រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«ស្ថានភាពសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក» ដោយបណ្ឌិត ឈឹម ផាន់ណា នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ផលប៉ះពាល់ដែលមិនអាចប៉ាន់ប្រមាណបាន ដែលកើតចេញពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាយក្សសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរ ពោលគឺសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិន ទៅលើសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន បានបង្ខំឱ្យមហាយក្សសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទាំងពីរនេះ បានខិតជិតគ្នាបន្តិចវិញបន្ទាប់ពីសង្ក្រៀតធ្មេញដាក់គ្នាមួយរយៈតាមរយៈការដំឡើងពន្ធលើមុខទំនិញទៅវិញទៅមកតែរៀងៗខ្លួន។ ការខិតជិតគ្នានេះ បាននាំឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១ ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនៅសេតវិមាន នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ និងឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន លីវ ហឹ។ បន្ទាប់ពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១ នេះ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិកមានស្ថានភាពយ៉ាងណា?

ទោះជាមិនទាំងស្រុង យ៉ាងហោចណាស់ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១នេះ បានបន្ថយភាពតានតឹងខ្លះៗនៅក្នុងជម្លោះពាណិជ្ជកម្មមួយដែលបានទាញទម្លាក់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ប៉ះពាល់ឧស្សាហករសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងដាក់សម្ពាធលើសេដ្ឋកិច្ចចិន។ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ យល់ថា ការបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងខាងពាណិជ្ជកម្មមានសារសំខាន់ណាស់ ដោយលោកបាននិយាយថា «ការណ៍ដែលទុកឱ្យមហាអំណាចទាំងពីរនេះសុខស្រួលជាមួយគ្នា វាមានសារសំខាន់ចំពោះពិភពលោកកំពុងសម្លឹងមើលពិធីនេះនៅថ្ងៃនេះ»។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានបំណងសម្រាលទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកមកលើប្រទេសចិន ខណៈពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង នឹងបង្កើនការទិញកសិផលសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងទំនិញផ្សេងៗទៀត។

យោងតាមសារព័ត៌មានស៊ីអិនអិន (CNN News) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ បានលើកឡើងថា ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១ ទាមទារឱ្យមានការកែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសចិនក្នុងវិស័យកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា កសិកម្ម សេវាកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ និងរូបិយប័ណ្ណនិងអត្រាប្តូរប្រាក់បរទេស។ វាជាការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការទិញទំនិញ និងសេវាកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន២០០ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកបន្ថែមទៀត និងអំពាវនាវឱ្យប្រទេសចិនទិញផលិតផលកសិកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន៣២ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អ្នកទិញជនជាតិចិនបានបន្តការទិញសណ្តែកសៀងសហរដ្ឋអាម៉េរិកមួយចំនួន បន្ទាប់ពីមានពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចប់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។ ទីក្រុងប៉េកាំងបានចេញប្រកាសបន្ថែមលើការលើកលែងពន្ធសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញអាម៉េរិកមួយចំនួន ដើម្បីបង្ហាញកាយវិការសុច្ឆន្ទៈដល់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។

ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងពន្ធរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ប្រទសចិនបានកាត់បន្ថយពន្ធលើទំនិញមួយចំនួនរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកពី១០% ទៅ ៥% និងពី ៥% ទៅ ២,៥% លើទំនិញដទៃទៀត។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះបានចូលជាធរមានចាប់ពីម៉ោង ១:០១ នាទីរសៀលថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៃពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ តាមសារព័ត៌មាន CNBC ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២០ ប្រទេសចិនបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងកាត់បន្ថយពន្ធពាក់កណ្តាលទៅលើទំនិញរាប់រយមុខរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមាន​តម្លៃប្រហែល ៧៥ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាជំហានមួយដែលបង្ហាញពីចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក បើទោះបីជាមានវិបត្ដិមេរោគកូរ៉ូណាវីរុស២០១៩ (Covid-19) ឆ្លងរីករាលដាលយ៉ាងច្រើននៅក្នុង​ប្រទេសរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មនេះអាចនឹងបញ្ចប់ឆាប់ៗ ប្រសិនបើប្រទេសចិនអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងខាង​លើ។

ដោយផ្អែកលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានកាត់បន្ថយអត្រាពន្ធ ១៥ ភាគរយ ដែលបានដាក់លើការនាំចូលរបស់ចិនចំនួន១២០ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាថ្នូរនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការ​ទិញ​ផលិតផលអាម៉េរិកបន្ថែមទៀត និងពង្រឹងការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ ដំណើរវិវឌ្ឍន៍ចុងក្រោយ នៅចំពេលដែល​ប្រទេសចិនកំពុងប្រយុទ្ធជាមួយនឹងការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺបង្កដោយវីរុស COVID-19 ថ្មី ដែលបានជះឥទ្ធិពលដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច​នៅក្នុងប្រទេសចិននិងនៅក្នុងតំបន់ ដែលក្នុងនោះបានបង្កើតឱ្យមានភាពមិនប្រាកដប្រជាថា តើទីក្រុងប៉េកាំងនឹង​អាចទិញទំនិញនិងសេវាកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកបន្ថែមទៀតដល់កម្រិតកំណត់ដែរឬទេ។

រួមសេចក្តីមក ផលប៉ះពាល់នៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានធ្វើឱ្យប្រទេសទាំងពីរផ្តល់សម្បទានដល់គ្នាទៅវិញទៅមក រហូតដល់មានការចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនូវកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់កាលទី១ ហើយប្រទេស​មហា​អំណាចទាំងពីរនេះបានព្យាយាមបន្ធូរបន្ថយពន្ធលើទំនិញនាំចេញចូលគ្នាទៅវិញទៅមក ប៉ុន្តែប្រទេសទាំងពីរកំពុងសម្លឹងមើលគ្នាថា តើប្រទេសនីមួយៗបានគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងនោះបានកម្រិតណា។ ប្រទេសចិនបានប្តេជ្ញាចិត្តគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ ទោះបីជាមានវិបត្ដិនៃវីរុស COVID-19ឆ្នាំ២០១៩ ឆ្លងរាលដាល និងសម្លាប់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនអស់រាប់ពាន់នាក់ក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារជំងឺឆ្លងរីករាលដាលនេះ បានធ្វើឱ្យប្រទេសចិនជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេស ដែលជាហេតុនាំឱ្យអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច និងរដ្ឋបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានចោទសួរថា តើប្រទេសចិនអាចមានលទ្ធភាពទិញទំនិញនិងសេវាកម្មរាប់​ពាន់លានដុល្លារដូចដែលបានកម្រិតដែរឬទេ។ នេះជាអាចបញ្ហាស្មុគស្មាញថ្មីមួយទៀតដែលរំខាន់ដល់ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំណាក់ទី១រវាងមហាយក្សសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទាំងពីរនេះ៕ 

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 05 មីនា 2020 ម៉ោង 11:45 AM

កិច្ចប្រជុំបូសរុបការងារខែកុម្ភៈនិងទិសដៅការងារខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ របស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

ព្រឹកថ្ងៃពុធ ១១កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ពុទ្ធសករាជ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នៅសាលប្រជុំវិទ្យាស្ថាន ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែកុម្ភៈ និងលើកទិសដៅការងារខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ របស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា។

នៅក្នុងខែកុម្ភៈកន្លងទៅ វិទ្យាស្ថានបានតាមដាន, ប្រមូល, និងចងក្រងអត្ថបទព័ត៌មានដែលទាក់ទងវិស័យនយោបាយ សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ និងបញ្ហាតំបន់សំខាន់ៗ បានចំនួន១៤៨ អត្ថបទ ក្នុងនោះ៖

១- នាយកដ្ឋាននយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ មានចំនួន៤៤អត្ថបទ

២- នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ មានចំនួន៣៥អត្ថបទ

៣- នាយកដ្ឋានសិក្សាអាស៊ី អាហ្រ្វ៊ិក និងមជ្ឈិមបូព៌ា មានចំនួន១៩អត្ថបទ

៤- នាយកដ្ឋានសិក្សាអឺរ៉ុបនិងរុស្ស៊ី មានចំនួន៣៧អត្ថបទ

៥- នាយកដ្ឋានសិក្សាអាម៉េរិក អាម៉េរិកឡាទីន និងអូសេអានី មានចំនួន២៧អត្ថបទ។

ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ វិទ្យាស្ថានក៏បានសរសេរអត្ថបទវិភាគខ្លីៗពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាថ្មីៗដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅលើពិភពលោក ដោយបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនៅក្នុងគេហទំព័រនិងភេជហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងគេហទំព័រនិងភេជហ្វេសបុករបស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា បានចំនួន១១អត្ថបទ ផងដែរ រួមមាន៖

១- តើមានអ្វីកើតឡើងចំពោះអង់គ្លេសនិងសហភាពអឺរ៉ុបបន្ទាប់ពី BREXIT?

២- មេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនិងការឆ្លើយតបរបស់ពិភពលោក

៣- ការសម្លឹងមើលរបស់ពិភពលោកទៅលើចិនក្រោយការផ្ទុះមេរោគ Covid-19

៤- ផលប៉ះពាល់នៃមេរោគកូរ៉ូណាមកលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងទេសចរណ៍ពិភពលោក

៥- ឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក

៦- ទំនាក់ទំនងរវាងរុស្ស៊ីនិងតួកគីក្នុងបរិបទវិបត្តិនៅស៊ីរី

៧- ផែនការសន្តិភាពមជ្ឈឹមបូព៌ា

៨- ទស្សនវិស័យរបស់អាស៊ានលើយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក

៩- កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី អឺរ៉ុប-វៀតណាម

១០- ស្ថានភាពនិងពាណិជ្ជកម្មប្រេងឆៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក

១១- បច្ចុប្បន្នភាពសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។

ក្រៅពីការងារខាងលើ ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនាក់អន្តរជាតិកម្ពុជា ក៏បានចូលរួមក្នុងការងារ និងកិច្ចប្រជុំនានាទាំងក្នុងនិងក្រៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

សម្រាប់ទិសដៅការងារខែមីនានេះ វិទ្យាស្ថាននឹងបន្តខិតខំប្រមូលនិង ចងក្រងឯកសារដែលពាក់ព័ន្ធតាមនាយកដ្ឋានជំនាញនីមួយៗឱ្យបានយ៉ាងតិចចំនួន២០០អត្ថបទ និងអត្ថបទវិភាគខ្លីៗឱ្យបានយ៉ាងតិចចំនួន១២ អត្ថបទដោយកំណត់​​ឱ្យមន្ត្រីម្នាក់ៗតាមដាន, ប្រមូល, និងចងក្រងឯកសារព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនឱ្យបានយ៉ាង១៨អត្ថបទ និងអត្ថបទវិភាគខ្លីៗឱ្យបានយ៉ាងតិច២អត្ថបទ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីវិទ្យាស្ថាន បន្តចូលរួមក្នុងការងារនិងកិច្ចប្រជុំនានាទាំងក្នុងនិងក្រៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាតាមការចាត់តាំងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាក៏ដូចជាការចាត់តាំងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

  ថ្ងៃពុធ, 04 មីនា 2020 ម៉ោង 04:40 PM

លទ្ធផលគម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី ចម្លាក់អប្សរានៅប្រាសាទអង្គរវត្ត៖ សិល្បៈតែងលម្អសក់និងការរចនាសំពត់

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ

  ថ្ងៃពុធ, 04 មីនា 2020 ម៉ោង 04:19 PM

កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី អឺរ៉ុប-វៀតណាម ដោយលោក អ៊ុច លាង នាយកដ្ឋានសិក្សាអាស៊ី អាហ្វ្រិក និងមជ្ឈិមបូព៌ានៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជ​បណ្ឌិត្យ​សភាកម្ពុជា

កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីជួយជ្រោមជ្រែងដល់អ្នកនាំចេញ ឬអ្នកនាំ ចូលទៅប្រ​ទេស​​​​ជាដៃគូតាមរយៈការផ្តល់ទីផ្សារ និងការបន្តយរបាំងពាណិជ្ជកម្ម។

កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងវៀតណាមនិងសហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវបានបញ្ចប់ការចរចាតាំងពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ មកម្ល៉េះ ហើយរហូតមកដល់ពីថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ទើបបានចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនៅក្នុងក្រុងហាណូយ ហើយសភាអឺរ៉ុបបានបោះឆ្នោតអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងទីពីររបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយនឹងប្រទេសសិង្ហបុរីត្រូវបានចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ ហើយសភាអ៊ឺរ៉ុបបានផ្តល់ការយល់ព្រមចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។

កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីសហភាពអឺរ៉ុបនិងប្រទេសវៀតណាម ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បី បង្កើននូវផលប្រយោជន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចទាំងរបស់បណ្តាប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសវៀតណាម ដោយការកាត់បន្ថយពន្ធគយនាំចូលរហូត៩៩% រវាងសហភាពអឺរ៉ុបនិងប្រទេសវៀតណាម ដោយវៀតណាមនាំចេញនូវគ្រឿងសមុទ្រ វាយ​នភណ្ឌ និងផលិតផលធ្វើពីឈើទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប ហើយសហភាពអឺរ៉ុបបង្កើនការនាំចូលមកវៀតណាមវិញនូវភេសជ្ជៈ គ្រឿងម៉ាស៊ីន និងថ្នាំពេទ្យមកវៀតណាមវិញ។ ដើម្បីទទួលបានការបណ្តាក់ទុនពីបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប វៀតណាមត្រូវតែបង្កើនការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិរបស់កម្មករ និង ការពារបរិស្ថាន។ យោងតាមសារព័ត៌មានភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានលើកឡើងថា ការចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងសហភាពអឺរ៉ុបនិងវៀតណាម បានចាប់ផ្តើមកាលពី៧ឆ្នាំមុន ហើយសហភាពអឺរ៉ុបបានរងការរិះគន់ដោយសារមិនបានដាក់សម្ពាធវៀតណាម ឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីកែលម្អកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សមិនល្អរបស់ខ្លួន។

ការបោះឆ្នោតអនុម័តរបស់សហភាពអឺរ៉ុប យល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយប្រទេសវៀតណាមយ៉ាង ឆាប់រហ័សបែបនេះ ដោយសារតែសហភាពអឺរ៉ុបខ្លួនឯងមានការព្រួយបារម្ភថានឹងអាចមានការប៉ះពាល់ដល់ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ក្រោយដៃគូពាណិជ្ជកម្មផ្សេងទៀតរបស់ខ្លួនដូចជា អង់គ្លេសបានចាកចេញ, សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិន, ដោយសារការឆ្លងរាលដាលនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី ឬCOVID-19 និងការណ៍ដែលប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកបានងាកមកយកពន្ធគយបន្ថែមលើទំនិញរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម។

យោងតាមសារព័ត៌មានរបស់សហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសវៀតណាមបាននាំចេញទៅអឺរ៉ុប មានទំហំទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ ៤២.៥ពាន់លានអឺរ៉ូ ហើយការនាំចូលពីអឺរ៉ុបមកវៀតណាមវិញមានទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១៣.៨ពាន់លានអឺរ៉ូ។ ជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ ភាគីទាំងពីរសង្ឃឹមថា ទំហំនៃការនាំចេញនឹងមានការកើនឡើងទាំងសងខាង។

យោងតាមវិទ្យុសំឡេងវៀតណាម (VOV) ផ្សាយជាភាសាបរទេសបង្ហាញថា ក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ សេដ្ឋកិច្ច-សង្គមសម្រាប់ដំណាក់កាល ២០១៦-២០២០ វៀតណាមរក្សាបាននូវកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ក្នុងកម្រិតខ្ពស់គឺ ៦.៨៤% ដែលក្នុងនោះឆ្នាំ ២០១៨ សម្រេចបាន ៧.០៨% ហើយឆ្នាំ២០១៩ រំពឹងថានឹងឈានដល់ ៧.១% ហើយកំណើននេះនឹងរក្សាបាននូវស្ថិរភាពក្រោយទទួលបានបានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ។

ដូច្នេះ ការទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរបស់វៀតណាមពីសហភាពអឺរ៉ុបនេះ គឺជាឱកាស មាសរបស់​វៀតណាមដើម្បីបង្កើនទីផ្សារការងារ បង្កើនការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការគាំទ្រការងារ និងជួយគាំទ្រឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ភាគីទាំងពីរតាមរយៈការកាត់បន្ថយពន្ធរហូត៩៩% ទៅលើមុខទំនិញដ៏ច្រើន សន្ធឹកសន្ធាប់ ដោយគ្រាន់តែធ្វើការដោះដូរជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិ កម្មករ និងការការពារបរិស្ថាន៕

RAC Media

  ថ្ងៃពុធ, 04 មីនា 2020 ម៉ោង 11:22 AM

លោកបណ្ឌិត ផុន កសិកា ប្រធានស្ដីទីវិទ្យាស្ថាន បានដឹកនាំមន្រី្តក្រោមឱវាទជួបពិភាក្សាជាមួយ ឯកឧត្តម ម៉េត មករា នាយរងខុទ្ទកាល័យ បញ្ជាការដ្ឋានអង្គរក្ស និងជាប្រធានក្រុមសិក្សាស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍន៍បន្លែកសិកម្មធម្មជាតិ

កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ៧កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ២០២០ នេះ លោកបណ្ឌិត​ ផុន​ កសិកា​ ប្រធា​នស្ដីទីវិទ្យាស្ថានមនុស្ស និងវិទ្យាសាស្ត្រ​សង្គម​ បានដឹកនាំក្រុមការងារមានលោក ឈឿន សាវន (ប្រធានគម្រោង) និង​ លោក យិន ពោ​ (អនុប្រធានគម្រោង) ធ្វើសម្ភាសន៍ និងពិភាក្សាជាមួយឯកឧត្តម ម៉េត​ មករា​  ដើម្បីសុំកិច្ចសហប្រតិបតិ្ត​លើ​គម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្តីពី «បន្លែកម្ពុជា៖ ផលិត​កម្ម ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយ» ។

​ឯកឧត្ដម ម៉េត មករា បានបង្កើតអាជីវកម្មខ្នាតមធ្យម ជាកសិដ្ឋានដាំបន្លែ​ នៅកោះធំ ខេត្កកណ្តាលនិងខេត្តសៀមរាបជាដើម។​​ ដោយយល់ឃើញថា ឯកឧត្តមមានបទពិសោធន៍ក្នុងការដំាបន្លែ និងការផ្គត់ផ្គង់លើទីផ្សារកន្លងមក ទើបលោកបណ្ឌិតប្រធានស្តីទី ដឹកនាំក្រុមការងារជាសមាជិកគម្រោងស្រាវជ្រាវបន្លែរបស់វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សុំជួបពិភាក្សាដោយភ្ជាប់មកនូវកម្រងសំណួរមួយចំនួន។

ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម លោកបណ្ឌិតប្រធានស្ដីទី បានបង្ហាញពីគម្រោងស្រាវជ្រាវរបស់វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលគ្រោងនឹងសិក្សាពី «បន្លែកម្ពុជា៖ ផលិត​កម្ម ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយ»។ គម្រោង​នេះរៀបចំឡើង​ក្នុងគោលបំណងវិភាគទីផ្សារបន្លែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រកំណើនការផ្គត់ផ្គង់បន្លែ​ក្នុងស្រុក សម្រាប់​ទីផ្សារក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ជំនួបជាមួយលោក ម៉េត មករា គឺចង់ទទួលបានព័ត៌មានស្ដីពីបន្លែដែលលោកមានបទពិសោធន៍ក្នុង​ការដាំ និងទីផ្សារ ព្រមទាំងកិច្ចការប្រតិបត្តិមួយចំនួន។ 

ឯកឧត្តម ម៉េត មករា បានបញ្ជាក់ដែរថា នៅកម្ពុជា ប្រជាកសិករដាំដំណាំបន្លែ ទៅ​​តាម​​រដូវកាល ទើបធ្វើឱ្យផលិតភាព​នៃ​ការ​ដាំដុះនៅមានកម្រិត​ ​និងមិន​មាន​ស្ថិរភាព។ នៅមានកត្តាគួបផ្សំជាមួយនឹងកង្វះ​ខាត​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ទីផ្សារ កង្វះ​ខាត​ការបញ្ជូន​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​ ព្រមទាំងកត្តាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន បានក្លាយជា​ឧបសគ្គ​នៃ​ការ​ចរាចរ​បន្លែ​ក្នុង​ប្រទេស។ ​

«យើងសង្កេតឃើញថា ថ្មីៗនេះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ កំពុង​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ការ​លើក​កម្ពស់​ផលិតផល​កសិកម្ម ជាពិសេស​កសិកម្ម​បន្លែ ដែល​កម្ពុជា​ជួបបញ្ហា​ជា​យូរ​មកហើយផងដែរ ខណៈ​ការ​ផ្គត់ផ្គង់បន្លែ​ជាង​ពាក់កណ្តាល​ត្រូវនាំចូល​ពី​ប្រទេស​ជិត​ខាង ដែល​នាំមក​នូវ​បញ្ហា​ជាច្រើន​ទាំង​សុវត្ថិភាព និង​ការ​សម្លាប់​ទីផ្សារ​អ្នក​ផលិត​ក្នុង​ស្រុក​។ ដូចនេះ យើងត្រូវ​លើក​កម្ពស់​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក និង​លើកទឹកចិត្តអ្នក​ផលិតបន្លែ​ក្នុង​ស្រុក ដូចជាបន្លែសណ្តែកកួរ ត្រសក់ ត្រឡាច ននោង ខាត់ណា​ដើម ស្ពៃក្តោប ស្ពៃ​ចង្កឹះ ឆៃថាវ សាលាដ ម្រះ​ ដើម្បីទប់ទល់​នឹង​ការ​នាំចូល​ពីបណ្តាប្រទេសជិតខាង មានប្រទេសថៃ និងវៀតណាម។ល។» 

ម្ចាស់កសិដ្ឋានរូបនេះ ក៏កំពុងរៀបចំកសិដ្ឋានដាំបន្លែមួយកន្លែងនៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល ដែលជាការធ្វើវិនិយោគខ្នាតមធ្យម ដោយមានការសហការជាមួយអ្នកជំនាញមកពីប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រទេសសិង្ហបុរី។ កសិដ្ឋានថ្មីនេះ នឹងជាគោលដៅបន្ទាប់របស់ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម ចុះទៅសិក្សាស្វែងយល់ ដោយផ្ទាល់ផងដែរ។

ឯកឧត្ដម ម៉េត មករា ពេញចិត្តនិងសូមស្វាគមន៍ ព្រមទាំងចូលរួមសហការជាមួយក្រុមការងារស្រាវជ្រាវវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាស្ត្រសង្គម ដើម្បីអនុវត្តគម្រោងឱ្យទទួលបានជោគជ័យតាមគោលបំណង ក៏ដូចជារួមចំណែកជួយសង្គមជាតិទាំងអស់គ្នាផងដែរ៕

ជំនួបក្រុមការងារស្រាវជ្រាវគម្រោងបន្លែនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម និងឯកឧត្ដម ម៉េត មករា

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 06:15 PM

«ស្ថានភាពនិងពាណិជ្ជកម្មប្រេងឆៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក» ដោយបណ្ឌិត ហុង វណ្ណៈ នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិនៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ប្រេងជាថាមពលដ៏សំខាន់ក្នុងផលិតកម្មសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ផលិតកម្មពីធម្មជាតិ និងពាណិជ្ជកម្មប្រេង​កាត​បានក្លាយជាឧស្សាហកម្មដ៏ធំរបស់ពិភពលោក ពិសេស ប្រទេសនាំប្រេងចេញដែលហៅថា អូប៉ិច (OPEC)។ ផលិតកម្ម​ទាញ​យក​ប្រេង​កាតពីធម្មជាតិ បានផលិតចេញជាផលិតផលប្រេងច្រើនប្រភេទសម្រាប់បំពេញតម្រូវការប្រើប្រាស់។ ការផ្គត់ផ្គង់ ការស្តុក ការចម្រាញ់ តម្លៃ និងពាណិជ្ជកម្មប្រេងបច្ចុប្បន្ន បានក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់ និងចាប់អារម្មណ៍របស់ពិភពលោក ហើយ​មានការប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានភាពនយោបាយ សន្តិសុខមិនមែនប្រពៃណី និងការកើនឡើងនៃតម្រូវការពិភពលោក ពិសេស ប្រទេសដែលមានឧស្សាហកម្មរីកចម្រើន។

មកទល់នឹងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នេះ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ (International Energy Agency​-IEA) បានបញ្ជាក់ថា តម្រូវការប្រេងសាកលត្រូវបានទទួលរងគ្រោះយ៉ាងខ្លាំងពីមេរោគឆ្លងខូវីដ-១៩ (Covid-19) និងការធ្លាក់ចុះ​នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន។ ការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគនេះបាននាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការរោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងពិភព​លោក ពិសេសអង្គការអូប៉ិច។ តម្រូវការប្រេងឆៅរបស់ចិនសម្រាប់ត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២០ ត្រូវបានកាត់បន្ថយត្រឹម ១,១លាន​បារ៉ែល​ក្នុង១ថ្ងៃ។ ជារួម ដំណើរការផលិតប្រេងទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានព្យាករថា អាចផលិតបាន ០,៧លានបារ៉ែលក្នុង១ថ្ងៃ។

ទាក់ទងនឹងការឃ្លាំងស្តុកប្រេងវិញឃើញថា ទិន្នន័យក្នុងខែមករា ដើមឆ្នាំ២០២០ បានបង្ហាញពីឃ្លាំងស្តុកនៅអាម៉េរិក និងជប៉ុន​មានការកើនឡើង ខណៈពេលការស្តុកនេះកំពុងធ្លាក់ចុះនៅអឺរ៉ុប។ រីឯតម្លៃវិញក្នុងរយៈពេលដូចគ្នា តម្លៃប្រេងឆៅបានធ្លាក់ចុះ១០ដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយបារ៉ែល ដោយមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានពីជំងឺរាតត្បាតខូវីដ-១៩ (Covid-19)។ តម្លៃនៅមជ្ឈិមបូព៌ា សមុទ្រខាងជើងនិងអាហ្វ្រិកខាងលិច (Middle East, North Sea and West Africa) ទទួលបានការពេញនិយមពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនចម្រាញ់ប្រេងរបស់ចិន ប៉ុន្តែក៏បានធ្លាក់ចុះខណៈពេលដែលការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងរបស់ប្រទេសលីប៊ី (Libya) ត្រូវបាន​គាំទ្រពីប្រទេសអាល់ហ្សេរី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ (Algeria and Azerbaijan)។

មកទល់នឹងពេលនេះ វីរុសកូរ៉ូណាកំពុងមានឥទ្ធិពលលើអារម្មណ៍មនុស្សស្ទើរជុំវិញពិភពលោក ហើយក៏មានសក្តានុពលផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងផងដែរលើទីផ្សារប្រេងអន្តរជាតិ។ ការរីករាលដាលនៃវីរុសឆ្លងនៅ ប្រទេសចិន សកម្មភាពដឹកជញ្ជូននិងអាជីវកម្មធំៗជាច្រើនត្រូវផ្អាកសកម្មភាព ដូចជា ផលិតផលប្រេងយន្តហោះ ជាពិសេសយន្តហោះប្រតិកម្ម និងយន្តហោះផ្សេងៗ។ យោង​តាមទិន្នន័យរបស់ក្រុមហ៊ុនដឹកប្រេងផ្លូវសមុទ្រឈ្មោះ IHS Markit Commodities បានឱ្យដឹងថា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មប្រេង​ឆៅ​នៅក្នុងសមុទ្រហាក់ដូចជា មិនបានទទួលផលប៉ះពាល់ពីមេរោគកូរ៉ូណា ដោយដំណើរការដឹកប្រេងឆ្ពោះទៅកាន់ប្រទេសចិននៅ​តែមានតម្រូវការខ្លាំងជិត ២៩០លានបារ៉ែល។ ការដឹកទំនិញភាគច្រើនមានប្រភពមកពីមជ្ឈឹមបូព៌ាដែលមានចំណែកមានចំណែកទីផ្សារប្រមាណ ៣៥%ពេញក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ ការនាំចេញរបស់អាហ្វ្រិក (អាហ្វ្រិកខាងលិច) និងអ្នកផ្គត់ផ្គង់នៅអាម៉េរិកកណ្តាល និងខាងត្បូង មានចំណែកទីផ្សារ ២៤% និង ១៨%។ ការព្រួយបារម្ភជុំវិញប្រតិកម្មរបស់ចិន គឺច្បាស់នៅក្នុងទីផ្សារ ប៉ុន្តែផលប៉ះពាល់មិនទាន់មាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគជាច្រើនរំពឹងថា កំណើន GDP របស់ចិនអាចនឹងទទួល​រង​សម្ពាធ​កម្រិតណាមួយបណ្តាលមកពីវិបត្តិនេះដែលនាំឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់តម្រូវការប្រេងរបស់ប្រទេសចិន និងតម្រូវការនេះនឹង​មិនមានការកើនឡើងលឿនដូចការរំពឹងទុក។ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះដែរ មន្ត្រីនៃអង្គការ OPEC+ (អូប៉ិចបូក) បាន​​បង្ហាញពីចេតនារបស់ខ្លួនដើម្បីទប់ស្កាត់អតិរេកប្រេង ប្រសិនបើតម្រូវការរបស់ចិន មិនមានភាពរឹងមាំគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងកិច្ច​ប្រជុំអ្នកជំនាញ OPEC+ នៅទីក្រុងវីយែន ដើម្បីវាយតម្លៃពីស្ថានភាពតម្រូវការនេះ។

ស្ថានភាពនៃមេរោគខូវីដ១៩ នៅទីក្រុងវូហានដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកដ៏ធំបំផុតមួយរបស់ប្រទេសចិន ក៏បានធ្វើឱ្យរោងចក្រចំរាញ់ប្រេងក្នុងស្រុកកាត់បន្ថយកម្លាំងផលិតកម្មប្រេងពី១០%ទៅ២០%ដែរ។ តាមការប៉ាន់ស្មានបានបង្ហាញថា ការបាត់បង់បរិមាណនៃការផលិតប្រេងឆៅ និងតម្រូវការអាចចន្លោះពី១,៤ ទៅ ២,៨លានបារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ សម្រាប់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០នេះ។ មកទល់ពេលនេះ ផលិតកម្មប្រេងឆៅ និងតម្រូវការទាំងអស់ គឺស្ថិតនៅលើការសម្រេចចិត្តដែលមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់របស់អង្គការ OPEC+ ថាតើនឹងត្រូវកាត់បន្ថយ ឬបន្ថែមយ៉ាងណា ឬត្រូវការចំនួនប៉ុន្មានលានបារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃដើម្បីធានាថ្លៃ និងតម្រូវការប្រើប្រាស់បាន។

បើយើងពិនិត្យមើលទីផ្សារដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រយើងឃើញថា សកម្មភាពនៅតែស្ថិតក្នុងកម្រិតធម្មតាដោយការនាំចូលប្រេង​តាមផ្លូវសមុទ្ររបស់ប្រទេសចិនមានចំនួនលើស ៨លានបារ៉ែលក្នុងមួយខែ ពិសេសក្នុងខែមករា ប៉ុន្តែនៅតែទាបជាងបរិមាណ​ដែលបានមានតម្រូវការ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។ ត្រង់នេះគេអាចសន្មតថា ការផ្ទុះឡើងជំងឺខូវីដ-១៩ មិនទាន់អាច​កាត់បន្ថយតម្រូវការប្រេងរបស់ប្រទេសចិន ដោយគំហុកខ្លាំងទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ការនាំចេញប្រេងរបស់លីប៊ីបានធ្លាក់ចុះ​យ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ បើទោះបីជាចាប់តាំងពីក្នុងខែកុម្ភៈ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏បានសម្រេចចិត្តដក​ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុនដឹកទំនិញឈ្មោះ កូស្កូ (Cosco Shipping Tanker (Dalian) Co) ដែលជំរុញឱ្យមានការព្រួយបារម្ភហួស​តម្រូវ​​ការ​ដល់ទីផ្សារដឹកទំនិញតាមផ្លូវសមុទ្រទៅវិញ។

យើងអាចនិយាយបានថា ផលប៉ះពាល់នៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងនៅតែកើតឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ដោយសារតម្រូវការក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រេងនិងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសចិនធ្លាក់ចុះ ជាពិសេសបញ្ហាសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិន និងបណ្តាល​មកពីមេរោគកូរ៉ូណានេះឯង។ ប្រទេសចិនហាក់ដូចជាចំណុចកណ្តាលនៃខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក ហើយហានិភ័យនៃការរីករាលដាលនៃវីរុស ហាក់បានធ្វើឱ្យ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោករង្គោះរង្គើយ៉ាងខ្លាំងមកទល់នឹងពេលនេះ។ នៅឆ្នាំ២០០៣ តម្រូវ​ការប្រេងរបស់ចិនមានចំនួន ៥,៧លានបារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសនេះបានកើនឡើងទ្វេដងដល់ ១៣,៧លានបារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ ស្មើនឹង១៤%នៃចំនួនសរុបពិភពលោក។ លើសពីនេះ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ នោះ ប្រទេសចិនក៏មានតម្រូវការប្រេងច្រើនជាងបីភាគបួននៃកំណើនតម្រូវការប្រេងពិភពលោក។

ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺ Covid-19 ចំពោះតម្លៃប្រេង មានសភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗមកទល់នឹងពេលនេះ។ តម្លៃប្រេងប្រភេទ Brent ធ្លាក់ចុះប្រហែល ១០ដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយបារ៉ែល ឬស្មើ២០% មកនៅក្រោម ៥៥ ដុល្លារអាម៉េរិកក្នុង១បារ៉ែល។ មុនពេលដែលផ្ទុះ​ជំងឺ Covid-19 ទីផ្សារនេះមានការប៉ាន់ស្មានទុកជាមុននូវការផ្គត់ផ្គង់លើស១លានបារ៉ែលក្នុង១ថ្ងៃ ក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ​២០២០ ដោយសារតែការបន្តពង្រីកទីផ្សារនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក ប្រេស៊ីល កាណាដា និងន័រវែស។ បើទោះបីជាមានការគម្រាមកំហែង​ដល់សុវត្ថិភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេង ពីភាពតានតឹងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចធ្វើឱ្យការផ្គត់ផ្គង់ប្រេង​ធ្លាក់ក្រោម១លានបារ៉ែលក្នុង១ថ្ងៃដែរ។ នៅដើមខែមីនា ប្រទេសចិនបានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួនរួចហើយពីអា​រ៉ាប់​ប៊ីសាអូឌីត ដែលជាប្រទេសផលិតប្រេងដ៏ធំរបស់អង្គការ OPEC និងជាប្រទេសនាំចេញប្រេងធំជាងគេរបស់ពិភព​លោក​។ ប្រទេស​ចិន គឺជាអតិថិជនសំខាន់បំផុតរបស់អារ៉ាប់ប៊ីសាអូឌីត រួមជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀតដូចជា ឥណ្ឌានិងកូរ៉េខាង​ត្បូងដែលជាប្រទេសមានសារសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់ប្រទេសផលិតប្រេងធំៗ នៅជុំវិញឈូងសមុទ្រពែរ្ស។ រាល់ការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋ​កិច្ច​ទាំងនេះនឹងកាត់បន្ថយតម្រូវការប្រេង ការឡើងថ្លៃ និងចំណូលអង្គការអូប៉ិច ដែលពឹងផ្អែកលើវិស័យប្រេង។

ក្រៅពីអង្គការអូប៉ិច ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលជាប្រទេសផលិតប្រេងផ្គត់ផ្គង់និងពឹងផ្អែកលើការលក់ទៅឱ្យប្រទេសចិន ក៏រងផលប៉ះពាល់លើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនច្រើនដែរ។ កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ មុនពេលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ប្រទេសចិនបាននាំចូលប្រេងជិត ១១លានបារ៉ែល។ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត គឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ធំជាងគេរបស់ប្រទេសចិន ជាមធ្យមប្រហែល១,៧លានបារ៉ែល ឬជិតមួយភាគបួននៃការនាំចេញរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ប្រទេសរុស្ស៊ី គឺជាប្រទេសទី២ ក្រៅពីនេះ ក៏មានប្រទេសអង់ហ្គោឡា ប្រេស៊ីល និងអ៊ីរ៉ាក់។

សរុបមក ការផ្ទុះឡើងនូវមេរោគរាតត្បាតជំងឺខូវីដ-១៩ ពិតជាធ្វើឱ្យមានការប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រទេសដែលជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសចិន បន្ទាប់មកស្ថានភាពនេះបានរុញច្រានសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ពិសេសវិស័យពាណិជ្ជកម្មប្រេងពិភពលោក​ជួប​វិបត្តិ​វឹកវរ ទាំងការផលិតនិងការលក់នៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ចំណុចនេះយើងអាចនិយាយបានថា ការអាក់ខាននៃការបញ្ជា​ទិញ​ប្រេង​របស់ប្រទេសចិន ពិតជាមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដែលមិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសក្នុងអង្គការអូប៉ិចទេ ថែមទាំងដល់ប្រទេសជាច្រើនក្នុងពិភពលោក។ ដូចនេះ រាល់បញ្ហាអ្វីមួយដែលកើតឡើងមិនថាឡើយក្នុងប្រទេសចិន បើ​ទោះ​​​ជា​​នៅប្រទេសណាក៏ដោយ ក៏គួររួមគ្នាដោះស្រាយប្រកបដោយសន្តិវិធីដើម្បីសុខដុមនីយកម្មពិភពលោក។ ដូច្នេះ យើងសន្និដ្ឋាន​​បានថា ទីផ្សារប្រេងនឹងឆ្ពោះទៅរកភាពលំនឹងនិងតុល្យភាពឡើងវិញបានលុះណាមានការមានដំណោះស្រាយរួមរវាង​វិបត្តិ​ពាណិជ្ជកម្មអាម៉េរិក-ចិន និងភាពស្រាកស្រាន្តឬធូរស្បើយនៃវិបត្តិជំងឺខូវីដ-១៩ នោះប្រទេសមហាអំណាច និងបណ្តាប្រទេស G២០ អាចត្រូវបង្កើនតម្រូវការកាន់តែខ្លាំងក្នុងសង្វាក់ផលិតកម្ម ដែលអាចធ្វើឱ្យកំណើនផ្គត់ផ្គង់ផលិតប្រេងក្នុងចំណោម​សមាជិក​អូប៉ិច (OPEC)៕ 

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 03:33 PM

«ទស្សនវិស័យរបស់អាស៊ានលើយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» ដោយ៖ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា នាយកដ្ឋានសិក្សានយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

ផ្អែកលើលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ «តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» គឺជាតំបន់មួយដែលលាតសន្ធឹងលើតំបន់មហាសមុទ្រពីរ គឺមហាឥណ្ឌានិងសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ ចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ប្រទេសចិនបានដាក់ចេញនូវការផ្លាស់ប្តូរផែនទីគំនិតយុទ្ធសាស្រ្តថ្មី តាមរយៈការធ្វើកំណែទម្រង់និងការបើកចំហរបស់ខ្លួន។ ព្រមជាមួយគ្នានោះបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជប៉ុន អូស្រ្តាលី និងឥណ្ឌា បានធ្វើសកម្មភាព ទប់ស្កាត់ប្រទេសចិនក្នុងក្របខណ្ឌថ្មីនៃការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិន។ យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមានគោលបំណងការពារប្រឆាំងនឹងឥរិយាបថគោលនយោបាយសន្តិសុខរបស់ចិន។

បើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់គេហទំព័រ អ៊ីស អេស៊ា ហ្វ័ររ៉ុម កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែសភា ឆ្នាំ ២០១៨ យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបានណែនាំនិងគាំទ្រដោយប្រទេសផ្សេងៗខាងលើ ប៉ុន្តែមិនមែនប្រទេសចិនទេ។ លោក ស៊ីនហ្សូអាបេ បានកោតសរសើរគោលនយោបាយ «សកម្មភាពឆ្ពោះទៅទិសខាងកើត» របស់ឥណ្ឌា។ អ្នកសិក្សាជនជាតិចិនជឿជាក់ថា ការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្ត្រនយោបាយឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក យុទ្ធសាស្ត្រថ្មី គឺមានភាពចាំបាច់ ដោយសារវប្បធម៌យុទ្ធសាស្ត្រនិងតម្រូវការនៃតុល្យភាពអំណាចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

មេដឹកនាំអាស៊ានបានឯកភាពថា អាស៊ានត្រូវការចក្ខុវិស័យផ្ទាល់ខ្លួនសម្រាប់សណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤ នៅទីក្រុងបាងកកក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩។ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្រ្តដែលអាស៊ានកំពុងជួបប្រទះនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺខុសគ្នាពីអតីតកាល ហើយបញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗគ្នានេះក៏ត្រូវការការឆ្លើយតបខុសគ្នាដែរ។ អាស៊ានសង្ឃឹមថា ចក្ខុវិស័យខុសគ្នាមួយនឹងផ្សះផ្សានូវទស្សនវិស័យប្រកួតប្រជែងនៃបទបញ្ជាក្នុងតំបន់ ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយប្រទេសមហាអំណាច។ ការទទួលយកទស្សនវិស័យនេះនឹងរម្លឹកអាស៊ាននិងមហាអំណាចក្រៅតំបន់ នូវសារដ៏សាមញ្ញមួយ គឺជាសមត្ថភាពក្នុងការបង្ហាញតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងចំណោមប្រទេសមហាអំណាច។ យោងតាមអំណះអំណាងក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់ អាស៊ានជាតំបន់សន្តិភាព សេរីភាព និងអព្យាក្រឹតភាព (ZOPFAN)។

សព្វថ្ងៃ ប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ី បានចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍នាពេលអនាគត គឺអាស៊ានបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងស្ថានភាពថ្មី។ ពិភពលោកកំពុងតែពិបាកកំណត់ពីរបៀបដែលរដ្ឋមានឥរិយាបថឆ្ពោះទៅរកគ្នា។ ប្រទេសចិនកំពុងតែក្លាយទៅជាមហាអំណាចមួយដែលមានអំណាចខ្លាំងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលជាកត្តាជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងព្យាយាមរក្សានិរន្តរភាពរបស់ខ្លួននៅលើពិភពលោកតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥។ មានការវិវត្តចំនួនបីដែលបានលេចចេញពីដំណើរនៃការផ្លាស់ប្តូរនេះគឺ ទីមួយ ល្បែងថាមពលដ៏អស្ចារ្យកំពុងវិលត្រឡប់មកអាស៊ីអាគ្នេយ៍វិញ។ ទីពីរ អនាគតនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានកំណត់កាន់តែខ្លាំងឡើងដោយរបៀបដែលមហាអំណាចក្រៅតំបន់ធ្វើអន្តរកម្មជាមួយ។ ហើយទីបី មហាអំណាចក្រៅតំបន់សំខាន់ៗកំពុងចាប់ផ្តើមលើកកម្ពស់ចក្ខុវិស័យផ្ទាល់ខ្លួនស្ដីអំពីសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់។

ចក្ខុវិស័យរបស់អាស៊ាន គឺនឹងបន្តរក្សាតួនាទីស្នូលរបស់ខ្លួននៅក្នុងនិម្មាបនកម្មក្នុងតំបន់ដែលកំពុងវិវត្តនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងតំបន់ជុំវិញរបស់ខ្លួន និងបន្តធ្វើជា «ឈ្មួញកណ្តាលដ៏ស្មោះត្រង់នៅក្នុងបរិយាកាសយុទ្ធសាស្ត្រនៃផលប្រយោជន៍ប្រកួតប្រជែង»។ តម្លៃរបស់អាស៊ាន គឺការរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងដល់ស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពក្នុងតំបន់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧ ហើយក៏បានបង្កើតអង្គការតំបន់មួយផ្សេងទៀតគឺ វេទិកាតំបន់អាស៊ាន (ARF) ដែលឥឡូវនេះមាន សមាជិកចំនួន២៧ប្រទេស។ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤មក អាស៊ានបានដំណើរការជាទៀងទាត់នូវកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី រវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ។

ជាទស្សនវិស័យរួម អាស៊ានគួរប្រកាន់នយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនជាលក្ខណៈ អព្យាក្រឹតក្នុងការរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយប៉ូលអំណាចនានានៅលើសកលលោក ប៉ុន្តែការលើកឡើងនេះ មិនអាចលេចឡើងបានទេ ដោយសារបណ្តារដ្ឋជាសមាជិកទាំងដប់មានជំហរនិងអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗគ្នាក្នុងបរិបទយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក និងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់ ទោះបីជាអាស៊ាននៅតែអាចរក្សាគោលការណ៍អាស៊ានមានសំឡេងតែមួយក៏ដោយ៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 11:59 AM

«ឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក» ដោយបណ្ឌិត ឈឹម ផាន់ណា នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានចាប់ផ្ទុះឡើងមុនដំបូងនៅដើមឆ្នាំ២០១៨។ សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះ បានអូសបន្លាយជាច្រើនខែដែលអាចជះឥទ្ធិពលដ៏ខ្លាំងក្លាមួយបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសទាំងពីរ សេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់អាស៊ី និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ តើឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេស​ចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានស្ថានភាពយ៉ាងណា និងបណ្តាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសទាំងពីរ សេដ្ឋកិច្ចតំបន់​អាស៊ី និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយ៉ាងណាដែរ? តើប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះ និងបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធគួរតែមានវិធាន​ការ​យ៉ាងណាដើម្បីដោះស្រាយពីផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច និងឈានទៅបញ្ចប់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដោយរបៀបណា?

យោងតាមសារព័ត៌មានប៊ីប៊ីស៊ី (BBC News) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ត្រូវបានគេមើលឃើញថា សហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិនបានដាក់ពន្ធលើទំនិញគ្នាទៅវិញទៅមករាប់រយពាន់​លាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដាក់ពន្ធគយលើទំនិញចិនជាង ៣៦០ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហើយ​ប្រទេសចិនបានសងសឹកវិញជាមួយនឹងការយកពន្ធលើផលិតផលអាម៉េរិកជាង ១១០ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចោទប្រកាន់ប្រទេសចិនជាយូរមកហើយពីការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មអយុត្តិធម៌ និងការលួចកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។ ប្រទេសចិនយល់ថា សហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងតែព្យាយាមទប់ស្កាត់ការលេចត្រដែតឡើងរបស់​ចិនដែលអាចក្លាយទៅជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ ចំណែកឯគោលនយោបាយពន្ធរបស់លោក ត្រាំ មានគោល​បំណងលើកទឹកចិត្តអតិថិជនឱ្យទិញផលិតផលសហរដ្ឋអាម៉េរិកដោយធ្វើឱ្យទំនិញនាំចូលមានតម្លៃថ្លៃ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះ បានកើតឡើងដោយសារតែ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានបំណងឱ្យចិនផ្លាស់ប្តូរគំរូនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ដែលអាម៉េរិកគិតថាចិនដើរខ្សែលើ។ ប៉ុន្តែមានអ្នករិះគន់ខ្លះបានលើក​ឡើងថា សហរដ្ឋអាម៉េរិកធ្លាប់តែដើរខ្សែលើគេបាន ដល់ពេលចិនចាប់ផ្តើមដើរផ្លូវនេះម្តងបែរជាសម្ដែងការខឹងក្រោធចំពោះ​ចិនវិញ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកចង់ឱ្យប្រទេសចិនធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ ហើយបិទបញ្ចប់វប្បធម៌ធ្វើជំនួញដែលមិនស្មោះត្រង់។ ទន្ទឹមគ្នានេះផងដែរ ប្រទេសចិនត្រូវឈប់ប្រើយុទ្ធសាស្ត្រលួចកម្មសិទ្ធិបញ្ញានិងបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយគ្មាន​ការគោរពច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា។ ប្រទេសចិន ក៏បានខឹងសម្បារនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកផងដែរ រហូតដល់មានសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយគ្នា ពីព្រោះប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលប្រកាន់យកគោលការណ៍អាត្មានិយម(គាំពារនិយម) បានតម្លើង​ពន្ធលើទំនិញចិននាំដែលចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិកដោយឯកតោភាគី ហើយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកត្រាំបានបង្កើតច្បាប់កំណត់ពន្ធគយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលកម្រិតពន្ធលើទំនិញនាំចូលពីចិនជាមួយនឹងការដាក់រនាំងពន្ធគយចំនួន​២៥ភាគរយ ចំពោះទំនិញជាង ៨០០មុខរបស់ចិនដែលនាំចូលទៅក្នុងទឹកដីសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ទន្ទឹមគ្នានេះផងដែរ មហាយក្ស​ចិន​បានចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិកថាជាអ្នកបង្កសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយសហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងតែរំលោភគោលការណ៍ផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្មសេរីរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកដែរ។

បញ្ហាចម្បងៗដែលជាការលំបាកក្នុងការចរចាពាណិជ្ជកម្មនេះ គឺថាអាម៉េរិកចង់ចរចាឱ្យចិនកាត់បន្ថយនូវ មហិច្ឆតាសេដ្ឋកិច្ចនិង​ពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន។ វាមិនមែនជារឿងងាយទេ បើយើងក្រឡេកមើលគោលនយោបាយ វាតទីប្រកបដោយឆន្ទៈមុះមុតរបស់លោកប្រធានាធិបតីចិន ដូចនៅក្នុងផែនការផលិតផលចិន «Made in China 2025» លោក ស៊ី ជីនពីង មានបំណងផ្លាស់​ប្តូរចិន ដែលធ្លាប់ជាជង្រុករោងចក្រផលិតទំនិញកំប៉ិកកំប៉ុកឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកឈានមុខគេក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ពោលក្នុងវិស័យ «ប្រាជ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI)» ជាដើម។ បច្ចុប្បន្ន ចិនមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនគ្រប់គ្រាន់ ដែលអាចប្រកួតជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកបាន។

សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានធ្វើឱ្យផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេស ទាំងពីរ និងសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ដូចជា អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិបានលើកឡើងថា សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះបានអូសបន្លាយយូរ និងជះផលអវិជ្ជមានដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចសកល ព្រមទាំង ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នាយកគ្រប់គ្រងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ(IMF) បានបញ្ជាក់ដែរថា សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក អាចនឹងធ្វើឱ្យខាតបង់ដល់សេដ្ឋកិច្ចសកលប្រមាណ ៧០០ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ឬស្មើនឹងប្រមាណ ០.៨ ភាគរយនៃ GDP របស់ពិភពលោកនៅឆ្នាំ២០២០នេះ ដោយសារតែអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសកលធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតទាបបំផុតមិនធ្លាប់មាន។ អ្នក​ជំនាញខ្លះបានរិះគន់សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះថា វាមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសទាំងពីរ​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ថែមទាំងធ្វើឱ្យមានភាពរង្គោះរង្គើដល់ទីផ្សារសកលផងដែរ ដោយសារតែវាអាចមានទំហំធំប្រហាក់ប្រហែល​ទៅនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ២០០៨។ អ្នកប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនបានមើលឃើញថា ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិកលើកនេះគឺជាគំនិតព្យុះសង្ឃរា ដែលបោកបក់លើសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកទាំងមូល។

ម្យ៉ាងវិញទៀត សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានធ្វើឱ្យទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុនៅអាស៊ី អឺរ៉ុប និងអាម៉េរិកធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។ ជម្លោះពាណិជ្ជកម្មនេះ ក៏បានជះឥទ្ធិពលដល់បណ្តាប្រទេសជាច្រើន ដែលដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការផ្គត់​ផ្គង់​ចង្វាក់ផលិតកម្មផងដែរ។ ប្រទេសសឹង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី កូរ៉េខាងត្បូង និង តៃវ៉ាន់ ដែលជាប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី នឹងទទួល​រងផលប៉ះពាល់ចំពោះការផ្គត់ផ្គង់។ សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធីបតី ដូណាល់ ត្រាំ និងមហាយក្សចិនក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធីបតី ស៊ី ជីនពីង កំពុងរុញច្រានឱ្យសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោករំកិលទៅរកមាត់ជ្រោះនៃវិបត្តិ។ ឥទ្ធិពលនៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនេះ អាចកើតឡើងបានគ្រប់ពេល និងពាសពេញ​ពិភពលោក។ ជាក់ស្តែង សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មនេះបាននាំឱ្យក្រុមហ៊ុនអេឡិចត្រូនិចយក្យ LG និង Samsung Electronics របស់កូរ៉េខាងត្បូងផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងផលិតបច្ចេកវិទ្យារបស់ពួកគេពីប្រទេសចិនទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីជៀសវាងការ​យក​ពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសចិន ជាពិសេស ទំនាក់​ទំនងខាងសេដ្ឋកិច្ច ក៏គួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នដែរ។ ប្រទេសកម្ពុជាអាចជួបប្រទះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចខ្លះ ប្រសិនបើប្រទេស​ចិន​ជួប​ប្រទះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពីព្រោះប្រទេសកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចជិតស្និតជាមួយប្រទេសចិន ហើយវិស័យទេសចរណ៍ និង​ការវិនិយោគធំបំផុតនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នក៏ពឹងអាស្រ័យលើទេសចរចិន និងវិនិយោគិនចិនដែរ។

ដើម្បីដោះស្រាយភាពតានតឹងនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងឈានទៅបញ្ចប់សង្រ្គាមពាណិជ្ជនេះ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតគណៈកម្មការមួយសម្រាប់ពិភាក្សាគ្នា ដើម្បីជំរុញឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគ្នា។ យោងតាមសារព័ត៌មានរស្មីកម្ពុជា បានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ បានលើកឡើងថា ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មមួយ ជាមួយចិនដែលត្រូវបាន​គេរំពឹងថានឹងជំរុញការនាំចេញពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងបន្ថយភាពតានតឹងនៃជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន លោក លីវ ហឹ និងប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក បង្ហាញកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខានៅសេតវិមាន ដោយលោកត្រាំ បាននិយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ «កែកំហុសពីអតីតកាល»។

យោងតាមសារព័ត៌មានស៊ីអិនអិន (CNN News) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ បានឱ្យដឹងថា ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរ កិច្ចព្រមព្រៀងនៃប្រទេសទាំងពីរតម្រូវឱ្យមានការកែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធចំពោះរបបសេដ្ឋកិច្ច​និងពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសចិនក្នុងវិស័យកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា កសិកម្ម សេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ ព្រមទាំងរូបិយប័ណ្ណនិងការប្តូរប្រាក់បរទេស។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការទិញទំនិញ និងសេវាកម្មរបស់​អាម៉េរិកចំនួន ២០០ ពាន់លានដុល្លារបន្ថែមទៀតក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ។ លើសពីនេះទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏អំពាវនាវឱ្យប្រទេសចិនទិញផលិតផលកសិកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន ៣២ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខដែរ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត បើតាមសារព័ត៌មាន The New York Time ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ប្រទេសចិននឹងកាត់បន្ថយ​ពន្ធលើទំនិញផលិតនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលមានតម្លៃ ៧៥ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលជាជំហានមួយ បង្ហាញ​ពី​ចេតនារបស់ខ្លួនក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រំា។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានយល់ព្រមកាត់បន្ថយ​ពន្ធលើទំនិញដែលផលិតដោយចិនមានតម្លៃ ១២០ ពាន់លានដុល្លារដែលជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។ ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុចិនបាននិយាយថា ខ្លួននឹងកាត់បន្ថយពន្ធពាក់កណ្តាលដែលខ្លួនបានដាក់កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ លើរថយន្តរបស់អាម៉េរិក ប្រេងឆៅ សណ្តែកសៀង និងទំនិញផ្សេងទៀត។ ការកាត់បន្ថយពន្ធនឹងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២០។

សរុបសេចក្តីមក សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ពិតជាមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លា ដែលបណ្តាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសទាំងពីរ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់អាស៊ី។ ជាការណ៍ពិត ប្រសិន​បើ​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្មនេះនៅតែបន្តក្នុងរយៈពេលវែង វាមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យមានវិបត្តិដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដែលជាដៃគូរពាណិជ្ជកម្ម​របស់ប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនោះទេ ប៉ុន្តែ វាក៏អាចបង្កឱ្យមានវិបត្តិនិងជម្លោះផ្សេងៗទៀតកើតឡើងផងដែរ។ ដូច្នេះ ការអត់ធ្មត់ និងការថយក្រោយមួយជំហានម្នាក់រវាងប្រទេសតួអង្គជម្លោះទាំងពីរ ដើម្បីស្វែងដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និង​ការយោយល់ក្នុងបំណងបញ្ចប់សង្គ្រាម គឺជារឿងចាំបាច់ដែលត្រូវធ្វើជាអាទិភាព។ បើមិនដូច្នោះទេ ហានិភ័យធំៗដែលស្មានមិន​ដល់នឹងអាចកើតឡើងលើប្រទេសទាំងពីរ ប្រទេសក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូល៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 11:44 AM

«ទិវាវប្បធម៌ជាតិ៣មីនា» ដោយ៖ លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 11:38 AM

«ផែនការសន្តិភាពមជ្ឈឹមបូព៌ា» ដោយ៖ ធន ឆាយពិសិដ្ឋ មន្រ្តីស្រាវជ្រាវនៃនាយកដ្ឋាននយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ

ផែនការសន្តិភាពដែលមានកម្រាស់៨០ទំព័រនេះ មានខ្លឹមសារប្រមាណ៥០ទំព័រទាក់ទងនឹងការដោះស្រាយបញ្ហា «រដ្ឋពីរ» អ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន ដែលមានការប៉ះទង្គិចគ្នារ៉ាំរ៉ៃជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ នៅក្នុងផែនការនេះ ប្រធា​នាធិបតីអាម៉េរិកស្នើឱ្យរៀបចំបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យប៉ាឡេស្ទីន ដែលមានរដ្ឋធានីស្ថិតនៅមួយចំណែកនៃភាគខាងកើតយេរ៉ូ​សាឡឹម មានអំណាចក្នុងការគ្រប់គ្រងដែនដីដែលមានផ្ទៃដីច្រើនជាងទ្វេរដងធៀបនឹងបច្ចុប្បន្ននិងអាចកសាងផ្លូវក្រោមដីតភ្ជាប់វេសបែងជាមួយនឹងហ្គាហ្សា ប៉ុន្តែប៉ាឡេស្ទីនត្រូវតែទទួលស្គាល់យេរ៉ូសាឡឹមជារដ្ឋធានីរបស់អ៊ីស្រា​អែល រីឯ អ៊ីស្រាអែល ត្រូវបានអាម៉េរិកទទួលស្គាល់តំបន់តាំងទីលំនៅរបស់ខ្លួនដែលបានកសាងនៅលើដែនដីដែលដណ្ដើមកាន់កាប់បានពីប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់វេសបែង ដែលត្រូវគេមើលឃើញថាខុសនឹងច្បាប់។

នៅក្នុងជំនួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហូ នៅសេតវិមាន កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ កន្លងមក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានប្រកាសផែនការសន្តិភាពនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា ដោយមានខ្លឹមសារសំខាន់គឺ សំណើដំណោះស្រាយបញ្ហា «រដ្ឋពីរ» សម្រាប់អ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន។ លោកត្រាំ អះអាងថា សំណើនេះជា «កិច្ចព្រមព្រៀងប្រចាំសតវត្សរ៍» និងជា«ឱកាសជាប្រវត្តិសាស្រ្ត» ដើម្បីឱ្យប៉ាឡេស្ទីនរៀបចំបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យ ហើយបានដាស់តឿនថា ប៉ាឡេស្ទីន ត្រូវតែសម្រេចឱ្យបាននូវ «លក្ខខណ្ឌសម្រាប់ជារដ្ឋ» មុនបង្កើត «ដែនដីនៅក្នុងរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននាពេលអនាគត» ដែលរួមបញ្ចូលទាំងការបញ្ចប់«សកម្មភាពរបស់ក្រុមហាម៉ាស់» និងការបញ្ចប់ការអុជអាលប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការឆ្លើយតបរបស់ប៉ា​ឡេស្ទីន ពិភពអារ៉ាប់ និងពិភពលោក បែរជាមានភាពខុសៗគ្នា។

មែនទែនទៅ វាហាក់ដូចជាផលិតផលចាស់ ដែលបំពាក់យីហ៊ោថ្មីប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកវិភាគជាច្រើនមើលឃើញថា ទាំងសំ​ណើ​ដំណោះស្រាយបញ្ហាដ៏សំខាន់បំផុតនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា ទាំងវិធានរបស់យេរ៉ូសាឡឹម តំបន់តាំងលំនៅរបស់ជន​ជាតិជីហ្វ និងដែនដីដែលត្រូវដណ្ដើមកាន់កាប់ សុទ្ធតែជារឿងចាស់ៗ ហើយផែនការសន្តិភាពនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា គឺគ្រាន់តែជាការបន្តជំហានដែលប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់អនុវត្តរួចមកហើយ ដូចជាការទទួលស្គាល់ក្រុងយេរ៉ូសាឡឹមជារដ្ឋធានីរបស់អ៊ីស្រាអែលកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧, ការផ្លាស់ស្ថានទូតអាម៉េរិកពីតែលអាវីវ ទៅកាន់ក្រុងយេរ៉ូសាឡឹមកាល​ពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨, ការទទួលស្គាល់តំបន់ខ្ពង់រាបហ្គោឡាន់ (Golan) ថាស្ថិតនៅក្រោមអធិបតេយ្យភាពរបស់អ៊ី​ស្រាអែលកាលខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ និងចុងក្រោយបំផុតគឺគាំទ្រអ៊ីស្រាអែលក្នុងការកសាងតំបន់តាំងលំនៅរបស់ជន​ជាតិជីហ្វនៅវេសវបែង ដែលជាតំបន់ដណ្ដើមកាន់កាប់បានពីប៉ាឡេស្ទីន កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០១៩។ ជំហរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកទាំងនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាភាពលម្អៀងទៅរកអ៊ីស្រាអែល ហើយជំហរនេះក៏ត្រូវបានជំទាស់ដោយប៉ាឡេស្ទីននិងប្រទេសផ្សេងៗនៅអារ៉ាប់ ក៏ដូចជាពិភពលោក ហើយវាក៏ជាឧបសគ្គដ៏ធំដែលរារាំងដំណើរសន្តិភាពនៅមជ្ឈឹមបូព៌ាដែរ។

កាលពីថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ សន្និបាតអារ៉ាប់ (AL) បានចេញសេចក្ដីប្រកាសជាផ្លូវការដោយជំទាស់នឹងផែនការសន្តិភាពរបស់ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដោយសារតែ «អយុត្តិធម៌» ចំពោះជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន ហើយក៏មិនឆ្លើយតបចំពោះសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងបំណងប្រាថ្នារបស់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនដែរ។ ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក មតិផ្សេងៗនៃការប្រ​ជុំកំពូលអារ៉ាប់ ដាក់ឱ្យយេរ៉ូសាឡឹមខាងកើតជារដ្ឋធានីរបស់ប៉ាឡេស្ទីនដែលឯករាជ្យ ដោយមានបន្ទាត់ព្រំដែនដែលត្រូវបានកំណត់មុនសង្រ្គាមឆ្នាំ១៩៦៧ ហេតុដូចនេះទើបបណ្ដាមេដឹកនាំអារ៉ាប់អះអាងថា មិនរួមដៃនឹងសហរដ្ឋអា​ម៉េរិកដើម្បីអនុវត្តផែនការនេះទេ រីឯខាងប៉ាឡេស្ទីន មានឥរិយាបថកាន់តែដាច់ខាត ដោយចោទសហរដ្ឋអាម៉េរិកជាច្រើនសារថា កំពុងបំផ្លាញដំណើរសន្តិភាពតាមរយៈការប្រកាសផែនការ«ដែលគ្មានទំនួលខុសត្រូវ» និង«ខ្វះចក្ខុវិ​ស័យ»។

នៅក្នុងការប្រជុំបន្ទាន់នៅក្រុង Jeddah ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នៅថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ អង្គការសហប្រតិបត្តិការអ៊ិស្លាម (OIC) ដែលមានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន៥៧ប្រទេស ជាតំណាងឱ្យមូស្លីមទូទាំងពិភពលោកជាង១ពាន់៥រយលាននាក់ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជំទាស់នឹងផែនការសន្តិភាពមជ្ឈឹមបូព៌ារបស់ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ហើយថែមទាំងជំរុញឱ្យប្រទេសជាសមាជិក កុំគាំទ្រការអនុវត្តផែនការនេះ។

ជំហររបស់ពិភពលោកបង្ហាញឱ្យឃើញថា ឥរិយាបថរបស់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន និងពិភពអារ៉ាប់ ជាអ្វីដែលមិនពិបាកយល់ទេ ហើយវាបង្ហាញឱ្យឃើញថា ផែនការសន្តិភាពមជ្ឈឹមបូព៌ារបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកមិនអាចទៅរួចទេ ក្នុងសេច​ក្ដីប្រកាសជាផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ អនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប (EC) និងតំណាងជាន់ខ្ពស់ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយសន្តិសុខនិងកិច្ចការបរទេសរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ចូសេប បូរែល (Josep Borrel) បានអះ​អាងថា ផែនការសន្តិភាពថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក នឹងមិនអាចទទួលបានជោគជ័យទេ បើគ្មានការគាំទ្រពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ដែលរួមទាំងជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន និងពិភពអារ៉ាប់។ សេចក្ដីប្រកាសនេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា អឺរ៉ុបគ្មានភាពជឿជាក់ចំពោះផែនការសន្តិភាពរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកមួយនេះទេ។

ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អ្នកវិភាគជាច្រើននាក់យល់ឃើញថា សំណើដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់តាំងលំនៅរបស់ជនជាតិជីហ្វរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ចំណាត់ការរដ្ឋពីរដែលទទួលបានការគាំទ្រពីបណ្ដាប្រទេសនានាជាយូរមកហើយ មានន័យថា «កិច្ចព្រមព្រៀងប្រចាំសតវត្សរ៍» របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានៅមជ្ឈឹមបូព៌ា មិនស្របនឹងដំណើរសន្តិភាពរបស់ប្រជាជាតិពិភពលោកកំពុងប្រកាន់ខ្ជាប់ក្នុងការនាំប៉ាឡេស្ទីននិងអ៊ី​ស្រាអែលត្រឡប់មកតុចរចារទេ ដូចនេះ ផែនការដែលមានភាពលម្អៀងទៅភាគីម្ខាងនិងអយុត្តិធម៌ នឹងមិនអាច​បោះជំហានទៅមុខបានទេ គឺមានតែធ្វើឱ្យមជ្ឈឹមបូព៌ាដែលមានភាពច្របូកច្របល់និងស្មុគស្មាញខ្លាំងស្រាប់ទៅហើយនោះ ឱ្យកាន់តែជ្រៅនិងជាប់គាំងខ្លាំងឡើង។

នៅពីក្រោយនៃផែនការនេះ ក្រុមអ្នករិះគន់ សង្ស័យអំពីពេលវេលានៃការបង្ហាញផែនការនេះ។ ពួកគេសង្ស័យថា វាជា​ឧបាយកលដើម្បីអំពាវនាវដល់ចលនាអ្នកតាំងទីលំនៅអ៊ីស្រាអែលដែលអភិរក្សនិយម និងអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា​នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះថាពួកគេទាំងពីរសុទ្ធតែត្រូវឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខដូចគ្នា។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានប្រកាសនៅក្រុងយេរ៉ូសាឡឹមជារដ្ឋធានីនៃប្រទេសអ៊ីស្រាអែល មិនមានអ្វីលើសពីក្តីសុបិនមួយដែលគំរាមកំហែងដល់សន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់នេះទេ។ សន្តិភាពយូរអង្វែងក៏នឹងមិនអាចសម្រេចបានឡើយ ប្រសិនបើផលប្រយោជន៍លម្អៀងទៅភាគីណាមួយ៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

  ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020 ម៉ោង 10:08 AM