រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
Royal Academy of Cambodia
Royal Academy of Cambodia
Since October 30, 1997, Cambodia's Prime Minister Hun Sen has developed excellent ties with the Republic of Korea. Since the two nations' diplomatic ties were established, the prime minister of Cambodia has made an effort to keep amicable relations with all presidents of the Republic of Korea, and both nations have benefited from the positive results of these ties.
While the globe continues to struggle with the Covid-19 outbreak and other current issues, Cambodia is successfully hosting the ASEAN Summit in the next days. This is the third time that Cambodia has served as the ASEAN chair.
There will be several influential leaders present at the ASEAN Summit in Cambodia, including the presidents of the US, Japan, prime minister of China, the Republic of Korea, and nine other ASEAN leaders.
In this meantime, Yoon Suk Yeol, President of the Republic of Korea will join ASEAN Summit in Cambodia. Since it would be the first time for President Yoon Suk Yeol to join the ASEAN Summit, not many people especially Cambodian citizens who know about him.
Yoon Suk Yeol, the president of the Republic of Korea, was born on December 18, 1960. He formerly worked as a public prosecutor, holding the position from 2019 to 2021. He was well-known for his ability to handle prominent corruption cases and for doing so successfully throughout his career. Yoon, a candidate for the People Power Party, won the 20th Presidential Election on March 9, 2022. (PPP). Yoon took office as the Republic of Korea's president on May 10, 2022.
Yoon was named Prosecutor General on July 16, 2019, following two years as the Chief of the Seoul Central District Prosecutors' Office. He began looking into the political and corruption allegations involving prominent members of the current administration in August 2019. Yoon entered politics in June of the same year after resigning as Prosecutor General in March of 2021 due to political disagreements with the administration. This choice was primarily motivated by Yoon's steadfast belief that Korea needed to change course. Opinion polls also revealed that the public fervently desired Yoon to run for president.
Yoon is adamant that upholding ideals like human rights, democracy, and the rule of law require close collaboration with Korea's allies and partners. His subsequent victory in the fiercely contested party primary in November 2021 was a result of this commitment. He pledged "unity among all Koreans" and to always be receptive to the opinions of the populace during his presidential campaign. In order to make real changes that would benefit all Koreans, he also promised to work with his opponents. Yoon is adamant that Korea must uphold its obligations to the international community.
In 1960, Yoon was born in Seoul. He majored in law at Seoul National University, where he also received his law master's degree in 1988. Around the time of the Gwangju Uprising in 1980, he and several of his college friends staged a fake trial in which he took the position of the prosecutor and called for the death penalty for Chun Doo-hwan, the unelected military ruler who at the time was in charge of the nation. It was a formative example of his uncompromising independence and moral integrity.
Mr. Yoon started working as a prosecutor at the Daegu Public Prosecutors' Office in 1994 after clearing the bar exam in 1991. And he committed almost 26 years of his life to fighting corruption.
It should be emphasized that many young Cambodians are interested in learning Korean, that Korean cuisine is highly well-liked by Cambodians in Phnom Penh, and that Korean movies are particularly appealing to Cambodians. Korean goods and Korean businesses visiting Cambodia to invest are very welcome to Cambodian citizens.
The relationships between the Kingdom of Cambodia and the entire ASEAN Association will endure forever thanks to president Yoon Suk Yeol's extensive experience working in a variety of fields and his strong desire to work to strengthen those relationships with Cambodia and the entire ASEAN Association.
Dr. Seun Sam is a Policy Analyze bases at the Royal Academy of Cambodia.
---------------
RAC Media
ថ្ងៃចន្ទ, 07 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 12:22 PM
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០២២ ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការនៃការបង្កើតនិងដំណើរការរបស់អង្គការអាស៊ាន លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ដើមឡើយអង្គការតំបន់នេះបង្កើតឡើងក្នុងគោលដៅទប់ទល់ឥទ្ធិពលកុម្មុយនីស្តនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ប៉ុណ្ណោះដែលប្រទេស៥ ជាស្ថាបនិកអាស៊ាននោះ សុទ្ធសឹងជាប្រទេសមិនប្រកាន់លទ្ធិកុម្មុយនីស្ត ក្នុងគ្រាមានការប្រជែងឥទ្ធិពលមនោគមន៍វិជ្ជារបស់លោកសេរី និងកុម្មុយនីស្ត ដ៏ខ្លាំងក្លានៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ប៉ុន្តែជារួម ការបង្កើតអាស៊ានគឺក្នុងគោលដៅដើម្បីសន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព នៅក្នុងតំបន់។ លោកបណ្ឌិត គិន ភា សង្កត់ធ្ងន់ថា តំបន់នេះ មានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងជាច្រើនដែលមានដូចជា អាស៊ានមានគម្លាតលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងវិស័យអប់រំ ជាកង្វះខាតមួយរបស់អាស៊ានដែលធនធានសេដ្ឋកិច្ច និងធនធានមនុស្សមិនស្មើភាពគ្នា កង្វះខាតនៃការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន និងសន្តិសុខដល់គ្នាទៅវិញទៅមកពីសំណាក់រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានដែលមាននិន្នាការនិយមចិន និងនិយមសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយអាស៊ានមានប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំប្រទេសខុសៗគ្នាច្រើន និងចុងក្រោយ រដ្ឋជាសមាជិកភាគច្រើន នៅមានជម្លោះដែនអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដីនឹងគ្នា ពោលគឺជម្លោះព្រំដែនកើតឡើងឥតស្រាកស្រាន្ត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់បញ្ហាធំៗ ដែលបន្តប្រទាំងប្រទើសអាស៊ាននោះ រួមមានបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចគឺចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ បញ្ហាអស់ទាំងនេះហើយដែលបង្កឱ្យអាស៊ានមានការលំបាក ជួបបញ្ហាប្រឈមច្រើនដែលអាចប៉ះពាល់ដល់មជ្ឈភាព និងសាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ានផងដែរ»។
អ្នកជំនាញទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិរូបនេះ បញ្ជាក់ថា អង្គការអាស៊ានជាច្រកការទូតដ៏សំខាន់សម្រាប់បណ្តារដ្ឋជាសមាជិក មិនថា រដ្ឋតូច ឬធំឡើយ ដែលញ៉ាំងឱ្យសមាជិកទាំង ១០ មានសិទ្ធិស្មើភាពគ្នាក្នុងការសម្រេចកិច្ចការក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកក្នុងនាមជាអង្គការតំបន់។ លើសពីនេះ អាស៊ានក្នុងពេលថ្មីៗនេះ បានក្លាយជាច្រកសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់សម្រាប់រដ្ឋជាសមាជិកចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនានា ជាពិសេសកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនិងតំបន់ (RCEP) ដ៏ធំចុងក្រោយគេនេះ។ បន្ថែមពីនេះអង្គការតំបន់មួយនេះ មានយន្តការជជែក និងសន្ទនាជាច្រើនទាំងក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដើម្បីធានាស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងសកល។
លោកបណ្ឌិត គិន ភា សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «តាមរយៈយន្តការ និងការរៀបចំរបស់អង្គការអាស៊ាននេះ វាបានធ្វើឱ្យតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានសារៈសំខាន់នៅក្នុងក្រសែភ្នែកប្រទេសមហាអំណាច ដែលនៅពេលដែលគេនិយាយពីតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក អាស៊ាន ឬអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់យើង វាក្លាយទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់ដែលគេមិនអាចមើលរំលងបាន»។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០២២ ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះផងដែរ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យល់ថា ដំណើរការនៃការបង្កើតអង្គការ តំបន់អាស៊ាននេះ ឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលចំនួន២ គឺទី ១ ដំណាក់កាលសង្គ្រាមត្រជាក់ និងទី ២ គឺដំណាក់កាលសកលភាវូបនីកម្ម។
នៅដំណាក់កាលទី១ អាស៊ានមានតែ ៥ ប្រទេសហើយដែលនៅមាននិន្នាការរើសអើងប្រទេសដទៃ ដែលមានរបបនយោបាយផ្ទុយពីខ្លួន ខណៈស្ថានការណ៍ប្រកួតប្រជែងរវាងលោកសេរី និងលោកកុម្មុយនីស្ត ទោះស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រដូចគ្នាក្តី។ នៅដំណាក់កាលទី២ វិញ ក្នុងលម្ហសកលភាវូបនីយនីស្ត អាស៊ានបើកចំហទទួលយកប្រទេសក្នុងភូមិសាស្ត្រដូចគ្នាជាសមាជិកដែលក្លាយជាសមាជិកចំនួន១០ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩។ សម្រាប់លោកយង់ ពៅ ដែលជាអ្នកជំនាញភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បញ្ជាក់ថា ទោះបីជាអាស៊ានរងនូវវិបត្តិប្រឈមនានាក្តី អង្គការតំបន់នេះបានដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះស្របតាមធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ដែលយកការឯកភាពគ្នា ឬកុងសង់ស៊ីសជាសំខាន់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «វាមានភាព-ចាំបាច់ណាស់ដែលកម្ពុជាចូលរួមក្នុងអង្គការតំបន់អាស៊ានដើម្បីធ្វើសមាហរណកម្មខ្លួនឯង ក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលយើងមិនអាចរស់នៅតែឯងបានទេ។ វាបានផ្តល់ផលចំណេញដល់កម្ពុជាទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច ទោះបីអង្គការតំបន់នេះ នៅមានបញ្ហា ប្រឈមខ្លះៗក្តី ប៉ុន្តែវាបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ច្រើនជាងគុណវិបត្តិ»។
បច្ចុប្បន្ននេះអាស៊ានបានគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុប ៤ ៤៧៩២១០,៥ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែលមានប្រជាជនប្រមាណង៦៨០ លាននាក់ (ស្ថិតិឆ្នាំ២០២២) មានសមាជិកភាព ១០ ប្រទេសនេះ តែងផ្លាស់ប្តូរវេនគ្នាធ្វើជាប្រធានដើម្បីរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធវិលជុំ ក្នុងរយៈពេល ១ ឆ្នាំម្តង។ អាស៊ានបានក្លាយបន្តិចម្ដងៗទៅជាដៃគូពិភាក្សាជាប្រចាំ ជាមួយមហាអំណាចនានាលើលោក រាប់ទាំងបងធំទី ១ អាមេរិក បងធំទី២ ចិន បងទី៣ រុស្ស៊ី អឺរ៉ុប ជប៉ុន កូរ៉េ អូស្ត្រាលី និងឥណ្ឌា ជាដើម។ ទៅថ្ងៃមុខអាស៊ានក៏ទំនងជានឹងក្លាយជាទីចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ប្រទេសផ្សេងទៀត តួយ៉ាងដូចជាបណ្តាប្រទេសនៅតំបន់អហ្រ្វិកឬអាមេរិកឡាទីនផងក៏អាចថាបាន។ ទោះយ៉ាងណា យន្តការអាស៊ាន ជាយន្តការដែលជជែកគ្នារហូត មិនសូវជាបានផលជាផ្លែផ្កាដុំកំភួន លើដំណោះស្រាយនានាឡើយ៕
ប្រភព៖ https://www.postkhmer.com/national/2022-11-04-0923-243102.html
--------------
RAC Media
ថ្ងៃសៅរ៍, 05 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 08:23 PM
"មិត្តភក្តិដែលគួរឱ្យទុកចិត្តបំផុត" "មិត្តល្អជួយគ្នាក្នុងគ្រាក្រ" "មិត្តភាពដែក" "ដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ" និង "សហគមន៍ចិន-កម្ពុជាដែលមានអនាគតរួមគ្នា" ជាឃ្លោងឃ្លាមួយចំនួនក្នុងចំណោមឃ្លោងឃ្លាដទៃទៀតដែលតែងតែត្រូវបានប្រើដើម្បីបរិយាយអំពីទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន។
ផ្អែកតាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ទំនាក់ទំនងចិន-កម្ពុជាមានអាយុកាលតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១៣មកម្ល៉េះ។ ក្នុងសម័យទំនើប ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងប្រទេសទាំងពីរត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨។ ចាប់ពីពេលនោះមក ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាងនិងដៃគូដ៏ជិតស្និទ្ធ កម្ពុជានិងចិនបានបង្កើតនិងបីបាច់ថែរក្សាចំណងមិត្តភាព «ដែកថែប» ដែលមិនអាចបំបែកបានដោយបានឆ្លងកាត់ការសាកល្បងនិងការលំបាកជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តែងបញ្ជាក់ជាសាធារណៈជាបន្តបន្ទាប់ថា ចិនជា «មិត្តភក្តិដែលគួរឱ្យទុកចិត្តបំផុត» របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរត្រូវបានចាក់ឫសជ្រៅដោយផ្អែកលើគោលការណ៍បច្ចសីលាសន្តិសហវិជ្ជមាន គោលការណ៍ស្មើភាពនិងស្មើសិទ្ធិ ការគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ផងគ្នាទៅវិញទៅមក។ ថ្វីបើមិនមានព្រំដែនជាប់គ្នា តែប្រទេសទាំងពីរត្រូវបានចងភ្ជាប់ដោយទន្លេមេគង្គនិងទន្លេឡានឆាង - យើងមានទឹករួមគ្នា, យើងមានទន្លេរួមគ្នា។
ក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ កម្ពុជាគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ចំណាស់និងជិតស្និទ្ធបំផុតរបស់ចិន។ ប្រទេសទាំងពីរផ្លាស់ប្តូរដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនិងផ្លូវការកម្រិតខ្ពស់ជាញឹកញាប់និងទៀងទាត់។ កម្ពុជាតែងតែជាអ្នកគាំទ្រដ៏មុតមាំបំផុតនៃគោលនយោបាយចិនតែមួយ។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា «កម្ពុជានឹងមិនផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយចិនតែមួយ'របស់ខ្លួននោះទេ»។
ក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច ប្រទេសចិនគឺជាអ្នកវិនិយោគបរទេសដ៏ធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ជាម្ចាស់ជំនួយដ៏សំខាន់ និងជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មកាន់តែសំខាន់ខ្លាំងឡើងរបស់កម្ពុជា។ ចក្ខុវិស័យរបស់ប្រទេសចិនសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសាកលនិងទំនាក់ទំនងកាន់តែជិតស្និទ្ធរបស់ខ្លួនជាមួយកម្ពុជា ត្រូវបានគេមើលឃើញតាមរយៈកំណត់ត្រានៃការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា។ យោងតាមស្ថិតិដែលចេញផ្សាយដោយក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ដែលត្រូវបានអនុម័តក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៤-២០១៩ ភាគរយធំបំផុតគឺមកពីប្រទេសចិន (២១.៨១%)។ នៅបណ្តាឆ្នាំដំបូងៗ ប្រទេសចិនបានធ្វើការវិនិយោគយ៉ាងសម្បើមសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពល និងធនធានធម្មជាតិ។ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសពីប្រទេសចិនបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់កំពូលជាមួយនឹងការវិនិយោគសរុបចំនួន ២,៣២៦លានដុល្លារអាម៉េរិក កើនឡើង៦៧% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០។ នៅឆ្នាំ២០១៧ កម្ពុជាទទួលជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ (ODA) ប្រមាណជា ៤.២ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ដែលជាជំនួយឥតសំណង និងកម្ចីសម្បទានពីប្រទេសចិន។
ក្នុងទិដ្ឋភាពវប្បធម៌ គុណតម្លៃរបស់ប្រទេសចិនត្រូវបានបង្កប់យ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃសង្គមកម្ពុជា។ ទំនាក់ទំនងរឹងមាំរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន និងទំនាក់ទំនងសង្គម បង្កើតបានជាមូលដ្ឋានរឹងមាំសម្រាប់ការរីកចម្រើនជាបន្តបន្ទាប់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមិត្តភាពរវាងកម្ពុជានិងចិន។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែស៊ីជម្រៅលើគ្រប់វិស័យ ជំរុញឱ្យទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនកាន់តែអភិវឌ្ឍទៅដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ប្រទេសទាំងពីរបានដំឡើងកម្រិតទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីទៅជា «ភាពជាដៃគូនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ» ហើយនៅឆ្នាំ២០១០ បានដំឡើងទៅជា «ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។ ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដំបូងគេដែលគាំទ្រនិងទទួលយកគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ (BRI) ដែលបង្កើតឡើងដោយប្រទេសចិននាឆ្នាំ២០១៣ ដោយទទួលស្គាល់ថា ឱកាសអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ស្តីពីការបង្កើតផែនការសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ដើម្បីរួមគ្នាកសាងខ្សែក្រវាត់សេដ្ឋកិច្ចផ្លូវសូត្រ និងផ្លូវសូត្រសមុទ្រសតវត្សរ៍ទី២១។ មួយឆ្នាំក្រោយមក«គ្រោងនៃផែនការសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីដើម្បីរួមគ្នាកសាងខ្សែក្រវាត់សេដ្ឋកិច្ចផ្លូវសូត្រនិងផ្លូវសូត្រសមុទ្រសតវត្សរ៍ទី២១» ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។ វិស័យចំនួនប្រាំពីរត្រូវបានផ្តល់អាទិភាពសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រួមមាន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ កសិកម្ម ការកសាងសមត្ថភាព ឧស្សាហកម្ម វប្បធម៌និងទេសចរណ៍ ហិរញ្ញវត្ថុ និងការការពារបរិស្ថាន។
នាខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជានិងចិនបានចុះហត្ថលេខាលើ «ផែនការសកម្មភាព ឆ្នាំ២០១៩-២០២៣ ស្តីពីការកសាងសហគមន៍ចិន-កម្ពុជាដែលមានអនាគតរួមគ្នា»។ នៅក្រោមផែនការសកម្មភាពនេះ ប្រទេសទាំងពីរបានប្តេជ្ញាអនុវត្តវិធានការចំនួន៣១ ក្នុងវិស័យទាំង៥ រួមមាន នយោបាយ សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច ទំនាក់ទំនងប្រជាជននិងប្រជាជន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគី។
ថ្មីៗបំផុត កម្ពុជានិងចិន បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (CCFTA) នាខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ដែលជាការកត់សម្គាល់ការចាប់ផ្តើមនៃយុគសម័យថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ តួនាទីដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជានៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ និងភាពជាដៃគូដ៏រឹងមាំជាមួយប្រទេសចិនលើវិស័យពាណិជ្ជកម្មនិងការវិនិយោគ ត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន និងបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាចំពោះគំនិតផ្តួចផ្តើមអភិវឌ្ឍន៍សកល (GDI) គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល (GSI) និងសហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគ្នា។
ការផ្ទុះឡើងនៃរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩ បានសាកល្បងសាមគ្គីភាពសកល និងភាពធន់នៃការឆ្លើយតបរបស់ប្រទេសនានាចំពោះជំងឺរាតត្បាតនេះ។ នៅពេលដែលកម្ពុជាជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៃកូវីដ-១៩ ប្រទេសចិនបានប្រឹងប្រែងអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីជួយកម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរោគរាតត្បាតនេះ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅកាន់ប្រទេសចិន នាខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ខណៈស្ថានភាពរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩នៅប្រទេសចិននៅតែធ្ងន់ធ្ងរនៅឡើយនោះ បានបង្ហាញពីការគាំទ្រដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជាចំពោះប្រទេសចិន។
ការគាំទ្ររបស់ប្រទេសចិនចំពោះកម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរាតត្បាតតាមរយៈការផ្តល់ដល់កម្ពុជានូវវ៉ាក់សាំងរាប់លានដូស បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវក្នុងការជ្រើសរើសប្រទេសចិនជាប្រភពវ៉ាក់សាំងដ៏សំខាន់របស់ប្រទេស និងជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំងជាយុទ្ធសាស្ត្រ។ ប្រទេសចិនក៏បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការស្តារសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឡើងវិញក្រោយកូវីដ-១៩។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង កម្ពុជាតែងតែអំពាវនាវដល់ភាគីទាំងអស់ឱ្យអនុម័តដំណោះស្រាយប្រកបដោយសន្តិវិធីនិងបន្តប្រើប្រាស់យន្តការអាស៊ាន-ចិន សម្រាប់ការអនុវត្តដោយពេញលេញនូវសេចក្តីប្រកាសស្តីពីការប្រតិបត្តិនៃភាគីនានានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) និងជំរុញឱ្យអាស៊ាននិងចិនធ្វើការរួមគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីសម្រេចបាននូវក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC)។ សំខាន់ជាងនេះទៀត ជំហរអព្យាក្រឹតនិងយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជាលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះបានរួមចំណែកដល់ការថែរក្សាសន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ទន្ទឹមនឹងការលើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកដែលកើតចេញពីទំនាក់ទំនង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដែលមានផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមករវាងអាស៊ាននិងចិន។
កម្ពុជាក៏រក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសចិនក្នុងកម្រិតពហុភាគីក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានផងដែរ ដូចជា ក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន+១ អាស៊ាន+៣ និងក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ជាដើម។ ប្រទេសទាំងពីរប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងពេញលេញនូវគោលការណ៍ពហុភាគីនិយម ជាពិសេសប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី ដែលមានអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) គឺជាកម្លាំងចលករស្នូលសម្រាប់ជំរុញទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិដោយផ្អែកលើគោលការណ៍នៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក សមធម៌ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឈ្នះ-ឈ្នះ។
ចំណងមិត្តភាពដែកថែបរបស់កម្ពុជាជាមួយចិន បានពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអាស៊ាននិងចិន ព្រមទាំងធានាសិទ្ធិនិងផលប្រយោជន៍នៃប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ បង្កើនការយោគយល់គ្នា និងការជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និងលើកកម្ពស់សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។ ទោះបីជាមានជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ក្តី ក៏អាស៊ាននិងចិននៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក និងរក្សាបាននូវសន្ទុះនៃកំណើន។
ទាំងក្របខណ្ឌទ្វេភាគីនិងក្របខណ្ឌពហុភាគី ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បន្តធ្វើពិពិធកម្មនិងពង្រឹងលើគ្រប់វិស័យដែលមានផលប្រយោជន៍រួម។ សាមគ្គីភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាអន្តរជាតិ បទពិសោធរឹងមាំក្នុងកិច្ចសន្ទនាទ្វេភាគី ការពន្លឿនទំនាក់ទំនងគ្រប់កម្រិតលើវេទិកាផ្សេងៗ ការយោគយល់គ្នាទៅវិញទៅមកដែលចាក់ឫសយ៉ាងស៊ីជម្រៅ និងវិធីសាស្រ្តប្រកបដោយការគោរពគ្នា ពិតជាធានាឱ្យប្រទេសទាំងពីរអាចសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលធំៗថែមទៀត ទាំងកម្រិតជាតិនិងពិភពលោក។ ដូច្នេះទំនាក់ទំនងចិន-អាស៊ាន ក៏បានឈានចូលទំព័រថ្មីនៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីរួមគ្នាកសាងសហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគ្នាសម្រាប់មនុស្សជាតិ៕
RAC Media
ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា
ថ្ងៃសៅរ៍, 05 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 02:50 PM
«ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងវត្តមាននាយករដ្ឋមន្ត្រី កាណាដា លោក Justin Trudeau ចូលរួម ក្នុង កិច្ចប្រជុំ កំពូល អាស៊ាន នៅរាជធានី ភ្នំពេញរួមជាមួយកិច្ចប្រជុំ កំពូល ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ ហៅ កាត់ ថា G20 និង កិច្ចប្រជុំ សហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ច អាស៊ី ប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) នៅ ខែវិច្ឆិកា នេះ លោក គិន ភា ប្រធាន វិទ្យាស្ថាន ទំនាក់ ទំនង អន្តរជាតិ នៃ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យល់ថា វត្តមាន របស់មេដឹកនាំ កំពូលសំខាន់ៗ ក្នុង កិច្ចប្រជុំ ធំៗ ចំនួន ៣ នៅ តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ ជាការផ្តល់សារៈសំខាន់ពីសំណាក់មហាអំណាចចំពោះតំបន់ អាស៊ាន ក្នុង បរិបទ ប្រកួតប្រជែង ភូមិសាស្ត្រ អន្តរជាតិ ដ៏ក្តៅគគុក នេះ។ ដោយឡែកសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានវិញ លោក ថា វាជាការផ្តល់កិត្តិយសដល់កម្ពុជាក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះអាស៊ាន ពីសំណាក់ប្រទេស ធំៗ ទាំងនេះ និង មេដឹកនាំកំពូលៗទាំងនោះ។
លោក គិន ភា សង្កត់ធ្ងន់ ចំពោះ ករណីលទ្ធភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងនាមជា ប្រធានអាស៊ាន ឆ្នាំ ២០២២ ដូច្នេះថា ៖ « វា ជា ការ រំលេច ពី សមត្ថភាព របស់ កម្ពុជា ក្នុង ការសម្របសម្រួលរៀបចំទាំងក្របខ័ណ្ឌ ឯកសារទាំងក្របខ័ណ្ឌ ធនធានមនុស្សទាំងក្របខ័ណ្ឌ សេវាកម្មអ្វីដែល សំខាន់នោះ គឺសមត្ថភាព ផ្នែកសន្តិសុខ ដែលគេអាចជឿទុកចិត្តបាន ទើបមេដឹកនាំពិភពលោក ទាំងអស់នោះ ហ៊ានមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន នេះ ។
អ្នកជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ ថា កាណាដាគឺជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានទៅលើ វិស័យកសាងធនធានមនុស្ស ធនធានធម្មជាតិ ជាដើម ។ លើសពីនេះ កាណាដា គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្ត របស់លោកខាងលិច មាន សហរដ្ឋអាមេរិក ជាបងធំ ដែលកំពុងរួមដៃគ្នាអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រ នយោបាយចាក់មកតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកក្នុងនោះ តំបន់ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាស្នូលក្នុងគោលដៅខ្ទប់នឹងឥទ្ធិពលចិនដែលកំពុងរីកសាយភាយ ។
លោក គិន ភា បន្ថែម ពីសារៈ របស់ កិច្ចប្រជុំ កំពូល ទាំង ៣ រួមមាន កិច្ចប្រជុំ កំពូល អាស៊ាន កិច្ចប្រជុំ G20 និង APEC នេះ ថា ៖ កិច្ចប្រជុំ ធំៗ ទាំង៣នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍នាខែវិច្ឆិកា នេះមានសារៈសំខាន់ ខ្លាំងណាស់ទាំងក្របខ័ណ្ឌ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ និង សង្គម - វប្បធម៌ ដែល ប្រទេស ជា សមាជិក និង ម្ចាស់ផ្ទះ អាច ទាញ ផលប្រយោជន៍ ហើយវាជាច្រកការទូតដ៏សំខាន់ក្នុងការជជែក បញ្ហា ក្តៅគគុក ក្នុងនោះ រួមមាន វិបត្តិរុស្ស៊ី - អ៊ុយក្រែន បញ្ហាឧបទ្វីបកូរ៉េ បញ្ហាវិបត្តិថាមពល វិបត្តិ ស្បៀង បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជម្លោះចិន- តៃវ៉ាន់អតិផរណាជា សកល វិបត្តិ ភូមា និង បញ្ហាសន្តិសុខ មិនមែនប្រពៃណី (non-traditional security issues) តួយ៉ាង វិបត្តិ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការកើនឡើងកម្តៅផែនដី បញ្ហាបំពុលបរិស្ថានជាដើម ក៏ត្រូវបានយកមកពិភាក្សានោះដែរ ។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាខាងលើនោះដែរ លោក យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ នៃ រាជបណ្ឌិត្យ សភា កម្ពុជា និង ជា អ្នកជំនាញ ភូមិសាស្ត្រ នយោបាយ មើលឃើញ ថា ការរីកចម្រើន នៃ អង្គការ តំបន់ អាស៊ាន ជាហេតុផល បាន ឆាប យក ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ប្រទេសមហាអំណាច ដែលមិនអាចមើលរំលងពី តួនាទី ដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានក្នុង ដំណើរសកលភាវូបនីយកម្ម នេះ បាន ឡើយ ដែលតំបន់អាស៊ានបានក្លាយអង្គវេទិកាដ៏សំខាន់សម្រាប់មហាអំណាចមកជជែកពិភាក្សាគ្នា ទាំងបញ្ហាក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ។
លោក យង់ ពៅ បន្ថែមថា បើទោះបី ជាប្រទេសក្នុង តំបន់ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មាន មាឌ តូចក្តី ប៉ុន្តែ តាមរយៈអង្គការ អាស៊ាននេះ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាចមានទឹកមាត់ប្រៃ ក្នុងវេទិកាសម្របសម្រួល វិបត្តិពិភពលោក ស្មើមុខស្មើមាត់ ជាមួយប្រទេសមហាអំណាច ដែលក្នុងនោះ អាស៊ានក៏មានដែរ នូវកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសមហាអំណាច តួយ៉ាង កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន - ចិន កិច្ចប្រជុំ អាស៊ាន - កាណាដា កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន - សហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើម ដែលធ្វើឱ្យ ទម្ងន់ នៃសំឡេងរបស់ បណ្តារដ្ឋ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានលទ្ធភាពចូលរួមចំណែកដល់ការសម្រេចចិត្តជាសកល ។
អ្នកជំនាញ ផ្នែក ភូមិសាស្ត្រ នយោបាយ រូបនេះ សង្កត់ធ្ងន់ ដូច្នេះ ថា ៖ ក្នុងន័យនេះ យើងអាចនិយាយដោយខ្លីថា អាស៊ាន បានក្លាយជាចំណែកដ៏សំខាន់នៃសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកចាប់ពីនេះតទៅ ការប្រែប្រួលសណ្តាប់ធ្នាប់ ពិភពលោក ឬ ការប្រែប្រួលភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ពិភពលោក គឺនឹងមានចំណែកពីតំបន់អាស៊ាន ។»
RAC Media
ប្រភព៖ the Phnom Penh Post. Publication date on 3- 5 November 2022.
ថ្ងៃសៅរ៍, 05 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 02:36 PM
ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម ត្រូវបានលើកកម្ពស់ និងពង្រឹងឥត ឈប់ឈរ តាមរយៈថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ក្រោមបាវចនានៃ “ភាពជា អ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពជាប្រពៃណី កិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និរន្តរភាពយូរអង្វែង” ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នា ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ បាននាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងសំខាន់ៗ សម្រាប់ ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ ប្រទេសទាំងពីរ តែងតែរក្សាបាននូវការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចកម្រិត ខ្ពស់ យ៉ាងទៀងទាត់និងគ្រប់កម្រិត ដើម្បីពង្រឹងភាពជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និង លើកកម្ពស់ យន្តការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងគ្នានឹងគ្នា។ ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម លោក Pham Minh Chinh នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ដល់ ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ខិកា ឆ្នាំ២០២២ និងចូលរួមកិច្ច ប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និងទី៤១ ចាប់ពីថ្ងៃទី១១ ដល់ ថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ តបតាមការអញ្ជើញរបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Pham Minh Chinh ធ្វើឡើងក្នុងបរិបទ ដែលពិភពលោក ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់កំពុងមានការប្រែប្រួលជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេស ផលប៉ះពាល់ ដែលបង្កឡើងដោយការរីករាតត្បាតនៃជំងឺ កូវីដ-១៩; ជម្លោះនៃការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រ នយោបាយ រវាងប្រទេសមហាអំណាចធំៗនៅលើពិភពលោក; សង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន; និងវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមិនទាន់មានដំណោះស្រាយ។ ហើយបើទោះបីជាកំពុង ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក្តី ក៏ប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម នៅតែបន្តពង្រឹង ទំនាក់ទំនង ក្នុងភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពជាប្រពៃណី និងជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ក្រោម ស្មារតី រួមសុខរួមទុក្ខជាមួយគ្នា ដើម្បីរក្សាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយនិងសង្គម និងបន្តជំរុញ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ។
ឆ្នាំ២០២២នេះ គឺជាខួបលើកទី៥៥ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការ រវាងប្រទេស ទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម (១៩៦៧-២០២២) និងជា "ឆ្នាំមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម" ដែលប្រទេសទាំងពីរបានកំណត់យក។ ឆ្នាំនេះមានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗជាច្រើន ត្រូវបានប្រារព ធ្វើឡើង ក្នុងគោលបំណងដើម្បី រំលេចឱ្យឃើញច្បាស់ពី ការលើកកម្ពស់ គោលនយោបាយ ការបរទេស រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ហើយជាការកត់សម្គាល់ មានការផ្លាស់ប្តូរដំណើរទស្សនកិច្ច របស់ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃប្រទេសទាំងពី ជាបន្តបន្ទាប់ មានដូចជា៖ ជំនួបរវាង សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម លោក Pham Minh Chinh នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ (ជាប់ព្រំប្រទល់ខេត្ត Binh Phuoc របស់ប្រទេសវៀតណាម) ក្នុងឱកាសរំលឹកខួបលើកទី៤៥ នៃទិវានៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅរកការផ្តួលរំលំ របបប្រល័យ ពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត (២០ មិថុនា ១៩៧៧–២០ មិថុនា ២០២២) និងពិធីសម្ពោធ សមិទ្ធផលនានា នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្ត យោធាតេជោកោះថ្ម X១៦។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ សមាជិកការិយាល័យនយោបាយ និងជាលេខាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃ គណលេខាមជ្ឈិមបក្ស កុម្មុយនិស្តវៀតណាម លោក Vo Van Thuong មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ពី ថ្ងៃទី១៧ ដល់ ថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។ ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លួវរដ្ឋ របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា សម្តេច សាយ ឈុំ ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ដល់ ថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២។ ដំណើរទស្សនៈកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ របស់ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា សម្តេច ហេង សំរិន ទៅកាន់ប្រទេស វៀតណាម ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ដល់ ថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ដំណើរទស្សកិច្ចផ្លូវការ របស់ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ហ៊ុន ម៉ាណែត អគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជា មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា នៅប្រទេសវៀតណាម ពីថ្ងៃទី៧ ដល់ ថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ជាដើម។ ក្រៅពីនេះ នៅមានថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត-ក្រុងនៃប្រទេសទាំងពីរ ជាពិសេស ថ្នាក់ដឹកនាំនៅបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែន រវាងប្រទេសទាំងពីរ បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ច រៀងៗ ខ្លួន។ ហើយតាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចទាំងនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ បានសម្តែងនូវ សេចក្តីសោមនស្សរីករាយយ៉ាងក្រៃលែង ចំពោះសមិទ្ធផលដែលប្រទេសទាំងពីរ សម្រេចបានជា ផ្លែផ្កានាពេលកន្លងមក និងបានបន្តប្តេជាចិត្តយ៉ាងមុតមាំ ក្នុងការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក ទាំងក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី និងពហុភាគី។
លើទិដ្ឋភាពនយោបាយ៖ ប្រទេសទាំងពីរតែងតែបានបង្ហាញនូវជំហរនៃការគាំទ្រគ្នាទៅវិញ ទៅមក ក្នុងគោលបំណងរក្សាស្ថិរភាពនយោបាយ ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ ប្រទេស វៀតណាម តែងតែប្រកាសគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹង ចំពោះការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានដឹកនាំប្រទេសឱ្យសម្រេចបាន នូវសមិទ្ធផលធំៗ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេស ក្នុងការគ្រប់គ្រងការរីករាលដាល នៃជំងឺកូវីដ-១៩ប្រកបដោយជោគជ័យ; ការបើក ដំណើរការប្រទេសឡើងវិញប្រកបដោយជោគជ័យ និងជំរុញការស្តាសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញឱ្យបាន ឆាប់រហ័ស ក្រោយប៉ះពាល់ដោយជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះផងដែរ ប្រទេសវៀតណាម ក៏មានជំនឿចិត្តយ៉ាងមុតមាំផងដែរថា កម្ពុជានឹង រៀប ចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត នៅឆ្នាំ២០២៣ ប្រកបដោយជោគជ័យ និងបន្តសម្រេចបានសមិទ្ធផលកាន់ តែច្រើនបន្ថែមទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់ការងារកសាងប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យក្លាយជាប្រទេសដែលពោរពេញទៅដោយ សន្តិភាព ឯករាជ្យ ប្រជាធិបតេយ្យ និងវិបុលភាព។
លើទិដ្ឋភាពពាណិជ្ជកម្ម៖ បើយោងតាមស្ថិតិរបស់ការិយាល័យគយ របស់ប្រទេស វៀតណាម បាបញង្ហាញឱ្យឃើញថា គិតរហូតមកដល់ចុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ទំហំ ពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ សម្រេចបាន ៨,៤៦ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក កើនឡើង ២,៤% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២១ ហើយក្នុងនោះ ការនាំចេញរបស់ វៀតណាមមកកាន់កម្ពុជា សម្រេចបាន ៤,៥៦ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើង ២៨,៨% និងការនាំចេញពី កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមឈានដល់ ៣,៩ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក កើនឡើង៥,១%។ បើយោងតាមការព្យាករណ៍ នៅឆ្នាំ ២០២២ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរនឹងកើនឡើងដល់ជាង១០ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក នឹងក្លាយជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងដប់ពីរ ដែលមានទំហំពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតជាមួយវៀតណាម។ ទំនិញដែល វៀតណាមនាំចូលមកកម្ពុជា ភាគច្រើនមានដូចជា ប្រេង ដែកថែប វត្ថុធាតុដើមសម្រាប់វិស័យវាយនភណ្ឌ ជី ជាដើម។ ចំណែក កម្ពុជានាំចេញផលិតផលកសិកម្មជាចម្បង ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម មានដូចជា៖ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី កៅស៊ូ ថ្នាំជក់ ជាដើម។ ប្រទេសទាំងពីរកំពុងសម្របសម្រួល ដើម្បីជំរុញការ ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចព្រមព្រៀងនានាផ្សេងទៀត ដើម្បីជំរុញ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច រវាងប្រទេសទាំងពីរ ដូចជា៖ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម តាមព្រំដែន; កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការជំរុញ ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ក្នុងដំណាក់កាលឆ្នាំ២០២៣-២០២៤; កិច្ចព្រមព្រៀងតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាដើម។
លើទិដ្ឋភាពវិន្និយោគ៖ គិតមកទល់ត្រឹមចុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ វៀតណាមមាន គម្រោងវិនិយោគសរុបចំនួន ១៩៩ នៅកម្ពុជា ដែលមានទុនវិនិយោគសរុបចំនួន ២,៩៣ពាន់ លានដុល្លារអាម៉េរិក ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ ក្នុងចំណោមប្រទេស និងដែនដីទាំង៧៩ ដែល ប្រទេសវៀតណាមបានដាក់ទុនវិនិយោគ។ ក្នុងនោះ វិស័យកសិកម្មស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី១ ចំណាត់ថ្នាក់ទីពីរគឺធនាគារ បន្ទាប់មកគឺឧស្សាហកម្មផលិត និងរ៉ែ។ ចំណេកកម្ពុជាមានគម្រោង វិនិយោគចំនួន២១នៅប្រទេសវៀតណាម ដែលមានទុនវិនិយោគសរុបប្រមាណ៦៤លានដុល្លារអាម៉េរិក។ គម្រោង វិនិយោគ ជាច្រើនរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជា បានរួមចំណែកក្នុងការបង្កើត ទីផ្សារការងារ និងជាប្រភពចំណូលដល់កម្មករកម្ពុជា និងជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក ដូចជា ក្រុមហ៊ុន Vietnam Rubber Group–VRG, Thagrico, Metfone ជាដើម។ ហើយប្រទេសវៀតណាម ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេស ដែលបានដាក់ទុនវិនិយោគធំជាងគេទាំង៥ នៅកម្ពុជា។
លើទិដ្ឋភាពសង្គម-វប្បធម៌៖ ជាក់ស្តែងក្នុងឱកាសរំលឹកខួបលើកទី៥៥ នៃការបង្កើត ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម កម្ពុជាបានរៀបចំវេទិកាសប្តាហ៍វប្បធម៌ កម្ពុជានៅប្រទេសវៀតណាម ឆ្នាំ២០២២ (ពីថ្ងៃទី ២៧ ខែកញ្ញា ដល់ ថ្ងៃទី២ ខែតុលា) នៅទីក្រុងហូជីមិញ និងខេត្តត្រាវិញ ប្រទេសវៀតណាម ហើយមានសកម្មភាពជាច្រើនត្រូវបាន ប្រារពធ្វើឡើង ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីភាពសម្បូរបែបនៃសិល្បៈនិងវប្បធម៌របស់កម្ពុជា។ ចំណែក វៀត ណាម ក៏បានរៀបចំវេទិកាសប្តាហ៍វប្បធម៌របស់ខ្លួននៅកម្ពុជាឆ្នាំ២០២២ ផងដែរ (ពីថ្ងៃទី១០ ខែតសីហា ដល់ ថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា) លើប្រធានបទ “បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងអភិវឌ្ឍន៍ ធនធានមនុស្ស”។ តាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍នេះ ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរមានឱកាស សិក្សា ស្វែងយល់ ពីលក្ខណៈសម្បូរបែបនិងពិសេសៗ របស់វប្បធម៌រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
លើទិដ្ឋភាពសន្តិសុខនិងការពារជាតិ៖ ប្រទេសទាំងពីរបានសន្យាបន្តពង្រឹង និងលើក កម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសន្តិសុខ និងការពារជាតិ ដោយធានាឱ្យបានសន្តិសុខ នៅតំបន់ព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ទន្ទឹមនឹងនេះនឹងបន្តជំរុញការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍រវាងគ្នា និងសហប្រតិបត្តិការក្នុងការស្វែងរកអដ្ឋិធាតុ របស់កងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមដែលបានស្លាប់នៅ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងធ្វើការផ្លាស់ប្តូរនិងបង្កើតឱ្យមានភាពឯកភាពគ្នា លើបញ្ហាសន្តិសុខ ក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។
លើទិដ្ឋភាពនៃឆ្នាំជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនរបស់កម្ពុជា៖ វៀតណាមបានអបអរសាទរ កម្ពុជា ដែលបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននាពេលថ្មីៗកន្លងទៅប្រកបដោយជោគជ័យ និងបន្តគាំទ្រ កម្ពុជាក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី៤០-៤១ និងមហាសន្និបាត AIPA លើកទី៤៣ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២នេះ ទន្ទឹមនឹងនេះ វៀតណាមនៅតែបន្តចូលរួមចំណែកក្នុង ការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន និងលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពនិងជំហររបស់កម្ពុជានៅឆាក អន្តរជាតិ។ ចំណែកប្រទេសកម្ពុជាក៏បានបោះឆ្នោតគាំទ្រ ដើម្បីជ្រើសរើសបេក្ខភាពរបស់ វៀតណាម ឱ្យជាប់ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិជាលើកទីពីរ នៅឆ្នាំ២០២៣ផងដែរ។
ទំនាក់ទំនងរវាង កម្ពុជានិងវៀតណាម បានផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ តាំងពីអតីតកាល រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន និងបានអភិវឌ្ឍកាន់តែខ្លាំងឡើងលើវិស័យជាច្រើន ដែលបាននាំមកនូវ ផលប្រយោជន៍ ជាក់ស្តែងជាច្រើនសម្រាប់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ ទំនាក់ទំនងរវាង កម្ពុជា និងវៀតណាម មិនត្រឹមតែជាទំនាក់ទំនងតាមបែបប្រពៃណី ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាង ភូមិផងរបងជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំងជាទំនាក់ទំនងក្នុងនាមជាបងប្អូន រួមសុខរួមទុក្ខ ជាមួយគ្នាក្នុងបុព្វហេតុរំដោះជាតិ និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ រួមគ្នាក្នុងការកសាងនិងអភិវឌ្ឍន៍ ប្រទេសជាតិ រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ទំនាក់ទំនងនេះត្រូវបានថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាជន នៃប្រទេសទាំងពីរបន្តថែរក្សានិងពូនជ្រំជាបន្តបន្ទាប់ និងត្រូវបានយុវជនជំនាន់ក្រោយនៃ ប្រទេស ទាំងពីរបន្តកសាងស្ពានមិត្តភាពនេះបន្តទៀត ក្រោមបាវចនា “ភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពជាប្រពៃណី កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និរន្តរភាពយូរអង្វែង”៕
RAC Media
ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា
ថ្ងៃសៅរ៍, 05 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 02:02 PM
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ ឥស្សរជនខ្មែរ ចំនួន៤រូប បានទទួលកិត្តិយសដ៏ប្រពៃ ដោយព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់បានឈ្វេងយល់ និង ប្រោសប្រទាននូវគោរមងារកិត្តិយស នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាមការក្រាបបង្គំទូលស្នើពីសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានកិត្តិយសនៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ។ គោរមវន្តកិត្តិយស ទាំង៤រូប រួមមាន៖
១- ឯកឧត្ដម ហោ ណាំហុង ទទួលបានការផ្ដល់នូវគោរមងារកិត្តិយស ជា «កិត្តិបរិរក្សបណ្ឌិត»
២- ឯកឧត្ដម គន់ គឺម ទទួលបានការផ្ដល់នូវគោរមងារកិត្តិយស ជា «កិត្តិសង្គហបណ្ឌិត»
៣- ឯកឧត្ដម ហ៊ុន ហេង ទទួលបានការផ្ដល់នូវគោរមងារកិត្តិយស ជា «កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត»
៤- ឯកឧត្ដម យ៉ាន់ បូរិន ទទួលបានការផ្ដល់នូវគោរមងារកិត្តិយស ជា «កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត»
សូមបញ្ជាក់ជូនថា គោរមងារកិត្តិយស នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ផ្ដល់ជូនដល់ឥស្សរជនជាតិខ្មែរ ដែលមានស្នាដៃ គុណវុឌ្ឍិ ផ្ដល់ជាប្រយោជន៍ច្រើនដល់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។
ថ្ងៃសុក្រ, 04 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 10:21 PM
Cambodian Foreign Minister Prak Sokhonn speaks during a special meeting of Southeast Asian foreign ministers at the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) secretariat in Jakarta, Oct. 27, 2022.
by Dr. Seun Sam
ASEAN leaders will gather in Phnom Penh, Cambodia between the 8th to 13th of November for the annual leaders summit. Cambodia was elected to lead ASEAN for only the third time in 2021 and assumed the Chair in 2022. At that time, there were many preconceived notions about its stance on numerous crises, including those in Myanmar, Ukraine, Korean Peninsula, and the South China Sea. While the Myanmar problem began during Brunei’s 2021 Chair it was during Cambodia’s Chair that the crisis began to dominate ASEAN meeting agendas.
In April 2021, with Brunei unable to make headway on any peace initiative, Indonesia facilitated a meeting of ASEAN leaders, including the leader of Myanmar’s military government. The outcome of the ASEAN leaders meeting was the adoption of a five-point consensus to address the crisis:
1) the immediate cessation of violence in Myanmar;
2) constructive dialogue among all parties concerned to seek a peaceful solution in the interests of the people;
3) mediation to be facilitated by an envoy of ASEAN's chair, with the assistance of the secretary-general;
4) humanitarian assistance provided by ASEAN's AHA Centre and
5) a visit by the special envoy and delegation to Myanmar to meet all parties concerned.
Cambodia, however, was immediately and unfairly criticised by some extra-regional countries for the five-point plan to address Myanmar’s political, economic and security challenges. This raises the question; What would people think if Cambodia had attempted to resolve the problem in Myanmar using the same methods as Brunei? Some would claim that because Cambodia followed the same strategies as Brunei, it would be powerless to resolve the situation. However, Cambodian prime minister Hun Sen took the initiative and visited Myanmar on January 7, 2022, to meet with members of the military government and relevant ministers and officials. Critics said prime minister Hun Sen’s visit had legitimised military rule and claimed that ASEAN was becoming a forum for authoritarian leaders.
Cambodia's ASEAN Chair passes to Indonesia in 2023 and while Myanmar remains a thorny issue for President Joko Widodo, many observers believe Indonesia has sufficient influence and political leverage to facilitate a resolution to the Myanmar crisis. However, the question of what approach Indonesia can take remains? Should Indonesia approach the Myanmar situation in the same manner as Cambodia or Brunei? If Indonesia believes that Brunei was taking the proper steps to resolve the crisis in Myanmar, then it would adopt a strategy of ignoring Myanmar while cooperating with other ASEAN member countries and dialogue partners. However, if Indonesia believes that Cambodia has taken the proper steps towards resolution, then Indonesia should cooperate with all relevant parties, including the military governments leaders, in order to find the best solutions.
By disregarding the military government of Myanmar, which has existed for over 70 years, how can a resolution to the crisis be found? All parties seek to assist Myanmar, but how best to ensure the country’s sovereignty, territorial integrity and internal security? Numerous comments and suggestions were made during Cambodia’s ASEAN Chair including plans to meet with the leaders of the so-called National Unity Government (NUG) of exiles as well as the county’s military leaders. Cambodia has persistently requested to meet Aung San Suu Kyi, however, government officials have demurred. If Myanmar’s military leadership rejects Cambodia’s requests, how could other ASEAN leaders meet with Aung San Suu Kyi?
While any ASEAN representation could potentially meet with individuals associated with Aung San Suu Kyi they would still require permission from local administrative authorities. To meet directly with Aung San Suu Kyi, ASEAN representatives would require permission directly from the central military authorities. The complexities of the Myanmar situation, including borders with Bangladesh, India, China, Thailand and Laos, border security issues, extra-regional interference, a multiplicity of rebellious ethnic groups, poor infrastructure and widespread poverty, indicate that ASEAN faces a longer-term problem. Meanwhile, both rebel and government forces continue to generate funding using both legal and criminal commercial interchange in the “Golden Triangle” between Myanmar, Thailand and Laos.
Despite the fact that no crisis was entirely resolved during Cambodia’s tenure as ASEAN Chair, the country made significant strides in guiding ASEAN foreign ministers and dialogue partners to issue the five-point consensus. Cambodia’s ASEAN Chair also saw the introduction of the Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) as well as two bilateral Free Trade agreements (FTAs) with China and Korea. Cambodia was the second country globally, after the United Arab Emirates (UAE), to regain its pre-pandemic economic performance and was able to provide leadership on ASEAN’s continued pandemic response and control.
In sum, the international economic outlook has taken a downward turn toward recession led by poor US fiscal and monetary policies and its export of rampant inflation, and intensifying tech and trade war with China. Thus, ASEAN faces continuing challenges not just with Myanmar and the inability to finalise the South China Sea Code of Conduct (CoC) 20 years after the signing of the Declaration of Conduct (DoC), but also the spillover effects of the Ukraine crisis. For ASEAN, Europe’s energy crisis, a US-led global recession, US provocations over Taiwan and the South China Sea, US-led military mini-laterals the Quad and AUKUS, tensions over a nuclear free Pacific and non-proliferation, Japanese rearmament and Korean unification, are compounded by pressing climate change, food security, and energy supply issues. Despite the imminent arrival of a global recession the Asian Development Bank (ADB) predicts that Asia and ASEAN will still drive global growth. In the final analysis, Indonesia’s Chair of ASEAN should build on Cambodia’s track record to construct internal accord among member states and wider regional consensuses for action on the aforementioned issues before extra-regional powers, and ASEAN dialogue partners, attempt to wrest control of policy narratives and influence outcomes in favour of their own narrow geo-political interests.
Dr. Seun Sam is a Policy Analyst bases in the Royal Academy of Cambodia. The article is first published in the Long Mekong Newsletter by Digby Wren: https://open.substack.com/pub/longmekong/p/2022-asean-chair-3-cheers-for-cambodia
ថ្ងៃសុក្រ, 04 វិច្ឆិកា 2022 ម៉ោង 09:38 AM
ដោយ៖ លោក ឈុន ផាវ៉េង មន្ត្រីនាយកដ្ឋានទស្សនវិជ្ជា និង សង្គមវិទ្យា, វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
បុព្វបុរសខ្មែរបានបន្សល់ទុកយ៉ាងសម្បូរបែបនូវទ្រឹស្ដី ដំបូន្មាន ច្បាប់សីលធម៌ និងក្បួនច្បាប់ជាច្រើនសម្រាប់អប់រំសមាជិកសង្គមយកទៅធ្វើការប្រតិបត្តិ ។ ទោះបីយ៉ាងនេះក្ដី ក៏បញ្ហានៃការប្រតិបត្តិសីលធម៌នៅក្នុងសង្គមគ្រួសារខ្មែរ នាសម័យសាកលភាវូនីយកម្ម ដែលផ្អែកខ្លាំងលើបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន និង ទំនាក់ទំនង នោះ នៅតែជាប្រធានបទស្មុគ្រស្មាញសម្រាប់ការជជែកពិភាក្សាស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីរួមចំណែកស្វែងរក សុភមង្គលដល់បុគ្គល ក្រុមគ្រួសារ និងសង្គមជាតិទាំងមូល។ ជាទូទៅសមាជិកសង្គមទាំងឡាយ តែងមានគោលបំណងចង់រួមរស់ក្នុងសង្គមគ្រួសារប្រកបដោយសុភមង្គល ប៉ុន្តែក្នុងដំណើរការរស់នៅ យើងឃើញមានគ្រួសារជាច្រើន បានជួបប្រទះអពមង្គលដោយពិបាករកមធ្យោបាយដោះស្រាយបំផុត។ គ្រួសារខ្លះបែកបាក់គ្នាដោយការលែងលះដែលបានផ្តល់វិបាកអាក្រក់ជាច្រើនដល់សង្គមជាតិ, ប៉ុន្តែការទ្រាំលេបគ្រួសលេបថ្មរស់នៅជាមួយគ្នាដោយមិនចុះសម្រុងគឺជាទារុណកម្មបំផុតសម្រាប់ជីវិតប្ដីប្រពន្ធ។
តើសង្គមខ្មែរមានច្បាប់គតិយុត្តិ និង គោលការណ៍សីលធម៌អ្វីខ្លះសម្រាប់ជួយគ្រួសាររស់នៅឲ្យបានប្រសើរ? តើការប្រតិបត្តិសីលធម៌ក្នុងគ្រួសារខ្មែរបច្ចុប្បន្ន មានសភាព លក្ខណៈដូចម្ដេចខ្លះ? តើគួរធ្វើបែបណាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ?
ទាញយកអត្ថបទលម្អិតមកអាន និងអត្ថបទស្រាវជ្រាវច្រើនទៀតពី៖ https://www.rac.gov.kh/researchs?page=14
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 27 តុលា 2022 ម៉ោង 03:37 PM
ដោយ៖ លោក មាឃ សារី, លោកបណ្ឌិត សូ សុធីរ លោក លី តុង, លោកស្រី ឃាង ធានី, នាយកដ្ឋានវិទ្យាសាស្រ្តអប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម
សាវតារ
ចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យារបស់ប៊្លូម ជាសំណុំនៃគំរូឋានានុក្រមបី ដែលត្រូវបានប្រើ ដើម្បីចាត់ថ្នាក់គោលបំណងនៃការអប់រំនៅក្នុងកម្រិតនៃភាពពេញលេញ និងជាក់លាក់។ ឋានានុក្រមទាំងបីនេះ គ្របដណ្តប់លើវត្ថុបំណងនៃការរៀនសូត្រនៅក្នុងវិស័យពុទ្ធិ វិស័យសញ្ចេតនា និងវិស័យចិត្តចលនា។ ឋានានុក្រមវិស័យពុទ្ធិ ជាការផ្តោតជាចម្បងនៃការអប់រំបែបប្រពៃណីភាគច្រើន ហើយត្រូវបានប្រើជាញឹកញាប់ ដើម្បីរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធវត្ថុបំណងសិក្សា តាមកម្មវិធីសិក្សា ការវាយតម្លៃ និងសកម្មភាពសិក្សា។
គំរូទាំងនោះ ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះតាម បេនចាមីន ប៊្លូម (Bloom) ដែលជាប្រធានគណៈកម្មាធិការអ្នកអប់រំ និងដែលបានបង្កើតចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យានេះ។ គាត់ ក៏បានកែ សម្រួលកម្រិតស្តង់ ដាដំបូងនៃអត្ថបទចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យានៃវត្ថុបំណងអប់រំ៖ ការធ្វើចំណាត់ថ្នាក់នៃវត្ថុបំណងអប់រំ។
ថ្វីបើការដាក់ឈ្មោះតាមប៊្លូមក៏ដោយ ការបោះពុម្ពសៀវភៅចំណាត់វិទ្យា នៃវត្ថុបំណងអប់រំ បានធ្វើតាមសន្និសីទជាបន្តបន្ទាប់ពីឆ្នាំ១៩៤៩ ដល់១៩៥៣ ដែលត្រូវបានរចនាឡើង ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរនូវទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកអប់រំ អំពីការរចនាកម្មវិធីសិក្សា និងការប្រឡង។
នៅឆ្នាំ១៩៥៦ សៀវភៅទី១៖ វិស័យ ពុទ្ធិ ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយ។
នៅឆ្នាំ១៩៦៤ សៀវភៅទី២៖ វិស័យ សញ្ចេតនា ត្រូវបានបោះពុម្ព។
ចំណែកវិស័យចិត្តចលនាចម្បងចំនួនបួន ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ RH Dave (១៩៦៧),EJ Simpson(១៩៧២), AJ Harrow(១៩៧២)និងARomiszowski។វិស័យ ចិត្តចលនារបស់ Dave ជាវិស័យដ៏សាមញ្ញ បំផុត និងងាយស្រួលក្នុងការអនុវត្តនៅក្នុងបរិស្ថានរួម។
ចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យារបស់ប៊្លូម មានបីគឺ វិស័យពុទ្ធិ វិស័យចិត្តចលនា និងវិស័យសញ្ចេតនា។ កំណែប្រែថ្មីនៃចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យាសម្រាប់វិស័យពុទ្ធិ ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០១។
ទាញអត្ថបទលម្អិត និងអត្ថបទស្រាវជ្រាវច្រើនទៀត មកអានពីតំណភ្ជាប់៖ https://www.rac.gov.kh/researchs?page=14
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 27 តុលា 2022 ម៉ោង 02:55 PM
នៅថ្ងៃចន្ទ ១៤រោច ខែអស្សុជ ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ព.ស.២៥៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានដឹកនាំការប្រជុំលើកទី២ ជាមួយម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ជីអូ អិនថិច (Geoentech Co., Ltd) នៃសារធារណៈរដ្ឋកូរ៉េដើម្បីពិភាក្សាពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវ រួមគ្នា ដែលបានបង្ហាញពីវិវឌ្ឍភាពជាវិជ្ជមានរបស់ការស្រាវជ្រាវរួមគ្នារវាងភាគីកូរ៉េ និង រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីឈានទៅរកការចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា ក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
សមាសភាពចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ តំណាងឯកឧត្ដមបណ្ឌិត្យសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ រួមជាមួយលោកបណ្ឌិត ម៉ម សារិត លោកបណ្ឌិត លឹម សេងឌី លោក អាត ធារ៉ា លោក ស្វាយ រីដា និងកញ្ញា ម៉ៅ សុគន្ធា ។ រីឯភាគីកូរ៉េ ចូលរួមដោយលោកបណ្ឌិត Hyeok-Young, Kwon ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន Geoentech និងជាតំណាងដេប៉ាត់តឺម៉ងវិស្វកម្មបរិស្ថាន និង សំណង់ស៊ីវិល នៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល សាធារណៈរដ្ឋកូរ៉េ។
ជាលទ្ធផល ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាធ្វើកិច្ចសហការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នាពីការអភិវឌ្ឍទីលានទុកដាក់សំណល់ និងកែប្រែសំណល់ទៅជាថាមពល ដែលគ្រោងនឹងចាប់ផ្ដើមការសិក្សាផ្ដោតលើគោលដៅខេត្តបាត់ដំបង។ ភាគីនីមួយៗ មានភារកិច្ចរៀបចំ និងសម្របសម្រួលការស្រាវជ្រាវនៅតំបន់គោលដៅ ខណៈដែលភាគីកូរ៉េ ត្រូវធ្វើកិច្ចសហការជាមួយស្ថាប័នឧស្សាហកម្មបរិស្ថានកូរ៉េនិងវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យា (KEITI) ទីភ្នាក់ងារថាមពលកូរ៉េ (Korea Energy Agency) និងសមាគមឧស្សាហកម្ម រុក្ខាប្រម៉ាញ់របស់កូរ៉េ។
សូមបញ្ជាក់ថា ភាគីទាំងពីរ បានជួបពិភាក្សាគ្នាលើកទី១ កាលថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ហើយគ្រោងនឹងជួបគ្នាជាលើកទី៣ នៅរវាងសប្តារហ៍ទី៣ នៃខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។
ថ្ងៃអង្គារ, 25 តុលា 2022 ម៉ោង 04:23 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។
ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។
ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM
វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444
ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM
