រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

កិច្ចប្រជុំស្ដីពីការរៀបចំជំនួបពិភាក្សាស្ដីពី «បទពិសោធនិងបញ្ហាគោលការណ៍ក្នុងការប្រើ អក្សរឡាតាំងសម្រាប់កត់សូរភាសាខ្មែរ»

កាលពីព្រឹក ថ្ងៃអង្គារ ២រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម បានបើកកិច្ចប្រជុំស្ដីពីការរៀបចំជំនួបពិភាក្សាស្ដីពី «បទពិសោធនិងបញ្ហាគោលការណ៍ក្នុងការប្រើ អក្សរឡាតាំងសម្រាប់កត់សូរភាសាខ្មែរ»។ នៅក្នុងជំនួបពិភាក្សានេះ មានក្រសួងចំនួន១០បានចូល រួមដើម្បីពិភាក្សាលើគោលការណ៍បណ្ដោះអាសន្នក្នុងការសរសេរអក្សរខ្មែរជាអក្សរឡាតាំង។

នៅក្នុងជំនួបលើកទី១នេះ សមាជិកទាំងអស់បានពិភាក្សាលើតារាងស្រៈដែលមាននៅក្នុង គោលការណ៍បណ្ដោះអាសន្នក្នុងការសរសេរអក្សរខ្មែរជាអក្សរឡាតាំង ដោយសមាជិកទាំងអស់បាន ពិភាក្សាបញ្ហាចំនួនពីរ៖

១- ពិចារណាអំពីសញ្ញាវណ្ណយុត្តចំនួនបីគឺ ទី១ «accent aigu» ប្រើសញ្ញា «’» ទី២ «accent grave» ប្រើសញ្ញា «`» និងទី៣«accent circonflexe» ប្រើសញ្ញា«^» ថាតើត្រូវរក្សាទុកឬលុបចេញ។

២-ពិចារណាអំពីការផ្គុំអក្សរឡាតាំងដើម្បីកត់សូរស្រៈខ្មែរ។

ក្រោយពីកិច្ចពិភាក្សាពីបញ្ហាទាំងពីរនេះចប់ ឯកឧត្តមប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរបានទុកលទ្ធភាពឱ្យសាមីក្រសួងនីមួយៗយកទៅពិចារណា ដើម្បីយកលទ្ធផលមកពិភាក្សានៅជំនួបលើក ក្រោយទៀត។

RAC Media

ប្រភព៖ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ

  ថ្ងៃអង្គារ, 07 កក្កដា 2020 ម៉ោង 06:45 AM

ជីធម្មជាតិក្នុងតម្រូវការដាំដុះបន្លែ ដោយ៖ យិន ពោ

RAC Media

ប្រភព៖ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

  ថ្ងៃអង្គារ, 07 កក្កដា 2020 ម៉ោង 07:03 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា អញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន

ភ្នំពេញ៖ នាវេលាម៉ោង១១:៣០នាទី ព្រឹកថ្ងៃអង្គារ៍ ២រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំជូត ព.ស. ២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានអញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធនិងនាំយកនូវកម្រងផ្កាទៅជូនសពព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន ដែលបានទទួលមរណភាពដោយជរាពាធ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅនេះ។

អមអំណើរក្នុងឱកាសអញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធនិងនាំយកនូវកម្រងផ្កាទៅជូនសពព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន រួមមាន ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នុត សម្បត្តិ ប្រធានវិទ្យាស្ថាន ជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ខែក វីរៈ នាយកខុទ្ធកាល័យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមួយចំនួនទៀត។

ថ្លែងក្នុងឱកាសអញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធនិងនាំយកនូវកម្រងផ្កាទៅជូនសពព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍សម្ដែងនូវសមានចិត្តសោកស្ដាយចំពោះការបាត់បង់ នូវព្រឹទ្ធាចារ្យដែលបានចូលរួមចំណែកនិងលះបង់កម្លាំងកាយ ចិត្ត និងប្រាជ្ញាយ៉ាងធំធេងក្នុងវិស័យវប្បធម៌ និងសិល្បៈនាពេលកន្លងមក។ ការបាត់បង់លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ គឺជាការបាត់បង់ធនធានប្រកបដោយសមត្ថភាពនិងពោរពេញដោយបទពិសោធរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏ដូចជាសង្គមជាតិទាំងមូល។ ទោះជាយ៉ាងណា ស្នាដៃ និងគុណបំបាច់របស់លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ នឹងនៅតែបន្តដក់ជាប់នៅក្នុងការចងចាំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសិស្ស និស្សិតដែលធ្លាប់ទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលពីលោកព្រឹទ្ធាចារ្យនាពេលកន្លងមក។

សូមជម្រាបថា លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន គឺជាអតីតសាស្ត្រាចារ្យនៃសាលាភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ និងក្រោយចូលនិវត្តន៍ លោកព្រឹទ្ធាចារ្យបានចូលរួមនិងជួយជំរុញការងារក្នុងវិស័យវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ ក្នុងអំឡុងពេលដែលលោកព្រឹទ្ធាចារ្យចូលរួមចែករំលែកបទពិសោធ និងចំណេះដឹង ក៏ដូចជាការបំពេញការងារក្នុងវិស័យវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកព្រឹទ្ធាចារ្យបានបង្កើតនិងចែករំលែកនូវស្នាដៃនិងចំណេះដឹងជាច្រើនក្នុងវិស័យនេះដល់សហការី និងជាពិសេសទៅទៀត លោកព្រឹទ្ធាចារ្យបានចូលរួមបណ្ដុះបណ្ដាលនូវធនធានមនុស្សដែលប្រកបដោយចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីផ្ទេរ ថែរក្សា និងបង្កើតនូវវប្បធម៌បន្តវេននូវចំណេះដឹងអំពីវប្បធម៌ និងសិល្បៈដែលលោកព្រឹទ្ធាចារ្យមាន ទៅកាន់មនុស្សជំនាន់ក្រោយឱ្យជួយថែរក្សា ការពារ និងបន្តការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាបន្តទៀត។

សពលោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡោ សាន ត្រូវបានដង្ហែរពីចេញគេហដ្ឋានរបស់លោកនៅវេលាម៉ោង១២:៣០នាទី ថ្ងៃត្រង់ ថ្ងៃអង្គារ៍ ២រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំជូត ព.ស. ២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ទៅកាន់វត្តទួលសុវណ្ណារាម ហៅវត្តទួលសង្កែ ក្នុងសង្កាត់ទួលសង្កែ ខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 07 កក្កដា 2020 ម៉ោង 03:41 PM

រំឭក ដើម្បីការចងចាំ! ...«ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ៖ ក្ដីរំភើប ដែលបញ្ចប់ដោយការឈឺចាប់»...

នៅថ្ងៃទី០៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ដំណឹងល្អនេះ បានផ្សព្វផ្សាយភ្លាមៗនៅទូទាំង ប្រទេសតាមរយៈបណ្ដាញទូរទស្សន៍ CTN។ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូបនៅទូទាំងប្រទេស បានសម្ដែងនូវក្ដីរំភើប និងសប្បាយរីករាយយ៉ាងក្រៃលែង។ គ្រប់វត្ដអារ៉ាមបានទូងស្គរ ដើម្បីអបអរសាទរផងដែរ។

សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានសម្ដែងការអបអរសាទរ ចំពោះការចុះ ប្រាសាទព្រះវិហារចូលទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៃអង្គការយូណេស្កូ។ ក្នុងសារមួយផ្ញើ ជូនជនរួមជាតិ នៅថ្ងៃអង្គារ ទី ០៨ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ គឺមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីអង្គការយូណេស្កូ បានសម្រេចដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈរបស់ខ្មែរ ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក សម្ដេច បានចាត់ទុកការចុះបញ្ជីនេះថា គឺជាមោទនភាពថ្មីមួយទៀត សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

សម្ដេច បានបន្ដថា នេះជាបេតិកភណ្ឌខ្មែរទី៤ហើយ ដែលត្រូវបានទទួលលក្ខន្ដិកៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ និងថ្លៃថ្នូរនេះ បន្ទាប់ពីប្រាសាទអង្គរវត្ដ ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដូចគ្នាដែរ នៅឆ្នាំ១៩៩២ របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ (របាំព្រះរាជទ្រព្យ) ត្រូវបានបញ្ចូលជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ នៅ ឆ្នាំ២០០៣ និងល្ខោនស្បែកធំ នៅឆ្នាំ២០០៥ កន្លងទៅ។

នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត នាទីស្ដីការក្រសួងការបរទេស ឯណោះវិញនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនោះដែរ ឯកឧត្ដម ហោ ណាំហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី រដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្ដិការអន្ដរជាតិ បានបង្ហាញនូវក្ដីសប្បាយរីករាយយ៉ាងខ្លាំង។ ឯកឧត្ដម បានថ្លែងថា “នេះជាជោគជ័យមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្ដែ អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺថា វាជាជោគជ័យនៃអារ្យធម៌ខ្មែរ”។

ក្រុមនិស្សិត និងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្រុងភ្នំពេញ បានគ្រវីទង់ជាតិកម្ពុជានៅតាមវិថីនានា ដើម្បីអបអរការបញ្ចូលប្រា សាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ពួកគេបានចាត់ទុកថា វាជាថ្ងៃសប្បាយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។

ស្របពេលដែលរាជធានីភ្នំពេញ កំពុងតែប្រារឰពិធីអបអរសាទរយ៉ាងសប្បាយរីករាយ ចំពោះការបញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ ផ្ទៃមេឃនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារស្រទំមិនមានកម្ដៅក្ដៅឡើយ ដោយគេសង្កេតឃើញមានថ្ងៃបាំងឆត្រកើតមាន ខណៈពេលមានការចាក់ផ្សាយសាររបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រីនៃព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជា។ កាសែតកោះសន្ដិភាព បានសរសេរថា ថ្ងៃបាំងឆត្រនោះបានរះមូលក្រឡង់ និងច្បាស់ក្រឡែត នៅ ពេលដែលប្រជាជនទូទាំងក្រុងភ្នំពេញ កំពុងតែប្រារឰពិធីអបអរសាទរនៅគ្រប់ទីកន្លែង។ មតិខ្លះគិត ថា នេះគឺជាមហិទ្ធិឫទ្ធិរបស់ប្រាសាទព្រះវិហារ បញ្ចេញឫទ្ធិអំណាច ដែលជាដួងព្រលឹងជាតិយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ក្រៅពីពេលព្រឹកដែលមានថ្ងៃបាំងឆត្រនោះ នៅពេលរសៀល ក៏មានភ្លៀង មួយមេធំបានធ្លាក់ស្រោចស្រពមកលើទីក្រុងភ្នំពេញផង ដែរ ហាក់ដូចជាព្រះភិរុណ បានចូលរួមអបអរសាទរការបញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភព លោកជាមួយប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែរ។ ភ្លៀងបានធ្លាក់រហូតដល់ពេលយប់ ខណៈដែលមានការប្រគុំតន្ដ្រីនៅរមណីយដ្ឋានវត្ដភ្នំ ដែលសាលាក្រុងភ្នំពេញបានរៀបចំឡើង ដើម្បីអបអរសាទរព្រឹត្ដិការណ៍ជាប្រវត្ដិសាស្ដ្រនេះ។

ថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ប្រទេសកម្ពុជាបាន រៀបចំពិធីទទួលពិធីស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្ដៅជូនចំពោះគណៈ ប្រតិភូអញ្ជើញមកពីចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់អង្គការយូណេស្កូ លើកទី៣២ នៅទីក្រុងកេបិក ប្រទេសកាណាដា ដែលដឹក នាំដោយឯកឧត្ដម សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី រដ្ឋមន្ដ្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី។

មួយថ្ងៃក្រោយមក គឺនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ ទាហានឈុតខ្មៅសៀមបានសម្រុកចូលមកក្នុងទឹកដីខ្មែរដោយចូលមកនៅក្នុង “វត្ដកែវសិក្ខាគីរីស្វារៈ” ហៅ “វត្ដ ប្រាសាទ”។ ការលើកទ័ពចូលក្នុងវត្ដ ដែលជាទឹកដីខ្មែរនេះ គឺ ជាការឈ្លានពានមកលើអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្មែរ និងបង្កឱ្យមានភាពតានតឹងនៅតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។

អំពើឈ្លានពានដ៏កម្រោលនេះ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ មានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង និងបានថ្កោលទោសយ៉ាងពេញទំហឹង។ នៅយប់ថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ នោះ ប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយការរំលោភបំពានរបស់ទាហានឈុតខ្មៅ សៀមមក លើអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្ដរជាតិកម្ពុជា បានចេញចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយបានចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់ទាហានឈុតខ្មៅសៀម រំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះ អធិបតេយ្យភាព និង    បូរណភាពដែនដីស្របច្បាប់របស់ព្រះរាជាចក្រកម្ពុជា ក៏ដូចជាច្បាប់អន្ដរជាតិ ហើយក៏ជាការប្រមាថយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះប្រជាជាតិកម្ពុជា។

ទាហានឈុតខ្មៅថៃមិនត្រឹមតែមិនបានដកថយចេញពីវត្ដ កែវសិក្ខាគិរីស្វារៈប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងលើកទ័ពជាច្រើនចូលមក បន្ថែមជាបន្ដបន្ទាប់ និងបានប្រកាសជាឯកត្ដោភាគីថា វត្ដកែវ សិក្ខាគិរីស្វារៈ និងតំបន់ជុំវិញជាទឹកដីរបស់ខ្លួនទៀតផង។ ទោះ ជាយ៉ាងណាក្ដី ពុំមានការផ្ទុះអាវុធណាមួយនោះទេ ហើយដំណោះស្រាយជាច្រើន ត្រូវបានធ្វើឡើងតាមការចរចាក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី តែមិនសូវបានលទ្ធផលជាដុំកំភួននោះទេ ហើយសភាពការណ៍ ក៏មិនបានវិលត្រឡប់ដូចមុនថ្ងៃទី ១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨នៅឡើយ     គឺមានតែការចរចាម្ដងហើយម្ដងៀតតែប៉ុណ្ណោះ...! រាជរដ្ឋាភិបាលយល់ឃើញថា គ្មានដំណោះស្រាយអ្វីប្រសើរជាងការចរចាគ្នានោះទេ ប៉ុន្តែដំណើរការចរចាមានល្បឿនដូចរ៉ូឡូកិនថ្នល់ ។ ទីបំផុតការប្រយុទ្ធគ្នារវាងវីរកងទ័ពស្នេហាជាតិ និងទាហានឈ្លានពានសៀម បានផ្ទុះឡើងជាបន្តបន្ទាប់ដោយ ជៀសមិនរួច៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

  ថ្ងៃអង្គារ, 07 កក្កដា 2020 ម៉ោង 11:41 AM

«ជប៉ុនមានបំណងរៀបចំបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ បច្ចេកវិទ្យាមនុស្សយន្ត និងបញ្ញាសិប្បនិមិ្មត(AI) នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា »

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ១រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាមនុស្សយន្ត និងបញ្ញាសិប្បនិមិ្មត(Artificial Intelligence ) Qibi Tech Co., Ltd. របស់ជប៉ុន តាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ (Video Conference) ដើម្បីសិក្សាលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្តីពី ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នា ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកវិទ្យាមនុស្សយន្ត និងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

នៅក្នុងឱកាសពិភាក្សាការងារតាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ (Video Conference) នៅក្នុងសាលប្រជុំក្រវាន់ អគារ F នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានៅពេលរសៀល ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាមនុស្សយន្ត និងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) Qibi Tech របស់ជប៉ុនបានពិភាក្សាគ្នាអំពី ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នា ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកវិទ្យាមនុស្សយន្ត និងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត(Artificial Intelligence - AI) ដែលនឹងរៀបចំនៅក្នុងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នាពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ ក្រោមការគាំទ្រពីទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៃប្រទេសជប៉ុន (JICA)។

ក្នុងជួបពិភាក្សាការងារដោយផ្ទាល់ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុន Qibi Tech ដែលមានទីស្នាក់ការកន្លែងក្នុងទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន តាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ (Video Conference) ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនបានឯកភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នា នាពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ។

សូមបញ្ជាក់ថា បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (Artificial Intelligence) គឺជាផ្នែកមួយនៃវិទ្យាសាស្រ្តកុំព្យូទ័រដែលអាចបង្កើតនូវម៉ាស៊ីន ឬមនុស្សយន្តមួយវៃឆ្លាតដែលអាចធ្វើការ និងឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការការងារដូចមនុស្ស។ ចំណុចសំខាន់របស់ IA គឺរួមបញ្ចូលដោយការសរសេរកូដកុំព្យូរទ័រ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា។ បច្ចុប្បន្ននេះ IA បានក្លាយជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃឧស្សាហកម្មបច្ចេកវិទ្យា៕

RAC Media| រឿន ភារុន

  ថ្ងៃចន្ទ, 06 កក្កដា 2020 ម៉ោង 07:50 PM

របាយការណ៍នៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវស្តីពី «ការពិនិត្យគុណភាពទឹកនៅភ្នំគូលេន» ឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប

  ថ្ងៃចន្ទ, 06 កក្កដា 2020 ម៉ោង 11:57 AM

ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី៥-៦ កក្កដា ១៩៩៧

តាមប្រសាសន៍របស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលបានបង្ហាញនៅក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុក កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដានេះ ក្រុមការងារយើងសូមលើកយកមកចែកផ្សាយជូនទាំងស្រុង ដូចខាងក្រោមថា៖

«ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះ កាលពី២៣ឆ្នាំមុន ស្ថិតនៅក្នុងការចងចាំរបស់ខ្ញុំនៅឡើយ។ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៥ កក្កដា ១៩៩៧ ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរ​ពីផ្សារមាន់អាំងឆ្ពោះទៅកាន់ម្តុំសំណង់១២ ខ្ញុំមានការងឿងឆ្ងល់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះវត្តមានកងទ័ពដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់រាយ​បណ្តាក់គ្នាតាមដងផ្លូវ ដែលមានលក្ខណៈប្រុងជើងការត្រៀមប្រយុទ្ធជានិច្ច។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមចែករំលែកអត្ថបទពាក់ព័ន្ធនឹងព្រឹត្តិការណ៍ខាងលើ ដើម្បីទុកជាការចងចាំ។

សភាពការណ៍ដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានឈានទៅដល់ភាពតានតឹងបំផុតនៅក្នុងអំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៧។ ដោយ​ឡែក ភូមិសាស្ត្រមួយចំនួននៅក្នុងខណ្ឌដង្កោ ដែលស្ថិតនៅក្នុងបន្ទាយសុវត្ថិភាពតាំងកសាងនៃកងរក្សាព្រះអង្គ ប្រជាជន​នៅទីនោះមានការភ័យរអា ព្រោះស្ទើរតែរៀងរាល់ថ្ងៃ កងវរសេនាតូចជាច្រើនក្រុមរបស់បន្ទាយតាំងកសាងបានប្រកាស​អាសន្ន ចេញល្បាតក្នុងលក្ខណៈត្រៀមជាប់ជានិច្ច ក្នុងរង្វង់ចម្ងាយពី១គីឡូម៉ែត្រទៅ២គីឡូម៉ែត្រ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានចាប់​ផ្តើមបង្ខំឱ្យគណៈកម្មការចម្រុះដោះស្រាយបាតុភាពមិនប្រក្រតីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចាត់វិធានការចុះត្រួតពិនិត្យ។

គ្មាននរណាអាចស្មានដល់ថា មានការផ្ទុះអាវុធដ៏ធំនៅក្រុងភ្នំពេញដូច្នេះទេ។ បន្ទាប់ពីកម្លាំងដែលមានភក្តីភាពនឹង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោះស្រាយកម្លាំងអណាធិបតេយ្យនៅព្រែកតាទែនក្នុងស្រុកពញាឮតាម បណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥ និងដោះស្រាយកម្លាំងអណាធិបតេយ្យនៅក្បែរវត្តភ្នៀត ស្រុកអង្គស្នួលមក សម្តេច ហ៊ុន សែន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅព្រឹកថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយបានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅពេលនោះ គឺរៀបចំឡើងដើម្បីការពារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពជូនប្រជាជន និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានទាំងឡាយរបស់រដ្ឋ ពីព្រោះកន្លងមក មានកើតឡើងនូវអំពើល្មើសច្បាប់មួយចំនួនដែលនាំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជនទាំងមូល។

ដោយអនុវត្តតាមស្មារតីនៃបទបញ្ជារបស់សហអគ្គបញ្ជាការកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩៧ និងសេចក្តីប្រកាសរបស់គណៈកម្មការចម្រុះនៃរាជរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបាតុភាពមិនប្រក្រតីចុះថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៧ ព្រមទាំងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សម្តេច ហ៊ុន សែន កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជ បានចុះបង្ក្រាបកម្លាំងដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចនៅចំណុចមួយចំនួន ដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិចរាជធានីភ្នំពេញ ជាពិសេស ម្តុំផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ អូរបែកក្អម និងផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ម្តុំសំណង់១២ ដែលស្ថិតនៅខាងត្បូងអតីតមន្ទីរពេទ្យលោកសង្ឃ។

តាមរបាយការណ៍របស់លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការរងកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃ ប្រទេស ដែលទទួលភារៈដឹកនាំកម្លាំងមួយផ្នែក ដើម្បីបង្ក្រាបកម្លាំងដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នោះបានឱ្យដឹងថា ដំបូងឡើយកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានគម្រោងផ្ទុះអាវុធ ឬចាប់ខ្លួនលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ លោក ចៅ សម្បត្តិ ទេ គឺមានគម្រោងតែដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ ដែលធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបានដកអាវុធនៅបន្ទាយស្រែអំពិល (អង្គស្នួល) រួចមក។ បន្ទាប់ពីនោះនឹងធ្វើការដកហូតអាវុធនៅផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ និងផ្ទះអស់លោកមួយចំនួនទៀតនៅក្នុងសំណង់១២ ដែលមានអាវុធខុសច្បាប់ជាច្រើននៅទីនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលចូលទៅដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ ក៏មានការផ្ទុះអាវុធបាញ់សម្រុកមកលើកម្លាំង រាជរដ្ឋាភិបាលវិញយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅវេលាម៉ោង៣រសៀលក្នុងថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលជាពេលវេលាចាប់ផ្តើមផ្ទុះសង្គ្រាមនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប៉ែកខាងលិចធ្វើឱ្យកក្រើករាជធានីភ្នំពេញទាំងមូល។

លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងទៀតថា នៅវេលាម៉ោង៣រសៀលនាថ្ងៃនោះ (ថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧) កម្លាំងរបស់លោកសហការជាមួយកម្លាំងខណ្ឌឫស្សីកែវ មានភារកិច្ចចូលដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ តែត្រូវកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ គប់គ្រាប់បែក និងបាញ់កាំភ្លើង បេ-៤០ និង កាំភ្លើង DK ទៅលើកម្លាំងរបស់លោកមុន ក្នុងពេលដែលលោកកំពុងទាក់ទងតាមវិទ្យុទាក់ទង និងតាមឧគ្ឃោសនាសព្ទ។ នៅពេលដែលកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ ប្រហែល ១០០នាក់បាញ់ទៅលើកម្លាំងរបស់លោក ហើយកម្លាំងរបស់លោកក៏បាញ់តបតការពារខ្លួនវិញ បង្កើតបានជាការប្រយុទ្ធគ្នានៅពេលនោះទៅ។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ការប្រយុទ្ធគ្នានៅម្តុំផ្ទះ ចៅ សម្បត្តិ អូរបែកក្អម និងនៅផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ សំណង់១២ បានបន្តយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ កងកម្លាំងអន្តរាគមន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបញ្ជូនមកពីភូមិភាគ៣ ភូមិភាគ២ ពីអង្គភាព ង៧០ ពីអង្គភាពឆ័ត្រយោង ពីយោធភូមិភាគពិសេស ដើម្បីជួយដល់កម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងទប់ទល់យ៉ាងត្រដាបត្រដួសជាមួយនឹងកម្លាំង ដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ កម្លាំងទាំងនោះមួយចំនួនដាក់នៅខាងត្បូង និងខាងលិចព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិពោធិចិនតុង និងវាយយកបន្ទាយតាំងកសាងនៅពេលដែលលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានបញ្ជាទ័ពឱ្យវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញ កម្លាំងមួយចំនួនទៀតយកទៅជួយទប់ម្តុំតោពីរ ត្រឡោកបែក ទំនប់ទួលគោក ដែលជាមុខព្រួញវាយលុករបស់កម្លាំងដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។

នៅវេលាម៉ោង ៩ព្រឹក ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា កម្លាំងរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នៅព្រលានយន្តហោះ និងនៅបន្ទាយតាំងកសាងបានចាប់ដៃគ្នាលើមហាវិថីសហព័ន្ធរូស្ស៊ី ហើយវាយលុកតម្រង់មកផ្សារពោធិចិនតុង និងឆ្ពោះមករាជធានីភ្នំពេញតាមផ្លូវសហព័ន្ធរូស្ស៊ី និងតាមផ្លូវដែក ដែលមានការគាំទ្រពីរថក្រោះ៦គ្រឿង និងមានកម្លាំងថ្មើរជើងប្រមាណ ៣០០ នាក់ ដើម្បីចាប់ដៃជាមួយកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ នៅអូរបែកក្អម និងកម្លាំងនៅសំណង់១២ ផ្ទះលោកញឹក ប៊ុនឆៃ និងវាយលុកចូលភ្នំពេញ។ ទិសដៅរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ គឺច្បាមកាន់អគ្គសេនាធិការក្រសួងការពារជាតិ កាន់កាប់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន ទៀតនៅក្រុងភ្នំពេញ។

ពេលដែលកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ វាយលុកឆ្ពោះមករាជធានីភ្នំពេញ កម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ ប៉ូលីស និងជីវពលរបស់ខណ្ឌដង្កោប្រមាណ ១០០ នាក់ ដែលមានកាំភ្លើងដៃនោះ មិនបានតបតជាមួយកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ដែលមានរថក្រោះ និងអាវុធទំនើបៗនោះទេ។ កម្លាំងទាំងនោះបានលាក់អាវុធ ដូរខោអាវ ហើយបណ្តោយឱ្យកម្លាំងលោកញឹក ប៊ុនឆៃ និង នួន ប៉ែត (នួន ប៉ែត ជាមេខ្មែរក្រហមភ្នំវល្លិ៍ ដែលបានសម្លាប់អ្នកទេសចរណ៍បរទេស៣នាក់គឺ ៖ បារាំង អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី) វាយលុកឆ្ពោះមកភ្នំពេញនោះ កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបានចូលកាន់កាប់ព្រលានយន្តហោះពោធិចិនតុង និងបន្ទាយតាំងកសាង ហើយធ្វើការបោសសម្អាតពីក្រោយកម្លាំងរបស់លោកញឹក ប៊ុនឆៃ។

លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការរងនៃអាវុធហត្ថផ្ទៃប្រទេសបានឱ្យដឹងថា ពេលដែល កម្លាំងរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ សម្រុកចូលពីពោធិចិនតុងដល់ពេទ្យលោកសង្ឃ និងត្រឡោកបែក គឺគ្មាន កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទប់ស្កាត់ទេ គឺមានតែទាហានយាមឃ្លាំង និងក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ ដែលបានរត់ចូលក្នុងក្រុងដែរ។ ចំណែកកម្លាំងរបស់លោកដែលដាក់ហ៊ុមព័ទ្ធផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ នោះក៏បានដកចេញយកមកដាក់នៅខ្សែត្រៀមត្រឡោកបែក ដើម្បីទប់ទល់កុំឱ្យកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ វាយចូលក្រុងបាន។ កម្លាំងរបស់លោក សៅ សុខា គ្មានកាំភ្លើងទប់ទល់ជាមួយរថក្រោះទេ ដោយសារតែលោកនឹកស្មានមិនដល់ថា លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ អាចនាំទ័ពវាយចូលភ្នំពេញ ទើបមិនបានបំពាក់អាវុធប្រឆាំងរថក្រោះដូច្នេះ។

ពេលដែលកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នួន ប៉ែត ចៅ សម្បត្តិ ចាប់ដៃគ្នាវាយលុកចូលភ្នំពេញ ដោយមានការគាំទ្រដោយរថក្រោះ ៦ គ្រឿងផងនោះ លោកសៅ សុខា បានចេញបញ្ជាឱ្យកម្លាំងរបស់លោកឱ្យលើក កាំភ្លើង DK-75 ដាក់លើផ្លូវ ដើម្បីបាញ់រថក្រោះ តែត្រូវកងកម្លាំងរថក្រោះ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ មកដល់ ហើយបរកិនកាំភ្លើងនោះបាក់ខ្ទេចអស់។ លោកក៏បានបញ្ជាឱ្យលើកកាំភ្លើង DK-82 មួយដើមទៀត បាញ់ទៅលើរថក្រោះត្រូវបីគ្រាប់ តែមិនឆេះ ហើយបែរកាណុងបាញ់ក្បួនរថយន្តលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ចំនួន៧គ្រឿង ដែលបរចូលតាមផ្លូវរថភ្លើងម្តងវិញ ធ្វើឱ្យបែកខ្ចាត់ខ្ចាយពីរថយន្តនោះ។

ការប្រយុទ្ធគ្នានៅសរមភូមិត្រឡោកបែក តោពីរ ជាប់នឹងសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញបានប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងស្វិតស្វាញចាប់តាំងពីម៉ោងដប់ព្រឹករហូតដល់ព្រលប់ ទើបស្ងប់វិញ។ ចាប់តាំងពីព្រលឹមទល់ព្រលប់ស្នូរកាំភ្លើងបានលាន់ឮឡើងកក្រើកទីក្រុងភ្នំពេញទាំងមូល។ នៅកន្លែងប្រយុទ្ធគ្នានៅម្តុំសំណង់១២ អូរបែកក្អម ទឹកថ្លា ភ្នំពេញថ្មី ត្រឡោកបែក គេឃើញភ្លើងឆេះមានផ្សែងខ្មួលខ្មាញ់អណ្តែតទៅលើអាកាស។ ប្រជាជនខ្លះ ដែលបានជាប់កុននៅក្នុងសមរភូមិ ត្រូវបានទទួលរងគ្រោះដោយគ្រាប់កាំភ្លើង ខ្លះស្លាប់ ខ្លះត្រូវរបួស។ ប្រជាជនរាប់ពាន់នាក់ទៀត បានភៀសខ្លួនចូលរាជធានីភ្នំពេញ រកកន្លែងសុវត្ថិភាពរៀងៗខ្លួន ហើយប្រជាជនរាប់ពាន់នាក់ទៀត បានភៀសខ្លួនចេញពីរាជធានីភ្នំពេញតាមផ្លូវជាតិលេខ ៦A ផ្លូវជាតិលេខ១ និងផ្លូវជាតិលេខ២ ដើម្បីគេចឱ្យឆ្ងាយពីការប្រយុទ្ធគ្នា។ តែប្រជាជនភាគច្រើនបានសម្ងំលាក់ខ្លួនតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន និងតាមដានសភាពការណ៍ដោយក្តីតក់ស្លុតរកស្មានមិនត្រូវ។ ការប្រយុទ្ធគ្នាត្រូវបានបញ្ចប់នៅយប់ថ្ងៃទី០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយ កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកទទួលជោគជ័យ។

ប្រជាជនមិនអាចយល់ថា ហេតុអ្វីបានជាមានការប្រយុទ្ធគ្នាឡើងនោះទេ។ ពួកគេភ័យខ្លាចថា សង្គ្រាមស៊ីវិលបានវិលមកវិញដូចខ្មោចពីអតីតកាល ដែលគេមិនចង់ឃើញ។ ប្រជាជនកម្ពុជាដែលបើកវិទ្យុអាមេរិកស្តាប់ឮព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ចោទសម្តេច ហ៊ុន សែន ថា បានធ្វើរដ្ឋប្រហារប្រឆាំងព្រះអង្គ។ រដ្ឋាភិបាលច្រានចោលការចោទប្រកាន់នោះ។ រដ្ឋាភិបាលនិយាយថា បើសិនជាសម្តេច ហ៊ុន សែន មានចេតនាធ្វើរដ្ឋប្រហារ សម្តេចនឹងមិនទៅវិស្សមកាលនៅក្រៅប្រទេសទេ ហើយថា សម្តេចនឹងមានវត្តមាននៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីចាត់ចែងសកម្មភាព។ រដ្ឋាភិបាលនិយាយថា ផ្ទុយទៅវិញ ការប្រយុទ្ធគ្នាត្រូវបានរៀបចំ និងបើកឡើងដោយព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលមានវត្តមាននៅទីក្រុងភ្នំពេញមុនការប៉ះទង្គិចគ្នានៅពេលដែលសម្តេច ហ៊ុន សែន នៅក្រៅប្រទេស។ ដោយបានធ្វើដូច្នេះ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ គេចខ្លួនយកសុវត្ថិភាព ទៅក្រុងបាងកកតែប៉ុន្មានម៉ោងមុននឹងការប្រយុទ្ធបានផ្ទុះឡើង។ ការបកស្រាយព្រឹត្តិការណ៍របស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ផ្ទុយស្រឡះ ព្រះអង្គមិនបានធ្វើអ្វីខុសច្បាប់ ឬបង្កហេតុទេ ហើយថា កម្លាំងរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន បើកការប្រយុទ្ធមុន(Harish C. Mehta & Julie B. Mehta ៖ ហ៊ុន សែន បុរសខ្លាំងរបស់កម្ពុជា ទំព័រ១៥៩) ។

សម្តេច ហ៊ុន សែន បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅយប់ថ្ងៃទី០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយបានអះអាងថា ព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើង មិនមែនជាជម្លោះរវាងគណបក្សមួយ និងគណបក្សមួយ មិនមែនជាសង្គ្រាមស៊ីវិល មិនមែនជារដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាចដូចព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រកាសនៅបរទេសនោះទេ ព្រោះគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន គ្មានច្បាប់អាជ្ញាសឹក គ្មានកំណែនទូទៅ តែជាការបង្ក្រាបបទល្មើសច្បាប់ ដែលមានចរិតយោធា នយោបាយ និងសន្តិសុខជាតិ ដែលព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងបក្សពួកជ្រុលនិយមបានបង្កឡើង។ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីការបន្តនិរន្តរភាពរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និរន្តរភាពនៃច្បាប់នានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និរន្តរភាពនៃរដ្ឋសភា និរន្តរភាពនៃស្ថាប័នគ្រប់ផ្នែក គ្រប់ថ្នាក់ និងនិរន្តរភាពនៃមន្ត្រីរាជការ។

នៅរាជធានីភំពេញ សភាពការណ៍បានវិលទៅរកប្រក្រតីភាពវិញជាបណ្តើរៗ ប្រជាជនដែលបានរត់ចេញ ពីផ្ទះសម្បែងបានវិលមកវិញជាបន្តបន្ទាប់។ បម្រាមគោចរដែលបានបិទនៅពេលយប់ថ្ងៃទី៥ ទី៦ ខែកក្កដា ពីម៉ោង៨យប់ ដល់ម៉ោង ៦ ភ្លឺនោះបានបើកឡើងវិញ។ ក្រោយពីការផ្ទុះអាវុធបានបញ្ចប់ អំពើអនាធិបតេយ្យ មួយបានកើតឡើង គឺករណីចូលគាស់ផ្ទះយកទ្រព្យសម្បត្តិ ចូលយកម៉ូតូ ឡាន តាមឃ្លាំងនានា និងចូលយកសម្ភារបរិក្ខាតាមរោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួនពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ និងពីសំណាក់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះ ដែលខ្វះវិន័យ។ ប៉ុន្តែ ភ្លាមៗនោះ នាយអគ្គសេនាធិការ បានចេញបញ្ជាមួយភ្លាម ដើម្បីរាំងស្កាត់បាតុភាពនេះ ដោយប្រកាសកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ និងឱ្យគ្រប់មេបញ្ជាការពង្រឹងវិន័យកម្លាំងរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។

ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ថ្វីបើការប្រយុទ្ធគ្នាបានបញ្ចប់នៅទីក្រុងភ្នំពេញមែន តែការប្រយុទ្ធគ្នានៅបានបន្តនៅតាមព្រំដែន និងតាមផ្លូវទូត។ ដើម្បីរក្សាជំហរទប់ទល់នឹងសម្តេច ហ៊ុន សែន ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានបង្កើតកម្លាំងតស៊ូប្រដាប់អាវុធមួយ ដែលដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ដ៏មានភក្តីភាពរបស់ព្រះអង្គ គឺលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ។ មូលដ្ឋាននៃចលនាតស៊ូនេះស្ថិតនៅអូរស្មាច់តាមព្រុំដែនខ្មែរ-ថៃ នៅក្នុងតំបន់ភ្នំនៃប៉ែកពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ អូរស្មាច់ជាបន្តមកទៀត បានក្លាយជានិមិត្តរូបនៃចលនាតស៊ូប្រឆាំង ហ៊ុន សែន។ មូលដ្ឋានផ្សេងទៀតនៃចលនាតស៊ូពួកខ្មែរក្រហម គឺបានបង្កើតឡើងនៅភាគខាងលិចនៃប្រទេសតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដូចជាសំឡូតជាដើម (Ros Chantrabot, Cambodge, La Répetition de l’Histoire (De 1991 aux élections de juillet 1998), p. 205.) ។

នៅឯក្រៅប្រទេសវិញ ជាមួយនឹងអតីតអ្នកគាំទ្រព្រះអង្គ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានបង្កើតប្រព័ន្ធនយោបាយមួយមានឈ្មោះថា «សហព័ន្ធអ្នកប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា» ដោយមានសមាសភាពចូលរួមគឺ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សជាតិខ្មែរ គណបក្សកម្ពុជាអព្យាក្រឹត និងសមាគមមួយចំនួនទៀត (Ros Chantrabot, Cambodge, La Répetition de l’Histoire (De 1991 aux élections de juillet 1998), p. 205.)។

បើទោះបីជាព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលភៀសព្រះកាយនៅក្រៅប្រទេស ហើយនៅតែធ្វើការដោយប្រដាប់អាវុធ និងផ្លូវទូតប្រឆាំងនឹងសម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏ដោយ ក៏ស្ថានការណ៍នយោបាយបានវិលមកកាន់ប្រក្រតីភាពជាបណ្តើរៗ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តការងារប្រចាំថ្ងៃ ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែលមានគណបក្សមានអាសនៈនៅរដ្ឋសភាដដែល។ ព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី មានបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ហ៊ុន សែន ដែលមានការចូលរួមយ៉ាងទូលំទូលាយពីឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ នៃ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធ សាសនា និងទីប្រឹក្សារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ដើម្បីពិនិត្យ និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីកាតព្វកិច្ចធ្វើស្ថិតិ។ ព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គរបស់ខ្លួន ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ក្រោមអធិបតីភាពសម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ដើម្បីអនុម័តសេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងក្រសួងសង្គមកិច្ច ការងារ និងអតីតយុទ្ធជន។

នៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយកហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលមានវត្តមាននៅកម្ពុជា បានធ្វើការប្រជុំគ្នា ដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមគ្រប់ក្រុមទាំងអស់នៃហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាពិសេសក្រុមលោក ទន់ ចាយ ឱ្យមានឯកភាពបក្សឡើងវិញ និងបន្តនិរន្តរភាពរបស់បក្ស ព្រមទាំងជ្រើសរើសលោក អ៊ឹង ហួត ដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្ស និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ជំនួសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ រហូតដល់ថ្ងៃទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៧ តំណាងរាស្ត្រហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលរត់គេចទៅកាន់ទីក្រុងបាងកក ក្រោយហេតុការណ៍ថ្ងៃ៥-៦ ខែកក្កដា បានវិលមកកម្ពុជាវិញជាបណ្តើរៗ។

រដ្ឋសភា ដែលគាំងដំណើរអស់រយៈពេល ៧ខែ មកហើយនោះ ក៏បានបើកសម័យប្រជុំលើកទី៨ នីតិកាលទី១ របស់ខ្លួនឡើងវិញ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយបន្តដំណើរការងារជាប្រក្រតី។

ព្រឹកថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៧ សមាជិករដ្ឋសភាចំនួន៩៨ រូប លើ ៩៩ រូប ដែលបានចូល រួមប្រជុំ បានអនុម័តដោយលើកដៃគាំទ្រការលើកអភ័យឯកសិទ្ធិសភាពីព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ រដ្ឋសភាបានសម្រេចកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយទៀត ដើម្បីធានានិរន្តរភាពនៃរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយបានធ្វើការបោះឆ្នោតដោយសម្ងាត់ជ្រើសរើសលោក អ៊ឹង ហួត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ជំនួសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដោយមានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ៨៦ សំឡេង ប្រឆាំងចំនួន ៤ សំឡេង អនុប្បវាទចំនួន ៦ សំឡេង និងឆ្នោតមិនបានការចំនួន ៣ សំឡេង។ ការអំពាវនាវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៧ និងការអំពាវនាវរបស់ប្រធានស្តីទីនៃរដ្ឋសភា ក៏ដូចជាកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់សមាជិកហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចក្នុងការពន្យល់នាយទាហាន ពលទាហាន ដែលបានចាកចេញពីស្រុកនោះ ឱ្យវិលមកប្រកបជីវភាពនយោបាយ និងជួបជុំគ្រួសារដូចដើមវិញ៕‍»

ប្រភព៖ គិន ភា

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 05 កក្កដា 2020 ម៉ោង 12:52 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សូមស្វាគមន៍រាល់សំណើពិនិត្យអនុម័តបច្ចេកសព្ទថ្មីពីក្រសួងស្ថាប័នជំនាញទូទៅ

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ជូនអ្នកសារព័ត៌មានថា ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានគណ:កម្មការបច្ចេកសព្ទជំនាញឯកទេសចំនួន១៧គណ:កម្មការ និងគណ:កម្មការជាតិភាសាខ្មែរមួយ ដែលមានភារកិច្ចសំខាន់ពិនិត្យ ពិភាក្សានិងអនុម័តបច្ចេកសព្ទថ្មីៗ ដោយមានអ្នកជំនាញឯកទេសជាច្រើនចូលរួម ហើយការអនុម័ត ក៏មិនអាចរៀបចំធ្វើឡើងដោយអ្នកឯកទេស តែម្នាក់ ឬពីរនាក់បានទេ។

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យបញ្ជូនអ្នកឯកទេសតំណាងស្ថាប័ន តែម្នាក់ឬពីរនាក់ ដើម្បីចូលរួមពិភាក្សាពីបច្ចេកសព្ទនៅក្រៅស្ថាប័នរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ។ 

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះដែរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានប្រកាសស្វាគមន៍គ្រប់ស្ថាប័នជំនាញនានា ទាំងស្ថាប័នរដ្ឋ និង ឯកជន ដែលមានបំណងរៀបចំបញ្ជីបច្ចេកសព្ទ ឬចង់បង្កើតពាក្យថ្មីៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការងាររបស់ស្ថាប័នរបស់ខ្លួន អាចធ្វើការសហការការងារ ពិនិត្យនិងពិភាក្សាដោយអ្នកជំនាញឯកទេសជាច្រើននៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីអនុម័តសម្រាប់ការប្រើជាផ្លូវការនិងមានការទទួលស្គាល់ឱ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត។ 

សេចក្តីជូនដំណឹងនេះ បានប្រកាសជាចំហដោយឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងឱកាសសន្និសីទកាសែត ស្ដីវឌ្ឍនភាពរបស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ នៅអគារឥន្ទ្រទេវី។

សូមបញ្ជាក់ថាកន្លងមកនេះ ក្រសួងបរិស្ថាន បានបញ្ជូនក្រុមការងារជំនាញបរិស្ថាន នាំយកបញ្ជីបច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន មកជួបពិភាក្សា និងស្នើឱ្យក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ពិនិត្យនិងអនុម័ត ទុកសម្រាប់ការប្រើប្រាស់នៅក្នុងក្រសួងបរិស្ថាន។

កន្លងមកនេះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលការអនុញ្ញាតពីរាជរដ្ឋាភិបាល រៀបចំកិច្ចប្រជុំពិភាក្សា ពិគ្រោះយោបល់ពីបច្ចេកសព្ទថ្មីៗ តាមជំនាញ។ បន្ថែមលើពីនេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាមរយៈអ្នកឯកទេសខាងភាសាខ្មែរ និងក្រុមការងារនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ក៏កំពុងរៀបចំវចនានុក្រមខ្មែរ ហើយត្រៀមនឹងបង្ហើយការងារសម្រាប់ដាក់ជូនរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងពេលឆាប់ខាងមុខនេះ។

RAC Media

គណៈអធិបតី (ជួរខាងមុខ) និងប្រធានគណៈកម្មការបច្ចេកសព្ទជំនាញនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ (ជួរក្រោយ)

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ភ្ញៀវកិត្តិយស ក្នុងកម្មវិធីសន្និសីទកាសែត ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ 
#រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា - Royal Academy of Cambodia

  ថ្ងៃអង្គារ, 30 មិថុនា 2020 ម៉ោង 12:29 PM

«ទស្សនកិច្ចសិក្សាពីផលិតកម្មបន្លែរបស់សហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មបន្លែចម្រុះ ជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ» ដោយ៖ លោក យិន ពោ មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

សកម្មភាពកសិករផលិតបន្លែសម្អាតបន្លែមុនថ្លឹងលក់ឱ្យសហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មបន្លែចម្រុះជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ

ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវដំណាំបន្ថែរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បន្តចុះសិក្សាតាមសហគមន៍បន្លែដែលមានដំណើរការល្អ និងកំពុងទទួលបានការពេញចិត្តនិងគាំទ្រពីកសិករជាសមាជិកសហគមន៍បន្ថែនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បើតាមការសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយប្រធានសហគមន៍ និងកសិករដាំបន្លែបានឱ្យដឹងថា តម្លាភាព ភាពស្មោះត្រង់ និងស្ថិរភាពតម្លៃ ទិញចូលនិងលក់ចេញទៅអតិថិជន ជាគន្លឹះធ្វើឱ្យសហគមន៍បន្លែមានការទទួលស្គាល់ និងបន្តដំណើរការល្អរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។

(កំពង់ស្ពឺ)៖ នៅថ្ងៃសុក្រ ៥កើត ខែអាសាឍ ឆ្នាំជូត ទោស័កព.ស ២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ លោកបណ្ឌិត ផុន កសិកា ប្រធានស្ដីទីវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ​និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម និងក្នុងនាមជាតំណាង​ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងក្រុមការងារ​គម្រោងបាយអូឆា (Biochar) មកធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សា​ស្រាវជ្រាវនៅ​សហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម បន្លែចម្រុះជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ (Peri-Urban Agriculture Cooperative) ដោយមានការសម្របសម្រួល​​របស់លោកបណ្ឌិត ជា ស៊ីណាត អ្នកឯកទេស​សាកវប្បកម្ម (បន្លែ ផ្លែឈើ និងរុក្ខជាតិលម្អ) ពីសាកលវិទ្យាល័យជាតិ​សេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ជាមួយសហគមន៍​អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម​បន្លែចម្រុះជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ។ ទស្សនកិច្ចសិក្សានេះ រៀបចំឡើង​ក្នុងគោលបំណង​​ដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់​ពីចង្វាក់ផលិតកម្ម និងទីផ្សារលក់បន្លែ​របស់សហគមន៍ ព្រមទាំងចុះទៅសិក្សា​ស្វែងយល់​ផ្ទាល់ពី​ការដាំដុះរបស់​ប្រជាកសិករ​​ដែលជាសមាជិកសហគមន៍ នៅឯភូមិទំពូង ឃុំកាហែង ស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ និង ទីតាំងពិសោធន៍ ដាំបន្លែដោយប្រើប្រាស់​បាយអូឆា​​ជាមូលដ្ឋាន​​ក្នុង​ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដែលស្ថិតនៅ​ភូមិច្រកខ្លុង ឃុំ​ទ័ព​មៀន​ ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។

ក្នុងឱកាសនោះដែរ លោក វណ្ណៈ សម្បត្តិ លេខាធិការ​នៃសហគមន៍​អភិវឌ្ឍន៍​កសិកម្មបន្លែចម្រុះ​ជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ បានបង្ហាញថា សហគមន៍នេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពី​ឆ្នាំ២០០១ និងបានចុះបញ្ជីជាផ្លូវការ​នៅឆ្នាំ២០០៩។ ការបង្កើតសហគមន៍នេះ គឺក្នុងគោលបំណងដើម្បីជួយ​លើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ហើយបច្ចុប្បន្ន សហគមន៍មាន​បុគ្គលិកបំពេញការងារ​ចំនួន៦នាក់។ សហគមន៍អាចដំណើរការទៅបាន​ដោយទទួលបានប្រាក់ចំណូលមកពីប្រភពបី គឺ៖

១- ការទិញស្រូវ ដើម្បីផលិតជាអង្ករលក់
២- ការបង្កើតឥណទានខ្នាតតូច ដោយយកការប្រាក់ទាប
៣- ការចងក្រងសហគមន៍ដាំបន្លែ បានចំនួន៨០ គ្រួសារ លើផ្ទៃដីដាំដុះចំនួន៨ហិកតា។

ទាក់ទងចង្វាក់ផលិតកម្មទិញនិងលក់បន្លែវិញ សហគមន៍មានទីផ្សារធំមួយ គឺ Japan Farm Products (Cambodia) Co., Ltd. (SEATS) ដែលអាចទទួលទិញបន្លែចាប់ពី ៧០០ ទៅ ៨០០គីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃ។ បច្ចុប្បន្នសហគមន៍មានដំណើរការល្អ ពោលគឺអាចលក់បានក្នុង១ថ្ងៃចាប់ពី ៣០០ ទៅ ៤០០គីឡូក្រាម ដោយក្នុងមួយគីឡូក្រាមតម្លៃ៤០០០រៀល សម្រាប់ប្រភេទបន្លែ មានសាឡាត់ ត្រកួន សាឡាត់ឡាត់ពណ៌ ជាដើម។ សហគមន៍ ក៏មានតារាងតម្លៃសម្រាប់លក់ចេញ​ទៅអតិថិជន ទៅតាមប្រភេទបន្លែផ្សេងៗគ្នា។

លោកស្រី យូ លុន ប្រធានសហគមន៍បន្លែចម្រុះ បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា ដោយសារសហគមន៍មាន​ដំណើរការល្អ នៅឆ្នាំ២០១៨ សហគមន៍ទទួលបាន​ការវាយតម្លៃនិងផ្ដល់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ ព្រមទាំងទទួលបាន​ការលើកទឹកចិត្ត ពីរាជរដ្ឋាភិបាល នូវថវិកាចំនួន ១០ ០០០ ០០០ រៀល (ដប់លានរៀល) និងម៉ាស៊ីនបូមទឹក​ចំនួន១០គ្រឿងផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដំណើរការរបស់សហគមន៍ បានជួបឧបសគ្គមួយចំនួនទាក់ទង​នឹងរោងដាំបន្លែ និងកង្វះខាតប្រភពទឹកសម្រាប់ស្រោចស្រប​ដំណាំរបស់សមាជិកសហគមន៍។ ក្នុងនាមលោកស្រី ជាប្រធានសហគមន៍ដាំបន្ថែចម្រុះ សូមសំណូមពរពីរចំណុច៖

១- ជួយសង់រោងបន្លែដល់ប្រជាកសិករម្នាក់១រោងបន្ថែមដែលមានទំហំ១០ម៉ែត្រ គុណនឹង ២៥ម៉ែត្រ ឬទំហំ១០ម៉ែត្រ គុណនឹង ៥០ម៉ែត្រ។
២- ជួយជីកប្រព័ន្ធស្រោចស្រព អណ្តូង ឬស្រះជាដើម។

បន្ទាប់ពីសិក្សាស្វែងយល់ពីចរន្តទីផ្សារ ក៏ដូចជាដំណើរការទូទៅរបស់សហគមន៍កន្លងមក លោក វណ្ណៈ សម្បតិ្ត បាននាំក្រុមការងារគម្រោងបន្លែ និង ក្រុមការងារគម្រោងបាយអូឆា ចុះទៅសិក្សាស្វែងយល់ផ្ទាល់ពីការដាំដុះដំណាំរបស់ប្រជាកសិករជាសមាជិកសហគមន៍ នៅភូមិទំពូង ឃុំកាហែង ស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បើតាមការបង្ហាញរបស់កសិករដាំបន្លែដែលជាសមាជិករបស់សហគមន៍ បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា សហគមន៍បានធ្វើការងារដោយភាពស្មោះត្រង់ជាមួយកសិករ ពិសេសគឺតម្លៃទិញចូលពីកសិករ និងតម្លៃលក់ចេញឱ្យក្រុមហ៊ុនជប៉ុន ឬ លក់ឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលផ្សេងទៀតដោយមានតម្លាភាព។ ដូច្នេះ កសិករមានជំនឿលើសហគមន៍ ទើបមិនងាកបែររកកន្លែងលក់ថ្មី ទោះបីមានការឈ្មួញកណ្ដាលថ្មីៗមកសុំចរចាទិញបន្លែពីពួកគាត់ក៏ដោយ។ សហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មបន្លែចម្រុះជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ នៅបន្តរក្សានិរន្តភាពក្នុងដំណើរការរបស់ខ្លួនបានមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ ក៏ដោយសារតម្លាភាពជាមួយកសិករ ពិសេសគឺភាពស្មោះត្រង់។

បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការទស្សនកិច្ចសិក្សានៅកន្លែងដាំដុះរបស់ប្រជាកសិករជាសមាជិកសហមគមន៍បន្លែនៅភូមិទំពូង ឃុំកាហែង ស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ រួច ក្រុមការងារក៏បានបន្តទៅទស្សនកិច្ចសិក្សាស្វែងយល់នៅទីតាំងពិសោធន៍ដាំបន្លែដោយប្រើប្រាស់បាយអូឆាអនុវត្តន៍លើដំណាំកសិកម្មរបស់ក្រុមការងារគម្រោងស្រាវជ្រាវបាអូឆានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅភូមិច្រកខ្លុង ឃុំទ័ពមៀន ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ គម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវចាប់ដំណើរនៅឆ្នាំ២០២០នេះ មានរយៈពេលជិត១ឆ្នាំហើយ ក្នុងគោលបំណងសំខាន់ផលិត និង ប្រើប្រាស់បាយអូឆា ដើម្បីកែប្រែដីឱ្យមានគុណភាព និងបង្កើនទិន្នផលដំណាំ។ ការផលិតបាយអូឆា គឺអាចវត្ថុធាតុដើមនៃសំណល់ផ្សេងៗរួមមាន សំណល់កសិកម្ម សំណល់សរីរាង្គផ្សេងៗ និងសំណល់ផ្ទះបាយជាដើម។ លោក ស្វាយ រីដា មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាប្រធានគម្រោងស្រាវជ្រាវបាយអូឆានេះ បានឱ្យដឹងថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០២១តទៅ ក្រុមការងារនឹងយកលទ្ធផលស្រាវជ្រាវដែលបានធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំកន្លងមកនេះ សម្រាប់ជាទុនក្នុងការអនុវត្តដល់ប្រជាពលដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន ក្រោមគម្រោង «គោលនយោបាយយុទ្ធសាស្រ្តការអភិវឌ្ឍបាយអូឆានៅកម្ពុជា»។ គម្រោងនេះមានការចូលរួមពីសមាជិកស្រាវជ្រាវដូចជា៖ លោក ស្វាយ រីដា, លោក អាត ធារ៉ា, លោក លឹម សេងឌី និង លោក ហេង វីរិទ្ធិ ដោយមានឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ គឺជាអ្នកសម្របសម្រួលគម្រោង។

រូបភាព ១៖ សហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម បន្លែចម្រុះជាយក្រុងកំពង់ស្ពឺ

រូបភាព ២៖ កសិករកាត់សម្អាតបន្លែមុននឹងថ្លឹងលក់ទៅឱ្យសហគមន៍

រូបភាព ៣៖ លោកស្រី យូ លន់ កំពុងបង្ហាញសហគមន៍ ដល់ក្រុមការងាររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

រូបភាព ៤៖ លោក យិន ពោ ធ្វើបទសម្ភាសន៍លោក វណ្ណៈ សម្បត្តិ លេខាធិការសហគមន៍បន្លែចម្រុះ

រូបភាព ៥៖ រងដំណាំកសិករសមាជិកសហគមន៍ នៅភូមិទំពូង ឃុំកាហែង ស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ

រូបភាព ៦៖ រងពិសោធន៍បាយអូឆាលើដំណាំពោត ស្ថិតនៅភូមិច្រកខ្លុង ឃុំទ័ពមៀន ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ

រូបភាព ៧៖ ក្រុមការងារចុះសិក្សាផលិតកម្មបន្លែនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ (ទីតាំងពិសោធន៍បាយអូឆា)
(រូបពីឆ្វេងទៅស្តាំ៖ លោកបណ្ឌិត ជា ស៊ីណាត, លោក អាត ធារ៉ា, លោក ហេង វីរិទ្ធិ, លោកបណ្ឌិត ផុន កសិកា, លោកបណ្ឌិត លឹម សេងឌី, និងលោក ស្វាយ រីដា)

  ថ្ងៃសៅរ៍, 27 មិថុនា 2020 ម៉ោង 03:56 PM

«បារាំងមានបំណងដាក់ទុនវិនិយោគផលិតឈីស (Cheese) ពីទឹកដោះគោស្រស់នៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប»

(ព្រះវិហារ)៖ ក្រុមហ៊ុន Thalis និងអ្នកជំនាញផលិតឈីស (Cheese) មកពីប្រទសបារាំង ព្រមទាំងសមាគមភោជនីយដ្ឋានកម្ពុជាមានបំណងដាក់ទុនវិនិយោគផលិតឈីស (Cheese) ពីទឹកដោះគោស្រស់នៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ។

ដើម្បីសិក្សាពីលទ្ធភាពរៀបចំកិច្ចសហការរួមគ្នាលើការផលិតឈីសនៅពេលខាងមុខនេះដោយផ្ទាល់ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ប្រតិភូជាន់ខ្ពស់នៃក្រុមហ៊ុន Thalis និងអ្នកជំនាញផលិតឈីសមកពីប្រទសបារាំង ព្រមទាំងសមាគមភោជនីយដ្ឋានកម្ពុជា បានអញ្ជើញមកទស្សនកិច្ចឈ្វេងយល់ពីចង្វាក់ផលិតកម្មទឹកដោះគោស្រស់ និងកសិដ្ឋានចញ្ចឹមគោទឹកដោះ នៅក្នុងទីតាំងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ស្ថិតក្នុងស្រុកឆែប នៃខេត្តព្រះវិហារ។

ប្រតិភូខាងលើមានចំនួន ៥នាក់ រួមមាន៖ ១. លោក Arnaud DARC នាយកក្រុមហ៊ុន Thalias ២. កញ្ញា Hak Lina នាយិការប្រតិបត្តិភោជនីយដ្ឋាន Topaz, Khema និងសណ្ឋាគារ Arunreas៣. លោក Nicolas ROUSSEAU អ្នកជំនាញផលិត ឈីស (Cheese) ៤. Mathilde VASSEUR ប្រធាន SCR និង៥. កញ្ញា Nguon Socheata ប្រធានផ្នែកលទ្ធកម្ម។

នៅក្នុងឱកាសជំនួបនេះ លោកបណ្ឌិត ឈឹម សុខាន់ដារា អនុប្រធានឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប បានធ្វើបទបង្ហាញអំពី ប្រវត្តិនៃការចញ្ចឹមគោទឹកដោះ និងសង្វាក់ផលិតកម្មកែច្នៃទឹកដោះគោស្រស់សុទ្ធ១០០ភាគរយ ជូនដល់ប្រតិភូ និងអ្នកជំនាញបានទទួលជ្រាប និងបានទៅទស្សនាទីតាំងសំខាន់ៗ មួយចំនួន ដូចជា ៖ កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមគោទឹកដោះ ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មកែច្នៃទឹកគោស្រស់ វាលស្មៅ កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមពពែ និងទីតាំងបុរាណដ្ឋាន ព្រមទាំង សារៈមន្ទីរនៅនឹងស្ថានីយបុរាណវិទ្យាស្ដីពីឧស្សាហកម្មស្លដែកបុរាណ ថែមទៀតផងដែរ។

ក្រោយពីស្តាប់បទបង្ហាញនិងទស្សនាទីតាំងដោយផ្ទាល់មក ប្រតិភូនិងអ្នកជំនាញខាងផលិតឈីស បានវាយតម្លៃខ្ពស់និងចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងមកលើសក្តានុពលរបស់ឧទ្យាន ជាពិសេសបានផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់ថា៖ «ផលិតផលទឹកដោះគោស្រស់នេះ គឺជាផលិតផលទឹកគោសុទ្ធ មានរស់ជាតិឆ្ងាញ់ ក្លិនឈ្ងុយក្រេម » ហើយមានសេចក្តីសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា៖ «ទឹកដោះគោនេះ ពិតជាអាចយកទៅផលិតឈីសបានយ៉ាងល្អ»។

សូមបញ្ជាក់ថា ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹបត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/០៤១៤/៤៣៦ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ មានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ១១៤.៣៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ មានទីតាំងស្ថិតក្នុង ឃុំឆែប១ និងឃុំឆែប២ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ។ ឧទ្យាននេះមានតំបន់ជីវចម្រុះ និងមានសក្តានុពលជាច្រើន រួមមាន៖ ធនធានព្រៃឈើ សត្វព្រៃ កេរដំណែលប្រវត្តិសាស្រ្ត បុរាណវត្ថុ (ឡស្លដែកបុរាណ) និងជាតិពិន្ធុ ដែលអាចបម្រើឱ្យមុខងារក្នុងវិស័យបរិស្ថាន ព្រៃឈើ វប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទេសចរណ៍ច្រើនយ៉ាង៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃសុក្រ, 26 មិថុនា 2020 ម៉ោង 10:56 AM