រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«កម្ពុជា ២៨ឆ្នាំក្រោយ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស» ដោយ៖ រឿន ភារុន

ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃពុធ ២៣ តុលានេះ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប២៨ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស (២៣ តុលា ១៩៩១-២៣ តុលា ២០១៩) ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលខ្មែរ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ យើងសូមរំឭក អំពីខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងដោយសង្ខេប។

កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺជាការបើកទំព័រប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មី និងបានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការទទួលបានមក វិញនូវសុខសន្តិភាព និងកសាងឡើងវិញនូវខឿនសេដ្ឋកិច្ច និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បន្ទាប់ពីបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយសង្គ្រាមស៊ីវិលជិតពីរទសវត្សរ៍រួចមក។ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ ទម្រាំនឹងប្រសូតចេញមកបាន គឺត្រូវបានគេពិ ពណ៌នាថា មាន «ការលំបាកយ៉ាងខ្លាំង» និងបានចំណាយពេលជាច្រើនឆ្នាំដោយចាប់ផ្តើមពីជំនួបលើកទី១ រវាងសម្តេច ឪ នរោត្តម សីហនុ តំណាងឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនិងសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តំ ណាងភាគីរដ្ឋកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧ នៅទីក្រុងហ្វែរអង់តាដឺន័រ (Fere-en Tardenois) នៃប្រទេស បារាំង ។ កិច្ចចរចារវាងសម្តេច ហ៊ុន សែន និងសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពីជួបគ្នាលើក ទី១ នៅទីក្រុងហ្វែរអង់តាដឺន័រ ដោយជំនួបលើកទី២ និងទី៣ និងលើកទី៤នៅទីក្រុង សែនសាំងខ្លូដ ប្រទេសបារាំង និងលើកទី៥នៅផ្ទះនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ឆាធីឆៃ នៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ។

សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលនៅពេលនោះ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផង និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាផង បានដឹកនាំការចរចាយ៉ាងស្វិតស្វាញជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចូលរួមដោយត្រីភាគីដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាម។ បើទោះ បីជាលោកមានវ័យក្មេង ប៉ុន្តែសម្តេច ហ៊ុន សែន ត្រូវបានគេវាយតម្លៃថា មានភាពចាស់ទុំខាងផ្នែកនយោបាយ ជាអ្នកស្រលាញ់សន្តិភាព ព្រោះលោកមិនចង់ឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរជំនាន់ក្រោយបន្តរងគ្រោះដោយសារ សង្គ្រាម ដូចជំនាន់លោកឡើយ។

សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ទស្សនៈរបស់លោកថា៖ «វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការរកដំណោះស្រាយនយោបាយតាមរយៈការចរចា។ កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចបានដើរជាមួយកំណែ ទម្រង់នយោបាយ។ ប៉ុន្តែស្ថិរភាពនយោ បាយត្រូវបានរក្សាទុក ធ្វើដូច្នេះដើម្បីកែទម្រង់ខាងសេដ្ឋកិច្ចអាចអនុវត្តបានស្របជាមួយ នឹងការស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាម និងនាំមកនូវសន្តិភាព»។

ទីបំផុតទៅ សម័យប្រជុំលើកទី២ នៃសន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងប៉ារីស បានប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី២១ ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ សន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងប៉ារីសបានសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយប្រទេសហត្ថលេខីទាំង១៨ រួមមាន សមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អ.ស.ប. ៥ ប្រទេស រួមមាន អាម៉េរិក, អង់គ្លេស, បារាំង (សហប្រធានសន្និសីទ), ចិន និងសហភាពសូវៀត។ ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ មាន ៨ប្រទេសរួមមាន ឥណ្ឌូណេស៊ី (សហប្រធានសន្និសីទ), វៀតណាម, ឡាវ, ថៃ, សិង្ហបុរី, ម៉ាឡេស៊ី, ហ្វ៊ីលីពីន និងប៊្រុយណេ ពោលគឺ ប្រទេសក្នុងអាស៊ានបច្ចុប្បន្ន លើកលែងតែភូមាចេញ និងក្រុមប្រទេសមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ តំណាងដោយ យូហ្គោស្លាវី និងប្រទេស៤ផ្សេងទៀត គឺ ឥណ្ឌា, ជប៉ុន, កាណាដា និង អូស្រ្តាលី។

កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ មិនមែនជាកិច្ចព្រមព្រៀងតែមួយទេ គឺមានកិច្ចព្រមព្រៀង២ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានសុពលភាពជាចម្បងទៅលើភាគីទាំង ៤ នៅក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលខ្មែរ រួមមាន ភាគីរដ្ឋកម្ពុជា ភាគីហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ភាគីរណសិរ្សជាតិរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ របស់លោកតា សឺន សាន និងភាគីខ្មែរក្រហម។

ខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ រួមមាន៖

• ការឈប់បាញ់រវាងភាគីជម្លោះ ក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលខ្មែរ

• ការកាត់រំសាយទ័ព

• ការដកកងទ័ពបរទេសចេញពីកម្ពុជា (ដោយសារតែនៅក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមស៊ីវិលនោះ វៀតណាមដាក់ទ័ពនៅកម្ពុជា ដើម្បីជួយរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ក្នុងការប្រយុទ្ធជាមួយនឹងចលនាតស៊ូ នៅជាយដែន)

• ការរៀបចំការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ

• ការកំណត់អាណត្តិរបស់អ៊ុនតាក់ ដើម្បីមកពិនិត្យមើលបទឈប់បាញ់ រក្សាសន្តិភាព និងរៀបចំការបោះឆ្នោត ទៅតាមអ្វីដែលមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង

• ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ជនភៀសខ្លួនខ្មែរ ជាពិសេស ពីជំរំជនភៀសខ្លួននៅជាយដែនខ្មែរ-ថៃ ឲ្យវិលត្រឡប់មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ

• កំណត់គោលការណ៍នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីរបស់កម្ពុជា (រួមមានដូចជា គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជន និងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ ជាដើម)។

ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានចូលជាធរមាន សភាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើង ប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជាបានស្គាល់នូវការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សជាលើកដំបូងក្រោយសង្គ្រាមស៊ីវិលជាង៣ ទសវត្សរ៍ ដែលការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ គណបក្សដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោតមានចំនួន២០គណបក្ស។

ក្រោយការបោះឆ្នោតរួច អត្ថន័យសំខាន់ៗនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា នៃព្រះរាជាណាចក្រទី២ ហើយត្រូវបានអនុវត្តរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។

ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសរយៈពេល ២៨ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ តាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូល។ ហើយ កម្ពុជារក្សាបានសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយយ៉ាងពេញលេញទូទាំងប្រទេសប្រកបដោយឧត្តមភាពទាំងក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ។ កត្តាទាំងនេះបានធានាដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ធនាគារពិភពលោកបានចេញរបាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃ៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ ឱ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៧,៥ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដែលជាអត្រាកំណើនល្អជាងការរំពឹងទុកទៅទៀត ដោយមានការជំរុញមួយផ្នែកធំពីការកើនយ៉ាងរហ័សនៃការនាំចេញ និងការបន្តលូតលាស់នៃវិស័យសំណង់៕

RAC Media | រឿន ភារុន

  ថ្ងៃពុធ, 23 តុលា 2019 ម៉ោង 07:37 AM

«វិសិដ្ឋកម្មកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរ Khmer Intelligent OCR software Update »

ព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ នៅសាលប្រជុំវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានរៀបចំសិក្ខាសាលាមួយស្តីពី «វិសិដ្ឋកម្មកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរ Khmer Intelligent OCR software Update » ដោយ ក្រុមការងារគម្រោងស្រាវជ្រាវរបស់វិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្រ្តនិងបច្ចេកវិទ្យា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្នុងនោះមានការអញ្ជើញចូលរួមជាកិត្តិយសបើកកម្មវិធី ដោយ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាក្នុងនាមឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងមានវាគ្មិនសំខាន់ៗចំនួន២រូបដែលបានអញ្ជើញចូលរួមធ្វើបទបង្ហាញ រួមមាន ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ឈិត វណ្ណឫទ្ធិ និង លោក លឹម សេងឌី ជាប្រធាន និងអនុប្រធាននៃគម្រោងស្រាវជ្រាវទាក់ទងនឹង អូស៊ីអខ្មែរ។

ថ្លែងនៅក្នុងកម្មវិធីបើកក្នុងចំណោម អ្នកចូលរួមជាច្រើន មានអ្នកស្រាវជ្រាវ  សិស្ស-និស្សិត បណ្ឌិត បញ្ញវ័ន្តនានាដែលបានអញ្ជើញមកពីតាមវិទ្យាស្ថាន ស្ថាប័នជាតិ និងតាមសាលា ឬសាកលវិទ្យាល័យនានានៅរាជធានីភ្នំពេញ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានថ្លែងថា ក្នុងនាមថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជ​បណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានឧបត្ថម្ភដល់គម្រោងស្រាវជ្រាវដល់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងបានរៀបចំសិក្ខាសាលាស្តីពី«វិសិដ្ឋកម្មកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរ»នេះឡើង ដោយ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានលើកឡើងថា «វិសិដ្ឋកម្មកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរ» គឺជាប្រធានបទមួយដ៏សំខាន់និងចាំបាច់ និងមានលក្ខណៈ​វិទ្យាសាស្រ្តនិងបច្ចុប្បន្នភាព ដើម្បីពង្រីកនិងពង្រឹងភាសាអក្សរខ្មែរក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្រ្ត ជាពិសេសវិស័យបច្ចេក​វិទ្យាព័ត៌មាន និងក៏ដូចជាដើម្បីរួមចំណែកបំពេញតម្រូវការចាំបាច់របស់អ្នកប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រជាភាសាខ្មែរ តាមរយៈការបង្កើតកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរសម្រាប់ស្គែនពុម្ពអក្សរខ្មែរសម័យទំនើប។

ពុម្ពអក្សរខ្មែរសម័យទំនើបមានការបង្កើតនិងប្រើក្ដារចុចយូនីកូដរួចហើយ ប៉ុន្តែបញ្ហាត្រង់ថា នាពេលបច្ចុប្បន្ន អ្នកប្រើកុំព្យូទ័រជាភាសាខ្មែរបានជួបបញ្ហាលំបាកជាញឹកញាប់ក្នុងការសរសេរអត្ថបទភាសាខ្មែរឡើងវិញចំពោះឯកសារដែលបានបោះពុម្ពលើក្រដាស។ នេះដោយសារកម្ពុជាពុំទាន់មានសុសវែរម្យ៉ាង ឈ្មោះថា អូស៊ីអ (OCR) (ឬមានហើយ តែ សុក្រិតភាពលទ្ធផលពុំអាចទទួលយកបាន) ដែលមានលទ្ធភាពបំប្លែងអត្ថបទក្នុងទម្រង់ជារូបភាពឬ pdf ទៅជាទម្រង់មួយដែលអាចកែសម្រួលខ្លឹមសារអត្ថបទបាន  ហើយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្រ្តនិងបច្ចេកវិទ្យានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានបង្កើតកម្មវិធីអូស៊ីអខ្មែរថ្មីមួយ ដែលមានសមត្ថភាពស្គែនរូបភាពអត្ថបទភាសាខ្មែរទៅជាទម្រង់មួយដែលអាចកែសម្រួលខ្លឹមសារបានប្រកបដោយសុក្រឹតភាពខ្ពស់ប្រហែល ៨០%។

ចុងបញ្ចប់នៃចំណាប់អារម្មណ៍ប្រកាសបើកឱ្យកម្មវិធីមានដំណើរការនោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ក៏បានសម្តែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ចំពោះមហាជនដែលបានចូលរួម ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់បន្ថែមម្តងទៀងនូវសេចក្តីសាទរចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់វិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាពិសេសនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដែលតែងតែមានការគាំទ្រក្នុងគម្រោងស្រាវជ្រាវជាច្រើនតែងប្រកបបានដោយផ្លែផ្កា។

RAC Media | ស៊ាង រ៉ូហ្សាត

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 17 តុលា 2019 ម៉ោង 03:12 PM

អគ្គលេខាធិការ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដឹកនាំក្រុមការងារដង្ហែរកឋិនទានទៅវត្តសិរីដំណាក់

នៅរដូវបុណ្យកឋិនទាននាឆ្នាំ២០១៩នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការស្ថាប័នឧបសម្ព័ន្ធនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ប្រមាណ៦០នាក់ បានដង្ហែរកឋិនទាននាំយកត្រៃយ៍ និងបច្ច័យ ១២លានរៀល មកកាន់វត្តសិរីដំណាក់ ស្ថិតក្នុងភូមិអង្គត្រាវ ឃុំត្រពាំងធំខាងជើង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ព្រុំ ម៉ល់ និងលោកជំទាវ ក៏បានអញ្ជើញចូលរួមជាកិត្តិយសក្នុងពិធីបុណ្យកឋិនទាននៅវត្តសិរីដំណាក់។

សូមរំឭកដែរថា ឆ្នាំនេះក៏មិនខុសពីឆ្នាំមុនៗដែរ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តែងនាំយកត្រៃហ៍និងបច្ច័យបុណ្យកឋិនទាន ដង្ហែរមកកាន់វត្តទាំងប្រាំនៃឃុំត្រពាំងធំខាងជើង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។

  ថ្ងៃអង្គារ, 15 តុលា 2019 ម៉ោង 11:38 AM

ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖ «ក្មេងៗ មិនមានកំហុសទេ»

កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានសម្រេចផ្តល់ទឹកដោះគោស្រស់តេជោសែនឫស្សីត្រឹប ជាបន្ដទៀត ចំនួន២០លីត្រ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងរយៈពេល ១ខែ ឬស្មើនឹងទឹកដោះគោស្រស់ចំនួន ៦០០លីត្រ ជូនដល់កុមារតូចចំនួន ៤៨នាក់ ដែលមានម្តាយកំពុងជាប់ឃុំនៅមណ្ឌលកែប្រែទី២ (ម.២)។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា ក្មេងៗមិនមានកំហុសនោះទេ ដូច្នេះការផ្ដល់ទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹបនេះ គឺជារឿងដែលគប្បីធ្វើ ខណៈពេលដែលក្មេងៗកំពុងត្រូវការអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់ការលូតលាស់ផ្នែកខួរក្បាល រាងកាយ ឆ្អឹង ដើម្បីទៅថ្ងៃអនាគត ពួកគេអាចមានសមត្ថភាពនិងសិក្សា និងអាចកសាងអនាគតល្អ ជួយសង្គមជាតិបានទៅថ្ងៃមុខ។

សូមរំឭកដែរថា រយៈពេល៣០ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានធ្វើការចែកទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹប ចំនួន ១៩០៩លីត្រ សិស្សានុសិស្ស កុមារកំព្រា និងប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប សរុបចំនួន ៥០១៧នាក់។ សរុបមកទល់ពេលនេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបង្កើតឱកាសដល់ប្រជាពលរដ្ឋ សិស្សានុសិស្ស និងកុមារតូច បានទទួលទានទឹកដោះគោស្រស់ ផលិតផលរបស់ខ្មែរ មិនតិចជាង ២៥០០លីត្រនោះទេ។

RAC Media

  ថ្ងៃចន្ទ, 14 តុលា 2019 ម៉ោង 05:00 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន​ ភា ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតបង់ក្លាដែស

កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១៣កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា តំណាងដ៏ខ្ពស់ខ្ពង់របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួយឯកឧត្តម Md. Nazmul Quaunine ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃសាធារណរដ្ឋបង់ក្លាដែសប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមាននិវេសនដ្ឋាននៅទីក្រុងបាងកក។ ក្នុងឱកាសនោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានជម្រាបដល់ឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូត ពីប្រវត្តិ បេសកកម្ម ទស្សនវិស័យ សកម្មភាព និង សមិទ្ធផលសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សម្រេចបានកន្លងមក។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតប្រធានវិទ្យាស្ថានក៏បានរំឭកឡើងវិញពីអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាកន្លងមក ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និង វិទ្យាស្ថានបង់ក្លាដែសសម្រាប់សិក្សាអន្តរជាតិនិងយុទ្ធសាស្ត្រ។

បន្ទាប់មក ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានលើកសំណើចំនួនពីរចំណុចទៅកាន់ឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូត គឺ៖ 

ទី១. ការរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចការងារ​នៃថ្នាក់ដឹកនាំរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ទៅកាន់សាធារណរដ្ឋបង់ក្លាដែស ដើម្បីពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់រវាងស្ថាប័នទាំងពីរ និងប្រទេសទាំងពីរ និង

ទី២. ពិនិត្យលទ្ធភាពលើគម្រោងស្រាវជ្រាវរួមគ្នារវាងកម្ពុជានិងបង់ក្លាដែស។

ជាការឆ្លើយតប ឯកឧត្តម Nazmul Quaunine បាន​គាំទ្រទាំងស្រុងលើសំណើទាំងពីរនេះ ហើយឯកឧត្តមបានស្នើឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា​ សរសេរលិខិតផ្លូវការទៅកាន់ប្រធានវិទ្យាស្ថានបង់ក្លាដែសសម្រាប់ការសិក្សាអន្តរជាតិនិងយុទ្ធសាស្ត្រ តាមរយៈស្ថានទូតបង់ក្លាដែស ដើម្បី​រៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចការងារនេះក្នុងចុងឆ្នាំ។ ដោយឡែក ចំពោះគម្រោងស្រាវជ្រាវរួមគ្នា ភាគីទាំងពីរនឹងពិភាក្សាលម្អិតនាអំឡុងពេលនៃទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសនាពេលខាងមុខ។

ជាមួយគ្នានោះដែរ ឯកឧត្តម Nazmul Quaunine បានស្នើសុំការគាំទ្រពីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំប្រារព្ធពិធីរំឭកខួបឯករាជ្យរបស់បង់ក្លាដែស។ ពិធីនេះនឹងត្រូវរៀបចំឡើងដើម្បីរំឭកដល់លោក ឆេក មូហ្ស៊ីបួរ រ៉ាម៉ាន់​ ជា​បិតា​ស្ថានិក​ប្រទេស​បង់ក្លាដែស​ ដែលបានទាមទារឯករាជ្យផ្តាច់ខ្លួនចេញពីប្រទេសប៉ាគីស្ថានក្នុងខែមីនា ​ឆ្នាំ១៩៧១។ ពិធីនេះគ្រោងនឹងរៀបចំនៅពាក់កណ្តាលខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដោយអញ្ជើញតំណាងអង្គទូតបរទេសប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មន្ត្រីរាជការ និងនិស្សិតកម្ពុជាចូលរួម​ប្រមាណ ៣០០នាក់។ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នឹងទទួលរៀបចំកម្មវិធីនេះ។

ចុងក្រោយឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា ក្នុងនាមឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងអំណរគុណ ឯកឧត្តម Nazmul Quaunine ដែលបានចំណាយពេលវេលាមកពិភាក្សាការងារជាមួយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងនៃការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់រវាងប្រទេសទាំងពីរ។

Rac Media

  ថ្ងៃសុក្រ, 11 តុលា 2019 ម៉ោង 06:29 PM

Why Put Pressure on Cambodia in Your Own Issues?

Cambodia is officially known as the Kingdom of Cambodia, is a sovereign state located in the southern portion of the Indochina peninsula in Southeast Asia. It is 181,035 square kilometers (69,898 square miles) in area, bordered by Thailand to the northwest, Laos to the northeast, Vietnam to the east and the Gulf of Thailand to the southwest. Cambodia has a population of over 16 million.

Cambodia is one member of ASEAN association, ASEAN was established on 8 August 1967 in Bangkok by the five original member countries: Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, and Thailand. Brunei Darussalam joined on 8 January 1984, Vietnam on 28 July 1995, Laos and Myanmar on 23 July 1997, and Cambodia on 30 April 1999.

Since Cambodia became the member of ASEAN, Cambodia used to serve as the chairman of ASEAN for two times already, vis; in 2002 and 2012. 2012 was the tough time for Cambodia to serve as the chair of ASEAN since powerful countries and rich countries outside of ASEAN and inside ASEAN that cared about their own benefits put big pressure on Cambodia and wanted Cambodia to follow through the ways or something they wanted to get for their nations.

Look at the clash between Cambodia and Thailand in 2008! Both Cambodia and Thailand are the members of ASEAN, and Thailand is bigger and richer than Cambodia. We have to accept that due to its big economic, Thailand has good relations with many countries in the world such as US, Canada, Australia, Japan, and so on. During that clash Cambodia brought that case to ASEAN and then brought to the United Nations (UN), the UN encouraged ASEAN to solve the issue, and then once again ASEAN encouraged Cambodia and Thailand to solve the problem bilaterally.

I remember China is the very good friend of Cambodia during the clash with Thailand in 2008, and China also continue supporting for the development of Cambodia until nowadays. Cambodia also has good relations with many countries in the world, not only China.

South China Sea issue is the problem of some member of ASEAN with China, not the problem of ASEAN with China. Why some country wants to take whole ASEAN member states to solve issue that they cannot solve? If we count from 2012 until 2019, which country of ASEAN association could solve the issue of South China Sea? I understand there is a bit change in annual statement of ASEAN on some other issues, but not on South China Sea.

In 2020, Vietnam will be the chairman of ASEAN and I am sure that Vietnam has already prepared themselves to be the chair of ASEAN. Next year Cambodia will host ASEM 13th Summit as well. Recently, Samdech Hun Sen, Prime Minister of the Kingdom of Cambodia paid a working visit to Vietnam, after the trip of Samdech Hun Sen to Vietnam, ministry of foreign affairs and international cooperation of Cambodia issued a joint statement of Cambodia-Vietnam which agreed by prime ministers of both countries. At the end of the statement, there is one point wrote: In this spirit the two sides pledged to coordinate closely with each other for Vietnam’s ASEAN 2020 chairmanship and Cambodia ‘s hosting ASEM 13th Summit.

It is great that both Cambodia and Vietnam pledged to cooperate with each other for the two main hosting events that each country will host one, and I strongly believe that both countries respect the right to make decision of each other as the independence state.

On September 24, 2019, Khmer Times, local newspaper written in English language, issued one article written by Vietnam Academy of Social Sciences titled: Vietnam resolute in resolving South China Sea Dispute. After reading that article I feel so delighted because I reckon that this issue will not be the burden for Cambodia during Cambodia’s shift to host ASEAN.

As the small and poor country in the region, Cambodia is the serious victim on something that it is not involved but was forced to be involved, and Cambodia was forced to stay in the middle of strong countries in the world. So if Vietnam has strong determination to solve the conflict of South China Sea, Cambodia the country that is not involved in the conflict will be more than happy to see since Cambodia will not be the victim on that dispute again. Best of luck for Vietnam to solve the South China Sea Dispute. As the neighboring country, and as a member of ASEAN association, Cambodia will always supports the development of Vietnam since Vietnam contributed a lot for development of Cambodia.

Cambodia has gone through civil wars and invaded wars for many decades already, so Cambodia would like to see peace, prosperity and development in the region and in the world. Cambodia has never wanted to make war with any other country, but Cambodia just want to live in Peace and Harmony with all countries in the globe only.

(Dr. Seun Sam is the Public Relations Officer of Royal Academy of Cambodia. This is his own ideas, not reflected the whole ideas of Royal Academy of Cambodia.You can reach him through his email: [email protected] ).

  ថ្ងៃចន្ទ, 07 តុលា 2019 ម៉ោង 09:40 PM

អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចូលរួមពិធីប្រគល់រង្វាន់ជូនសិស្សនិទ្ទេស A សិស្សពូកែ និងគ្រូបង្រៀនឆ្នើម ២៨៣នាក់នៅស្រុកត្រាំកក់

អបអរសាទរ !

សិស្សជ័យលាភីនិទ្ទេស A ទាំង ៤នាក់ នៃ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ ទទួលបាន ម៉ូតូ ម្នាក់ៗ ១គ្រឿងពី ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ច័ន្ទ សារុន។

នៅឯរដ្ឋបាលសាលាស្រុកត្រាំកក់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាប្រធានក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិចុះមូលដ្ឋានឃុំត្រពាំងធំខាងជើង បានអញ្ជើញចូលរួមជាភ្ញៀវកិត្តិយសតាមសេចក្តីអញ្ជើញពីលោកអភិបាលនៃអភិបាលស្រុកត្រាំកក់ ក្នុងពីជូនរង្វាន់ដល់សិស្សពូកែ និងគ្រូបង្រៀនឆ្នើមនៃស្រុកត្រាំកក់ នៅថ្ងៃរសៀលម៉ោង២ៈ០០ ថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩នេះ។

សូមបញ្ជាក់ដែរថា ជ័យលាភីដែលទទួលរង្វាន់ពីឯកឧត្តមបណ្ឌិត ច័ន្ទ សារុន មានចំនួនសរុប ២៨៣នាក់ (ស្រី ១៤១នាក់) ក្នុងនោះមាន៖
- សិស្សនិទ្ទេស A ចំនួន ៤នាក់ (ស្រី ២នាក់)
- សិស្សនិទ្ទេស B ចំនួន ៣១នាក់ (ស្រី ១៩នាក់)
- សិស្សពូកែ ចំនួន ១២៤នាក់ (ស្រី ៧២នាក់)
- គ្រូបង្រៀនល្អ ចំនួន ១២៤នាក់ (ស្រី ៤៨នាក់)

នេះជារួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងវិស័យអប់រំក្នុងស្រុកត្រដក់ និងជាជោគជ័យលេចធ្លោ សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សា២០១៨ - ២០១៩ ដែលចំនួនសិស្សពូកែប្រឡងជាប់និទ្ទេស A មានកំណើនទ្វេដងរាល់ឆ្នាំ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧ (ដែលមានសិស្សទទួលបាននិទ្ទេស A តែ ១នាក់គត់)។ ការលើកទឹកចិត្តដល់សិស្សនិទ្ទេស A តែម្នាក់ នៅឆ្នាំ២០១៧ របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ច័ន្ទ សារុន ប្រធានក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិចុះមូលដ្ឋានស្រុកត្រាំកក់ បានក្លាយជាកម្លាំងចិត្តដ៏ធំជម្រុញឱ្យសិស្សានុសិស្សស្រុកត្រាំកក់ ខិតខំសិក្សា រហូតទទួលបានជាប់និទ្ទេស A បានចំនួន ២នាក់ នៅឆ្នាំ២០១៨ និង បានកើនឡើនទ្វេដង បានចំនួន ៤នាក់នៅឆ្នាំ២០១៩នេះ។

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 03 តុលា 2019 ម៉ោង 06:44 PM

តើទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹបត្រូវបានបែងចែកទៅណាខ្លះ?

នៅក្នុងរយ:ពេល២០ថ្ងៃកន្លងទៅនេះសមិទ្ធផលដែលបានមកពីការស្រាវជ្រាវរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រូវបានយកមកចែករំលែកជាបន្ដបន្ទាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃជូនដល់កុមារនៅតាមសលានានា រួមមាន សាលាបឋមសិក្សា អនុវិទ្យាល័យ ចំនួន៦ សាលាឯកជន ចំនួន ២ និងអង្កការចំនួន៨ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្ដាលខេត្តមួយចំនួន។

                                                       សាលាបឋមសិក្សា ហ៊ុន សែន ថ្នល់ទទឹង

                                                                                សាលាដូង

                                                          អនុវិទ្យាល័យនិងបឋមសិក្សាខ្ពបអាទាវ

                                                            សាលាបឋមសិក្សាភ្នំពេញថ្មី

                                                           អនុវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន ពញាពន់

                                                                សាលាកុសលអន្តរជាតិ

                                                     មជ្ឈមណ្ឌលកុមារកំព្រាក្នុងសេចក្ដីសង្ឃឹមថ្មី

                                                          អង្គការ "ក្ដីសង្ឃឹម ថ្មី នៃកុមារកម្ពុជា"

សរុប រយ:ពេល២០ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ ទឹកដោះគោចំនួន១២៣២លីត្រ ត្រូវបានផ្ដល់ទៅឱ្យកុមារ ២៥៦៥នាក់ បានភ្លក់និងញាំទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹបប្រកបដោយស្នាមញញឹម ។

 

ការចែករំលែកទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹបដល់កុមារគឺជាគោលបំណងរបស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាក្នុងការរួមចំណែកជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការផ្ដល់នូវអាហារូបត្ថម្ភដល់កុមារដែលមិនមានលទ្ធភាពក្នុងការទិញទឹកដោះគោស្រស់សម្រាប់បរិភោគ ឬមិនដែលធ្លាប់បានទទួលទានទឹកដោះគោស្រស់ទាល់តែសោះ។

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 29 កញ្ញា 2019 ម៉ោង 10:19 AM

«ក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចុះកាន់បិណ្ឌវត្តមង្គលមានលក្ខណ៍និងវត្តសិរីដំណាក់»

នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ៨រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស.២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ប្រធានក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចាត់តាំងថ្នាក់ដឹកនាំនិងសមាជិកនៃក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលមាន៖
- លោក ប៊ុត សុមេត
- លោក ហេង វីរិទ្ធិ
- លោកបណ្ឌិត ហាក់ ធីរោ
- លោកបណ្ឌិត វង្ស មេង និងគ្រួសារ
- លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី
- លោកស្រី សំរឹទ្ធិ ទេពីនិងក្រុមគ្រួសារ

ចូលរួមនិងនាំយកបច្ច័យរបស់ក្រុមការងារ ចំនួន៤០ម៉ឺនរៀល បច្ច័យបន្ថែម៥ម៉ឺលរៀលពីមន្ត្រីរ.ប.ស.ក. និងទេយ្យទាន មកប្រគេនដល់វត្តមង្គលមានលក្ខណ៍ នៅភូមិត្រពាំងស្វាយ និងវត្តសិរីដំណាក់ ភូមិអង្គត្រាវ ឃុំត្រពាំងធំខាងជើង។ បន្ថែមពីលើនេះ ក្រុមការងារបានចូលបច្ច័យសម្រាប់ចាក់ដីលើផ្លូវចូលវត្តសិរីដំណាក់ ចំនួន ១២ម៉ឺនរៀល ជូនដល់លោកតាអាចារ្យវត្តសិរីដំណាក់។

ឆ្លៀតឱកាសនោះដែរ ក្រុមការងារក៏បាននាំយកទឹកដោះគោស្រស់ ផលិតផលខ្មែរ ពីឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប ចំនួន៣៨៣លីត្រ មកចែកជូនលោកតាលោកយាយ ពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្ត និងកុមារាកុមារី ភ្លក្សផលិតផលរបស់ខ្មែរយើងផងដែរ។

២១ កញ្ញា ២០១៩
ឃុំត្រពាំងធំខាងជើង

RAC Media

  ថ្ងៃសៅរ៍, 21 កញ្ញា 2019 ម៉ោង 09:48 PM

«របបរាជានិយមក្នុងសង្គមខ្មែរ»

បណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បើយើងក្រឡេកមើលប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា យើងឃើញថាប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលកាន់របបរាជានិយមរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ គឺតាំងពីការកកើតរដ្ឋមកម៉្លេះ ​មានទាំងរបបរាជានិយមផ្តាច់ការ (សម្បូរណញ្ញាសិទ្ធិរាជ្យ) និងរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ។ ប៉ុន្តែ របបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ដោយសាររដ្ឋប្រហារមួយដឹកនាំដោយ លន់ នល់ សិរិមតៈ និងចេង ហេង ដើម្បីទម្លាក់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ចេញពីអំណាច។

ពីឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ របបនយោបាយចំនួនបី បានខិតខំចូលមកគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅក្នុងចំណោមរបបនយោបាយទាំងនោះ គេឃើញមានរបបប្រធានាធិបតីនិយម ដែលមានអត្ថិភាពរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ដែលពេលនោះខ្មែរក្រហមបានផ្តួលរំលំ ហើយបានឡើងកាន់អំណាចជំនួសវិញដោយចុងកាណុង។ ពីឆ្នាំ១៩៧៥ របបផ្តាច់ការខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាច ហើយបានប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សានិងការកាប់សម្លាប់តាមអំពើចិត្តពាសពេញផ្ទៃប្រទេសកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ របបខ្មែរក្រហមប្រល័យពូជសាសន៍ត្រូវបានផ្តួលរំលំដោយក្រុមសង្គមនិយមមិនតឹងរ៉ឹង “Les Modérés” (និយមកណ្តាល) ហើយឡើងដឹកនាំប្រទេសម្តងវិញ ដោយចាប់ផ្តើមរៀបចំរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុឡើងវិញ។ ក្រុមនេះបានខិតខំកសាងនិងការពារជាតិក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកមយយដោយដៃម្ខាងការពារការវិលត្រឡប់មកវិញនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហមនិងដៃម្ខាងទៀតកសាងជាតិ។ របបគ្រប់គ្រងនេះមានអត្ថិភាពរហូតឆ្នាំ១៩៩៣។

ក្រោយការបោះឆ្នោត១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រកាន់យករបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញជាថ្មីឡើងវិញ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ បានចែងថា ៖ «ប្រទេសកម្ពុជា ជាព្រះរាជាណាចក្រ ដែលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស»។ របបរាជានិយមថ្មីនេះមានអត្ថិភាពរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ យើងឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជាបានភ្លក្សស្ទើរគ្រប់រសជាតិនៃរបបនយោបាយ ហើយរបបនយោបាយដែលមិនមែនរាជានិយម មិនសូវមានអត្ថិភាពបានយូរទេ ច្រើនតែត្រូវបានផ្តួលរំលំដោយរបបមួយផ្សេងទៀត។ ដូច្នេះ មានតែរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញទំនើបទេ ទើបអាចធានាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយនិងមានអត្ថិភាពយូរអង្វែង។

ផ្អែកតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ប៉ុន្តែ ទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ ហើយទ្រង់ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋមួយជីវិត។ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិនិងនិរន្តរភាពជាតិ​, ទ្រង់មានតួនាទីខ្ពង់ខ្ពស់ជាអាជ្ញាកណ្ដាល ដើម្បីធានាការប្រព្រឹត្តទៅនៃអំណាចសាធារណៈឲ្យមានភាពទៀងទាត់។ ទោះបីព្រះមហាក្សត្រមិនកាន់អំណាចក្តី ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺអង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ក៏បានកំណត់ទោសទណ្ឌចំពោះជនទាំងឡាយណា ដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រផងដែរ។

មាត្រា ៤៣៧ ស្ទួន នៃជំពូកទី១ នៃមាតិកាទី១នៃគន្ថីទី៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បានចែងថា «ការប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ០១ឆ្នាំ ទៅ០៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ២លានរៀល ទៅ១០លានរៀល។ ចំពោះនីតីបុគ្គលក៏អាចត្រូវបានផ្តនា្ទទោសពិន័យជាប្រាក់ ១០លានរៀល ទៅ៥០លានរៀល ព្រមទាំងទោសបន្ថែមមួយ ឬច្រើន ក្នុងករណីដែលតុលាការរកឃើញថា មានពិរុទ្ធភាពពាក់ព័ន្ទនឹងការប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ»។

ដូច្នេះ បុគ្គលទាំងឡាយណា ដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺប្រឈមនឹងបញ្ហាបួន ៖

- ទីមួយ ទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រនិងគ្រឹះនៃវប្បធម៌និងអារ្យធម៌ខ្មែរ៖ ការប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺមានន័យថា ជាការជាន់ឈ្លីប្រវត្តិសាស្ត្រនិងគ្រឹះនៃវប្បធម៌និងអារ្យធម៌ខ្មែរ។ បុគ្គលដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺជាមនុស្សទម្មិឡឥតសាសនា និងជាមនុស្សដែលមិនស័ក្តសមនឹងទទួលបានសញ្ជាតិជាខ្មែរ និងជាន់ដីខ្មែរនោះទេ។

- ទីពីរ ទិដ្ឋភាពច្បាប់ ៖ បុគ្គលដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺបានរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ មានពិរុទ្ធភាពព្រហ្មទណ្ឌមានស្ថានទម្ងន់ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសឱ្យធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ដូចមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និង បានរំលោភបាវចនារបស់ជាតិ គឺ ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ។

- ទីបី ទិដ្ឋភាពសង្គម ៖ ប្រជាជនខ្មែរទូទាំងនគរគោរពស្រឡាញ់អង្គព្រះមហាក្សត្រ និង ចាត់ទុកព្រះអង្គជាម្លប់ដ៏ត្រជាក់សម្រាប់កូនចៅបណ្តាប្រជានុរាស្ត្រខ្មែរទូទាំងនគរ។ ដូច្នេះ បុគ្គលដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺជាបុគ្គលជាន់ឈ្លីនិងប្រមាថចំពោះប្រជាជនទូទាំងនគរ ប្រៀបបានយកកាំបិតទៅចាក់បេះដូងប្រជាជនឱ្យឈឺផ្សាបំផុត។

- ទីបួន ទិដ្ឋភាពនយោបាយ ៖ បុគ្គលដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ ជាបុគ្គលដែលមិនអាចធ្វើនយោបាយក្នុងសង្គមកម្ពុជាបានទេ ជាបុគ្គលដែលប្រជាជាតិកម្ពុជាមិនស្វាគមន៍។ បុគ្គលដែលប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ ជាបុគ្គលមានទំនោរសាធារណរដ្ឋនិយម និងអាចមានឧបាយកលទុចរិតឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបរាជានិយមនៅកម្ពុជាក៏ថាបាន។

ដូច្នេះ សូមបងប្អូនប្រជាជនខ្មែរទាំងអស់ គ្រប់ទីក្រុង និគមជនបទ សូមប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះបុគ្គលបែបនេះ។ និន្នាការណាមួយឈានទៅរកការផ្តួលរំលំរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញនៅកម្ពុជា គឺជាការប៉ុប៉ងនាំកម្ពុជាទៅរកសោកនាដកម្មដ៏ឈឺចាប់ពីអតីតកាលម្តងទៀត។

  ថ្ងៃសៅរ៍, 21 កញ្ញា 2019 ម៉ោង 12:26 PM