រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

Job Announcement Project Assistant

Job Title: Project Assistant

Location: Phnom Penh, Cambodia

Employment Type: Full-Time Contract

Job Summary:

The Royal Academy of Cambodia has received grant from the Mekong Institute to implement a regional project for “Building Climate-Resilient Rain Schools in the Mekong Region” starting from April 2025 until April 2027. We are now seeking for a qualified and experienced candidate for a full-time position of “Project Assistant” to support our project management team, based in Phnom Penh.

Key Responsibilities:

§  Assist the Project Manager in daily work including administrative support;

§  Meeting and workshop support: Prepare meeting agenda, participate in meetings and seminars, take notes and prepare Minutes of Meeting;

§  Translation and interpretation: Interpret and translate documents between Khmer and English;

§  Project Coordination: Provide necessary arrangements and coordinate all project activities;

§  Prepare of administrative letter when project required;

§  Communicate with team members, partners, and stakeholders to ensure smooth implementation of the project; and

§  Organize and maintain project files, reports, and other documentation.

Qualification Requirements:

§  Education: Bachelor’s degree

§  Experience: Minimum of two years of relevant working experiences

§  Language Skills: Proficiency in listening, speaking, and writing English;

§  Technical Skills: Proficiency in computer skills including Microsoft Word, Excel, and Power Point;

§  Working Style: Ability to work both independently and as part of a team;

§  Strong organizational and time management skills with the ability to prioritize tasks;

§  Excellent written and verbal communication skills;

§  High attention to detail and problem-solving skills; and

§  Willing to travel within the country.

Working Conditions:

§  Contract Duration: Two years contract (full-time);

§  Location: Royal Academy of Cambodia, Phnom Penh;

§  Working Hours: Monday to Friday, from 8:00AM to 5:00PM (with one (01) hour lunch break from 12:00PM to 1:00PM)

§  Salary Range: USD400-USD500/month

Application Submission:

Interested candidate should send the following documents to Mr. MAM Sarith via [email protected]  Mobile Phone: (855)12-944-740 before March 15, 2025 by 5:00PM. Only shortlist applicant will be contacted for interview.

Required Documents:

1)     Cover Letter: Explaining the reason and commitment for applying this position

Curriculum Vitae (CV) with Photo

  ថ្ងៃសុក្រ, 07 មីនា 2025 ម៉ោង 12:07 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ទទួលជួបនិងពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងប្រតិភូក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន ដឹកនាំដោយលោក OHNUMA Kazuyoshi នាយកិច្ចការអន្តរជាតិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ៧កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបជាមួយនឹងក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន ដឹកនាំដោយលោក OHNUMA Kazuyoshi នាយកកិច្ចការអន្តរជាតិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន ដើម្បីពិភាក្សាការងារ និងស្វែងយល់អំពីតួនាទីភារកិច្ច និងបេសកកម្មរបស់របស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

ក្នុងជំនួបនាឱកាសនេះ លោក OHNUMA Kazuyoshi ក៏បានជម្រាបជូនឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា អំពីបច្ចុប្បន្នភាពរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុនផងដែរ។

ជាមួយគ្នា លោក OHNUMA Kazuyoshi ក៏បានគូសរំឭកអំពីជំនួបជាមួយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក្នុងអំឡុងពេលដែលឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសជប៉ុននៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ផងដែរ។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន សូមថ្លែងកោតសរសើរនិងអបអរសាទរចំពោះសមិទ្ធផលដែលរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាសម្រេចបាននាពេលកន្លងមកនេះ។

ជាចុងក្រោយ លោក OHNUMA Kazuyoshi បានសូមគោរពអញ្ជើញឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ចូលរួមនៅក្នុងសិក្ខាសាលាដែលរៀបចំឡើងនៅចុងឆ្នាំនេះ នាទីក្រុងអ៊ីស្លាមបាត ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន។ លោកក៏បានបង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំផងដែរថា ស្ថាប័នទាំងពីរនឹងបន្តពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបន្ថែមទៀតនាពេលខាងមុខ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃពុធ, 05 មីនា 2025 ម៉ោង 05:28 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ឆាយ ហុកផេង សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រនៃសមាគមសាលាត្រាជូ និងជាអតីតប្រធានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌប្រទេសបារាំង

(ភ្នំពេញ)៖ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ៦កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានអញ្ជើញគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ឆាយ ហុកផេង សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រនៃសមាគមសាលាត្រាជូ និងជាអតីតប្រធានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌប្រទេសបារាំង ដែលបានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងជន្មាយុ ៧៣ឆ្នាំ ដោយរោគាពាធ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានសម្ដែងនូវការចូលរួមមរណទុក្ខជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារសពឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ឆាយ ហុកផេង និងបានគូសបញ្ជាក់ថា ការបាត់បង់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គឺជាការបាត់បង់ធនធានបញ្ញវន្តខ្មែរប្រកបដោយសមត្ថភាពនិងសក្ដានុពលនៅក្នុងការចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងក៏ជាការបាត់បង់ស្វាមី ឪពុកបង្កើត ឪពុកក្មេក ជីតា ប្រកបដោយព្រហ្មវិហារធម៌ និងទឹកចិត្តសណ្ដោសប្រណីចំពោះភរិយា កូនៗ ចៅៗ ព្រមទាំងញាតិមិត្តជិតឆ្ងាយទាំងអស់។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបន្ថែមថា ក្នុងមួយជីវិតឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ឆាយ ហុកផេង ពិតជាបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងច្រើន នៅក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ពិសេសនៅក្នុងជំនាញច្បាប់ និងរដ្ឋបាលសាធារណៈ គួរជាទីគោរពនិងកោតសរសើរ។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ  នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃពុធ, 05 មីនា 2025 ម៉ោង 10:14 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ថៃកំពុងយកបញ្ហានយោបាយខ្លួនឯង មកផ្លោងដាក់បន្ទុកលើកម្ពុជា

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីបញ្ហាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងពេលនេះ ថៃដែលកំពុងមានបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន បានយកបញ្ហានយោបាយរបស់ខ្លួន មកផ្លោងដាក់បន្ទុកលើកម្ពុជាដែលជាប្រទេសជិតខាង។ លោកបណ្ឌិត បានមានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងអំពីការសាងសង់របងព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ពីសំណាក់ភាគីថៃនេះ គឺគ្រាន់តែជាសារនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយថៃ ដើម្បីរំលត់បញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បើទោះជានៅក្នុងករណីដែលបំណងលើកដោយភាគីថៃនេះអាចសម្រេចបានក៏ដោយក្ដី របងព្រំដែន អាចឃាត់បានតែមនុស្សសាមញ្ញប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែសម្រាប់បទល្មើសនៅតាមព្រំដែនដូចជា ការជួញដូរខុសច្បាប់ ល្បែងអនឡាញ ឬការឆបោកតាមអនឡាញគ្មានរបងនោះទេ។ អ្វីដែលជារឿងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់​ដើម្បីទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសតាមព្រំដែននោះគឺ ការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។

          លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ការលើកឡើងនូវលទ្ធភាពនៃការកសាងរបងព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ ពុំមានគុណតម្លៃគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសឆ្លងដែននោះទេ។ ជាមួយគ្នានេះ ការលើកឡើងនេះ គ្រាន់តែជាសារនយោបាយដែលភាគីថៃ​បានផ្លោងបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនមកកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺជាការដាក់បន្ទុកមកលើប្រទេសកម្ពុជា ខណៈដែលការឆបោកនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសថៃខ្លួន​ឯងផ្ទាល់ ដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបណ្ដាលមកពីការអនុវត្តច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែថៃបែរជាចង្អុលមកកាន់កម្ពុជាថាជាដើមហេតុដែលនាំទៅដល់ការឆបោក​តាមអនឡាញនៅក្នុងប្រទេសថៃទៅវិញ។ នេះមានន័យថា ការលើកឡើងអំពីការសាងសង់របង​ព្រំដែនជាមួយនឹងកម្ពុជា គឺគ្រាន់តែជានយោបាយប្រជាភិថុតិរបស់ថៃ ដើម្បីបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ និងដោះបន្ទុករបស់អាជ្ញាធរថៃតែប៉ុណ្ណោះ ខណៈសង្គមនយោបាយថៃកំពុងតែរំជើបរំជួល ដោយនេះបានក្លាយទៅជាទម្លាប់របស់អ្នកនយោបាយថៃទៅហើយ ដែលជានិច្ចកាល នៅពេលមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុង អ្នកនយោបាយថៃមួយចំនួនតែងតែយកបញ្ហាជាតិនិយម​មកដាក់បន្ទុកប្រទេសជិតខាង ពិសេសកម្ពុជា ដើម្បីបង្វែរស្ថានការណ៍ផ្ទៃក្នុងប្រទេស។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបន្តថា សារនយោបាយដែលអះអាងពីបំណងក្នុងការកសាង​របងព្រំដែនប្រវែង៥៥គីឡូម៉ែត្រជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជានេះ គឺគ្រាន់តែជាសារនយោបាយដែលលើកឡើងពីសំណាក់ភាគីថៃតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះការកសាងរបងព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ទាមទារឱ្យមានការព្រមព្រៀង ឯកភាព និងស្រុះស្រួលគ្នារវាងប្រទេសជាគូភាគីមានព្រំដែនជាប់គ្នាជាមុនសិន។ យោងតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ប្រសិនបើប្រជាជាតិនីមួយៗមានបំណងផ្លាស់ប្ដូរស្ថានការណ៍ណាមួយនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ត្រូវតែមានការជូនដំណឹង មានការចរចា ក៏ដូចជាមានការឯកភាពជាមួយគ្នាជាមុន ទើបអាចអនុវត្តទៅបាន។ គេមិនអាចធ្វើអ្វីបានទៅតាមចិត្តចង់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងនោះឡើយ ព្រោះព្រំដែនរវាងរដ្ឋនឹងរដ្ឋ គឺជាតំបន់ដែលមានការបែងចែកតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ដោយប្រទេសនីមួយៗមានអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនពេញលេញ ហើយពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន មិនមែនស្ថិតនៅក្នុងសម័យកាលសង្គ្រាមលោក ឬក្នុងសម័យបុព្វកាល ដែលគ្មានច្បាប់អន្តរជាតិនិងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដែលគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ត្រឹមត្រូវនោះទេ ពោលគឺប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែគោរពអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសផងគ្នា។ នៅក្នុងសម័យកាលសង្គ្រាមឬសម័យបុព្វកាល ប្រទេសធំ ឬមហាអំណាច តែងតែប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពឬសព្វាវុធ ដើម្បី​វាតទីវាយដណ្ដើម ពង្រីកទឹកដី ឬចាត់ចែងជោគវាសនាប្រទេសដទៃស្រេចតាមការចង់បានរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែក្នុងសម័យកាលទំនើបបច្ចុប្បន្ន ពិភពលោកគឺជាសហគមន៍ប្រទេសដែលមាន​សណ្ដាប់ធ្នាប់ ច្បាប់អន្តរជាតិ និងយកក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិសកលជាចម្បង ហើយក្នុងនាមជា​រដ្ឋស៊ីវិល័យ ប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែអនុវត្តនៅទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ពិសេសអធិបតេយ្យនៃប្រទេសដទៃ ប្រទេសនីមួយៗមិនអាចសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វី​ជាឯកតោភាគីបានឡើយ ត្រូវតែមានការចរចា និងព្រមព្រៀងគ្នាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ​ត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់ ពិសេសចំពោះបញ្ហាទឹកដីដែលនៅជាប់ព្រំដែនគ្នា។

          សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ការកសាងរបងព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង មិនមែនជាកិច្ចការចាំបាច់ និងដែលត្រូវធ្វើជាដាច់ខាតនោះទេ ព្រោះរបងព្រំដែនមិនមែនជាឧបសគ្គចម្បងសម្រាប់បទល្មើស និងអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅតាមតំបន់ព្រំដែននោះទេ។ បន្ថែមពីនេះ បទល្មើសតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ គ្មានព្រំដែនបិទជិតនោះទេ កុំថាឡើយត្រឹមតែរបងព្រំដែននោះ។ សម្រាប់កម្ពុជាឬថៃក្ដី ការអនុវត្តច្បាប់ផ្ទៃក្នុង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសជិតខាងដើម្បីបង្ក្រាបបទល្មើសឆ្លងដែន ទើបជាចំណុចដែលរដ្ឋាភិបាលគួរផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបានខ្ពស់បំផុត។ លើសពីនេះ គួរតែដល់ពេលហើយដែលអ្នកនយោបាយថៃមួយចំនួន ត្រូវឈប់បង្វែរបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនមកកាន់បញ្ហានៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះវាមិនបាននាំមកនូវផលចំណេញសម្រាប់ប្រទេសនិងប្រជាជនទាំងពីរនោះឡើយ ពោលប្រជាជាតិទាំងពីរគួរតែខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តកសាងទំនាក់ទំនងល្អ និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នា ដើម្បីធានាបាននូវផលប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិនិងប្រជាជន ក៏ដូចជាជំរុញតំបន់ព្រំដែនឱ្យក្លាយទៅជាតំបន់ប្រកបដោយសន្តិសុខ សន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលហុចផ្លែផ្កាឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 03 មីនា 2025 ម៉ោង 02:44 PM

Rain Schools progress in Cambodia

As Cambodia and Korea position themselves as leaders in rainwater awareness, education and training, Cambodia has launched the Rain School Initiative which is aiming to establish 1,000 ‘Rain Schools’ equipped with rainwater harvesting and filtration systems to provide clean water while also promoting climate sustainability and educating students about water conservation.

The initiative has already set up five operational ‘Rain Schools’ in the Mekong River region, aided by financial support from the Mekong-Korea Cooperation Fund (MKCF) and supported by the Mekong Institute (MI), creating a number of educational hubs to provide water management training and resources.
The Cambodian Ministry of Education, Youth and Sports (MoEYS) has signed a Memorandum of Understanding (MoU) with the Royal Academy of Cambodia (RAC), in collaboration with South Korea and Seoul National University (SNU).

Rain Schools focus on the construction of rainwater storage facilities and filtration systems in schools, enabling student access to clean water and promoting student education in effective rainwater management.

The first Rain School to be established in Southeast Asia was located at the Nguyen Binh Khiem School in Ha Long City, Vietnam, in 2022. The rainwater collection system installed there consists of a single storage tank incorporating a special film that treats the water as it flows down from the roof. The system also incorporates multiple treatment stages that avoids the failure of the whole system if failure of one stage should occur. There are now Rain Schools operating in Cambodia, South Korea and Vietnam.

The Cambodian Rain School Initiative also aims to establish community-based rainwater harvesting systems, sharing relevant knowledge with Korea by establishing a water management network with SNU.
MoEYS, RAC and SNU are seeking support from the United Nations (UN) with the aim of extending the initiative across 1,000 primary schools across Cambodia. This will be a careful step-by-step process, implemented in phases with MoEYS prioritising public primary schools as these schools are particularly vulnerable to drought. Cambodia is also discussing potential partnerships with international organisations such as the UN, WHO and UNICEF, focused on training.

The innovative Rainwater for Drinking (RFD) systems installed at Rain Schools are based on a deep understanding of the value of rainwater, reflecting local and historical cultural traditions. Each RFD provides 500 litres of safe drinking water per day, providing enough purified drinking water to meet demand at schools all year round.

The initiative is endorsed by the UN Water Action Agenda, promoting awareness and collaboration across the region by engaging students in addressing global water challenges through educational activities. The initiative also aligns with UN Sustainable Development Goals (SDGs), particularly the water-related targets of UN SDG 6.1.

Global Rain School activities were the subject of a presentation delivered to a side event at the UN Water Conference, attended by students from a number of countries and bringing together stakeholders to discuss the pivotal role of rainwater management and explore potential strategies for future broader implementation. An article in The Source helped to introduce the schools to water professionals resulting in a Rain School Camp taking place in South Korea.

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 27 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 09:05 AM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជា បានឈរលើមូលដ្ឋាន៥ចំណុច បោះឆ្នោតគាំទ្រសន្តិភាព អ៊ុយក្រែន នៅ UN

          នៅក្នុងខួបលើកទី៣ នៃការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តសារជាថ្មី បោះឆ្នោតគាំទ្រសន្តិភាពអ៊ុយក្រែននៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលការបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ គូសបញ្ជាក់ថា គឺជាការសម្រេចចិត្តដោយផ្អែកទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗចំនួន៥គឺ ១. អធិបតេយ្យនយោបាយការបរទេស ២. គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ/ជាតិ ៣. គោលការណ៍មិនគាំទ្រនយោបាយឈ្លានពាន ៤. គោលការណ៍មិនគាំទ្រនយោបាយពុះច្រៀកដែនបំបែករដ្ឋ ៥. កម្ពុជា ធ្លាប់ត្រូវគេឈ្លានពានជាហូរហែរ។

          ១- កម្ពុជាមានអធិបតេយ្យភាពនយោបាយការបរទេសពេញលេញ

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងថា កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តបន្តរក្សាជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ដែលធ្លាប់បានបង្ហាញជំហរការទូតប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែនរួចម្ដងមកហើយ។ កម្ពុជាដែលមានអធិបតេយ្យនយោបាយការបរទេសពេញលេញរបស់ខ្លួន នៅក្នុងការសម្រេចចិត្តលើសំណុំរឿងអន្តរជាតិផ្សេងៗ ដោយឈរលើជំហរកម្ពុជាដោយផ្ទាល់ មិនចំណុះជំហរឬផ្អែកលើមហាអំណាចណាមួយឡើយ ជាមួយនឹងគោលនយោបាយការបរទេសឯករាជ្យ។

          ២- កម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការគោរពច្បាប់ជាតិ/អន្តរជាតិ

          កម្ពុជាបានបោះឆ្នោត ដោយយោងទៅលើការគោរពនូវច្បាប់អន្តរជាតិ តួយ៉ាង ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងច្បាប់ជាតិ ដែលមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា  ជាគោលចម្បង នៅក្នុងការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងជំហរនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន តួយ៉ាងស្របទៅនឹងមាត្រា ៥៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន។ កម្ពុជាដែលជានិច្ចកាល តែងតែអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវគោលការណ៍ឯករាជ្យដោយផ្អែកលើច្បាប់ ពិតជាមិនចង់ឃើញមានការអនុវត្តនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងឡាយណា ដែលរំលោភបំពាន ឬមើលរំលងនូវបទដ្ឋានគតិយុត្តិទាំងក្នុងកម្រិតជាតិនិងអន្តរជាតិឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ មានន័យថា កម្ពុជាបោះឆ្នោតដោយឈរលើគោលការណ៍គោរពនិយាមជាតិនិងអន្តរជាតិ។

          ៣- កម្ពុជាគាំទ្រគោលការណ៍មិនគាំទ្រនយោបាយឈ្លានពាន

          ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជារៀងដរាបរហូតមក បានគាំទ្រនូវគោលការណ៍សន្តិសហវិជ្ជមាន គោរពផលប្រយោជន៍ផងគ្នា ពិសេសគោលការណ៍ប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានពីប្រទេសធំឬប្រទេសខ្លាំងទៅលើប្រទេសតូច ឬប្រទេសទន់ខ្សោយ ដែលជាគោលការណ៍ដឹកនាំដោយតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ ជាជាងគោលការណ៍នៅក្នុងយុគសម័យទំនើបដែលរដ្ឋទាំងឡាយត្រូវគោរពនិងផ្ដល់តម្លៃគ្នាទៅវិញទៅមក។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ការប្រើប្រាស់គោលការណ៍ប្រទេសធំឬខ្លាំងរំលោភបំពានទៅលើប្រទេសតូចឬខ្សោយ មិនអាចធានាបាននូវសន្តិភាព និងសន្តិសុខ ក៏ដូចជាភាពសុខដុមនៃពិភពលោកបាននោះឡើយ តែផ្ទុយមកវិញ ថែមទាំងបានបណ្ដុះនូវអស្ថិរភាព និងវប្បធម៌អន្តរាគមន៍ដោយយោធាចំពោះគ្រប់បញ្ហាក្នុងពិភពលោកទៅវិញទេ។

          ៤- គោលការណ៍មិនគាំទ្រនយោបាយពុះច្រៀកបំបែករដ្ឋ

          ស្របគ្នាទៅនឹងគោលការណ៍មិនឈ្លានជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការងារនៃរដ្ឋដទៃដែលកម្ពុជា ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងធម្មនុញ្ញអាស៊ានដែរ ការប្រើប្រាស់នយោបាយពុះច្រៀកបំបែករដ្ឋដទៃ គឺជារឿងដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាយល់ឃើញថា មិនគួរកើតមាននៅក្នុងសហវត្សរ៍ថ្មីនោះឡើយ ពោលគឺប្រទេសនីមួយៗ មានសិទ្ធិ និងអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ នៅក្នុងការសម្រេចជោគវាសនាប្រទេសជាតិខ្លួន ជាជាងរងការបំបែកបំបាក់ ឬប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្របំបែកទឹកដី ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយឬភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនីមួយៗ។

          ៥- កម្ពុជាធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារតែការឈ្លានពាន

          កម្ពុជាដែលធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ដែលមហាអំណាចបានរំលោភបំពាន និងឈ្លានពាន ដោយសារហេតុផលប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជា និងបែងចែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយគ្នាដើម្បីគ្រប់គ្រងនោះ ពិតជាស្អប់ខ្ពើម និងមិនចង់មើលឃើញរូបភាពនេះកើតឡើងជាថ្មីទៅលើប្រទេសណាមួយ ក្នុងតំបន់ និងក្នុងពិភពលោកនោះឡើយ ព្រោះប្រទេសនិងប្រជាជនកម្ពុជាផ្ទាល់ ធ្លាប់បានហែលឆ្លង រងទុក្ខវេទនាឆ្អែតឆ្អន់ហើយ និងមិនចង់ឱ្យប្រទេសឬប្រជាជននៃជាតិសាសន៍ណាមួយក្នុងពិភពលោកបានពើបប្រទះនឹងបទពិសោធន៍ដ៏ជូរចត់ដូចគ្នានេះឡើយ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 25 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:50 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាគ្រូបង្គោលសន្តិភាពរបស់អាស៊ាន

          នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះ ដោយមានការអញ្ជើញរបស់វិទ្យាស្ថានមួយនៃប្រតេសឥណ្ឌូណេស៊ី សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នឹងអញ្ជើញទៅថ្លែងសុន្ទរកថា ស្ដីពី «បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដែលចាប់ផ្ដើមចេញពីការកសាងសន្តិភាព រហូតដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា»។

          ប្រទេសកម្ពុជានិងឥណ្ឌូណេស៊ី គឺជាប្រទេសជាមិត្តល្អនឹងគ្នា ក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់គឺ អាស៊ាន ដែលតែងតែជ្រោមជ្រែងគ្នានៅក្នុងគ្រាលំបាក ពិសេសការចូលរួមជ្រោមជ្រែងការស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលឥណ្ឌូណេស៊ី ធ្លាប់ជាសហប្រធាននៃសន្និសីទទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ពោលគឺ ឥណ្ឌូណេស៊ីជាប្រទេសដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងកម្ពុជានាអតីតកាល ក្នុងនាមជាប្រទេសមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ចំណែកឯការអញ្ជើញសម្ដេចតេជោ ឱ្យទៅថ្លែងសុន្ទរកថា ស្ដីពី បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដោយកសាងសន្តិភាពនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា គឺជាការទទួលស្គាល់នូវបទពិសោធន៍ និងតួនាទីរបស់សម្ដេច នៅក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពជូនជាតិមាតុភូមិ ដែលគួរត្រូវបានសិក្សាស្វែងយល់ និងយកជាគម្រូតាម។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាឥស្សរជននយោបាយ ដែលគេអាចចាត់ទុកបានថាជា «គ្រូបង្គោលសន្តិភាពរបស់អាស៊ាន» ព្រោះគេពិតជាបានដឹងថា កម្ពុជា គឺជាប្រទេសធ្លាប់ដោយសារសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងសង្គ្រាមស៊ីវិលផ្ទៃក្នុងដ៏រ៉ាំរ៉ៃមួយនៅក្នុងតំបន់នាពេលអតីតកាល ហើយការនាំយកនាវាកម្ពុជា ដែលបានស្គាល់នូវការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង និងសង្គ្រាមហែកហួរគ្នាអស់ជាង៣ទសវត្សរ៍ គឺជាករណីពិសេសមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។ លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាតួអង្គនយោបាយដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតមួយ ដែលបានចាប់ផ្ដើមកិច្ចសន្ទនាជាមួយនឹងព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ដែលជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលក្នុងនយោបាយកម្ពុជា ដើម្បីឈានទៅកាន់ការចរចារវាងគូបដិបក្ខខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយនិងកម្លាំងតស៊ូ។

          ជារពិតណាស់ ការជ្រោមជ្រែងពីសំណាក់អង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ពិតជាចំណែកមួយដែលនាំឱ្យលេចជារូបរាងនៃសន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងប៉ារីស ប៉ុន្តែតួនាទីរបស់សម្ដេចតេជោ ដែលតំណាងឱ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតខ្មែរ ដែលកាន់កាប់ទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាស្ទើរតែទាំងស្រុងនោះ គឺជាជំហានមួយដ៏សំខាន់និងចាំបាច់បំផុត ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលនោះ។ ប្រសិនបើគ្មាន ជំហរនយោបាយដ៏មុតមាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងការចាប់ផ្ដើមចូលតុចរចាជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីនោះទេ ក៏គ្មានដែរនូវកញ្ចប់ដំណោះស្រាយនៃជម្លោះនយោបាយរវាងកម្លាំងតស៊ូខ្មែរគ្រប់ភាគី រហូតឈានទៅសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។

          សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺជាតួអង្គនយោបាយដ៏លេចធ្លោ នៅក្នុងដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពជូនប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រជាជាតិមួយធ្លាក់ខ្ទេចខ្ទីនៅក្នុងសង្គ្រាម និងទទួលបាននូវសន្តិភាពដែលមានលក្ខណៈពេញលេញ បញ្ចប់នូវការគ្រប់គ្រងតាមរបៀបស្បែកខ្លា ព្រមទាំងទទួលបានការអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់ដូចពេលបច្ចុប្បន្ន។ កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោរហូតដល់នីតិកាលទី៦នៃរដ្ឋសភា មិនត្រឹមតែបានកសាងសន្តិភាពពេញលេញ និងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងបានចូលរួមស្វែងរកសន្តិភាពឱ្យបណ្ដាជាច្រើននៅលើពិភពលោកផងដែរ តាមរយៈការបញ្ជូនកងទ័ពរក្សាសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ។ កងកម្លាំងរបស់កម្ពុជាបានដើរតួនាទីនិងចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងនាមជាកងកម្លាំងថែរក្សាសន្តិភាពនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានអនុវត្តរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាក៏បានចូលរួមជាទស្សនទាននយោបាយនៅក្នុងការជ្រោមជ្រែង ជំរុញការដោះស្រាយវិបត្តិផ្សេងៗដោយសន្តិវិធី ទាំងករណី វិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ហាឧបទ្វីបកូរ៉េ និងការប្រឈមមុខគ្នារវាងគូភាគីនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។

          បន្ថែមពីលើនេះ កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ បានពង្រឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនកាន់តែប្រសើរនៅក្នុងឆាកតំបន់និងអន្តរជាតិ តាមរយៈការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល ជំនួបនៃមេដឹកនាំកម្រិតតំបន់ និងពិភពលោកជាច្រើន ដើម្បីពិនិត្យ ជជែកពិភាក្សាអំពីបញ្ហាតំបន់និងពិភពលោក។ ជាក់ស្ដែង ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ កម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន រហូតដល់ទៅ៣ដង និងកិច្ចប្រជុំ ក៏ដូចជាជំនួបសំខាន់ៗជាច្រើនទៀតដូចជា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ាជាដើម សុទ្ធសឹងតែត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីជជែក និងស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហាសាកលជាច្រើន។

          បច្ចុប្បន្ន ថ្វីដ្បិតតែសម្ដេចតេជោបានក្លាយទៅជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ក៏កម្ពុជានៅតែបន្តដើរតួនាទីជាម្ចាស់ផ្ទះនៃវេទិកាសាកលនិងវេទិកាកម្រិតតំបន់នានា ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យបណ្ដាប្រទេសជាដៃគូ និងមហាអំណាចជួបជជែកពិភាក្សាគ្នាលើបញ្ហាប្រឈមជាសាកលនានា។ ប្រការទាំងនេះ បានបង្ហាញអំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ នៅក្នុងការកសាងប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យក្លាយទៅជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងម្ចាស់ការ ដោយមិនត្រឹមតែស្វែងរកសន្តិភាពពេញលេញសម្រាប់កម្ពុជាខ្លួនឯងនោះទេ ថែមទាំងបានក្លាយជាសមាជិកដ៏សកម្មរបស់អាស៊ាននៅក្នុងការចូលរួមស្វែងរកដំណោះស្រាយសន្តិភាពជូនប្រទេសក្នុងតំបន់និងពិភពលោក ក៏ដូចជាចូលរួមជាសកម្មភាពជាក់ស្ដែង និងប្រកបដោយផ្លែផ្កានៅក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។ ដូច្នេះហើយ បទពិសោធន៍ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ ដែលចាប់ផ្ដើមចេញពីការកសាងសន្តិភាព រហូតដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា របស់សម្ដេចតេជោ គឺជាមេរៀនដែលមនុស្សជំនាន់ក្រោយគួរតែសិក្សាស្វែងយល់ និងរៀនសូត្រ ក៏ដូចជាដកស្រង់ជាគម្រូដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ហានានានៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូល៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃសុក្រ, 14 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 08:56 AM

ការផ្អាកជំនួយជាសាកលរបស់អាម៉េរិកនឹងក្លាយជាវិញ្ញាសាឆ្លុះបញ្ចាំងពីសមត្ថភាពនិងថាមភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងនយោបាយការបរទេស និងកំណែទម្រង់មុខងារសាធារណៈ

          ក្រោយចូលកាន់តំណែងជាថ្មី នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ លោក Donald Trump ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក បានប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នស្ទើរទាំងអស់​នៃ​ជំនួយបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិករយៈពេល ៩០ថ្ងៃ។ គេហទំព័ររបស់ USAID ត្រូវ​បាន​បិទ​លើអ៊ីនធឺណិតយ៉ាងអាថ៌កំបាំងកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកអង្គការនេះ​រាប់​ពាន់​នាក់ប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញពីការងារ និងការព្យួរ​កម្មវិធី​ភ្លាមៗ។ នៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​ទីភ្នាក់ងារ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ត្រូវបានជូន​ដំណឹង​ឱ្យបិទ​ ហើយ​បុគ្គលិក​ត្រូវបានតម្រូវឱ្យ​ធ្វើការ​ពី​ផ្ទះ។  លោក Elon Musk រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ជំរុញប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាលអាម៉េរិក បាន​ចោទ​ប្រកាន់ USAID ថា ជា «អង្គការឧក្រិដ្ឋកម្ម» ខណៈ លោក Trump បាន​បន្ទរ​​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដោយ​និយាយ​ថា​ USAID ​ត្រូវ​បាន​គ្រប់គ្រង​ដោយ «​មនុស្ស​លីលា»។ លោក Elon Musk បាន​បញ្ជាក់ថា លោក Trump បានគាំទ្រគោលបំណងបិទទីភ្នាក់ងារនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ លោក Trump ក៏បាន​តែងតាំង​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកលោក Marco Rubio ជា​នាយក​ស្ដីទី​នៃ​ទីភ្នាក់​ងារ​​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ផងដែរ ដោយ​លើក​ឡើង​ថា ជំនួយ​របស់​ទី​ភ្នាក់​ងារ​នេះ​មិន​បាន​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ចម្បង​របស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកនោះទេ។

          ជាការពិតណាស់ សម្រាប់កម្ពុជា ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ពិតជា​បាន​​ចូល​រួម​ចំណែកជំរុញវិស័យអប់រំ កសិកម្មនិងសន្តិសុខស្បៀង បរិស្ថាន សេដ្ឋកិច្ច សុខុ​មាល​ភាព​​និង​​សុខ​ភា​ព​សាធារណៈ ក៏​ដូចជាការជំរុញអភិបាលកិច្ច ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ តាមរយៈការជំរុញបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជា​ដើម។ ជាង​៣ទស​វត្សរ៍​​ចុង​ក្រោយ​នេះ USAID ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់កម្ពុជា​ប្រមាណ ៣ទ្រីលាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក ខណៈ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ ទីភ្នាក់ងារនេះបាន​ប្រកាស​ផ្ដល់ជំនួយដល់​កម្ពុជា ៥៥លាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ទោះជាយ៉ាង​ណា នៅក្នុងអាណត្តិ​ដឹកនាំ​ជាថ្មី​របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ លោកពិត​ជានៅ​តែ​ផ្ដោតជាសំខាន់​ទៅលើ​គោល​​នយោបាយ អាម៉េរិកជាចម្បង (American First) ដែលមាន​លក្ខណៈ​ខ្វល់​ខ្វាយតែ​បញ្ហាផ្ទាល់របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាជាងផ្ដោតលើភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោក ហេតុនេះ ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជាសាកល អាចនឹងមិនត្រឹម​តែត្រូវបានផ្អាកក្នុងរយៈពេល៣ខែខាងមុខនេះប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ពិត​ជានឹង​មានការ​ប្រែប្រួល​យ៉ាង​ធំ​ទាំងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាពិភព​លោក​ទាំង​មូល។ ត្រង់​ចំណុច​នេះ ទាមទារ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេសទាំងឡាយ ពិសេសកម្ពុជាផ្ទាល់ ត្រូវគិត​គូរ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ ដោយ​វាយ​តម្លៃ​ផលប៉ះ​ពាល់ ដែលកើតចេញពីការកែប្រែជំហរផ្ដល់​ជំនួយជាសាកល​របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ជាតថភាពជាក់ស្ដែង ជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏ដូចជាដៃគូ​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការដទៃ​ផ្សេងៗទៀត ពុំបានកំណត់ទាំងស្រុងនូវដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍ និងការ​ផ្ដល់​​សេវា​សាធារណៈរបស់​រា​ជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះឡើយ ប៉ុន្តែជំនួយទាំងនេះ ពិតជា​បាន​ចូលរួម​ចំណែកបំពេញចំណុចខ្វះខាត ដែលចៀសមិនរួចនៅក្នុងដំណើរការនៃវិស័យនានា។ ទោះ​ជាយ៉ាង​ណា ការបាត់បង់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយសារតែជំហរ​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​រូប​នេះ គឺករណីប្រធានស័ក្តិ​មួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវវាយតម្លៃ ពង្រឹងសមត្ថភាព និង​បង្ហាញ​ថាមភាពជាក់​ស្ដែងដែលខ្លួនមាន ក្រោយពីបានកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ​ការ​ទូត​ប្រកបដោយក្ដីរំពឹងនៅ​ដើមអាណត្តិ និងបន្ទាប់ពីការធ្វើកំណែទម្រង់ការផ្ដល់សេវា​សាធារណៈ​ជាបន្ត​បន្ទាប់កន្លង​មកនេះ។ កម្ពុជាជាប្រទេសតូច និង​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សង្គម ស្របតាមទិសដៅ និងចក្ខុវិស័យរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០៣០ និងឆ្នាំ២០៥០ ពិតជា​ត្រូវ​ការ​យន្តការគាំទ្រនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីការរក្សាទំនាក់​ទំនងល្អជាមួយ​ដៃគូ​ដែលមានស្រាប់ ការស្វែងរកដៃគូនិងយន្តការថ្មីៗដែលប្រកបដោយ​សក្ដានុ​ពលផ្សេង​ទៀត ដើម្បីជំរុញវឌ្ឍនភាពនិងវិបុលភាពប្រកបដោយចីរភាព។ នៅក្នុង​ន័យនេះ កម្ពុជា​ចាំ​បាច់ត្រូវធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាអន្តរ​ជាតិរបស់ខ្លួន តាម​រយៈការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូដែលមានស្រាប់ ដែលមានដូចជា អឺរ៉ុប ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង អូស្ត្រាលី និងឥណ្ឌាជាដើម ព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងតួនាទីក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ក៏​ដូច​ជាបង្កើនលទ្ធភាពក្នុង​ការចូលរួមក្នុងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្មីៗដូចជា ក្រុមប្រទេស BRICS និង EURASIA ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ យន្តការស្ថាប័នអន្តរជាតិ ក៏នៅតែជាគន្លឹះដ៏​សំខាន់មួយដើម្បីធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពផងដែរ ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្ត ពង្រឹងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយ ធនាគារពិភពលោក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងអង្គការសហប្រជាជាតិជាដើម។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ត្រូវតែពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវលទ្ធភាពកៀរ​គរចំណូល ក្នុងគោលបំណងបង្កើនថវិកាបម្រុងទុក ដើម្បីត្រៀមខ្លួនដោះ​ស្រាយ​ចំពោះ​ការ​រងផលប៉ះពាល់ ឬបំពេញចន្លោះខ្វះខាតផ្សេងៗនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ។ យុទ្ធសាស្ត្រកៀរ​គរ​ចំណូលនេះ ពិតជាទាមទារជាចាំបាច់នូវការជំរុញប្រសិទ្ធភាពនិងតម្លាភាពនៃការប្រមូល​ពន្ធ​ផ្សេងៗ ដែល​រួម​មាន​ទាំងពន្ធដារ ពន្ធគយ និងអាករលើតម្លៃ​បន្ថែមលើ​ទំនិញ​និង​សេវា​កម្ម​ជា​ដើម។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ ការកៀរគរចំណូលបន្ថែមពីការប្រមូលពន្ធ ដែលមិនមែន​សំដៅទៅលើការដាក់បន្ទុកពន្ធ​បន្ថែមលើប្រជាពលរដ្ឋ ដោយបង្កើតពន្ធថ្មីបន្ថែមនោះទេ ប៉ុន្តែជាការពង្រឹងសមត្ថភាពប្រមូលពន្ធ ដែលច្បាប់បានកំណត់​ស្រាប់​តែរដ្ឋពុំទាន់​បាន​អនុវត្ត និងការចាត់វិធានការចំពោះភាពអសកម្មនានា គឺជាចំណុច​សំខាន់ដែលត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់។

          លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការ​ពង្រឹង​អភិបាល​កិច្ចល្អ និងការបំពេញតួនាទីការងារមន្ត្រីរាជការសាធារណៈប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពខ្ពស់ ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ព្រោះនៅក្រោយការផ្អាកឬ​ ការបញ្ឈប់ទាំងស្រុងជាសាកលចំពោះការផ្ដល់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង្គការ​ដែល​ធ្វើ​ការ​ងារពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យខាងលើនេះ ដែលជាដៃគូនិងជាកញ្ចក់សម្រាប់ឆ្លុះបញ្ចាំងនិងបំពេញ​បន្ថែមលើចំណុចខ្វះខាតដល់រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវផ្អាកប្រតិបត្តិការ ឬត្រូវបញ្ឈប់​ទាំង​ស្រុង។ ដូច្នេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងឱ្យខាងតែ​បាន​នូវ​អភិក្រមទាំង ៥ ដែល​​បានដាក់​ចេញ​ដោយ​សម្ដេចតេជោ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺ  ឆ្លុះ​កញ្ចក់ ងូតទឹក ដុះ​ក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់។ អភិក្រមទាំង ៥នេះ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ និងពិតជាមាន​ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងធានាបាន​នូវ​គណ​នេយ្យ​ភាពនិងតម្លាភាពនៃដំណើរការស្ថាប័នសាធារណៈ ក៏ដូចជាការ​បំពេញ​តួនាទីរបស់​មន្ត្រី​រាជ​ការសាធារណៈ ប៉ុន្តែទាមទារឱ្យការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់បំផុត។

          បន្ថែមពីលើនេះ វិស័យសំខាន់ៗចំនួន៣ទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរផ្ដោតជា​អាទិភាពនោះគឺ វិស័យអប់រំ សុខមាលភាពនិងសុខភាពសាធារណៈ និងវិស័យកសិកម្ម។ រដ្ឋគួរតែពង្រីកការវិនិយោគបន្ថែមទៅលើការអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹង និងជំនាញ​ជា​មូលដ្ឋាន ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍ តាមរយៈការអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ ការអប់រំ​មិន​ផ្លូវការ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បី​ធានា​បាននូវធនធានមនុស្សប្រកប​ដោយ​បំណិនជីវិត បំណិនការងារ ដែលអាចស្វែងរក​ប្រាក់​ចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតនិងប្រើប្រាស់​ចំណេះ​ដឹង​សម្រាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ចំពោះ​វិស័យ​សុខមាលភាពនិងសុខភាព​សាធារណៈ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែបន្តពង្រឹង​និង​ពង្រីកបន្ថែមនូវ​យន្ត​ការ​គាំ​ពារ​សង្គម​ដូចជា មូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល របបសន្តិសុខសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាព និង​កម្មវិធីជាតិ​ជំនួយ​សង្គមផ្សេងៗជាដើម។ ការ​ពង្រឹង​យន្តការទាំងនេះ ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈការ​បង្កើតនូវ​ស្ថាប័នដែលទទួលបន្ទុក​តាមដាន​ការ​អនុវត្តការងារដែលមានលទ្ធភាពពិនិត្យ និង​ពិចារណា​កែតម្រូវភាពខ្វះចន្លោះនានា សំដៅធានាឱ្យបាននូវតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាព​ នៅក្នុងការ​ផ្ដល់សេវាសុខមាលភាព​និង​សុខភាពសាធារណៈ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលជា​ក្រុមគោល​ដៅនិងក្រុមងាយរងគ្រោះ។ ជាមួយគ្នានេះ ការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងអំពី សុខ​ភាព​មាតា ទារក និងកុមារ, អាហារូបត្ថម្ភ, អនាម័យនៃការរស់នៅ និងអំពីជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ ក៏ជា​ចំណុច​គួរត្រូវ​បានយកចិត្ត​ទុក​ដាក់​ផងដែរ។ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គួរពន្លឿននិង​ពង្រីកការ​ជ្រើសរើស បណ្ដុះបណ្ដាល និងដាក់ពង្រាយ​មន្ត្រីកសិកម្ម​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ឱ្យ​បានកាន់តែទូលំទូលាយ​តាមរយៈការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ រាប់ចាប់តាំងពី​ការ​ផ្ដល់ក្របខ័ណ្ឌ​រាជការ មន្ត្រីជាប់​កិច្ច​សន្យា និងឱកាសផ្សេងៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីទាក់​ទាញ​យុវជនឱ្យ​ចូល​រួម​នៅក្នុង​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​និងបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងកសិកម្ម បញ្ហា​សន្តិសុខ​ស្បៀង និងការ​ប្រើ​ប្រាស់ដីធ្លី​កសិកម្ម​ជាដើម ឱ្យបាន​កាន់តែទូលាយដល់ប្រជា​កសិករ។ ក្រៅពីនេះ ក៏គួរ​តែ​មាន​ការជំរុញ​ប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្តិសិទ្ធិភាពក្នុងបំពេញការងាររបស់​ការិយា​ល័យជំនាញ​កសិកម្ម​នៅ​តាម​ស្រុក​នីមួយៗ ឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈបុរេសកម្ម​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បីផ្ដល់​បច្ចេក​ទេស ណែនាំនិងផ្ដល់ពូជ ក៏ដូច​ជា​ដំណោះ​ស្រាយលើបញ្ហាកសិកម្ម​ដែលប្រជាពល​រដ្ឋ​បានជួបឬកំពុងជួបប្រទះ។

          ស្របជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏គួរតែលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវ​តួនាទី​របស់​សហគមន៍ នៅក្នុងការដោះស្រាយ​បញ្ហានៅតាមមូលដ្ឋាននីមួយៗ។ ការលើកកម្ពស់តួនាទី​របស់​សហគមន៍មូលដ្ឋាន អាចត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្ដល់​មន្ត្រី​ជំនាញដើម្បី​ប្រឹក្សា​យោបល់ចំពោះដំណើរការនិងផ្នែកច្បាប់ ការជួយតាមរយៈការផ្ដល់បច្ចេកទេស​និងគ្រូ​បង្គោល ក៏ដូចជា​ការលើកទឹកចិត្តនិង​គាំទ្រ​នៅក្នុងរូបភាពជាច្រើនផ្សេងទៀតដូចជាថវិកា និង​ការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាព​គ្រប់​គ្រង​សហគមន៍ជាដើម ដើម្បីជំរុញឱ្យសហគមន៍​ក្លាយ​ទៅជាតួអង្គ​ចូលរួម​ចំណែក​កាន់តែសំខាន់​បន្ថែម​ទៀត នៅក្នុងដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ។ ការចូលរួមរបស់សហគមន៍​មូល​ដ្ឋាន ពិតជាមាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់ នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះ​គេអាចស្វែងយល់បាន​កាន់​តែ​ប្រសើរ​អំពីស្ថានភាព និងបញ្ហាដែលមានផ្ទាល់​នៅក្នុងមូល​ដ្ឋាន​របស់ខ្លួន ហើយលើកសំណើ​ឬស្វែងរកដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរ ការិយាល័យជំនាញ ឬក្រសួងស្ថាប័ន​នៅថ្នាក់​ជាតិ​ជាដើម។

          ជារួម ការប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នជាសាកលនៃ​ជំនួយបរទេសរបស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក គឺជាវិញ្ញាសាថ្មីមួយសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប៉ុន្តែក៏ជាផ្នែកមួយដែលអាច​បង្ហាញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមើលឃើញអំពីសមត្ថភាព ភាពធន់ និងថាមភាពប្រកប​ដោយ​ភាព​បត់បែន​របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជា​លក្ខណៈ​​សាកល ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល អាចដោះស្រាយនិងកាត់បន្ថយការ​រងផល​ប៉ះ​ពាល់ពីការ​ផ្អាកជំនួយនេះក្នុងកម្រិតអតិបរមា តាមរយៈវិធានការជាអាទិភាពនានា ដើម្បី​បន្ត​ពន្លឿនការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គមឈានឆ្ពោះទៅកាន់គោលដៅអភិវឌ្ឍឆ្នាំ២០៣០ និង២០៥០៕

  ថ្ងៃអង្គារ, 11 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:17 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដើម្បីជំរុញថាមភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងារកាន់តែប្រសើរ រាជរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវបន្តកំណែទម្រង់ស្របតាមភាពចាំបាច់

          ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន អំពីពាក្យចចាមអារ៉ាមពាក់ព័ន្ធនឹងការកែសម្រួលបន្ថែមលើសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចចិត្តរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល ជាដំណើការជាប្រក្រតីនៅក្នុងការដឹកនាំរបស់​រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ អាស្រ័យទៅលើភាពចាំបាច់ និងស្ថានការណ៍តម្រូវជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត បានលើកឡើងថា នៅក្នុងសង្វៀននយោបាយ តែងតែមានសារឬរូបភាពនយោបាយ «ពិតដូចមិនពិត និងមិនពិតមើលទៅអាចដូចជាការពិត» ដែលនៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតបានរំលេចថា អ្នកនយោបាយអាចនឹងបង្កើតពាក្យចចាមអារ៉ាមមួយ ដើម្បីផ្ញើសារទៅកាន់មហាជន ក្នុងគោលបំណងស្វែងយល់អំពីទស្សនៈរបស់មហាជន ទៅលើបញ្ហាណាមួយ តាមរយៈប្រតិកម្មផ្សេងៗនៅក្នុងកម្រិតឬជ្រុងណាមួយ ដែលគេអាចលើកយកការប្រតិកម្មទាំងនោះ មកពិចារណានិងវាយតម្លៃថាត្រូវដាក់ចេញនូវការសម្រេចចិត្តបែបណាមួយថា តើត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាយ៉ាងដូចម្ដេច ឬជំរុញនូវកំណែទម្រង់នៅក្នុងចំណុចណាខ្លះជាដើម។ បើតាមលោកបណ្ឌិត ករណីរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល អ្នកនយោបាយអាចនឹងបង្កើតសារឬពាក្យចចាមអារ៉ាម ដើម្បីស្ទាបស្ទង់សាធារណៈមតិ ឬដើម្បីពិនិត្យមើលឥរិយាបថនៃសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់ ក្នុងគោលបំណងដាស់ស្មារតី ជំរុញឱ្យមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យកាន់តែសកម្មបន្ថែមទៀតជាដើម។

          លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បន្តថា សារនយោបាយឬការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី អាចជាការដាស់ស្មារតីទៅកាន់រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកក្រសួងណាមួយ ឬសម្រាប់សមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទាំងមូល ឱ្យពង្រឹងសមត្ថភាពដឹកនាំ និងបង្កើនការខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យកាន់តែស្វាហាប់ ឆ្លើយតបទៅនឹងភាពចាំបាច់នៃរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ ដែលត្រូវបង្កើតសមិទ្ធផលជាក់លាក់ និងលេចធ្លោរបស់ខ្លួន។ ពិតប្រាកដណាស់ ការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដោយកែសម្រួលតួនាទីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីនៅដើមអាណត្តិដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា គឺជាសារដាស់តឿន២ដងរួចមកហើយ សម្រាប់សមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់រូប ហើយក្នុងករណីមានការរុះរើសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីជាថ្មីម្ដងទៀត នឹងក្លាយជាការបញ្ជាក់អំពីភាពចាំបាច់នៃកំណែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជំរុញថាមភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងារកាន់តែប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត។

          ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការសម្រេចចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់ និងរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីសារជាថ្មី អាចជារឿងលំបាកមួយសម្រាប់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការសម្រេចចិត្តវះកាត់ និងដាក់បេក្ខភាពថ្មី ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃដំណើរការក្រសួងស្ថាប័ន និងពង្រឹងភាពស្វាហាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ទោះជាយ៉ាងណា ការពុះពារនូវការលំបាកនេះ នឹងនាំមកនូវលទ្ធផលកាន់តែល្អប្រសើរ ជាមួយនឹងការសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលថ្មីៗ តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីដែលនឹងត្រូវបាន​តែងតាំង។ លោកបណ្ឌិត គាំទ្រចំពោះទស្សនៈកំណែទម្រង់និយម ដោយយោងទៅលើបទពិសោធន៍នៃកំណែទម្រង់នៃបណ្ដាប្រទេសរីកចម្រើននានា ដែលនាំមកនូវសមិទ្ធផលថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ តាមរយៈការសម្រេចចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ និងឆន្ទៈដ៏មោះមុតរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ពោលគឺមានតែជម្នះឱ្យបាននូវឧបសគ្គចម្បងៗនៅចំពោះមុខ និងបន្តកំណែទម្រង់ដ៏ស្វិតស្វាញប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យកាន់តែជឿនលឿនឆ្ពោះទៅមុខបាន។ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមទៀតថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ មិនអាចត្រឹមតែស្ដីបន្ទោសមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមនោះទេ ព្រោះដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួងស្ថាប័ននីមួយៗ អាស្រ័យទៅលើការរៀបចំចក្ខុវិស័យ និងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ​ជាក់លាក់ដើម្បីឈានទៅអនុវត្តជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធឆ្ពោះទៅកាន់គោលដៅមួយ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នបានកំណត់។

          ជារួម លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានសម្ដែងទស្សនៈគាំទ្រចំពោះការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីអសកម្ម ហើយតែងតាំងបេក្ខភាពដែលមានសមត្ថភាព ថាមភាព និងចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍក្រសួងស្ថាប័ន មិនអាស្រ័យលើវ័យក្មេងឬចាស់ ជាបេក្ខភាពថ្មីឬចាស់នោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវជាបេក្ខភាពដែលយល់ច្បាស់អំពីគោលនយោបាយនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ ស្គាល់និងដឹងសុខទុក្ខរបស់មន្ត្រីរាជការក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋច្បាស់លាស់ និងមានឆន្ទៈបំពេញតួនាទីការងារដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋ សង្គមជាតិ និងឆ្លើយតបទៅនឹងគោលដៅនិងគោលនយោបាយ​ដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ លោកបណ្ឌិតបានគាំទ្រនូវការវះកាត់សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដោយផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការជំរុញវឌ្ឍនភាពនៃវិស័យ ដែលក្រសួងស្ថាប័ន​នីមួយៗទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅកសាងភាពរឹងមាំនៃការផ្ដល់សេវាសាធារណៈដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាមន្ត្រីរាជការគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ន។

          បន្ថែមពីនេះ លោកបណ្ឌិត​ក៏រំពឹងខ្ពស់ថា រដ្ឋមន្ត្រីទាំងអស់ដែលកំពុងកាន់តួនាទីនៅតាមក្រសួងស្ថាប័ននានា នឹងបំពេញ​មុខងារភារកិច្ចដោយបង្កើនភាពសកម្មកាន់តែខ្លាំងឡើង ចៀសវាងការយកមុខតំណែងនិងតួនាទីដើម្បីលម្អ ដោយសម្អាងលើហេតុផលផ្សេងៗ ដែលជាការខុសឆ្គងចំពោះទំនុកចិត្ត​របស់ប្រជាជន ដែលបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឱ្យដឹកនាំប្រទេស ឆ្ពោះទៅ​កាន់ការអភិវឌ្ឍ និងវិបុលភាពយូរអង្វែង។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 11 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 11:58 AM

បណ្ឌិត គិន ភា : ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន មិនមានសញ្ញាធ្លាក់ចុះនោះទេ

          ក្រោយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក Guo Jiakun បានព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ ប្រសិនបើមាននរណាហ៊ាននិយាយប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ក្រសួងការបរទេសចិន បញ្ជាក់ថា ចិននិងកម្ពុជាគឺជាមិត្តដែកថែបចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក រួមទាំងចែករំលែកទុក្ខវេទនាជាមួយគ្នាថែមទៀតផង។ ឆ្លើយតបចំពោះករណីនេះ លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ការលើកឡើងដូចនេះ បានបង្ហាញអំពីភាពរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិន ដែលមានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងយូរលង់ណាស់មកហើយ និងបានឈានដល់កម្រិតកំពូលនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោកបណ្ឌិត បានបន្តថា គិតមកត្រឹមពេលនេះ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិននៅពុំទាន់មានសញ្ញាណណាមួយបញ្ជាក់អំពីការធ្លាក់ចុះនៅឡើយនោះដែរ។

          លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានកត់សម្គាល់ថា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន តែងតែគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងគ្រប់វេទិកាតំបន់និងអន្តរជាតិ ជាពិសេស កម្ពុជាតែងតែបង្ហាញនូវ​ការគាំទ្រដោយឥតងាករេ ទៅលើគោលនយោបាយចិនតែមួយ។ ចំណែកនៅក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មវិញ លោកបណ្ឌិត បានមើលឃើញថា កម្ពុជាអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើននៅលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ក៏ព្រោះតែចិន នៅតែជាប្រភពវិនិយោគទុនធំជាងគេ និងជាម្ចាស់ជំនួយធំជាងគេ ក៏ដូចជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់កម្ពុជាផងដែរ។

          ទោះជាយ៉ាងណាអ្វីដែលមានការធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះគឺ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ដែលគេអាចកត់សម្គាល់បានតាមរយៈការធ្លាក់ចុះនៃចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិន មកទស្សនានៅប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំងពីក្រោយការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩កន្លងមក។ គេនៅចាំបានថា នៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិន ក្នុងអំឡុងពេលនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលយើងឃើញ​មានការលើកឡើងនូវការសន្យាជាច្រើន ក្នុងចំណោមសាធារណជនចិនថា នៅក្រោយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ពួកគេនឹងធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។ បើទោះយ៉ាងណា តួលេខនៃភ្ញៀវទេសចរចិន ដែលធ្វើដំណើរមកលេងកម្សាន្តប្រទេសកម្ពុជាមិនដូចការលើកឡើងខាងលើនោះឡើយ ដោយចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិន បានបន្តធ្លាក់ចុះនៅក្នុងកម្រិតទាបខ្លាំង រហូតដល់ភ្ញៀវទេសចរចិនដែលធ្វើដំណើរមកកាន់កម្ពុជាមានចំនួនតិចជាងគេ រហូតដល់តិចជាភ្ញៀវទេសចរដែលធ្វើដំណើរមកពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសទៅទៀត។

          លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានបន្តកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរយៈពេលមួយរយៈចុងក្រោយនេះ តាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមនៅក្នុងប្រទេសចិន ក៏ដូចជាកាសែតមួយចំនួនដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានជំហរស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលចិន និងដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហុងកុង បានចេញផ្សាយនូវអត្ថបទដែលមានលក្ខណៈជាការវាយប្រហារហូរហែរអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានឹងចិន ពិសេស ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ និងគម្រោងផ្លូវដែកជាដើម ដោយក្នុងនោះមានការបង្ហាញពីជំហរមិនសប្បាយចិត្តពីសំណាក់ចិន ទៅលើគោលនយោបាយការបរទេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចំពោះចិននៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្សព្វផ្សាយទាំងនេះ ពុំមែនជាជំហរផ្លូវការរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននោះទេ​ ហើយលោកបណ្ឌិតក៏បានបង្ហាញផងដែរថា អ្វីដែលជាការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យនៃក្រសួងការបរទេសចិន នឹងជាសារផ្លូវការមួយ ដើម្បីកុំឱ្យមានការបរិហារខ្វះការពិតអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងចិន។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំណុចសំខាន់ដែលភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ត្រូវផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺ ផ្លែផ្កាជាក់ស្ដែងប្រកបដោយគុណភាព និងនិរន្តរភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺកាន់តែមានសារៈសំខាន់ជាងការប្រកាសរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនថែមទៅទៀត៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 10 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:13 PM