រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការរៀបចំទស្សនកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋទៅកាន់ខេត្តរបស់កម្ពុជានៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ជាការបញ្ចប់នូវការយកព្រំដែនធ្វើជារបៀបវារៈនយោបាយប្រឆាំងកម្ពុជា

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិសេសសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានប្រកាសរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋទៅខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជាដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានធ្វើឱ្យមានបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពដូចដែលអ្នកខាងក្រៅស្រុក អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ឬអ្នកវិភាគមួយចំនួនដែលលមិនស្គាល់ពីតថភាពនយោបាយ មិនស្គាល់ពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋឡើយ។ ការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅកាន់ខេត្តទាំង៤នេះ គឺជាការបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់បន្ថែមទៀត និងជាការជម្រះមន្ទិលសង្ស័យដែលពលរដ្ឋមួយចំនួននៅមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់អំពីការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។

ជាការពិតណាស់ អ្នកវិភាគដែលជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាផងដែរនោះ ក៏អាចទៅចូលរួមដំណើរទស្សនកិច្ចនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម នេះផងដែរ ដើម្បីស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់ និងមានមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការវិភាគ វាយតម្លៃ និងសន្និដ្ឋានប្រកបដោយភាពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ នៅពេលនោះ គេនឹងអាចប្រៀបធៀបបានថា តើខេត្តទាំង៤នេះ នៅមុននិងក្រោយការដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម មានការអភិវឌ្ឍខុសប្លែកគ្នាយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ។

សម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ បានធ្វើដំណើរទៅខេត្តទាំង៤នោះ ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្វែងយល់ពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ពីឆ្នាំ២០០២ រហូតដល់ ២០១៧ និងឆ្នាំ២០២២ ពិតជាបានឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីការអភិវឌ្ឍពិតប្រាកដនៅក្នុងខេត្តទាំង៤នេះទាំងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្កម ក៏ដូចជាការវិវឌ្ឍរីកចម្រើននៃហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តផ្សេងៗទៀត។

ការប្រកាសរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៅកាន់ខេត្តទាំង៤ ពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺជាការបើកទូលាយដោយឥតលាក់លៀមទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនិងអ្នកវិភាគ ក៏ដូចជាអ្នកមាននិន្នាការប្រឆាំងទាំងឡាយឱ្យមានឱកាសសិក្សាស្វែងយល់ និងផ្ទៀងផ្ទាត់ការពិតជាក់ស្ដែងដែលខ្លួនមានមន្ទិល ឬមានការមិនទុកចិត្តចំពោះការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម។ នេះក៏ជាការបង្ហាញអំពីសុរិតភាព និងទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះប្រជាជាតិរបស់ខ្លួន ពិសេសនៅក្នុងការការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពដែលមិនអាចបំពានបានរបស់កម្ពុជា ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ជាងនេះទៅទៀត ការរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ បានបង្ហាញដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ប្រទេសថា រាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានចេតនានៅក្នុងការបិទបាំងនូវបញ្ហាព្រំដែន ឬបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន នៅក្នុងការសិក្សាស្វែងយល់អំពីតំបន់ព្រំដែន ឬតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម នោះឡើយ។ ពោលគឺគ្មានអាថ៌កំបាំងដែលត្រូវលាក់កំបាំងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋសកម្មដែលជាអ្នកស្នេហាជាតិនោះទេ ហើយនេះក៏ជាការបិទបញ្ចប់នូវល្បិចនយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលចង់បំផុសបំផុលចរន្តជាតិនិយមជ្រុល ដើម្បីបម្រើនូវគោលបំណង និងសម្រេចនូវរបៀបវារៈនយោបាយរបស់ពួកគេដែលនយោបាយប្រឆាំងកម្ពុជា នៅក្នុងការដណ្ដើមអំណាចដែលប្រាសចាកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាផងដែរ។

មិនត្រឹមតែបើកចំហរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅស្វែងយល់អំពីតំបន់ព្រំដែននោះទេ រាជរដ្ឋាភិបាលថែមទាំងបានធានារ៉ាប់រងនៅក្នុងការចំណាយផ្សេងៗផងដែរ ដើម្បីជាការលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកស្នេហាជាតិនិងទឹកដីពិតប្រាកដ ជាអ្នកដែលស្រលាញ់និងមានឆន្ទៈឈឺឆ្អាលនឹងសុខទុក្ខប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន មិនមែនជាអ្នកដែលចេះត្រឹមតែបំផុសបំផុលចរន្តជាតិនិយមជ្រុលដើម្បីតែផលប្រយោជន៍នយោបាយសួនតួរបស់ខ្លួននិងក្រុម ដោយមិនបានគិតគូរអំពីជោគវាសនារបស់ប្រទេសជាតិ ដែលអាចធ្លាក់នៅក្នុងភាពចលាចលដោយសារតែមហិច្ឆតាអំណាចរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួននោះឡើយ។ អ្នកនៅក្នុងស្រុកដែល

ជាមួយគ្នានេះ ការរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចខាងលើគឺជាចំណែកមួយនៃការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ផងដែរ តាមរយៈការកើនឡើងនូវនិន្នាការធ្វើដំណើរទេសចរណ៍កម្សាន្តទៅកាន់ខេត្តទាំង៤នេះ ព្រោះនៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋមានឱកាសបានទៅដល់មើលឃើញ និងស្គាល់អំពីសក្ដានុពលផ្សេងៗនៅតំបន់នានាក្នុងខេត្តភូមិភាគឦសានទាំងនេះ។ វាពិតជាការផ្សព្វផ្សាយទេសចរណ៍យ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដែលពួកគាត់អាចចែករំលែកបទពិសោធ និងពន្យល់បង្ហាញពីភាពស្រស់ស្អាតនៃទីកន្លែងទាំងឡាយក្នុងតំបន់ ទាក់ទាញអ្នកដទៃទៀតអាចសម្រេចចិត្តទៅលេងកម្សាន្តខេត្តទាំងនោះផងដែរ។

មិនត្រឹមតែអាចចូលរួមក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចដែលរៀបចំដោយរាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក៏អាចធ្វើដំណើរដោយមធ្យោបាយផ្ទាល់ខ្លួនឬមធ្យោបាយផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទៅសិក្សាស្វែងយល់អំពីតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាងផងដែរ ដើម្បីជាផ្នែកមួយនៃការស្វែងយល់អំពីការពិត។ ទោះជាយ៉ាងណា តំបន់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងគឺជាតំបន់ព្រំដែនអន្តរជាតិ ដែលទាមទារឱ្យមានការជូនដំណឹងទៅកាន់សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីសម្របសម្រួលនិងជូនដំណឹងទៅកាន់ភាគីម្ខាងទៀត ព្រោះខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន និងបង្គោលព្រំដែនទាំងអស់ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិរួមរវាងប្រជាជាតិដែលនៅជាប់ខាងគ្នា ហើយភាគីនីមួយៗត្រូវតែជូនដំណឹងទៅភាគីម្ខាងទៀត មុននឹងធ្វើដំណើរចេញចូល ឬទៅលេងកម្សាន្ត ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនិងលិខិតបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធ ដែលភាគីនីមួយៗបានឯកភាពចុះហត្ថលេខារួមគ្នា។

ការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចស្វែងយល់ទៅដល់តំបន់ព្រំដែនរបស់កម្ពុជា ដែលកំពុងផ្ទុះការសង្ស័យដោយសារតែអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដែលអង្គុយតែក្នុងម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ពុំធ្លាប់បានទៅដល់ទីតាំងជាក់ស្ដែងទាល់តែសោះ តែព្យាយាមបំផុសបំផុល និងបំភ័ន្តបញ្ហានេះ គឺជាការចាំបាច់បំផុតដើម្បីទទួលបានការពិតពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែន ចៀសវាងការជឿទៅតាមតែការបំភ្លៃការពិតដោយសារមហិច្ឆតាអំណាច និងបំពេញរបៀបវារៈនយោបាយដែលគ្មានផលចំណេញទាល់តែសោះសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ហើយថែមទាំងរុញពលរដ្ឋនិងយុវជនធ្វើជាខែលនយោបាយ រងគ្រោះជំនួសខ្លួននិងក្រុមខ្លួន។ ដូច្នេះប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសយុវជនទាំងអស់គួរតែចូលរួមឱ្យបានផុសផុលនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចស្វែងយល់ស្ថានភាពជាក់ស្ដែង និងតំបន់ព្រំដែនទាំងអស់ដែលខ្លួនមានការសង្ស័យ ឬដែលខ្លួនចង់ផ្ទៀងផ្ទាត់បញ្ជាក់អំពីការពិត ចៀសវាងជឿងប់ងល់តែទៅលើការផ្សព្វផ្សាយរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ហើយក្លាយខ្លួនទៅជាជនរងគ្រោះនៃមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំង៕

  ថ្ងៃអាទិត្យ, 25 សីហា 2024 ម៉ោង 08:47 AM

ខួប១ឆ្នាំនៃដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា៖ តើរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបានអ្វីខ្លះនៅក្នុងនយោបាយការបរទេស?

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

២២ សីហា ២០២៣ - ២២ សីហា ២០២៤ គឺជារយៈពេលគម្រប់១ឆ្នាំគត់ នៃអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ដែលមានសម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់គ្នាសុទ្ធសឹងតែសម្លឹងមើលអំពីលទ្ធផលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់កម្ពុជា ដែលជាបញ្ញវន្តបញ្ចប់ការសិក្សាពីបស្ចិមប្រទេសថា តើនឹងសម្រេចបានអ្វីខ្លះសម្រាប់មាតុភូមិកម្ពុជា។ គេអាចនិយាយបានថា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពគោលនយោបាយជារួម រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា កើតចេញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែមួយ ដូច្នេះគោលនយោបាយនិងគោលការណ៍រួមក្នុងទំនាក់ទំនងការបរទេសពិតជាពុំមានភាពខុសប្លែកពីរាជរដ្ឋាភិបាលចាស់នោះទេ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី មានប្រមុខដឹកនាំថ្មី ដូច្នេះសិល្បៈដឹកនាំក៏ពិតជាប្លែកពីគ្នាផងដែរ។ ផ្ដើមចេញពីការប្រកាសនយោបាយការបរទេស “ពង្រឹងមិត្តចាស់ បង្កើនមិត្តថ្មី” រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ពិតជាសម្រេចបាននូវលទ្ធផលគួរកត់សម្គាល់មួយចំនួននៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន៖

១. ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបស្ចិមប្រទេស

ខណៈដែលសម្ដេចធិបតី ជាមេដឹកនាំដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាពីអង់គ្លេសនិងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនេះ សម្ដេចធិបតីបានដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាលជាមួយនឹងសិល្បៈដឹកនាំផ្ទាល់របស់ខ្លួន ដូច្នេះហើយ សម្ដេចក៏ជាមេដឹកនាំដែលអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងបានកាន់តែល្អប្រសើរជាមួយបស្ចិមប្រទេស។ កន្លងមក បណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួន បានសម្លឹងមកមើលកម្ពុជានៅក្នុងរូបភាពអវិជ្ជមាន ពិសេសមានការយល់ឃើញពីជ្រុងផ្សេងៗថា កម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងការបរទេស ដែលល្អៀងខ្លាំងទៅរកតែសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំនៃរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា សម្ដេចធិបតី បានបង្ហាញកាន់តែច្បាស់អំពីគោលនយោបាយបើកចំហរទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្ដាប្រទេសជាមិត្តដែលមានគោលដៅដូចគ្នាគឺ កិច្ចសហប្រតិបត្តិដែលផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាគោលនយោបាយការបរទេសផ្កាចម្រុះពណ៌។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា បានប្រកាន់យកគោលការណ៍ ““ពង្រឹងមិត្តចាស់ បង្កើនមិត្តថ្មី” នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ដែលជាការត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការពង្រឹងនូវតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ហើយបណ្ដាប្រទេសបស្ចិមលោកមួយចំនួនដែលជាមិត្តចាស់របស់កម្ពុជា ក៏ជាគោលដៅមួយក្នុងចំណោមគោលដៅជាច្រើនទៀតផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-បារាំង ដែលសម្ដេចធិបតីបានអះអាងថាជា ទំនាក់ទំនងដែលមានលក្ខណៈពិសេសនោះ ត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមទៅទៀតនៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់សម្ដេច តាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីទៅកាន់សាធារណរដ្ឋបារាំង កាលពីដើមឆ្នាំ២០២៤ ដោយមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-បារាំង បានឯកភាពគ្នានៅក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង ក្នុងគោលដៅសម្រេចឱ្យបាននូវភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រកាន់តែស៊ីជម្រៅ។ ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ មិនមែនត្រឹមផ្អែកលើលក្ខណៈសម្បត្តិ ដែលបារាំងជាប្រទេសឈានមុខនៅក្នុងសហគមន៍អឺរ៉ុបប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ទំនងជាការសម្លឹងឃើញរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ ចំពោះយុទ្ធសាស្ត្ររបស់មហាអំណាចបារាំង ដែលមានគោលជំហរងាកមកពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ពិសេសអតីតប្រទេសស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់ខ្លួន តាមរយៈការស្វែងយល់អំពីតម្រូវការជាក់ស្ដែងរបស់ប្រទេសជាដៃគូក្នុងតំបន់នេះ ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ នៅក្នុងអត្ថន័យនេះ មេដឹកនាំបារាំងពិតជាបានទទួលស្គាល់នូវតម្លៃជាយុទ្ធសាស្ត្រ ក៏ដូចជាមើលឃើញនូវចេតនារបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា នៅក្នុងការបន្តធ្វើជាដៃគូកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ ជាមួយនឹងមហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះផងដែរ។ ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងមហាអំណាចបារាំង ជាច្រកទ្វារមួយទៀតដែលផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យកម្ពុជា អាចឈានទៅបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងៗទៀត។ បើទោះបីជានេះទើបតែជាដំណាក់កាលដំបូងនៃការពង្រឹងទំនាក់ទំនងឱ្យល្អប្រសើរឡើងវិញ នៅក្រោយពីមានការយល់ឃើញផ្សេងគ្នារវាងកម្ពុជានិងអឺរ៉ុបនៅក្នុងសំណុំរឿងខ្លះក្ដី ប៉ុន្តែវាគឺជាការចាប់ផ្ដើមដ៏ល្អប្រសើរមួយសម្រាប់នយោបាយការបរទេស និងឈានទៅសម្រេចបាននូវទស្សនវិស័យការបរទេស ដែលផ្ដោតសំខាន់លើការទូតសេដ្ឋកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា។

២. ការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក

ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលហាក់បាននៅទ្រឹងដោយសារតែមានភាពរកាំរកូសខ្លះៗដោយយោងទៅលើហេតុផលមួយចំនួននាពេលកន្លងទៅ ត្រូវបានចាប់ផ្ដើមពង្រឹងឡើងវិញនៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ដោយភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក បានឯកភាពគ្នា នៅក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ គោលបំណងនេះ ត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងឱកាសនៃដំណើរទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការរបស់លោក Lloyd James Austin នៅកម្ពុជា ដោយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាម៉េរិករូបនេះ បានបង្ហាញនូវគោលបំណងពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយកម្ពុជា លើវិស័យជាពិសេសនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកគឺជាដៃគូដ៏សំខាន់មួយរបស់កម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ការអភិវឌ្ឍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា ប៉ុន្តែដោយសារតែមានការយល់ឃើញផ្សេងពីគ្នានៅក្នុងបញ្ហាមួយចំនួន ក៏ដូចជាមានទស្សនៈទីទៃពីគ្នានៅក្នុងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់និងពិភពលោក ឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈការប្រជែងយុទ្ធភូមិសាស្ត្ររបស់មហាអំណាច កិច្ចសហប្រតិបត្តិនិងជំនួយយោធា មួយចំនួនត្រូវបានអាក់ខាន។ ទោះជាយ៉ាងណា ការបង្ហាញនូវគោលបំណងដូចគ្នានៅក្នុងការពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-សហរដ្ឋអាម៉េរិក គឺជាការចេញដំណើរប្រកបដោយសេចក្ដីរំពឹងខ្ពស់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា នៅក្នុងស្ដារទំនាក់ទំនងល្អ ក៏ដូចជាការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងប្រទេសទាំងពីរ ឱ្យកាន់តែប្រកបដោយថាមភាពឡើងជាបន្តបន្ទាប់នាំពេលអនាគត។ នេះគឺជាចំណុចដែលគួរឱ្យសាទរសម្រាប់វឌ្ឍនភាពនៃនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា នៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា។

៣. ការពង្រឹងជំហរឯករាជ្យរបស់កម្ពុជា

នៅក្នុងបរិបទនៃការវិវត្តជាបន្តបន្ទាប់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាឥតឈប់ឈររវាងមហាអំណាចពិភពលោក កម្ពុជាដែលជាប្រទេសតូច និងមានសេដ្ឋកិច្ចនៅទន់ខ្សោយនៅឡើយនោះ នៅតែបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ឯករាជ្យ ដើម្បីថែរក្សាសន្តិភាព និងបន្តការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងគោលបំណងនេះ ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួន ប្រទេសតូចនិងទន់ខ្សោយត្រូវតែរំពឹងទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិជាគោល និងជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការការពារខ្លួនពីការបំពានរបស់មហាអំណាច ឬប្រទេសធំៗនៅក្នុងតំបន់។ ជាបន្តបន្ទាប់រៀងមក រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងតែប្រកាសអំពីជំហរឯករាជ្យរបស់ខ្លួននៅក្នុងការសម្រេចចិត្តទាំងឡាយ ទាំងនៅក្នុងការជ្រើសរើសយកមាគ៌ាសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស និងទាំងនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តគាំទ្រឬប្រឆាំងនៅក្នុងបញ្ហាអន្តរជាតិនានា ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោតឬធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត ពិសេសនៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការពឹងផ្អែកទៅលើច្បាប់ដើម្បីធានាឯករាជ្យរបស់ប្រទេសមួយ ពិតជាមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ពោលគឺមេដឹកនាំនៃប្រទេសនោះ ត្រូវតែពង្រឹងភាពធន់ និងភាពរឹងមាំនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ប្រទេសមួយនៅតែបន្តពឹងផ្អែកខ្លាំងទៅលើប្រទេសឬរដ្ឋដទៃ នៅក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសជាតិ នោះគេមិនអាចធានាបាននូវឯករាជ្យរបស់ខ្លួនបានពេញលេញនោះទេ ព្រោះរដ្ឋមួយ ដែលបន្តពឹងផ្អែកខ្លាំងពេកទៅលើប្រទេសដទៃនៅក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ឬនៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិខ្លួន តិចឬច្រើន រដ្ឋនោះនឹងទទួលរងឥទ្ធិពល ឬការដាក់សម្ពាធដោយផ្ទាល់ ពីសំណាក់រដ្ឋបរទេសដែលខ្លួនពឹងផ្អែកខ្លាំងនោះ នៅពេលដែលមេដឹកនាំនៃរដ្ឋនោះ មានការយល់ឃើញខុសគ្នានៅក្នុងបញ្ហានយោបាយការបរទេស ឬនៅក្នុងបញ្ហាតំបន់និងអន្តរជាតិជាដើម។ ក្នុងន័យស្របគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា បានមើលឃើញថា កម្ពុជាត្រូវតែមានឯករាជ្យភាពនៅក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូនរបស់ខ្លួន។ ហេតុនេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានសម្រេចចិត្តកសាង “ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ” ដែលនឹងក្លាយទៅជាច្រកដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹកទៅកាន់សមុទ្រ ដែលមានអត្ថន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅនេះ។ ជាការពិតណាស់ ថ្វីដ្បិតតែ គម្រោងព្រែកជីកនេះ ត្រូវបានរងការរិះគន់ មួលបង្កាច់ការពិត និងបង្ហាញអំពីកង្វល់បង្កប់ជាមួយនឹងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយពីសំណាក់ប្រទេសមួយចំនួនយ៉ាងណាក្ដី ក៏ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានសម្រេចចិត្តប្រកបដោយឯករាជ្យម្ចាស់ការជំរុញឱ្យចេញជារូបរាងគម្រោងព្រែកជីកនេះ ដើម្បីផលប្រយោជន៍នៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន នៅក្នុងនាមកម្ពុជាជាប្រទេសមានអធិបតេយ្យពេញលេញ។

៤. រក្សាបាននូវជំហរអព្យាក្រឹត្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ

កម្ពុជា ក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ពិតជាមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមួយសម្លេង ដូចគ្នាទៅនឹងបណ្ដាប្រទេសនិងមហាអំណាចនានាផងដែរនៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ ការគាំទ្រឬការចូលរួមនៅក្នុងជំហរ ឬសំណុំរឿងណាមួយនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ពិតជាមានគុណតម្លៃសម្រាប់គូភាគីជម្លោះ ឬភាគីដែលពាក់ព័ន្ធ។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាដែលមានបទពិសោធឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងអតីតកាល ទាំងសង្គ្រាមស៊ីវិល សង្គ្រាមឈ្លានពាន និងសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា ពិតជាមិនចង់ឃើញបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោកទទួលបានសុខសន្តិភាព និងបញ្ចៀសបាននូវការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងយោធាឬសង្គ្រាមដែលជាផលវិបាកនៃការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាច។ នៅក្នុងន័យនេះហើយ ដែលកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹងអន្តរាគមន៍យោធារបស់រុស្ស៊ី ទៅលើប្រទេសអ៊ុយក្រែននៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែនៅក្នុងន័យស្រដៀងគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ក៏បានបដិសេធនៅក្នុងការចូលរួមសន្និសីទស្ដីពីសន្តិភាពអ៊ុយក្រែន ដែលរៀបចំឡើងដោយអ៊ុយក្រែនឡើយ។ ការមិនចូលរួមខាងលើនេះ ក៏ដោយសារសន្និសីទនេះរៀបចំឡើងដោយអ៊ុយក្រែន ដែលជាភាគីមួយនៅក្នុងជម្លោះ ប៉ុន្តែបានទាត់ចោលនូវការចូលរួមរបស់រុស្ស៊ីដែលជាគូប្រឈមរបស់ខ្លួន។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ការសម្រេចចិត្តប្រកាសមិនចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិភាពអ៊ុយក្រែននេះ គឺជាការបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹតភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ពិសេសគឺជាការប្រកាសបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីការគោរពគោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពោលគឺ កម្ពុជានឹងមិនចូលរួមនៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពណាមួយ ដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសមួយផ្សេងទៀតនោះឡើយ។

ការមិនចូលរួមក្នុងសន្និសីទដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង ដើម្បីដាក់បន្ទុកតែទៅលើរុស្ស៊ីដែលជាភាគីម្ខាងនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះ គឺជាការបង្ហាញឱ្យឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជានៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ចនូវជំហរឯករាជ្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ដោយកម្ពុជាមានជំហរនយោបាយផ្ទាល់របស់ខ្លួន ដែលមិនចំណុះឱ្យមហាអំណាច ឬបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយឡើយ។ បន្ថែមពីនេះ ការសម្រេចចិត្តខាងលើនេះ ក៏ជាការបង្ហាញថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសសន្តិភាពនិយម ផ្ដល់តម្លៃសំខាន់ទៅលើការដោះស្រាយបញ្ហាដោយការចរចាសន្តិវិធី និងមិនគាំទ្រដល់ចេតនាទាំងឡាយដែលព្យាយាមដុតបញ្ឆេះបញ្ហាបន្ថែមនោះឡើយ។

ជារួម នៅក្នុងនយោបាយការបរទេស រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភាបានសម្រេចនូវលទ្ធផលសំខាន់ៗចំនួន ៤គឺ ពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបស្ចិមប្រទេស លើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ពង្រឹងជំហរឯករាជ្យរបស់កម្ពុជា និងរក្សាបាននូវជំហរអព្យាក្រឹត្យ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ បើផ្អែកទៅលើលទ្ធផលទាំងនេះ គេអាចចាត់ទុកថានេះគឺជាការចាប់ផ្ដើមចេញដំណើរដ៏ល្អប្រសើរមួយនៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលមានសម្ដេចធិបតីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី នៅក្នុងទិដ្ឋភាពទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូ ក៏ដូចជាការពង្រឹងឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹត្យភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីមានជំហររឹងមាំនៅក្នុងការពង្រឹងតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។

ទោះជាយ៉ាងណា វាហាក់ដូចជាលឿនពេក នៅក្នុងការវាយតម្លៃអំពីប្រសិទ្ធភាព និងភាពជោគជ័យរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយនៅក្នុងរយៈពេលត្រឹម១ឆ្នាំដំបូងនេះ ព្រោះដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលនយោបាយ ឬគោលដៅដែលដាក់ចេញរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយ ទាមទារឱ្យមានរយៈពេលគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការប្រតិបត្តិ ហើយសម្រាប់គោលនយោបាយខ្លះ ត្រូវការពេលវេលាមិនត្រឹមតែមួយអាណត្តិ ឬពីរអាណត្តិដឹកនាំនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ ដើម្បីសម្រេចឱ្យបានជោគជ័យ៕ RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 សីហា 2024 ម៉ោង 04:59 PM

រយៈពេល១ឆ្នាំនៃដំណើរការរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា៖ លទ្ធផលដែលសម្រេចបាន និងទិសដៅដែលត្រូវបន្ត

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ គឺជាថ្ងៃបង្គ្រប់១ឆ្នាំគត់នៃការដឹកនាំប្រទេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ដែលមានសម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ គេអាចមើលឃើញទិដ្ឋភាពធំៗចំនួន៣ ដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺ៖ ១. នយោបាយក្នុងប្រទេស ២. គោលនយោបាយការបរទេស និង៣. ចំណុចដែលគួរកែទម្រង់បន្តទៀត។

នៅក្នុងនយោបាយផ្ទៃក្នុង រាជរដ្ឋាភិបាលបានធានាយ៉ាងល្អចំពោះស្ថិរភាពសង្គមនិងនយោបាយកម្ពុជាដែលជាការបន្តពីនីតិកាលមុនៗ នៅក្នុងជំហរនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចជាប់ៗគ្នារហូតដល់ទៅ៧នីតិកាល។ នៅក្នុងនីតិកាលទី៧ រាជរដ្ឋាភិបាលបានធានាស្ថិរភាពនយោបាយ និងស្ថិរភាពសង្គម ដែលផ្ដល់ឱកាសដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ និងបង្កើនភាពស៊ាំនៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេស និងភាពស៊ាំរបស់សង្គមទាំងមូលចំពោះវិបត្តិដែលកំពុងជួបប្រទះជាសាកល។ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា បានចេញដំណើរស្របនឹងគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានដាក់ចេញ នៅក្នុងការប្រកាសគោលនយោបាយដំបូងៗរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលប្រកាសនៅរដ្ឋសភា ក៏ដូចជាការសន្យាជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋ។ ពោលគឺ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចេញដំណើរស្របទៅតាមគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានប្រកាស ដូចជាការផ្ដល់មូលនិធិសង្គម និងផ្ដល់នូវការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈជាដើម សុទ្ធសឹងតែជាការចាប់ផ្ដើមចេញដំណើរបានយ៉ាងល្អ។ នៅក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ បើទោះបីជាតួលេខនៃការបណ្ដុះបណ្ដាលហាក់មានភាពខុសគ្នាបន្តិចបន្តួច ប៉ុន្តែយើងឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញដំណើរដោយភាពជាក់ស្ដែងនិយមស្របទៅតាមការសន្យារបស់ខ្លួន។ ជាមួយគ្នានេះ ចំណុចសំខាន់មួយទៀតនោះគឺ ការធានាបាននូវស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច បើទោះបីជាកម្ពុជាក៏ដូចជាបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀតសុទ្ធសឹងតែស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាល ដែលពិភពលោកកំពុងរំជើបរំជួលលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដោយសារតែវិបត្តិ វិបត្តិដែលអូសបន្លាយដោយសារតែការរីករាលដាលកូវីដ-១៩ក្ដី កម្ពុជាដែលជាប្រទេសតូច និងសេដ្ឋកិច្ចនៅទន់នៅឡើយនោះ ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលធានាបាននូវភាពនឹងនរនៃម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនបានផងដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ក៏បានអនុវត្តស្របទៅតាមបាវចនា នៃគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលផ្ដោតសំខាន់លើមូលធនមនុស្ស ទឹក ភ្លើង ផ្លូវ និងបច្ចេកវិទ្យាផងដែរ តាមរយៈការជំរុញការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ ការបន្តកសាងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនិងទឹកស្អាត ការអនុវត្តគម្រោងកែលម្អនិងកសាងផ្លូវដឹកជញ្ជូនផ្សេងៗ ការជំរុញនូវការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គិសនី ព្រមទាំងការទាក់ទាញការវិនិយោគពីក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាទំនើបពីបណ្ដាប្រទេសនានា ក៏ដូចជាការលើកទឹកចិត្តដល់វិស័យនវានុវត្តន៍និងបច្ចេកវិទ្យា តាមរយៈការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធាននិស្សិតនៅតាមគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរបស់រដ្ឋផងដែរ។ ការខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះបានបង្ហាញថា រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ ពិតជាបានខ្នះខ្នែងនៅក្នុងការសម្រេចឱ្យបាននូវការកែប្រែនិងអភិវឌ្ឍសង្គមឱ្យស្របទៅតាមបាវចនានៃយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍របស់ខ្លួនផងដែរ។

អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរនោះគឺ ការអនុវត្តគម្រោងដ៏មហិមា ដែលមានចរិតជាប្រវត្តិសាស្ត្រយូរអង្វែងរបស់ជាតិនោះគឺ ការចេញដំណើរបើកការដ្ឋានព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដែលមិនត្រឹមតែជារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ តែប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់បានចូលរួមអបអរសាទរ ក៏ដូចជាសាទរទៅលើការអនុវត្តជាក់ស្ដែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលសម្រេចបាននៅមុនការសន្យារបស់ខ្លួនទៅទៀត។ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧បានចេញដំណើរប្រកបដោយភាពស្វាហាប់ ផ្អែកលើគោលនយោបាយដែលបានដាក់ចេញនៅដើមអាណត្តិ និងក្នុងការឃោសនារបស់ខ្លួនផងដែរ។

នៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេស រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ គឺជានយោបាយការបរទេសទន់ភ្លន់ បត់បែន ប្រកបដោយភាពរស់រវើក និងស្វាហាប់ ដោយរាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយអនុវត្តនូវនយោបាយមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ពោលគឺនយោបាយផ្កាចម្រុះពណ៌ ដោយរាជរដ្ឋាភិបាលបានថែរក្សានិងជំរុញទំនាក់ទំនងល្អនិងប្រកបដោយភាពជិតស្និទ្ធជាមួយគ្រប់បណ្ដាប្រទេស និងមហាអំណាចទាំងអស់។ ជាតឹកតាងសំខាន់ដែលគេអាចមើលឃើញដោយងាយនោះគឺ នៅក្នុងឆ្នាំដំបូងនៃការដឹកនាំរបស់សម្ដេចធិបតី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជា ដែលពីមុនមក អ្នកលើកទស្សនៈនយោបាយ និងអ្នកវិភាគមួយចំនួន បានអះអាងថា កម្ពុជាហាក់មិនមានភាពជិតដិតជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងវិស័យយោធា និងវិស័យផ្សេងៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ មេដឹកនាំកម្ពុជាបានប្រើប្រាស់សិល្បៈការទូតប្រកបដោយភាពបត់បែននៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ចិន និងរុស្ស៊ី បើទោះបីជាសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងសង្គ្រាមនៅតំបន់មជ្ឈិមកំពុងតែបន្តក៏ដោយ ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលអាចរក្សាបាននូវទំនាក់ទំនងបត់បែន ទន់ភ្លន់ តាមសភាពការណ៍ជាក់ស្ដែង នៃបច្ចុប្បន្នភាពពិភពលោកនេះ។ រីឯនយោបាយការទូតក៏ដូចគ្នាផងដែរ ពោលគឺ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់តែម្ដង តែងតែបានព្យាយាមជួបជាមួយនឹងអ្នកជំនួញ ក៏ដូចជាធុរជនធំៗ នៅក្នុងពេលដែលសម្ដេចអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅគ្រប់បណ្ដាប្រទេស ដែលសម្ដេចអញ្ជើញទៅ ទាំងនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការ ឬនៅក្នុងឱកាសចូលរួមវេទិកាតំបន់និងពិភពលោក ដោយសម្ដេចតែងតែបានជួបជាមួយធុរជនធំៗ ក្រុមហ៊ុនធំៗ ក៏ដូចជាតែងតែបានអនុញ្ញាតឱ្យធុរជនទាំងនោះចូលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារធុរកិច្ច នៅក្នុងពេលដែលធុរជនទាំងនោះអញ្ជើញបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ សម្ដេចធិបតីក៏បានបង្ហាញនូវសក្ដានុពល និងជំរុញបង្កើនការទាក់ទាញការវិនិយោគពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ដើម្បីបង្កើនឱកាសការងារជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាផងដែរ ដែលទាំងនេះ ជាផ្នែកមួយនៃការជំរុញការទូតសេដ្ឋកិច្ច ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវគោលដៅកសាងប្រទេសកម្ពុជា ក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០។ មួយវិញទៀត យើងសង្កេតឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧បានប្រកាន់ជំហរការទូតបត់បែន ដោយបានបង្កើនភាពស៊ាំរបស់ខ្លួន នៅក្នុងបរិការណ៍នៃការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏ស្រួចស្រាល់របស់មហាអំណាច។

ដូច្នេះភាពបត់បែន និងការគោរពតាមនិយាមអន្តរជាតិ ក៏ដូចជារដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនដែលបានចែងយ៉ាងច្បាស់នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧បានបង្កើនភាពស៊ាំនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងដ៏ស្រួចស្រាល់ក្នុងភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គ្មានប្រទេសជាតិឬរដ្ឋណាមួយ ដែលអាចអភិវឌ្ឍជាតិបានល្អប្រសើរ ដោយគ្មានការកែទម្រង់ជាបន្តបន្ទាប់តាមលំដាប់ពេលវេលានោះទេ។ ហេតុនេះហើយ បើទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ បានចេញដំណើរប្រកបដោយភាពស្វាហាប់និងល្អយ៉ាងក៏ដោយ ក៏នៅមានចំណុចមួយចំនួនទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលគួរឆ្លុះបញ្ចាំងពិនិត្យមើល និងកែទម្រង់បន្ថែមទៀតផងដែរ។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ត្រូវតែបន្តការកាត់សាច់ស្អុយចេញ ដែលវិធានការនេះ ធ្លាប់ត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងនីតិកាលមុនៗមកម្ល៉េះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ត្រូវតែចាត់វិធានការចំពោះអ្នកដែលប្រព្រឹត្តសកម្មភាពអសកម្ម ប្រាសចាកពីគោលការណ៍ច្បាប់ និងរារាំងការសម្រេចបាននូវគោលដៅចម្បងៗរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ពោលគឺរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែហ៊ានអាកាត់ចំពោះជនទាំងឡាយណា ដែលប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ះពាល់ដល់គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍប្រទេសនិងគោលការណ៍គាំពារប្រជាពលរដ្ឋដែលដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ ជនទាំងអស់នេះ អាចជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីរាជការសាធារណៈនៅក្នុងមុខតំណែង ក៏ដូចជាធុរជនដែលមានចេតនាទុច្ចរិត ដែលធ្វើសកម្មភាពបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ បំផ្លាញផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិ រារាំងដំណើរវឌ្ឍនភាពប្រទេស ឬក៏ធ្វើឱ្យអសកម្មនូវការអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋជាដើម។ អ្នកទាំងអស់នេះ គួរតែត្រូវបានចាត់វិធានការឱ្យបានតឹងរ៉ឹង ឬកាត់ទោសទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមានរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ត្រូវតែបង្កើនទំនុកចិត្តពីសាធារណជនចំពោះមន្ត្រីមុខងារសាធាណៈ បន្តបង្ខិតសេវាសាធារណៈឱ្យទៅដល់ជិតប្រជាពលរដ្ឋ ពង្រឹងគុណភាពនិងប្រសិទ្ធភាពនៃការផ្ដល់សេវាជូនដល់មហាជន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បច្ចុប្បន្ន មានការជជែកវែកញែកគ្នា អំពីការព្រួយបារម្ភ និងមានការលើកឡើងអំពីការរអ៊ូរទាំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន អំពីការបាត់បង់ជំនឿចិត្តរបស់ពលរដ្ឋទៅលើមន្ត្រីមុខងារសាធារណៈដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា ត្រូវតែរកឱ្យឃើញនូវមូលហេតុដែលនាំទៅដល់ការបាត់បង់ជំនឿចិត្តនេះ ហើយដោះស្រាយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ ការបាត់បង់ជំនឿចិត្តពីសាធារណជនលើមន្ត្រីសាធារណៈ គឺជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំមួយ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវតែដោះស្រាយឱ្យបាន ព្រោះនៅពេលដែលប្រជាជនបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើមន្ត្រីមុខងារសាធារណៈ ការគាំទ្រចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងអាចថមថយចុះ ឬបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពរហូតដល់បាត់បង់ឱកាសនៅក្នុងការដឹកនាំរដ្ឋតែម្ដង។ បន្ថែមពីលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភាគួរតែជំរុញមន្ត្រីនិងសមាជិករបស់ខ្លួន ឱ្យអនុវត្តគោលនយោបាយដែលបានដាក់ចេញ ឱយដើរស្របគ្នាទៅនឹងបាវចនារបស់ខ្លួន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្លាយទៅជាកោសិកាដែលប្រកបដោយថាមភាព និងមានភាពខ្លាំង ក៏ដូចជាភាពធន់ឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្ដូរជាយថាហេតុណាមួយដែលអាចកើតមានឡើង៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 សីហា 2024 ម៉ោង 09:13 AM

ទស្សនទាន ជុំវិញការវិវត្តស្ថានការណ៍នយោបាយនៅក្នុងប្រទេសថៃ

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

នៅក្នុងរវាង២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រថៃ ដែលជាប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា មានការរំជើបរំជួល ផ្លាស់ប្ដូរ ក៏ដូចជារដ្ឋប្រហារជាដើម ជាច្រើនករណី។ ថ្មីៗនេះ មានការសម្រេចដកតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីពីលោក ស្រេដ្ឋា ថាវីស៊ីន ដោយសារហេតុផលតែងតាំងមន្ត្រីមិនស្របនឹងច្បាប់នៃព្រះរាជាណាចក្រថៃ និងមានការស្នើតែងតាំងបេក្ខភាពនាយរដ្ឋមន្ត្រីឡើងវិញ ដែលមានពីគណបក្សភឿថៃ គឺលោកស្រី ផៃថុងថាន ដែលជាកូនស្រីពៅរបស់លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលត្រូវបានគេធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៦។

លោកស្រី ផៃថុងថាន បានទទួលជោគជ័យនៅក្នុងការបោះឆ្នោតគាំទ្រពីសំណាក់សមាជិករដ្ឋសភាថៃ ឱ្យក្លាយជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រមទាំងទទួលបានត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រថៃ ត្រាស់បង្គាប់តែងតាំងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផ្លូវការរបស់ព្រះរាជាណាចក្រថៃផងដែរ។ លោកស្រី ផៃ ថុងថាន បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្ត្រីទីពីរ និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្មេងជាងគេរបស់ប្រទេសថៃនិងក្មេងជាងគេនៅក្នុងពិភពលោកក្នុងវ័យ ៣៨ឆ្នាំ ខណៈដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃជាស្ត្រីដំបូងគឺ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា ដែលជាប្អូនស្រីពៅរបស់លោក ថាក់ស៊ីន ដែលកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ត្រូវយោធាថៃធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ពីតំណែង។

ការប្រែប្រួលនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសថៃ បានចាប់ផ្ដើមកើតមានឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០០១ ឆ្នាំដែលលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា ជាបេក្ខភាពមកពីគណបក្សថៃរ៉ាត់ថៃ បានជាប់ឆ្នោតក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបង្កការប្រែប្រួលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងនយោបាយប្រទេសថៃ។ ក្រោមអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោក លោក ថាក់ស៊ីន បានបង្កើតគោលនយោបាយគាំពារអ្នកក្រ (Pro-poor policy) ដែលបង្កើតជាចរន្តសេដ្ឋកិច្ចថ្មីមួយ ធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសថៃបានស្ទុះងើបឡើង រួមទាំងការងើបផុតចេញពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីផងដែរ។ តាមរយៈគោលនយោបាយរបស់លោក ថាក់ស៊ីណូមិក (Thaksinomic) ដែលក្លាយជាទ្រឹស្ដីសម្រាប់ការដឹកនាំប្រទេសថៃនាពេលនោះ និងបានចែងអំពីគោលនយោបាយគាំពារអ្នកក្រ (Pro-poor policy)។ នៅមុនការដឹកនាំរបស់លោក ថាក់ស៊ីន គោលនយោបាយគាំពារអ្នកក្រនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយព្រះមហាក្សត្រថៃ ព្រះរាជារាម៉ាទី៩ គឺ ព្រះអង្គ ភូមិបុល អាឌុលយ៉ាដេត ដែលជាតួអង្គដ៏សំខាន់នៅក្នុងនយោបាយថៃ ប៉ុន្តែក្រោយលោក ថាក់ស៊ីន ឡើងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកក៏បានក្លាយជាតួអង្គសំខាន់មួយទៀតនៅក្នុងនយោបាយថៃ ជាហេតុធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋថៃនៅទូទាំងប្រទេស ពិសេសពលរដ្ឋថៃនៅតាមទីជនបទទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីគោលនយោបាយ គាំពារអ្នកក្រនេះ តាមរយៈការបង្កើតមូលនិធិភូមិ និងមូលនិធិផ្សេងៗទៀត ដើម្បីជំរុញកសិផលថៃឱ្យមានទីផ្សារ ជំរុញឱ្យប្រជាកសិករថៃ ទទួលបានជីវភាពធូរធារ។

គោលនយោបាយគាំពារប្រជាជនក្រីក្ររបស់លោក ថាក់ស៊ីន ត្រូវបានអនុវត្តប្រកបដោយភាពជោគជ័យ ជាហេតុធ្វើឱ្យប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកកើនឡើង ដែលនេះគឺជាហេតុផលនាំទៅដល់ការកើតឡើងនូវវិបត្តិនយោបាយ ដោយមានការប្រកួតប្រជែងប្រជាប្រិយភាពរវាងបរមរាជវាំងនិងត្រកូលលោក ថាក់ស៊ីន ហើយបញ្ហានេះបានបន្តជះឥទ្ធិពលរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ប្រជាប្រិយភាពតាមរយៈនយោបាយគាំពារប្រជាជនក្រីក្រ បានផ្ដល់នូវតួនាទីយ៉ាងសំខាន់របស់ត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត់ត្រានៅក្នុងនយោបាយថៃ ដែលប្រជាជនថៃភាគច្រើនគាំទ្រលោកថាក់ស៊ីន ហើយបើទោះជាលោកត្រូវបានគេធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅឆ្នាំ២០០៦ក្ដី ជាបន្តបន្ទាប់ត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត់ត្រាដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោត តែងតែទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាជន។

ជាក់ស្ដែងសាច់ញាតិបង្កើតនិងសាច់ថ្លៃរបស់ លោក ថាក់ស៊ីន ដែលបានជាប់ឆ្នោតជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃជាបន្តបន្ទាប់រួមមាន លោកស្រី យីងឡាក់ (ជាប្អូនស្រីពៅបង្កើតរបស់ លោក ថាក់ស៊ីន) លោក សាម៉ាក់ សុនដរ៉ាវេត (ជាបងថ្លៃរបស់ លោក ថាក់ស៊ីន) លោក ស៊ុមឆៃ វង់សុវ៉ាត (ជាប្អូនថ្លៃរបស់ លោក ថាក់ស៊ីន) និងចុងក្រោយនេះគឺលោកស្រី ផៃ ថុងថាន ដែលជាកូនស្រីពៅបង្កើតរបស់លោក ថាក់ស៊ីន ផ្ទាល់តែម្ដង។ ដូច្នេះហើយ ត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត់ត្រាបានដឹកនាំប្រទេសថៃ ក្នុងឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលសបញ្ជាក់ថា លោក ថាក់ស៊ីន ជាអ្នកនយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលមួយរូប បើទោះបីជាលោកមានទោសទណ្ឌ ឬត្រូវនិរទេសយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកមានយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយនៅក្នុងការរៀបចំឱ្យកូនស្រីរបស់លោក ទទួលបានលទ្ធភាពនៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេសថៃផងដែរ។ ពោលគឺ លោកបានរៀបចំសេនារីយ៉ូដ៏ល្អឥតខ្ចោះមួយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋថៃអាចទទួលយកបាន ព្រោះដ្បិតតែលោកស្រី ផៃ ថុងថាន ជាកូនស្រីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីទទួលបានការគាំទ្រពីសំណាក់ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត មានការផ្ដល់ទំនុកចិត្តតែងតាំងពីរដ្ឋសភា និងការប្រោសព្រះរាជទានតែងតាំងជាផ្លូវការ ដែលមិនមែនជាការស្នងតំណែងដោយត្រកូល គ្មានការបោះឆ្នោតតាមប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។

ប្រសិនបើគេពិនិត្យមើលស្ថានការណ៍នយោបាយថៃ និងស្ថានការណ៍នយោបាយរបស់កម្ពុជា គឺមានចំណុចដូចគ្នានិងមិនដូចគ្នា។ ចំណុចដូចគ្នានោះគឺ មានកូនរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស បន្តដឹកនាំ ប៉ុន្តែរបៀបនៃការចាត់ចែង ស្ថានភាពនយោបាយ និងលក្ខខណ្ឌច្បាប់មានលក្ខណៈខុសគ្នាផងដែរ។ សម្រាប់ប្រទេសថៃ គឺជាប្រទេសដែលមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងការរៀបចំតាក់តែងនិងអនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើងវិញជាញឹកញាប់ បើធៀបនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក ព្រោះនៅរៀងរាល់ពេលធ្វើរដ្ឋប្រហារម្ដងៗ គេឃើញតែងតែមានការរៀបចំតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី ដែលនេះជាបែបបទនៃគោលការណ៍ដឹកនាំរដ្ឋ។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ប្រទេសថៃនៅតែបន្តមានការអភិវឌ្ឍ ក៏ព្រោះតែប្រទេសថៃបានត្រៀមលក្ខណៈនៅក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរ ទទួលយកស្ថានការណ៍នៃការផ្លាស់ប្ដូរនយោបាយជានិច្ច ជាមួយនឹងស្ថានភាពសង្គមរឹងមាំ ក៏ដូចជាការយល់ដឹងច្រើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋថៃអំពីស្ថានភាពសង្គម ជាហេតុពុំបណ្ដាលឱ្យប្រទេសថៃជាប់គាំងនយោបាយ ឬឈានទៅដល់ការផ្ទុះសង្គ្រាមនោះឡើយ។ នៅពេលដែលស្ថានការណ៍នយោបាយប្រទេសមានភាពវឹកវរ ក្រុមយោធានៃប្រទេសនេះតែងតែចេញមុខមកធ្វើរដ្ឋប្រហារក្ដោបក្ដាប់អំណាចមួយរយៈពេល ដើម្បីគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ឱ្យស្ងប់ស្ងាត់ ហើយគេនឹងតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី ហើយប្រគល់ភារកិច្ចដឹកនាំប្រទេសទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលទទួលបានការគាំទ្រពីការបោះឆ្នោតជាអ្នកទទួលបន្ទុកជំនួសវិញ។ ហេតុនេះហើយ ទើបប្រទេសថៃនៅតែមានការរីកចម្រើន អាចទទួលបានទេសចរណ៍រាប់សិនលាននាក់ នៅមុនដំណាក់កាលរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយប្រទេសនានាលើពិភពលោកនៅតែស្គាល់ប្រទេសថៃ ដែលហាក់ខុសប្លែកពីប្រទេសកម្ពុជា ហើយនេះគឺជាចំណុចដែលកម្ពុជាគួរតែសិក្សាអំពីប្រទេសថៃ ដែលជាប្រទេសជិត និងជួបប្រទះវិបត្តិនយោបាយបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែនៅតែអាចបន្តផ្លាស់ប្ដូរការដឹកនាំ ដោយមិនជះឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ព្រមទាំងអាចធានាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងការរីកចម្រើនជាប្រចាំធ្ងន់ធ្ងរ ព្រមទាំងមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់។ កម្ពុជាគួរតែពិនិត្យមើលជាការពិសោធ និងជាការសិក្សាផងដែរ។

សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា មិនអាចអនុវត្តដូចប្រទេសថៃនោះទេ ដោយសារតែប្រទេសទាំងពីរ មានស្ថានភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមខុសប្លែកពីគ្នានៅចំណុចមួយចំនួន។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាគួរតែពង្រឹងរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋ ពង្រឹងប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋចាប់តាំងពីថ្នាក់ក្រោមជាតិដល់ថ្នាក់ជាតិ។ នៅពេលដែលប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋខ្លាំងហើយ នោះការផ្លាស់ប្ដូរមេដឹកនាំ ពុំមានបង្កការច្របូកច្របល់នៅក្នុងសង្គមឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កម្ពុជាត្រូវតែពង្រឹងសមត្ថភាពប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យមានភាពរឹងមា ទាំងចំណេះដឹងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ឱ្យស្របតាមសម័យកាល មានវិជ្ជាជីវៈក្នុងខ្លួនគ្រប់ៗគ្នា នោះការពិចារណាទៅលើស្ថានភាពសង្គមនិងនយោបាយពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ នឹងមានភាពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនិងល្អិតល្អន់ ហើយមិនអាចឈូឆរតាមការបញ្ចើចបញ្ចើរបស់អ្នកនយោបាយ ដែលអាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គមនោះឡើយ។ នេះគឺជាចំណុចដែលកម្ពុជាគួរតែចាប់ផ្ដើមធ្វើពីពេលនេះតទៅ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋមានភាពរឹងមាំ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានភាពរឹងមាំខាងចំណេះដឹង ជំនាញ និងមានគ្រឹះរឹងមាំនៅក្នុងវិស័យអប់រំ ដែលជាគោលការណ៍គ្រឹះរបស់ខ្លួន ត្រៀមលក្ខណៈនៅក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរជាប្រចាំ មិនព្រួយបារម្ភចំពោះការផ្លាស់ប្ដូរដោយសារតែមានការគិតគូរបានល្អិតល្អន់ និងពិចារណាបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 សីហា 2024 ម៉ោង 08:08 AM

ទង្វើជ្រុលនិយមក្នុងសង្គមនយោបាយកម្ពុជា តម្រូវឱ្យសមត្ថកិច្ចមានវិធីសាស្ត្រល្អៗដោះស្រាយ ដើម្បីធានាស្ថិរភាពសង្គម

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

នៅក្នុងសង្គមជាតិនីមួយៗ តែងតែមានក្រុមមនុស្សដែលមាននិន្នាការផ្សេងៗពីគ្នា ដែលក្នុងនោះ ដែលគេអាចបែងចែកបានទៅជា៣ប្រភេទគឺក្រុមឆ្វេងនិយម ក្រុមស្ដាំនិយម និងក្រុមកណ្ដាលនិយម ដែលក្រុមទាំង៣នេះ តែងតែមានការនិន្នាការប្រឆាំងគ្នាស្ទើតែនៅគ្រប់ករណី ឬគ្រប់ហេតុការណ៍ទាំងអស់នៅក្នុងសង្គមរាប់ចាប់តាំងពីក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងដំណើរការនៃសង្គម។

នៅក្នុងសច្ចភាពជាក់ស្ដែង នៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ពិសេសនៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ការអភិវឌ្ឍជាតិ ទាមទារឱ្យមានការចូលរួមពីក្រុមមនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម ពីគ្រប់និន្នាការទាំងអស់។ ទោះជាយ៉ាងណា ចរន្តជ្រុលនិយមដែលកើតចេញពីការប្រកាន់ជំហរ ឬនិន្នាការដាច់ខាតរបស់មនុស្សមួយក្រុមណាមួយនៅក្នុងសង្គម ក៏អាចរុញច្រានសង្គមឱ្យប្រាសចាកពីគន្លងអភិវឌ្ឍផងដែរ។

នៅក្នុងសង្គមនយោបាយកម្ពុជា សកម្មភាពភាពជ្រុលនិយមតែងតែឧស្សាហ៍ផ្ទុះឡើងជាញឹកញាប់ ស្តែងឡើងតាមឥរិយាបថ ៥យ៉ាងសំខាន់ៗ ដែលនាំទៅដល់ការលេចចេញឡើងនូវភាពជ្រុលនិយមមួយចំនួននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះគឺ ការប្រកាន់យកទស្សនៈអត្តនោម័តិហួសហេតុ, ឥរិយាបថដែលនាំទៅដល់វិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម, ឥរិយាបថដែលបំភ័ន្តការពិត បំប៉ោងបញ្ហាទៅជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ, ឥរិយាបថបំពានច្បាប់រដ្ឋ និងឥរិយាបថរើសអើងនិយម។

១- ការប្រកាន់យកទស្សនៈអត្តនោម័តិហួសហេតុ៖

ជាឥរិយាបថប្រកាន់យកនូវទស្សនៈអត្តនោម័តិ ដែលកំណត់ថា រាល់ទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួនសុទ្ធសឹងតែត្រឹមត្រូវ និងទាមទារឱ្យអ្នកដទៃធ្វើតាមទស្សនៈនោះ ហើយពួកគេយល់ថា មានតែការធ្វើតាមទស្សនៈរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួនទេ ដែលឥតខ្ចោះ រីកចម្រើន និងស្នេហាជាតិជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា ភាពត្រឹមត្រូវ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងដោយការគិតរបស់បុគ្គលតែមួយក្រុមឬមនុស្សភាគច្រើននោះទេ គឺអាស្រ័យនៅលើសច្ចភាពពិតប្រាកដ ហើយស្មារតីស្នេហាជាតិ គឺអាស្រ័យលើមនសិកាជាតិរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗជាមួយនឹងការស្ដែងឱ្យឃើញតាមរយៈការលះបង់ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ និងការចូលរួមចំណែកកសាងនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់ខ្លួន ពុំមែនអាស្រ័យទៅលើការដើរតាមទស្សនៈឬមនោគមវិជ្ជារបស់បុគ្គលឬក្រុមណាមួយឡើយ។

២- ឥរិយាបថដែលនាំទៅដល់វិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម៖

នៅពេលដែលគេព្យាយាមធ្វើអ្វីៗដើម្បីតែសម្រេចគោលដៅនយោបាយ ដោយមិនខ្វល់ពីវិបាកនៃអំពើរបស់ខ្លួន ឬបើទោះជាត្រូវធ្វើវិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ខ្លួនក្ដី នោះគឺជាឥរិយាបថដែលនាំទៅដល់គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គមជាតិមួយ តាមរយៈការបំផ្លិចបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម។ សកម្មភាពក្នុងរូបភាពដូចនេះ ទាមទារឱ្យមានការទប់ស្កាត់ជាបន្ទាន់ ចៀសវាងវិវត្តទៅជាវិបត្តិដែលឈានទៅបង្កមហន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ។

៣- ឥរិយាបថដែលបំភ័ន្តការពិត បំប៉ោងបញ្ហាទៅជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ៖

ជាឥរិយាបថជ្រុលនិយមដែលបង្កើតនូវព័ត៌មានមិនពិត បំភ្លៃការពិត បំប៉ោងបញ្ហា តាមរយៈការរៀបចំសេនារីយ៉ូដើម្បីបំផុសបំផុល ឬរៀបចំនូវមាតិកាផ្សេងៗដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ ក្នុងបំណងឈានទៅសម្រេចនូវគោលដៅដែលអ្នកបង្កើតចង់បាន។ ទាំងអស់នេះ គេអាចមើលឃើញកើតមានជាក់ស្ដែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តួយ៉ាងដូចជាការបំផុសបំផុលសាធារណៈមតិជាតិអំពីបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ បញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ឬការដុតរោលបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានធ្វើកន្លងមកជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ នៅពេលលើកឡើងដូច្នេះ ប្រហែលជាគេអាចនឹកស្រមៃដល់សកម្មភាពអវិជ្ជមានផ្សេងៗដែល ក្រុមអ្នកស្វែងរកចំណូលតាមអនឡាញ (MMO) មួយចំនួនបាននិងកំពុងធ្វើនាបច្ចុប្បន្ន ដោយបានបង្កការយល់ច្រឡំទ្រង់ទ្រាយធំពីសំណាក់មហាជន ដែលក្នុងនោះក៏មានបុគ្គលខ្លះ បានជឿជាក់តាមទាំងស្រុង រហូតដល់ករណីខ្លះ ពួកគេបានធ្វើសកម្មភាពដែលមានលក្ខណៈបំផ្លិចបំផ្លាញសង្គមខ្លួនឯងថែមទៀតផង។

៤- ឥរិយាបថបំពានច្បាប់រដ្ឋ៖

ដោយសារតែការមានទស្សនៈជ្រុលនិយមប្រឆាំងនឹងខ្លឹមសារច្បាប់ដែលមានជាធរមាន ទៅតាមហេតុផលយល់ឃើញផ្ទាល់របស់ខ្លួនឬក្រុមខ្លួន ក្រុមមនុស្សមួយចំនួនក៏អាចសម្រេចចិត្តបង្កជាបាតុភាពផ្សេងៗ បង្កើតទៅជាសកម្មភាពបំពានច្បាប់រដ្ឋ ហើយបង្កជាចលាចលនៅក្នុងសង្គមផងដែរ ដែលជួនកាលផលវិបាកនៃភាពជ្រុលនិយមនេះ ក៏អាចជះផលប៉ះពាល់ដល់ខ្លួនឯងនិងក្រុមគ្រួសារថែមទៀតផង។

៥- ឥរិយាបថរើសអើងនិយម៖

ជាឥរិយាបថដែលមនុស្សមួយក្រុមនៅក្នុងសង្កម មានការរើសអើងចំពោះក្រុមមនុស្សដទៃទៀតនៅក្នុងសង្គម ដោយសារតែទស្សនៈនយោបាយខុសគ្នា ឬកើតចេញពីការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាដើម។ ឥរិយាបថឬទស្សនៈរើសអើងនេះ អាចបង្កទៅជាកំហឹងគុំគួន ការបែងចែកក្រុមមនុស្សនៅក្នុងសង្គម និងរើសអើងគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាហេតុអាចនាំទៅដល់ការបែកបាក់នៅក្នុងសង្គម ការសម្រេចចិត្តខុសឆ្គង រហូតដល់អាចធ្វើឱ្យក្រុមមនុស្សណាមួយ ឈានទៅធ្វើសកម្មភាពល្មើសច្បាប់សង្គមថែមទៀតផង។ ទស្សនៈរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ អាចបង្កក្លាយទៅជាការស្អប់ខ្ពើមជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង រហូតដល់ជួនកាលចោទប្រកាន់ភាគីម្ខាងទៀតថា ក្បត់ជាតិ កាន់ជើង លើកជើង និងទ្រពងជាដើម។

ចំណែកឯការប្រកាន់ជាតិសាសន៍ជ្រុល ក៏ជាទង្វើជ្រុលនិយមមួយ ដែលអាចនាំមកនូវជំងឺជាតិនិយមជ្រុល ធ្វើឱ្យមនុស្សបាត់បង់នូវគតិបណ្ឌិត បាត់បង់ស្មារតីវិចារណញាណ ដែលអាចឈានទៅការបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងសង្គម ដោយសារតែអរិភាពនៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងជាដើម។

ជាក់ស្ដែងកន្លងទៅថ្មីៗនេះ នៅកម្ពុជា ដោយសារតែការរើសអើងជាតិសាសន៍ជ្រុលនិយម មានអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស បានបំផុសបំផុលការតវ៉ាជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលដកខេត្តទាំង៤ របស់ប្រទេសម្ពុជាចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ថែមទៅទៀត។ ទស្សនៈនេះពុំត្រឹមត្រូវទាល់តែសោះ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ជាប្រទេសនៅជាប់ខាងគ្នា គេមិនអាចលើកព្រំដែនចេញពីគ្នាបានឡើយ ហើយបើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រេចចិត្តស្របតាមទស្សនៈនេះ គឺមានតែប្រគល់ខេត្តទាំង៤នេះ ឱ្យវៀតណាមឬឡាវ ដោយទស្សនៈនេះ គឺជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងមួយនៃភាពជ្រុលនិយមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនតូច។

ភាពជ្រុលនិយមដូចបានលើកឡើងខាងលើនេះ មិនបានផ្ដល់ផលចំណេញដល់កម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែមានតែនាំផលវិបាកអវិជ្ជមានទៅវិញ ក៏ព្រោះតែអ្នកមាននិន្នាការស្អប់បរទេសជិតខាង ជានិច្ចកាល មិនបានព្យាយាមស្វែងយល់ ឬរៀនសូត្រអំពីបទពិសោធនៃជាតិសាសន៍ជិតខាងនោះទេ។ ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនដែលមាននិន្នាការជ្រុលនិយម ច្រើនតែយល់និងគិតដូច ពាក្យចាស់ដែលពោលថា "តែស្អប់ហើយ ដានជើងក៏មិនចង់ឃើញផង" ដែលនេះជាការខាតបង់ផលប្រយោជន៍របស់ខ្មែរ នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសជិតខាង ព្រោះគេមិនអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដោយបិទទ្វារប្រទេសលែងពាក់ព័ន្ធនឹងពិភពលោក ឬប្រទេសជាតិខាងបានឡើយ ហើយការមិនយល់ដឹងឬស្គាល់អំពីដៃគូរបស់ខ្លួន គឺជាកំហុសខាងយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ធំមួយនៅក្នុងបរិបទទំនាក់ទំនងនយោបាយការបរទេស។

តើធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីទប់ស្កាត់នូវសកម្មភាពជ្រុលនិយមទាំងអស់នេះ?

នៅចំពោះមុខការផ្ទុះឡើងនូវសកម្មភាពជ្រុលនិយមនៅក្នុងសង្គមជាតិមួយ ទាមទារឱ្យមានការចាត់វិធានការឆ្លើយតបដែលមានលក្ខណៈបន្ទាន់និងចាំបាច់ ពោលគឺការអនុវត្តវិធានការច្បាប់ដែលមានជាធរមាន ដើម្បីគ្រប់គ្រងសន្តិសុខសាធារណៈ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម។

ចំណែកឯវិធានការដែលមានប្រសិទ្ធភាពយូរអង្វែងនោះគឺការអប់រំ។ គេត្រូវតែបើកទូលាយឱ្យមានការអប់រំ ស្វែងយល់អំពីសច្ចភាពសង្គម នយោបាយ និងប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ ក៏ដូចជាប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោកឱ្យបានទូលំទូលាយ។ នៅពេលដែលពលរដ្ឋនៃសង្គមជាតិមួយមានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ គេអាចសម្រេចចិត្តប្រកបដោយវិចារណាញាណ ពិចារណាបានវែងឆ្ងាយ មុននឹងធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលអាចជះឥទ្ធិពលទៅដល់សង្គម និងជះឥទ្ធិពលត្រឡប់មកខ្លួនឯងនិងគ្រួសារវិញ។ រដ្ឋត្រូវតែបន្តជំរុញនូវកម្មវិធីរៀនពេញមួយជីវិត (Long Life Learning) ដើម្បីជំរុញពលរដ្ឋឱ្យទទួលយកនូវទម្លាប់អានសៀវភៅ មានទម្លាប់តែងនិពន្ធអត្ថបទដែលមានគុណតម្លៃសម្រាប់ជាតិជាប្រចាំ និងការពង្រីកចំណេះដឹងសង្គមឱ្យបានជ្រៅជ្រះ។ នៅពេលនោះ គេនឹងអាចកាត់បន្ថយផ្នត់គំនិតសួនតួនិយម អត្តនោម័តនិយម ព្រមទាំងអាចបើកចិត្តគំនិតឱ្យបានទូលាយ ទទួលយកចំណេះដឹងជាច្រើនផ្សេងទៀតពីប្រភពផ្សេងៗ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលបច្ចុប្បន្នមានលក្ខណៈសម្បូរបែប ត្រូវចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការផ្សព្វផ្សាយមាតិកាអប់រំដែលមានសារៈប្រយោជន៍ និងមានគុណតម្លៃនៅក្នុងន័យស្ថាបនា ដើម្បីជំរុញទឹកចិត្តមនសិកាជាតិ ស្មារតីចូលរួមកសាងប្រទេសជាតិ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកទឹកចិត្តប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាប្រពៃណីដូចជាទូរទស្សន៍ វិទ្យុ កាសែតឱ្យធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាជំរុញឱ្យមានការផលិតនូវមាតិកាព័ត៌មានខ្លីៗ ប្រកបដោយអត្ថន័យ និងមានខ្លឹមសារងាយស្រួលស្វែងយល់ដឹង ព្រមទាំងមានលក្ខណៈលឿនរហ័ស ផ្សព្វផ្សាយទៅឱ្យដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសយុវជន។ លើសពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ពុំគួរមើលរំលងនូវក្រុមអ្នកស្វែងរកចំណូលតាមអនឡាញ (MMO) មួយចំនួន ដែលបង្កើតមាតិកាផ្សព្វផ្សាយដែលបង្កផលប៉ះបាល់អវិជ្ជមានដល់សង្គមផងដែរ។

បន្ថែមពីនេះ បុគ្គលសាធារណៈឬអ្នកមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងសង្គម ត្រូវតែចូលរួមផ្សព្វផ្សាយទង្វើនិងសកម្មភាពទាំងឡាយណា ដែលនាំទៅដល់វឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពនៃសង្គម ចៀសវាងការរួមចំណែកបន្ថែមនៅក្នុងការជំរុញភាពជ្រុលនិយមនៅក្នុងសង្គម ព្រោះបុគ្គលគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គម សុទ្ធសឹងតែមានភារកិច្ច នៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជ្រោមជ្រែងវឌ្ឍនភាពសង្គមជាតិរបស់ខ្លួន។

លើសពីនេះ រដ្ឋត្រូវតែទប់ស្កាត់និងកាត់បន្ថយការផ្សព្វផ្សាយឬបង្ហោះរូបភាព/ខ្លឹមសារទាំងឡាយណា ដែលបង្ហាញអំពីវិសមភាពសង្គមពីសំណាក់មន្ត្រីរាជការជាន់ខ្ពស់ ដែលតែងតែបង្ហាញអំពីភាពថ្កុំថ្កើង និងហ៊ឺហាររបស់ខ្លួន ដែលអាចឈានទៅដល់ការមើលឃើញពីគម្លាតដ៏ធំ ទាញឱ្យមានការប្រៀបធៀបក្នុងលក្ខណៈអវិជ្ជមានផ្សេងៗ ក្នុងពេលដែលសង្គមកម្ពុជាកំពុងជួបប្រទះនឹងវិសមភាពសង្គម និងញាំញីដោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសាកល ក៏ដូចជាបញ្ហាសង្គមផ្សេងៗដែលកំពុងកើតមានឡើង៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 20 សីហា 2024 ម៉ោង 03:23 PM

ការរំសាយបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ជាការបរាជ័យក្រុមអ្នកប្រឆាំងសារជាថ្មី ដែលតែងប្រើរបៀបវារៈនយោបាយដុតរោលជាតិកម្ពុជា

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

គម្រោងធ្វើបាតុកម្មរបស់ក្រុមនយោបាយមួយ ដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដកចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលគ្រោងរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ត្រូវបានរំសាយចោលវិញ ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានត្រៀមលក្ខណៈឆ្លើយតបទៅនឹងការរៀបចំបាតុកម្មដោយខុសច្បាប់ ហើយអ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចាត់វិធានការទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ជាធរមានរបស់កម្ពុជា។

គម្រោងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) ដែលបំផុសបំផុល ដោយយកចរន្តជាតិនិយមជ្រុលនៅកម្ពុជាជាមូលដ្ឋាននោះ ត្រូវបានប្រកាសរំសាយទៅវិញដោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស។ គេអាចមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា គម្រោងបាតុកម្មនេះ បានបរាជ័យទៅវិញ ក៏ព្រោះតែគម្រោងនេះជាការយកលេសជាតិនិយមធ្វើជាស្លាកពាំងនៅពីមុខ ជាមួយនឹងការគិតបែបស្រមើលស្រមៃ និងគ្មានមូលដ្ឋានយល់ដឹងប្រាកដនិយមអំពីកិច្ចការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ មានន័យថា អ្នករៀបចំគម្រោងបាតុកម្មខាងលើមិនបានយល់ច្បាស់ពីទម្រង់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះឡើយ ហើយបានបញ្ឆេះរឿងនេះឡើង ក្នុងគោលបំណងដើម្បីតែទាញប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់ក្រុមរបស់ខ្លួន សម្រាប់មេដឹកនាំនៅក្រៅស្រុករបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។

ការប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ខាងលើនេះ គ្រាន់តែជាសេណារីយ៉ូមួយ របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ក្នុងគោលដៅឆ្កឹះឆ្កៀលនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ដោយពួកគេបានព្យាយាមដុតរោលចរន្តជាតិនិយមជ្រុលនៅកម្ពុជាឱ្យផ្ទុះឡើង ដើម្បីប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈការបំភ័ន្តសាធារណៈមតិថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រេចចិត្តចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ គឺជាការកាត់ដីខេត្តទាំង៤ទៅឱ្យប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណា ផែនការដែលរៀបចំឡើងដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានមិនប្រាកដនិយមនេះ ពុំទទួលបានជោគជ័យនោះទេ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមិនបានជឿទៅតាមការញុះញង់ និងបំភ័ន្តរឿងហេតុពីសំណាក់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងទាំងនោះឡើយ។

បរាជ័យនៃគម្រោងរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានបង្ហាញឱ្យគេឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា៖

១. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ពុំយល់ទាល់តែសោះ អំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម(CLV-DTA) ដែលជាការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជាផ្ទាល់នាឆ្នាំ១៩៩៩

២. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ពិតជាពុំបានយល់ដឹងសោះឡើយ អំពីក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសមួយនិងប្រទេសមួយ

៣. ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស មិនយល់អំពីស្ថានភាពនៃនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

៤. ក្បាលនិងកន្ទុយរវាងក្រុមប្រឆាំងក្រៅស្រុក និង អ្នកប្រឆាំងក្នុងស្រុកសម្លឹងឃើញផលប្រយោជន៍ផ្សេងគ្នា

៥. បាត់បង់ភាពជឿជាក់លើសមត្ថភាពលើមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន ដោយសារកុហកហើយកុហកទៀត ថែមទាំងប្រើប្រាស់សកម្មជនខ្លួនជាខែលនយោបាយស្វែងរកភាគលាភនយោបាយ។

ចំណុចទាំង៥នេះ គឺជាហេតុផលចម្បងបណ្ដាលឱ្យគម្រោងធ្វើបាតុកម្មដែលរៀបចំឡើងដើម្បីជាការបំផុសបំផុលសាធារណៈមតិជាតិ ត្រូវបរាជ័យទៅវិញ ដោយមិនអាចលេចចេញជារូបរាង តាមមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំងឡើយ។

សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល មានកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងការថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្តិសុខប្រទេសជាតិ ដើម្បីបន្តដំណើរការអភិវឌ្ឍជាតិបន្តទៀត ហើយការដែលស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនចេញពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម(CLV-DTA) គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវទាល់តែសោះ ព្រោះថា តើគេត្រូវឱ្យកម្ពុជាដកខ្លួនចេញពីការអភិវឌ្ឍយ៉ាងដូចម្ដេច? បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដកខ្លួនចេញពីការអភិវឌ្ឍ នោះមានន័យថា រាជរដ្ឋាភិបាលបន្តទុកឱ្យកម្ពុជារស់នៅតែក្នុងភាពក្រីក្រជានិច្ច ហើយកម្ពុជាពិតជាមិនអាចអភិវឌ្ឍទៅតាមតំបន់ផ្សេងៗគ្នាបានទេ។

នៅក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ទាមទារឱ្យអ្នកនយោបាយស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ថា ខេត្តនិងតំបន់ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន សុទ្ធសឹងតែទាមទារឱ្យមានការអភិវឌ្ឍដោយឈរលើមូលដ្ឋានកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាមួយប្រទេសជិតខាង ដើម្បីធានាបាននូវព្រំដែនសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍ជាប្រក្រតី។ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងផ្សេងទៀត ខេត្តនិងតំបន់របស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ត្រូវតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នានឹងថៃ បើទោះជាកន្លងទៅមានបញ្ហាជម្លោះនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ប៉ុន្តែនៅក្នុងតំបន់ផ្សេងៗទៀត ត្រូវតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នា ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ ដោយភាគីថៃអភិវឌ្ឍខេត្តនិងតំបន់នៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន ហើយចំណែកឯកម្ពុជាក៏ត្រូវការអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តនិងតំបន់នៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួនដែរ ដែលកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាមួយប្រទេសជិតខាងរួមមានដូចជា ការរួមគ្នាបង្ក្រាបបទល្មើសឆ្លងកាត់ព្រំដែន ការដោះដូរទំនិញ ការសម្របសម្រួលការដឹកជញ្ជូន ការផ្ដល់សេវាចាំបាច់នានា ដូចជាការសម្របសម្រួលនីតិវិធីតាមព្រំដែនជាដើម។ រីឯខេត្តនិងតំបន់របស់កម្ពុជាដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសឡាវ និងប្រទេសវៀតណាមក៏ត្រូវធ្វើឡើងដូចគ្នានេះផងដែរ។

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង គឺជាតម្រូវការចាំបាច់មិនអាចខ្វះបានរបស់ប្រទេសជាតិនីមួយៗ ព្រោះយើងមិនអាចដកឬលើកព្រំដែនចេញពីប្រទេសជិតខាងជាប់ព្រំដែនគ្នាទេ។ ដូច្នេះហើយ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺជារឿងមិនអាចខ្វះបានឡើយ ដើម្បីបំពេញបន្ថែមគ្នាទៅវិញទៅមក។ ប្រសិនបើកម្ពុជាអភិវឌ្ឍតែម្នាក់ឯង ហើយប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាមិនអភិវឌ្ឍខេត្តនិងតំបន់នៅតាមព្រំដែននោះ តើប្រជាពលរដ្ឋទាំងសងខាងអាចដោះដូរទំនិញ និងមានការដោះដូរផ្សេងទៀតយ៉ាងដូចម្ដេច? ពោលគឺគ្មានការរីកចម្រើន ហើយតំបន់ព្រំដែននឹងក្លាយទៅជាទីដាច់ស្រយាល ដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសបទល្មើសឆ្លងកាត់ព្រំដែនជាដើម។

ហេតុនេះហើយ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ក៏ដូចជាអ្នកនយោបាយត្រូវតែព្យាយាមស្វះស្វែងយល់អំពីដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ជៀសវាងការសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយ ឬចូលរួមនៅក្នុងការតវ៉ាផ្សេងៗទៅតាមតែការឆ្កឹះឆ្កៀលរបស់អ្នកនយោបាយ ហើយបញ្ឆេះទៅជាកំហឹងជាតិនិយមជ្រុល ដែលដុតរោលស្ថានការណ៍សង្គមដូចករណីខាងលើនេះ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បើសិនជាគេពិនិត្យមើលសារបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅស្រុក គេតែងតែមានសារនយោបាយរបៀបបញ្ឆេះ ដុតរោលនូវកំហឹងក្រុមជាតិនិយមជ្រុល ដែលមិនទទួលបានព័ត៌មានដឹងជាក់លាក់ ខ្វះចំណេះដឹងទៅលើកិច្ចការអន្តរជាតិនិងកិច្ចការនយោបាយប្រាកដប្រជា ដែលអាចងាយនឹងលង់ជឿតាមឧបាយកលរបស់ក្រុមខ្លួន ដោយគេតែងតែបានព្យាយាមប្រើសារនយោបាយទាំងនេះ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងក្រុមរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ពោល ជានិច្ចកាល ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក្រៅស្រុក តែងតែប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយបែបនេះ ដូចជាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ ដែលលោក បានប្រកាសអំពីការធ្វើដំណើរត្រឡប់ចូលស្រុករបស់លោក សម រង្សី ហើយយើងឃើញមានជាហូរហែរផ្សេងទៀតដូចជា កម្មវិធីហូបអំបុក មានកម្មវិធីហូបនំបញ្ចុក ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងលោក សម រង្ស៊ី។ ចំណែកឯលើកនេះ ក៏ដូចគ្នាដែរ គឺចរន្តប្រឆាំងនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ក៏កើតចេញពីការបំផុសបំផុលពីសំណាក់ក្រុមរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែរ។

ដូច្នេះ ទាំងនេះជាចេតនារបស់លោក សម រង្ស៊ី និងក្រុមខ្លួន ដែលតែងតែធ្វើជាដដែលៗ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែដកស្រង់ពិសោធន៍ពីរឿងដែលធ្លាប់កើតមានឡើងទាំងអស់នេះ ដើម្បីបញ្ចៀសបញ្ហាដែលអាចកើតមានស្រដៀងគ្នានេះនាពេលអនាគត។ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាលពុំគួរខ្លាចនឹងការញុះញង់របស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងខ្លាំងពេកនោះទេ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលអាចពង្រឹងភាពខ្លាំងខាងក្នុងប្រទេសរួចស្រេចទៅហើយនោះ។

ជារួម សារនយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំងគឺជាសារដែលមានលក្ខណៈដុតរោលបញ្ឆេះ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលមានភាពចាំបាច់ត្រូវតែគ្រប់គ្រងនិងទប់ទល់នឹងស្ថានការណ៍ តាមរយៈបុរេសកម្មរបស់ខ្លួននៅក្នុងការត្រៀមលក្ខណៈទុកជាមុននៅក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីធានាសុខសុវត្ថិភាព សន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គមជាតិ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេស។

លើសពីនេះ អ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើនាពេលនេះគឺ ការកែទម្រង់ស៊ីជម្រៅប្រកបដោយភាពប្រាកដនិយមច្បាស់លាស់ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមប្រកបដោយថាមភាព។ ពោលគឺ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ មើលឃើញជាក់ច្បាស់អំពីសមិទ្ធផលនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ពិតជាពិបាកនៅក្នុងការបំផុសបំផុលចរន្តប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ព្រោះតែប្រជាពលរដ្ឋបានជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនបានបោះឆ្នោតគាំទ្រ។

ស្របគ្នាជាមួយនឹងកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវតែពង្រឹងប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលដឹកនាំ និងការដឹកនាំរដ្ឋ ដើម្បីឱ្យមានភាពស៊ាំ និងភាពខ្លាំងរបស់រដ្ឋ ក៏ដូចជារដ្ឋបាលដែនដីទាំងអស់ ដើម្បីទប់នឹងស្ថានការណ៍នានា ដែលមិនត្រឹមតែជាមួយនឹងបាតុកម្មនោះទេ តែជាមួយនឹងការវិវត្តលឿនរហ័សរបស់ពិភពលោកផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 19 សីហា 2024 ម៉ោង 11:28 AM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញជួបពិភាក្សាការងារជាមួយអនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលផ្លាស់ប្តូរ និងសហប្រតិបត្តិការភាសាចិន ភាសាបរទេស នៃក្រសួងអប់រំសាធារណចិន

(រដ្ឋធានីប៉េកាំង)៖ នៅរសៀលថ្ងៃសុក្រ ១២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានជួបជាមួយអនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលផ្លាស់ប្តូរ និងសហប្រតិបត្តិការភាសាចិន ភាសាបរទេស នៃក្រសួងអប់រំសាធារណចិន នៅរដ្ឋធានីប៉េកាំង។

ក្នុងជំនួបពិភាក្សាការងារនាឱកាសនេះ ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាទៅលើ៖

១- ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ទៅលើការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀនភាសាចិននៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

២- ការបញ្ជូនគ្រូបង្រៀនភាសាចិនឯកទេស និងគ្រូស្ម័គ្រចិត្តជនជាតិចិនកម្រិតខ្ពស់ ឱ្យមកបម្រើការងារនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

៣- ការបន្តផ្តល់អាហារូបករណ៍ជូននិស្សិតកម្ពុជា ពិសេសលើជំនាញគរុកោសល្យភាសាចិន

៤- ការជំរុញទៅដល់ការផ្តល់អាទិភាពការងារជាគ្រូបង្រៀនភាសាចិន ជូនដល់និស្សិតដែលបានសិក្សានៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 04:35 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់សាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង ( Beijing Normal University) នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១២ កើត ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ​ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់កាន់សាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង ( Beijing Normal University) និងជជែកពិភាក្សាគ្នានៅក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិរវាងស្ថាប័នទាំងពីរ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យគរុកោសល្យប៉េកាំង។

ជាលទ្ធផល ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នានៅក្នុងសិក្សាលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើ ៣ចំណុចគឺ៖

១- ការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀនភាសាចិនកម្រិតខ្ពស់

២- ការបញ្ជូនគ្រូបង្រៀនភាសាចិនកម្រិតខ្ពស់មកបម្រើការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

៣- ការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើគម្រោងដែលមានទិសដៅរួមគ្នា ពាក់ព័ន្ធនឹងការអប់រំភាសាចិន វប្បធម៌ មនុស្សសាស្រ្ត និងការអភិរក្សសត្វព្រៃជាដើម៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 04:26 PM

កម្ពុជាជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិដែលយើងជាជនជាតិខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវជ្រោមជ្រែងនិងការពារ

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

ក្នុងរយៈពេលប្រមាណ១ខែកន្លងទៅនេះ តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានក្លាយទៅជាប្រធានបទក្ដៅសម្រាប់ការជជែកវែកញែកជាបន្តបន្ទាប់ នៅក្នុង​ចំណោម​ស្រទាប់​មហាជន ដោយក្រោយពីប្រធានរដ្ឋវៀតណាម បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជានៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ហើយបានស្នើឱ្យកម្ពុជាពន្លឿនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង៣ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ការចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ទុះឡើង ដោយចាប់ផ្ដើមចេញពីការលើកឡើងរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅបរទេស រហូតដល់មានការបំផុសបំផុលថា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់​បង់​ទឹក​ដីទាំង៤ខេត្តទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ថែមទៀតផង។ បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម នេះបានក្លាយទៅជាប្រធានបទក្ដៅនៅក្នុងការ​ជជែក​ដេញ​ដោល និងចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រហូតដល់មានការគ្រោងរៀបចំធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិនេះថែមទៀតផង បើទោះបីជាមានការបកស្រាយពីសំណាក់ប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចនិងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងណាក្ដី។

ការផ្ទុះប្រតិកម្ម និងការដាក់មន្ទិលសង្ស័យអំពីការបាត់បង់ទឹកដីទៅ​កាន់ប្រទេសវៀតណាម ដែលកើតឡើងក្រោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅបរទេសចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាលនេះ ប្រហែលជាបណ្ដាលពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែមានការដិតដាមនៅឡើយនឹងព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលធ្លាប់កើតមានឡើងរួចមកហើយនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៦ ដែលកម្ពុជាត្រូវបាត់បង់ខេត្តជាច្រើននៅភាគខាង​កើត ក្នុងតំបន់ដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គទៅកាន់ប្រទេសអណ្ណាម ដែល​បច្ចុប្បន្នជាប្រទេសវៀតណាម។ ទោះយ៉ាងណា ប្រវត្តិសាស្ត្រគឺជាបទពិសោធដែលត្រូវចងចាំ ហើយត្រូវព្យាយាមបញ្ចៀស ឱ្យបាននូវការដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រច្រំដែល ប៉ុន្តែគេមិនត្រូវឱ្យបទពិសោធប្រវត្តិសាស្ត្រនៅតែតាមលងបន្លាចរហូតដល់ខ្មែរខ្លាចរអារទំនាក់ទំនងជាប្រទេសជិតខាង ឬលែងហ៊ានធ្វើអ្វីទាំងអស់ សូម្បីតែអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិខ្លួននោះទេ ព្រោះគេមិនអាចលើកព្រំដែនកម្ពុជាចេញពីប្រទេសជិតខាងបាននោះឡើយ ហើយអ្វីដែលត្រូវធ្វើគឺការរក្សាទំនាក់ទំនង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ និងការអភិវឌ្ឍតំបន់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនឱ្យក្លាយទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ មានហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តគ្រប់គ្រាន់ មានប្រជាជនរស់នៅ ទើបអាចថែរក្សាការពារព្រំដែនបានរឹងមាំជាងការទុកតំបន់ព្រំដែនឱ្យក្លាយទៅជាទីជនបទដាច់ស្រយាលគ្មានអ្នកទៅដល់។

ជាមួយគ្នានេះ គេត្រូវទទួលស្គាល់ថា របាយនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេស​ជាតិ​នីមួយៗ មិនអាចកើតមានឡើងស្មើៗគ្នានៅគ្រប់រាជធានី ខេត្ត និងតំបន់បានឡើយ អាស្រ័យដោយកត្តាភូមិសាស្ត្រ ប្រជាសាស្ត្រ ធនធានមនុស្ស និងសក្ដានុពលនៃទីកន្លែងនីមួយៗជាដើម។ ហេតុនេះហើយ ភាពចាំបាច់ក៏ដូចជាវិធីសាស្ត្រនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍទីតាំងឬតំបន់នីមួយៗមិនដូចគ្នានោះឡើយ។ ជាក់ស្ដែង ខេត្តទាំង៤របស់កម្ពុជាដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម គឺដោយយោងទៅលើហេតុផលសំខាន់ៗដូចជា ការតភ្ជាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធជាមួយប្រទេសជិតខាង ការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីទៅវិញទៅមកនៅទីតាំងដែលប្រទេសនីមួយៗមានកង្វះ​ខាត ការបង្កើតឱកាសទទួលបានសេវាចាំបាច់ផ្សេងៗដូចជា សេវាសុខាភិបាលនិងការអប់រំ ពិសេសសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ជាមួយគ្នានេះ ការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំង​៤​របស់​កម្ពុជានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ គឺជាការសម្រួលការតភ្ជាប់ទៅច្រកសម្រាប់ការនាំចេញតាមរយៈកំពង់ផែវៀតណាមដែលនៅជាប់សមុទ្រ ដែលការនាំផលិតផលរបស់កម្ពុជានៅក្នុងខេត្តទាំង៤ទៅតាមច្រកនេះ មាន​ផល​ចំណេញ​ជាងការដឹកជញ្ជូនមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ រួចទើបសំដៅបន្តឆ្ពោះទៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុឬកំពង់​ផែ​សមុទ្រ​ផ្សេងៗរបស់កម្ពុជា។

ទោះជាយ៉ាងណា បើតាមទស្សនៈដែលអះអាងអំពីព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ខេត្តទាំង៤នេះទៅប្រទេសវៀតណាម បានលើកឡើងថា ការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំង៤នៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ គឺជាមហិច្ឆតាដែលប្រទេសវៀតណាម មានបំណង​លេបយកខេត្តទាំង៤នេះ ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងអ្វីដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសបានហៅថា “តំបន់ឥណ្ឌូចិនតូច”។ នៅត្រង់ចំណុចនេះគេគួរពិចារណាថា តើក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ខេត្ត​ទាំង​៤​របស់​ប្រទេសកម្ពុជាមានការប្រែប្រួលស្ថានភាពយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងស្ថានភាពនៅមុនការដាក់បញ្ចូលខេត្តទាំងនេះ ទៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នៅឆ្នាំ១៩៩៩។ តើមានរចនាសម្ព័ន្ធចាត់តាំងរដ្ឋបាលរបស់វៀតណាម នៅលើទឹកដីខេត្តទាំង៤នេះដែរឬទេ? តើមានវត្តមានកងទ័ពវៀតណាមចូលមកក្នុងខេត្តទាំង​៤​នេះ​ឬយ៉ាងណា? ឬតើមានការរំកិលបង្គោលព្រំដែន​កម្ពុជា-វៀតណាម ចូលមកក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាដែរឬទេ? សំណួរទាំងពីរនេះ ប្រហែលជាមានតែប្រជាជន និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់កម្ពុជា ដែលរស់នៅក្នុងខេត្តទាំង៤ និងឈរជើងការពារនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមទេ ដែលអាចឆ្លើយតបបានជាក់ច្បាស់ជាងអ្នកណាទាំងអស់។ ទោះជាយ៉ាងណា ការលើកឡើងឆ្លើយតបរបស់ប្រជាជន និងកងកម្លាំងប្រដាប់​អាវុធ​របស់​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តទាំងនោះ ក៏អាចនឹងត្រូវបានទាត់ចោលដោយអ្នកនយោបាយប្រឆាំងថែមទៀតផង ព្រោះគេនឹងលើកឡើងថាជាការរៀបចំរបស់រដ្ឋាភិបាល។ បើទោះជាបែបនេះក្ដី ចម្ងល់ទាំងអស់នេះគួរតែមានការបកស្រាយនិងបង្ហាញឱ្យមហាជនបាន​ដឹង​ជាក់ច្បាស់ និងមើល​ឃើញពិតប្រាកដ ដើម្បីស្រាយចម្ងល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបកស្រាយឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់នានា។ ដូច្នេះ តើគួរតែធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីអាចផ្ទៀងផ្ទាត់និងដឹងច្បាស់ការពិតអំពីបញ្ហាទាំងនេះ?

នៅក្នុងនាមជាអ្នកតំណាង និងជាអាណាព្យាបាលប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំង​ប្រទេស រាជរដ្ឋាភិបាលមានភារកិច្ចនៅក្នុងការពន្យល់បក​ស្រាយ និងបង្ហាញទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ នូវរាល់ចម្ងល់ និងការចោទប្រកាន់នានា ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យ ឯក​រាជ្យ និងបូរណភាពទឹកដី។ ថ្វីដ្បិតតែហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមព្រំដែន ពុំទាន់បានអភិវឌ្ឍឱ្យបានពេញលេញ និងងាយស្រួលដល់ការធ្វើដំណើរនៅឡើយ ប៉ុន្តែការបើកទូលាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើ​ដំណើរ​ទៅកាន់តំបន់បង្គោលព្រំដែន ពិសេសនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ដែលកំពុងរងការចោទប្រកាន់នោះ គឺជាការបង្ហាញសុចរិតភាពរបស់រាជ​រដ្ឋាភិបាល និងជាការលាងមន្ទិលសង្ស័យឱ្យបានកាន់តែច្បាស់​លាស់​ដល់មហាជន ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង។ បន្ថែមពីលើការបើកទូលាយដូចនេះ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែលើកទឹកចិត្ត ឬអាចឈានទៅរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ពិសេសយុវជន ឱ្យទៅពិនិត្យមើលនិងស្វែងយល់អំពីតំបន់ព្រំដែន ដោយរដ្ឋជាអ្នករ៉ាប់រងលើការចំណាយ ដើម្បីលុបបំបាត់ការសង្ស័យ លាតត្រដាងការពិត និងឈានទៅបន្សាបការចោទប្រកាន់នានាពីសំណាក់អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំងពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែន។ ជាមួយគ្នានេះ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយអំពីស្ថានភាពនៃការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ ពិសេសនៅតាមបណ្ដោយតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក៏ដូចជាលើកទឹកចិត្តដល់ការធ្វើដំណើរទៅលេងកម្សាន្តនៅតាមបណ្ដាខេត្តទាំងនោះ ដើម្បីឱ្យមហាជនអាចស្វែងយល់ និងមើលឃើញអំពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៃខេត្តទាំងនោះ បញ្ចៀសបាននូវការស្រមើលស្រមៃឃើញទិដ្ឋភាពនៃខេត្តទាំងនេះ ទៅតាមការចោទប្រកាន់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ បន្ថែមពីលើនេះ ការបន្តនិងពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៅតាមបណ្ដោយតំបន់ព្រំដែន គឺជាកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបន្តយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីបង្ហាញពីការប្ដេជ្ញាចិត្តនិងជាការពង្រឹងការការពារអធិបតេយ្យប្រទេស តាមរយៈការបង្កលទ្ធភាពងាយស្រួល ព្រមទាំងជំរុញឱ្យប្រជាជនទៅតាំងទីលំនៅ និងសាងសង់ភូមិឋាននៅតំបន់ព្រំដែន ពោលគឺជាការយកប្រជាជនធ្វើជារបងការពារព្រំដែន ព្រោះគេមិនអាចបញ្ជូនកងទ័ពឱ្យចល័តល្បាតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនគ្រប់ពេលវេលានោះទេ (លើកលែងតែមានការប្រឈមឬប៉ះទង្គិច ឬការប្រុងជើងការនៅក្នុងសង្គ្រាមណាមួយរវាងប្រទេសជិតខាង)។ ការធ្វើដូច្នេះ ប្រជាជនដែលរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនគឺជាអ្នកតាមដាន ជាអ្នកឃ្លាំមើល និងអាចរាយការណ៍ពីស្ថានភាពនៅតាមព្រំដែនរបស់កម្ពុជា ហើយនៅពេលដែលមានផ្លូវថ្នល់ ភូមិឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគាំទ្រនានាគ្រប់គ្រាន់ ការធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ព្រំដែន លែងជាការលំបាកទៀតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅពេលដែលមានចម្ងល់ឬមន្ទិលពីបញ្ហាព្រំដែនទៀតហើយ។ ចំណែកឯបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ក៏នឹងលែងជារឿងនិទាន ឬជាអាថ៌កំបាំង ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងអាចយកធ្វើជាលេសប្រើប្រាស់ ដើម្បីវាយប្រហារ ឬចោទ​ប្រកាន់​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៀតឡើយ។

លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្ហាញឆន្ទៈនៅក្នុងពង្រឹងការអនុវត្តវិធានការច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងនិងម៉ឺងម៉ាត់បន្ថែមទៀត ចំពោះ​ការហូរចូលនៃជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលជាប្រធានបទក្ដៅ ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងតែងតែយកមកវាយប្រហារនិងចោទប្រកាន់លើរាជរដ្ឋាភិបាល ពិសេសនៅ​ក្នុង​បណ្ដាខេត្តទាំង៤ខាងលើ ព្រោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ក៏ត្រូវបានអ្នកនយោបាយប្រឆាំងចោទប្រកាន់ផងដែរថា ជាការសម្រួលដល់ការបញ្ចូលដោយសេរីនូវជនជាតិវៀតណាមនៅតាមព្រំដែនក្នុងខេត្តទាំង៤ឱ្យចូលមកក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅក្នុងតំបន់ដីសម្បទានដែលផ្ដល់ដល់ក្រុម​ហ៊ុនវៀតណាម។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការពង្រឹងវិធានការអន្តោប្រវេសន៍នេះ មិនមែនមានន័យថាជាការរើសអើងនោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាអនុវត្តច្បាប់មានជាធរមានសុទ្ធសាធ ដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយក៏ជាការបង្ហាញនូវភាពស្អាតស្អំមួយបន្ថែមទៀត ឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងន័យនយោបាយ។

ជាការពិតណាស់ ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបដែលមានប្រភពកំណើតចេញពីទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ពិតសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកសមានចិត្តចំពោះប្រទេសកំណើត មានស្មារតីស្នេហាជាតិ ស្រឡាញ់មាតុប្រទេសរបស់ខ្លួនទៅតាមកម្រិតនិងមនោសញ្ចេតនារៀងៗខ្លួន។ ហេតុនេះហើយ ពាក្យ «ជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ» យើងតែងតែឭពាក្យទាំងអស់នេះស្ទើរតែនៅគ្រប់សម័យកាលនៃប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅពេលដែលអ្នក​នយោបាយព្យាយាមកៀងគរការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជន ពិសេសយុវជន ឱ្យចូលរួមនៅក្នុងការបង្កើតចលនាប្រឆាំង ឬការធ្វើបាតុកម្មទាមទារអ្វីមួយ ដែលពួកគេប្រកាសថាដើម្បីបុព្វហេតុប្រទេសជាតិ ឬជាផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ខ្លួន បើទោះបីជាការទាមទារខ្លះ មានបង្កប់នូវបុព្វហេតុជាផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់បុគ្គល ឬក្រុមនយោបាយទាំងនោះក្ដី។ ជានិច្ចកាល ការប្រើប្រាស់ចរន្តជាតិនិយមរបស់មហាជនធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង បានក្លាយជាវិធីសាស្ត្រដណ្ដើមអំណាច ដែលប្រើប្រាស់ដោយកម្លាំងនយោបាយមួយក្រុម ឬក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងណាមួយ ក្នុងការសម្រេចមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ពួកគេផងដែរ។ ពួកគេអាចប្រែក្លាយចលនាមហាជន (Mass People) ដែលមានគោលដៅដើម្បីបុព្វហេតុប្រទេសជាតិ ឬផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ខ្លួន (បើទោះជាកើតឡើងដោយសារការបំភ័ន្ត ឬប្រតិដ្ឋរឿងហេតុក្ដី) ទៅជាចលនាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ឬមេដឹកនាំនៃប្រទេសនោះ ព្រោះនៅ​ពេល​ដែលចលនាមហាជនត្រូវបានបានគេបញ្ឆេះកំហឹង ដោយដាក់បញ្ចូលសារនយោបាយ ដែលទម្លាក់កំហុសលើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ជាដើមហេតុនៃវិបត្តិទាំងឡាយនៅក្នុងសង្គម នៅពេលនោះចលនាមហាជនដែលកំពុងតែឆាបឆួលស្រាប់ នឹងអាចប្រែក្លាយខ្លួនទៅជាបដិវត្តន៍ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ឬរបបនៃមេដឹកនាំនោះផងដែរ។ គម្រោងការរៀបចំបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានដាក់ចេញនាពេលថ្មីៗនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះឡើយ ព្រោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ពុំមែនជារឿងថ្មីសម្រាប់កម្ពុជានោះទេ ហើយចាប់ពី២៥ឆ្នាំមុន រហូតមក តំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំង (ទាំងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ) សុទ្ធសឹងតែមានវត្តមាននិងបានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាពួកគេមិនព្រមតវ៉ា ឬប្រឆាំងតាំងពីពេលនោះមក? ហេតុអ្វីបានជាទើបតែនៅក្រោយពីបានមើលឃើញចលនាបាតុកម្មនៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលវិវត្តទៅជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ហើយបានបណ្ដេញដោយបង្ខំឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសនេះ លាលែងតំណែង ទើបពួកគេលើកឡើងអំពីបញ្ហាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ?

ទាំងអស់នេះ មិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេសម្រាប់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ព្រោះពួកគេធ្លាប់បានធ្វើរួចមកហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៣-២០១៤ ដែលគេព្យាយាមជំរុញបាតុកម្មដែលដំបូងឡើយជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត និងបាតុកម្មតវ៉ាទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែកម្មករ-កម្មការិនី ឱ្យទៅជាបាតុកម្មទាមទារទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយស្របច្បាប់ តាមរយៈការបញ្ចូលសារនយោបាយដែលព្យាយាមទម្លាក់បញ្ហាទាំងឡាយនៅក្នុងសង្គមថា បណ្ដាលមកពីការដឹកនាំរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

ជារួម ស្មារតីជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់និងចាំបាច់បំផុតនៅក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ឱ្យមានការរីកចម្រើនឆ្ពោះទៅមុខ ហើយមានតែពលរដ្ឋដែលមានធាតុផ្សំទាំង៣នេះទេ ដែលជាកម្លាំងចលករនៅក្នុងការជំរុញដំណើរការនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជាឱ្យមានវឌ្ឍនភាពជាលំដាប់ទៅថ្ងៃអនាគត។ ទោះជាយ៉ាងណា គេក៏មិនត្រូវអនុញ្ញាត ឬបណ្ដោយឱ្យអ្នកនយោបាយប្រើប្រាស់ស្មារតីជាតិនិយម មនសិកាស្នេហាជាតិ និងការលះបង់ដើម្បីមាតុភូមិ របស់ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើជាឈ្នាន់ ដើម្បីឈានទៅដណ្ដើមអំណាចដោយខុសច្បាប់ និងប្រាសចាកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ ហេតុនេះហើយ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងស្វែងយល់អំពីនយោបាយ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងច្បាប់សង្គម ព្រមទាំងការពង្រឹងសមត្ថភាពឱ្យក្លាយទៅជាមូលធនមនុស្សសម្រាប់សង្គមជាតិ គឺជាការចាំបាច់នៅការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ពិសេសយុវជន។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុងនាមជាកោសិកាសង្គម យើងគួរតែចូលរួមចំណែកនៅគ្រប់លទ្ធភាពក្នុងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដែលជាផ្ទះ និងជាមាតុភូមិរបស់យើងទាំងអស់គ្នា តាមរយៈការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព ការបំពេញការងារប្រកបដោយមនសិកា ការទទួលខុសត្រូវ និងឱ្យអស់ពីលទ្ធភាព។ ដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើ ការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយម គឺជារឿងដែលត្រូវអបអរសាទរ និងលើកទឹកចិត្ត ប៉ុន្តែគេត្រូវចៀសវាងការសម្ដែងស្មារតីជាតិនិយម ដោយប្រើប្រាស់តែមនោសញ្ចេតនាទៅតាមការញុះញង់ ឬប្រតិដ្ឋបំភ័ន្តព្រឹត្តិការណ៍ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបំណងមហិច្ឆតារបស់អ្នកនយោបាយ។ លើសពីនេះទៅទៀត គួរតែដល់ហើយដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់និន្នាការ ត្រូវរួមគ្នាជំរុញឯកភាពជាតិ និងសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងជាតិខ្មែរ ព្រមទាំងចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការជ្រោមជ្រែងប្រទេសជាតិដែលជាផ្ទះនិងជាមាតុភូមិរបស់ខ្លួន រួមគ្នាកសាងផ្ទះមួយនេះឱ្យរីកធំស្កឹមស្កៃដូចផ្ទះនៃបណ្ដាប្រទេសជិតខាងក៏ដូចជាអារ្យប្រទេសនានាលើពិភពលោក ជាជាងការហែកហួរគ្នា និងដុតបញ្ឆេះផ្ទះរបស់ខ្លួនឯងហើយ ទើបមានការសោកស្ដាយ រួចរត់រកអ្នកដទៃឱ្យជួយឈឺឆ្អាលពន្លត់ ព្រោះគ្មានអ្នកណាដែលស្រលាញ់ផ្ទះរបស់យើងជាងយើងខ្លួនឯងនោះទេ៕

(រាល់ខ្លឹមសារដែលបានលើកឡើងខាងលើ គឺជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 សីហា 2024 ម៉ោង 11:55 AM

ទោះជាមានទស្សនៈយល់ឃើញខុសគ្នាអំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ តែខ្មែរគួរតែឈរនៅលើទស្សនៈជាតិជារួម ក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា១ខែកន្លងទៅនេះ តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV-DTA) បានក្លាយជាប្រធានបទជជែកវែកញែក ដេញដោល និងចោទប្រកាន់គ្នាឥតឈប់ឈរ ពិសេសការដាក់បន្ទុកទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលមានទស្សនៈខ្លះយល់ឃើញថា ការបង្កើតតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ អាចបណ្ដាលឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់ខេត្តទាំង៤ទៅប្រទេសវៀតណាម។

សម្រាប់ទស្សនៈយល់ឃើញរបស់បណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបញ្ចេញទស្សនៈផ្សេងៗគ្នាទៅលើបញ្ហាប្រទេសជាតិ គឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្តែការលើកឡើងឬចោទប្រកាន់ផ្សេងៗ ត្រូវតែមានមូលដ្ឋានគាំទ្រច្បាស់លាស់ថា តើការបញ្ចេញទស្សនៈនោះផ្អែកទៅលើអ្វី ព្រោះនៅក្នុងករណីខ្លះ ការបញ្ចេញទស្សនៈដែលគ្មានមូលដ្ឋានអះអាងច្បាស់លាស់ ត្រូវបានគេយកទៅដាក់ចូលនៅក្នុងរបៀបវារៈនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយទៅវិញ។ ដូច្នេះហើយ អ្នកបញ្ចេញទស្សនៈមួយចំនួន ហាក់ដូចជាធ្វើឡើងទៅតាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយ មិនថាក្នុងឬក្រៅប្រទេស បរទេស ឬអ្នកនយោបាយកម្ពុជានោះទេ ដោយសារតែគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។ នេះគឺជាអ្វីដែលគេត្រូវពិចារណាទាំងអស់គ្នា ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងរដ្ឋនីមួយៗ មានសិទ្ធិនៅក្នុងការបញ្ចេញទស្សនៈដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ ប៉ុន្តែទស្សនៈខ្លះ បែរជាបញ្ចេញទៅធ្វើឱ្យប្រទេសខាតបង់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញ។

បើតាមលោកបណ្ឌិត ការបញ្ចេញទស្សនៈដែលមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ មិនមានឯកសារផ្អែកច្បាស់លាស់ មិនយល់អំពីទិដ្ឋភាពនយោបាយនិងទិដ្ឋភាពច្បាប់ អាចនាំឱ្យសង្គមជាតិមានបញ្ហាផងដែរ ដោយសារតែការបញ្ចេញទស្សនៈកម្រិតនយោបាយខ្លះ ត្រូវបានអ្នកនយោបាយទាញប្រយោជន៍ពីការយល់ឃើញនោះ ដោយលាក់របៀបវារៈនយោបាយនៅពីក្រោយ ទាំងអ្នកនយោបាយក្នុងស្រុក អ្នកនយោបាយក្រៅស្រុក ក៏ដូចជាបរទេសដែលតែងតែមានគំនិតទុច្ចរឹតទៅលើនយោបាយ និងអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា គេតែងតែរុញច្រានឱ្យខ្មែរបែកបាក់សង្គម ដើម្បីងាយស្រួលទាញប្រយោជន៍ពីការបែកបាក់នេះ។ នេះគឺជាមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រដែលខ្មែរត្រូវតែពិនិត្យ និងចងចាំ ចៀសវាងបញ្ចេញមតិប្រឆាំងខ្មែរគ្នានៅគ្រប់រឿង គ្រប់ករណីនោះឡើយ។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅបន្ថែមទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋគួរតែពិនិត្យពិចារណាថា តើបញ្ហាណាខ្លះដែលត្រូវមានទស្សនៈជារួមនៅក្នុងទស្សនៈជាតិ ពិសេសបញ្ហាអធិបតេយ្យជាតិ និងអធិបតេយ្យទឹកដី ត្រូវតែផ្អែកលើទស្សនៈរួមរបស់ជាតិ។

ចំពោះដំណោះស្រាយនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាខ្វែងគំនិតគ្នានេះ លោកបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ថា វិធានការបន្ទាន់ គឺមានតែការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានជាធរមានរបស់រដ្ឋ។ ជាមួយគ្នានេះ ជាដំណោះស្រាយរយៈពេលវែង ក្រសួងស្ថាប័នជំនាញ ត្រូវតែបកស្រាយ ពន្យល់ហើយពន្យល់ទៀត។

បន្ថែមពីលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវព្យាយាមជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈយល់ឃើញ តាមរយៈការជំរុញឱ្យពួកគាត់រៀនសូត្រអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ ស្វែងយល់អំពីទស្សនៈសង្គម ព្រោះប្រសិនបើអ្នកនយោបាយព្យាយាមបិទបាំង នៅពេលដែលមានបញ្ហានយោបាយកើតឡើង ប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់ជានឹងបញ្ចេញទស្សនៈទាំងទទឹងទិស (ផ្ទុយពីបរិបទជាក់ស្ដែង) ដែលត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋអំណាច។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា «ព្រោះកន្លងទៅ រដ្ឋអំណាចយើង ចេះតែមានទស្សនៈផ្សេងគ្នា អារឿងរៀននយោបាយ និយាយនយោបាយហ្នឹង អញ្ចឹងនៅពេលមានបញ្ហាមក អ្នកជិតខាងយើងគេញុះថែម សង្គមយើងបែកបាក់ ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋយើងអត់យល់អាហ្នឹង អញ្ចឹងគាត់បញ្ចេញទស្សនៈតាមការយល់ឃើញ តាមបែបអាណាធិបតេយ្យទៅវិញ មិនបានតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិទេ»។

លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គួរតែប្រកាន់ទស្សនៈរួមនៅលើបញ្ហាអធិបតេយ្យ ដោយលោកបានអំពាវនាវទាំងខ្មែរនៅក្រៅស្រុក ខ្មែរនៅក្នុងស្រុក ខ្មែរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ឬខ្មែរគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលយ៉ាងណាក៏ដោយ ត្រូវតែមានទស្សនៈរួមនៅក្នុងបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពនេះ ចៀសវាងការបញ្ចេញទស្សនៈនយោបាយដែលនាំទៅឈានដល់ការបែកបាក់ជាតិ ហើយធ្វើឱ្យបរទេសអាចកេងចំណេញទៅលើការបែកបាក់ជាតិខ្មែរនេះ៕

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 15 សីហា 2024 ម៉ោង 06:49 PM