សេនារី​យ៉ូ​ដណ្ដើម​អំណាចរបស់ខ្លួនផងដែរ ដូចពាក្យចាស់បុរាណពោលថា «ភូតច្រើនចាញ់​អាត្មា»។

   បទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដែលបាន​បន្សល់ទុក គឺជាមេរៀនដ៏មានអត្ថ​ន័យ​បំផុត ដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរត្រូវតែរៀនសូត្រ ចងចាំ និងដាស់តឿន​ស្មារតី​ខ្លួន​ឱ្យ​បាន​ជាប់​ជានិច្ច​ថា ចាប់តាំងពីក្រោយសម័យអង្គរ ដោយសារតែ​ការ​បែក​បាក់​សាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង​រវាង​ខ្មែរ​និង​ខ្មែរ បានធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិមួយនេះ​ត្រូវបាត់​បង់ទឹកដី និងអធិបតេយ្យ​ជាតិ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​រៀងមក ហើយគឺជាការហុចឱកាសទៅឱ្យបរទេស អាចចូលលូកលាន់ចូល​កិច្ច​ការ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ខ្មែរ ត្រួតត្រានិងចាត់ចែងជោគវាសនានៃអ្នកដឹកនាំនិងប្រជាជនខ្មែររហូត​ស្ទើ​តែ​បាត់​បង់ឈ្មោះចេញពីផែនទីពិភពលោក។ ជាការពិតណាស់ ប្រជាពល​រដ្ឋខ្មែរ ពិតជាឆ្អែត​ឆ្អន់​ហើយនឹង​សង្គ្រាមនិងការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងជាតិ​មិន​ឈប់​ឈរ​នៅ​​ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ពិសេស​សង្គ្រាម​ស៊ីវិលជាង៣ទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ដូច្នេះការព្យាយាមបំផុសបំផុលប្រជាពល​រដ្ឋឱ្យ​ចូល​រួមនៅក្នុង​បដិវត្តន៍ដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ខ្លួន ផ្ដួលរំលំរបបគ្រប់គ្រងមួយ គឺជារឿងដែលមិនអាចទៅរួចឡើយនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។

   នៅចំពោះមុខសភាពការណ៍បច្ចុប្បន្ននៃពិភពលោក ដែលកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិ​ជា​សាកល​ដូចជា វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច ភាពមិនច្បាស់លាស់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ​ថ្មី​របស់​មហាអំណាច កំណើនខ្ពស់នៃតម្រូវការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ផ្ការីកដែល​ប្រជា​ជាតិ​ខ្មែរ​ត្រូវការនាពេលនេះគឺ៖

     ១. ផ្ការីកចម្រុះពណ៌នៃនយោបាយការបរទេស ដែលកម្ពុជាត្រូវការ​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មិត្ត​ភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលហុចផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បី​រក្សា​ស្ថិរភាពនយោបាយ ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ក៏ដូចជាការពង្រឹងតួនាទី​របស់​កម្ពុជា​នៅ​លើ​ឆាកអន្តរជាតិ។

      ២. ផ្ការីកដែលជាផលនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងកំណើនជីវភាពប្រជាជន តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយគាំពារសង្គម និងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍជាតិ​ប្រកបដោយចីរភាព

      ៣. ផ្ការីកពិតប្រាកដនៅក្នុងចិត្តប្រជាជន នៅក្នុងបរិយាកាស​អំណោយ​ផល​នៃ​សុខ​សន្តិភាព ស្ថិរភាពសង្គម សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ

      ៤. ផ្ការីកដែលតំណាងដោយការរស់នៅសុដុមនីយកម្មរវាងគ្នានឹងគ្នា រវាងខ្មែរគ្រប់​និន្នាការ​នយោបាយ សាសនា វប្បធម៌ និងគ្រប់វណ្ណៈ/សាវតាសង្គម ជាជាងការសាប​ព្រោះ​មនោគម​វិជ្ជាដែលធ្វើឱ្យខ្មែរស្អប់ខ្ពើមគ្នា មើលគ្នាក្នុងភាពជាសត្រូវ ប្រកាន់បក្ខ​ពួក​ឬពណ៌​សម្បុរ​នយោបាយ។

   ជារួម ទាំងអ្នកនយោបាយ និង​ពល​រដ្ឋ សុទ្ធសឹងតែមានកាតព្វកិច្ច​ចូលរួម​ចំណែក​ជំរុញ​ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋ​កិច្ច​និងសង្គម ជាជាងការដុតបញ្ឆេះ​ផ្ទះ​ខ្លួន​ឯង ដើម្បីតែផល​ប្រយោជន៍​សួនតួរបស់ខ្លួន ព្រោះប្រទេសជាតិនេះគឺជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិ​របស់​យើង​ជា​ជន​ជាតិ​​ខ្មែរ​ទាំង​អស់គ្នា។ ដូចបានលើកឡើងខាងលើ មេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រ​បាន​បង្រៀន​យើង​យ៉ាង​​ច្បាស់​ថា នៅពេលដែលខ្មែរបែកបាក់ បរទេសតែងតែឆ្លៀត​លូកដៃ​ចូល​កកូរកកាយ​កិច្ច​ការ​​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ខ្មែរ ហើយពិតជាមិនអាចមានឱកាសនាំប្រទេសជាតិឈាន​ឆ្ពោះទៅ​ការ​រីក​ចម្រើន​បានឡើយ។ ការផ្លាស់ប្ដូរ​អំណាច​តាមរយៈការធ្វើបដិវត្តន៍ គឺជារឿងដែល​ត្រូវ​ចៀស​វាង​ឱ្យខាងតែបាន ព្រោះ​សង្គ្រាមងាយនឹងបង្កើត តែពិបាកនឹងបញ្ចប់ ហើយនឹង​នាំមក​នូវ​មហន្ត​រាយដ៏ធំធេង​សម្រាប់​ប្រជាជាតិទាំងមូល។ លើសពីនេះទៅទៀត អ្នកនយោបាយ​ខ្មែរ​គ្រប់​រូប ក៏គួរ​តែ​ចាប់​ភ្លឹក នឹក​ឈ្វេង​យល់ថា ដូនតាខ្មែរបានបន្សល់នូវកេរដំណែលដ៏ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់ឱ្យ​យើងជា​អ្នក​​ជំនាន់​ក្រោយ ដូច្នេះយើងគួរតែបន្សល់នូវស្នាដៃនិង​សមិទ្ធផល​សម្រាប់​អ្នក​ជំនាន់​ក្រោយ​ដូចគ្នាដែរ ដូច​ពាក្យចាស់ពោលថា «ទូកទៅកំពុងនៅ» ចៀសវាង​ត្រូវ​អ្នក​ជំនាន់​ក្រោយស្ដី​បន្ទោស​​និង​ចាត់​ទុកជាគំរូអាក្រក់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ៕

2024-12-18 06:48:53   ថ្ងៃពុធ, 18 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 01:48 PM
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញជួបពិភាក្សា និងចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាជាមួយនឹងតំណាងមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ២រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច  ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបប្រតិភូសាលាច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ និងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជ្រាវ ដឹកនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យ SUN Zhiyu ព្រឹទ្ធបុរសរងមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ នៃសាកលវិទ្យាល័យគួយចូវ ដើម្បីពិភាក្សាការងារ។

នៅក្នុងឱកាសនៃជំនួបពិភាក្សាការងារនាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ក៏បានអញ្ជើញចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងស្ថាប័នទាំងពីរ ស្ដីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងបណ្ដុះបណ្ដាលមុខជំនាញច្បាប់និងរដ្ឋបាលសាធារណៈផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីទាំងពីរ ក៏នឹងឈានទៅធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅលើវិស័យដទៃទៀត ដើម្បីចូលរួមចំណែកជំរុញទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនផងដែរ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

2024-12-17 05:00:41   ថ្ងៃអង្គារ, 17 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 12:00 PM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ លើកឡើងអំពីមូលដ្ឋាន៥ចំណុចនៅក្នុងការវិភាគនយោបាយនិងសង្គម

ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងជាការចែករំលែកបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមមួយរូបនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីមូលដ្ឋានសំខាន់ៗ៥ចំណុច ដែលលោកបណ្ឌិតបានផ្ដោតនៅក្នុងការផ្ដល់បទវិភាគកន្លងមកគឺ ប្រភពទិន្នន័យ ទិដ្ឋភាពច្បាប់/សង្គម ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹង ក្រមសីលធម៌/មនសិកា និងសច្ចភាព។

 

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដើម្បីវិភាគនិងវាយតម្លៃបញ្ហាសង្គមនិងនយោបាយបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានការណ៍ជាក់ស្ដែង គេត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើប្រភពទិន្នន័យដែលជាមូលដ្ឋានសំខាន់បំផុត ដើម្បីជាធាតុចូលចម្បងមួយសម្រាប់ការវិភាគព្រឹត្តិការណ៍ឬបញ្ហាអ្វីមួយ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រភពទិន្នន័យនៅត្រង់ចំណុចនេះ គេអាចទាញចេញពីទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ទិន្នន័យដែលទទួលបានពីការស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ ដែលអ្នកវិភាគអាចទាញចេញពីការអានឯកសារ សៀវភៅ ការសិក្សាស្វែងយល់ឬអង្កេត ឬស្នាដៃស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទជាដើម។

 

បន្ថែមពីនេះ នៅក្នុងការវិភាគនិងវាយតម្លៃទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ អ្នកវិភាគក៏ត្រូវតែពិនិត្យទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់និងសង្គមផងដែរថា តើបញ្ហាឬប្រធានបទនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរប្រព្រឹត្តទៅឬនិន្នាការនៃសង្គម ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់យ៉ាងដូចម្ដេច ដោយការវិភាគត្រូវតែមានលក្ខណៈស្របទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ ឬមានលក្ខណៈសម្រាប់តាមការវិវត្តនៃសម័យកាលនីមួយៗដែរឬយ៉ាងណា។ គេមិនអាចវិភាគដោយផ្ដោតទៅលើតែព័ត៌មានមួយជ្រុង ឬទិន្នន័យដែលទទួលបានតែពីមួយប្រភព ហើយធ្វើការសន្និដ្ឋាន ឬវាយតម្លៃមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើបញ្ហាដោយផ្អែកទៅលើតែច្បាប់ទូទៅ ឬច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសណាមួយ ឬសម្រេចដាក់បន្ទុកទៅលើប្រទេសណាមួយ ដោយយកច្បាប់ប្រទេសផ្សេងមកកំណត់ធ្វើជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងសន្និដ្ឋាននោះទេ។

 

ជាមួយគ្នានេះដែរ ទ្រឹស្ដី និងមូលដ្ឋានចំណេះដឹងដែលមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ក៏ជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអ្នកវិភាគត្រូវតែដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបទវិភាគរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ទ្រឹស្ដីគោលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាចំណុចមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងការពន្យល់បកស្រាយ ឬលើកបង្ហាញអំពីបញ្ហាអ្វីមួយឱ្យមហាជន អ្នកស្ដាប់ ឬអ្នកអានអាចយល់ដឹងបានថែមមួយកម្រិតទៀតអំពីបញ្ហានៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។ ចំណេះដឹងនិងទ្រឹស្ដីសំខាន់ៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាការបកស្រាយដែលមានលក្ខណៈឆ្លុះបញ្ចាំងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើហេតុផលដែលនាំទៅដល់ការកើតមាននូវហេតុការណ៍ណាមួយ ឬវិបាកដែលគេអាចនឹងទទួលបានពីព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍មួយដែលបានកើត កំពុងតែកើត ឬដែលនឹងកើតមានឡើងនៅក្នុងពេលខាងមុខ។ តាមរយៈមូលដ្ឋាននៃទ្រឹស្ដី និងចំណេះដឹងប្រកបដោយលក្ខណៈជាក់ស្ដែងទាំងនេះ គេអាចត្រិះរិះពិចារណាបានហ្មត់ចត់ និងស៊ីជម្រៅតាមបែបទស្សនវិជ្ជា ទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ។ ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹងទាំងនេះ ក៏ជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការទាញការសន្និដ្ឋាន ឬនិទស្សន៍និ​ន្នាការដែលព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍នោះអាចនឹងវិវត្តទៅនាពេលបន្ទាប់ផងដែរ។

 

លើសពីនេះទៅទៀត ដើម្បីឱ្យការវិភាគនយោបាយនិងសង្គម មានលក្ខណៈរឹងមាំ និងគួរឱ្យទុកចិត្តបាន គេក៏ត្រូវពិចារណានិងប្រកាន់ខ្ជាប់ឱ្យបាននូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ និងប្រកបដោយមនសិការផងដែរ។ អ្នកវិភាគដែលមានទស្សនទានផ្អែកទៅលើផលប្រយោជន៍ជាតិ និងមនសិការជាចម្បង នឹងអាចផ្ដល់នូវខ្លឹមសារនៃបទវិភាគមួយ ដែលមានលក្ខណៈស្ថាបនា ជាសារដាស់តឿន និងជាការរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ប្រសិនបើការវិភាគមួយដែលគ្មានខ្លឹមសារស្ថាបនា ឬចូលរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិនោះទេ អត្ថបទវិភាគនោះគ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្រមួយ ដែលផ្អែកទៅលើមនោសញ្ចេតនាបុគ្គល ធ្វើឱ្យខាតបង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងខាតបង់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលក្នុងករណីខ្លះថែមទាំងបង្កផលប៉ះពាល់នៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ព្រមទាំងបាត់បង់កិត្យានុភាព និងមុខមាត់ប្រទេសជាតិថែមទៀតផង។

 

មូលដ្ឋានដ៏សំខាន់ទី៥នោះគឺ សច្ចភាព។ អត្ថបទវិភាគនីមួយៗ ត្រូវតែផ្អែកជាសំខាន់ទៅលើសច្ចភាពជាក់ស្ដែង ដែលជាការលើកឡើងនូវរឿងពិតជាក់ស្ដែង ឆ្លើយតបឬស្របទៅនឹងហេតុការណ៍ពិតប្រាកដ។ ការវិភាគដែលមានអំណះអំណាងត្រឹមត្រូវ ជាក់លាក់ និងគ្មានការបន្លំបោកប្រាស ឬប្រតិដ្ឋរឿងហេតុទៅតាមទំនោរឬនិន្នាការ ទើបជាបទវិភាគមួយដែលមានគុណតម្លៃសម្រាប់ជាការត្រិះរិះពិចារណា និងនាំមកនូវពុទ្ធិថ្មីៗ សម្រាប់សង្គមជាតិ។ ការកុហក ភូតភរ ឬបំភ័ន្តសាធារណមតិ ដើម្បីបម្រើទៅតាមគោលបំណងរបស់ខ្លួន ឬគ្រាន់តែចង់ឱ្យខ្លួនឯងបានល្បីល្បាញ គឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយនៅក្នុងការវិភាគ ព្រោះគេមិនអាចយកក្រដាសខ្ចប់ភ្លើងឡើយ ហើយការពិតនឹងត្រូវលាតត្រដាងនៅពេលណាមួយដោយចៀសពុំរួច៕

 

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2024-12-11 10:13:13   ថ្ងៃពុធ, 11 ធ្នូ 2024 ម៉ោង 05:13 PM

សេចក្តីប្រកាស

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។​ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។

ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។​ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM

ចុចមើល ទាញយក

វគ្គថ្មី! បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ ជំនាញចុងភៅនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ និង ទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ តទៅ!

ថ្ងៃអង្គារ, 31 មករា 2023 ម៉ោង 10:35 AM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ វេលាម៉ោង ១៥.៣០នាទីរសៀល។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:59 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំទទួលពាក្យដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសង្ហារឹម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ វេលាម៉ោង ១៥.៣០នាទីរសៀល។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:58 PM

ចុចមើល ទាញយក

វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444

ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM

ចុចមើល ទាញយក

កម្មវិធីតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្ស គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» សាលមហោស្រពខេមរវិទូ អគារខេមរវិទូ ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២

ថ្ងៃពុធ, 03 សីហា 2022 ម៉ោង 06:15 PM

ចុចមើល ទាញយក

កិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្សគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» នៅព្រឹក ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២

ថ្ងៃពុធ, 20 កក្កដា 2022 ម៉ោង 09:42 AM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ទនៈសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ថ្ងៃពុធ, 02 មីនា 2022 ម៉ោង 12:01 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការបោះពុម្ភព្រឹត្តិបត្រលេខ១២ សទ្ទានុក្រមភាសាវិទ្យា សទ្ទានុក្រមកសិកម្ម និងក្បាលលិខិតរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១

ថ្ងៃអង្គារ, 31 សីហា 2021 ម៉ោង 08:46 PM

ចុចមើល ទាញយក