រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

មូលនិធិកសាងរចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន៖ ស្មារតីជាតិខ្មែរតែមួយ ដើម្បីកសាងនិងអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិកម្ពុជា

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ចាប់តាំងពីការចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅឆ្នាំ២០១៥ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជិត១០មកហើយ។ នៅក្នុងពេលពេល ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានកម្ដៅយ៉ាងខ្លាំង ពិសេសប្រធានបទលើបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។ ក្រុមការងាររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានសិក្សាទាំងឯកសារដែលទទួលបាន ទាំងផែនទី និងការចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវដល់ទីតាំងបង្គោលព្រំដែនដោយផ្ទាល់ ដោយបានចងក្រងឯកសារដោះស្រាយចម្ងល់និងមន្ទិលសង្ស័យទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។ បើសិនជាគេក្រឡេកទៅមើលជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដេនកម្ពុជា-វៀតណាម កាលពីជិត១០ឆ្នាំមុន យើងឃើញថា កម្ពុជាមានប្រជាពលរដ្ឋតិចបំផុត ដោយរាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០១៧ មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតិចខ្លាំង ពិសេសនៅតំបន់ភូមិភាគឦសាន ដោយតំបន់ព្រំដែនក្នុងភូមិភាគឦសានភាគច្រើនជាព្រៃស្រោង ហើយក្រុមការងារស្រាវជ្រាវព្រំដែនបានចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយប្រើប្រាស់ផ្លូវរបស់ភាគីវៀតណាម ខណៈប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនរបស់កម្ពុជា ភាគច្រើនជានគរបាល ខុសប្លែកពីប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនរបស់វៀតណាមដែលសុទ្ធសឹងជាកងទ័ព។ ដោយសារតែផ្លូវសម្រាប់ធ្វើដំណើរមានការលំបាកខ្លាំង ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវប្រើប្រាស់រយៈពេលរហូតដល់១ថ្ងៃ ដើម្បីធ្វើដំណើរពីប៉ុស្តិ៍មួយទៅប៉ុស្តិ៍មួយទៀត ដែលមានន័យថា ការធ្វើដំណើររបស់កងកម្លាំងការពារព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក៏ពិបាកនៅគ្នុងការចល័តផងដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យតំបន់ព្រំដែន ក្លាយទៅជាតំបន់ដាច់ស្រយាល ដែលកម្រមានមនុស្សទៅដល់ និងមិនអាចទៅដល់។ ក្រោយមកគឺនៅឆ្នាំ២០១៧ ទើបមានការឈូសឆាយផ្លូវនៅតាមព្រំដែន ដែលជាការបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលសម្រាប់ការធ្វើដំណើរបាន។

បច្ចុប្បន្ន តាមរយៈការអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់ តំបន់ព្រំដែនទាំងនោះ លែងជាតំបន់ដាច់ស្រយាលដែលគ្មានអ្នកទៅដល់ទៀតហើយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ សុទ្ធតែអាចធ្វើដំណើរទៅដល់ជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់។ បន្ថែមពីនេះ ក៏មានការរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ច ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំសម្រាប់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានបំណងធ្វើដំណើរទៅពិនិត្យនិងស្រាយចម្ងល់ពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមថែមទៀតផង។

ជាមួយគ្នានេះដែរ នៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ មុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសបង្កើតនូវមូលនិធិកសាងរចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន ដែលជាការបើកចំហរទូលាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលជាអ្នកស្នេហាជាតិទាំងអស់ចូលរួមនៅក្នុងការកសាងរបងការពារជាតិយ៉ាងរឹងមាំគឺ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង ដោយគ្មានការរើសអើងភេទ សាសនា ពណ៌សម្បុរ និងនិន្នាការនយោបាយ ដែលគឺជាការបើកចំហរការចូលរួមជាទូទៅសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ពិសេសអ្នកដែលមានស្មារតីជាតិនិយម និងទឹកចិត្តស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ ដែលមានគោលបំណងដូចគ្នាគឺ កសាងនិងការពារជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួនឱ្យបានរឹងមាំ។ ការបើកចំហរទូលាយចំពោះការចូលរួមនេះ មានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបមានសិទ្ធិនៅក្នុងការចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិបានពេញលេញ ពិសេសគឺការចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពអភិវឌ្ឍនានានៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង។

ការចូលរួមចំណែកជាថវិកានៅក្នុង “មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន” គឺជាការចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងការកសាងខឿនការពារព្រំដែន តាមរយៈការជំរុញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជារូបវ័ន្តនានា នៅតាមបណ្ដោយបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបទាំងអស់គឺជាម្ចាស់អធិបតេយ្យជាតិ និងជារបងការពារព្រំដែនយ៉ាងពិតប្រាកដ ដោយសារតែខឿនការពារព្រំដែនទាំងនេះ កើតចេញមកពីទឹកចិត្តស្នេហាជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយមពិតប្រាកដរបស់ខ្មែរគ្រប់រូប។

តាមរយៈរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចនៅតាមតំបន់ព្រំដែន ពិសេសការចូលរួមជាថវិកាយ៉ាងផុសផុលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែននេះ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីការជឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅទូទាំងប្រទេសចំពោះឆន្ទៈការពារជាតិ និងការការបើកទូលាយឥតលាក់លៀមអំពីបញ្ហាព្រំដែនពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹង និងអាចចូលរួមទាំងអស់គ្នានៅក្នុងបុព្វហេតុការពារជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួន។

ការចូលរួមយ៉ាងផុសផុល និងការសម្ដែងមតិប្រកបដោយសេចក្ដីសោមនស្សរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានចូលរួមនៅក្នុង “មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន” ដែលផ្ដួចផ្ដើមឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺជាសក្ខីភាពមួយបង្ហាញអំពីឆន្ទៈជារួមរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរ ដែលឈឺឆ្អាល និងមានឆន្ទៈមនសិការស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ ជាជាងការប្រើប្រាស់វោហាសាស្ត្រដើម្បីតែផលប្រយោជន៍សួនតួបុគ្គល ឬប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ក្រុមខ្លួន ដូចដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួនបាននិងកំពុងតែធ្វើ។ ការចូលរួមទាំងនេះបង្ហាញយ៉ាងជាក់ច្បាស់ថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាទូទៅ មិនចូលចិត្តប្រើប្រាស់តែវោហាសាស្ត្រ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនជាអ្នកស្នេហាជាតិ ស្នេហាប្រទេស និងទឹកដីនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគាត់បានបង្ហាញចេញតាមរយៈការចូលរួមជាសកម្មភាពក៏ដូចជាថវិកាជាក់ស្ដែង ដែលជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយ និងមានភាពជាក់ស្ដែងនិយម ដូចពាក្យមួយឃ្លាលើកឡើងថា “សម្ដីមិនស្មើនឹងទង្វើ”។

ពិតប្រាកដណាស់ ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ មនុស្សគ្រប់គ្នាតែងតែមានទស្សនៈយល់ឃើញខុសៗគ្នា និងមានសិទ្ធិបញ្ចេញយោបល់ផ្សេងៗគ្នាដើម្បីកែលម្អ ឬស្ថាបនា ក្នុងគោលដៅចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែគេមិនត្រូវប្រកាន់ដាច់ខាតថាទស្សនៈខ្លួនទើបត្រឹមត្រូវ រហូតដល់ការអុចអាល ដុតរោលខុសពីការពិត គឺជាចរន្តមួយដែលត្រូវការប្រើប្រាស់ច្បាប់ដើម្បីទប់ស្កាត់ហើយ ព្រោះសកម្មភាពមួយចំនួនដូចជា ចរន្តជាតិនិយមជ្រុល បង្កការភ័ន្តច្រឡំរបស់មហាជន ដែលនាំទៅដល់កលយុគសង្គមនោះ គឺទាមទារឱ្យមានការទប់ស្កាត់ជាបន្ទាន់ ដើម្បីធានាបាននូវដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងការពារសមិទ្ធផលដែលកំពុងមានសម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងមូល។ កន្លងមក យើងឃើញថា មានក្រុមនយោបាយមួយចំនួន បានលើកយកបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ពិសេសបញ្ហាព្រំដែនជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាម ទៅធ្វើជាប្រធានបទប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល បើទោះបីជាការលើកឡើងទាំងនោះ ខុសពីស្ថានភាពពិតជាក់ស្ដែងនៅតំបន់ព្រំដែន ប្រាសចាកអំពីច្បាប់ដែលមានជាធរមាន និងផ្ទុយស្រឡះពីកិច្ចការដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើក៏ដោយក្ដី ក៏គេព្យាយាមលាបពណ៌ខុសពីការពិតដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ខ្លួនដែរ។ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនបានពិនិត្យពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេនោះ ការណ៍នេះនឹងនាំទៅដល់ភាពចលាចលមួយដែលអាចបង្កើតទៅជាចរន្តគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គមជាតិ ប្រសិនបើគ្មានការទប់ស្កាត់ឱ្យទាន់ពេលវេលានោះទេ ដូចជាករណីនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដែលគេបញ្ឆេះកំហឹងជាតិនិយមអំពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមជាដើម។

ស្មារតីជាតិនិយមដ៏រឹងមាំដែលអាចការពារប្រទេសជាតិ ការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនបានគង់វង្ស គឺជាស្មារតីជាតិនិយមដែលមានការឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់ជាតិ ហើយមិនថាពេលណាជាពេលណានោះទេ ការពង្រឹងឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់ជាតិគឺជាមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំដើម្បីការពារជាតិ ប្រជាជន និងទឹកដី ដូចពាក្យស្លោកខ្មែរមួយឃ្លាបានលើកឡើងថា “សាមគ្គីរស់ បែកបាក់សាមគ្គីស្លាប់”។ ការធានាបានអធិបតេយ្យភាពនៃប្រជាជាតិ គឺជាការការពារបាននូវឯករាជ្យ និងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ប្រជាជាតិនីមួយៗ ដូច្នេះហើយ ខ្មែរគ្រប់និន្នាការ និងពណ៌សម្បុរនយោបាយទាំងអស់ គប្បីរួបរួមគ្នាឱ្យបាននៅពេលដែលកាលៈទេសៈតម្រូវ នៅក្នុងរឿងអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។

លើសពីនេះ ការអភិវឌ្ឍបាននូវហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមព្រំដែនរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាងគឺជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់នៅក្នុងការការពារជាតិ តាមរយៈវត្តមាននៃប្រជាពលរដ្ឋ និងកងកម្លាំងដែលអាចទៅដល់ និងមើលឃើញអំពីស្ថានភាពតំបន់ព្រំដែនជាក់ស្ដែង មិនមែនជាស្ថានភាពដែល បង្គោលព្រំដែននៅទីនេះ ហើយកម្លាំងការពារនៅទីទៃផ្សេងពីគ្នានោះឡើយ ហើយវត្តមាននៃភូមិកររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ព្រំដែន គឹជាភ្នែកជាច្រមុះរបស់ជាតិទាំងមូល ដើម្បីតាមដាននិងរាយការណ៍អំពីស្ថានភាពក៏ដូចជាការវិវត្តិពិតប្រាកដនៃតំបន់ព្រំដែន។ ដូច្នេះហើយ ការចូលរួមក្នុងមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមតំបន់ព្រំដែន គឺជាចលនាជាតិមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចចូលរួមដោយផ្ទាល់ ជាមួយថវិកាទៅតាមលទ្ធភាពនិងមនោសញ្ចេតនាជាតិ ដែលខ្លួនមាន បន្ថែមពីលើស្មារតីជាតិនិយម និងការតាមដានស្ថានការណ៍វិវត្តជាក់ស្ដែងនៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន។

ជារួម គុណតម្លៃស្នូលនៃមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន គឺការចូលរួមនិងគាំទ្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នេះជាការចូលរួមកសាងជំនឿទុកចិត្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី ហើយបានបង្ហាញបន្ថែមពីលើការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០២៣ ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានគាំទ្រយ៉ាងលើសលុបលើរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ការចូលរួមនៅក្នុងមូលនិធិនេះ គឺពលរដ្ឋពិតជាបានផ្ដល់ទាំងទំនុកចិត្ត និងថវិកាទៅតាមលទ្ធភាពដែលខ្លួនមានទៅឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលពួកគាត់បង្ហាញអំពីមនសិកាស្នេហាជាតិ ដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងការជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំទៅលើប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា៕ RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 11 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 11:35 AM

ក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ហេតុអ្វីកម្ពុជាគ្មានសិទ្ធិពង្រឹងសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួន?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

ថ្មីៗកន្លងទៅនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់អំពីការស្នើសុំនាវាល្បាតពីសំណាក់កម្ពុជាទៅកាន់ចិន២គ្រឿង ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាព និងសន្តិសុខកម្ពុជា ដែលនាវាទាំងពីរគ្រឿងនេះ គឺជានាវាប្រភេទ 056C ជានាវាកម្រិតស្រាលសម្រាប់កិច្ចការពារ និងល្បាតនៅក្នុងលម្ហសមុទ្រកម្ពុជា។ បើយោងទៅតាមផែនការ នាវាចម្បាំងទាំងពីរគ្រឿងនេះ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងត្រូវប្រគល់ជូនមកឱ្យកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ឬយូរជាងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្រោយលេចឡើងនូវព័ត៌មាននេះ មានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ដែលប្រតិកម្មដំបូងគេគឺ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបស្ចិមប្រទេសដែលបានភ្ជាប់ការស្នើសុំនាវាខាងលើទៅនឹងការសង្ស័យអំពីការពង្រឹងវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា បើទោះបីជានាវាខាងលើនេះ អាចត្រូវបានប្រើប្រាស់បានក្របខ័ណ្ឌល្បាតនិងមានលក្ខណៈការពារខ្លួនក៏ដោយក្ដី។

ប្រទេសកម្ពុជា ដែលកន្លងមកតែងតែប្រកាន់នូវជំហរគាំទ្រការដោះស្រាយបញ្ហាអន្តរជាតិ ដោយផ្អែកជាសំខាន់លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សន្តិភាព និងឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលផ្ដោតសំខាន់លើការរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខអន្តរជាតិ ពិតជាមានឆន្ទៈនៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជំរុញការថែរក្សាសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ទាំងក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។ កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ដែលបានរក្សានូវនយោបាយអព្យាក្រឹតអចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ មិនឈ្លានពានប្រទេសណាមួយ មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ មានឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី ព្រមទាំងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាខ្លួនបរទេស ក្រៅតែពីក្របខ័ណ្ឌសំណូមពររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិតែប៉ុណ្ណោះ (រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៥៣ វាក្យខណ្ឌទី១ ទី២ និងទី៤)។

ជាក់ស្ដែង កងទ័ពរក្សាសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ធ្លាប់មានវត្តមាននៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន គឺស្ថិតនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកងទ័ពមួកខៀវ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិសុទ្ធសាធ និងពុំធ្លាប់បានចូលរួមនៅក្នុងការប្រយុទ្ធណាមួយឡើយ។ នេះជាការបង្ហាញឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីជំហរសន្តិភាពនិយមរបស់កម្ពុជា ដែលគេមិនគួរភ្ជាប់ករណីពង្រឹងសមត្ថភាពយោធាការខ្លួនរបស់កម្ពុជា ទៅនឹងការប្រកួតនប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ របស់មហាអំណាច និងការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធក្នុងតំបន់នោះឡើយ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដដែលក៏បានចែងយ៉ាងច្បាស់ផងដែរថា កម្ពុជាមានសិទ្ធិទទួលយកជំនួយយោធា អាវុធ គ្រាប់រំសេវ ការហ្វឹកហ្វឺនកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងជំនួយផ្សេងៗទៀត ដើម្បីការពារខ្លួននិងធានាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈនៅផ្ទៃក្នុងប្រទេស (រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៥៣ វាក្យខណ្ឌទី៥)។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅត្រង់ចំណុចនេះ គេគួរតែយល់ឱ្យបានជាក់ច្បាស់ថា កម្ពុជាជាប្រទេសប្រកាន់សន្តិភាពនិយម ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏មានសិទ្ធិស្របច្បាប់អន្តរជាតិនៅក្នុងការការពារខ្លួនពីការឈ្លានពាន ឬរំលោភបំពានដែនអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនពីសំណាក់រដ្ឋបរទេសណាមួយផងដែរ។

ការពង្រឹងសមត្ថភាពនៅក្នុងវិស័យការពារជាតិរបស់កម្ពុជានៅក្នុងករណីនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងហេតុផលចម្បងតែមួយគត់គឺ ការចូលរួមថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ហើយគេក៏គួរតែកត់សម្គាល់ផងដែរថា កម្ពុជា ពុំធ្លាប់បានចូលរួមនៅក្នុងសមយុទ្ធដែលមានលក្ខណៈបង្កហេតុ ឬគំរាមកំហែងភាគីដទៃ ដូចប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ម្ដងណាឡើយ ហើយកម្ពុជាក៏ពុំធ្លាប់ឈ្លានពាន ឬចិញ្ចឹមចិត្តយកទឹកដីប្រទេសណាមួយនោះឡើយ គឺត្រឹមតែថែរក្សាអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ តើហេតុអ្វីបានជាគេត្រូវព្រួយបារម្ភអំពីការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធាកម្រិតទាបរបស់កម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះ? ខណៈដែលនិន្នាការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់ ហាក់បានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ រាប់ចាប់តាំងពីការសាងសង់នាវាផ្ទុកយន្តហោះ កិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ជាទិញនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់មហាអំណាចក្នុងតំបន់ និងមហិច្ឆតាបំពាក់នាវាមុជទឹកសម្រាប់កងទ័ពជើងទឹករបស់ប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាជាដើម ហាក់ពុំសូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍និងព្រួយបារម្ភទាល់តែសោះនោះ? តើនេះឬជាស្តង់ដានៃការព្រួយបារម្ភរបស់បស្ចិមប្រទេសឬយ៉ាងណា? តើអ្វីជាចេតនារបស់បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ដែលចង់ឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបន្តមានភាពទន់ខ្សោយខាងយោធា? ឬក៏គេចិញ្ចឹមចិត្តចង់ឱ្យតែកម្ពុជាខ្សោយដើម្បីផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន?

ជាមួយគ្នានេះ បើពិនិត្យទៅមើលការស្នើសុំនាវា២គ្រឿងខាងលើនេះរបស់កម្ពុជាពុំបានរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬច្បាប់អន្តរជាតិដែលមានជាធរមាន ដូចដែលប្រទេសមួយចំនួន រាប់ទាំងសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនបានធ្វើនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះ តើមានភាពចាំបាច់អ្វីដែលគេត្រូវដាក់បន្ទុកមកលើប្រទេសកម្ពុជា? ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យមួយពេញលេញស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅក្នុងន័យមួយជ្រុងទៀត គេគួរតែពិចារណាឡើងវិញថា បើរដ្ឋមួយគ្មានលទ្ធភាពការពារដែនបូរណភាពរបស់ខ្លួនផងនោះ តើរដ្ឋនោះអាចធានាអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ? តើអធិបតេយ្យនេះមានអត្ថន័យយ៉ាងណាសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា?

បន្ថែមពីលើនេះ ប្រសិនបើកម្ពុជាគ្មានលទ្ធភាពការពារខ្លួនពីការឈ្លានពាននោះទេ តើប្រទេសកម្ពុជាអាចរំពឹងអ្វីដើម្បីថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន? តួយ៉ាង កាលពីករណីប៉ះទង្គិចគ្នាលើករណីប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រសិនបើកម្ពុជាគ្មានលទ្ធភាពទប់ទល់នឹងការប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពដោយខុសច្បាប់របស់ប្រទេសជិតខាងទេនោះ តើកម្ពុជាអាចថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនដូចបច្ចុប្បន្នបានឬទេ? ខណៈពេលនោះកម្ពុជាបានស្នើសុំការអន្តរាគមន៍ពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC) និងសមាគមអាស៊ាន គេបែរជាបានជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះស្រាយជាលក្ខណៈទ្វេភាគីទៅវិញ ហើយនៅក្រោយពេលដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបានចេញសាលក្រមហើយ ក៏ភាគីម្ខាងទៀតមិនរវីរវល់ផងទៅទៀតនោះ ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនមានលទ្ធភាពទាំងនៅក្នុងនយោបាយការទូត និងសមត្ថភាពការពារជាតិគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្ហាញទៅដៃគូ តើកម្ពុជាអាចថែរក្សាអធិបតេយ្យនិងបូរណភាពរបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ?

ពាក់ព័ន្ធនឹងការពង្រឹងសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់កម្ពុជានៅក្នុងករណីនេះដែរ មានពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួននៅតែព្យាយាមបន្ទុចបង្អាក់ជាតិសាសន៍ឯង ឬនៅតែបន្តចោទប្រកាន់ថា រាល់ទង្វើទាំងអស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលសុទ្ធតែខុស សុទ្ធតែដើរផ្ទុយស្រឡះពីការវិវត្តភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅក្នុងតំបន់ឬក៏ពិភពលោក ប៉ុន្តែតើពួកគេធ្លាប់បានចោទសួរខ្លួនឯងទៅវិញឬទេថា នៅពេលដែលប្រទេសមួយគ្មានលទ្ធភាពនៅក្នុងការការពារជាតិគ្រប់គ្រាន់ តើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនោះអាចធានាអធិបតេយ្យជាតិ និងបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនបានដោយមធ្យោបាយណា? ប្រហែលជាអាចមានការលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាអាចផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិជាមូលដ្ឋានដើម្បីការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែគេគួរតែពិនិត្យពិចារណាឡើងវិញថា តើមានប្រទេសណាខ្លះដែលមិនពង្រឹងវិស័យការពារជាតិ ហើយអាចថែរក្សាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនដោយមិនឱ្យគេរំលោភបំពានបាន? ខណៈដែលនៅក្នុងសំណុំរឿងខ្លះ ប្រទេសឬរដ្ឋាភិបាលដែលអនុវត្តស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ក៏នៅតែត្រូវរងគ្រោះដោយសារតែមហាអំណាចមើលរំលងលើច្បាប់អន្តរជាតិ។ បន្ថែមពីនេះ នៅចំពោះមុខការប្រឈមមុខនឹងការប្រែប្រួលភូមិសាស្ត្រនយោបាយឥតឈប់ឈរជាបន្តបន្ទាប់ តើមានប្រទេសឬមហាអំណាចណាមួយអាចចេញមុខធានាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាឱ្យបរទេសណារំលោភបាន? ជាមួយគ្នានេះ គេត្រូវយល់ឱ្យបានច្បាស់ថា នៅក្នុងសិល្បៈចរចាការទូត សមត្ថភាពប្រយុទ្ធឬតតាំងនឹងដៃគូ ក៏ជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់មួយមិនអាចខ្វះបានផងដែរ ដើម្បីទទួលបានលទ្ធផលចរចាដែលរក្សាបាននូវផលប្រយោជន៍របស់គូភាគី ហេតុនេះ ការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធា គឺត្រូវធ្វើឡើងឱ្យស្របគ្នាទៅនឹងការពង្រឹងមូលដ្ឋាននៃភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋមួយ។ ជាការពិតណាស់ ទស្សនៈយល់ឃើញខុសគ្នាគឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែគេមិនគួរតែដើម្បីបង្ហាញទៅបរទេសថា ខ្លួនដឹងនិងស្គាល់ច្បាស់ពីស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជា ក៏តែងតែលើកឡើងនូវទស្សនៈយល់ឃើញបែបទុទិដ្ឋិនិយម ឬព្យាយាមរិះគន់ និងបន្ទុចបង្អាក់ដល់រាល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសខ្លួនឯង ដើម្បីតែលម្អឬគាំទ្រសេនារីយ៉ូបរទេសប្រឆាំងនឹងផលប្រយោជន៍ជាតិខ្លួននោះទេ។

លើសពីនេះទៅទៀត មហាអំណាចនិងប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា ក៏គួរតែពិចារណាអំពីជំហប្រតិកម្មនឹងករណីខាងលើនេះផងដែរ ព្រោះក្នុងនាមជារដ្ឋឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យ កម្ពុជាមានសិទ្ធិនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ហើយប្រសិនបើមហាអំណាចនិងប្រទេសជិតខាងមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា នៅតែបន្តការប្រតិកម្មនៅគ្រប់ទិដ្ឋភាព និងគ្រប់ករណីដំណើរការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះ ក៏អាចនឹងក្លាយជាការជំរុញដោយប្រយោលមួយ ឱ្យកម្ពុជាពិចារណាអំពីការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួននាពេលបច្ចុប្បន្នផងដែរ ហើយភាពតានតឹងនៅក្នុងតំបន់អាចនឹងកាន់តែឈានកើនឡើងថែមមួយកម្រិតថែមទៀតផង។

ទោះជាយ៉ាងណា ប្រទេសកម្ពុជា គួរតែបន្តប្រកាន់ជំហរនយោបាយការបរទេសអព្យាក្រឹត្យ អធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីរក្សាតួនាទីរបស់ខ្លួនទាំងនៅក្នុងតំបន់ និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ នៅក្នុងសភាពការណ៍មិនប្រាកដប្រជានៃសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិបច្ចុប្បន្ន។ ជាមួយគ្នានេះ នៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលឥតឈប់ឈររវាងមហាអំណាចពិភពលោក មានតែការពង្រឹងជំហរនយោបាយរបស់ខ្លួនឱ្យបានរឹងមាំនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយភាពអព្យាក្រឹត្យ អធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យ ព្រមទាំងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយនឹងគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់តែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចជួយថែរក្សាផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជាឱ្យបានក្នុងកម្រិតអតិបរមា។ ការលម្អៀងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតែជាមួយនឹងមហាអំណាចណាមួយផ្ដាច់មុខជ្រុល ឬពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើមហាអំណាចណាមួយ គឺជាភាពគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ប្រទេសតូចដូចជាកម្ពុជា ដែលងាយនឹងរងគ្រោះនៅក្នុងរលកប្រកួតប្រជែងនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចពិភពលោក៕

RAC Media

(រាល់ការលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

  ថ្ងៃអង្គារ, 10 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 05:52 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារប្រតិភូបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រខ្វាងស៊ី (Guangxi) និងជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប (Jinshan Hi-Tech Group)

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀល ថ្ងៃសុក្រ ៤ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារប្រតិភូបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រខ្វាងស៊ី (Guangxi) និងជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប (Jinshan Hi-Tech Group) ដឹកនាំដោយលោក YANG Bin ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលក្រុមហ៊ុន ជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប (Jinshan Hi-Tech Group)។

ជាលទ្ធផល ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាពិនិត្យលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិលើ៖

១. ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នាលើវិស័យកសិកម្ម និងកសិ-ឧស្សាហកម្ម

២. ការបង្កើត «សួនបច្ចេកវិទ្យាកសិកម្ម» និង «មជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យានវានុវត្តន៍»

៣. ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីការចិញ្ចឹមសត្វសមុទ្រ

៤. សហការគ្នានៅក្នុងគម្រោងចិញ្ចឹមគោទឹកដោះ និងគោសាច់៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 06 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 06:27 PM

ការផ្ដោតអាទិភាពលើឯករាជ្យ អធិបតេយ្យជាតិ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេស បង្ហាញពីភាពជាអ្នកដឹកនាំដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះជាតិនិងប្រជាជន

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ អ្នកនយោបាយតែងតែប្រកួតប្រជែងគ្នា ដើម្បីទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាព និងដណ្ដើមយកការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈវិធីសាស្ត្រ និងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយផ្សេងៗគ្នានៅគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដោយជួនកាលអ្នកនយោបាយបានព្យាយាមធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីតែបុព្វហេតុអំណាចដឹកនាំរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដែលហាក់បីដូចជាប្រាសចាកអំពីអត្ថន័យដើមនៃពាក្យ «នយោបាយ» ដែលជាវិទ្យាសាស្ត្រពាក់ព័ន្ធទៅដល់ភាពថ្កុំថ្កើងសម្បូណ៌សប្បាយរុងរឿងរបស់មនុស្ស និងបុរីទាំងមូល (អារីស្តូត “៣៨៤-៣២២មុនគ.ស.”)។ ការផ្ដោតសំខាន់តែទៅលើភាពឈ្នះចាញ់ជាមួយនឹងគូបដិបក្ខនយោបាយម្ខាងទៀតរបស់អ្នកនយោបាយ គឺជាគ្រោះថ្នាក់មួយសម្រាប់សង្គមជាតិ ព្រោះមិនបាននាំមកនូវទស្សនៈថ្មីសម្រាប់ការកសាងនិងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម ឬការចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការកែលម្អចំណុចខ្វះខាតដែលកំពុងកើតមាននោះទេ ដោយសារតែអ្នកនយោបាយដែលផ្ដោតតែលើអំណាចដឹកនាំប្រទេស ហ៊ានធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដើម្បីបំផ្លាញដៃគូ ឬថែមទាំងហ៊ានបំផ្លាញផលប្រយោជន៍ជាតិ ឱ្យតែខ្លួននិងក្រុមខ្លួនអាចសម្រេចនូវមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ខ្លួន។

នៅក្នុងរយៈពេលជាងមួយខែកន្លងទៅនេះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានក្លាយទៅជាប្រធានបទដ៏ក្ដៅគគុកដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរបានបញ្ឆេះចរន្តជាតិនិយមជ្រុល និងចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមក រហូតដល់មានការគ្រោងរៀបចំធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ដោយយកគំរូតាមបាតុកម្មទម្លាក់មេដឹកនាំបង់ក្លាដែសនាពេលថ្មីៗនេះ និងការត្រៀមកងកម្លាំងបង្ការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបថែមទៀតផង។

ទោះជាយ៉ាងណា នៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសអំពីការសម្រេចចិត្តយ៉ាងច្បាស់លាស់ ដោយបានងាកមកផ្ដោតសំខាន់លើបំណងប្រាថ្នារួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបវិញគឺ ការផ្ដល់អាទិភាពលើការធានាឯករាជ្យ អធិបតេយ្យជាតិ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ដែលជាការបង្ហាញអំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដ ដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះជាតិនិងប្រជាជន។ នេះគឺជារឿងដែលគួរឱ្យសាទរសម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងមូល ដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់អាទិភាពដល់ឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ ជាជាងផ្ដោតតែលើការប្រជែងយកឈ្នះចាញ់ជាមួយនឹងក្រុមប្រឆាំង ដើម្បីដណ្ដើមប្រជាប្រិយភាព និងការគាំទ្រពីប្រជាជនទៅលើប្រធានបទមួយដែលត្រូវបានបញ្ឆេះដោយក្រុមអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេស។

ជាការពិតណាស់ ទស្សនៈនិងមតិខ្វែងគំនិតគ្នាគឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ តែអ្វីដែលជាស្មារតីរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការនៅក្នុងសង្គមនោះគឺ មនសិកា ស្មារតីជាតិនិយមទៅលើឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យជាតិ ការប្រាថ្នាចង់បានសង្គមមួយដែលរីកចម្រើនរុងរឿង និងការលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពរស់នៅសមរម្យសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ ដូច្នេះហើយ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលពិតជាសម្រេចបានតាមស្មារតីរួមទាំងនេះមែន នោះរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលបានការគាំទ្រដ៏រឹងមាំមួយពីប្រជាពលរដ្ឋ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ការការពារអធិបតេយ្យជាតិគឺជាកាតព្វកិច្ចនិងទំនួលខុសត្រូវដ៏ចម្បងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវធានាឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន ប៉ុន្តែបើទោះបីជារក្សាបាននូវអធិបតេយ្យហើយក្ដី តែតំបន់នៅតាមព្រំដែនគ្មានការអភិវឌ្ឍ មិនមែនត្រឹមតែក្រុមប្រឆាំងទេដែលដាក់បន្ទុក ទម្លាក់កំហុស និងចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាល សូម្បីតែប្រជាពលរដ្ឋទូទៅក៏អាចនឹងវាយតម្លៃលើសមត្ថភាពដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងជ្រុងផ្សេងៗគ្នាផងដែរ។ ផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល អាចធានាជំរុញឱ្យខេត្តនៅតាមតំបន់ព្រំដែនមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើន នោះហើយគឺជាសក្ខីភាពបង្ហាញថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនត្រឹមតែមានឆន្ទៈការពារអធិបតេយ្យជាតិទេ គឺថែមទាំងមានសមត្ថភាពពង្រាយការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមទៅគ្រប់ទីកន្លែងផងដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះមានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនៅទីក្រុងនិងជនបទ សុទ្ធសឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ចេញពីការអភិវឌ្ឍក្រោមការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយច្បាស់ណាស់ដែលថា ពួកគេនឹងពិតជានឹងគាំទ្រដោយឥតងាករេចំពោះមេដឹកនាំដែលអាចផ្ដល់នូវជីវភាពល្អប្រសើរ និងការរស់នៅប្រកបដោយភាពសុខដុមដល់ខ្លួន។

ការសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយថាមភាព សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងមូល ដោយមិនផ្ដោតតែលើប្រជាប្រិយភាពនិងការឈ្នះចាញ់នៅលើប្រធានរឿងតូចៗ ប៉ុន្តែផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីវឌ្ឍនភាពប្រទេសជាតិទាំងមូល ពិតជាបានបង្ហាញពីភាពជាអ្នកដឹកនាំប្រកបដោយចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយ ហើយការណ៍នេះគឺជាការកសាងប្រជាប្រិយភាពដែលមានលក្ខណៈយូរអង្វែង ជាជាងនយោបាយប្រជាភិថុតិ ដូចដែលអ្នកនយោបាយមួយចំនួនធ្លាប់បានយកមកប្រើប្រាស់ដើម្បីកៀងគរការគាំទ្រ។

បន្ថែមពីលើនេះ គេគួរតែយល់ដឹងឱ្យបានប្រាកដជាក់ថា ការការពារអធិបតេយ្យភាព អាស្រ័យលើឆន្ទៈមេដឹកនាំ និងសមត្ថភាពនៅក្នុងវិស័យការពារជាតិ ចំណែកឯការអភិវឌ្ឍប្រទេសអាស្រ័យលើសមត្ថភាពដឹកនាំ និងចក្ខុវិស័យក្នុងការគូសវាសផែនការរយៈពេលវែង។ ហេតុនេះហើយ នៅពេលដែលមេដឹកនាំបានមើលឃើញនិងគិតគូរអំពីដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយនៃការអភិវឌ្ឍជាតិ នោះគឺជាភ័ព្វសំណាងរបស់ជាតិនិងប្រជាជន ហើយក៏ជាការបង្ហាញអំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសប្រកបដោយទស្សនវិស័យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយផងដែរ។

លើសពីនេះ ការធានាបាននូវឯករាជ្យ អធិបតេយ្យជាតិ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិប្រកបដោយថាមភាព ក៏នឹងក្លាយជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ នៅក្នុងការសម្រេចបានការបង្រួបបង្រួមស្មារតីឯកភាពផ្ទៃក្នុងផងដែរ ព្រោះរឿងឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យជាតិ គឺជាបញ្ហារសើប ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងតែងតែលើកយកមកធ្វើជាឆ្នួនដើម្បីបញ្ឆេះកំហឹងជាតិនិយមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ជាមួយគ្នានេះ ការណ៍ពិតមួយដែលគេត្រូវចងចាំនោះគឺ នៅពេលដែលក្រពះកំពុងតែឃ្លាន ហើយតម្រូវការជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃមិនត្រូវបានបំពេញឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ គេមិនអាចនឹកនាដល់សមិទ្ធផលដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាននោះទេ។

ហេតុនេះហើយ នៅពេលណាដែលរាជរដ្ឋាភិបាលអាចធានាឱ្យបាននូវជីវភាពរស់នៅសមរម្យសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ការពារបាននូវឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យជាតិ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកាន់តែរីកចម្រើន នោះគឺជាគុណសម្បត្តិ និងសមិទ្ធផលមិនអាចប្រកែកបាន ដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនឹងមើលឃើញផ្ទាល់នឹងភ្នែក ស្ដាប់ឭផ្ទាល់នឹងត្រចៀក ដែលគ្មានអ្នកនយោបាយឬក្រុមប្រឆាំងណាមួយអាចមកញុះញង់ ឬបំផុសបំផុសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។

ទោះជាយ៉ាងណា ដើម្បីសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដែលជាមរតកនយោបាយមានលក្ខណៈរឹងមាំនិងយូរអង្វែងដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ពិតជាទាមទារពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ជាមួយនឹងឆន្ទៈនយោបាយដ៏មុតមាំបំផុតរបស់មេដឹកនាំ ព្រមទាំងគោលការណ៍អនុវត្តដែលប្រាកដប្រជា និងការលុបបំបាត់ឱ្យបាននូវភាពអសកម្មនានាដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងការបំពេញមុខនាទីរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័ន និងមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ ក៏ដូចជានៅក្នុងការផ្ដល់សេវាសាធារណៈជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រការនេះ ទាមទារឱ្យមានការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យម៉ឺងម៉ាត់ ជាមួយនឹងកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈឱ្យបានស៊ីជម្រៅនិងអាចអនុវត្តបានពិតប្រាកដ ដែលកត្តាទាំងនេះគឺជារឿងដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិនិត្យពិចារណាបន្ថែមទៀតនៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់ខ្លួន៕

(រាល់ការលើកឡើងខាងលើ ជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 06 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 03:08 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយប្រតិភូមកពីមន្ទីរបរិស្ថាននៃតំបន់ស្វយ័តខេត្តខ្វាងស៊ី

នៅព្រឹក ថ្ងៃសុក្រ ៤ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងនាមប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ខ្ញុំបានទទួលជួបប្រតិភូមន្ទីរបរិស្ថាននៃតំបន់ស្វយ័តខេត្តខ្វាងស៊ី ដឹកនាំដោយលោក ZHANG Xingying អគ្គនាយករង នាយកដ្ឋានអេកូឡូស៊ី និងបរិស្ថាន ខេត្តខ្វាងស៊ី ដើម្បីពិភាក្សាការងារ និងពិនិត្យលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តខ្វាងស៊ី។

ជាលទ្ធផលនៃជំនួបពិភាក្សានាឱកាសនេះ ភាគីទាំងពីរ បានឯកភាពគ្នាសិក្សាលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសិក្សានិងស្រាវជ្រាវរួមគ្នាទៅលើការអភិរក្សសត្វព្រៃ ព្រៃឈើ និងប្រព័ន្ធអេកូឡុស៊ី នៅឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 06 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 12:12 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការធានានីតិរដ្ឋ អធិបតេយ្យជាតិ និងការអភិវឌ្ឍ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល

​នៅក្នុងទស្សនៈនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងក្នុងនាមជាមេដឹកនាំដែលទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាជនភាគច្រើន រាជរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចធ្វើជាតំណាង ដែលថែរក្សានិងការពារផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងមូល ហេតុនេះហើយ គ្មានរដ្ឋាភិបាលណាមួយ ដែលត្រូវយកប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនធ្វើជាសត្រូវនោះទេ។

​ពាក់ព័ន្ធនឹងបច្ចុប្បន្នភាព ចំពោះពហុមតិ លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV-DTA) ជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា បង្ហាញនូវការធានាឱ្យបាននូវចំណុចសំខាន់៥ នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់ខ្លួនគឺ៖

​១. ធានាឱ្យបាននូវការគោរពច្បាប់ សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម

​២. ធានាការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម តាមការសន្យានៅពេលឃោសនា ក៏ដូចជាគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា

​៣. ធានាអធិបតេយ្យជាតិលើឆាកអន្តរជាតិ ទាំងដែនដី និងទាំងនៅក្នុងកិច្ចការអន្តរជាតិនានា

​៤. កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមតំបន់ព្រំដែន និង

​៥. កសាងជំនឿចិត្តពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស។

​នៅក្នុងទស្សនៈដឹកនាំរដ្ឋ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវធានាឱ្យបាននូវការអនុវត្តច្បាប់ ការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធានាការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម សម្ដៅធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានស្ថិរភាព សន្តិសុខ សន្តិភាព ជានិរន្តរ៍នៅក្នុងអាណត្ដិដឹកនាំរបស់ខ្លួន។

​ជាមួយគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធានាការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមប្រកបដោយវឌ្ឍនភាពជាសារវន្ត ដូចដែលខ្លួនបានសន្យានៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតនាពេលកន្លងទៅ ជាមួយនឹងសារនយោបាយដែលខ្លួនបានអះអាងជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានប្រកាសនៅចំពោះមុខសភា នៅក្រោយការផ្ដល់ទំនុកចិត្តដោយរដ្ឋសភាកម្ពុជា នីតិកាលទី៧។ ពោលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធានានូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមតាមគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានដាក់ចេញ។

​បន្ថែមពីលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាឱ្យបាននូវការគោរពអធិបតេយ្យពីសំណាក់ភាគីជាបរទេស ដោយត្រូវធានាឱ្យបានទាំងដែនអធិបតេយ្យនិងបូរណភាពទឹកដីមិនអាចរំលោភបានរបស់ខ្លួន និងអធិបតេយ្យខាងនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងនាមជាប្រទេសឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យពេញលេញ ស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិនានា។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាឱ្យបានថា នឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសណាមួយ អាចរំលោភបំពាន ឬពុះច្រៀកដែនដីរបស់ខ្លួន ឬយកចំណែកដែនដីរបស់កម្ពុជាទៅចាត់ចែង ឬសូម្បីតែយកអភិវឌ្ឍជំនួសរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ជាការពិតណាស់ គ្មានមេដឹកនាំ ឬរដ្ឋាភិបាលណាមួយ ដែលមានចេតនាធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី ឬខាតប្រយោជន៍ជាតិ ឬក៏លើកយកដែនដីរបស់ខ្លួនទៅឱ្យបរទេសណាមួយអភិវឌ្ឍជំនួសខ្លួននោះទេ។

​នៅក្នុងន័យស្រដៀងគ្នានេះដែរ ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវសម្រេចឱ្យបាននោះគឺ ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន ពិសេសតំបន់ដាច់ស្រយាលនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនទាំងឡាយ របស់ទាំងខេត្តនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ផង ដើម្បីពង្រឹងនិងពង្រីកការតភ្ជាប់ហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ក៏ដូចជាអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិទាំងមូលប្រកបដោយចីរភាព និងកាត់បន្ថយគម្លាតជីវភាពប្រជាជន តាមរយៈការជំរុញឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់ទីកន្លែង ទទួលបានផ្លែផ្កានៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមប្រកបដោយសមធម៌។ ត្រង់ចំណុចនេះ ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តនៅតំបន់តាមបណ្ដោយព្រំដែន គឺជាការកាត់បន្ថយគម្លាតនៃការអភិវឌ្ឍរវាងទីក្រុងនិងទីជនបទ និងជាការបង្ខិតតំបន់ព្រំដែនឱ្យនៅជិតនឹងទីប្រជុំជន ក៏ដូចជាការត្រៀមលក្ខណៈឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់និងពេញលេញនៅក្នុងការការពារតំបន់ព្រំដែន ពោលគឺមិនត្រូវទុកឱ្យតំបន់ព្រំដែន ក្លាយទៅជាទីដាច់ស្រយាលដែលពិបាកនឹងដឹកជញ្ជូនឬធ្វើដំណើរទៅដល់ ឬលំបាកនៅក្នុងការចល័តកងកម្លាំងនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ពនោះឡើយ។

​ជាងនេះទៅទៀត ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមតំបន់ព្រំដែន គឺជាការអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានបំណងសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងជ្រួតជ្រាបអំពីសភាពការណ៍នៅតាមព្រំដែន ងាយស្រួលនៅក្នុងការធ្វើដំណើរទៅដល់ទីតាំងព្រំដែនជាក់ស្ដែង ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការឃោសនាបំភ្លៃបំភាន់ការពិតពីមជ្ឈដ្ឋាននយោបាយប្រឆាំង ក្នុងគោលបំណងបង្កវិទ្ធង្សនា រារាំងដល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍជាតិ ឬឈានទៅបង្កភយន្តរាយដល់សង្គមជាតិថែមទៀតផង។

​លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែបន្តកសាងជំនឿទុកចិត្ត និងធានាឱ្យបាននូវការជឿជាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅលើការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការរក្សានូវផលប្រយោជន៍ជាតិ និងការអភិវឌ្ឍសង្គមឆ្ពោះទៅកាន់វឌ្ឍនភាព ដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បាន ក៏ដូចជាឆ្លើយតបទៅនឹងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងខ្លួនឱ្យក្លាយជាមេដឹកនាំប្រទេស៕

​RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 04:39 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្ដម Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរាជទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ីប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នាព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្តម Shaharuddin Onn ឯកអគ្គរាជទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ីប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

​នៅក្នុងជំនួបដ៏មានសារៈសំខាន់នាឱកាសនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងប្រតិភូស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ីប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

​ជាលទ្ធផល ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ និងឯកឧត្ដមឯកអគ្គរាជទូតម៉ាឡេស៊ី បាន​ឯកភាពគ្នាសិក្សាលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នា ទៅលើ៖

​១. ការសិក្សានិងស្រាវជ្រាវ ស្តីពីបញ្ហាប្រឈមរបស់ពលករកម្ពុជាដែលធ្វើការនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី

​២. ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីវិស័យទេសចរណ៍

​៣. ការផ្ដោតទៅលើវិស័យអាទិភាពដែលមានទិសដៅរួមគ្នាមួយចំនួនទៀត។

​RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 11:27 AM

បណ្ឌិត គិន ភា៖ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពផុយស្រួយ ហើយលទ្ធភាពនៃសង្គ្រាមរវាងមហាអំណាចពីរឬច្រើន លែងជារឿងដែលមិននឹកស្មាន​ដល់ទៀតហើយ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងសុន្ទរកថាស្វាគមន៍​ក្នុងវេទិកាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិលើកទី៣ ស្ដីពី «សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកប្រកបដោយការផ្លាស់ប្តូរនិងតួនាទីរបស់មហាអំណាចសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និង វិបុលភាពសាកល» នាព្រឹក​ថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា «ភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពផុយស្រួយ ហើយលទ្ធភាពនៃសង្គ្រាមរវាងមហាអំណាចពីរឬច្រើន លែងជារឿងដែលមិននឹកស្មាន​ដល់ទៀតហើយ»។

​បណ្ឌិត គិន ភា បានលើកឡើងថា ពិភពលោកកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​ដ៏សំខាន់ ដែលតួអង្គចាស់ ថ្មី និងតួអង្គដែលកំពុងលេចឡើងផ្សេងៗទៀតកំពុងប្រកួតប្រជែងគ្នាដណ្ដើម​តួនាទីនៅក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងពិភពលោក។ សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិក​ដែលត្រូវបានបង្កើត​ឡើងបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ កំពុងស្ថិតជាចំណោទបញ្ហា ហើយការកើនឡើង​នៃមហាអំណាចថ្មី និងតួអង្គមិនមែនរដ្ឋដែលមានឥទ្ធិពលកំពុងផ្លាស់ប្តូរសក្ដានុពលពិភពលោក។ ប្រការនេះ​បាននាំឱ្យមានការមិនសប្បាយចិត្តជាទូទៅចំពោះសកលភាវូបនីយកម្ម មិនត្រឹមតែនៅក្នុងសហរដ្ឋអាម៉េរិកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មាននៅក្នុងបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចជាច្រើនផងដែរ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការកើនឡើងអស្ថិរភាព និងជម្លោះ។

បណ្ឌិត គិន ភា បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់បន្ថែមថា ការរំពឹងទុកនៃសង្រ្គាមដែលផ្ទុះឡើងរវាងប្រទេសមហាអំណាចពីរ ឬច្រើន ដែលជាអ្វីដែលជាទូទៅត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជារឿងមិនគួរឱ្យជឿកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននោះ ឥឡូវនេះគឺលែងជារឿងដែលមិននឹកស្មានដល់ទៀតហើយ។ ពិភពលោកនឹងកាន់តែមានអស្ថិរភាព និងគ្រោះថ្នាក់ ប្រសិនបើការអនុវត្តគោលការណ៍ពហុភាគីនិយមត្រូវបានជំនួសដោយវិធីសាស្រ្តបែបជាតិនិយមចង្អៀតចង្អល់។

ស្ថានការណ៍ប្រកបដោយជវភាព ដែលកំពុងត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំង គឺជម្លោះដែលកំពុងកើតមានរវាងអ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ី និងសង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងក្រុមហាម៉ាស។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះបានគូសបញ្ជាក់ពីស្ថានភាពផុយស្រួយនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយសកល ដែលមានផលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខស្បៀង ថាមពល និងសន្តិសុខសកល។ ការពង្រឹងការគាំទ្រផ្នែកយោធាពីខាងក្រៅដោយអង្គការណាតូចំពោះអ៊ុយក្រែនបានជំរុញឱ្យមានការភ័យខ្លាចចំពោះការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងបង្ហាញដល់ពិភពលោកនូវអ្វីដែលកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ ដែលពិភពលោកអាចឈានទៅដល់ស្ថានភាពនោះ ប្រសិនបើមិនមានការប្រយ័ត្នប្រយែង។

ទន្ទឹមនឹងនោះ គេចាំបាច់ត្រូវពិចារណាពីឥទ្ធិពលក្រៅតំបន់នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ ទោះបីជាការគាំទ្រ​របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក មានសារៈសំខាន់ចំពោះបញ្ហាប្រឈមខាងភូមិសាស្រ្តនយោបាយដែលអឺរ៉ុបកំពុងប្រឈមមុខក៏ដោយ ក៏រដ្ឋជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបហាក់ដូចជាមានការបែកបាក់គ្នាលើវិសាលភាពដែលពួកគេគួរតែធ្វើតាមគោលជំហរគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកទាក់ទងនឹងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធ​នឹងការប៉ុន​ប៉ងទប់ឥទ្ធិលប្រទេសចិន។ ខណៈដែលប្រទេសបារាំងកំពុងមានបំណងដើរតួនាទីឯករាជ្យនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ប្រទេសអំណាចកណ្តាល ដូចជា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី កំពុងត្រូវបានវាស់វែងដោយការឆ្លើយតបរបស់ពួកគេចំពោះ​ការភ័យខ្លាចនូវការរាំងស្ទះនៃលំហូរពាណិជ្ជកម្ម និងការកើនឡើងភាពតានតឹងនៅក្នុងតំបន់។ 

ភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកស្ថិតក្នុងស្ថានភាពផុយស្រួយ និងកាន់តែតានតឹង ហើយការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាច ការបែកបាក់ និងការប្រឈមគ្នារវាងនិន្នាការសាកលភាវូបនីយកម្មពហុប៉ូល និងការគាំពារនិយមឯកប៉ូល បានធ្វើឱ្យសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលអនាគតកាន់តែស្មុគស្មាញ និងពិបាកក្នុងការវាយតម្លៃ។ ជាងនេះទៅទៀត និន្នាការបែបនេះអាចនាំទៅរកការផ្លាស់ប្តូរឆ្ពោះទៅរក​បដិសកលភាវូបនីយកម្ម ហើយនិន្នាការតំបន់ភាវូបនីយកម្ម កំពុងក្លាយជានិន្នាការថ្មីមួយ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 11:05 AM

បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច៖ មនសិកាស្នេហាជាតិ ជាតិនិយម និងការឯកភាពជាតិ គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទវេទិកាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិលើកទី ស្តីពី «សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកប្រកបដោយការផ្លាស់ប្តូរ និងតួនាទីរបស់មហាអំណាចសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពសាកល» នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ២ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា «មនសិកាស្នេហាជាតិ ជាតិនិយម និងការឯកភាពជាតិ គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ»

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានគូសបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ ដោយបានភ្ជាប់ជាមួយឧទាហរណ៍ជាបទពិសោធ នៃការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសរីកចម្រើននៅក្នុងតំបន់ ដូចជា ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដែលប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ បានចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានមនសិកាស្នេហាជាតិ និងជាតិនិយមពិតប្រាកដ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បានបន្តទៀតថា មនសិកាស្នេហាជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយមពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីអភិវឌ្ឍមាតុភូមិរបស់ខ្លួន ព្រោះមានតែឯកភាពជាតិតែប៉ុណ្ណោះដែលយើងអាចកសាងប្រទេសជាតិមួយនេះឱ្យរីកចម្រើនដូចបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់។

មិនត្រឹមតែលើកឡើងអំពី មនសិកាស្នេហាជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយម ពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា អ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការ ត្រូវមានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដោយមនសិកាស្នេហាជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយមពិតប្រាកដ ចៀសវាងការប្រើប្រាស់ត្រឹមតែពាក្យខាងលើ ដើម្បីទាក់ទាញការចូលរួមនិងគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ។ ក្នុងន័យនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានស្នើសុំឱ្យរដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា ផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរៀបចំច្បាប់ហាមឃាត់ចំពោះអ្នកដែលមានសញ្ជាតិពីរ មិនឱ្យធ្វើនយោបាយ ដើម្បីចូលរួមចំណែកជំរុញមនសិកាជាតិ និងស្មារតីស្នេហាជាតិពិតប្រាកដរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរ។

«ខ្មែរត្រូវតែមានមោទកភាពជាតិ មិនមែនកូនចេះភាសាបរទេស ហើយមោទកភាពនោះទេ តើពេលណាដែលខ្មែរត្រូវមានមោទកភាពចំពោះអ្វីដែលប្រទេសជាតិខ្លួនមាន? តើនៅពេលណាដែលខ្មែរមានមោទកភាពនៅពេលដែលបានកាន់ផលិតផលរបស់ខ្លួន?» នេះគឺជាប្រសាសន៍លើកឡើងបន្ថែមរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

លើសពីនេះទៅទៀត ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមទៀតផងដែរថា ដើម្បីជំរុញស្មារតីស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ គេត្រូវតែគាំទ្រផលិតផលខ្មែរ ទិញផលិតផលខ្មែរ និងជំរុញការដាំដុះនិងផលិតផលិតផលនៅក្នុងស្រុក ពុំមែនត្រឹមតែស្នេហាជាតិតែនៅលើបបូរមាត់ប៉ុណ្ណោះទេ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 04 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 09:04 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការពិភាក្សាអំពីកិច្ចការអន្តរជាតិជារឿងចាំបាច់និងត្រូវរៀបចំឡើងជាប្រចាំ ហើយកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងខ្លួន មិនត្រូវសម្ងំមើលការចាត់ចែងពីមហាអំណាចឡើយ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ «ការពិភាក្សាអំពីកិច្ចការអន្តរជាតិជារឿងចាំបាច់និងត្រូវរៀបចំឡើងប្រចាំ ហើយកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងខ្លួន មិនត្រូវសម្ងំមើលការចាត់ចែងពីមហាអំណាចឡើយ» នេះជាការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាបើកវេទិកាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិលើកទី ស្តីពី «សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកប្រកបដោយការផ្លាស់ប្តូរ និងតួនាទីរបស់មហាអំណាចសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពសាកល» នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ២ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

ដោយបានគូសបញ្ជាក់អំពីអតីតកាលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងទៅ ដែលសង្គមកម្ពុជា មិនសូវមានការរៀបចំវេទិកា និងកិច្ចពិភាក្សាអំពីកិច្ចការអន្តរជាតិនោះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ថា លើកឡើងថា ការពិភាក្សាអំពីកិច្ចការអន្តរជាតិជារឿងចាំបាច់និងត្រូវរៀបចំឡើងប្រចាំ ក៏ព្រោះតែការមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់លើកិច្ចអន្តរជាតិនេះ បាននាំឱ្យសង្គមកម្ពុជាមានការបត់បែនយឺតជាងបណ្ដាប្រទេសនានានិងពិភពលោក ដោយហាក់បានចាត់ទុកថា កិច្ចការជជែកអំពីបញ្ហាអន្តរជាតិជា បុព្វសិទ្ធិផ្ដាច់មុខរបស់មហាអំណាច។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការបង្កើតកិច្ចពិភាក្សានិងវេទិកាអន្តរជាតិនានា ស្ដីអំពីទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងនយោបាយការបរទេសនៃមហាអំណាច ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ នៅក្នុងការប្រមូលទស្សនៈយល់ឃើញពីអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិនានា ដើម្បីផ្ដល់នូវធាតុចូលជូនដល់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងការកំណត់គោលនយោបាយ និងមាគ៌ានយោបាយការបរទេសដែលកម្ពុជាត្រូវដើរ។

កម្ពុជាមិនត្រូវចាត់ទុកថាក្នុងនាមខ្លួនជាប្រទេសតូច ការសម្រេចចិត្តគឺអាស្រ័យទៅលើតែមហាអំណាចនោះទេ ព្រោះប្រសិនជាទុកឱ្យមហាអំណាចជាអ្នកចាត់ចែងផ្ដាច់មុខ នោះគេប្រាកដជាគិតគូរអំពីផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់គេជាក់ជាប្រាកដ ដូចរឿងព្រេងខ្មែរដែលតែងនិទានថា ជាធម្មតា មេចំណែកតែងតែទទួលបានចំណែកច្រើនជាងគេជាដរាប។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បន្តទៀតថា មិនត្រឹមត្រូវស្វែងយល់ដឹងឱ្យកាន់តែច្បាស់ អំពីកិច្ចការអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះទេ កម្ពុជាត្រូវតែពង្រឹងខ្លួនដើម្បីមានសិទ្ធិសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង ទាំងការរៀបចំចាត់ចែងនយោបាយនៅក្នុងស្រុក និងនយោបាយការបរទេសនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រទេសតូចៗដូចជាកម្ពុជា ត្រូវតែចូលរួមនៅក្នុងការចាត់ចែងជោគវាសនាប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន តាមរយៈការពង្រឹងភាពខ្លាំងរបស់ជាតិ ដោយរាប់ចាប់តាំងពីការកំណត់ជំហរនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួន ការពង្រឹងអធិបតេយ្យនិងឯករាជ្យរបស់ជាតិ ក៏ដូចជាការប្រកាន់ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវ គោលជំហរអព្យាក្រឹត្យមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ នៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចពិភពលោក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃពុធ, 04 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 08:27 PM