រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាចាត់វិធានការចូលរួមបង្ការការចម្លងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ (COVID-19)»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ដើម្បីចូលរួមចាត់វិធានការបង្ការការពារការចម្លងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ (COVID-19) នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំដាក់ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យវាស់ស្ទង់កម្តៅក្នុងខ្លួន និងប្រើប្រាស់ទឹក​អាល់កុល​លាង​សម្អាតដៃដល់ថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី សិស្ស និសិ្សត និងសាធារណជនទាំងអស់ដែលចេញ-ចូលបរិវេណ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា​ជាចាំបាច់។

តាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលពីម្សិលមិញ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានកំពុងចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លងរាលដាលមេរោគជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលបច្ចុប្បន្ន ក្រសួងសុខាភិបាល បានកំពុងបំពេញភារកិច្ចយ៉ាង​ដុត​ដៃដុតជើង ដើម្បីតាមដាន សង្កេតពីប្រភពជំងឺដែលកំពុងតែលាក់ខ្លួន និងអាចបង្កការចម្លងទៅប្រជាជនផ្សេងៗទៀត។ តាម​ការបញ្ជាក់ពីអ្នកបច្ចេកទេសផ្នែកជំងឺឆ្លងបានបញ្ជាក់ហើយថា អ្នកដែលបានឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាចូលខ្លួន អាចមិនទាន់ចេញរោគសញ្ញា ហើយកំលុងពេលនេះ ក៏អាចចម្លងទៅអ្នកដែលនៅក្បែរខាងបានដែរ។ ហេតុដូចនេះ អ្នកគ្រប់គ្នាត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នការពារខ្លួន ប្រឆាំងនឹងការចម្លងជំងឺតាមគ្រប់រូបភាព។

ជាក់ស្ដែង ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ រាល់ការចេញចូលមករាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សមត្ថកិច្ចនគរបាលការពារប្រចាំនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នឹងវាស់​ស្ទង់កម្តៅក្នុងខ្លួន និងប្រើប្រាស់ទឹកអាល់កុលលាងសម្អាតដៃ ដើម្បីចូលរួមបង្កានិងទប់ស្កាត់ការចម្លងជំងឺកូវីដ ១៩ (COVID-19)។

អាស្រ័យហេតុនេះ សូមថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី សិស្ស និសិ្សត និងសាធារណជនទាំងអស់ ចូលរួមសហការ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ (COVID-19) ទាំងអស់គ្នា៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 10:49 AM

«ភាពតានតឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក-អ៊ីរ៉ង់ និងបម្រែបម្រួលទីផ្សារប្រេងពិភពលោក» ដោយ៖ បណ្ឌិត ហុង វណ្ណៈ នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

អាម៉េរិកនិងអ៊ីរ៉ង់ គឺជាគូសត្រូវនឹងគ្នារាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ ការប៉ុនប៉ងរារាំងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់ នៅតែជាអាទិភាព​នៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកតាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានព្យាយាមរារាំងមិនឱ្យអ៊ីរ៉ង់​អាចទិញសម្ភារៈទ្រទ្រង់កម្មវិធីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនិងការអភិវឌ្ឍមីស៊ីលផ្លោងរបស់ខ្លួន។ ភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរចេះ​តែ​បន្តរហូតដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់របស់អ៊ីរ៉ង់លោក កាស៊ីម សូលីម៉ានី (Qassem Soleimani) ហើយអាម៉េរិកគិតថា អាចនឹងមានវិធានការសងសឹកពីក្រុងតេអេរ៉ង់មកវិញ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ភាព​តាន​តឹងរួមទាំងមានការបាញ់ផ្លោងចេះតែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់មក។ មកទល់នឹងពេលនេះ ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហាក់នៅមានភាពមន្ទិលនិងការយល់ឃើញខុសៗគ្នាពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានជុំវិញពិភពលោក។ ជារឿយៗ អ៊ីរ៉ង់តែងតែបដិសេធនូវសិទ្ធិរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការសម្រេចអនាគតរបស់ប្រទេសខ្លួននិងប្រទេសមួយចំនួនទៀត​ដូចជា អាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម។ ខណៈពេលដែលភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែឡើងកម្ដៅឬអាចឈានដល់មាន​ការវាយប្រហារគ្នា នោះអាចនឹងមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពល ពិសេស គឺទីផ្សារប្រេងឆៅនឹងរាំងស្ទះជាស្វ័យប្រវត្តិ។ 

នៅដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ អ៊ីរ៉ង់បានបរិហារលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងពួកតាលីបង់អាហ្វហ្កានីស្ថានបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងទីក្រុងដូហា ប្រទេសកាតាកន្លងទៅ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតេហេរ៉ង់យល់ឃើញថា រដ្ឋបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិកគ្មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការកំណត់និងសម្រេចពីអនាគតរបស់ប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានទេ។ ចំណែក​ប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន លោក ហ្កានី បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ថា បទឈប់បាញ់បណ្តោះអាសន្ន​រយៈពេល១សប្តាហ៍នឹងបន្តមាននិងសង្ឃឹមចង់មានបទឈប់បាញ់ទាំងស្រុងមួយ។ ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះដែរ អ៊ីរ៉ង់ក៏មាន​ប្រតិកម្ម​ឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយចេញផ្សាយដោយក្រសួងបរទេសរបស់ខ្លួនថា «សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់យល់ឃើញថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយយូរអង្វែងនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាននឹងអាចកើតមានឡើងតែក្នុងក្របខណ្ឌនៃកិច្ចសន្ទនា​អន្តរអាហ្វហ្កានីស្ថានដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីនយោបាយទាំងអស់ រួមទាំងភាគីតាលីបង់ផង» ។

ជាទូទៅ គេកម្រឃើញអ៊ីរ៉ង់ចាប់អារម្មណ៍លើស្ថានការណ៍នៅអាហ្វហ្កានីស្ថានណាស់ ទោះបីជាប្រទេសអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះ បានធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកជិត២០ឆ្នាំក៏ដោយ។ តែការចេញមុខឈឺឆ្អាលរបស់អ៊ីរ៉ង់ពេលនេះបានធ្វើឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងក្រុមតាលីបង់បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយដោយគ្មានវត្តមានភាគីរដ្ឋាភិបាល​អាហ្វហ្កានីស្ថាន។ អ៊ីរ៉ង់បានបញ្ជាក់ដាច់ណាត់ថា វត្តមានទាហានបរទេសនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានគឺខុសច្បាប់ និងជាដើម​ចម​មួយនៃសង្រ្គាមហែកហួរនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។ ក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់បានបន្ថែមថា ការដកកម្លាំងទ័ពបរទេសជារឿងចាំ​បាច់ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបានសន្តិភាពមួយពិតប្រាកដ និងថាមានតែអង្គការសហប្រជាជាតិទេ ដែលអាច​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការចរចារវាងភាគីជម្លោះអាហ្វហ្កានីស្ថាន ហើយអ៊ីរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនផ្តល់ជំនួយគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីចូលរួមស្ថាបនាសន្តិភាពឱ្យអាហ្វហ្កានីស្ថាន។

ទិដ្ឋភាពធំៗបី គឺការចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ពីការប៉ុនប៉ងកសាងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ការសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់អ៊ីរ៉ង់ដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រតិកម្មខ្លាំងៗរបស់អ៊ីរ៉ង់មកលើសហរដ្ឋអាម៉េរិកអំពីការឃុបឃិតរៀបចំកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងតាលីបង់ ដែលគ្មានវត្តមានរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថានកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នោះ គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃភាពតានតឹងនិងជម្លោះរវាងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ អ្នកវិភាគជាច្រើនយល់ថា ការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៃភាពតានតឹងខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ នឹងបង្កឱ្យមានកង្វះខាតនូវការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងដែលមិនបានគ្រោងទុកនៅមជ្ឈិមបូព៌ានិងបញ្ហាថ្លៃប្រេងផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រេងឆៅអន្តរជាតិប្រភេទ Brent បានកើនថ្លៃខ្ពស់ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ ដល់ ៧០ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ហើយថ្លៃប្រេងនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏បានឡើងថ្លៃខ្ពស់បំផុតចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩ មកដែរ។

តាមការសន្និដ្ឋានចុងក្រោយបានអះអាងថា ការកើនឡើងនូវតម្លៃប្រេងនេះ គឺមកពីមានការភ័យខ្លាចពីសកម្មភាពសងសឹកពីក្រុងតេហេរ៉ង់ បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានសម្លាប់ឧត្តមសេនីយ៍អ៊ីរ៉ង់។ ចំណុចនេះហាក់មានភាពស្របគ្នាជាមួយគំនិតលោក តាម៉ាស់ វ៉ាហ្គា (Tamas Varga) អ្នកវិភាគជាន់ខ្ពស់នៅក្រុមហ៊ុន PVM Oil Associates ដែលបាននិយាយថា វិបាកមួយអាចទាញចេញពីទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងអ៊ីរ៉ង់គឺបុព្វហេតុហានិភ័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ លោកបន្តថាសំណួរតែមួយគត់ «ថាតើពេលណានិងក្នុងទម្រង់បែបណា»។ ទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ពីប្ញសគល់នៃទំនាស់និងភាពងាយនឹងកើតមានទំនាស់រវាងភាគីទាំងពីរ។

 សហរដ្ឋអាម៉េរិក តាំងខ្លួនជាប្រទេសមហាអំណាចទីមួយរបស់ពិភពលោក ដូច្នេះ ក្នុងការបំពេញនូវមហិច្ឆិតាយូរអង្វែងរបស់ខ្លួនក្នុងតំណែងនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រូវតែស្វែងរកប្រភពចំណូលគ្រប់បែបយ៉ាងនិងគ្រប់ទីកន្លែង។ ប្រសិនបើ ក្នុងករណីមានប្រទេសណាមួយមានបំណងតបតឬចង់ប្រឆាំង នោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងវាយបកយ៉ាងចាស់ដៃយ៉ាងពិតប្រាកដ ដូចករណីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ជាដើម ប៉ុន្តែប្រទេសទាំងឡាយដែលចង់តបតនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រូវតែមានហេតុផលច្បាស់លាស់។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏មានការក្រែងរអែងដែរ ព្រោះខ្លាចមតិអន្តរជាតិរិះគន់និងបាត់បង់ទំនុកចិត្តពីពហុភាពនិយមដែលជាគ្រឹះសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួន។

ប្រសិនបើមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននិងក្រុងតេហេរ៉ង់ ក៏អាចធ្វើឱ្យការសម្រេចចិត្តរបស់ធុរជនឬវិនិយោគិនជាច្រើនក្នុងវិស័យប្រេងមានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើង ក្នុងដំណើរការធុរកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងផលិតកម្ម​ប្រេង រួមមាន ចង្វាក់ផលិតកម្ម ការលក់ ការស្តុកទុក និងការដឹកជញ្ជូន។ ម៉្យាងទៀត យើងអាចនិយាយបានថា ជម្លោះ​​កាន់តែរីករាលដាលពិតជាអាចរំខានដល់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងទាំងបរិមាណ ទាំងថ្លៃប្រេងក្នុងទីផ្សារពិភពលោក។ ជាការណ៍ពិត ការជួញដូរប្រេងឆៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិមានការប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងតំបន់និងពិភពលោក ហើយ​វាបានជះឥទ្ធិពលរយៈពេលខ្លីឬវែងអាស្រ័យទៅលើវិស័យនេះយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងដើមត្រីមាសទី៤ នៃឆ្នាំ២០១៩ ថ្លៃប្រេងបានធ្លាក់ចុះខ្លះដោយប្រេងឆៅប្រភេទ Brent ធ្លាក់ចុះស្ទើរតែ ១% មកនៅត្រឹម ៦៨,២៣ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ប្រភេទប្រេង​សហរដ្ឋអាម៉េរិកឈ្មោះវ៉ាធីអាយលក់ក្នុងតម្លៃ ៦២,៧៣ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល ទាបជាង ០,៩% ថ្លៃនៅទីក្រុងឡុងដ៍ ក្នុងពេល​វេលាប្រហែលគ្នានេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក៏មានក្រុមអ្នកវិភាគនៅក្រុមហ៊ុន Eurasia Group បាននិយាយថា តម្លៃប្រេងម៉ាកប្រេន (Brent) បានឡើងថ្លៃជិត១០ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែលបន្ថែម នៅចុងត្រីមាស ពោលគឺចាប់ពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ស្របនឹងមាន​បញ្ហាស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ការស្លាប់របស់ កាស៊ីម សូលីម៉ានី និងការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគកូវីដ-១៩។ ក្រុមអ្នកវិភាគ​​ដដែលនេះ ក៏បានអះអាងបន្តថា ជាមួយនឹងការសងសឹករបស់ក្រុងតេហេរ៉ង់ ចំពោះការធ្វើកូដកម្មប្រឆាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក​និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏គំរាមកំហែងដល់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងយ៉ាងច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ា ហើយជាលទ្ធផលថ្លៃប្រេងក៏បាន​ហក់ឡើងខ្ពសពីការគិតទុក។ ជាមួយនេះដែរ ក៏មានអ្នកពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកនយោបាយបាននិយាយថា ថ្លៃប្រេងគោលសម្រាប់​ឆ្នាំ២០២០ អាចមានតម្លៃចាប់ពី ៦៥ ដុល្លារទៅ ៧៥ ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល បើទោះបីជាមានហានិភ័យមួយចំនួនកើតឡើង​ក៏ដោយ។

សរុបសេចក្តីមក យើងអាចនិយាយបាន ជម្លោះរវាងអ៊ីរ៉ង់-សហរដ្ឋអាម៉េរិក គឺជាបុព្វហេតុចម្បងដែលធ្វើឱ្យមានបម្រែបម្រួលពាណិជ្ជប្រេងឆៅនៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ពីព្រោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់គឺជាសមាជិកប្រទេសផលិតប្រេងរបស់អូប៉ិច ហើយក៏ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឱ្យប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួននិងប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ី និងអឺរ៉ុប។ ចំណុចដែលគួរពិចារណានៅត្រង់ថា តើវិបត្តិនេះនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅពេលណា និងដោយរបៀបណា?។ វាពិតជាលំបាកណាស់ក្នុងការប្រមើលមើលពីភាពតានតឹងនានា​​ខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដែលបានបង្កើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជាពេលអនាគត។ ប្រទេសមហាអំណាចតែងតែចង់​​ដណ្តើមប្រៀបឈ្នះនិងចង់ធ្វើជាម្ចាស់លើប្រទេសតូចៗមិនឈប់ឈរឬចង់ជំរុញការលក់អាវុធតាមរយៈគោលនយោបាយបង្កើត​ទីផ្សារនៅតាមសមរភូមិនានាតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន រីឯប្រទេសតូចៗតែងតែចង់ងើបឈរតស៊ូទប់ទល់ជាមួយទេសធំៗ​ទាំងនោះ។ ភាពមិននឹងនរនៃថ្លៃប្រេង ឬពាណិជ្ជកម្មប្រេងនៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ អាចធ្វើឱ្យវិនាសអន្តរាយនិងខ្ទេចខ្ទាំ​សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទៀតផង៕ 

  ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020 ម៉ោង 10:23 AM

«សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មីក្នុងបរិបទប្រព័ន្ធពហុប៉ូល» ដោយ៖ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា នាយកដ្ឋានសិក្សានយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការរត់ប្រណាំងមនោគមន៍វិជ្ជារវាងប្លុកសេរីនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ បានបង្ហាញពិភពលោកថា មានមហាអំណាចធំៗពីរឬបរិបទនៃមហាអំណាចទ្វេប៉ូល ដែលក្នុងនោះប្លុកសេរីដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តដឹកនាំដោយសហភាពសូវៀត។ ការប្រកួតប្រជែងរបស់ទ្វេប៉ូលអំណាចត្រូវបានបញ្ចប់នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ដែលត្រូវបានសន្មតថា ជាការបិទបញ្ចប់នៃសង្រ្គាមត្រជាក់។ សហភាពសូវៀតជាអតីតមេដឹកនាំប្លុកកុម្មុយនីស្តបានជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាហេតុផលចម្បងក្នុងការរំលេចមេដឹកនាំប្លុកសេរី គឺសហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យក្លាយជាមហាអំណាចធំជាងគេលើពិភពលោកដែលទាញពិភពលោកឆ្ពោះទៅកាន់ប្រព័ន្ធឯកប៉ូល។

ប៉ុន្តែ ទិដ្ឋភាពពិតប្រាកដនៃមហាអំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺផ្អែកទៅលើការវិវត្តនិងប្រែប្រួលវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងវិស័យយោធា ត្រូវកំណត់នូវប៉ូលអំណាចជាថ្មីឡើងវិញ។ ការស្ទុះឡើងរបស់មហាយក្សចិននិងការពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនឡើងវិញរបស់សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ព្រមទាំងការងើបឡើងនៃប្រទេសមហាអំណាចមធ្យមនិងអង្គការតំបន់នានា បានធ្វើឱ្យពិភពលោកវិលត្រឡប់ពីប្រព័ន្ធឯកប៉ូលមកកាន់ប្រព័ន្ធពហុប៉ូលវិញ។

តថភាពជាក់ស្តែងនាពេលនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលជាមហាអំណាចឯកប៉ូលក្រោយសង្រ្គាមត្រជាក់បញ្ចប់ភ្លាម ក៏បានថយឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិដែរ។ កត្តាសម្ទុះរីកចម្រើនខាងបច្ចេកវិជ្ជាយោធារបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី បានជំរុញឱ្យអាម៉េរិកដើរចេញពីសន្ធិសញ្ញាកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរចម្ងាយមធ្យម (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty) ដោយចោទទៅលើភាគីរុស្ស៊ីថា មិនគោរពនូវសន្ធិសញ្ញានេះ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយមានការបារម្ភនឹងការរីកចម្រើនខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងឥទ្ធិពលរបស់ចិន សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានគោលដៅក្នុងការជំរុញរដ្ឋក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រទាំងពីរ គឺមហាសមុទ្រឥណ្ឌានិងប៉ាស៊ីហ្វិក ឱ្យរក្សាជំហរឯករាជ្យ មិនចំណុះចិន។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះក៏មានប្រសិទ្ធភាពបង្អាក់នូវយុទ្ធសាស្រ្តខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិនផងដែរ។

បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសពីសហភាពអឺរ៉ុបនៅចុងឆ្នាំ២០១៩មក សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវការបង្គោលគ្រឹះដ៏ចាំបាច់ពីជំហររបស់ប្រទេសអាឡឺម៉ង់និងបារាំង ដើម្បីរក្សាឥទ្ធិពលនិងវឌ្ឍភាពនយោបាយ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់និងក្នុងក្របខណ្ឌសកល។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាប្រឈមនានារបស់សហភាពអឺរ៉ុបមិនទាន់បានស្រាកស្រាន្តនៅឡើយទេ ពីព្រោះ ប្រទេសបារាំងក៏មាននិន្នាការដូចប្រទេសអង់គ្លេសដែរ។ រីឯបញ្ហាចម្បងមួយទៀតនោះគឺ ការអនុវត្តនូវគោលនយោបាយថ្មីរបស់បណ្តារដ្ឋដែលចូលជាសមាជិកក្រោយគេ បានបើកឱ្យមានគោលនយោបាយថ្មីដើម្បីស្រូបយកទុនមកក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនគឺការផ្តល់នូវទិដ្ឋាការមាសដែលជាបញ្ហាប្រឈមនឹងសន្តិសុខនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។ បញ្ហានេះបានជំរុញឱ្យបណ្តារដ្ឋគន្លឹះៗ ដូចជា បារាំង ជាដើម ធ្វើការពិចារណាលើផ្លូវនៃការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសផងដែរ។

ក្នុងការកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធថ្មីនៃអំណាចនៅសតវត្សរ៍ទី២១ គឺមិនមែនមានតែមហាអំណាចខាងបស្ចិមលោកដែលឈានមុខគេក្នុងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ចរន្តនៃការវិវត្តរីកចម្រើនខាងបច្ចេក​វិជ្ជា និងបច្ចុប្បន្នភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន ក៏បានរួមចំណែកក្នុងការផ្លាស់ប្តូរនិងការកំណត់នូវមហាអំណាច​ពហុប៉ូល​ដែរ។ តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិននេះ ប្រទេសចិនទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំងនិងមានការគាំទ្រជា​សកល​លើ​គោល​នយោបាយ​​ចិនតែមួយរបស់ខ្លួននិងត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងមានការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលការទូតនិងអំណាចនៅក្នុងតំបន់និង​ពិភពលោកថែមទៀត នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់ប្រធានស្ថាប័នធនាគារខួរក្បាលដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមប្រឹក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី។

ទន្ទឹមនឹងការរីកចំរើនរបស់មហាអំណាចចិន ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលបានរើខ្លួនចេញពីការបរាជ័យក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់នោះ ក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងប្រើសមត្ថភាពបច្ចេកវិជ្ជាថ្មីៗដែលខ្លួនបានកសាងឡើងសម្រាប់ពង្រឹងអានុភាពកម្លាំងយោធាដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់របស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិផងដែរ។ សហព័ន្ធរុស្ស៊ីបាននិងកំពុងស្តារទំនាក់ទំនងការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ចដ៏រស់រវើករបស់​ខ្លួនឡើងវិញតាមរយៈសមត្ថភាពយោធានិងការចងសម្ព័ន្ធភាពការទូតជាមួយបណ្តាអតីតរដ្ឋនៅក្នុងប្លុកកុម្មុយនីស្តចាស់ក្នុង​អំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់និងពង្រីកសម្ព័ន្ធថ្មីជាមួយបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមក្នុងតំបន់ ដូចជា ឥណ្ឌា និងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចចិន។

ក្រៅពីមហាអំណាចពហុប៉ូលដែលបានបង្ហាញនូវអានុភាពខាងលើនេះ ក៏នៅមានបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមមួយចំនួនដែលមាន​សេដ្ឋកិច្ច​និងបច្ចេកវិជ្ជានាំមុខគេ​មួយចំនួន ដូចជា ប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល កាណាដា ជាដើម ដែលមានសកម្មភាព​ខាងសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ​និងចូលរួមដោះស្រាយ​បញ្ហា​និង​ថែរក្សាស្ថិរភាព​និងសន្តិភាព​ក្នុងក្របខណ្ឌ​ពិភពលោកដែលគួរ​ឱ្យសរសើរ។ ប៉ុន្តែ បណ្តារដ្ឋទាំងនេះ​នៅមិនទាន់មាន​ឥទ្ធិពល​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុងការរក្សានិងបង្កឱ្យមាន​ការប្រែប្រួលក្នុងពិភពលោកនៅឡើយទេ។

អ្នកសិក្សានិងអ្នកធ្វើគោលនយោបាយគួរកត់សម្គាល់ថា ពិភពលោកដែលមានធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិជាបទដ្ឋាន​គតិយុត្ត​កំពូលសម្រាប់សមាជិក១៩៣ប្រទេស រក្សាជំហរប្រតិបត្តិគោលនយាបាយជាតិរបស់ប្រទេសនីមួយៗនិងសម្រាប់ជាត្រី​វិស័យ​ក្នុងការដោះស្រាយនិងថែរក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក។ ទន្ទឹមនឹងបទដ្ឋានគតិយុត្តអន្តរជាតិស្ថិតនៅជាធរមាននេះ ក៏នៅតែមាន​ចរន្តឥទ្ធិពលនៃការត្រួតត្រាជាច្រើននិងស្ថានភាពនៃសហប្រតិបត្តិការខុសប្លែកគ្នាលេចចេញជារូបរាងមកជាមួយផងដែរ។ ភាពខុសគ្នានេះបាននាំឱ្យមានភាពមិនចុះសម្រុង ទំនាស់ និងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលថ្មីៗ​នេះ ដែលបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ខ្លះៗនូវការអនុវត្តគោលការណ៍ច្បាប់ជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនសម្រាប់រក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក៕

  ថ្ងៃចន្ទ, 16 មីនា 2020 ម៉ោង 07:42 PM

«ផលប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាអាចទទួលបានពីកិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM» ដោយ៖ បណ្ឌិត កា ម៉ាធុល វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប (ASEM) គឺជាកិច្ចពិភាក្សានៃដំណើរការផ្លូវការមួយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំង៣០ប្រទេស និងអាស៊ីចំនួន២១ប្រទេស ព្រមទាំងលេខាធិការអាស៊ានផងដែរ។ កិច្ចពិភាក្សា ASEM លើកឡើងពីបញ្ហានយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និង វប្បធម៌ ជាមួយគោលបំណង នៃការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងរវាងតំបន់ទាំងពីរដោយឈរលើគោលបំណងនៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និង ភាពជាដៃគូដោយស្មើសិទ្ធិគ្នា។

ASEM ត្រូវបានបើកកិច្ចប្រជុំជាលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ១៩៩៦ ក្នុងទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ដោយមានការចូលពីប្រទេសចំនួន១៥ជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានចំនួន៧ បូកថែមប្រទេសចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង និងស្នងការអឺរ៉ុបប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនោះ អឺរ៉ុបបានទទួលស្គាល់ពីការអភិវឌ្ឍការលូតយ៉ាងរហ័ស និងសក្តានុពលនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងចង់ពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ តាមរយៈការពង្រឹង និងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងលើវិស័យ ឬសរសរស្តម្ភបីគឺ៖ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌។

កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM គឺជាជំនួបប្រជុំរៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តងរវាងប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ប្រធានស្នងការអឺរ៉ុប និងអគ្គលេខាធិការនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថាអាស៊ាន។ កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុបដែលធ្វើឡើងជាទៀងទាត់រៀងរាល់២ឆ្នាំម្តងបានក្លាយជាវេទិកាមួយយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាដៃគូ ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព។

ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុប លើកទី១២ កាលពីថ្ងៃទី១៩ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាត្រូវបានសម្រេចឱ្យទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំអាស៊ីអឺរ៉ុបលើកទី១៣នៅឆ្នាំ២០២០នេះ។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៦មកដែលកម្ពុជាបានទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុបនេះ។ កម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំនេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីអឺរ៉ុប លើកទី៥ ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ នៅទីក្រុងហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម។ កាលនោះមានការបញ្ចូលរដ្ឋសមាជិកអឺរ៉ុបថ្មីចំនួន១០ បន្ថែមទៀតមកពីអឺរ៉ុប និងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន៣ប្រទេសទៀត រួមមាន កម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា។

ជាបន្តបន្ទាប់មកទៀត ASEM បានពង្រីកខ្លួនជាលើកទី២នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៧របស់ខ្លួន នៅទីរដ្ឋធានីប៉េកាំងនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយមានរដ្ឋសមាជិក ៦ បន្ថែមទៀតចូលរួម ជាហេតុនាំឱ្យ ASEM មានសមាជិកភាពកើនឡើងសរុបដល់ទៅ ៤៥ ប្រទេស។ កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM នេះ នៅតែបន្តពង្រីកខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់នៅឆ្នាំ២០១០ ឆ្នាំ២០១២ និងជាចុងក្រោយនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយបង្កើនរដ្ឋសមាជិកសរុបរហូតដល់ទៅ៥៣ប្រទេស ក្នុងនោះមកពីទ្វីបអឺរ៉ុប៣០ប្រទេស និងទ្វីបអាស៊ី២១ប្រទេស លេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ។

សម្រាប់កិច្ចប្រជុំ ASEM លើកទី១៣ ឆ្នាំ២០២០ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនេះ កម្ពុជានឹងលើកយកប្រធានបទ ស្តីពី«ការពង្រឹងពហុភាគីនិយមដើម្បីកំណើនរួមគ្នា» ជាប្រធានបទស្នូល។ ក្រៅពីប្រធានបទស្នូលខាងលើ កម្ពុជាបានបង្កើតវេទិកាសំខាន់ៗចំនួន៧បន្ថែមទៀត រួមមាន កិច្ចប្រជុំភាពជាដៃគូសភាអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចនិងធុរកិច្ចអាស៊ី-អឺរ៉ុប, កិច្ចប្រជុំកំពូលថ្នាក់ដឹកនាំវ័យក្មេងមូលនិធិអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាតុមូលនិពន្ធនាយកមូលនិធិអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាការងារអាស៊ី-អឺរ៉ុប, វេទិកាប្រជាជនអាស៊ី-អឺរ៉ុប និងមហោស្រពវប្បធម៌កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប។

ក្នុងឋានៈជាម្ចាស់ផ្ទះ កម្ពុជាសម្លឹងឃើញនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ។ ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន បានគូសបញ្ជាក់ពីផលប្រយោជន៍ ដែលកម្ពុជាអាចទាញចេញពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះមានជាអាទិ៍៖

១. ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសសមាជិកមួយចំនួន ឆ្លៀតក្នុងឱកាសចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ASEM សំខាន់ៗ ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងអភិវឌ្ឍលើវិស័យកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ និងទេសចរណ៍។ បន្ថែមលើនេះ កិច្ចប្រជុំនេះក៏បានផ្ដល់ឱកាសស្វែងរកអាហារូបករណ៍ មួយចំនួនសម្រាប់និស្សិតកម្ពុជាផងដែរ។

២. កិច្ចប្រជុំ ASEM ចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេសតាមស្ថាប័ននានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នរដ្ឋសភា ក៏ដូចជាវិស័យឯកជននានានៅកម្ពុជា តាមរយៈការរៀបចំ និងចូលរួមសន្និសីទ សិក្ខាសាលា ការបណ្តុះបណ្តាល កិច្ចសន្ទនានានា និងសកម្មភាពពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត របស់មូលនិធិ ASEM។ ជាក់ស្តែងកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ កម្ពុជាបានសហការជាមួយ ASEM រៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយ ស្តីពីភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងសហគ្រិនភាពដល់សិក្ខាកាមជាយុវជនកម្ពុជាចំនួន ៨៥នាក់ នៅភ្នំពេញ។ លើសពីនេះ ក៏មានការលើកកម្ពស់ ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចសិក្សា និងការចងក្រងបណ្តាញនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំផងដែរ។

៣. កម្ពុជាក៏អាចលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍និងផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្តានុពលនៃវិស័យទេសចរណ៍ តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្តាប្រទេសជាសមាជិក ASEM តាមរយៈការបង្កើនទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ទាំងឡាយ។

៤. កិច្ចប្រជុំ ASEM ជាឱកាសសម្រាប់លើកមុខមាត់កម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិ។ ជាប្រចាំ កម្ពុជាក្នុងកិច្ចប្រជុំ ASEM តែងតែចូលរួមផ្តល់មតិយោបល់ក្នុងការតាក់តែងនិងកែសម្រួលលើឯកសារផ្លូវការទាំងឡាយ រួមចំណែកស្វែងរកដំណោះស្រាយ និងស្វែងរកកុងសង់ស៊ីស (Consensus) លើបញ្ហាប្រឈមថ្នាក់តំបន់ និងសាកល។ នេះបង្ហាញពីការចូលរួម យ៉ាងពេញលេញ សកម្ម និងប្រកបដោយការស្ថាបនារបស់កម្ពុជា ដោយស្មើមុខស្មើមាត់ ជាមួយបណ្តាប្រទេស ជាសមាជិកដទៃទៀត៕ 

  ថ្ងៃចន្ទ, 16 មីនា 2020 ម៉ោង 10:04 AM

«ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំផ្សព្វផ្សាយគោលការណ៍បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដល់មន្ត្រីថ្មី»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធផលការងារវិទ្យាសាស្ត្រ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ៥រោច ខែ ផល្គុន ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានណែនាំមន្ត្រីថ្មីដែលទើបចូលបម្រើការងារនៅក្នុងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដែលជាស្ថាប័នសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិត្រូវគោរពវិន័យ ពេលវេលាការងារ និងខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញវិជ្ជាជីវៈការងារ ដើម្បីបង្ហាញ និងបន្សល់ស្នាដៃការងារជូនស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ។

នៅក្នុងឱកាសអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំផ្សព្វផ្សាយគោលការណ៍បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធនានាដល់មន្ត្រីថ្មី និងបូកសរុបការងាររបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានៅក្នុងបន្ទប់ប្រជុំ RAC 2-11 អគារឥន្ទ្រទេវីនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាជាស្ថាប័នសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិដែលមានវិសាលភាពការងារស្រាវជ្រាវគ្របដណ្តប់លើគ្រប់វិស័យ សម្រាប់ផ្តល់ធាតុចូលជូនរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែរីកចម្រើនប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ហេតុនេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវការមន្ត្រីដែលមានចំណេះជំនាញសមត្ថភាពស្វាហាប់ជាមួយនឹងការងារ សហការបំពេញការងារ មានក្រមសីលធម៌ គោរពវិន័យ មានវិជ្ជាជីវៈការងារ និងការទទួលខុសត្រូវលើការបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរឡើងថែមទៀត។

ជាមួយនេះ ដើម្បីពង្រឹងពង្រីកសមត្ថភាពចំណេះជំនាញរបស់មន្ត្រីបន្ថែមទៀត ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកទឹកចិត្តមន្ត្រីទាំងអស់ត្រូវចេះអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនប្រចាំ ស្វែងយល់អំពីកិច្ចការងារវិទ្យាសាស្ត្រ និងសិក្សារៀនសូត្រស្វែងយល់ពីសហការីរួមការងារជាមួយគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងស្ថាប័នវិទ្យាសាស្រ្ត។

បន្ថែមលើសពីនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ចាត់ទុកមន្ត្រីថ្មីទាំងអស់គឺជាកម្លាំងចលករថ្មីដែលចូលរួមចំណែកជំរុញការអភិវឌ្ឍស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិឱ្យកាន់តែមានកិត្តិយសល្បីល្បាញទាំងនៅក្នុងប្រទេសជាតិ និងលើឆាកអន្តរជាតិ។

ជាទីបញ្ចប់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសង្ឃឹមជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា មន្ត្រីទាំងអស់នឹងបំពេញការងារប្រកបដោយមានឆន្ទៈ មន សិការ ក្រមសីលធម៌ គោរពវិន័យ មានទំនួលខុសត្រូវចំពោះការងាររបស់ខ្លួន និងខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញការងារឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធផលខ្ពស់ជូនស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ។

សូមជម្រាបជូនថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (រ.ប.ស.ក.) គឺជាគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាលស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបច្ចេកទេសនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលហិរញ្ញវត្ថុនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ហើយ រ.ប.ស.ក. មានបេសកកម្មដឹកនាំគ្រប់គ្រង អភិវឌ្ឍការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា បច្ចេកទេស បណ្តុះបណ្តាល និងអភិវឌ្ឍធនធានបញ្ញាញាណជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិ។

ផ្អែកតាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/១២១៩/១៩៦២ ចុះថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១កើត ខែបុស្ស ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានភារកិច្ចជាអាទិ៍ដូចតទៅ៖

- គ្រប់គ្រងនិងពង្រីកការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យ

- ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផ្នែកស្រាវជ្រាវជាមួយក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងដៃគូអភិវឌ្ឍនានាដែលមានគោលបំណងដូចគ្នា

- រៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យដើម្បីផ្តល់ធាតុចូលក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេស

- បណ្តុះបណ្តាលដើម្បីអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សលើគ្រប់វិស័យ

- ប្រមូល ចងក្រង បោះពុម្ពផ្សាយ និងតម្កល់ឯកសារ ស្នាដៃស្រាវជ្រាវនិងរបកគំហើយនានា

- ប្រមូលផ្តុំកម្លាំងបញ្ញាញាណរបស់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេស

- លើកសំណើជូនគ្រឿងឥស្សរិយយសឬគោរមងារវិទ្យាសាស្រ្តដល់ឥស្សរជនឆ្នើមជាតិនិងអន្តរជាតិ

- អភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍការប្រើប្រាស់ភាសានិងអក្សរខ្មែរប្រកបដោយនិរន្តរភាព ព្រមទាំងរក្សាបាននូវអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ

- ស្រាវជ្រាវ អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិនិងវប្បធម៌

- ចូលរួមចំណែកនិងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញាខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តគ្រប់វិស័យ

- ពិនិត្យនិងវាយតម្លៃស្នាដៃស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តជាន់ខ្ពស់

- អនុវត្តភារកិច្ចផ្សេងៗទៀតដែលទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃសុក្រ, 13 មីនា 2020 ម៉ោង 04:01 PM

គ្រោះរាំងស្ងួត៖ បញ្ហាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលប្រឈមនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ដោយ៖ លោក អ៊ុច លាង នាយកដ្ឋានសិក្សាអាស៊ី អាហ្វ្រិក និងមជ្ឍិមបូព៌ានៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ នាពេលថ្មីៗនេះ គ្រោះរាំងស្ងួត តែងតែ កើតមានឡើងជាញឹកញាប់ នៅទូទាំងអាងទន្លេមេគង្គ និងមានការកើនឡើងឥតឈប់ឈរក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ផ្នែកខាងលើនៃទន្លេមេគង្គកំពុងបានបង្ហាញពីភាពមិនធ្លាប់មានសោះតាំងពីមុនមក ដែលកម្ពស់ទឹកមានកម្រិតទាបបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ទោះបីជានៅរដូវវស្សាក៏ដោយ។ នៅផ្នែកខាងក្រោម ក៏មានការព្រួយបារម្ភថា លែងមាន​ទឹកជំនន់ទន្លេមេគង្គ ហើយទឹកប្រៃបានគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសកម្ពុជា និងតំបន់ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គនៃប្រទេស​វៀតណាម។

ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ តាមតួលេខរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គបានបង្ហាញថា ផ្នែកខាងលើនៃអាងទន្លេមេគង្គក្រោមនៅស្រុក​ឈៀងសែន (Chiang Saen) ខេត្តឈៀងរ៉ៃ (Chiang Rai) នៃប្រទេសថៃ ទៅហ្លួងព្រះបាង (Luang Prabang) និងវៀងច័ន្ទ (Vientiane) នៅប្រទេសឡាវ និងបន្តទៅខេត្តណងខាយ (Nong Khai) ប្រទេសថៃ និងអ្នកលឿងប្រទេសកម្ពុជា កម្ពស់ទឹកមានកម្រិតទាបជាងកម្ពស់ទឹកដែលត្រូវបាន វាស់កាលពីឆ្នាំ១៩៩២ និងជាឆ្នាំដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា មានការធ្លាក់ចុះទាបបំផុត។ បឹងទន្លេសាបដែល ជាបឹងទឹកសាបធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺឬហៅថាអាងស្តុកទឹក “water bag” ដ៏ធំមួយ ដែលជាអាងស្តុក ទឹកនៅរដូវវស្សា និងជាប្រភពទឹកសម្រាប់ស្រោចស្រប់នៅភាគខាងក្រោមនៃដីសណ្ដទន្លេមេគង្គក្នុងប្រទេស វៀតណាមនារដូវប្រាំង។ ប៉ុន្តែ នៅឆ្នាំ២០១៩ អាងស្តុកទឹកនេះ ក៏កំពុងធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងគួរឱ្យបារម្មណ៍ ផងដែរ។ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននៅស្ថិតរស់នៅ ក្នុងភូមិអណ្តែតទឹក ត្រូវបានជាប់គាំងដោយសារទឹកបឹងមាន កម្រិតទាប និងមិនអាចធ្វើចរាចរបាន។

អាងទន្លេមេគង្គបែងចែកជាពីរផ្នែកគឺផ្នែកធំៗ ផ្នែកខាងលើ ហូរនៅក្នុងប្រទេសចិននិងផ្នែកខាងក្រោម ហូរចាប់ពីប្រទេស​ឡាវចុះទៅឆ្នេរសមុទ្រនៃដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ។ នៅក្នុងតំបន់អាងទឹកភាគខាងលើ ប្រភពទឹក ភាគច្រើនបានមកពីការរលាយទឹកកក នៅតំបន់ខ្ពង់រាបទីបេ ហើយបានផ្តល់ប្រភពទឹកមកអាងទន្លេមេគង្គ ប្រមាណ១៦% និង​ពី​មីយ៉ាន់ម៉ាមានប្រមាណ២% ។

ប្រភពទឹកនៅសល់៨២% នៃទឹកទន្លេមេគង្គ គឺបានមកដោយសារភ្លៀងនៅប្រទេសឡាវ, ថៃ, កម្ពុជា និងនៅតំបន់​ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ។ ក្នុងចំណោម៨២% ទឹកភ្លៀងនៅប្រទេសឡាវ រួមចំណែកដល់៣៥%។ ប្រទេសថៃ និងប្រទេស​កម្ពុជា បានចូលរួមចំណែកប្រមាណ១៨%។ ប៉ុន្តែជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅអាងខាងក្រោម គឺពឹងផ្អែកភាគច្រើនទៅលើអាកាសធាតុ។

ក្រៅពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នៅតាមអាងទឹកមានការកើនឡើង ការប្រើប្រាស់ទឹកនៅ ខ្សែទឹកខាងលើក៏ជាមូលហេតុដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ និងកង្វះទឹកនៅខ្សែទឹកខាងក្រោមផងដែរ។ ថ្មីៗនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិទន្លេមេគង្គឡាវ បានបញ្ជូនសំណើគម្រោងផែនការអនុវត្តគម្រោងវារីអគ្គីសនី នៅហ្លួងប្រាបាង (Luong-Phrabang​ Mainstream Hydropower Project) ទៅឱ្យលេខាធិការដ្ឋានគណៈ កម្មការទន្លេមេគង្គ។

នេះគឺជាសំណើសម្រាប់គម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីទី៥ របស់ប្រទេសឡាវនៅលើដងទន្លេមេគង្គ បន្ទាប់ពី គម្រោង​សា​យ៉ាប៊ូរី (Xaynhabury) ដនសាហុង (Don Sahong) ផាក់ផែង (Pak Beng) និងផាក់ឡាយ (Pak Lay)។ ថ្មីៗនេះប្រទេសឡាវក៏បានផ្ញើសេចក្តីជូនដំណឹងអំពីគម្រោងវារីអគ្គិសនីសាណាខាម (Sanakham) ផងដែរ។ ប្រទេសឡាវបានធ្វើសំណើបន្តបន្តាប់សម្រាប់គម្រោង វារីអគ្គីសនីគម្រោងវារីអគ្គីសនី នៅមេគង្គក្រោម។ ក្រៅពីនេះនៅមានទំនប់​វារីអគ្គិសនីដែលកំពុងដំណើរការជាច្រើនទៀតនៅផ្នែកខាងលើ នៃទន្លេមេគង្គ ក្នុងប្រទេសចិន ហើយក៏នៅមានគម្រោង​​សាងសង់ថ្មីៗបន្ថែមទៀតផងដែរ។ គម្រោងផ្ទេរទឹកនៅភាគឥសាន្តនៃប្រទេសថៃកំពុងទាញយកផលប្រ​យោជន៍ ពីអាងទន្លេមេគង្គកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ និងកំពុង បង្កើតបញ្ហាប្រឈមយ៉ាងខ្លាំងក្លាចំពោះសន្តិសុខទឹកនៃអាងទន្លេមេគង្គ ជាពិសេស សម្រាប់រដ្ឋនៅផ្នែកខាង ក្រោមដូចជា ប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម។

នៅរដូវប្រាំង យើងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារទំនប់វារីអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសចិន បានខ្ទប់ទឹករហូតដល់៥០%នៃទន្លេមេគង្គ។ ដូច្នេះផលប៉ះពាល់នៃទំនប់វារីអគ្គិសនី របស់ចិននៅខ្សែទឹកខាង លើ ជាមូលហេតុនៃការបង្កឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតនៅភាគខាងក្រោម ដែលមិនអាចប្រកែកបាន។ លើសពីនេះ ទៅទៀត ទំនប់វារីអគ្គីសនីដែលបានសាងសង់យ៉ាងច្រើនតំណាក់នេះបានបណ្តាលឱ្យមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាង ខ្លាំង នៃផលនេសាទធម្មជាតិ សរុបរហូត​​ដល់ទៅ៥០% សម្រាប់ទាំង ប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសកម្ពុជា។

ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដែលបានសាងសង់នៅលើដៃទន្លេ នឹងបន្ថែមការបាត់បង់ពូជន៍ត្រី និងចំនួនត្រីនៅ ក្នុងតំបន់។ ប្រការនេះនឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់សន្តិសុខ ស្បៀង ការរស់នៅ សុខមាលភាពសង្គម និង សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រជា​ជនភាគច្រើនដែលរស់នៅតំបន់ទំនាបលិចទឹកនៃប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម ដែលពឹង ផ្អែកដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោលលើជលនេសាទ។

ជីវៈចម្រុះនៅក្នុងតំបន់ ក៏រងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ រួមមាន ហានិភ័យនៃការបាត់បង់ ឬ ផុតពូជរហូតដល់​ទៅ១០%នៃប្រភេទត្រី។ ការកាត់បន្ថយចំនួនត្រីដែលធ្វើចំណាកស្រុកតាមរដូវ បាត់បង់ត្រី ផ្សោតទឹកសាបទន្លេមេគង្គ ការកាត់បន្ថយការចែកចាយ និងចំនួនសិប្បីសត្វទឹកសាប និងកាត់បន្ថយ ការចល័ត របស់សិប្បីសត្វផងដែរ។

អ្នកជំនាញមកពីគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ បានលើកឡើងថា មានមូលហេតុ៣យ៉ាង ដែលបណ្តាល ឱ្យកម្ពស់ទឹកទន្លេទាប ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គគឺ៖ ទី១-ទឹកភ្លៀងមានការធ្លាក់ចុះតិច ទី២-ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅជីងហុង(Jinghong) ក្នុងប្រទេសចិនបានកាត់បន្ថយការហូរទឹកទៅចាក់បំពេញតំបន់ អាង និងទី៣-អាកាសធាតុក្តៅជាងធម្មតា នៅបណ្តាប្រទេសមួយចំនួមនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។

ថ្មីៗនេះបណ្តាញសារព័ត៌មានរបស់ថៃក៏បានលើកឡើងពីមូលហេតុបីយ៉ាងដែលបណ្តាលឱ្យមានការ ថយចុះកម្រិតទឹកក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ ដែលបង្កឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតផងដែរ៖ ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំមានចំនួន តិចពេក និងការកាត់បន្ថយបរិមាណទឹកដែលបង្កដោយទំនប់វារីអគ្គិសនីជីងហុង ក្នុងខេត្តយូណាន នៃប្រទេស ចិន ដែលមានចម្ងាយប្រវែង​៣៤០​​​គីឡូម៉ែត្រ ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ព្រំដែន នៃប្រទេសថៃ មីយ៉ាន់ម៉ា និងឡាវ។

គ្រោះរាំងស្ងួតបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនជាង៧០លាននាក់នៅក្នុង អាងទន្លេមេគង្គ។ មិនថាមានហេតុផលអ្វីក៏ដោយប្រទេសដែលស្ថិតនៅក្នុង អាងទន្លេមេគង្គចាំបាច់ត្រូវ រួមគ្នា ដើម្បីអាចដោះស្រាយបញ្ហា​នេះបាន។ ភាពខុសគ្នានៃភាពធន់នឹងគ្រោះរាំងស្ងួតរបស់ជាតិនីមួយ ក៏បង្ហាញពី តម្រូវការនៃការសម្របសម្រួលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពរវាងយន្តការសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ដែលមាន ស្រាប់នៅក្នុងតំបន់មេគង្គ ជាពិសេស ការសម្របសម្រួលរវាងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) និងកិច្ច សហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ត្រូវសម្របសម្រួល​​ធនធានដែលមានស្រាប់ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការ ប្រែប្រួលអាកាសដ៏ធាតុធ្ងន់ធ្ងរនាពេលបច្ចុប្បន្ន។

បច្ចុប្បន្ន តួនាទី និងសមិទ្ធិផលរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលមានរយៈពេល ២៣ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ត្រូវតែជួយជ្រោមជ្រែងប្រទេសជាសមាជិកនិងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយដៃគូនានាជុំវិញពិភពលោក ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយមិនអាចប្រកែកបានឡើយ។

ដូច្នេះ ស្ថានភាពគ្រោះរាំងស្ងួតដែលកាន់មានភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ នៅក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេគង្គ ទាមទារ ឱ្យប្រទេសជាប់ពាក់ព័ន្ធចាត់វិធានការយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍទន្លេតាមដងទន្លេមេគង្គប្រកប ដោយនិរន្តរភាព។ ជាការបន្ទាន់​​និងចាំបាច់ នៅពេលអនាគត ត្រូវបង្កើនការចែករំលែកព័ត៌មាននិងទិន្នន័យ ជលសាស្ត្រ ទាំងរដូវភ្លៀង និងរដូវប្រាំង បង្កើតប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្ននិងយន្តការ សម្របសម្រួលនានាក្នុងការ គ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ គ្រោះរាំងស្ងួត និងគ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗ និងអនុវត្តគម្រោង រួមគ្នាដើម្បីគាំទ្រដល់ប្រជាជន ដើម្បីធានាដល់ជីវភាពរស់​នៅរបស់ពួកគេប្រឆាំង នឹងផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមាន នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនានានៅតាមដងទន្លេ៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 12 មីនា 2020 ម៉ោង 02:31 PM

‌«ទីផ្សារកំពុងដាំក្បាលចុះ, វីរុសកូរ៉ូណាកំពុងរាតត្បាត ឯលោក Donald Trump កំពុងវាយប្រហារ​លោក Joe Biden និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ» ប្រែសម្រួល៖ ដោយ លោក ជា ធារិទ្ធ នាយកដ្ឋានសិក្សាអាម៉េរិក អាម៉េរិកឡាទីន និងអូសេអានី

លោកប្រធានាធិបតី Donald Trump ដែលរដ្ឋបាលរបស់លោកកំពុងស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធ និងទទួលរងនូវការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងចំពោះការឆ្លើយតបរបស់ខ្លួនទៅនឹងការរាលដាលមេរោគកូរ៉ូណា បានផ្ទុះឡើងនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយធ្វីតធ័រកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ២០២០កន្លងទៅនេះ ស្របពេលដែលទីផ្សារសកលកំពុងតែដាំក្បាលចុះដោយសារការរាតត្បាតមេរោគកូរ៉ូណា ចំណែកឯលោក Joe Biden ហាក់ដូចជាកំពុងឈានក្លាយជាបេក្ខភាពរបស់បក្សប្រជាធិបតេយ្យ។

លោក Donald Trump បានស្ដីបន្តោសលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដោយបានចោទប្រកាន់ថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបានឃុបឃិតជាមួយខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យចំពោះការព្យាយាម «ដុតកម្ដៅបន្ថែមលើស្ថានភាពមេរោគកូរ៉ូណា»។ លោកបានចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថា កំពុងតែ «បង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ» សមាជិកព្រឹទ្ធសភា គឺលោក Bernie Sanders ដែលបានបាត់បង់ឋានៈជាបេក្ខភាពអ្នកនាំមុខលោក Biden នៅក្នុងកម្មវិធី Super Tuesday។ លោកប្រធានាធិបតីក៏បានវាយប្រហារទៅលើអ្នកកាន់តំណែងអាណត្តិមុនគាត់ថា៖ «រដ្ឋបាលរបស់លោក Obama/Biden គឺជារដ្ឋាបាលដែលពុករលួយជាងគេបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេស»។ រដ្ឋបាលរបស់លោក Donald Trump និងខ្លួនគាត់ផ្ទាល់ក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតី កំពុងរងការរិះគន់ចំពោះអ្វីដែលត្រូវបានគេហៅថា ជាការឆ្លើយតបយឺតយ៉ាវនិងទន់ខ្សោយចំពោះការផ្ទុះឡើងដំបូងនៃមេរោគកូរ៉ូណា។

បទយកការណ៍ដែលបានធ្វើការរិះគន់ រួមមានសារព័ត៌មាន The Atlantic, The Washington Post និងNBC News បានគូររូបថ្លុករបស់សេតវិមានក្នុងស្ថានការណ៍វឹកវរមួយ។ យោងតាមរបាយណ៍ សមាជិកមួយចំនួននៃរដ្ឋបាលបានអំពាវនាវឱ្យមានការឆ្លើយតបឱ្យបានខ្លាំងជាងមុន ចាប់តាំងពីថ្ងៃដំបូងនៃការផ្ទុះឡើងមេរោគកូរ៉ូណាមកម៉្លេះ។ អ្នកផ្សេងទៀត រួមទាំងលោក Donald Trump និងទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់គាត់ គឺលោក Larry Kudlow បានព្យាយាមរកមធ្យោបាយបង្អាក់ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការផ្ទុះឡើងនេះ។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ២០២០ នៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបណ្ដាញសង្គមធ្វីតធ័រ លោកDonald Trump បានកោតសរសើរចំពោះការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋបាលរបស់លោកចំពោះជំងឺនេះ ដោយទទួលបានការសរសើរពីការជួយសង្គ្រោះ «ជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់» ហើយក៏បានកោតសរសើរផងដែរដល់ក្រុមការងារដែលដឹកនាំដោយលោកអនុប្រធានាធិបតី Mike Pence។ លោកបានបន្ថែមតាមក្រោយទៀតផងដែរ៖ «មានព័ត៌មានក្លែងក្លាយច្រើនណាស់!» (“So much FAKE NEWS!”)។

លោកប្រធានាធិតបីបានចំណាយពេលនាចុងសប្ដាហ៍របស់ខ្លួននៅរដ្ឋ Florida ហើយគាត់គ្រោងនឹងស្នាក់នៅបន្តរហូតដល់ព្រឹកថ្ងៃចន្ទដើម្បីចូលរួមកម្មវិធីរៃអង្គាសប្រាក់ និងជួបជជែកកំសាន្តជាមួយនឹងអ្នកគាំទ្រ មុនពេលត្រឡប់មកកាន់សេតវិមានវិញនៅពេលរសៀល។ សារព័ត៌មាន CNBC បានរាយការណ៍ថា ជម្រើសសេដ្ឋកិច្ច «ពេញលេញ» មួយ ត្រូវបានបង្ហាញជូនលោក Donald Trump ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងមេរោគនេះ លោក Donald Trump នឹងបង្ហាញ បន្ទាប់ពីលោកត្រឡប់មកដល់សេតវិមានវិញ។

បើយោងតាម លោក Johns Hopkins ចំនួនករណីឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណានៅសហរដ្ឋុះអាម៉េរិកបានកើនឡើងដល់ ៥៦៤នាក់ កាលពីចុងសប្ដាហ៍ ខណៈដែលមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ២២នាក់ បានស្លាប់ដោយសារជំងឺនេះនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ទូទាំងពិភពលោក មានមនុស្សជាង ១១១ ០០០នាក់ បានឆ្លងមេរោគនេះ ហើយយ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្ស ៣ ៨៥០ នាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។

ទីផ្សារស្ថិតនៅក្នុងភាពច្របូកច្របល់ដោយសារតែមួយផ្នែកធំទាក់ទងនឹងការរាលដាលជំងឺនេះ និងផលប៉ះពាល់របស់វាទៅលើពាណិជ្ជកម្ម និងតម្រូវការប្រើប្រាស់។ ក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្ម Dow Jones ជាមធ្យមបានធ្លាក់ចុះជាង ១ ៨០០ពិន្ទុ ក្នុងពេលចាប់ផ្ដើមធ្វើពាណិជ្ជកម្មកាលពីថ្ងៃចន្ទ។ ទីផ្សារភាគហ៊ុនសកលមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ដោយនាំឱ្យមានការបញ្ចប់យ៉ាងឆាប់រហ័សនៅក្នុងការជួញដូរភាគហ៊ុនភ្លាមៗបន្ទាប់ពីទីផ្សារបានបើកឡើង។

តម្លៃប្រេងបានធ្លាក់ចុះផងដែរ ដោយសារតែការភ័យខ្លាចចំពោះតម្រូវការរុញឱ្យកើតមានសង្រ្គាមតម្លៃប្រេងរវាងអារ៉ាប់ប៊ីសាអ៊ូឌីត និងរុស្សីដែលជាសមាជិករបស់ OPEC។ លោក Donald Trump បានលើកឡើងជាយូរមកហើយអំពីភាពជោគជ័យនៃទីផ្សារភាគហ៊ុននៅក្នុងអាណត្តិរបស់លោក ដែលវាជាការពិភាក្សាដ៏សំខាន់សម្រាប់គោលនយោបាយរបស់លោក។ សេតវិមានបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានសួរអំពីចំណាត់ការរបស់រដ្ឋបាលចំពោះការធ្លាក់ចុះនៃទីផ្សារភាគហ៊ុន។

លោក Joe Biden ដែលមានសម្លេងគាំទ្រច្រើនជាងលោក Sanders ក្នុងការរាប់ចំនួនប្រតិភូ បន្ទាប់ពីការបង្ហាញដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនៅក្នុងកម្មវិធី Super Tuesday ហើយបានបំពេញលើសន្ទុះរបស់លោកជាមួយនឹងការគាំទ្រដ៏សំខាន់មួយដោយបានព្យាយាមពង្រឹងការនាំមុខរបស់ខ្លួននៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងបឋមនៅជុំបន្ទាប់ទៀតនៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។ ក្រសែភ្នែកទាំងអស់បានផ្ដោតលើរដ្ឋ Michigan ដែលជារដ្ឋមានសមាជិកប្រតិភូច្រើននាក់ ដែលក្នុងនោះ ការស្ទង់មតិបានបង្ហាញថា លោក Biden មានការនាំមុខទៅលើលោក Sanders ។

មួយសប្ដាហ៍មុនកម្មវិធី Super Tuesday យុទ្ធនាការរបស់លោក Biden បានបាត់បង់សន្ទុះស្ទើរតែទាំងស្រុងទៅលើលោក Sanders ដែលទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងការជួបប្រជុំនៅក្នុងរដ្ឋណាវ៉ាដា (Nevada) ហើយបានរីករាយជាមួយនឹងការនាំមុខប្រតិភូយ៉ាងងាយស្រួល។ ប៉ុន្តែលោក Biden ទទួលបានជោគជ័យដ៏ធំធេងមកវិញនៅក្នុងរដ្ឋការ៉ូលីណាភាគខាងត្បូង (South Corolina) នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈនៅក្នុងកម្មវិធី Super Tuesday នៅពេលដែលរដ្ឋចំនួន១៤ផ្សេងទៀតបានរៀបចំការប្រកួតប្រជែងក្នុងការជ្រើសតាំងពួកគេ។

លោក Joe Biden គឺជាគោលដៅចម្បងនៃប្រតិកម្មរបស់លោក Donald Trump ចាប់តាំងពីគាត់បានចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ។ លោក Donald Trump បានស្នើឱ្យលោក Volodymr Zelenskiy ប្រធានាធិបតីប្រទេសអ៊ុយក្រែន ប្រកាសពីការស៊ើបអង្កេតចំពោះគារចោទប្រកាន់ទៅលើបទពុករលួយប្រឆាំងនឹងលោក Biden និង លោក Hunter ដែលជាកូនប្រុសរបស់គាត់តាមរយៈការតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនឧស្ម័នធម្មជាតិអ៊ុយក្រែន។

កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ ត្រូវបានអ្នករិះគន់មើលឃើញថា ជាការប៉ុនប៉ងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យតាមរយៈការចោទប្រកាន់ពីអំពើពុករលួយនិងបានជំរុញឱ្យសភាដែលដឹកនាំដោយបក្សប្រជាធិបតេយ្យចោទប្រកាន់ដកតំណែងលោក Trump ពីបទរំលោភអំណាចនិងរារាំងសភា។ លោកប្រធានាធិបតី បានរួចផុតពីការចោទប្រកាន់ទាំងពីរនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាដឹកនាំដោយគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។ នៅពេលដែលលោក Biden ទទួលបានការគាំទ្រនាំមុខដាច់វិញ លោក Donald Trump បានផ្តោតមកលើរូបលោក Biden សារជាថ្មី។

លោក Trump បានសរសេរនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយធ្វីតធ័រ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដែលជាការវាយប្រហារលើកដំបូងរបស់លោក ប្រឆាំងនឹងលោក Biden ចាប់តាំងពីកម្មវិធី Super Tuesday ថា «ខ្ញុំនឹងការពារសន្តិសុខសង្គម និងការថែទាំការព្យាបាល ដូចដែលខ្ញុំបានធ្វើកាលពី៣ឆ្នាំមុនដូចនោះដែរ។ លោក Joe Biden ដែលស្ពឹកស្រពន់នឹងបំផ្លាញគម្រោងទាំងពីរនេះនៅក្នុងពេលដ៏ខ្លីមួយ ហើយគាត់នឹងមិនដឹងថា គាត់កំពុងតែបំផ្លាញវានោះទេ!»។

យុទ្ធនាការរបស់លោក Biden បានបរិហារការវាយប្រហាររបស់លោកប្រធានាធិបតី។ អ្នកនាំពាក្យ លោក Andrew Bates បានលើកឡើងថា «ហេតុអ្វីបានជាលោក Donald Trump មកចំណាយពេលរបស់គាត់ សរសេរបែបរឿងភាគតាមសារព័ត៌មាន Breitbart នៅពេលដែលគាត់គួរតែនាំមុខគេក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងមេរោគកូរ៉ូណា?»។ យុទ្ធនាការរបស់លោក Sanders មិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗចំពោះសំណើរបស់ CNBC នៅឡើយទេ។

ទោះបីជា កូវីដ-១៩ បានលេចឡើងនៅក្នុងអាណត្តិរបស់លោក Trump នៅក្នុងតំណែងប្រធានាធិតបីក៏ដោយ ក៏លោកទទូចថា រដ្ឋបាលរបស់លោក Obama ត្រូវទទួលការស្តីបន្ទោសចំពោះការខ្វះខាតកញ្ចប់ឧបករណ៍តេស្តសុខភាពដែលអាចស្វែងរកបាននៅក្នុងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។

លោក Trump បានអះអាងដោយគ្មានភស្តុតាងនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍តុមូលមួយកាលពីថ្ងៃ៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នៅសេតវិមានថា «រដ្ឋបាលលោក Obama បានធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយលើការតេស្តសុខភាពដែលបានធ្វើឱ្យខូចប្រយោជន៍ដល់អ្វីដែលយើងកំពុងតែធ្វើ ហើយយើងបានច្រានចោលសេចក្តីសម្រេចចិត្តនោះកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ដូច្នេះ ការធ្វើការតេស្តសុខភាពបានប្រព្រឹត្តទៅកាន់តែមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងលឿនទាន់សម័យជាងមុន»។

បើតាមគេហទំព័រ FactCheck.org ការអះអាងរបស់លោក Trump ដែលថា លោក «បដិសេធ» នឹងច្បាប់ណាមួយលើកញ្ចប់តេស្តសុខភាពនៅសម័យលោក Obama គឺមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។ មួយថ្ងៃក្រោយមក លោក Trump បានបដិសេធថា លោកមិនបានស្ដីបន្ទោសលោក អូបាម៉ា ចំពោះភាពលំបាកលើកញ្ចប់តេស្តសុខភាពនោះទេ។

នៅថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ បន្ទាប់ពីវាយប្រហារលើរដ្ឋបាលលោក Obama-Biden មក លោក Trump បានការពារការឆ្លើយតបរបស់ខ្លួនជាថ្មីម្ដងទៀតចំពោះការផ្ទុះឡើងនេះ។ លោក Trump បានសរសើរ លោក Pence ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យទទួលបន្ទុកលើការឆ្លើយតបរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចំពោះមេរោគកូរ៉ូណា។ ហើយគាត់ទទួលបានការកោតសរសើរចំពោះការជួយសង្រ្គោះ «ជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់» តាមរយៈការធានានិងការរឹតបន្ដឹងការធ្វើដំណើរនៅចុងខែមករានេះ។

កាលវិភាគរបស់លោក Donald Trump ដែលបង្ហាញជាសាធារណៈ បានឱ្យដឹថា គាត់ចំណាយពេលវេលារបស់គាត់ជាច្រើនថ្ងៃជាមួយព្រឹត្តិការណ៍រៃអង្គាសប្រាក់នៅរដ្ឋ Florida មុននឹងគាត់ធ្វើដំណើរត្រឡប់ទៅកាន់សេតវិមានវិញនៅរសៀលថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០៕

  ថ្ងៃពុធ, 11 មីនា 2020 ម៉ោង 05:12 PM

«ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ លើកទឹកចិត្តមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាគោរពវិន័យ និងប្រឹងប្រែងបំពេញការងារ បន្សល់ស្នាដៃ និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះក្នុងស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកទឹកចិត្តមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងអស់ត្រូវគោរពវិន័យ និងប្រឹងប្រែងបំពេញការងារ ដើម្បីបន្សល់ស្នាដៃ និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះនៅក្នុងស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ។

ថ្លែងក្នុងឱកាសអញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំបូកសរុបការងារប្រចាំខែកុម្ភៈ នៅថ្ងៃពុធ ៣រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នាសាលប្រជុំ RAC 2-11 អគារឥន្ទ្រទេវី នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ក្រើនរមឹ្លកថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពឧបសម្ព័ន្ធរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាគឺជាស្ថាប័នសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យា​សាស្រ្ត ដូចនេះមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងអស់ត្រូវតែគោរពវិន័យ និងខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញភារកិច្ចការងារ​របស់​ខ្លួនឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បីបន្សល់ស្នាដៃ និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះនៅក្នុងស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ប្រសិនមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងឡាយណាដែលមានសមត្ថភាព ក្រមសីលធម៌ គោរពវិន័យ និងខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញការងារសកម្ម​ជូន​ស្ថាប័នខ្លួន ពួកគេនឹងទទួលបានកិត្តិយស ការសរសើរ ការតែងតាំងក្នុងមុខតំណែង និងលាភការផ្សេងៗទៀតរបស់ខ្លួន។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ក្រើនរម្លឹកបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រសិនមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារូបណាពុំគោរពវិន័យ ពុំបានអនុវត្តសកម្មភាពការងារសកម្មនោះទេ ពួកគេនឹងត្រូវរងការពិន័យតាមវិធានវិន័យផ្ទៃក្នុង និងច្បាប់ជាធរមាន តាមរយៈក្រុមប្រឹក្សាវិន័យរបស់វិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងក្រុមប្រឹក្សាវិន័យរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

ក្នុងគោលបំណងជំរុញលើកកម្ពស់ការងាររបស់ស្ថាប័នវិទ្យាសាស្រ្តឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព, ឯកឧត្តមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងនាមជាស្ថាប័នវិទ្យាសាស្រ្ត, រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់ការងារ បុគ្គលិកមន្ត្រីទាំងអស់ឱ្យមានគម្រូល្អក្នុងស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិ។ ថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពរបស់យើងទាំងអស់ត្រូវចូលរួមជំរុញការងារនេះទាំងអស់ឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ ក្នុងគោល​បំណង​ជំរុញលើកកម្ពស់កេរ្តិ៍ឈ្មោះកិត្តិយសមុខមាត់ស្ថាប័នវិទ្យាសាស្ត្រ និងជាតិយើងទាំងអស់គ្នា»។

សូមជម្រាបជូនថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (រ.ប.ស.ក.) ជាគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាលស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបច្ចេកទេសនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលហិរញ្ញវត្ថុនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ហើយ រ.ប.ស.ក. មានបេសកកម្មដឹកនាំគ្រប់គ្រង អភិវឌ្ឍការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា បច្ចេកទេស បណ្តុះបណ្តាល និងអភិវឌ្ឍធនធានបញ្ញាញាណជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិ។

ផ្អែកតាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/១២១៩/១៩៦២ ចុះថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១កើត ខែបុស្ស ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានភារកិច្ចជាអាទិ៍ ដូចតទៅ៖

- គ្រប់គ្រងនិងពង្រីកការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យ

- ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផ្នែកស្រាវជ្រាវជាមួយក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងដៃគូអភិវឌ្ឍនានាដែលមានគោលបំណងដូចគ្នា

- រៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្រ្តលើគ្រប់វិស័យដើម្បីផ្តល់ធាតុចូលក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេស

- បណ្តុះបណ្តាលដើម្បីអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សលើគ្រប់វិស័យ

- ប្រមូល ចងក្រង បោះពុម្ពផ្សាយ និងតម្កល់ឯកសារ ស្នាដៃស្រាវជ្រាវនិងរបកគំហើយនានា

- ប្រមូលផ្តុំកម្លាំងបញ្ញាញាណរបស់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេស

- លើកសំណើជូនគ្រឿងឥស្សរិយយសឬគោរមងារវិទ្យាសាស្រ្តដល់ឥស្សរជនឆ្នើមជាតិនិងអន្តរជាតិ

- អភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍការប្រើប្រាស់ភាសានិងអក្សរខ្មែរប្រកបដោយនិរន្តរភាព ព្រមទាំងរក្សាបាននូវអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ

- ស្រាវជ្រាវ អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិនិងវប្បធម៌

- ចូលរួមចំណែកនិងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញាខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តគ្រប់វិស័យ

- ពិនិត្យនិងវាយតម្លៃស្នាដៃស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តជាន់ខ្ពស់

- អនុវត្តភារកិច្ចផ្សេងៗទៀតដែលទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិងរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន៕

RAC Media| រឿន ភារុន

  ថ្ងៃពុធ, 11 មីនា 2020 ម៉ោង 01:29 PM

ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖ មន្ត្រីរាជការដែលប្រឡងជាប់ថ្មី ត្រូវធ្វើខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកបន្តវេនជាអ្នកធានានូវសុចរិត តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ៍ ២រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំរួមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលបានចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង ៩:០០ នាទីព្រឹកនៅ​សាល​ប្រជុំវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានផ្ដល់អនុសាសន៍និងណែនាំការប្រកាន់ឥរិយាបថក្នុងការបំពេញការងារ ដល់មន្ត្រីរាជការទាំង១៧រូប ដែលទើបប្រឡងជាប់នាពេលថ្មីៗកន្លងមក​នេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានគូសបញ្ជាក់ដល់មន្ត្រីរាជការទាំង១៧រូបថា មន្ត្រីរាជការថ្មីដែលនឹងត្រូវចូលបំពេញការងារនាពេលខាងមុខនេះ ត្រូវប្រកាន់យកនូវឥរិយាបថភាតរភាពរវាងគ្នា ចេះផ្ដល់និងចែករំលែកព័ត៌មានដល់គ្នា និងបើកចំហបេះដូងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងនាមជាបញ្ញវន្តនិងជាមន្ត្រីនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់របស់ជាតិ។ បន្ថែមពីនេះ មន្ត្រីថ្មីទាំង១៧រូបត្រូវមកបំពេញតួនាទីភារកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវតាមការចាត់តាំង នៅតាមអង្គភាពដែលថ្នាក់ដឹកនាំរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាប្រគល់ជូន។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សូមឱ្យមន្ត្រីថ្មីទាំងអស់ ដែលទទួលឱកាសក្លាយជាមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាមរយៈការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសប្រកបដោយតម្លាភាពនិងយុត្តិធម៌នេះត្រូវធ្វើខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកបន្ត​វេន ជាអ្នកធានានូវសុចរិត តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានមានប្រសាសន៍ថា «ប្អូនៗដែលទទួលបានឱកាសក្លាយជាមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាមរយៈការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសប្រកបដោយតម្លាភាពនិងយុត្តិធម៌នេះ ត្រូវធ្វើខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាអ្នកបន្តវេន គឺត្រូវធ្វើចរិតឱ្យដូចដែលខ្ញុំបានធ្វើចំពោះប្អូន ដោយនៅពេលខ្លួនឯងក្លាយជាមេដឹកនាំ ត្រូវជ្រើសរើសមន្ត្រីប្រកបដោយតម្លាភាពនិងយុត្តិធម៌។ សូមប្អូនចងចាំ!»។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កាលពីចុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំការប្រឡងជ្រើសរើសមន្ត្រីរាជការចំនួន១៧នាក់ លើឯកទេសចំនួន ១១។ ការប្រឡងជ្រើសរើសនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងជា២ដំណាក់កាល ដោយដំណាក់កាលទីមួយជា ការប្រឡងប្រជែងលើវិញ្ញាសាសរសេរ ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ចំណែកដំណាក់កាលទីពីរ ដែលជាការប្រឡងវិញ្ញាសាផ្ទាល់មាត់ ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ដោយលទ្ធផលនៃការប្រឡងត្រូវបានប្រកាសនៅល្ងាចថ្ងៃដដែល៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 11 មីនា 2020 ម៉ោង 01:23 PM

«ទំនាក់ទំនងត្រីកោណ តួកគី-រុស្ស៊ី-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅស៊ីរី» ដោយ៖ លោក ហ៊ាន ស្រស់ នាយកដ្ឋានសិក្សាអឺរ៉ុបនិងរុស្ស៊ី នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បញ្ហាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ពិតជាស្មុគស្មាញមិនថា ប្រទេសតូច ឬប្រទេសធំទេ សុទ្ធតែប្រកាន់ជំហរការពារ​​អធិបតេយ្យភាពរបស់ជាតិរៀងៗខ្លួន និងចង់កសាងក៏ដូចជាពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។ ប្រទេស​​នីមួយៗបានកំណត់គោលដៅនៃគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនច្បាស់លាស់ក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្តាប្រទេស​ផ្សេងៗទៀត។ យ៉ាងណាមិញ ក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសនិងប្រទេស មិនប្រាកដថា មិនមានបញ្ហានោះទេ ពោលគឺតែង​តែជួបបញ្ហាផ្អែមល្ហែម និងជូរចត់ចៀសមិនផុតឡើយ។ ប្រទេសមួយចំនួន ពេលខ្លះត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានកំពុង​តែលូកលាន់កិច្ចការផ្ទៃក្នុង ឬគាំទ្រក្រុម ឬប្រទេសមួយដើម្បីវាយប្រហារក្រុម ឬប្រទេសមួយផ្សេងទៀត និងចង់បង្ហាញឥទ្ធិពលរបស់​ខ្លួន។ តួយ៉ាងដូចជា សង្គ្រាមស៊ីវិលដែលកំពុងតែបំផ្លិចបំផ្លាញនៅប្រទេសស៊ីរីបានអូសទាញបរទេសមួយចំនួន ជាពិសេសប្រទេស​រុស្ស៊ី តួកគី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យចូលពាក់ព័ន្ធក្នុងសង្គ្រាមនេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១១មកម៉្លេះ ដែលរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននៅ​មិន​ទាន់​ចប់​នៅឡើយ។ តើស្ថានភាពទំនាក់ទំនងប្រទេសតួកគី-រុស្ស៊ី-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសស៊ីរីនឹងទៅជាយ៉ាងណា? ហើយប្រទេសទាំងបីចង់បានអ្វីក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសស៊ីរីនេះ?

យោងតាមគេហទំព័របរទេសបានចុះផ្សាយថា ចាប់តាំងពីប្រទេសស៊ីរីមានជម្លោះក្នុងឆ្នាំ២០១១មក ប្រទេសតួកគីបានធ្វើអន្តរាគមន៍ផ្នែកការទូតនិងយោធា ដោយថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីនិងបានគាំទ្រក្រុមឧទ្ទាមប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីថែមទៀត។ ជាមួយគ្នានេះដែរ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏បានជួយគាំទ្រដល់ក្រុមឧទ្ទាមប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលស៊ីរី ដែលបានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាង​​ប្រទេសតួកគី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកហាក់មានភាពល្អប្រសើរ ព្រោះបានដើរលើផ្លូវតែមួយជាមួយគ្នា។ ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន​រួមគ្នាដោយប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា និងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ឺដូហ្គែននៃប្រទេសតួកគីកាលពីឆ្នាំ២០១៣ នៅឯសេតវិមាន​នៃសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារសំខាន់នៃការសម្រេចបាននូវស្ថិរភាពនៅប្រទេសស៊ីរី។ ដោយឡែក លោក អូបាម៉ា បានថ្លែងថា «សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានឈរជាមួយអ្នកក្នុងការស្វែងរកសន្តិសុខដ៏យូរអង្វែង យើងនឹងគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹង​​ប្រែង​នៅក្នុងប្រទេសតួកគី ដើម្បីគាំទ្រដល់ច្បាប់ និងអភិបាលកិច្ចល្អនិងសិទ្ធិមនុស្សសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ ទីបំផុតយើងបាន​​ចំណាយ​ពេល​វេលា​ជាច្រើនទៅលើបញ្ហាមួយ ដែលបានជះឥទ្ធិពលដល់តំបន់នោះ គឺបញ្ហានៅប្រទេសស៊ីរី។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹង​បន្តជួយដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់រួមទាំងប្រទេសតួកគី ដោយចូលរួមចំណែកក្នុងនាមជាម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំនៃជំនួយមនុស្សធម៌ដល់​ប្រជាជនស៊ីរីរួមទាំងជនភៀសខ្លួនទាំងនោះនៅក្នុងប្រទេសតួកគី ហើយយើងនឹងបន្តធ្វើការជាមួយដៃគូតួកគីដើម្បីផ្តល់ស្បៀង​អាហារជំរកនិងថ្នាំពេទ្យដែលត្រូវការដើម្បីជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិត។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងបន្តបង្កើន​សម្ពាធលើរបបអាសាដនិងធ្វើការជាមួយក្រុមប្រឆាំងស៊ីរី។ ប្រទេសតួកគីបានឈរនៅជួរមុខនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនៅប្រទេសស៊ីរីដែលគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ និងដោយគ្មានលោកបាសាអាល់អាសាដ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងប្រទេសតួកគីបានឯកភាពថារបបអាសាដត្រូវតែចប់។

បើយើងក្រឡេកមើលអំពីទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសតួកគី និងរុស្ស៊ីវិញ តាមរយៈគេហទំព័រ Global security បានឱ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ប្រទេសរុស្ស៊ី និងតួកគីមិនមែនមើលមុខគ្នាមិនចំនោះទេ ព្រោះប្រទេសទាំងពីរចង់ស្តារសន្តិភាពឡើងវិញនៅប្រទេស​ស៊ីរី។ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរមានភាពជិតស្និទ្ធ ទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៥ ទំនាក់ទំនង​ប្រទេសទាំងពីរចាប់ផ្តើមល្អក់កករនឹងគ្នា បន្ទាប់ពីប្រទេសតួកគីបានបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ី។ បញ្ហានេះបានអូសបន្លាយរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៧ ទើបទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរបានវិលត្រឡប់មកជាធម្មតាឡើងវិញ និងបានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងទិញប្រព័ន្ធមីស៊ីលការពារដែនអាកាស S-400 ព្រមទាំងថាមពលពីប្រទេសរុស្ស៊ីទៀតផង។

សូមបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចិត្តទិញប្រព័ន្ធមីស៊ីលការពារដែនអាកាស S-400 របស់រុស្ស៊ី គឺបន្ទាប់ពីប្រទេសតួកគីខឹងនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមិនបានធ្វើបត្យាប័នបញ្ជូន អាចារ្យកាតូលិកម្នាក់ឈ្មោះ Fethullah Gulen ដែលត្រូវបាន លោក អ៊ឺដូហ្គែនចោទប្រកាន់ថាជាអ្នករៀបចំគម្រោងរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០១៦ និងដោយសារតែសហរដ្ឋអាម៉េរិកដកប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស​ប៉ាទ្រីយ៉ុត​ចេញពីប្រទេសតួកគី នេះបើយោងតាមលោក Mark Lowen ភ្នាក់ងារ BBC ប្រចាំនៅតួកគី។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេស​តួកគីបានជំទាស់នឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលបានគាំទ្រផ្នែកយោធាដល់ក្រុមឧទ្ទាមឃឺដនៅប្រទេសស៊ីរី ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមឧទ្ទាមឃឺដនៅប្រទេសតួកគី។ រីឯ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏មិនសប្បាយចិត្តជាមួយនឹងតួកគីដែលបានទិញ S-400 ពីរុស្ស៊ី ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រទេសតួកគីមានភាពរអាក់រអួល។

លើសពីនេះទៀត តាមរយៈការចេញផ្សាយរបស់គហទំព័រ RFE ថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ បានឱ្យដឹងថា លោកប្រធានា​ធិប​តី​តួកគី បានព្រមានសេតវិមានប្រឆាំងនឹងផែនការបំពាក់អាវុធដល់ក្រុមយុទ្ធជនសកម្មប្រយុទ្ធឃឺដនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី បើ​ទោះ​បីជាលោកបានប្រាប់ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ ថា លោកចង់ជួសជុលទំនាក់ទំនងដែលមានភាពតានតឹងរវាងសម្ព័ន្ធ​មិត្តណាតូទាំងពីរក៏ដោយ។

អ្វីដែលកើតឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសតួកគី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនោះ គឺសហរដ្ឋអាម៉េរិកចង់ឱ្យប្រទេសតួកគីបោះបង់ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស S-400 របស់រុស្ស៊ី។ ជាការឆ្លើយតប លោក Erdogan បានលើកឡើង​ថា​សម្ពាធ​របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការកម្ចាត់ S-400 គឺជាការរំលោភសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសតួកគី។ បញ្ហានេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិក​ បានព្រមានពីការដាក់ទណ្ឌកម្មលើប្រទេសតួកគី។ លោក Trump បានប្រាប់លោក Erdogan ថា សហរដ្ឋអាម៉េរិកត្រៀម​លក់ប្រព័ន្ធមីស៊ីប៉ាទ្រីយ៉ូតរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យ ប្រសិនបើតួកគីទម្លាក់ប្រព័ន្ធ S-400 របស់រុស្ស៊ីចោល ពីព្រោះប្រព័ន្ធនេះមិនត្រូវគ្នានឹងប្រព័ន្ធការពារណាតូនិងបង្កការគំរាមកំហែងដល់យន្តហោះប្រយុទ្ធបំបាំងកាយ F-35 នេះបើយោងតាមគេហទំព័រ Reuters ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅនេះ។

ថ្វីបើទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសតួកគី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកមិនទាន់បានល្អប្រសើរយ៉ាងក៏ដោយ ក៏ថ្មីៗនេះ ប្រទេសតួកគីហាក់មានភាពតានតឹងខ្លាំងឡើងជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីនៅក្នុងខេត្តអ៊ីដលីបនៃប្រទេសស៊ីរី។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីបញ្ចៀសការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយផ្ទាល់រវាងភាគីទាំងពីរ ភាគីទាំងពីរបានជំរុញឱ្យមានការចរចាជាច្រើនលើកច្រើនសារ ជាពិសេសកិច្ចពិភាក្សាគ្នារយៈពេលជិត៦ម៉ោង នៅទីក្រុងមូស្គូរវាងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក ពូទីន និងប្រធានាធិបតីតួកគី លោក អ៊ឺដូហ្គែន នៅថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ បានសម្រេចឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ បង្កើតច្រករបៀងសន្តិសុខរួមគ្នាដោយធ្វើល្បាតរួមគ្នារវាងប្រទេសរុស្ស៊ី-តួកគី។ សូមបញ្ជាក់ថា ប្រទេសរុស្ស៊ីនិងតួកគីបានព្រមព្រៀងលើបទឈប់បាញ់គ្នាមួយសម្រាប់ប្រទេសស៊ីរី ហើយប្រទេសរុស្ស៊ីបានស្នើសុំឱ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិគាំទ្របទឈប់បាញ់គ្នានេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែល​ជាប្រទេសមានសិទ្ធិវេតូបែរជាបដិសេធនិងបានហៅបទឈប់បាញ់នេះថា«មិនទាន់ពេញវ័យ»ទៅវិញ។

ដោយឡែកទំនាក់ទំនងរវាងរុស្ស៊ីនិងសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងជម្លោះស៊ីរីវិញ បើផ្អែកតាមគេហទំព័រ​​ Motherjone ចុះផ្សាយកាលពីឆ្នាំ​២០១៩នេះ បាននិយាយាថា ទាំងប្រទេសរុស្ស៊ី ទាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក សុទ្ធតែមានគំនិតផ្ទុយគ្នាអំពីជម្លោះនៅប្រទេសស៊ីរី ព្រោះប្រទេសរុស្ស៊ីមិនចង់ឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររបបលោកបាស្សា អាល់អាសាដ ដោយលោកខាងលិចទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសរុស្ស៊ីថែមទាំងបានគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងជួយដល់រដ្ឋាភិបាលស៊ីរី ដែលដឹកនាំដោយលោកបាស្សា អាល់អាសាដទៀតផង រួមមាន នយោបាយ បច្ចេកទេស ហិរញ្ញវត្ថុ និងយោធា ដើម្បីទប់ទល់នឹងកងកម្លាំងឧទ្ទាមប្រឆាំងរបបលោកបាស្សា អាល់អាសាដ។ រីឯ សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏បានជួយដល់ក្រុមឧទ្ទាមនៃកងទ័ពស៊ីរីសេរីនូវជំនួយដែលមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់រួមមានរបបអាហារ និងរថយន្ត​ដឹក​ទំនិញ ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាល ផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុ និងស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ឱ្យក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរីមួយចំនួនដែលខ្លួនបានជ្រើសរើស។ ប៉ុន្តែ​មហាអំណាចទាំងពីរមានគោលដៅរួមគ្នាមួយគឺជំរុញឱ្យមានដំណើរសន្តិភាព និងកម្ចាត់ ISIS (Islamic State of Iraq and Syria)។

នៅឆ្នាំ២០១៣ សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងរុស្ស៊ីបានព្រមព្រៀងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនក្នុងការប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម រួមមានការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានរវាងស្ថាប័នស៊ើបការណ៍សម្ងាត់និងធ្វើប្រតិបត្តិការប្រឆាំង ភេរវកម្មរួមគ្នា ក៏ដូចជា ការចុះហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីកាត់បន្ថយ ហានិភ័យនៃជម្លោះនៅក្នុងពិភពអ៊ីនធឺណិតនិង​ការចុះហត្ថលេខាលើកម្មវិធីប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម។

នៅឆ្នាំ២០១៥ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងប្រទេសរុស្ស៊ីក៏ចាប់ផ្តើមទំនាក់ទំនងយោធាឡើងវិញដើម្បីបង្កើនការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាមផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក អូបាម៉ា និងលោក ពូទីន បានជួបគ្នានៅទីក្រុងញូវយ៉កពិភាក្សាពីមធ្យោបាយក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាម។ ប៉ុន្តែ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានច្រានចោលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីនៅក្នុងសង្គ្រាមប្រទេសស៊ីរី។

បើយោងតាមគេហទំព័រ The guardian ចេញផ្សាយថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧ បន្ទាប់ពីមានការវាយប្រហារមីស៊ីលរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចំនួន៥៩គ្រាប់ទៅលើប្រទេសស៊ីរី លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បានលើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិក​និងប្រទេសរុស្សីអាចនឹងធ្លាក់ចុះគ្រប់ពេល។ វាចាំបាច់ត្រូវសងសឹកចំពោះការវាយប្រហារដោយអាវុធគីមី ដែលបានសម្លាប់​ជនស៊ីវិលរាប់សិបនាក់រួមទាំងកុមារផង។ នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏បានប្រកាសផ្តាច់ជំនួយយោធា​ដល់ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី។

តាមការចុះផ្សាយរបស់គេហទំព័រ USA Today ចេញផ្សាយថ្ងៃទី ១៩ ខែធ្នូ ២០១៨ បានឱ្យដឹងថា លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បានបញ្ជាឱ្យដកទ័ពរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចេញពីប្រទេសស៊ីរី និងបានប្រកាសថា «យើងទទួលបានជ័យជំនះលើពួក ISIS ហើយ»។ ចំណែកឯប្រទេសរុស្ស៊ីវិញ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋមន្តី្រការបទេសរុស្ស៊ីបានសាទរចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ត្រាំ ហើយលោក បាននិយាយថា «ការសម្រេចចិត្តដកទ័ពសហរដ្ឋអាម៉េរិកចេញប្រទេសពីស៊ីរីនេះ អាចជួយបង្កើតទស្សនវិស័យពិតមួយ សម្រាប់ដំណោះស្រាយនយោបាយនៅប្រទេសស៊ីរីយ៉ាងពិតប្រាកដ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដើរតួនាទីតិច​តួច​បំផុតនៅក្នុងជម្លោះនៅប្រទេសស៊ីរី ក្រៅពីការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌។

តើទាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ទាំងប្រទេសតួកគី និងរុស្ស៊ី ដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសស៊ីរីគឺដើម្បីអ្វី?

យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់គេហទំព័រ DW នៃប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បានឱ្យដឹងថា ការណ៍ដែលសហរដ្ឋអាម៉េរិកបើកប្រតិបត្កិការក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសស៊ីរី ព្រោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកចង់បំផ្លាញ ISIS។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកមានទំនាក់ទំនងតិចតួចជាមួយប្រទេសស៊ីរី ក្រៅពីការចង់សម្លាប់ក្រុម ISIS នោះទេ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក៏ចង់ព្យាយាមរារាំងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់និងកងជីវពល​ហេស​បូឡា​ហ៍​លីបង់ (The Lebanese Shiite militia Hezbollah) ពីការបង្កើតវត្តមានអចិន្រ្តៃយ៍នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ដែលអាចគំរាមកំហែង​ដល់ប្រទេសអ៊ីស្រាអែលដែរ។

ចំពោះ ប្រទេសរុស្ស៊ីវិញ គឺចង់រក្សារដ្ឋាភិបាលរបស់លោកអាសាដ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធបំផុតរបស់ខ្លួន និងរក្សាអំណាចនិងឥទ្ធិពលយោធារបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះ ពោលគឺចង់ឱ្យសង្គា្រមស៊ីរីជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃការបង្កើតប្រទេសរុស្ស៊ីជាមហាអំណាចនៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ ព្រមទាំងចង់រក្សាមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសដ៏សំខាន់មួយនៅខេត្តភាគខាងលិចនៃខេត្ត Latakia និងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកនៅទីក្រុងកំពង់ផែTartus នៃប្រទេសស៊ីរី។ ជាពិសេសប្រទេសរុស្ស៊ីមានបំណងប្រើសង្គ្រាមនៅប្រទេស​ស៊ីរីនេះ ដើម្បីបង្ហាញថាប្រទេសរុស្ស៊ីនៅតែអាចជារដ្ឋ ដែលមានឥទ្ធិពលនិងសំខាន់នៅក្នុងប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ។

រីឯប្រទេសតួកគី ដែលខ្លួនជាប្រទេសមានកងកម្លាំងយោធាធំទី២របស់អង្គការណាតូ គឺចង់រារាំងការទទួលបានទឹកដីឃឺដរបស់ប្រទេសស៊ីរី និងរារាំងពួកគេពីការទទួលបានស្វ័យភាពក្នុងការតាំងទីលំនៅក្រោយសង្គ្រាម។ ប្រទេសតួកគី បង្ហាញថាយុទ្ធជន​ឃឺដ​ស៊ីរីត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងគណបក្សពលករឃឺដ ដែលបានប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមជាង៣ទសវត្សរ៍នៅប្រទេសតួកគី ហើយដែលប្រទេសតួកគីក៏ដូចជាសហគមន៍អឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ចាត់ទុកថា ក្រុមនេះជាក្រុមភេរវកម្ម។ ប្រទេសតួកគីក៏ចង់បាន​តំបន់អ៊ីដលីប (Idlib) ដែលគេហៅថា តំបន់មានសុវត្ថិភាពស្របច្បាប់នៅភាគខាងជើងប្រទេសស៊ីរី ហើយបានជំរុញ​ឱ្យ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិករំសាយកងជីវពលឃឺដ។ លើសពីនេះទៀត តួកគីចង់ក្លាយជាប្រទេសមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់នេះដែលគេមើល​ទៅ​មិនអាចទៅរួចក្រៅពីរុស្ស៊ីនិងអាម៉េរិក។

ជារួម ទំនាក់ទំនងគ្នារវាងប្រទេសទាំងបី ជាមួយសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅស៊ីរីនេះ ទាំងតួកគី ក៏ដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងរុស្ស៊ី ទោះ​បីជា ពេលខ្លះមានការខ្វែងគំនិតគ្នានិងពេលខ្លះទៀតមានគោលដៅរួមគ្នា ក៏ព្រោះតែប្រទេសនីមួយៗគិតតែដើម្បីផលប្រយោជន៍​រៀងខ្លួន។ ជាអាទិ៍ដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រទេសតួកគីមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នាដោយសារខ្លួនមានគោល​ដៅ​រួមគ្នាចំពោះរឿងប្រទេសស៊ីរី។ ចំពោះប្រទេសរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានទំនាក់ទំនងល្អ ក៏ព្រោះតែប្រទេសទាំងពីរនេះមាន​គោលបំណងដូចគ្នាចង់កម្ទេច ISIS ថ្វីបើមានការខ្វែងគំនិតគ្នាដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិកចង់ផ្លាស់ប្តូររបបអាសាដ និងប្រទេស​រុស្ស៊ីចង់រក្សារបបអាសាដក៏ដោយ។ ប្រទេសទាំងពីរនេះតែងតែដាក់ទណ្ឌកម្មគ្នាទៅវិញទៅមកព្រោះតែជំហរផ្ទុយគ្នា។ ដោយ​ឡែកចំពោះទំនាក់ទំនងប្រទេសតួកគីនិងប្រទេសរុស្សីវិញពេលខ្លះមានទំនាក់ទំនងមិនល្អ ពេលខ្លះមានទំនាក់ទំនងល្អ។ ប្រទេស​តួកគីពេលមិនសប្បាយចិត្តជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកងាកទៅទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី និងពេលខ្លះមិនសប្បាយចិត្តនឹងប្រទេសរុស្ស៊ីងាកទៅទំនាក់ទំនងសហរដ្ឋអាម៉េរិកវិញ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសទាំងបីសុទ្ធតែមានគោលបំណងរបស់ខ្លួនច្បាស់លាស់ជាមួយសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅស៊ីរី ទោះតិចក្តី ឬច្រើន​ក្តី ដើម្បីបង្ហាញថាប្រទេសរបស់ខ្លួនជាប្រទេសមហាអំណាច ឬ ប្រទេសរបស់ខ្លួនមានកម្លាំងយោធាខ្លាំង និងសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងក្នុងការ​ស្វែងរកតុល្យភាពអំណាចនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះផងដែរ៕

  ថ្ងៃពុធ, 11 មីនា 2020 ម៉ោង 12:42 PM