Royal Academy of Cambodia
វៀតណាម ដែលជាប្រទេសមួយនៅជិតខាងកម្ពុជា ហើយដែលជាប្រទេសមួយមានទំនាក់ទំនល្អជាមួយកម្ពុជាផងដែរនោះ បានបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត ដោយច្បាប់នោះបានចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩នេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាម៉េរិកមួយក្រុម ដែលមានគ្នាចំនួន១៧រូប បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ផ្ញើជូនរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដើម្បីប្រឆាំងជំទាស់នឹងច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិតដ៏តឹងរ៉ឹងនេះ ដែលបានតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនអ៊ិនធឺណិត ដូចជា Facebook និង Google រក្សាព័ត៌មានរបស់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេស ហើយតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះបើកការិយាល័យនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនផងដែរ។
ច្បាប់ថ្មីនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ ហើយតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនអ៊ិនធឺណិត បញ្ជាក់ព័ត៌មានរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ និងបង្ហាញទិន្នន័យរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ទៅកាន់អាជ្ញាធរ ដោយមិនតម្រូវឱ្យមានដីការបស់តុលាការឡើយ។
សកម្មជន និងអ្នកតស៊ូមតិជាច្រើនបានសំដែងការមិនពេញចិត្តចំពោះការអនុម័តច្បាប់នេះ ហើយមានជនជាតិវៀតណាមខ្លះបានសំដែងមតិនៅតាមបណ្តាញសង្គម Twitter ថា «ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ ពួកគេនឹងបង្ហាញតែរូបថតសែលហ្វីដែលបង្ហាញពីភាពសប្បាយ ហើយនឹងមិនបញ្ចេញយោបល់អ្វីផ្សេងនោះទេ»។
វៀតណាម ជាប្រទេសមួយដែលមានភាពប៉ិនប្រសប់នៅក្នុងការប្រើប្រាស់នយោបាយការបរទេស ហើយស្របពេលដែលកម្ពុជាបានរងសម្ពាធនៃការដកការអនុគ្រោះពន្ធពីសហភាពអឺរ៉ុបនោះ វៀតណាមដែលជាប្រទេសមិនសូវមានស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សល្អជាងកម្ពុជានោះ បែរជាទទួលបានការអនុគ្រោះពិសេសពីសហភាពអឺរ៉ុបទៅវិញ។ នៅក្នុងចំណុចនេះ ហាក់បានបញ្ជាក់ថា «អ្នកដែលប៉ិនប្រសប់ នឹងទទួលបានការស្រឡាញ់» ឬថា «ខ្ញុំមិនស៊ីជោរទេ តែបើបង្អាប់ខឹង»។
ប្រទេសវៀតណាមមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាជាក់ច្បាស់មួយចំនួន ដូចគ្នាទៅនឹងប្រទេសចិនដែរ ដូចជា ការដឹកនាំដោយគណបក្សកុម្មុយនិស្តបែបឯកបក្ស ការដាក់កំហិតលើអ៊ីនធឺណិត និងក្រុមហ៊ុនអ៊ីនធឺណិត និងការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ដែលនាំមុខដោយការនាំចេញ បន្ទាប់ពីបានចាប់ផ្ដើមធ្វើឯកជនូបនីយកម្មនៅក្នុងទសវត្សរ៍១៩៨០ ជាដើម។ ប៉ុន្តែ ចំណុចខុសគ្នាសំខាន់រវាងប្រទេសទាំងពីរគឺថា នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ជាទូទៅគេឃើញដៃគូបរទេសនានាអាចសម្រេចបាននូវកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេដើម្បីដោះស្រាយភាពខ្វែងគំនិតគ្នាបែបទ្វេភាគី។
មូលហេតុដែលខ្ញុំលើកយកប្រទេសចិន មកនិយាយខាងលើបន្តិចនោះ គឺចង់បញ្ជាក់ថា ប្រទេសចិនជាប្រទេសមហាអំណាចមួយក្នុងពិភពលោក ហើយវៀតណាមបានយកលំនាំរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស ដោយមិនខ្វល់ថាអ្នកណានិយាយយ៉ាងណា ឬអ្នកណានិយាយរិះគន់ខ្លួននោះទេ ឱ្យតែចំណុចនោះសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស ឬការគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ប្រទេស នោះគេនឹងអនុម័តដើម្បីការពារប្រយោជន៍ និងសន្តិសុខជាតិរបស់គេ។
ពេលខ្លះវាជាការលំបាកណាស់សម្រាប់ពលរដ្ឋនៃប្រទេសផ្សេង ដើម្បីធ្វើការវិនិច្ឆ័យស្ថានការណ៍ ឬសាច់រឿងមួយ ដែលកំពុងតែកើតឡើង ឬបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសមួយទៀត ឧទាហរណ៍ ករណីរបស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី នៃប្រទេសភូមា ដែលនៅពេលនេះ ត្រូវបានប្រទេសលោកខាងលិចសម្តែងការខកចិត្តដោយសារតែការមិនយកចិត្តទុកដាក់របស់លោកស្រីចំពោះបញ្ហាជនជាតិរ៉ូហីងយ៉ា តែសម្រាប់ពលរដ្ឋភូមាភាគច្រើន នាំគ្នាគោរពស្រឡាញ់លោកស្រី ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំរបស់ពួកគេ។
ចំណែកឯប្រទេសចិនវិញ មានការរឹតបន្តឹងលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតណាស់ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលចិនមិនបានអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋចិនប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនានាដូចជា Facebook, Twitter, ឬ Google ដែលបង្កើតដោយប្រទេសលោកខាងលិចនោះទេ ដោយតម្រូវឱ្យពលរដ្ឋប្រើបណ្តាញសង្គមដែលបង្កើតឡើងដោយប្រទេសចិនខ្លួនឯងជំនួសវិញ តែពលរដ្ឋភាគច្រើនហាក់មានការពេញចិត្ត នៅពេលដែលប្រទេសមានការរីកចម្រើន និងមានស្ថិរភាព ហើយពលរដ្ឋភាគច្រើនក៏មានអារម្មណ៍ជាតិនិយមចំពោះប្រទេសរបស់គេណាស់ដែរ។
ដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេស រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមួយអាចនឹងអនុវត្តច្បាប់ផ្សេងគ្នាទៅតាមភាពចាំបាច់របស់ប្រទេសនោះ ហើយពេលខ្លះ ការមើលពីខាងក្រៅ ដោយមិនមានសិក្សាឱ្យបានស៊ីជម្រៅនោះទេ នាំឱ្យមានការសន្និដ្ឋានខុសអំពីអ្វីដែលកំពុងតែកើតមាននោះ។
(លោក ស៊ឺន សម គឺជាមន្ត្រីទំនាក់ទំនងសាធារណៈនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារាល់មតិយោបល់ដែលមាននៅក្នុងអត្ថបទនេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងមូលនោះទេ)។
ការសិក្សាស្រាជ្រាវពីកុលាលភាជន៍ខ្មែរជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងវិស័យបុរាណវត្ថុវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះតាមរយៈកុលាលភាជន៍ទាំងនោះ អ្នកស្រាវជ្រាវអាចកំណត់បានពីភាពប៉ិនប្រសប់របស់ជនជាតិខ្មែរក្នុងការផលិត និងរចនាកុលាលភាជន៍ ហើយអ្នកស្រាវជ្រាវអាចកំណត់អាយុកាលរបស់កុលាលភាជន៍ អាយុកាលរបស់ស្ថានីយ អាយុកាលនៃស្រទាប់ដី សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ជីវភាពរបស់គ្រួសារ និងផ្នែកសំខាន់ៗជាច្រើនទៀតពាក់ព័ន្ធការប្រើប្រាស់ ដូចជាក្នុងពិធីសាសនា និងជំនួញជាដើម។
កញ្ញា តាកេត ស័កដា មន្ត្រីស្ម័គ្រចិត្ត នៃវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកមានបទពិសោធន៍ធ្វើកំណាយជាច្រើន បានបញ្ជាក់ក្នុងអត្ថបទស្រាវជ្រាវនេះថា ការស្រាវជ្រាវកុលាលភាជន៍ចាប់ផ្ដើមផុសផុលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទស្សវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ គឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៧ បន្ទាប់ពីមានការស្រាវជ្រាវរកឃើញស្ថានីយឡបុរាណមួយចំនួននៅតំបន់អង្គរ និងតំបន់ដទៃទៀត។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីកុលាលភាជន៍ភាគច្រើនមាននៅតំបន់អង្គរខេត្តសៀមរាប ពីកំណាយដែលគេប្រទះឃើញនៅស្ថានីយឡកុលាលភាជន៍ជាច្រើនរួមមាន ឡអន្លង់ធំ ឡតានី ឡសរសី ឡបាកោង ឡខ្នារពោធិ៍។
សូមអានសេចក្តីលំអិតក្នុងអត្ថបទដើមទាំងស្រុង ដូចខាងក្រោម៖
ទាញយកឯកសារទាំងស្រុងពីគេហទំព័ររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖
http://rac.apppeppers.com/royal-academy/research/attachments/original/22.pdf?1546489200
ក្របខណ្ឌគោលនយោបាយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍មីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម (Micro Small and Medium Enterprises: MSMEs) ទើបតែបានបង្កើតនៅកម្ពុជាក្នុងទសវត្សរ៍ទី៩០ប៉ុណ្ណោះ។ MSMEs មានតួនាទីជាឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដែលបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋាននៃទំនិញនិងសេវាកម្មក៏ដូចជាការរួមចំណែកដល់ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅនិងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ សហគ្រាសបែបនេះមានជាង៩០%នៃសហគ្រាសសរុបនៅកម្ពុជា និងចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផលិតនិងផ្តល់សេវានៅក្នុងប្រទេស។ វត្តមាននៃ MSMEs នៅកម្ពុជា បានផ្តល់ឱកាសការងារសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងប្រទេសគ្រប់ទិសទី ជាពិសេសនៅតាមទីជនបទដាច់ស្រយាល និងធ្វើប្រសើរឡើងផងដែរនូវការបែងចែកប្រាក់ចំណូល។ MSMEs ក៏បានរួមចំណែកក្នុងការបង្កើតថ្មី បង្កើនផលចំណូលសរុបក្នុងស្រុក ក៏ដូចជាជំរុញការនាំចេញជាដើម។
ក្នុងដំណើរការគ្រប់គ្រងនិងអភិវឌ្ឍន៍នៃវិស័យនេះ ប្រទេសកម្ពុជានៅមានបញ្ហាជាច្រើន ព្រោះ MSMEs មានទាំងនៅក្នុងវិស័យផ្លូវការ ទាំងមិនផ្លូវការ។ ដោយសារភាពខ្វះចន្លោះនៃការគ្រប់គ្រងនេះហើយដែលធ្វើឱ្យ MSMEs មានការលំបាកដើម្បីទទួលបាននូវប្រាក់កម្ចី ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងបំណិនសហគ្រិនភាពនិងគ្រប់គ្រង ទទួលបាននូវបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ទីផ្សារក្នុងនិងក្រៅប្រទេសសម្រាប់ទំនិញនិងសេវារបស់ខ្លួន។ល។
អត្ថបទនេះនឹងបង្ហាញពីសាវតា ការកំណត់និយមន័យ និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនក្នុងការគ្រប់គ្រងនិងអភិវឌ្ឍន៍ MSMEsនៅកម្ពុជា។
ខាងក្រោមនេះ ជាអត្ថបទស្រាវជ្រាវ ដោយ បណ្ឌិត ព្រុំ ទេវី អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម ស្តីពី «ទស្សនទានស្តីពីមីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមនៅប្រទេសកម្ពុជា» ដូចខាងក្រោម៖
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ព័ត៌មានក្នុងពិភពលោក ហាក់ដូចជាបានគ្របដណ្តប់ដោយព័ត៌មានស្តីពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រទេសចិន ដោយប្រទេសទាំងពីរបានបន្តឹងការយកពន្ធលើមុខទំនិញរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក ព្រមទាំងបានបង្កើតបញ្ហាសម្រាប់អ្នកជំនួញ និងពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរទៀតផង។
សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសទាំងពីរនៅពេលនេះ បានបង្កើតទាំងភាពវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមានសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ។ ដោយឡែកភាពវិជ្ជមាននៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មនេះ សម្រាប់ពលរដ្ឋអាម៉េរិកាំង អាចមានការងារច្រើននៅក្នុងប្រទេស ដោយមិនភ័យបារម្ភចំពោះការបាត់បង់ការងារ ឬការដណ្តើមការងារពីជនបរទេសនោះទេ តែសង្គ្រាមនេះ បានបណ្តាលឱ្យមានផលលំបាកជាច្រើនសម្រាប់ពលរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅលក់នៅទីផ្សារនៃប្រទេសចិន ព្រមទាំងបានបណ្តាលឱ្យប្រទេសចិនមានមិត្តជាច្រើនទៀត ដោយសារមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកមួយចំ នួនហាក់បានសម្តែងសមានចិត្តជាមួយប្រទេសចិនវិញ ដោយសារតែមិនពេញចិត្តចំពោះបញ្ហាសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដែលបានបង្កើតឡើងដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ប្រទេសជប៉ុន ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ស្ហីនហ្សូ អាបេ បានធ្វើទស្សនកិច្ចដ៏កម្រ និងលើកដំបូងទៅកាន់ប្រទេសចិន រយៈពេលបីថ្ងៃគឺរាប់ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៨។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅពេលនោះ គឺជាសញ្ញាមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ជាពិសេសពីភាគីជប៉ុន ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនៃប្រទេសដែលជាគូសត្រូវនឹងគ្នា និងចំពេលមានការកើនឡើងភាពមិនប្រាកដប្រជានៃចំណងការទូតរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកជាមួយបណ្តាប្រទេសនានានៅជុំវិញពិភពលោក។
បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាសាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយបានឱ្យដឹងថា សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដែលបានផ្ទុះ និងបង្កឡើងដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិករបស់លោកត្រាំ វាហាក់បីដូចជាចលករមួយ ជួយឱ្យប្រទេសបងធំនៅអាស៊ីទាំងពីរ គឺជប៉ុន-ចិន ងាកមកខិតជិតគ្នា។
លោកបានបន្តទៀតថា «សកម្មភាពរបស់អាម៉េរិកនៅក្នុងជម្លោះនេះ ធ្វើឱ្យចិនកាន់តែបង្កើនយុទ្ធនាការការទូតរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង ដើម្បីទាក់ទាញប្រទេសដែលរងគ្រោះដោយសារជម្លោះពាណិជ្ជកម្មអាម៉េរិក ឱ្យក្លាយជាមិត្តរបស់ខ្លួន ព្រោះថាសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក មិនត្រឹមតែបង្ក បញ្ហាជាមួយចិននោះទេ តែក៏បានបង្កបញ្ហាប្រទេសដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ប្រទេសចិនបានប្រើនយោបាយតាមបែបថៃជិ ដែលជាក្បាច់គុណបុរាណដ៏ល្បីរបស់ចិន ដោយយកទន់បង្ក្រាបរឹង ដែលជាការផ្ទុយអំពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលយកភាពអាត្មានិយមរបស់ខ្លួនមកបំផ្លាញប្រទេសផ្សេងព្រមទាំងមិត្តរបស់ខ្លួនដោយសារតែវិស័យពាណិជ្ជកម្ម»។
ក្នុងន័យនេះ បានបញ្ជាក់ថា ទាំងជប៉ុន ទាំងចិន ពិតណាស់កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ដូចគ្នា ពីព្រោះរដ្ឋបាលអាម៉េរិកដឹកនាំដោយលោកត្រាំធ្វើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម មិនត្រឹមតែជាមួយគូប្រជែងដូចជាចិនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងប្រឆាំងទៅនឹងសម្ព័ន្ឋមិត្តដែលក្នុងនោះរួមមានទាំងជប៉ុនផងដែរ។ ដូច្នេះហើយ នយោបាយគិតតែពីខ្លួនឯងរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ប្រាកដណាស់នឹងច្រានជប៉ុនឱ្យរងគ្រោះបាន ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនៅចំពោះមុខនេះ ប្រទេសជប៉ុន ក៏ដូចជាចិនដែរត្រូវងាកមកជិតស្និទ្ឋិនឹងគ្នាកាន់តែខ្លាំងជាងមុន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនមានស្ថិរភាពនិងរឹងមាំបន្តទៅមុខទៀតបាន។
សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីរឿងនេះ ហើយមានបំណងចង់បញ្ចប់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសចិននេះ ដោយសារតែសហរដ្ឋអាម៉េរិកដឹងថាសង្គ្រាមនេះខ្លួនជាអ្នកចាញ់ ហើយក៏ដឹងដែរថា សង្គ្រាមនេះខ្លួនអាចនឹងបាត់បង់ប្រទេសដែលសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ដោយសារប្រទេសទាំងនោះក៏ក្លាយជាប្រទេសរងគ្រោះព្រោះតែជំនួញរបស់ខ្លួន ព្រោះហេតុនោះហើយបានជាអាម៉េរិកបានដាក់លិខិតចរចាជាមួយប្រទេសចិន នៅក្នុងរឿងសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មនេះ។
RAC MEDIA
ភ្នំពេញ៖ ថ្ងៃសោរិ៍ ទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ នេះ កម្ពុជាបានប្រារព្ធទិវានយោបាយឈ្ន ឈ្នះ ជាលើកដំបូង បន្ទាប់រយៈពេល២០ឆ្នាំ នៃការអនុវត្តប្រកបដោយជោគជ័យនិងពេញលេញនូវ នយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ ដែលដាក់ចេញដោយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណា ចក្រកម្ពុជា ហើយវិមានឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មជាសក្ខីភាពឱ្យកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនិងភាពជោគជ័យនៃការដាក់ចេញនូវនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ របស់សម្ដេចតេជោ ក៏នឹងត្រូវដាក់សម្ពោធឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការផងដែរ។
វិមានឈ្នះ-ឈ្នះ ត្រូវបានចាប់ផ្ដើមកសាងឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានកម្អស់ ៥៤ ម៉ែត្រ ទទឹង ៣៦ ម៉ែត្រ លើទំហំផ្ទៃដី៨ហិកតា ស្ថិតនៅសង្កាត់បាក់ខែង ខណ្ឌជ្រោយចង្វា រាជធានីភ្នំពេញ និងជាសមិទ្ធផលស្ថាបត្យកម្មរបស់កូនខ្មែរពិតប្រាកដ ហើយត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយដកស្រង់ចេញពីអត្ថន័យនៃគោលនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ របស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន។ វិមានដែលជាស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មសម័យទំនើប និងជាតឹកតាងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាមួយនេះ ត្រូវបានសាងសង់ ឡើងដោយបញ្ជាក់នូវអត្ថន័យដ៏មានសារសំខាន់ចំនួនបីរួមមាន៖
ទី១. កំពូលវិមានដែលមានជ្រុងបីតំណាងឲ្យនយោបាយគន្លឹះសំខាន់ៗចំនួន៣នាំឲ្យនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះទទួលបានជោគជ័យ (ទី១. ការធានារូបកាយ និងអាយុជីវិត, ទី២. ធានាអាជីព និងមុខរបរ និងទី៣. ការធានាកម្មសិទ្ធិ និងទ្រព្យសម្បត្តិ ទាំងចលនទ្រព្យ និងអចលនទ្រព្យ),
ទី២. តួវិមាន ដែលមានជ្រុង៥ តំណាងឲ្យយុទ្ធសាស្ដ្រ DIFID (បំបែក ធ្វើឱ្យឯកោ បញ្ចប់ ធ្វើសមាហរណកម្ម និង អភិវឌ្ឍ) ដែលជាយុទ្ធសាស្ដ្ររំលាយអង្គការចាត់ តាំងនយោបាយ និងយោធាខ្មែរក្រហម និង
សារសំខាន់ ទី៣. តួវិមានមាន ជ្រុងប្រាំពីរ តំណាងកត្តានាំឱ្យនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ទទួលបានជោគជ័យ។
បរិវេណនៃវិមានអនុស្សាវរីយ៍នេះ មានចែកចេញជា ៣ តំបន់រួមមាន៖
តំបន់ទី១៖ តួវិមានឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលបង្ហាញពីនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដោយបង្កប់នូវអត្ថន័យទៅលើការធានា៣ យ៉ាង …យុទ្ធសាស្ត្រទាំង៥ នៃការរំលាយអង្គការខ្មែរក្រហម និងកត្តាទាំង៧ដែលធ្វើឲ្យនយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ ទទួលបានជោគជ័យ។ នៅជុំវិញតួវិមានសាងសង់ជា ចម្លាក់ហង្ស គ្រុឌ និងរូបដំរីក្បាលបី នាគ និង តោ។
តំបន់ទី២៖ គឺតំបន់សាមគ្គីផល ដែលដាំដើមឈើ មានតាំងរថគ្រោះ រថពាសដែក និងយន្តហោះធ្វើសឹកសង្គ្រាមចាស់ៗ។
តំបន់ទី៣៖ ជាតំបន់សុខដុមរមណីយកម្ម ដែលមាន ការសាង់សំណង់តាម រចនាបថប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ប្រាសាទបាយ័នជាដើម។
ជាការគូសបញ្ជាក់ជាថ្មីម្ដងទៀត នៅទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់នៅថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨នេះថា «[…] វិមានឈ្នះ ឈ្នះ គឺជាតំណាងនៃការបង្រួបបង្រួមជាតិ ឯករាជ្យជាតិ សាមគ្គីភាព បូរណភាពទឹកដី វឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពនៃកម្ពុជាទាំងមូល។ វិមានឈ្នះ ឈ្នះ គឺបញ្ជាក់ច្បាស់ថា កម្ពុជាបានរួបរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ឈ្នះរួចផុតពីសង្រ្គាម ឈ្នះរួចផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ឈ្នះរួចផុតពីការបែងចែកទឹកដីតំបន់ត្រួតត្រា ឈ្នះរួចផុតពីភាពក្រីក្រ និងឈ្នះរួចផុតពីការអុចអាលដោយបរទេស ដែលពេលនេះកម្ពុជាកំពុងដឹកនាំអនាគតវាសនាប្រទេសជាតិឆ្ពោះទៅរកភាពរុងរឿងនៅក្នុងសន្តិភាពដ៏យូរអង្វែងនេះតទៅ។ […]»។
បើយោងតាមឯកឧត្ដមនាយឧត្ដមសេនីយ៍ ណឹម សុវត្ថិ អគ្គនាយក នៃអគ្គនាយកដ្ឋាននយោបាយនិងកិច្ចការបរទេស នៃក្រសួងការពារជាតិ និងជាប្រធានក្រុមការងារសាងសង់វិមាន ឈ្នះ ឈ្នះ វិមានដែលជានិមិត្តរូបនៃការកសាងសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាមួយនេះ អាចនឹងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សារបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងកម្មវិធីសិក្សារបស់កងទ័ពផងដែរ ដោយហេតុផល វិមាននេះប្រៀបបានទៅនឹងមជ្ឈមណ្ឌលផ្ទុកឯកសាររបស់ជាតិទាំងមូល សម្រាប់ទុកឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានសិក្សារៀនសូត្រអំពីប្រវត្តិប្រទេសជាតិខ្លួន។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការប្រារព្ធទិវានយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ និងការដាក់សម្ពោធជាផ្លូវការនូវវិមាន ឈ្នះ ឈ្នះ នេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅរហូតដល់រយៈពេល៣ថ្ងៃគឺថ្ងៃទី២៩-៣០-៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ ដោយមានការដាក់តាំងពិព័រណ៌បង្ហាញស្នាដៃរបស់ក្រសួងនិងស្ថាប័ននានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ការប្រកួតកីឡា ការប្រគំតន្ត្រី និងការបាញ់កាំជ្រូច 3D ដែលធំនិងលើកដំបូងគេបង្អស់នៅកម្ពុជា ដែលនឹងធ្វើឡើងរួមគ្នាជាមួយនឹងពិធីឆ្លងឆ្នាំសាកលផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ទិដ្ឋភាពពេលល្ងាចនិងពេលរាត្រីនៅតំបន់វិមាននយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ
ប្រភពរូបថត៖ ក្រសួងព័ត៌មាន
លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដូ ណាល់ត្រាំ បានសម្រេចចិត្តភ្លាមៗក្នុងការដកទ័ពអាម៉េរិកទាំងអស់ចេញពីប្រទេសស៊ីរី ហើយចំណុចនេះគឺជាការរំលឹកថ្មីមួយទៀតដល់អ្នកដែលជឿការសន្យារបស់អាមេរិក។
នាយឧត្តមសេនីយ៍របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តសហភាពអឺរ៉ុប មានការខឹងសម្បារចំពោះការជាប់ទាក់ទងនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដោយសារតែការផ្លាស់ប្តូរមិនទៀងរបស់អាម៉េរិក។ នៅពេលដែលអាម៉េរិកដកខ្លួនចេញពីប្រទេសស៊ីរី កងកម្លាំងឃើដគាំទ្រដោយអាម៉េរិក ដែលបានវាយប្រហារប្រឆាំងក្រុមរដ្ឋឥស្លាមក្នុងនាមសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសស៊ីរី នឹងទទួលរងការវាយប្រហារដ៏ខ្លាំង។
ការដកខ្លួនរបស់អាម៉េរិកចេញពីប្រទេសស៊ីរីនៅពេលនេះ ធ្វើឱ្យនឹកឃើញដល់លោកសេនាប្រមុខ លន់ ណល់ ដែលជាអ្នកជឿជាក់លើសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហើយបានផ្ញើវាសនាប្រទេសកម្ពុជាជាមួយអាម៉េរិក ដោយសង្ឃឹមថា អាម៉េរិកនឹងជួយកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង ឬជាប្រទេសដែលរឹងមាំមួយ តែអ្វីៗមិនដូចការគិតនោះទេ ដោយសារសហរដ្ឋអាម៉េរិកតែងគិតពីប្រយោជន៍របស់ជាតិគេជាធំ ដូច្នេះហើយនៅពេលដែលអាម៉េរិកចាញ់សង្គ្រាមវៀតណាម អាម៉េរិកបានសម្រេចចិត្តដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាម ហើយក៏បានសម្រេចចិត្តចោលកម្ពុជាដែលជាមិត្តរបស់ខ្លួននៅពេលនោះដែរ។
ការដកខ្លួនចេញពីប្រទេសស៊ីរីនៅពេលនេះ មិនត្រឹមតែអាម៉េរិកម្នាក់នោះទេ តែក៏មានប្រទេសរុស្ស៊ី ដែលបានយល់ឃើញថា ការបន្តវត្តមានកងទ័ពរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ជាការអត់ប្រយោជន៍ ហើយមានបំណងដកទ័ពចេញពីប្រទេសស៊ីរីដែរ។ កាលប្រទេសស៊ីរីនៅល្អ ប្រទេសមហាអំណាចនាំគ្នាដាក់ទ័ព ដោយភាគីខ្លះគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល ហើយភាគីខ្លះទៀតគាំទ្រក្រុមប្រឆាំង ដោយធ្វើឱ្យមានការបាញ់ប្រហារ និងការសម្លាប់គ្នា ហើយអ្នកដែលស្លាប់ និងរងគ្រោះពិតប្រាកដ គឺប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់របស់ស៊ីរី តែនៅពេលដែលមិនអាចស្តារប្រទេសស៊ីរីវិញបាន ប្រទេសមហាអំណាចនាំគ្នាដកខ្លួនចេញ ដោយប្រើពាក្យថា “ដល់ពេលដែលគេត្រូវដកកងទ័ពចេញហើយ ព្រោះបានកំចាត់សត្រូវអស់ហើយ”។
តើអ្នកណាជាសត្រូវពិតប្រាកដ? ប្រជាជនស៊ីរី ឬរដ្ឋាភិបាលស៊ីរី? ព្រោះថាភាគច្រើននៃអ្នកស្លាប់ចំពោះបញ្ហាសង្គ្រាមនៅស៊ីរី គឺជាពលរដ្ឋរបស់ប្រទេសស៊ីរី។
បញ្ហាប្រទេសស៊ីរីនៅពេលនេះ ជាការរំលឹកដល់ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តអាម៉េរិកជាច្រើនទៀត ដែលដូចជាកូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ហ្វីលីពីន និងសិង្ហបុរីជាដើម ឱ្យពិចារណាចំពោះមិត្តភាពរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ គឺមានមេរៀនច្រើនណាស់ ដែលត្រូវរៀនសូត្រ ទាំងជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ឬជាមួយចិន។ ស្ថានការក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកសេនាប្រមុខ លន់ ណល់ ជាមេរៀនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទំនាក់ទំនងជាមួយសហអាម៉េរិក ហើយកម្ពុជាក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម គឺជាមេរៀនដែលកម្ពុជាត្រូវរៀនសូត្រអំពីទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសចិន។
ការប្រើប្រាស់នយោបាយការបរទេសដ៏ឆ្លាតវៃ ដូចអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានកំពុងតែធ្វើនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាការត្រឹមត្រូវបំផុត ដោយមិនត្រូវប្រកាន់តែប្រទេសណាមួយ ឬលំអៀងទៅរកប្រទេសណាមួយនោះទេ គឺកម្ពុជាជាមិត្តជាមួយប្រទេសទាំងអស់ក្នុងលោក។
RAC Media
តាមអត្ថបទស្រាវជ្រាវរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ កុល សារូ អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវវប្បធម៌វិទ្យាសាស្ត្រ នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ដែលបានធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទមួយ ស្តីពី «ជ្រុងមួយនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌សិល្បៈអរូបីខ្មែរ» នៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពី តម្លៃវប្បធម៌អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វីក នៅខេត្តសៀមរាបកន្លងទៅនេះ បានឱ្យដឹងថា «អាណាចក្រអង្គរជាសរណដ្ឋានដ៏ពិសិដ្ឋ មានអរិយធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ មានទេពកោសល្យឧបនិស្ស័យនិងគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ព្រមទាំងមានការលូតលាស់ខាងបញ្ញាដល់កំពូលនាសតវត្សរ៍ទី១១ និង១២»។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ បានបញ្ជាក់ថា តាមការបង្ហាញរបស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឆេង ផុន មានភ័ស្តុតាងជាច្រើនដែលអាចបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីភាពរុងរឿងដ៏កម្រិតកំពូលនៃអាណាចក្រអង្គរ នាសម័យកាលនោះ មានដូចខាងក្រោម៖
ប្រភពឯកសារ៖ កុល សារូ ជ្រុងមួយនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌សិល្បៈអរូបីខ្មែរ ឆ្នាំ២០១៨
លំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ពីប្រទេសចិនចូលមកនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈកាល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន មានការព្រួយបារម្ភ ខ្លាចខ្លួនក្លាយជាជនជាតិដើមភាគតិចទៅវិញ នេះបើតាមការលើកឡើង ក្នុងវិទ្យុបារាំង អន្តរជាតិ (RFI)កន្លងទៅថ្មីៗនេះ។
មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សូមបញ្ជាក់ថាការព្រួយបារម្ភគឺគ្មានមូលដ្ឋានព័ត៌មាន ច្បាស់លាស់ទេ នឹងមិនអាចកើតឡើងបានទេ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាន ចំនួន៥៖
១) ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ មាត្រាទី៤ មានបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីប្រភេទនៃជនបរទេសនៅកម្ពុជា
២) ច្បាប់សញ្ជាតិ មាត្រាទី៤ បង្ហាញពីអ្នកចូលសញ្ជាតិកម្ពុជា
៣) ច្បាប់វិនិយោគកម្ពុជា ក្នុងមាត្រាទី២ថ្មី បានបញ្ជាក់ច្បាស់ពីប្រភេទនៃវិនិយោគបរទេសនៅកម្ពុជា
៤) ច្បាប់ភូមិបាល មាត្រាទី៩ បានបញ្ជាក់ពីសិទ្ធិក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់អ្នកវិនិយោគ នៅកម្ពុជា
៥) ច្បាប់ពន្ធដារ បានកំណត់អត្តសញ្ញាណជនបរទេសវិនិយោគនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ដូច្នេះ ការលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភខាងលើ មានចរិតញុះញង់ និងបង្កឱ្យមានភាពចលាចលសង្គម ដើម្បីបង្វែរវិនិយោគចិន ឱ្យងាកទៅរកប្រទេសជិតខាង។ ការញុះញង់នេះ អាចរងឥទ្ធិពលល្បិចរបស់ប្រទេសជិតខាង ឬប្រទេសដែលមិនចង់ឱ្យកម្ពុជាមានការរីកចម្រើន។
RAC Media
ក្រុមការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាចិន (ជួរខាងក្រោម)
ផ្នែកគណិតវិទ្យានិងស្ថិតិ គឺជាផ្នែកមួយរបស់វិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកវិទ្យានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ ផ្នែកនេះ មានប្រធានផ្នែកមួយរូប និងមានមន្រ្តីបម្រើការចំនួន៧រូប ដែលសុទ្ធសឹងជាធនធានមានឯកទេសគណិតវិទ្យាទាំងអស់។ លោក យឹម អាយុវឌ្ឍនៈវិជ្ជា ប្រធានផ្នែកគណិតវិទ្យានិងស្ថិតិ បានបង្ហាញអំពីឆន្ទៈក្នុងការផ្សព្វផ្សាយពីស្នាដៃដែលសម្រេចបានកន្លងមក បន្តការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកទេសគណិតវិទ្យាជាច្រើនទៀតសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់សាធារណជនទូទៅ។ ថ្មីៗនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានបញ្ជាក់ក្នុងកម្មវិធីសន្និសីទបូកសរុបការងារប្រចាំឆ្នាំ២០១៨ កាលពីថ្ងៃទី២៦-២៨ ខែវិច្ឆិកា កន្លងទៅនេះ អំពីការផ្តល់នូវគម្រោងសម្រាប់ផ្នែកគណិតវិទ្យា និងស្ថិតិ រៀបចំស្រាវជ្រាវនៅឆ្នាំ២០១៩។
ខាងក្រោមនេះ ជាព័ត៌មានទាក់ទងនឹងផ្នែកគណិតវិទ្យានិងស្ថិតិ សមាសភាព ភារកិច្ច ការងារស្រាវជ្រាវ និងការផ្សព្វផ្សាយពីសមិទ្ធផលដែលសម្រេចបានកន្លងមក៖
RAC Media
បញ្ហាតំបន់អនាធិបតេយ្យ ជាបញ្ហាឈឺក្បាលមួយ ដែលកំពុងកើតមានច្រើន ទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្តាទីរួមខេត្តនានានៅទូទាំងប្រទេស។ ទីតាំងមួយចំនួន បានអភិវឌ្ឍនៅកន្លែងក្លាយទៅជាទីប្រជុំជនច្រើន មានសំណង់រឹងមាំ បើទោះជាមិនមានការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការណាមួយពីអាជ្ញាធរដែនដី។ ទីតាំងមួយចំនួន ក៏ត្រូវ ក៏ត្រូវរើចេញនៅពេលមានការអភិវឌ្ឍ។ និយាយរួមមានបញ្ហាជាច្រើនបានកើតឡើងចេញពីតំបន់អនាធិបតេយ្យនេះ។ ដោយមើលឃើញពីបញ្ហាដែលកើតមានឡើង ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ តិច សំណាង សមាជិកពេញសិទ្ធិនៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានធ្វើការសិក្សាពីគម្រោងស្រាវជ្រាវមួយអំពីសំណង់អនាធិបតេយ្យនេះ។ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៨នេះ នៅវេលាព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំបាឋកថាមួយ ស្តីអំពី «តំបន់អនាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា៖ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយ»។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ តិច សំណាង ប្រធានគម្រោងស្រាវជ្រាវ និងជាវាគ្មិនក្នុងកម្មវិធីបាឋកថា បានធ្វើការកំណត់និយមន័យ«តំបន់អនាធិបតេយ្យ» ប្រភេទ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយមួយចំនួនសម្រាប់ពិចារណាដូចខាងក្រោម ៖
១. “តំបន់អនាធិបតេយ្យ” គឺសំដៅលើសំណង់លំនៅដ្ឋានមិនផ្លូវការឬមិនស្របច្បាប់ នៅទីប្រជុំជនឬទីក្រុង មានផ្ទះមិនឆ្លើយតបទៅនឹងស្តង់ដារស់នៅរបស់មនុស្ស អ្នករស់នៅមានចំនួនច្រើន ហើយលក្ខខណ្ឌរស់នៅអន់ថយនិងយ៉ាប់យ៉ឺន។ ជាធម្មតា តំបន់ទាំងនោះមានមនុស្សរស់នៅច្រើនកកកុញ ដែលនាំឱ្យពួកគេបង្ខំចិត្តសាងសង់បន្ទប់តូចៗបន្តគ្នាដោយគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់។តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវតំបន់អនាធិបតេយ្យមានប្រភេទដូចខាងក្រោម៖
វគ្គទី២៖
២. បញ្ហាប្រឈម
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។
ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។
ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM
វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444
ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM