រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

អំណាចដែលបានមកដោយការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នឹងធ្វើឱ្យប្រទេសច្របូកច្របល់ ឬស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាមស៊ីវិល

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ការឈោងចាប់យកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋនៃបណ្ដាគណបក្សនយោបាយ ឬកម្លាំងនយោបាយនានានៅក្នុងប្រទេសប្រទេសនីមួយៗ មានភាពខុសប្លែកពីគ្នាពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ អាស្រ័យលើរបបនយោបាយ ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងស្ថានភាពនយោបាយនិងសង្គមនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា បើគេក្រឡេកមើលបទពិសោធទាំងនៅក្នុងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកន្លងទៅថ្មីៗនេះ គេសង្កេតឃើញថា នៅតាមបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន អ្នកនយោបាយនៃប្រទេសនោះ បានងាកទៅរកនិន្នាការផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដើម្បីក្រសោបយកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋ ដែលប្រាស់ចាកពីគន្លងប្រជាធិតេយ្យ ដែលអ្នកនយោបាយអាចឈានទៅដឹកនាំប្រទេសអាស្រ័យលើការគាំទ្រពីពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាច តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរបស់ខ្លួន។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា បទពិសោធដ៏ជូរចត់បានបង្រៀនឱ្យយើងដឹងច្បាស់អំពីគុណតម្លៃនៃសន្តិភាព និងការឯកភាពផ្ទៃក្នុងប្រទេសរវាងអ្នកនយោបាយ និងប្រជាពលរដ្ឋ ហើយការឈោងចាប់អំណាចដោយប្រើប្រាស់កម្លាំង មិនអានមានអត្ថិភាពយូរអង្វែងបាននោះទេ ហើយនេះមិនត្រឹមតែជាបទពិសោធប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជានោះទេ បទពិសោធថ្មីៗកន្លងទៅនោះ ក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងន័យដូចគ្នានេះដែរ។

អំពីបទពិសោធកម្ពុជា

បទពិសោធនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ បានបង្ហាញឱ្យយើងមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពី ផលវិបាកនៃ នយោបាយផ្ទៃក្នុង និងការប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជារបស់មហាអំណាច ដែលបានរុញច្រានប្រទេសកម្ពុជាឱ្យធ្លាក់ ទៅក្នុងសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងសង្គ្រាមស៊ីវិល ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់អស់ជាង៣ទសវត្សរ៍រួចមកហើយ។ ការដណ្ដើមអំណាចដោយកម្លាំងយោធា ឬបដិវត្តន៍ បានបង្កនូវ ភយន្តរាយឥតឈប់ឈរដល់ប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជា បើទោះបីជាកម្លាំងនយោបាយមួយបានផ្ដួលរំលំរបបនយោបាយមួយទៀត ហើយឡើងគ្រប់គ្រងអំណាចបានក្ដី ក៏ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវរងនូវវិបាកនយោបាយនិងសង្គមដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងមុនពីរបបមួយទៅរបបមួយ។ គេអាចកត់សម្គាល់បានថា ការទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដែលជាមេដឹកនាំកាន់អំណាចស្របច្បាប់របស់កម្ពុជា ពីតំណែងប្រមុខរដ្ឋ ហើយបង្កើតនូវរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ គឺជាការចាប់ផ្ដើមមួយនៃទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ស្រពិចស្រពិលសម្រាប់ជោគវាសនាប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជា ហើយនេះក៏ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះផ្ទាល់ដែលអាចឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយ មើលឃើញពីផលវិបាកជាវិជ្ជមាននៃការផ្លាស់ប្ដូរអំណាចតាមរយៈវិធីសាស្ត្រដែលប្រាសចាកពីប្រជាធិបតេយ្យ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅបន្ទាប់ពីការទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ចេញពីតំណែងព្រះប្រមុខរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាលរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ មិនអាចគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិដោយរក្សាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្តិភាពយូរអង្វែងនោះទេ ហើយការដណ្ដើមយកអំណាចតាមរយៈការផ្ដួលរំលំរបបដឹកនាំចាស់នេះ បានក្លាយជាគំរូមួយសម្រាប់កម្លាំងនយោបាយមួយផ្សេងទៀត ដើម្បីឈានទៅកាន់កាប់អំណាចរដ្ឋ ដែលនោះគឺក្រុមកុម្មុយនីស្តខ្មែរ ដែលសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ហៅថា ខ្មែរក្រហម ដែលក្រោយមកបានបង្កើតទៅជារបបប្រល័យមនុស្សជាតិ ហើយបង្កើតនូវទំព័រដ៏ខ្មៅងងឹតបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ។ បទពិសោធក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរទាំងនេះ បានបង្ហាញឱ្យយើងបានយល់ដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា អំណាចដែលបានមកដោយការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នឹងធ្វើឱ្យប្រទេសច្របូកច្របល់ រហូតដល់ឈានទៅដល់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសទៀតផង។

អំពីបទពិសោធអន្តរជាតិ

គេពិតជាអាចនៅចងចាំបាន អំពីចរន្តបដិវត្តន៍ពណ៌នៅបណ្ដាប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ានាពេលកន្លងទៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះដូចជាបដិវត្តពណ៌ ចលនាមហាជនទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល លោក ប៊ិន អាលី នៅក្នុងប្រទេសទុយនេស៊ី បដិវត្តពណ៌និងអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់បស្ចិមលោក ផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់លោក ម៉ូអាម៉ា ហ្កាដាហ្វី ដែលសុទ្ធសឹងជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាចរបស់ប្រទេសទាំងនេះ ហើយបានរៀបចំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលកណ្ដាលមួយដែលត្រូវគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសទាំងនេះ នៅពុំទាន់អាចស្ដារស្ថានភាពសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ឱ្យមានស្ថិរភាព និងវឌ្ឍនភាពដូចកាលពីមុនបដិវត្តន៍បាននៅឡើយនោះទេ។ នោះក៏ដោយសារតែការផ្លាស់ប្ដូររបបដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងនេះ មិនអនុលោមទៅតាមច្បាប់ និងមិនស្របទៅតាមឆន្ទៈនិងការចង់របស់ប្រជាជនភាគច្រើននៃប្រទេសនោះ ពោលគឺការប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយនៅក្នុងការក្រសោបយកអំណាចដឹកនាំរដ្ឋ។ ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិដែលទើបនឹងកើតឡើងថ្មីៗនេះគឺជាចំណុច ដែលអ្នកនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគួរតែពិនិត្យនិងពិចារណាឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងយកធ្វើជាបទពិសោធ ដើម្បីបញ្ចៀសប្រទេសជាតិឱ្យចេញផុតពីហន្តរាយដូចបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះ។

បញ្ហានៅបង់ក្លាដែសថ្មីៗនេះ

សម្រាប់ករណីប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរ បានសម្លឹងមើលឃើញ និងមានបំណងយកធ្វើជាគំរូតាម ដើម្បីផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះ យើងឃើញថា ថ្វីដ្បិតតែបញ្ហាគឺកើតចេញពីផ្ទៃក្នុងរដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏ប៉ុន្តែបានបង្កជាកំហឹងនិងការប្រឆាំង តាមរយៈការបំផុសបំផុលចលនាមហាជន និងជំរុញឱ្យកងកម្លាំងទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដោយប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រប្រកបដោយអំពើហិង្សា។ បន្ទាប់ពីទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នហើយ កងកម្លាំងបង់ក្លាដែសនឹងក្ដោបក្រសោបយកអំណាចឡើងវិញ នៅក្នុងក្រោមរូបភាពរក្សាស្ថិរភាពសង្គម ដូច្នេះហើយប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនបង់ក្លាដែសចង់បាន អាចនឹងត្រូវរង់ចាំក្នុងពេលដ៏យូរបន្ថែមទៀត ឬក៏ក្នុងករណីខ្លះមិនអាចកើតឡើងមានតែម្តង។ ជាលទ្ធផល ប្រទេសនេះនឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយយូរអង្វែងមួយ ហើយបង់ក្លាដែសក៏អាចនឹងប្រឈមនឹងការប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយពីសំណាក់មហាអំណាច ដោយនឹងជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងវិបត្តិផ្ទៃក្នុងប្រទេសនេះ ដែលនាំមកនូវបញ្ហាកាន់តែស្មុគ្រស្មាញបន្ថែមទៀត។

ចំពោះករណីការបំផុសចលនានយោបាយប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា

ក្រោយការបំផុសបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងផ្ដល់កូតាក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីរាជការ ដល់កូនចៅមន្ត្រីធំៗដែលធ្លាប់បានតស៊ូនៅក្នុងចលនាទាមទារឯករាជ្យ ពីសំណាក់ក្រុមប្រឆាំងនៅបង់ក្លាដែស ក្រុមចលនានយោបាយដែលជាអតីតអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរមួយចំនួន ក៏បានបំផុសចរន្តជាតិនិយមជ្រុល ដើម្បីបង្កើតចលនាប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា ដោយការបំផុសបំផុលនេះ ក្រុមចលនាប្រឆាំងហាក់ប្រើប្រាស់នៅខុសបរិបទ ព្រោះមិនយល់អំពីស្ថានភាពពិតប្រាកដនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ចេតនារបស់ក្រុមចលនានយោបាយទាំងនេះ ធ្វើឡើងដោយមានបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយរបស់ខ្លួននៅពីក្រោយការប្រកាសអំពីភាពជាតិនិយមរបស់ខ្លួន ពោលគឺដើម្បីចង់បានអំណាច និងផលប្រយោជន៍សួនតួរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដាច់ខាតពិតជាមិនអាចបណ្ដោយឱ្យស្ថានការណ៍សង្គមធ្លាក់ចុះដុនដាប ដោយសារតែការបំផុសបំផុល និងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិជាតិនេះឡើយ ហើយដើម្បីបញ្ចៀសឱ្យបាននូវបញ្ហាឈានដល់ដំណាក់កាលទុំជោរ ហួសពេលវេលានោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ និងទទួលបានការគាំទ្រដ៏លើសលុបពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះ ត្រូវតែចាត់វិធានការឆ្លើយតបឱ្យបានមុតមាំ។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចត្រូវតែការពារនិងថែរក្សាឱ្យបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម សុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម បញ្ចៀសឱ្យបាននូវភាពចលាចលដែលបង្កឡើងដោយក្រុមនយោបាយប្រឆាំង ដែលយកស្មារតីជាតិនិយមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដើម្បីបង្កើតទៅជាចលនាជ្រុលនិយម ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល បំផ្លាញសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដែលអាចឈានទៅការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផងដែរ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានភាពចាំបាច់ នៅក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិនិងអំណាចរបស់ខ្លួនស្របតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាន ពិសេសគឺការការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូល ការពារបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការពារឱ្យបាននូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដោយមិនត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមជ្រុលនិយមមួយក្ដាប់តូចបំផ្លាញសុខសន្តិភាព និងស្ថិរភាពសង្គមដែលកម្ពុជាសម្រេចនិងកសាងបានរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះឡើយ។ ជាការពិតណាស់ សិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងការសម្ដែងមតិនិងការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពិតត្រូវតែធានាឱ្យបាន ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែលបង្កការប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ក៏ដូចជាស្ថិរភាពនយោបាយនិងការអភិវឌ្ឍ គឺជាអំពើខុសច្បាប់ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវចាត់វិធានការ និងធានាឱ្យបាននូវការការពារស្ថិរភាព សុវត្ថិភាព និងសន្តិភាពជូនប្រជាជន និងសង្គម។

បន្ថែមពីលើនេះ ទាំងអ្នកនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋដែលប្រកបដោយស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ និងចង់មើលឃើញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិប្រកបដោយវឌ្ឍនភាពជាបន្តបន្ទាប់ គប្បីស្វែងយល់អំពីការពិតជាក់ស្ដែងដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គម ចៀសវាងលង់ជឿនិងដើរតាមការបំផុសបំផុលរបស់ក្រុមចលនានយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ហើយដុតរោលបញ្ហាដោយគ្មានការពិចារណា។ យុវជននិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ គួរតែបន្តអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពផ្ទាល់ខ្លួនឱ្យក្លាយទៅជាមូលធនមនុស្ស ដើម្បីចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការកសាងសង្គមជាតិ ឱ្យក្លាយទៅជាអារ្យប្រទេស ក្នុងគោលបំណងប្រកួតប្រជែងជាមួយបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក ដែលកំពុងមានវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាលំដាប់ ជាជាងការដុតរោលបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ហែកហួរជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង ដែលជាការផ្ដល់ឱកាសឱ្យបរទេស អាចលូកលាន់ចូលកកូរកកាយកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ដូចដែលពួកគេបានធ្វើនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរកន្លងមក៕

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 13 សីហា 2024 ម៉ោង 01:47 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សហការជាមួយនឹងអគ្គស្ថានីយ៍វិទ្យុនិងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន រៀបចំកិច្ចសន្ទនាស្តីពី ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅថ្ងៃសុក្រ ៥ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ០៣:០០ នាទីរសៀល រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំនូវកិច្ចសន្ទនា ស្ដីពី «ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន៖ កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន» ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងឯកឧត្ដម WANG Wenbin ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

កិច្ចសន្ទនា ស្ដីពី «ដំណើរថ្មីនៃកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន៖ កាលានុវត្តភាពថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន» ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការសហការពីអគ្គស្ថានីយ៍និងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន និងទទួលបានការគាំទ្រពីស្ថានទូតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនានារសៀលនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមជាវាគ្មិនពីសំណាក់៖

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

- កញ្ញា Yao Shiya អ្នកទទួលខុសត្រូវវិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន នៃអគ្គស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

- ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ជា មុនីឫទ្ធិ ប្រធានសមាគមអ្នកស្រាវជ្រាវវឌ្ឍនភាព កម្ពុជា-ចិន

- លោក សយ សុភាព ប្រធានសមាគមអ្នកសែត កម្ពុជា-ចិន

ថ្លែងតាមរយៈវីដេអូ ឯកឧត្តម Shen Haixiong អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឃោសនាការចិន និងជាអគ្គនាយកនៃអគ្គស្ថានីយវិទ្យុ និង ទូរទស្សន៍មជ្ឈិមចិន បានថ្លែងថា សម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៣នៃគណៈកម្មាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិននីតិកាលទី២០ ដែលទើបបញ្ចប់ទៅដោយជោគជ័យនៅរដ្ឋធានីប៉េកាំង គឺជាជំហាននៃយុគសម័យថ្មី ដែលទំនើបកម្មបែបផែនចិន។ ឯកឧត្ដមបានលើកឡើងអំពីប្រសាសន៍ឯកឧត្ដម ស៊ី ជីនពីង ដែលលើកឡើងថា កំណែទម្រង់និងការបើកទូលាយ ដែលជាបដិវត្តន៍ទី២របស់ចិន មិនត្រឹមតែបានកែប្រែប្រទេសចិនទេ តែក៏បានជះឥទ្ធិពលជ្រាលជ្រៅដល់ពិភពលោកផងដែរ។ ការធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវកំណែទម្រង់របស់ចិននៅក្នុងយុគសម័យថ្មី ជាមធ្យោបាយគន្លឹះ ដែលប្រើប្រាស់ទំនើបកម្មបែបផែនចិន ជំរុញគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវការងើបឡើងវិញនៃប្រជាជាតិ និងកិច្ចកសាងប្រទេសជាតិដ៏ខ្លាំងក្លា ហើយក៏នឹងផ្ដល់ជំនួយថ្មីដល់មាគ៌ាស្វែងរកការធ្វើទំនើបកម្មនិងប្រព័ន្ធសង្គមកាន់តែល្អរបស់មនុស្សជាតិ ផ្ដល់កាលានុវត្តភាពថ្មីដល់គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់។

នៅក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះ ឯកឧត្ដម WANG Wenbin បានបង្ហាញសេចក្ដីសោមនស្សចំពោះការរៀបចំកិច្ចសន្ទនានាឱកាសនេះ ដែលឯកឧត្ដមបានជួបនឹងបញ្ញវន្តនិងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ដើម្បីចែករំលែកព័ត៌មានដ៏អស្ចារ្យនៃកំណែទម្រង់របស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជា នៅក្រោយប្រជុំពេញអង្គលើកទី៣នៃគណៈកម្មាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិននីតិកាលទី២០ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកំណែទម្រង់ប្រទេសចិន។ ឯកឧត្ដមបានលើកឡើងនូវប្រវត្តិនៃកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិននាពេលកន្លងមក និងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិននាខែកក្កដាថ្មីៗនេះថា គឺជាបង្អួចសំខាន់មួយសម្រាប់បរទេសដែលអាចស្វែងយល់ពីប្រទេសចិន ដែលបើកចំហរ ហើយគេពិតជាបានមើលឃើញប្រទេសចិន នៅក្នុងវឌ្ឍនភាពថ្មី ការចាត់ចែងការងារដោយផ្ទាល់ និងជំរុញដោយផ្ទាល់ ហើយសម្រេចបានដោយជោគជ័យលើកំណែទម្រង់គ្រប់វិស័យ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្ដូរជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាប្រព័ន្ធ និងជារួម។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានថ្លែងក្នុងឱកាសបើវេទិកាកិច្ចសន្ទនានេះថា កម្ពុជា-ចិន បានមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាអស់រយៈពេលជាង២ពាន់ឆ្នាំកន្លេងទៅហើយ ហើយភស្តុតាងដែលជាសាក្ខីភាពនេះគឺ ចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទបាយ័ន ដែលគូសបញ្ជាក់អំពីវត្តមានចិននៅកម្ពុជា ពិសេសអ្នកការទូតចិនគឺលោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលអ្នកបានកត់ត្រានូវប្រវត្តិសាស្ត្រនិងស្ថានភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ ហើយស្នាដៃរបស់លោក ក៏បានក្លាយជាឯកសារដ៏សំខាន់មួយបន្ថែមទៀត នៅក្នុងការសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានផ្ដល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជានិងចិនអាចពង្រឹងទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាតាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ ដែលឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យសង្ឃឹមថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចិននឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្ដានុពលទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ពិសេសទេសចរណ៍វប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប ដែលប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសមានវប្បធម៌ដ៏ចំណាស់មួយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានបានជំរុញឱ្យភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ត្រូវបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតាមរយៈការផ្ដល់ព័ត៌មានឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយឯកឧត្ដមបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទៅកាន់ប្រជាជនទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន និងការជំរុញការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជននិងប្រជាជន គឺជាយន្តការដ៏សំខាន់នៅក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជា-ចិន៕ RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 09 សីហា 2024 ម៉ោង 08:18 PM

យុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាចំណែកមួយមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះអត្ថន័យចម្បងនៅក្នុងគោលគំនិតទាំងពីរមានមូលដ្ឋាននៅលើសមភាព យុត្តិធម៌ និងសិទ្ធិរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបក្នុងការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាការធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមទទួលបានសិទ្ធិ និងឱកាសនៅក្នុងការចូលរួមឬការទទួលបានផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសង្គម ដោយមិនផ្អែកលើកត្តាផ្សេងៗដូចជា ភេទ សាសនា ពណ៌សម្បុរ ជាតិពន្ធុ ស្ថានភាពសង្គមឬសេដ្ឋកិច្ច ភាពខុសគ្នាខាងទស្សនៈ និងនិន្នាការនយោបាយជាដើម។ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិនៅក្នុងការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងសកម្មភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញវឌ្ឍនភាពប្រទេសជាតិ ក្នុងគោលដៅធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព និងប្រកបដោយថាមវន្ត។

នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាច និងជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនាប្រទេសជាតិ តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរបស់ពួកគេឱ្យដឹកនាំស្ថាប័ននយោបាយរបស់ជាតិ ដែលមានតួនាទីកំណត់គោលនយោបាយ អនុម័តនិងអនុវត្តច្បាប់ និងចាត់ចែងអនុវត្តមុខងារសាធារណៈនានា ក្នុងគោលដៅជំរុញវឌ្ឍនភាពសង្គមជាតិ និងធានាការពារនូវផលប្រយោជន៍ទាំងឡាយរបស់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាពលរដ្ឋ។ ដូច្នេះ ការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋគឺជាដើមទុននយោបាយដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុត សម្រាប់អ្នកនយោបាយ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់អំណាច ដែលត្រង់ចំណុចនេះ មេដឹកនាំត្រូវតែធានាឱ្យបាននូវការគាំទ្រជាទូទៅ ពីប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការបំពេញតម្រូវការចម្បងៗរបស់ពលរដ្ឋ ដែលក្នុងនោះ យុត្តិធម៌សង្គម គឺជាផ្នែកមួយនៃតម្រូវការចាំបាច់របស់សាធារណជន។

ថ្វីដ្បិតតែយុត្តិធម៌សង្គម ពិតជាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជាច្រើន ពិសេសប្រទេសដែលទើបបានផ្លាស់ប្ដូរពីរបបសង្គមនិយម និងប្រទេសដែលទើបងើបចេញពីសង្គ្រាមញាំញី បញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គមនៅតែជាប្រធានបទដែលមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានពេញលេញនៅឡើយ។ គេសង្កេតឃើញមានហេតុផលជាច្រើន ដែលបង្កជាឧបសគ្គនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គម ដូចជា ចន្លោះប្រហោងនៃការអនុវត្តច្បាប់ ការប្រមូលផ្ដុំអំណាចរបស់មេដឹកនាំ អំពើពុករលួយបក្ខពួកនិយម ការរើសអើង (ជាតិសាសន៍ ភេទ សាសនា ឬនិន្នាការ) គម្លាតសង្គមខ្លាំង ក៏ដូចជាកង្វះធនធាននិងយន្តការអនុវត្តជាដើម។

ការដោះស្រាយបញ្ហាយុត្តិធម៌សង្គម គឺជាការដោះស្រាយវិសមភាពដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ និងការធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋអាចទទួលបានព័ត៌មាន និងចូលរួមជាមតិយោបល់ នៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តនានា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។

នៅក្នុងការជំរុញយុត្តិធម៌សង្គម ការបែងចែកធនធានរបស់ជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌ តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព គឺជាកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីធានាឱ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនិងនៅគ្រប់ទីកន្លែង អាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីការអភិវឌ្ឍសង្គម (ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្ដែង) ហើយធនធានរបស់ជាតិទាំងនោះនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្តិសិទ្ធិភាពខ្ពស់ ជៀសវាងបាននូវការចំណាយដ៏លើសលុប ប៉ុន្តែទទួលបានលទ្ធផលដ៏តិចតួចស្ដួចស្ដើង។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនេះ គេត្រូវបើកទូលាយចំពោះការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ទាំងក្រសួងស្ថាប័នដែលមានសមត្ថកិច្ច សង្គមស៊ីវិល ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ សាធារណជន ឬនៅក្នុងករណីខ្លះទាមទារឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់វិស័យឯកជនផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះ ដោយយុត្តិធម៌សង្គមផ្ដោតទៅលើការដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមត្រូវទទួលបានសិទ្ធិ និងឱកាសដូចគ្នា រដ្ឋត្រូវតែពិនិត្យមើលនិងកែតម្រូវស្ថានភាពនៅក្នុងការអនុវត្តទាំងឡាយកន្លងមក ដែលរាប់ចាប់តាំងពីគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិ លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិពាក់ព័ន្ធ គោលការណ៍អនុវត្ត និងមូលដ្ឋាននៅក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តទាំងឡាយណាដែលមានលក្ខណៈលម្អៀងឬរើសអើង ឬដែលពុំបានរាប់បញ្ចូលនូវក្រុមគោលដៅ (ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ) ណាមួយ ដែលកំពុងមានអត្ថិភាពក្នុងប្រទេស។

បន្ថែមពីលើនេះ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ គឺជាយន្តការសំខាន់មួយទៀត នៅក្នុងការជំរុញយុត្តិធម៌សង្គម ព្រោះអំពើពុករលួយ គឺជាដើមហេតុមួយដែលនាំទៅដល់ការអនុវត្តមិនស្មើភាព ការរើសអើង ការបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋឬក្រុមគោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍ ការជ្រើសរើសមន្ត្រីរដ្ឋការដែលខ្វះសមត្ថភាពបំពេញការងារ បង្អាក់ការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋ បំផ្លាញនីតិរដ្ឋ និងបង្កផលប៉ះពាល់ជាច្រើនទៀតដល់ថវិកា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ធនធានធម្មជាតិនិងបរិស្ថានជាដើម។

លើសពីនេះ នៅក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម គេត្រូវតែជំរុញឱ្យបានមុតមាំ និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ស្មើភាព និងគ្មានការលើកលែងណាដែលខុសពីខ្លឹមសារមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ជាធរមាន។ ការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងនិងម៉ឺងម៉ាត់ គឺជាការចូលរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម ដែលប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បាន។ ការធានាបានដូចនេះ នឹងបង្ការបាននូវចរន្តផ្ទុះកំហឹងឈឺចាប់ចំពោះសង្គមនិងអ្នកដឹកនាំ ដែលជួនកាលចរន្តនេះអាចនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសង្គមនិងអ្នកដឹកនាំផ្ទាល់ នៅពេលណាដែលការជិះជាន់ ឬរំលោភបំពានពីអ្នកមានអំណាចឬអ្នកមានទ្រពសម្បត្តិទៅលើប្រជាជន កើតមានកាន់តែខ្លាំងឡើងជាលំដាប់ និងប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនជាបន្តបន្ទាប់ ដោយគ្មានការចាត់វិធានការច្បាប់ដើម្បីបញ្ឈប់ការជិះជាន់ឬរំលោភបំពានទាំងនោះទេ។ ដូចពាក្យស្លោកមួយឃ្លាដែលលើកឡើងថា “ទីណាមានការជិះជាន់ ទីនោះមានការរើបម្រាស”។ ប្រសិនបើភាពអយុត្តិធម៌សង្គមដែលកើតឡើងពីការអនុវត្តច្បាប់មិនស្មើភាព ឬដោយការរើសអើងកើតមានកាន់តែច្រើន រហូតដល់ចរន្តប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ឬរដ្ឋអំណាចរីកធំឡើង សង្គមជាតិនោះអាចនឹងប្រឈមនឹងចលាចលគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ ហើយប្រជាធិបតេយ្យនឹងប្រឈមការបាត់បង់អត្ថិភាពរបស់ខ្លួនពីក្នុងប្រទេសជាតិនោះជាក់ជាមិនខាន ដែលបទពិសោធនេះកើតមានឡើងទាំងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ នៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក។ ហេតុនេះហើយ គេត្រូវតែធានាឱ្យបានថា ច្បាប់គឺជាម៉ែត្រវាស់ និងជាពិដានដែលបុគ្គលគ្រប់រូបក្នុងសង្គមត្រូវស្ថិតនៅក្រោមវិធាននៃច្បាប់ ដោយផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់រូបអាចពឹងពាក់លើច្បាប់ដើម្បីដោះស្រាយ ជាជាងការប្រើប្រាស់សកម្មភាពមិនស្របច្បាប់ផ្សេងៗដើម្បីដោះស្រាយ ឬទាមទាររកយុត្តិធម៌។

នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ យុត្តិធម៌សង្គមអាចត្រូវបានធានាតាមរយៈ៖

- ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងដោយសេរី និងយុត្តិធម៌៖ ធានាថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងចូលរួមក្នុងដំណើរការនយោបាយ។

- ការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងសមភាពនៅចំពោះមុខច្បាប់៖ ធានាថាច្បាប់ត្រូវបានអនុវត្តដោយស្មើភាព និងមិនលំអៀងចំពោះមនុស្សគ្រប់រូប ហើយពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវទទួលបានការការពារពីច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈទូទៅមិនចំពោះ (ការអនុវត្តច្បាប់ស្តង់ដាតែមួយ)។

- ការធានានូវការទទួលបានយុត្តិធម៌៖ ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិទទួលបានជំនួយផ្នែកច្បាប់ ហើយគេត្រូវផ្ដល់ការគាំទ្រដល់ពលរដ្ឋ ដែលគ្មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការស្វែងរកសេវាផ្លូវច្បាប់ឯកជន ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវសិទ្ធិទទួលបានស្មើភាពគ្នាក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។

- ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម៖ រដ្ឋត្រូវផ្តល់កម្មវិធី និងសេវាកម្មដែលគាំទ្រដល់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដូចជាការថែទាំសុខភាព ការអប់រំ និងជំនួយសង្គមផ្សេងៗ ពិសេសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ។

- ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើសអើង៖ រដ្ឋត្រូវការពារបុគ្គលគ្រប់រូបពីការរើសអើងដោយផ្អែកលើកត្តាផ្សេងៗដូចជាជាតិសាសន៍ ភេទ សាសនា ឬនិន្នាការ។

- ការអប់រំ និងបញ្ជ្រាសការយល់ដឹងជាសាធារណៈ៖ ជំរុញការយល់ដឹង និងការគាំទ្រចំពោះគោលការណ៍យុត្តិធម៌សង្គម។

ជារួម យុត្តិធម៌សង្គមគឺជាចំណែកដ៏សំខាន់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងប្រទេសជាតិមួយ ទាមទារឱ្យមានការខិតខំប្រឹងប្រែង និងការប្តេជ្ញាចិត្តជាបន្តបន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋ អ្នកនយោបាយ សង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាល។ ការកំណត់អំពីបញ្ហាប្រឈមដែលកំពុងកើតមាន និងការបង្កើតឱ្យមានការជជែកពិភាក្សា គឺជាយន្តការដ៏ប្រសើរមួយ ដើម្បីឈានទៅជំរុញសម្រេចឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គមនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅក្នុងការធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌សង្គម គេត្រូវផ្ដោតទៅលើការសម្រេចឱ្យបាននូវគោលការណ៍ទូទៅមិនចំពោះ គ្មានការរើសអើង ការបើកទូលាយខាងសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់បុគ្គល ការគិតគូរផលប្រយោជន៍រួមរបស់សង្គម និងការជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌ជាដើម៕

(រាល់ទស្សនៈខាងលើ គឺជាការយល់ឃើញផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានោះឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 09 សីហា 2024 ម៉ោង 07:27 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងឯកឧត្ដម Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃសហភាពអឺរ៉ុប ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងប្រតិភូស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបដឹកនាំដោយឯកឧត្ដម Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃសហភាពអឺរ៉ុប ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ជំនួបពិភាក្សានារសៀលនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ប្រធាននិងអនុប្រធានវិទ្យាស្ថាន និងអង្គភាពជាឧបសម្ព័ន្ធទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងប្រតិភូនៃស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ។

ជាលទ្ធផលនៃជំនួបពិភាក្សានាឱកាសនេះ ភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នា ពិនិត្យនិងសិក្សាលទ្ធភាពនៅក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាទៅលើ៖

១. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅលើការជំរុញកម្មវិធីសិក្សា និងការអប់រំទូទៅ

២. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ

៣. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងការអភិរក្សនិងថែរក្សាបរិស្ថាន

៤. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យផ្សេងៗ៕

RAC Medi | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 06 សីហា 2024 ម៉ោង 04:29 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំប្រចាំខែ​នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ៩:០០នាទីព្រឹក ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យដំណើរការការងារទូទៅប្រចាំខែកក្កដា នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅបន្ទប់ក្រវាន់។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនាព្រឹកនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំអង្គភាពក្រោមឱវាទអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ដូចជា ប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ ប្រធាននាយកដ្ឋានបោះពុម្ពផ្សាយនិងបណ្ណាល័យ ប្រធានស្ដីទីមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ឌុះបណ្ដាល ប្រធានស្ដីទីនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសា-ធារណៈនិងពិធីការ និងស្រាវជ្រាវ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានបោះពុម្ពផ្សាយនិងបណ្ណាល័យ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈនិងពិធីការ អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជ្រាវ និងមន្ត្រីរាជការ នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

ថ្លែងក្នុងឱកាសដឹកនាំកិច្ចប្រជុំអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានទាំងអស់ ត្រូវបំពេញការងារដោយមានស្មារតីស្ថាប័ន បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយអំពីសេវាកម្ម ស្នាដៃ និងសមិទ្ធផលដែលថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាសម្រេចបានកន្លងមក ព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងស្មារតីទទួលខុសត្រូវ និងកិច្ចសហការល្អរវាងអង្គភាពនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន និងវិទ្យាស្ថាននានាចំណុះរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 06 សីហា 2024 ម៉ោង 10:59 AM

បណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បង្ហាញអំពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនៅក្នុងខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងឱកាសចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលមួយស្ដីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១៣ រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច បានបង្ហាញអំពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនៅក្នុងខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។

នៅក្នុងបទបង្ហាញនាឱកាសនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានលើកឡើងអំពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច ក្រោយការបោះបង្គោលព្រំដែន ដែលរួមមានប្រាក់ចំណូល ការវិនិយោគ ពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និងការអភិវឌ្ឍសង្គមនៅក្នុងបណ្ដាខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជាគឺ ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង មណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានលើកឡើងអំពីកំណើនប្រាក់ចំណូលមធ្យមនៃប្រជាជនខេត្តក្រចេះ ដែលបានកើនពី ១ ២០៣,៥០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដល់១៤៥៣,៥៩ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ខណៈដែលចំណូលមធ្យមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង បានកើនឡើងពី ១ ៣១៧ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដល់ ១៦៧៩,៥៨ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅឆ្នាំ២០២៣។ ចំណែកឯ ចំណូលមធ្យមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីកើនដល់ ២ ២៤៥,៦១ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងចំណូលមធ្យមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តរតនគិរីកើនដល់ ១ ៥២១,៤០ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣។

បន្ថែមពីនេះ ការវិនិយោគនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ ដែលមាន ១០៥គម្រោងវិនិយោគ ស្មើនឹងទឹកប្រាក់ ៣ ៧៤៥ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមានការវិនិយោគពីវៀតណាម កម្ពុជា ចិន ឥណ្ឌា អូស្ត្រាលី ម៉ាឡេស៊ី អាម៉េរិក អង់គ្លេស សិង្ហបុរី និងកូរ៉េ។ នេះជាការកត់សម្គាល់របស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ ចំពោះវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនៅក្នុងខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានបន្តឡើងថា សម្រាប់វិស័យពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងខេត្តទាំង៤នេះ កម្ពុជាមានច្រកអន្តរជាតិ អូរយ៉ាដាវ ខាងព្រំដែនវៀតណាម និង ច្រកត្រពាំងក្រៀល ខាងព្រំដែនឡាវ ព្រមទាំងច្រកទ្វាទ្វេភាគីផ្សេងទៀត ជាច្រកទ្វាពាណិជ្ជកម្មដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់នាំទំនិញកម្ពុជា ជាពិសេសកសិផលដែលផលិតនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ដោយសារប្រទេសវៀតណាមជាទីផ្សារដ៏ធំរបស់កម្ពុជា។ ការនាំចូលទំនិញពីវៀតណាមមកវិញតាមច្រកនេះ គឺជាការនាំចូលទំនិញសម្រាប់តែប្រើប្រាស់ក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះ(ព្រោះប្រជាជនខ្មែរនៅតំបន់នេះមានតិច) ប្រសិនបើគេប្រើច្រកនេះសម្រាប់នាំទំនិញមកប្រើប្រាស់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា គឺមិនអាចទៅរួចទេ ដោយសារតែថ្លៃនៃការដឹកជញ្ជូនខ្ពស់ ហើយនៅឆ្ងាយពីរាជធានីភ្នំពេញនិងតំបន់ដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើន បើធៀបនឹងច្រកផ្សេងទៀតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម ដូចជាច្រកអន្តរជាតិបាវិតជាដើម។ ចំណែកឯប្រទេសកម្ពុជា ការដាំដំណាំនិងនាំទំនិញចេញទៅក្រៅប្រទេស ត្រូវពឹងផ្អែកលើច្រកនេះជាខ្លាំង ដោយសារតែជាច្រកនាំចេញទៅកំពង់ផែវៀតណាម ដែលមានផលចំណេញជាងបើធៀបនឹងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវគោកមកកាន់កំពង់ផែកម្ពុជា។

លើសពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងវៀតណាម ស្មើនឹង ៧៦,១៦%នៃពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយនឹងអាស៊ាន ខណៈដែល ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជាជាមួយឡាវ ស្មើនឹង ១,៣១%ប៉ុណ្ណោះធៀបនឹងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងអាស៊ាន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសៅរ៍, 03 សីហា 2024 ម៉ោង 07:48 AM

អ្នកជំនាញទស្សនវិជ្ជានិងការអភិវឌ្ឍសង្គម គូសបញ្ជាក់អំពីហេតុផលដែលនាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ និងផ្ដល់អនុសាសន៍ដែលអាចឈានទៅបញ្ចប់មន្ទិលសង្ស័យលើករណីនេះ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងឱកាសចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលមួយស្ដីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១៣ រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោកបណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញទស្សនវិជ្ជានិងការអភិវឌ្ឍសង្គម បានគូសបញ្ជាក់អំពីហេតុផលមួយចំនួនដែលនាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ និងបានផ្ដល់អនុសាសន៍ដែលអាចឈានទៅបញ្ចប់មន្ទិលសង្ស័យលើករណីនេះ។

​ដោយផ្ដោតទៅលើទិដ្ឋភាពសង្គម លោកបណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង បានលើកឡើងអំពីមូលហេតុចំនួន១០ ដែលនាំទៅដល់ការព្រួយបារម្ភអំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍គឺ៖

​១. បទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ (ខ្មែរធ្លាប់បាត់ដីទៅវៀតណាមនិងថៃ)

២. កម្ពុជាជាប្រទេសតូចនិងធ្លាប់ចាញ់កលប្រទេសជិតខាង (ជួយគេតែអន្តរាយខ្លួនឯង)

៣. កង្វះការចែករំលែកព័ត៌មានអំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ឱ្យបានទូលំទូលាយ

៤. ការធ្លាក់ចុះនូវជំនឿទុកចិត្តរវាងប្រជាពលរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ

៥. បានស្ដាប់សារនយោបាយទាក់ទងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍

៦. មានការជំរុញពីអ្នកនយោបាយប្រឆាំង

៧. អាចជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ថា សម រង្ស៊ី បានចុះហត្ថលេខាប្រគល់ខេត្តបួនរបស់កម្ពុជាទៅឱ្យជនជាតិម៉ុងតាញ៉ា វៀតណាម (ដែលដឹកនាំដោយ លោក កុកស)

៨. អាចជាចលនាប្រឆាំងនឹងការជីកព្រែកហ្វូណនតេជោ

៩. ខ្វះភាពជិតស្និទ្ធរវាងប្រជាជននិងអាជ្ញាធរ

១០. ការមិនជឿទុកចិត្តជាមួយប្រទេសជិតខាង។

ជាមួយនឹងការចែករំលែកអំពីទស្សនៈយល់ឃើញអំពីហេតុផលដែលនាំទៅដល់ការព្រួយបារម្ភចំពោះតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ខាងលើនេះ លោកបណ្ឌិត ឈត ប៊ុន ថង ក៏បានផ្ដល់អនុសាសន៍ចំនួន៥ចំណុចដែលអាចឈានទៅបញ្ចប់មន្ទិលសង្ស័យលើករណីនេះផងដែរគឺ៖

១. ការបង្កើនជំនឿទុកចិត្តរវាងអាជ្ញាធរជាមួយពលរដ្ឋ

២. បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយទាក់ទងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ឱ្យបានទូលំទូលាយជាងមុននិងមានតម្លាភាព

៣. បង្កលក្ខខណ្ឌឱ្យប្រជាជនមានឱកាសស្វែងយល់ពីរឿងរសើប

៤. បើកទូលាយនូវព័ត៌មានផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍

៥. គ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានដីសម្បទាននៅក្នុងតំបន់នោះឱ្យបានហ្មត់ចត់និងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។

លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា ការកាត់បន្ថយគម្លាតទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ គឺជាចំណុចសំខាន់មួយដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ហើយរដ្ឋត្រូវខិតខំបង្កើនជំនឿទុកចិត្តនេះជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទទួលយកនិងស្ដាប់នូវការបកស្រាយពីក្រសួងស្ថាប័នជំនាញរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ចំណែកឯការបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយឯកសារទាក់ទងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម លោកបណ្ឌិត បានជំរុញឱ្យក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយជាងមុនបន្ថែមទៀត ប្រកបដោយតម្លាភាព ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋអាចស្វែងយល់ដឹង និងពិចារណាបានស៊ីជម្រៅ ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានព័ត៌មានដែលទទួលបានពីក្រសួងស្ថាប័នជំនាញ។

បន្ថែមពីនេះ បើតាមលោកបណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង រាជរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរគួរតែបង្កលក្ខខណ្ឌងាយស្រួលនិងល្អប្រសើរសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យមានឱកាសនៅក្នុងការស្វែងយល់ពីរឿងរសើបផ្សេងៗនៅក្នុងសង្គម ដែលជាប្រធានបទទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់មហាជន ពីព្រោះការព្យាយាមបិទបាំងឬព្រងើយកន្តើយនឹងកង្វល់មហាជន អាចក្លាយទៅជាហេតុជំរុញមួយទៀតដែលនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋឱ្យយល់ថា រឿងដែលខ្លួនសង្ស័យអាចជាការណ៍ពិត ទើបមិនមានការបកស្រាយឬបើកទូលាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋស្វែងយល់ និងជ្រួតជ្រាបបន្ថែមទៀត។ ក្នុងន័យដូចគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានលើកឡើងផងដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាល គួរតែបើកទូលាយនូវការផ្សព្វផ្សាយអំពីព័ត៌មាននៃការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ឱ្យសាធារណជនបានដឹងឮ និងអាចស្វែងយល់បន្ថែមទៀត ជៀសវាងការបង្កើនឬបន្តឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានមន្ទិលសង្ស័យទៅលើករណីដែលត្រូវបានគេបំប៉ោងឬបំភ្លៃខុសពីការណ៍ពិតជាក់ស្ដែង។

ជាអនុសាសន៍ចុងក្រោយ លោកបណ្ឌិតបានជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរនិងក្រសួងស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច គប្បីពង្រឹងការគ្រប់គ្រងនិងការត្រួតពិនិត្យទៅលើក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ហ្មត់ចត់ និងស្របតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាន ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្តនិងបញ្ចប់នូវពាក្យចចាមអារ៉ាមពាក់ព័ន្ធនឹងលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ និងការផ្ដល់ដីសម្បទានដែលអាចបង្កផលប៉ះពាល់នានា ដូចអ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 02 សីហា 2024 ម៉ោង 11:27 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ខ្ញុំពិតជារកនឹកមិនឃើញថា ខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជា អាចនឹងបាត់បង់ទៅវៀតណាមដោយរបៀបណានោះទេ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងឱកាសចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលមួយស្ដីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១៣ រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាសមាជិកក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា «ខ្ញុំពិតជារកនឹកមិនឃើញថា ខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជា អាចនឹងបាត់បង់ទៅវៀតណាមដោយរបៀបណានោះទេ»។

​ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរអំពីលទ្ធភាពដែលកម្ពុជាអាចនឹងបាត់បង់ខេត្តទាំង៤ ដែលដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា ឯកឧត្ដមពិតជារកមិនឃើញថា ខេត្តទាំង៤អាចបាត់ដោយរបៀបណានោះទេ ហើយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម គឺជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋជាភាគី មិនមែនជាការដាក់ទុនរួមគ្នាដូចការបំផុសនោះទេ ហើយការអភិវឌ្ឍខេត្តនិងតំបន់នានារបស់ខ្លួន គឺអាស្រ័យទៅលើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗដែលមានអធិបតេយ្យភាពរៀងៗខ្លួន។

​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានពន្យល់បន្តទៀតថា ការអភិវឌ្ឍខេត្តនីមួយៗយ៉ាងដូចម្ដេចគឺជាដែនសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋសាមី ហើយការលើកឡើងដែលថា កម្ពុជាមិនមានផលចំណេញនៅក្នុងការដាក់ខេត្តទាំង៤ នៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ដោយសារតែពលរដ្ឋវៀតណាមមានចំនួនច្រើនជាងកម្ពុជានោះ ពុំមែនជាលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យសមស្របនោះទេ ព្រោះចំនួនប្រជាជននៃប្រទេសមួយ មិនមែនជាមូលដ្ឋានសំខាន់តែមួយគត់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសនោះទេ ដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានលើកឡើងពីករណីការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរី ដែលស្ថិតនៅចន្លោះប្រទេសធំៗដែលប្រជាជនច្រើន ប៉ុន្តែសិង្ហបុរីបានបន្តការអភិវឌ្ឍដោយដើរនៅលើមាគ៌ារបស់ខ្លួន។

​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការរៀបចំបោះបង្គោលព្រំដែនពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស និងការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ជាតិសាសន៍មួយ ហើយលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងគឺជាក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិដែលបន្សល់ដោយអាណានិគមបារាំង ជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលទទួលយល់ព្រមដោយប្រទេសគូភាគីនីមួយៗ ពិសេសគឺផែនទីរដ្ឋបាលដែលបន្សល់ដោយអាណានិគមបារាំង ហើយការបោះបង្គោលព្រំដែនគឺយោងទៅលើបង្គោលចាស់ដែលមាន និងបោះញឹកនៅតំបន់ដែលមានភូមិសាស្ត្រស្មុគស្មាញ។

​ជាមួយគ្នានេះ ​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ការអភិវឌ្ឍតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រការពារព្រំដែនដ៏ល្អមួយសម្រាប់កម្ពុជា ដែលយើងមិនត្រូវទុកព្រំដែនឱ្យរងារនោះទេ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែអភិវឌ្ឍនៅគ្រប់កម្រិតការអភិវឌ្ឍទៅតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា «ដើម្បីថែរក្សាព្រំដែនឱ្យបាន គេមិនអាចទុកតំបន់ព្រំដែនចោល ដោយមិនធ្វើការអភិវឌ្ឍនោះទេ»៕

​RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 02 សីហា 2024 ម៉ោង 11:23 PM

បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច លើកឡើងនូវមូលដ្ឋាន៤ ដែលកម្ពុជាអាចរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនបាន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ «កម្ពុជាមានមូលដ្ឋានចំនួន ៤ដែលអាចថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនបាននោះគឺ ផែនទីរដ្ឋបាលបន្សល់ដោយអាណានិគមបារាំង បង្គោលព្រំដែនរដ្ឋបាលកូសាំងស៊ីន មូលដ្ឋានឯកសារដែលស្រាវជ្រាវនិងចងក្រងដោយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តនៅតាមព្រំដែនដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកសាង» នេះជាការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងនៅក្នុងកិច្ចច្ចពិភាក្សាតុមូលមួយស្ដីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ដែលរៀបចំឡើងដោយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានលើកឡើងថា មូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំមួយដែលអាចធានារក្សាការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជាបានគឺ ផែនទីដែលបន្សល់ដោយអាណានិគមបារាំង ពោលគឺជាមូលដ្ឋានចម្បងមួយនៅក្នុងការចរចានិងកំណត់បោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមបារាំងទាំង៣ប្រទេសគឺ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម។ ជាមួយគ្នានេះ អាណានិគមបារាំងក៏បានបន្សល់នូវបង្គោលព្រំប្រទល់រដ្ឋបាលជាច្រើន ដែលនៅក្នុងពេលសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក្រុមការងាររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានស្នើសុំទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យរក្សាទុកនូវបង្គោលសម័យបារាំងទាំងនោះ ដើម្បីទុកជាតឹកតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់មួយទៀតនៅក្នុងការបោះបង្គោលព្រំដែនផ្លូវការ។

បន្ថែមពីលើនេះ តាមរយៈការចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅដល់ទីតាំងបង្គោល និងតំបន់ព្រំដែនដោយផ្ទាល់របស់ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលមានការផ្ទៀងផ្ទាត់និយាមការជាក់លាក់ ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានឯកសារ ការកត់ត្រាទីតាំងភូមិសាស្ត្រនៅលើផែនដីជាក់ស្ដែងច្បាស់លាស់ គឺជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់មួយបន្ថែមទៀត នៅក្នុងការថែរក្សានិងការពារនូវដែនបូរណភាពទឹកដីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ត្រង់ចំណុចនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានគូសរំឭកផងដែរថា ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យផ្ទាល់ ធ្លាប់បានស្នើសុំទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលដោយផ្ទាល់ ឱ្យពន្យាពេលការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅក្នុងតំបន់ដាក់ដាំ (ខ្មែរហៅថាអូដាំម៉ែ) និងរក្សាស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នសិន ព្រោះភាគីវៀតណាមបានស្នើសុំឱ្យបោះបង្គោលព្រំដែន ដោយយកចំណែកលើស ដែលក្រុមស្រាវជ្រាវរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមើលឃើញថាជាការខាតបង់របស់កម្ពុជា។

លើសពីនេះទៅទៀត មូលដ្ឋានសំខាន់ទី៤ ដែលជួយថែររក្សាបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជានោះគឺ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តនៅតាមព្រំដែនដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកសាងនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ដែលកាលពីមុន នៅក្នុងពេលដែលក្រុមស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក្រុមការងារត្រូវស្នើសុំផ្លូវធ្វើដំណើរពីខាងទឹកដីវៀតណាម ដើម្បីទៅដល់បង្គោលព្រំដែនមួយចំនួន ប៉ុន្តេក្រោយពីមានការស្នើសុំពីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចកសាងផ្លូវនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ដើម្បីមានមធ្យោបាយធ្វើដំណើរទៅដល់ទីតាំងបង្គោលព្រំដែននីមួយៗ។ ការធ្វើផ្លូវនៅតាមតំបន់ព្រំដែន គឺរាជរដ្ឋាភិបាលរៀបចំឡើងដើម្បីមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងការការពារព្រំដែនឱ្យបានរឹងមាំ ហើយការយកប្រជាជនទៅរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ធ្វើជារបងការពារព្រំដែននោះ គឺជាការធានាបូរណភាពទឹកដីមួយបន្ថែមទៀត ព្រោះប្រជាជនរស់នៅតាមព្រំដែនគឺជាអ្នកឃ្លាំមើលព្រំដែន ប្រសិនបើគេមើលឃើញវៀតណាមរំលោភបំពានមកលើទឹកដីកម្ពុជា នោះប្រជាជនជាអ្នកតាមដាន ហើយជួយនាំព័ត៌មានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានក្រើនរំឭកផងដែរថា សូមឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកុំផ្ដេកផ្ដួលតែទៅលើបទពិសោធន៍ជូរចត់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយយករឿងព្រំដែនធ្វើជារឿងឈឺចាប់តាមការបញ្ឆេះរបស់បរទេសនិងអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ព្រោះប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្រៀនយ៉ាងច្បាស់ថា នៅពេលដែលខ្មែរបែកបាក់ អ្នកដែលចំណេញគឺបរទេស ហើយបរទេសគេតែងតែព្យាយាមចាក់បញ្ចូលមកក្នុងការដឹកនាំរបស់ខ្មែរដូចជាក្នុងរាជ្យព្រះបាទពញាយ៉ាត ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ និងព្រះអង្គចន្ទអ៊ីប្រាហ៊ីមជាដើម។

ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានស្នើសុំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរផងដែរថា ត្រូវពង្រឹងចំណេះដឹង តាមរយៈការអានសៀវភៅនិងឯកសារដែលមានតម្លៃ ជាពិសេសអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ ដើម្បីអាចស្វែងយល់ពីបទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ចៀសវាងការដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រច្រំដែលដូចអតីតកាល ហើយពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវតែពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនឱ្យបានរឹងមាំ ដើម្បីចូលរួមចំណែកពង្រឹងប្រទេសជាតិ និងអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន៕

RAC Media |លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 02 សីហា 2024 ម៉ោង 06:29 PM

បណ្ឌិត្យសភាចារ្យ សុខ ទូច៖ បរទេសឆ្កឹះរុញឱ្យអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរចោទរាជរដ្ឋាភិបាល ករណីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ដោយសារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងឱកាសចូលរួមជាវាគ្មិនក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលមួយស្ដីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ដែលរៀបចំឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១៣ រោច ខែអាសាឍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានលើកឡើងថា «វៀតណាមឆ្កឹះរុញឱ្យអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរចោទរាជរដ្ឋាភិបាល ករណីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ដោយសារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ»

ឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅបរទេស ចំពោះករណីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលបានចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា បានកាត់ទឹកដីខេត្តទាំង៤គឺ ស្ទឹងត្រែអ រតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងខេត្តក្រចេះ ឱ្យទៅវៀតណាមនោះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានគូសបញ្ជាក់ថា ការព្រួយបារម្ភរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្មែរ ព្រោះនៅពេលដែលកម្ពុជាជីកព្រែកហ្វូណន វៀតណាមមានការព្រួយបារម្ភ ទើបឆ្កឹះករណីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានលើកឡើងថា «[...] ព្រោះកម្ពុជាមិនស្ដាប់វៀតណាម វៀតណាមមិនចង់ឱ្យជីកទេ ប៉ុន្តែខ្មែរត្រូវតែជីក បើខ្មែរមិនជីកទាល់តែខ្មែរនៅ(សល់ដែនដី)កម្ពុជាក្រោម មាន(កំពង់)ផែដល់ទៅ៣ ប៉ុន្តែខ្មែរបានបាត់ដោយសារតែប្រវត្តិសាស្ត្រ [...]»។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅទីតាំងព្រំដែនជាក់ស្ដែងនិងច្បាស់លាស់ ដែលខុសប្លែកពីអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលបានព្យាយាមបំភ្លៃ និងបោកប្រាស់ប្រជាជន ដោយនិយាយភូតកុហកមហាជន អំពីព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ទាំងដែលខ្លួនមិនបានទៅដល់ ឬបានស្វែងយល់អំពីឯកសារពាក់ព័ន្ធបញ្ហាព្រំដែនទាល់តែសោះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានគូសបញ្ជាក់ថា ការឆ្កឹះបញ្ហាតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ គឺជាល្បិចវៀតណាមដែលប្រើប្រាស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការសម្ពោធគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានក្រើនរំឭកដល់ប្រជាជនខ្មែរឱ្យប្រុងប្រយ័ត្ននឹងការលូកដៃកកូរកិច្ចការផ្ទៃក្នុងខ្មែរ ចាក់ឱ្យប្រជាជនខ្មែរឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា ហែកហួរគ្នាជារៀងដរាបរហូតថា ត្រូវតែចងចាំមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រដែលខ្មែរបានរងគ្រោះដោយសារតែបរទេសបានលូកលាន់កិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្មែរ ទាំងក្នុងរាជ្យព្រះបាទពញាយ៉ាត ដែលយកមហេសីស្ដេចសៀមនៅឆ្នាំ១៤២១ ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ដែលចងមេត្រីបុត្រាខ្លួនជាមួយបុត្រីស្ដេចយួនអាណ្ណាមគឺអង្គចូវនៅឆ្នាំ១៦២០ និងករណីព្រះអង្គចន្ទអ៊ីប្រាហ៊ីម ដែលយកស្ត្រីជ្វាចាមធ្វើជាមហេសីនៅឆ្នាំ១៦៤២ ជាហេតុនេះឱ្យខ្មែរបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាបន្តបន្ទាប់។ បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អតីតប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ពិតជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងការការពារអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រោះប្រសិនបើគ្មានការអនុញ្ញាតពីសំណាក់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នោះទេ ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏មិនអាចចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងជាឯកសារ ដែលមានមូលដ្ឋានរឹងមាំនៅក្នុងការផ្ទៀងផ្ទាត់និយាមការទីតាំងបង្គោលព្រំដែន នៅតាមបណ្ដាខេត្តជាប់ព្រំដែនជាមួយវៀតណាមនោះដែរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា «ប្រសិនបើសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានបំណងកាត់ទឹកដីឱ្យវៀតណាមដូចការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមែន នោះសម្ដេចតេជោនឹងមិនផ្ដល់សិទ្ធិដល់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមនោះទេ ព្រោះក្រុមការងាររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានចងក្រងនិងកត់ត្រាព្រំដែនកម្ពុជានៅគ្រប់ចំណុចនិងគ្រប់បង្គោលទាំងអស់»៕

RAC Media |លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 02 សីហា 2024 ម៉ោង 06:20 PM