រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៤កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែ ឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីពិនិត្យដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមការងារផ្សេងៗ។ របៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំ រួមមាន៖ បូកសរុបការងារប្រចាំខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ និងបញ្ហាផ្សេងៗ។

នៅព្រឹកមិញនេះ ពីក្នុងបន្ទប់ប្រជុំ RAC ២-១១ អគារឥន្ទ្រទេវី នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានពិនិត្យពិភាក្សាលើរបាយការណ៍សមិទ្ធផលការងារប្រចាំខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពទាំងអស់ចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធផលនៃដំណើរការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តក្នុងស្ថាប័ន។

មានប្រសាសន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលបានប្រព្រឹត្តទៅជាទៀងទាត់រៀងរាល់ខែ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍ក្រើនរម្លឹកថ្នាក់ ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពទាំងអស់ចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវរៀបចំផែនការសកម្មភាព និងបែងចែកតួនាទីភារកិច្ចការងារដល់មន្ត្រីទាំងអស់របស់ខ្លួនឱ្យច្បាស់លាស់ ដើម្បីឱ្យពួកគេយល់ជ្រួតជ្រាបអំពី តួនាទី និងភារកិច្ចការងាររបស់ខ្លួនឱ្យបានច្បាស់លាស់។

ជាមួយនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានលើកទឹកចិត្តថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីដែលបម្រើការងារនៅតាមវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពទាំងអស់ចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឱ្យមកបំពេញការងារនៅការិយាល័យដោយផ្ទាល់ ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាពការងារស្នូលរបស់ស្ថាប័ន គឺការបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងនាមជាស្ថាប័នវិទ្យាសាស្រ្ត, ថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពរបស់យើងទាំងអស់ត្រូវចូលរួមជំរុញការងារនេះទាំងអស់ឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ ក្នុងគោលបំណងជំរុញលើកកម្ពស់កេរ្តិ៍ឈ្មោះកិត្តិយសមុខមាត់ស្ថាប័នវិទ្យាសាស្ត្រ និងជាតិយើងទាំងអស់គ្នា»។

ជាទីបញ្ចប់ ក្នុងស្ថានភាពកូវីដ ១៩នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានណែនាំថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីតាមវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពទាំងអស់ចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវអនុវត្តនូវក្បួនអនាម័យតាមការណែនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងវិធានការនានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួនផងដែរ។

គួរបញ្ជាក់ថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (រ.ប.ស.ក.) ជាគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាលស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបច្ចេកទេសនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលហិរញ្ញវត្ថុនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ហើយ រ.ប.ស.ក. មានបេសកកម្មដឹកនាំគ្រប់គ្រង អភិវឌ្ឍការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា បច្ចេកទេស បណ្តុះបណ្តាល និងអភិវឌ្ឍធនធានបញ្ញាញាណជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិ។

ផ្អែកតាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/១២១៩/១៩៦២ ចុះថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១កើត ខែបុស្ស ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានភារកិច្ចជាអាទិ៍ ដូចតទៅ៖

- គ្រប់គ្រងនិងពង្រីកការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យ

- ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផ្នែកស្រាវជ្រាវជាមួយក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងដៃគូអភិវឌ្ឍនានាដែលមានគោលបំណងដូចគ្នា

- រៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យដើម្បីផ្តល់ធាតុចូលក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេស

- បណ្តុះបណ្តាលដើម្បីអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សលើគ្រប់វិស័យ

- ប្រមូល ចងក្រង បោះពុម្ពផ្សាយ និងតម្កល់ឯកសារ ស្នាដៃស្រាវជ្រាវនិងរបកគំហើយនានា

- ប្រមូលផ្តុំកម្លាំងបញ្ញាញាណរបស់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេស

- លើកសំណើជូនគ្រឿងឥស្សរិយយសឬគោរមងារវិទ្យាសាស្រ្តដល់ឥស្សរជនឆ្នើមជាតិនិងអន្តរជាតិ

- អភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍការប្រើប្រាស់ភាសានិងអក្សរខ្មែរប្រកបដោយនិរន្តរភាព ព្រមទាំងរក្សាបាននូវអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ

- ស្រាវជ្រាវ អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិនិងវប្បធម៌

- ចូលរួមចំណែកនិងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញាខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តគ្រប់វិស័យ

- ពិនិត្យនិងវាយតម្លៃស្នាដៃស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តជាន់ខ្ពស់

- អនុវត្តភារកិច្ចផ្សេងៗទៀតដែលទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន៕

RAC Media | រឿន ភារុន 

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 04 មិថុនា 2020 ម៉ោង 01:07 PM

តើវីរុសកូរ៉ូណាគំរាមកំហែងដល់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយអឺរ៉ុបយ៉ាងដូចម្តេច? ប្រែសម្រួលដោយ៖ លោក ហ៊ាន ស្រស់ នាយកដ្ឋានសិក្សាអឺរ៉ុបនិងរុស្ស៊ីនៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បន្ទាប់ពីមានវិបត្តិវីរុសកូរ៉ូណា សហភាពអឺរ៉ុបនឹងប្រឈមមុខជាមួយបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយដូចដែលអង្គការតំបន់មួយនេះធ្លាប់បានប្រឈមកន្លងមកដែរ។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះ សហភាពអឺរ៉ុបប្រហែលជាត្រូវការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយមានសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងនិងការជឿទុកចិត្តពីខាងក្រៅតិចតួច។

ស្ថានភាពអាក្រក់បណ្តាលមកពីវីរុសកូរ៉ូណានឹងបង្កហានិភ័យដោយជីកកប់ចោលនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមដំបូងរបស់លោកស្រី Ursula von der Leyen ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងលោក Josep Borell ក្នុងអាណត្តិជាតំណាងជាន់ខ្ពស់របស់​សហភាពអឺរ៉ុបសម្រាប់គោលនយោបាយការបរទេសនិងសន្តិសុខ ដែលសំដៅទៅលើទ្វីបអឺរ៉ុបដែលជាលក្ខណៈជាភូមិសាស្ត្រច្រើនជាង។ ទោះបីជាគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់បានទាញយកមេរៀនពីវិបត្តិនេះ ហើយបានធ្វើឱ្យប្រទេសរបស់​ខ្លួនសម្របទៅនឹងបរិស្ថានដែលជំងឺមួយអាចបង្ខាំងមនុស្សជាច្រើនឱ្យនៅក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លួនបានខ្លាំងជាងសង្គ្រាមក៏ដោយ ក៏យើងចាំបាច់ត្រូវចងចាំថា វីរុសកូរ៉ូណានេះមិនមែនជាទីបញ្ចប់នៃពិភពលោកឬក៏ជាទីបញ្ចប់នៃប្រវត្តិសាស្រ្តដែរ។ ពិភពលោកពិតជានឹងផ្លាស់ប្តូរ ប៉ុន្តែភូមិសាស្ត្រនយោបាយមិនទំនងក្លាយជាជនរងគ្រោះដោយសារវីរុសនោះទេ​។​ ដូច្នេះ សម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូលត្រូវការជាបន្ទាន់នូវការស្តារ នោះគឺ «ទ្វីបអឺរ៉ុបមួយដែលមានការថែទាំសុខភាព» និង «ទ្វីប អឺរ៉ុបមួយដែលមានលក្ខណៈសេដ្ឋកិច្ច» ហើយក៏មានការចាំបាច់ត្រូវគិតគូរ «ទ្វីបអឺរ៉ុបមួយដែលមានលក្ខណៈជាភូមិសាស្ត្រ» ផងដែរ។

វិបត្តិវីរុសកូរ៉ណាបង្កជាហានិភ័យចំពោះគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហភាពអឺរ៉ុបលើទិដ្ឋភាពជាច្រើន។ ជាការណ៍ពិតណាស់ ឥឡូវនេះ មានវិបត្តិនៃសាមគ្គីភាពដែលត្រូវបានគេដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយរវាងប្រទេសអ៊ីតាលីនិងប្រទេស​សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត។ រដ្ឋជាសមាជិកជាច្រើនមានអារម្មណ៍ថា មានភាពផុយស្រួយនិងឯកោក្នុង​​វិបត្តិនេះ។ សូម្បីតែម៉ាស់ឬម៉ាស៊ីនជំនួយដង្ហើមក៏ខ្វះក្នុងរយៈពេលខ្លីដែរ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ថែមទាំងយល់ថា ថាវិធានការណ៍ត្បិតត្បៀតដ៏តឹងរឹងក្នុងទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ប្រហែលជាអាចធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធធនធានថែទាំសុខភាពដែលចាំ​បាច់​​របស់អឺរ៉ុបភាគខាងត្បូងបានចុះខ្សោយនៅក្នុងពេលមានវិបត្តិមួយនេះ។ ទោះបីជាការយល់ឃើញបែបនេះជាការណ៍ពិតឬមិនពិតក៏ដោយ ក៏ការយល់ឃើញបែបនេះបំផ្លាញដល់សាមគ្គីភាពរបស់អឺរ៉ុប។

វិបត្តិនៃសាមគ្គីភាពនេះក៏ធ្វើឱ្យមានឧបសគ្គដល់ការប៉ុនប៉ងរបស់សហភាពអឺរ៉ុបក្នុងការកសាងសមត្ថភាពសន្តិសុខនិងការពារជាតិជាយុទ្ធសាស្ត្រដោយស្វ័យភាពរបស់ខ្លួន ។ ប្រសិនបើរដ្ឋជាសមាជិកមិនអាចពឹងពាក់គ្នាទៅវិញទៅមកបានក្នុងការជួយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវីរុសនេះទេ ថាតើរដ្ឋទាំងនោះអាចធ្វើអ្វីបានដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំណាចឈ្លាន​ពាន​ពីខាងក្រៅ? ហើយវាពិតណាស់ថា បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបនឹងសង្ស័យដូចគ្នាទៅលើសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ប៉ុន្តែ បែរជា​បោះ​ចោលនូវភាពគួរឱ្យទុកចិត្ត ដូចគ្នានឹងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ ដែរ គួរណាស់តែជួយសម្រាលបន្ទុកតិចតួចដល់សហភាពអឺរ៉ុបនិងប្រទេសជាសមាជិកធំៗរបស់ខ្លួន។

អំណាចទន់របស់សហភាពអឺរ៉ុបក៏ទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងដែរ។ មានការពិភាក្សាតិចតួចអំពីការបង្កើតឡើងនូវការ​ជំរុញសេដ្ឋកិច្ចឱ្យបានចំនួន៧៥០ពាន់លានអឺរ៉ូសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប ដែលប្រកាសដោយធនាគារកណ្តាលអឺរ៉ុបជាជាងជំនួយរបស់រុស្ស៊ី ឬចិនទៅឱ្យប្រទេសអ៊ីតាលីដែលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ។ ទោះបីជាការចាក់បញ្ចូលហិរញ្ញវត្ថុដ៏ច្រើនបែបនេះក៏ដោយ ក៏ពេលខ្លះគឺអាស្រ័យទៅលើការត្រៀមហិរញ្ញវត្ថុដ៏ច្រើនបម្រុងទុកដោយធនាគារកណ្តាលរបស់​រដ្ឋសមាជិកផងដែរ។ ការរង់ចាំថវិកា៧៥០ពាន់លានអឺរ៉ូ វាលំបាកជាងជំនួយផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តរបស់ប្រទេសចិន ជំនួយផ្នែកមេរោគឆ្លងរបស់យោធារុស្ស៊ី ឬយន្ដហោះដែលបានដឹកពួកគេទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីតាលី។ រថយន្ដយោធារបស់​​រុស្ស៊ីនៅលើផ្លូវនៃប្រទេសអ៊ីតាលីនិងយន្ដហោះដឹកទំនិញរបស់ចិននៅក្នុងព្រលានយន្តហោះរបស់អ៊ីតាលីវាហាក់ដូចជាប្រសើរជាងរូបភាពរបស់វេជ្ជបណ្ឌិតអ៊ីតាលីដែលអស់សង្ឃឹម។

បើនិយាយឱ្យយុត្តិធម៌ចំពោះសហភាព អឺរ៉ុប គឺគ្មានប្រទេសមហាអំណាចមួយណាធ្វើបានល្អជាងនេះទេ។ សូម្បីតែ​សហរដ្ឋអាម៉េរិកមើលទៅកាន់តែមានភាពអាត្មានិយម ខ្វះភាពស្មោះត្រង់ និងហាក់មិនមានទំនាក់ទំនង ដូចមុនពេលមានវិបត្តិទេ។ ចំពោះអំនួតនិងការប្រមាថដ៏ជូរចត់របស់សហភាពអឺរ៉ុបចេញពីប្រព័ន្ធឃោសនារបស់រុស្ស៊ី និងការពង្រីក​​កិត្យានុភាពខ្លួនឯងយ៉ាងទូលំទូលាយចេញពីប្រព័ន្ធឃោសនារបស់ចិន។ ទាំងក្រុងមូស្គូ និងក្រុងប៉េកាំងមើលទៅមិនល្អដូចតែគ្នា ពោលគឺល្អតែសំបកក្រៅ។ ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលប្រាក់រូ (rouble) របស់ខ្លួនបានបាត់បង់តម្លៃចំនួន២៥​ភាគ​​រយក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ដែលប្រទេសនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានរចនា សម្ព័ន្ធដឹកនាំរឹងមាំផងនោះ​។ ប៉ុន្តែក្នុងពេលនេះតម្លៃប្រេងបានធ្លាក់ចុះដែលពុំធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ (តម្លៃក្រោម៣០ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងមួយបារ៉ែល) និងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កំពុងស្វែងរកអ្នកទិញប្រេងបែបប្រពៃណីរបស់រុស្ស៊ីដោយមានការបញ្ចុះ​តម្លៃយ៉ាងច្រើន។ ហើយភាពផ្ទុយគ្នារវាងការធ្វេសប្រហែសរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការគ្រប់គ្រងជំងឺកូរ៉ូណាតាំងពីដំបូង ដែលនាំឱ្យការផលិតតិចជាងតម្រូវការនិងការទិញស្តុកទុកនូវរបាំងមុខ(Masks)ពេលចាប់ផ្តើមដំបូង ដែលក្រោយ​​​មកបានផ្សព្វផ្សាយលើសពីតម្រូវការ។ រឿងនេះ អាចនឹងឈ្នះបេះដូងនៃប្រជាជនស៊ែប៊ី ឬអ៊ីតាលី ប៉ុន្តែវាធ្វើ​ឱ្យអឺរ៉ុបដទៃទៀតមានការខកចិត្ត។

មូលហេតុធំបំផុតមួយដែលធ្វើឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបខឹងសម្បារនឹងប្រទេសចិន គឺថាដោយនៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២០ នៅ​ពេលដែលប្រទេសចិនបានទទួលឧបករណ៍វេជ្ជសាស្រ្តរបស់អឺរ៉ុបប្រហែល៧០តោន ដែលនោះជាកាតព្វកិច្ចរបស់មេដឹកនាំអឺរ៉ុបក្នុងការជួយប្រទេសចិន ពេលនោះក្រុងប៉េកាំងបានស្នើសុំឱ្យអឺរ៉ុបមានការប្រុងប្រយ័ត្ន។ អឺរ៉ុបបានធ្វើដោយ​​ប្រុងប្រយ័ត្នជុំវិញភាពអាត្មានិយមរបស់ក្រុងប៉េកាំង ហើយមិនបានបង្វែរជំនួយផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តទៅជាយុទ្ធនាការទំនាក់​​ទំនងសាធារណៈទេ គឺគ្រាន់តែដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយខ្លួនឯងក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការផ្សព្វ​ផ្សាយ​​​​​ដោយឥតខ្មាស់អៀនរបស់ប្រទេសចិន ក្នុងរយៈពេលពីរខែ កន្លងមកនេះប៉ុណ្ណោះ។

ប៉ុន្តែ​មិនមានអ្វីដែលគួរធ្វើឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបបានធូរស្រាលនោះទេ។ មានហានិភ័យមួយ គឺជំងឺឆ្លងកូវីដ-១៩ នឹងពង្រឹង​​គោលនយោបាយការបរទេសតាមទម្លាប់ដែលមានលក្ខណៈចម្រុះគ្នារវាងពលរដ្ឋនិងរដ្ឋាភិបាលសហភាពអឺរ៉ុប​។ ជាការណ៍ពិត ក្នុងចំណោមមេរៀនសំខាន់នៃវិបត្តិ គឺថាប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពរបស់រដ្ឋត្រូវការធនធានបន្ថែម។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេត្រូវការវិធានការជំរុញសេដ្ឋកិច្ច។ សហគមន៍អឺរ៉ុបចាំបាច់ត្រូវងាកទៅមើលអំពីឱនភាពថវិកា។ ហើយប្រទេសទាំងអស់ចាំបាច់ត្រូវចូលរួមក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ដើម្បីការពារការដាក់កំហិត និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លងរាតត្បាតរីករាលដាល។

បន្ទាប់ពីវិបត្តិបានកន្លងផុតទៅ ពិភពលោកហាក់ដូចជាមិនមានការសហការច្រើនទេ។ ប្រទេសមហាអំណាចដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក ចិន និងរុស្ស៊ី ទំនងជាមិនដកស្រង់បទពិសោធន៍ដូចគ្នានេះពីវីរុសកូរ៉ូណានោះទេ ខណៈដែលសហភាព​​​អឺរ៉ុបមានតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងពហុភាគីនិយម។ ផ្ទុយស្រឡះពីនេះ ចំពោះប្រទេសមហាអំណាចទាំងនេះ ប្រតិកម្មរបស់ពិភពលោកចំពោះវីរុសនេះ គឺ ធ្វើយុត្តិកម្មបែបទស្សនៈតូម៉ាសហូប របស់​ពួកគេចំពោះ ពិភពលោកតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ទាំងចិន ទាំងរុស្ស៊ីទំនងជាមិនកាត់បន្ថយការចំណាយយោធា ហើយ​ក៏មិនបោះបង់គោលនយោបាយការបរទេសដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ឬបង្វែរប្រតិបត្ដិការឃោសនាដ៏មានតម្លៃ ដែលបានបង្ហូរសាច់ប្រាក់កាន់តែច្រើនទៅក្នុងការថែទាំសុខភាពដែរ។ មេដឹកនាំនៃរបបពុករលួយនិងអត្ដាធិបតេយ្យនៅក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុបនឹងមិនសម្រេចចិត្តផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុង (ដើម្បីផ្តល់មូលនិធិដល់ការថែរក្សាសុខភាពល្អជាងមុន) ឬមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យឱ្យច្រើនជាងនេះទេ។ សង្គ្រាមនៅស៊ីរី លីប៊ី និង អ៊ុយក្រែន ប្រហែលជាអាចបាត់ដំណឹងចេញពីសារព័ត៌មាន ប៉ុន្តែវាមិនបានបាត់ពីតថភាពនោះទេ។

ថ្វីបើមានការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ក៏ដោយ ក៏ផែនការសកម្មភាពទាក់ទងនឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនិងនយោបាយក្នុងស្រុកនៅអឺរ៉ុបខាងកើត តំបន់បាល់កង់ និងមជ្ឈិមបូព៌ានឹងនៅតែបន្តទៅមុខជានិច្ចតាមមធ្យោបាយមួយចំនួនដែលអាច​ជះឥទ្ធិពល ហើយជារឿយៗក៏អាចបំផ្លាញផលប្រយោជន៍អឺរ៉ុបផងដែរ។ នៅអ៊ុយក្រែនមានការភ័យខ្លាចជាទូទៅអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមិនមានតម្លាភាពរវាងក្រុងគៀវ (Kiev) និងមូស្គូស្តីពីតំបន់ឧស្សហ៍កម្ម Donbas។ ប្រទេស​ម៉ុល​ដាវី និងហ្សកហ្ស៊ី កំពុងត្រៀមរៀបចំការបោះឆ្នោតដែលអាចមិនមានភាពត្រឹមត្រូវ នារដូវស្លឹកឈើជ្រុះខាងមុខនេះ។ ប្រទេសលីបង់បានជំពាក់បំណុលគេ។ ទាហាននៃប្រទេសតួកគីនៅតែបន្តស្លាប់នៅ Idlib បើទោះបីជាបន្ទាប់ពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងប្រធានាធិបតីតួកគីលោក Recep Tayyip Erdogan និងសមភាគីរុស្ស៊ីលោក Vladimir Putin ក៏ដោយ។

បន្ទាប់ពីមានវិបត្តិនេះ សហភាពអឺរ៉ុបនឹងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដូចធ្លាប់បានកើតឡើងពេលមុនអញ្ចឹងដែរ។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះ ប្រហែលជាត្រូវការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយមានសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងតិចតួច និងការ​ជឿ​ទុកចិត្តពីខាងក្រៅ។ ដើម្បីចៀសវាងលទ្ធផលបែបនេះ សហគមន៍អឺរ៉ុបនិងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកចាំបាច់ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន និងចេះប្រើប្រាស់ធនធានឱ្យបានកាន់តែប្រសើរ ដើម្បីជួយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួននិងបង្កើនសមត្ថភាពថែទាំសុខភាពរបស់ខ្លួន ទន្ទឹមនឹងការរក្សានូវកម្រិតរលកនយោបាយនិងមូលធនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កើតភូមិសាស្ត្រនយោ​បាយ​អឺរ៉ុបកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។

បញ្ហានេះ នឹងតម្រូវឱ្យមានការវិនិយោគបន្តនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប ដែលជាមហាអំណាចមួយមានវិសាលភាពពេញ​លេញ ជាពិសេស នៅក្នុងតំបន់បាល់កង់ អឺរ៉ុបខាងកើត និងមជ្ឈិមបូព៌ា។ ដូច្នេះហើយ សហភាពអឺរ៉ុបនឹងត្រូវពឹងផ្អែកលើការវិនិយោគសមត្ថភាពយោធានិងសន្តិសុខ ក៏ដូចជាការជួយដល់អ្នកជិតខាងរបស់ខ្លួនក្នុងការគ្រប់គ្រង មិនត្រឹម​តែ​ផល​​​វិបាកខាងសេដ្ឋកិច្ចនិងសុខភាពដែលបណ្តាលមកពីវីរុសកូរ៉ូណាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ថែមទាំងបង្កើនសមត្ថភាពសន្តិសុខរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់ប្រសើរឡើងនៅក្នុងបរិយាកាសមួយដែលងាយនឹងប្រែប្រួលតាមភូមិសាស្ត្រនយោបាយផងដែរ។

ឧទាហរណ៍ សហភាពអឺរ៉ុបគួរតែរារាំងប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនមួយចំនួនទៀត ដែលគាំទ្រប្រទេសលីបង់ដែលកំពុង​តែធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិ ដោយបោះបង់បណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់បាល់កង់ និងតំបន់ផ្សេងទៀតដែលត្រូវការជួយ សង្គ្រោះ​​សេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឥតការប្រាក់ និងការផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ។ សហភាពអឺរ៉ុបក៏អាចបង្កើតមូលនិធិបម្រុង ដើម្បីធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជិតខាងមានស្ថិរភាព បន្ទាប់ពីពិភពលោកលែងឆ្លងវីរុសកូវីដ​-១៩​នេះ។ ដូចគ្នានេះដែរ ប្លុកនេះគួរតែពង្រឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ខ្លួនជាឧបករណ៍គោលនយោបាយ។ ជាពិសេស មានការតវ៉ាតិចតួចអំពីវិធានការណ៍ក្រោមដែនសមត្ថកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងពិនិត្យយ៉ាងដិតដល់ចំពោះក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុបដែលល្មើសច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អឺរ៉ុប។ សហភាពអឺរ៉ុបកម្រនឹងពិន័យដល់ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប ដែលបានរំលោភ​លើទណ្ឌកម្មរបស់ខ្លួនណាស់។ សហភាពអឺរ៉ុបគួរជំរុញឱ្យមានទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនឡើងវិញ ដើម្បីកាត់បន្ថយការឈ្លាន​ពានរបស់យោធា រុស្ស៊ី នៅ ដុនបាស (Donbas) និងដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពសន្តិសុខរបស់ អ៊ុយក្រែន ឱ្យកាន់ប្រសើរឡើង។ ហើយរដ្ឋជាសមាជិកទាំងអស់គួរតែបង្ហាញឆន្ទៈខ្ពស់ក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេស​​បារាំង ដើម្បីធ្វើឱ្យមានស្ថិរភាពនៅតំបន់ Sahel ។

គ្មានវិធានការណ៍ណាមួយដែលអាចធ្វើទៅបានដោយចិត្តសប្បុរសធម៌នោះទេ ថ្វីបើ ទាំងអស់នេះ វាស្ថិតក្នុងផលប្រយោជន៍នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបក៏ដោយ។ ហើយបញ្ហាទាំងនេះនឹងមិនងាយរសាយឡើយ។ នៅទីបំផុត ជំងឺកូវីដ-១៩ នឹងមិនសម្លាប់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយនោះទេ។ ប៉ុន្តែ មានតែមេដឹកនាំអឺរ៉ុបទេ ដែលអាចធានាថា វីរុសនេះនឹងមិនសម្លាប់សហភាពអឺរ៉ុបក៏ដូចជាកម្លាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយអឺរ៉ុបដែរ៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 04 មិថុនា 2020 ម៉ោង 12:19 PM

ទស្សនវិស័យឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក៖ ក្រសែភ្នែកថ្មីសម្រាប់អាស៊ាន ដោយ៖ លោក អ៊ុច លាង នាយកដ្ឋានសិក្សាអាស៊ី អាហ្វ្រិកនិងមជ្ឈិមបូព៌ានៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជ​បណ្ឌិត្យ​សភាកម្ពុជា

ដោយភាពតានតឹងរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងភាពច្របូកច្របល់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយមនុស្សជាច្រើនក្នុងតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិកបានសម្លឹងមើលថា តើអាស៊ាននឹងឆ្លើយតបយ៉ាងដូចម្តេចដើម្បីរក្សាបានសាមក្គីភាព មជ្ឈភាព និងភាពប្រទាក់ក្រឡានៅក្នុងតំបន់។ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (ASEAN Outlook on the Indo-​Pacific-AOIP) គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងជម្លោះដែលកំពុងតែកើនឡើងរវាងប្រទេសមហាអំណាច ក៏ដូចជាការសម្លឹងទៅរកទិសដៅជាអាទិភាពសម្រាប់អនាគតរបស់អាស៊ាន។

នៅអំឡុងពេលមុនបង្កើតទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក មហាអំណាចទាំងពីរ ដែលកំពុងតែទទួលបាន​ផលប្រយោជន៍ពីតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក បានដាក់ចេញនូវទស្សនៈផ្ទុយពីគ្នានៅក្នុងតំបន់។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន រួមមាន ជប៉ុន អូស្រ្តាលី និងឥណ្ឌា បានដាក់ចេញជាច្រើនលើកច្រើនសា អំពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកដែលមានលក្ខណៈសេរីនិងបើកចំហ។ ទាំងនេះក្នុងហេតុផលតែមួយគត់គឺការព្រួយបារម្ភអំពីមហិច្ឆតារបស់ចិនដែលកំពុងរះត្រដែតឡើងជាមហាអំណាច។

គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ប្រទេសចិន (BRI) បានដាក់ចេញនូវចក្ខុវិស័យមួយផ្សេងទៀតសម្រាប់តំបន់។ ប្រទេសជិតខាងរបស់ប្រទេសចិន រួមទាំងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនបានស្វាគមន៍ BRI ដែលជាមធ្យោបាយមួយក្នុងការលើកកម្ពស់ការតភ្ជាប់គ្នាតាមរយៈហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធល្អប្រសើរ។ ប៉ុន្តែ BRI ក៏ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទបង្កើត​អន្ទាក់បំណុល និងត្រូវបានប្រើជាឧបករណ៍សម្រាប់មហិច្ឆតារបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង ក្នុងការបង្កើតពិភព​លោកមួយដែលផ្តោតលើប្រទេសចិន។

ជម្លោះរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានរំលេចឱ្យឃើញនូវសេណារីយ៉ូថ្មីមួយ ដែលគេអាចលើកជាឧទាហរណ៍ គឺរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានចេញវិធានការប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុន Huawei ជាជាងអាចធ្វើឱ្យពិភពលោកមានអន្តរទំនាក់ទំនង ការប្រកួតប្រជែងខាងបច្ចេកវិទ្យា បាននាំឱ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម ដែលមានលក្ខណៈរើសអើង (exclusionary sanctions) និងនាំឱ្យមានការរំខានដល់ខ្សែច្រវាក់តម្លៃសាកល។ ទស្សនវិស័យរបស់អាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដោះស្រាយភាពតានតឹងទាំងនេះលើវិស័យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការចំនួនបួន រួមមាន បញ្ហាសមុទ្រ, ការត​ភ្ជាប់, គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងការកិច្ចសហប្រតិបត្តិវិស័យសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយដទៃទៀត។

ដៃគូខាងក្រៅរបស់អាស៊ានបានសម្តែងការគាំទ្រចំពោះទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយដៃគូខ្លះទៀតស្វាគមន៍ចំពោះឯកសារដែលជាការប៉ុនប៉ងរបស់អាស៊ានក្នុងការគ្រប់គ្រងដំណើរការនោះ។ ប៉ុន្តែ ដៃគូផ្សេងទៀត មាន​អារម្មណ៍ថាខកចិត្ត ដែលទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក មិនមានភាពច្បាស់លាស់ និងខ្វះលក្ខណៈជាក់លាក់ដែលអាចជំរុញឱ្យមានភាពប្រសើរឡើងនូវរបៀបវារៈរបស់អាស៊ាន។

ខុសពីចក្ខុវិស័យឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកពីមុន ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ផ្តោតលើភាពបើកចំហ បរិយាប័ន្ន និងមជ្ឈភាពរបស់អាស៊ាន។ សម្រាប់ប្រទេសចិន យល់ឃើញថា អាស៊ានគួរតែរក្សាការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនទៅ​លើតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ជាជាងការឆ្លើយតបទៅនឹងឈ្មោះឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ និងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសចិន លោក វ៉ាងយី(Wang Yi) បាននិយាយថា ប្រទេសចិនតែងតែរក្សាឥរិយាបថបើកចំហ និងស្ថាប​នានៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ ដែលស្របទៅនឹងគោលការណ៍និងគោលគំនិតនៃទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។

មានទស្សនៈបែកខ្ញែកគ្នាពាក់ព័ន្ធនឹងទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ថាតើទស្សនវិស័យគួរត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងដូចម្ដេចនៅពេលអនាគត។ មេដឹកនាំអាស៊ាន ខ្លះមើលឃើញថា វាជាចំណុចចុងក្រោយ នៅពេលដែលមេដឹកនាំផ្សេងទៀតមើលឃើញថា វាជាការងារដែលកំពុងរីកចម្រើន។ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដើរតួជាមូល​ដ្ឋានរួមមួយ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានចូលរួមជាមួយប្រទេសដទៃទៀត ដើម្បីធានាថាច្បាប់ និងគោលការណ៍នានា ត្រូវបានលើកស្ទួយ។ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកក៏មានឥទ្ធិពលសំខាន់លើការរៀប​ចំរបៀបវារៈអាស៊ាន ហើយក៏មានសក្តានុពលសម្រាប់ផ្តល់នូវទស្សនវិស័យថ្មីពាក់ព័ន្ធនឹងការតភ្ជាប់ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងតំបន់ផងដែរ។

ផែនការជាតិរបស់រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានគឺត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ជាចម្បង។ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងផែនការជាតិខុសៗ​គ្នាទាំងនេះ រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានបានសហការគ្នាក្នុងរូបភាពជាការផ្តល់និងដោះស្រាយទ្វេភាគី។ ផែនការជាតិនិងជំនួយទ្វេភាគី ជារឿយៗមានទំនាក់ទំនងតិចតួចជាមួយផែនការមេសម្រាប់ការតភ្ជាប់តំបន់អាស៊ាន២០២៥ (Master Plan for ASEAN Connectivity 2025/MPAC 2025)។ កង្វះនៃការតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងគ្នារវាងការអភិវឌ្ឍ កម្រិតជាតិនីមួយៗនិងកម្រិតអាស៊ាន អាចកាត់បន្ថយការរំពឹងទុកនៃការផ្គត់ផ្គង់ទំនិញសាធារណៈសម្រាប់តំបន់នេះ។ ផ្ទុយទៅ​វិញ កិច្ចព្រមព្រៀងកម្រិតជាតិនិងទ្វេភាគីទាំងនេះ នាំមកដល់ការកំណត់ព្រំដែនកាន់តែចង្អៀត(ការរើសអើង)។ រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាននីមួយៗហាក់ដូចជាប្រកួតប្រជែងជាជាងសហការជាមួយរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានគ្នាឯង។ ក្របខណ្ឌជាតិ-ទ្វេភាគី អាចរុញឱ្យប្រទេសមួយងាកទៅរកប្រទេសមហាអំណាច។

តាមពិតទៅ មានជម្រើសជាច្រើនសម្រាប់ភាពជាដៃគូ និងការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ ក្រៅ​ពី BRI របស់ប្រទេសចិន ថ្មីៗនេះ ប្រទេសជប៉ុនបានដាក់ចេញនូវគម្រោងភាពជាដៃគូសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកប​ដោយគុណភាព (Partnership for Quality Infrastructure) និង Blue Dot Network ដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលគេសង្ឃឹមថា នឹងអាចទទួលបានគម្រោងនេះសម្រាប់តំបន់។ ដូច្នេះ គេត្រូវការការខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្ហាញថា តើគម្រោងទាំងនេះវាត្រូវគ្នានឹងគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលមានស្រាប់របស់អាស៊ាន ដែលមាន​នៅ​ក្នុង MPAC ២០២៥ ដែរឬទេ។

ចំណុចអាទិភាពបន្ទាប់សម្រាប់គម្រោងទាំងនេះ គឺដើម្បីវាស់វែងលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងប្រឆាំងនឹង AOIP និងធានាថា ពិតជាស្របតាមគោលការណ៍នៃការបើកចំហ និងបរិយាប័ន្នរបស់អាស៊ាន។ ទាំងនេះនឹងមិនកាត់បន្ថយការ​យក​ចិត្តទុកដាក់លើឥទ្ធិពលដែលម្ចាស់ជំនួយទ្វេភាគី ទទួលបានតាមរយៈផែនការថ្នាក់ជាតិ និងតំបន់នោះទេ។ ការផ្តល់អាទិភាពដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីពីម្ចាស់ជំនួយពិសេសណាមួយ អាចមានវិបាកដែលអាចជះឥទ្ធិពលដល់តំបន់ទាំងមូល។ ចំណុចនេះនឹងអាចធ្វើឱ្យខូចខាតដល់ផែនការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ឬប៉ះពាល់ដល់សមាហរណកម្មអាស៊ានទាំងមូល។

បើក្រឡេកមើលទៅអនាគតនៃទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក គួរតែត្រូវបានប្រើជាគំរូសម្រាប់ការ        អ​ភិ​វឌ្ឈ​ក្នុងតំបន់ ដើម្បីឱ្យអាស៊ានអនុវត្តបាននូវវិស័យអាទិភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន។ ទិដ្ឋភាពខ្លះនៃទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបានបង្កប់នៅក្នុងសកម្មភាពរបស់អាស៊ានរួចរាល់ហើយ។ ឧទាហរណ៍អាស៊ានមានសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាជាមួយទាំងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងឱកាសដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាប្រទេស​អាស៊ានតែងតែស្វះស្វែងរកការចូលរួមជាមួយបណ្តាប្រទេសនានា ដោយមិនគ្រាន់តែចូលរួមជាមួយមហាអំណាចណាមួយនោះទេ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងផ្នែកផ្សេងទៀតនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដូចជា ការតភ្ជាប់ និងការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ពិតជាត្រូវការទិសដៅ និងភាពច្បាស់លាស់បន្ថែមទៀត។

ក្នុងពេលអនាគត នឹងមានឱកាសដើម្បីពិនិត្យមើល ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកដែលទាក់ទងទៅនឹងការ​តភ្ជាប់ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកំណត់ ថាតើគោលការណ៍នៃទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកអាចមានឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងឡើងដែរឬទេ។ ឥណ្ឌូនេស៊ីជាប្រទេសមួយដែលសាទរចំពោះ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ទំនងជានឹងនាំមុខគេ នៅពេលដែលខ្លួនមានផែនការសម្រាប់វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកស្តីពីអាស៊ាន និងវេទិកាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងការតភ្ជាប់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (World Economic Forum on ASEAN and the Indo-Pacific Infrastructure and Connectivity Forum)។ ម្យ៉ាងវិញទៀត នឹងមានការពិនិត្យឡើងវិញពាក់កណ្តាលអាណត្តិរបស់អាស៊ាន ដែលនឹងវាយតម្លៃវឌ្ឍនភាពរបស់អាស៊ាន ឆ្ពោះទៅចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ាន២០២៥ សម្រាប់សហគមន៍មួយដែលមានសមាហរណកម្ម សន្តិភាព និងស្ថិរភាព។

ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមិនអាចសន្យាថានឹងបង្កើតយន្តការថ្មីណាមួយទេ ហើយក៏មិនមានគោល​ការណ៍​ថ្មីដែរ។ ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនឹងដើរតួជាអ្នកពិនិត្យគោលការណ៍នេះឡើងវិញ។ ជាឧទាហរណ៍នៃការតភ្ជាប់និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ វាអាចនាំមកនូវទស្សនវិស័យថ្មីមួយដែលអាចនាំឱ្យមានវិធីសាស្ត្រថ្មីសម្រាប់ការកំណត់សកម្មភាពជាអាទិភាព៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

.

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 04 មិថុនា 2020 ម៉ោង 11:46 AM

«ប្រជុំដើម្បីពិនិត្យ ពិភាក្សា និងអនុម័តបច្ចេកសព្ទរបស់គណៈកម្មការកសិកម្ម»

នៅសៀលថ្ងៃពុធ ១៣កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម បានបើកកិច្ចប្រជុំដើម្បីពិនិត្យ ពិភាក្សា និងអនុម័តបច្ចេកសព្ទរបស់គណៈកម្មការកសិកម្មដោយអនុម័តបានចំនួន៣ពាក្យ ដែលមានសេចក្តីពន្យល់លម្អិតដូចខាងក្រោម៖

  ថ្ងៃពុធ, 03 មិថុនា 2020 ម៉ោង 08:05 PM

«គម្រោងពិសោធន៍ពីការអនុវត្តផលិតផលបាយអូឆាពីចំបើងក្នុងវិស័យកសិកម្ម»

រោងពិសោធន៍ពីការប្រើប្រាស់បាយអូឆា លើដំណាំកសិកម្ម នៅស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ

នៅឆ្នាំ២០២០ ក្រុមការងារនៃគម្រោងបច្ចេកវិទ្យាផលិតបាយអូឆាចំបើង និងការអនុវត្តក្នុងវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា បានកំពុងដំណើរការអនុវត្តការពិសោធន៍នៅទីតាំងភូមិសាស្រ្តស្ថិតនៅភូមិច្រកខ្លុង ឃុំទ័ពមៀន ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ 

ក្រុមការងារបានបញ្ចប់ផែនការសកម្មភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការផលិតបាយអូឆាពីចំបើងដែលបានប្រមូលទិញពីប្រជាកសិករនៅតំបន់ភូមិសាស្រ្តអនុវត្តគម្រោង។ ការផលិតបាយដោយឧបករណ៍ក្នុងស្រុកដ៏សាមញ្ញ ងាយប្រើប្រាស់និងអនុវត្តសម្រាប់ប្រជាកសិករក្នុងការផលិតបាយអូឆា ក្នុងគោលបំណងជួយបង្កើនផលិតភាព និងជំរុញបង្កើនទិន្នផលកសិកម្ម ក៏ដូចជាការជំរុញការលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ពួកគាត់។ 

ចំពោះការផលិតផលបាយអូឆា គឺប្រើប្រាស់ធុងដែលផលិតដោយអ្នកឯកទេសគ្រឿងយន្ដកសិកម្ម សម្រាប់កែច្នៃដោយដុតចំបើង និងទទួលបានបាយអូឆាក្នុងបរិមាណចំនួន ៤០% ឯការផលិតមានរយៈពេល ៤ម៉ោង និង៣០ នាទី បើប្រៀបធៀបជាមួយឧបករណ៍ផលិតបាយអូឆាទំនើប Furnace YOKOGAWA រយៈពេលដុត២ម៉ោង នៅសីតុណ្ហភាព ៤០០អង្សាសេ ទទួលបានទិន្នផល ៤៣.៩%។ នេះ អាចបញ្ជាក់ថា ឧបករណ៍កែច្នៃក្នុងស្រុក អាចមានសមត្ថភាព និងផ្ដល់លទ្ធភាពដល់អ្នកស្រាវជ្រាវនូវបរិមាណបាយអូឆា ក្នុងកម្រិតមួយទទួលយកបាន មិនខុសគ្នាខ្លាំងពីឧបករណ៍ទំនើបរបស់ជប៉ុននោះទេ។

សូមបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះ ជាគម្រោងសហប្រតិបត្តិការរវាងវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម ជាមួយនឹងវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដោយបានចាប់ផ្តើមការងារចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ខែមីនាឆ្នាំ២០២០ នឹងគ្រោងបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី២៥ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២០ខាងមុខនេះ។ គម្រោងនេះទទួលបានការគាំទ្រថវិកាដោយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសម្របសម្រួលដោយឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលមានលោក ស្វាយ រីដា ជាប្រធានគម្រោង និងលោកលោក អាត ធារ៉ា លោកបណ្ឌិត លឹម សេងឌី និងលោក ហេង វីរិទ្ធិ។ 

  ថ្ងៃចន្ទ, 01 មិថុនា 2020 ម៉ោង 02:34 PM

ផលិតកម្ម ទីផ្សារ និងបញ្ហាបន្លែ នៅភូមិក្រចាប់ខាងត្បូង ឃុំព្រែកតាមាក់ ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល

កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវគម្រោង «បន្លែកម្ពុជា៖ ផលិតកម្ម ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយ» បានចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីផលិតកម្មបន្លែ ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាដែលកំពុងកើតមាន របស់​​ប្រជាកសិករដាំបន្លែនៅភូមិបឹងក្រចាប់ខាងត្បូង ឃុំព្រែកតាមាក់ ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល។

កសិករនៅភូមិបឹងក្រចាប់ដាំបន្លែប្រភេទផ្លែ មានដូចជា៖ ននោងមូល ននោងជ្រុង ត្រឡាច ត្រសក់ស្រូវ ត្រសក់ផ្អរ ប៉េងប៉ោះ ត្រប់វែង និងស្ពៃក្ដោបតិចតួច។ កសិករភាគច្រើនជួលដីដាំបន្លែទាំងនោះ។ តម្លៃជួលដី ៤០០០០០រៀល (បួនរយពាន់រៀល) ក្នុង១ហិកតា សម្រាប់១ឆ្នាំ។ ជួនកាល កសិករអាចជួលដីគេដោយមិនបង់ថ្លៃ ប៉ុន្តែត្រូវព្យួរសម្អាត ដីឱ្យគេវិញ បន្ទាប់ពីប្រមូលផលរួច។ ការដាំដុះបន្លែធ្វើឡើងជាលក្ខណៈគ្រួសារ មិនបានចងជាសហគមន៍ទេ។ កសិករខ្លះប្រើទុនដែលត្រូវចំណាយលើការដាំបន្លែបានមកពីផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែកសិករខ្លះខ្ចីឥណទានកសិកម្មក្នុងតម្លៃការប្រាក់ ១.០៨។

ក្នុងការដាំបន្លែកសិករត្រូវចំណាយលើ៖                                                                                                 

-ប្រព័ន្ធស្រោចស្រប់                                                                                                                               

-ទ្រើង (ចំពោះដំណាំឡើងទ្រើង)                                                                                                             

-ខ្សែចង (ចំពោះដំណាំឡើងទ្រើង)                                                                                                               

-ផ្លាកស្ទិកគ្របរង                                                                                                                                   

-ពូជ                                                                                                                                                       

-ជីរ                                                                                                                                                         

-ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត                                                                                                                                     

- ថ្នាំបាញ់ជំនួយត្រួយ ជំនួយស្លឹក ជំនួយផ្កា                                                                                                     

-ជីកអណ្ដូងក្រៀក (អណ្ដូងបុកប្រើអមជាមួយម៉ាស៊ីនបូមទឹកចំនួន២ និងក្បាលខ្សល់១ «compressor»)។ កសិករត្រូវជីកក្រឡុកតូចមួយទៀតដែលមានទំហំពី៤ម៉ែត្រក្រឡា ជម្រៅ១ម៉ែត្រ ដើម្បីស្ដុកទឹកដែលបូមពីអណ្ដូងបុក។ ម៉ាស៊ីនបូមទឹក១ ប្រើសម្រាប់បូមទឹកពីអណ្ដូងដាក់ក្នុងក្រឡុក ចំណែកម៉ាស៊ីនទី២ ប្រើសម្រាប់បូមទឹកពីក្រឡុកបញ្ចូលក្នុងប្រព័ន្ធស្រោចស្រប់ ដោយមានជំនួយពីក្បាលខ្យល់ រុញទឹកឱ្យខ្លាំង។                                               

-ជួលព្យួរ និងវាយដី (រាស់ដី)                                                                                                                 

-កម្លាំងពលកម្មពេលប្រមូលផល (មិនទូទៅ)។

ផលបន្លែដែលប្រមូលបាន ពួកគាត់លក់ឱ្យអ្នកដើរប្រមូលទិញ (ឈ្មួញកណ្ដាល) ក្នុងតម្លៃតថ្លៃគ្នា ដោយយកតម្លៃទីផ្សារធំៗជាគោល ពិសេសតម្លៃទីផ្សារដើមគ ឬផ្សារនាគមាស នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ជាទូទៅ តម្លៃបន្លែលក់ក្នុងភូមិប្រែប្រួលនៅពេលតម្លៃ នៅតាមផ្សារធំទាំងពីរប្រែប្រួល។ ចំណែក ឈ្មួញកណ្ដាលយកចំណេញពីកសិករតែ ២០០ រៀល ក្នុង១គីឡូក្រាម ទោះបីបន្លែប្រភេទណាក៏ដោយ។ ប្រសិនបើ ឈ្មួញកណ្ដាលណាម្នាក់កេញចំណេញច្រើន លើសពី ២០០រៀល កសិករនឹងឈប់លក់ឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលនោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ មានឈ្មួញកណ្ដាលច្រើននាក់ ដើរ ទិញបន្លែក្នុងភូមិ ដែលជាជំនួយដល់កសិករងាយស្រួលលក់ផលិតផលបន្លែរបស់ពួកគាត់ និងងាយដឹងតម្លៃចុះ ថោក ឬ ឡើងថ្លៃ។ រីឯឈ្មួញកណ្ដាល បន្ទាប់ពីទិញបន្លែពីកសិករក្នុងភូមិរួច គាត់យកបន្លែទៅលក់នៅផ្សារដើមគ ឬ ផ្សារនាគមាស ឬ ជួនកាលលក់នៅត្រឹមផ្សារព្រែកអញ្ចាញដែលស្ថិតក្នុងឃុំព្រែកអញ្ចាញ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្ដាល។ 

កសិករអាចចំណេញថវិកា ពី ៣លាន ទៅ ៤លានរៀន បើដាំលើផ្ទៃដីបន្លែទំហំ ១ហិកតា។

ការដាំបន្លែនៅតែមានបញ្ហាប្រឈមដូចជា៖​​​​​​​​​​​​​                        ​​​​​​​                                                                       

-ទឹក៖ ទោះបីកសិករអាចលៃលកទាញទឹកដោយការជីកអណ្ដូងកៀក ប៉ុន្តែពួកគាត់ត្រូវចំណាយថវិកាច្រើន​​         

-សត្វល្អិត ដូចជា ទ្រីបដែលកសិករខ្លាចគ្រប់គ្នា ព្រោះវាបំផ្លាញត្រួយតែម្ដង                                                     

-ជីរ៖ តម្រូវការជីរខ្ពស់ ព្រោះបន្លែមិនល្អ បើមិនប្រើជីរទេ                                                                       

-គ្រាប់ពូជ                                                                                                                                             

-សុខភាព៖ ព្រោះប្រើថ្នាំបាញ់សម្លាប់ជាតិគិមីច្រើន                                                                                   

-ចំណេះដឹងដាំបន្លែនៅបន្តរបៀបបុរាណ

ផលិតកម្មបន្លែរបស់ប្រជាកសិករនៅភូមិបឹងក្រចាប់នៅតែមានបញ្ហាប្រឈម ដែលមិនដែលអាចត្រូវបានដោះស្រាយបាន។ ទោះបី មានឈ្មួញកណ្ដាលមកទិញដល់ភូមិ ងាយស្រួលដល់កសិករក្នុងការលក់ភ្លាមៗ ប៉ុន្តែបញ្ហាតម្លៃធ្លាក់ចុះគំហុក ឬជួនកាលរហូតគ្មានអ្នកទិញ នៅតែកើតមានជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ បញ្ហានេះបណ្ដាលមកពីបន្លែជន់ ឬ បន្លែជុលគ្នាជាមួយបន្លែដាំនៅខេត្តផ្សេងៗ និងបន្លែដែលនាំចូលពីបរទេស។ នៅពេលបញ្ហាបន្លែជន់កើតឡើង ឈ្មួញកណ្ដាលមិនទទួលរងផលប៉ះពាល់ទេ មានតែកសិករទេដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់នេះ ហើយផលប៉ះពាល់នេះមិនដែលត្រូវបានជួយសង្រ្គោះបានមួយគ្រាណាទេ។

ទោះបី កសិករដាំបន្លែទទួលរងបញ្ហានេះ ពួកគាត់នៅតែបន្តដាំបន្លែ ព្រោះគ្មានជម្រើសណាល្អជាងការដាំបន្លែទេ។ ប្រសិនបើ បន្លែមិនមានបញ្ហាជន់ទេ កសិករអាចរកប្រាក់កម្រៃចំណូលគ្រួសារបានច្រើនជាងដំណាំស្រូវ។

RAC Media

ប្រភព៖ ក្រុមការងារសិក្សាស្រាវជ្រាវគម្រោងបន្លែកម្ពុជា

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 31 ឧសភា 2020 ម៉ោង 12:16 PM

បណ្ឌិត ដៀប សុផល៖ ចាប់តាំងពីសង្គ្រាមត្រជាក់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន អាម៉េរិក ចិន និងរុស្ស៊ីនៅតែដើរតួសំខាន់ គឺគ្រាន់តែដូរដៃគូប្រឈមប៉ុណ្ណោះ

នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៨កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០នេះ លោកបណ្ឌិត ដៀប សុផល អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រ បានលើកឡើងថា ចាប់តាំងពីសង្គ្រាមត្រជាក់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន អាម៉េរិក ចិន និងរុស្ស៊ីនៅតែដើរតួសំខាន់ គឺគ្រាន់តែដូរដៃគូប្រឈមប៉ុណ្ណោះ ដែលបច្ចុ​ប្បន្ននេះ ចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក គឺជាដៃគូដែលកំពុងប្រឈមគ្នាជាខ្លាំង។

នៅក្នុងបទបង្ហាញអំពីទស្សនទានប្រវត្តិសាស្ត្រ លោកបណ្ឌិត ដៀប សុផល បានគូសបញ្ជាក់ថា ការប្រឈមមុខគ្នារបស់មហាអំណាចគឺជារឿងធម្មតា តែវាមានឥរិយាបថផ្សេងៗគ្នាដែលគេអាចកត់សម្គាល់អំពីការប្រែប្រួលនៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១និងទី២ និងសង្គ្រាមត្រជាក់ ដោយសម្រាប់ទិដ្ឋភាពក្នុងសម័យសង្គ្រាមលោកទាំងពីរលើក មហាអំណាចគឺជាអ្នកសាបព្រោះផង និងជាអ្នកអនុវត្តសង្គ្រាមដោយផ្ទាល់ផង ប៉ុន្តែនៅក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ មហាអំណាចបានបង្កើតនិងប្រើប្រាស់មនោគមវិជ្ជានយោបាយ ដើម្បីទាក់ទាញគូកននិងបង្កើតប្លុកដើម្បីប្រឈមគ្នា ដែលការណ៍នេះវាបានបណ្ដាលឱ្យប្រទេសតូចៗនៅលើពិភពលោក ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ។

បន្ថែមពីលើនេះផងដែរ លោកបណ្ឌិត ដៀប សុផល បានបែងចែកការប្រឈមរវាងមហាអំណាចជា៣ដំណាក់កាលញគឺ៖

១-ដំណាក់កាលពីឆ្នាំ១៩៤៩ដល់ឆ្នាំ១៩៥៨ ជាដំណាក់កាលដែលចិននិងសូវៀត មានទំនាក់ទំនងចាក់ទឹកមិនលិចប្រឆាំងនឹងអាម៉េរិក។

២-ដំណាក់កាលពីឆ្នាំ១៩៥៨ដល់ឆ្នាំ១៩៦៨ ជាពេលដែលសូវៀតចាប់ផ្ដើមដកអ្នកជំនាញការចេញពីចិន និងរហូតដល់មានទំនាស់ព្រំដែនរវាងចិននិងសូវៀត។ ចិនបានប្រើប្រាស់គោលនយោបាយ អង្គុយមើលខ្លាពីរកំពុងខាំគ្នា។ នៅក្នុងទសវត្សរ៍១៩៦០ ចិនក្លាយជាមហាអំនាចបរមាណូ។

៣-ដំណាក់កាលពីឆ្នាំ១៩៦៨ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩៖ វាជាដំណាក់កាលនៃនយោបាយទំនើបភាវូបនីយកម្មរបស់ចិន ហើយចិនត្រូវធ្វើទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ១៩៧៦ គឺនៅពេលដែលលោក ម៉ៅ សេទុងបានស្លាប់ ប៉ុន្តែដោយសារតែបញ្ហាផ្ទៃក្នុងទើបចិនពុំទាន់បានអនុវត្តទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ចនេះ​នៅឡើយ តែនៅក្រោយមកចិនបានធ្វើកំណែទម្រង់របស់ខ្លួនទៅលើវិស័យអប់រំសិក្សាធិការ ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម និងវិស័យយោធា ដែលបានធ្វើឱ្យមហាអំណាចអាស៊ីមួយនេះ ចេញផុតពីសភាពជាប្រទេសធំហើយក្រ ក្លាយទៅជាប្រទេសមហាអំណាចដែលមានល្បឿនសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនមួយនៅលើពិភពលោក និងបន្តមានប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយចាប់តាំងពីក្រោយការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀតនាពេលនោះរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 29 ឧសភា 2020 ម៉ោង 04:44 PM

«បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច៖ ទស្សនវិស័យប្រាកដនិយមរបស់កម្ពុជា គឺសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ»

ថ្លែងក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៨កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកឡើងថា ទស្សនវិស័យប្រាកដនិយមរបស់កម្ពុជា គឺសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍។ ដោយមើលអំពីទិដ្ឋភាពភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងប្រវត្តិសាស្រ្តដែលនាំឱ្យប្រទេស មហាអំណាច ជាពិសេស គឺចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅតែបន្តប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នា ដើម្បីធានារក្សាការពារបាននូវតំណែងជាមហាអំណាចលើពិភពលោក ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាត្រូវតែរៀប ចំយុទ្ធសាស្រ្តខ្លួន ដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ជៀសវាងដើរតាមដានប្រវត្តិសាស្រ្តច្រំដែល។

ដើម្បីដណ្តើមតំណែងជាមហាអំណាចលើពិភពលោក ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានពន្យល់ថា ចិន និងអាម៉េរិកបានប្រើនយោបាយជាយុទ្ធសាស្ត្រ កម្លាំងយោធា សេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម និងមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយ? ឈរទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែង ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានសង្កេតឃើញថា ក្រោយការបង្រួបបង្រួមប្រទេសនៅឆ្នាំ ១៩៤៩ រហូតមក ចិនប្រើយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មច្រើនជាងអាម៉េរិក ពោលគឺចិនបានប្រកាន់ភ្ជាប់នូវទស្សនកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចរបស់លោក តេង ស៊ាវពីង( Deng Xiaoping) ដែលជាអ្នកកំណែទម្រង់ប្រទេសចិនដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់នៅសតវត្សទី២០ ដែលបានលើកឡើងនូវសុភាសិតមួយឃ្លារបស់កសិករនៅខេត្តស៊ីជួនថា«មិនថាឆ្មាស ឬឆ្មាខ្មៅទេ ឱ្យ តែចាប់កណ្តុរបាន គឺជាឆ្មាល្អ»។ ទ្រឹស្តីឆ្មា ជាទ្រឹស្តីមូលដ្ឋានសម្រាប់ដំណើរការកសាងលទ្ធិសង្គមនិយម តាមលក្ខណៈពិសេសដោយឡែករបស់ប្រទេសចិន។ ទ្រឹស្តីបានចាប់ផ្តើមធ្វើកំណែទម្រង់ដ៏សំខាន់មួយ ដែលជាដើមឫសនៃជោគជ័យនៃសេដ្ឋកិច្ចចិនរហូតមកទល់នឹងពេលសព្វថ្ងៃ ដោយអនុញ្ញាតឱ្យបើកមានរបបកម្មសិទ្ធិឯកជនត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញយ៉ាងពេញលេញ ហើយប្រជាកសិករចិនមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការធ្វើកសិកម្មជាលក្ខណៈជន ហើយអាចយក ផលដែលផលិតបានទៅលក់នៅលើទីផ្សារ នៅក្នុងតម្លៃដែលកំណត់ដោយការព្រមព្រៀង រវាងអ្នកទិញ និងអ្នកលក់ ស្របទៅតាមយន្តការនៃទីផ្សារសេរី។

ដូចនឹងគំនិតរបស់លោក តេង ស៊ាងពីងដែរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានមើលឃើញថា មនោគមវិជ្ជានយោបាយរបស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង ដែលជាកំណែមានគំនិតកំណែទម្រង់រដ្ឋចិនបច្ចុប្បន្ននៅតែរក្សាគោលការណ៍នេះដដែល ដោយមានទស្សនថា គ្មានមិត្តគ្មានសត្រូវ គឺមានតែផលប្រយោជន៍។

ផ្ទុយពីចិន ចំពោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកវិញ ក្រោយការបង្រួបបង្រួមប្រទេសក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ និងលោកលើកទីពីរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានមើលឃើញថា អាម៉េរិកតែងតែប្រកាន់ភ្ជាប់នូវមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កម្លាំងយោធា ការបង្គាប់បញ្ជា បង្កើតសម្ព័ន្ធមិត្ត ដើម្បីដណ្តើមអំណាចខាងភូមិសាស្រ្ត។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានលើកឡើងថា អ្នកណាធ្វើតាមអាម៉េរិក អ្នកនោះគឺមិត្ត។ ប្រសិនបើមិនធ្វើតាមអាមេរិក គឺអ្នកនោះជាសត្រូវរបស់អាមេរិក។

ក្នុងន័យនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានក្រើនរម្លឹកសាធារណជនថា ខ្មែរមិនត្រូវលង់លក់នឹងមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយរបស់មហាអំណាចណាមួយជាដាច់ខាត ជៀសវាងដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្រ្តកាលពីសម័យដើម ជាពិ សេសគឺ ក្នុងអំឡុងទស្សវត្សរ៍ទី ៧០ ដែលនាំឱ្យខ្មែរវិនាសស្ទើរគ្រប់វិស័យ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ខ្មែរត្រូវតែពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង គឺចេះប្រើយុទ្ធសាស្រ្តទំនាក់ទំនង ដើម្បីផលប្រយោជន៍ សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

ដើម្បីឱ្យសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ខ្មែរត្រូវពឹងលើចំណេះដឹងធនធានមនុស្ស គឺមិនអាចពឹងតែលើធនធានធម្មជាតិមួយប៉ុណ្ណោះទេ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានមានប្រសាសន៍លើកឧទាហរណ៍ជាគំរូ ដូចជា ជប៉ុន សិង្ហបុរី តៃវ៉ាន់ និងកូរ៉េខាងត្បូងដែលពឹងលើចំណេះដឹងធនធានមនុស្ស ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិឱ្យមានចីរភាព។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា៖«បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងចន្លោះធំពីរដូចក្នុងទស្សវត្សរ៍ទី៧០ ដូចនេះកម្ពុជាត្រូវការសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍។ គ្មានសង្គមណា គ្មានពេលវេលាណាដែលកម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍន៍ដូចពេលបច្ចុប្បន្នឡើយ។ បើមានផលប្រយោជន៍ ខ្មែរនឹងធ្វើ។ បើត្រូវការខ្មែរ មហាអំណាចទាំងអស់ត្រូវដាក់វិនិយោគមកកម្ពុជាឱ្យបានច្រើនជាងមុន»។

គួរបញ្ជាក់ថា កិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានគោលបំណង គឺដើម្បីរួមចំណែកបកស្រាយពីមូលហេតុ និងគោលបំណង នៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិ សាស្ត្រនយោបាយរវាងមហាអំណាចទាំងពីរគឺចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងផលវិបាកនានាដែលអាចកើតមានពីការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។

កិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះមានការអញ្ជើញចូលរួមពីអ្នកសម្របសម្រួល និងវាគ្មិនដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអ្នកសារព័ត៌មានដែលពិសោធន៍លើភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន ៥នាក់ រួមមាន៖

១. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ដៀប សុផល អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាសាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ

២. លោក ពុយ គា អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានជប៉ុន ក្យូដូ ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា

៣. ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

៤. ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

៥. ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាអ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធី៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃសុក្រ, 29 ឧសភា 2020 ម៉ោង 03:00 PM

«រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងរៀបចំកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រ នយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងរៀបចំកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៨កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ស្អែក។ កិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះនឹងប្រព្រឹត្តិទៅនៅក្នុងសាលមហោស្រពអគារឥន្ទ្រទេវី នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

កិច្ចពិភាក្សាតុមូលនេះមានគោលបំណង គឺដើម្បីរួមចំណែកបកស្រាយពីមូលហេតុ និងគោលបំណង នៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងភូមិសាស្ត្រ នយោបាយរវាងមហាអំណាចទាំងពីរគឺចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងផលវិបាកនានាដែលអាចកើតមានពីការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។

កិច្ចពិភាក្សាតុមូលដែលនឹងប្រព្រឹត្តិទៅនៅថ្ងៃស្អែកនេះមានការអញ្ជើញចូលរួមពីវាគ្មិនដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអ្នកសារព័ត៌មានដែលពិសោធន៍លើភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន៤នាក់ រួមមាន៖

១. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ដៀប សុផល អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាសាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ

២. លោក ពុយ គា អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានជប៉ុន ក្យូដូ ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា

៣. ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

៤. ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

នៅក្នុងទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្រ្ត និងភូមិសាស្រ្ត នយោបាយ គេបានសង្កេតឃើញថា ការប្រជែងឥទ្ធិពលអំណាចរវាងប្លុកពីរ គឺប្លុកសង្គមនិយម និងប្លុកមូលធននិយម និងតំបន់ឥណ្ឌូចិនមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ ពោលគឺរវាង សូវៀត និងអាម៉េរិកបានប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ ការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់ពួកគេបានធ្វើប្រទេសនៅក្នុងតំបន់រួមទាំងកម្ពុជាផងបានជួប ក្នុងវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់ចិន និងអាម៉េរិកពីឆ្នាំ១៩៦០ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨០ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាជួបវិបត្តិវិនាសកម្មដែលបានបង្សល់ទុកស្លាកស្នាមប្រវត្តិសាស្រ្តពុំអាចបំភ្លេចបាន។ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១ថ្មីនេះ កម្ពុជាដែលជាប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិន និងធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះដោយសារការប្រជែងនេះពីអតីតកាលត្រូវបានគេមើលឃើញក្លាយទៅជាទីលាននៃការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់ចិន និងអាម៉េរិកបែបថ្មីផងដែរ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មាន Fresh News ថា៖«កិច្ចពិភាក្សានៅថ្ងៃស្អែក គឺជាសារមួយដើម្បីពញាក់អាម្មណ៍ដល់អ្នកនយោបាយ និងយុវជនកម្ពុជារៀបចំលក្ខណៈសម្បត្តិធ្វើយ៉ាងកុំឱ្យក្លាយខ្លួនទៅជាសាច់ដែលគេកាប់ចិញ្ច្រាំដូចអតីតកាលបន្តទៅទៀត ជាពិសេសត្រូវរកវិធី ដើម្បីគេចចេញពីការប្រជែងដែលងាយនាំដល់គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់កម្ពុជា»៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 28 ឧសភា 2020 ម៉ោង 09:56 PM

ប្រាសាទសំខាន់ៗក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ (គ.ស. ១០០២-១០៥០) ដោយ៖ ជូ ច័ន្ទដារី, ហៀង លាងហុង, ចាន់ ប៊ុន្នី រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

RAC Media

  ថ្ងៃពុធ, 27 ឧសភា 2020 ម៉ោង 01:32 PM