រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ស្រ្តីក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំ ដោយ៖ លោកបណ្ឌិត ទុយ យូឃីម អនុប្រធាននាយកដ្ឋានប្រវត្តិវិទ្យានិងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ, លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី ប្រធាននាយកដ្ឋានធម្មសាស្រ្ត ចរិយាសាស្រ្ត និង យេនឌ័រ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បើកាលណាយើងនិយាយអំពី ស្រ្តីក្នុងភាពជាអ្នកដឹកកនាំ យើងមិនអាចបំភ្លេចបានទេនូវព្រះរាជនីយ៍ខ្មែរយើងកាលពីអតីតកាល មានដូចជា ព្រះនាងលីវយី (សោមម៉ា ឬនាងនាគ) ព្រះនាងជ័យទេវី (សម័យចេនឡា) ព្រះមហាក្សត្រិយានី អង្គម៉ី (សម័យឧដុង្គ) ព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ កុសុមៈនារ័ត្នសេរីវឌ្ឍនា (សម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម) និងស្រ្តីមួយចំនួនទៀតដែលបានចូលរួមបង្កើតស្នាដៃដ៏ថ្លៃថ្លាសម្រាប់វប្បធម៌ដ៏រុងរឿងនាសម័យអង្គរ ដែលមានដូចជា ព្រះនាងឥន្រ្ទទេវី ជាដើម។

ទោះបីជាស្រ្តីមានកម្លាំងកាយទន់ខ្សោយជាងបុរស តែកម្លាំងគំនិតបញ្ញា ភាពប៉ិនប្រសប់ ភាពអត់ធ្មត់ ភាពឆ្លាតវៃ និងភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម មិនចាញ់បុរសឡើយ។

ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យ ហើយកម្ពុជាក៏ជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ ដូច្នេះព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានអះអាងទទួលស្គាល់ និងគោរពសិទិ្ធជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ សេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងអនុសញ្ញានានាដែលទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិស្ត្រី សិទ្ធិកុមារ និងសំណុំនៃសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដែលត្រូវបានកំណត់ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ នៅក្នុងជំពូកទី៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលចែងអំពីសិទ្ធិនិងករណីយកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលយើងអាចរកឃើញសិទ្ធិជាច្រើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ហើយសិទ្ធិដែលជាអាទិភាពក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គមរបស់ស្រ្តីមានតួយ៉ាងដូចជា៖ សិទ្ធិស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់និងសេរីភាពពីការរើសអើង សិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ សិទ្ធិទទួលបានសមភាពរវាងបុរសនិងស្ត្រី និងហាមឃាត់ការរើសអើងគ្រប់ប្រភេទប្រឆាំងនឹងស្ត្រីភេទ ជាដើម។

ស្ត្រីត្រូវបានចាត់ទុកនិងជឿថា គឺជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់ក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ និងសង្គម។ ដូច្នេះយើងត្រូវបង្កលក្ខណៈ ជំរុញ រកមធ្យោបាយ ដើម្បីឱ្យស្ត្រីមានការអប់រំខ្ពស់ ក្លាយជាធនធានមនុស្សដ៏សំខាន់ ក្នុងការចូលរួមដឹកនាំនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឱ្យបានជឿនលឿន។

ដើម្បីឱ្យស្ត្រីមានភាពជាអ្នកដឹកនាំនិងជាមនុស្សដែលមានប្រយោជន៍សម្រាប់សង្គម ស្រ្តីត្រូវយល់ពីតម្លៃរបស់ខ្លួនក្នុងការស្វះស្វែងកសាងជីវភាព ប្រកបដោយសមត្ថភាព មានភាពក្លាហាន កិត្តិយស ថ្លៃថ្នូរ ដោយមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ សហគមន៍ ប្រទេសជាតិត្រូវធ្វើយ៉ាងដើម្បីជួយបន្ថែម អភិវឌ្ឍន៍ថាមពលស្ត្រីឱ្យក្លាយទៅជាស្ត្រីមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លួនឯងនិងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួន។...

សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទច្រើនទៀត តាមរយៈតំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

http://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs#main-container

  ថ្ងៃសៅរ៍, 01 មេសា 2023 ម៉ោង 12:04 PM

ប្រវត្តិឧត្តមសិក្សាកម្ពុជាពីឆ្នាំ១៩៤៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៧-(History of Cambodian Higher Education From 1946 to 1967) ដោយ ៖ បណ្ឌិត សុង ស៊ីណា មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

ការអប់រំតាមបែបប្រពៃណីត្រូវបានធ្វើឡើងនៅតាមទីវត្តអារាម ដោយមានព្រះសង្ឃជាអ្នកបង្រៀន។ ការអប់រំនាសម័យកាលនោះ ការសិក្សាបានផ្តោតលើការសរសេរ ឬអធិប្បាយទាក់ទងទៅនឹងអត្ថបទសាសនាជាដើម។ តាមរយៈការសិក្សាបែបប្រពៃណីនេះអាចធ្វើឱ្យក្មេងខ្មែរចេះអាន និង សរសេរ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ការអប់រំនៅសម័យនោះក៏មានលក្ខណៈសមស្របទៅនឹងស្ថានភាពសង្គមនាពេលនោះផងដែរ។ផ្អែកតាមសភាពជាក់ស្តែងដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះហើយ ទើបជនជាតិខ្មែរតែងតែផ្តល់តម្លៃថាទីវត្តអារាមជាបណ្តុំនៃការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ជាកន្លែងផ្ទុកនូវវប្បធម៌ ប្រពៃណី និង អរិយធម៌របស់ខ្មែរ។ 

សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទច្រើនទៀត តាមរយៈតំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

http://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=5

  ថ្ងៃសុក្រ, 31 មីនា 2023 ម៉ោង 10:10 PM

បណ្ឌិត គិន ភា៖ «គេត្រូវសម្លឹងមើលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឱ្យហួសពីប្រព័ន្ធនយោបាយ»

ដោយចាក់ឫសក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ និងប្រពៃណីនៃប្រទេសនីមួយៗ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានទម្រង់ចម្រុះនិងអភិវឌ្ឍតាមមាគ៌ាដែលបានជ្រើសរើសដោយប្រជាជននៃប្រទេសនានា ដោយផ្អែកលើការយល់ដឹងនិងនវានុវត្តន៍របស់ពួកគេ។ ដូចនេះ រដ្ឋនីមួយៗគួរតែមានទំនួលខុសត្រូវដាច់ដោយឡែកក្នុងការរក្សានិងលើកកម្ពស់គោលការណ៍ដែលផ្តោតលើការកែទម្រង់សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក និងគំនិតបែបចូលរួមក្នុងការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកចំពោះអធិបតេយ្យភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសនានា និងជៀសវាងជម្លោះពីខាងក្រៅ ដែលជាចំណុចស្នូលនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនិងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសនីមួយៗ។

លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនមានសំណុំស្ថាប័នតែមួយគត់ និងលក្ខណៈពិសេសតែមួយគត់ដែលអាចអនុវត្តបានជាសកលនោះទេ។ ទម្រង់ជាក់លាក់ដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកើតឡើងក្នុងប្រទេសមួយត្រូវមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងទូលំទូលាយជាមួយនឹងស្ថានការណ៍នយោបាយ សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចដែលមានស្រាប់នៅក្នុងប្រទេសនោះ។ គេមិនអាចយកពូជលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពីប្រទេសមួយទៅសាបព្រោះនៅប្រទេសមួយទៀតដោយសង្ឃឹមទទួលបានលទ្ធផលដូចគ្នានោះទេ។

ដូច្នេះ គ្មានប្រទេសណាមួយមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់មនោគមវិជ្ជានិងគុណតម្លៃប្រជាធិបតេយ្យជាឧបករណ៍ដើម្បីបង្ក្រាបឬសម្លុតប្រទេសដទៃនិងជំរុញយុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ខ្លួន ញុះញង់ឱ្យមានការបែកបាក់និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាលើឆាកអន្តរជាតិ និងជំរុញពិភពលោកឱ្យត្រលប់ទៅរកសម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដោយឈរលើលេសនៃការលើកស្ទួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។

ការបង្កឱ្យមានការបែកបាក់ និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាក្នុងនាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការជាន់ឈ្លីនិងក្បត់ស្មារតីនិងតម្លៃនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ ការណ៍នេះនឹងនាំមកនូវភាពចលាចលនិងភាពវឹកវរដល់ពិភពលោក ហើយបំផ្លាញសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍ។ ប្រការនេះគួរតែត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិទប់ទល់និងប្រឆាំងជាដាច់ខាត។

ពិភពលោកចាំបាច់ត្រូវគិតគូរពីមតិសាធារណៈជាសកល និងប្រមែប្រមូលថាមពលបន្ថែមទៀតដោយការរួបរួមគ្នា ហើយប្រជាជន ប្រទេស និងតំបន់ទាំងអស់ គួរតែចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះដោយផ្តោតលើការកសាងឯកច្ឆន្ទមតិពហុភាគីនិយម។

លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាជននៅគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ មិនមែនជាសិទ្ធិរបស់ប្រទេសមួយចំនួនណានោះទេ។ ប្រទេសមួយមានប្រជាធិបតេយ្យឬអត់ គួរតែកំណត់ដោយប្រជាជននៃប្រទេសនោះ ពីព្រោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានទម្រង់ជាច្រើនខុសៗគ្នា។ ការអនុវត្តនូវការអះអាងនូវគំរូតែមួយនៃរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយដោយមិនអើពើនឹងសញ្ញាណនៃតម្លៃរួមរបស់មនុស្សជាតិ គឺមិនមានមូលដ្ឋានប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។

សន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍ ភាពត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ ប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាព គឺជាតម្លៃរួមរបស់មនុស្សជាតិ។ មាគ៌ារបស់ប្រទេសមួយជោគជ័យឬអត់ គឺអាស្រ័យការឆ្លើយតបរបស់ប្រទេសនោះចំពោះតថភាពជាក់ស្តែង ស្របតាមនិន្នាការនៃសម័យកាល ហើយនាំមកនូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ស្ថិរភាពសង្គម និងវឌ្ឍនភាព និងការលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតនិងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន។

ដូច្នេះ លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យជាមូលដ្ឋាននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគួរតែគិតគូរអំពីប្រជាជន, ថាតើពួកគេមានសិទ្ធិក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់ពួកគេដែរឬទេ, ថាតើតម្រូវការរបស់ពួកគេត្រូវបានបំពេញដែរឬទេ, និងថាតើពួកគេមានអារម្មណ៍ពេញចិត្តពេញថ្លើមនិងមានសុភមង្គលដែរឬទេ។ បើប្រជាជនគ្រាន់តែភ្ញាក់ខ្លួននៅពេលបោះឆ្នោត ហើយបង្ខំឱ្យនៅស្ងៀមបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតរួច, បើប្រជាជនគ្រាន់តែត្រូវបានបម្រើដោយពាក្យស្លោកដ៏ផ្អែមល្ហែមពេលឃោសនាបោះឆ្នោត តែត្រូវបានបំបិទមាត់ក្រោយការបោះឆ្នោត, បើប្រជាជនត្រូវបានគេអន្ទងពេលហែរបក្ស តែត្រូវទុកឱ្យនៅរងារក្រោយពេលហែបក្ស។ ស្ថានភាពបែបនេះមិនមែនជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដទេ។

លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនមែនជាគ្រឿងអលង្ការ សម្រាប់ការតុបតែងលម្អនោះទេ, លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគួរតែត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលប្រជាជនចង់ដោះស្រាយ។ ការឈានដល់ការឯកភាពគ្នាជាឯកច្ឆន្ទលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺតម្លៃរួមរបស់មនុស្សជាតិ។ តែទោះជាបែបនេះក្តី ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួនបានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀតថា នឹងលើកកម្ពស់ «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» និង «សិទ្ធិមនុស្ស» ខណៈពេលដែលពួកគេកំពុងប្រើប្រាស់អំណាចរបស់ខ្លួនដើម្បីបំផ្លាញប្រព័ន្ធនយោបាយនៃប្រទេសដែលមិនអនុវត្តតាមគំរូដែលពួកគេបានគូសវាស។ គោលបំណងរបស់ប្រទេសលោកខាងលិចបែបនេះ គឺដើម្បីចាប់ជំរិតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សំដៅគ្រប់គ្រងពិភពលោកទាំងមូល និងប្រតិដ្ឋឱ្យមាន «ការភ័យខ្លាចអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ដើម្បីបំផុសស្មារតីនៃសង្រ្គាមត្រជាក់។

ក្នុងការប៉ុនប៉ងបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់ពីភាពបរាជ័យនិងបញ្ហាក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន រដ្ឋដែលមានកេរដំណែលសេរីនិយមទាំងនេះ បានបង្វែរការស្តីបន្ទោសទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀត។ សូមក្រឡេកមើល ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន អ៊ីរ៉ាក់ លីប៊ី ទុយនេស៊ី សូម៉ាលី ស៊ីរី និងយេម៉ែន ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ ប្រទេសទាំងនេះនិងប្រជាជនរបស់ខ្លួនត្រូវបានវាយប្រហារនិងបន្តរងទុក្ខខ្លោចផ្សាក្រោមស្លាកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស។

គេមិនត្រូវសម្លឹងមើលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតែទៅលើមូលដ្ឋាននៃប្រព័ន្ធនយោបាយរបស់ប្រទេស ដោយព្រងើយកន្តើយនឹងពិពិធភាពឬភាពចម្រុះនៃអរិយធម៌នៃប្រទេសនោះបានឡើយ។ សង្គមអាស៊ីបង្ហាញឱ្យឃើញពីពិពិធភាពដ៏អស្ចារ្យ — អរិយធម៌បុរាណ វប្បធម៌សម្បូរបែប ភាពចម្រុះពណ៌ និងពិពិធភាព ប្រៀបដូចសួនច្បារដ៏ស្រស់បំព្រងប្រកបដោយផ្កាចម្រុះពណ៌ ដែលចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងអរិយធម៌អាស៊ី ហើយឥឡូវនេះ កំពុងរីកស្គុសស្គាយដោយការចាក់បញ្ចូលនូវថាមពលថ្មី។ គេមិនអាចយល់និងស្គាល់តម្លៃនៃសង្គមអាស៊ីដោយមិនមានការយល់ដឹងឱ្យស៊ីជម្រៅអំពីអរិយធម៌ពិសេសរបស់អាស៊ីបានទេ។

លក្ខណៈពិសេសដាច់ដោយឡែកនៃអរិយធម៌ មិនខុសពីលក្ខណៈពិសេសដាច់ដោយឡែកនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ ពិពិធភាពដ៏សម្បូរបែបនិងភាពរស់រវើកនៃអរិយធម៌ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងទម្រង់ផ្សេងៗនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនមានលក្ខណៈឯកសណ្ឋាននិងការកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធតែមួយគត់ទេ ពីព្រោះពិភពលោកមានភាពចម្រុះផ្នែកនយោបាយនិងវប្បធម៌។

មានវិធីសាស្ត្រជាច្រើនដែលប្រទេសនានាអាចអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបាន ហើយក៏មិនមានគំរូប្រជាធិបតេយ្យណាមួយអាចយកទៅអនុវត្តបានគ្រប់ប្រទេសនោះទេ។ ប្រទេសនីមួយៗមានប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ អរិយធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងលក្ខខណ្ឌជាតិផ្សេងៗគ្នា គួរតែរៀបចំទម្រង់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលសមស្របបំផុតទៅនឹងលក្ខណៈពិសេសនិងតថភាពជាក់ស្តែងរបស់ពួកគេ។ គ្មានប្រទេសណាមួយមានសិទ្ធិផ្តាច់មុខក្នុងការកំណត់លើនិយមន័យនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ ហើយក៏មិនអាចកំណត់សិទ្ធិរបស់ប្រជាជនក្នុងការស្វែងយល់និងជ្រើសរើសគំរូនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលស័ក្តិសមបំផុតសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់ពួកគេដែរ។

ដូចសុភាសិតមួយលើកឡើងថា មានតែអ្នកពាក់ស្បែកជើងទេ ទើបដឹងថា ស្បែកជើងនោះត្រូវនឹងជើងគេឬអត់។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ការវិនិច្ឆ័យថា ប្រព័ន្ធនយោបាយដែលអនុវត្តដោយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមួយមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យឬអត់ គឺមានតែប្រជាជននៃប្រទេសនោះទេទើបវិនិច្ឆ័យបាន គឺមិនមែនមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅនិងក្រុមណាមួយជាអ្នកវិនិច្ឆ័យនោះទេ

មានតែលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលប្រកាន់យកគុណតម្លៃរបស់មនុស្សជាតិជាស្នូលទេ ដែលអាចជំរុញ លើកកម្ពស់ និងពង្រឹងសន្តិភាពនិងភាពសុខដុមរមនាក្នុងតំបន់និងពិភពលោក ធានាឱ្យមនុស្សជាតិរស់នៅដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ជួយមនុស្សជាតិឱ្យយោគយល់គ្នានិងគោរពពិពិធភាពនៃអរិយធម៌ និងពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវបរិយាបន្ន ដែលនឹងជំរុញឱ្យសាធារណជនពិភពលោកទទួលនូវយកភាពខុសគ្នានៅក្នុងអរិយធម៌ ដើម្បីជួយកសាងសហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគ្នាសម្រាប់មនុស្សជាតិ ដោយនឹងមិនទុកនរណាម្នាក់ឱ្យនៅឯកានៅលើមាគ៌ានៃការអភិវឌ្ឍ៕

ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

  ថ្ងៃពុធ, 29 មីនា 2023 ម៉ោង 04:33 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដឹកនាំប្រតិភូ អញ្ជើញបំពេញទស្សនកិច្ចនៅ KDI School នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ

នៅរសៀលថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានដឹកនាំប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅសាលា KDI School of Public Policy ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងទីក្រុងសេជុង នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ។

នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះ ប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចូលរួមស្តាប់បទឧទ្ទេសនាម និងបានផ្លាស់ប្តូរយោបល់ជាមួយអ្នកតំណាង KDI School ដែលបានធ្វើបទបង្ហាញអំពីការងារ និងស្នាដៃរបស់សាលា KDI នាពេលនោះផងដែរ។ នៅពេលល្ងាចនាថ្ងៃដដែលនោះ ប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីទទួលទានអាហារពេលល្ងាចក្នុងកម្មវិធី «Cambodian Alumni Networking Night with NRC, KLRI and RAC» ដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្រ្តកូរ៉េ( KLRI) និងប្រព្រឹត្តិទៅនៅវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច វិទ្យាសាស្ត្រ និងមនុស្សសាស្ត្រនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ (NRC) ដោយក្នុងនោះមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតប្រធានវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច វិទ្យាសាស្ត្រ និងមនុស្សសាស្ត្រនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ (NRC) ឯកឧត្តមបណ្ឌិតប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្រ្តកូរ៉េ ( KLRI) លោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិតនិងជាព្រឹទ្ធបុរស KDI school ឯកឧត្តមបណ្ឌិតប្រធានវិទ្យាស្ថានបរិស្ថានកូរ៉េ (KEI) ថា្នក់ដឹកនាំសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀតរបស់ NRC, KLRI, KDI និង KEI ព្រមទាំងសមាគមនិស្សិតកម្ពុជានៅ KDI school ផងដែរ។

អ្វីដែលកាន់តែសំខាន់ទៀតនោះ នៅក្នុងឱកាសនៃការទទួលទានអាហារពេលនោះ គឺនិស្សិតកម្ពុជាទាំងអស់ដែលទទួលបានអាហារូបករណ៍សិក្សានៅ KDI School បានសំដែងភាពរីករាយចំពោះវត្តមាននៃថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីស្ថាប័នជាតិខ្មែរ និងថ្លែងអំណរគុណចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ KLRI ដែលបានអញ្ជើញនិស្សិតកម្ពុជានៃ KDI school ចូលរួមកម្មវិធីនេះ ព្រមទាំងបានថ្លែងអំណរគុណចំពោះថា្នក់ដឹកនាំ KDI School និងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលជំរុញផ្ដល់ឱកាសអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងបង្កើនទំនាក់ទំនងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែជិតស្និទ្ធ។

ថ្លែងនៅក្នុងឱកាសនៃការទទួលទានអាហារនោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះប្រធាន  NRC, KLRI, KDI School, និងKEI ដែលបានផ្ដល់កិច្ចស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្ដៅ ហើយឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធាន បានថ្លែងប្រាប់និស្សិតកម្ពុជាដែលកំពុងតែសិក្សានៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េ សូមឱ្យប្រឹងប្រែងសិក្សាដើម្បីទទួលបានជោគជ័យក្នុងការសិក្សា ដោយមិនត្រូវបំភ្លេចពីគោលដៅនៃការកសាងប្រទេសកម្ពុជាយើងនោះទេ ពោលគឺនិស្សិតយើងត្រូវប្រឹងប្រែងសិក្សាឱ្យបានជោគជ័យ ហើយត្រឡប់ទៅប្រទេសយើងវិញដើម្បីជួយបម្រើប្រទេសជាតិរបស់យើង។

  ថ្ងៃពុធ, 29 មីនា 2023 ម៉ោង 02:49 PM

ប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទស្សនា និងសិក្សាអំពីវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្ត្រកូរ៉េ

នៅរសៀលថ្ងៃទី ២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានដឹកនាំប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ទៅទស្សនា និងស្តាប់ការធ្វើបទបង្ហាញអំពីការងារ និងស្នាដៃដែលវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្ត្រកូរ៉េ បានបំពេញនាពេលកន្លងមក។

វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្ត្រកូរ៉េ មានតួនាទីសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលត្រូវបំពេញជាប្រចាំ ដូចជាការបកប្រែអត្តបទច្បាប់ និងសៀវភៅច្បាប់ដែលទាក់ទងនឹងប្រទេសកូរ៉េ ទៅជាភាសាអង់គ្លេស និងភាសាចិន ហើយវិទ្យាស្ថាននោះក៏មានផ្នែកផ្សព្វផ្សាយដែលបានដើរតួរយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយស្នាដៃ និងការងាររបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ នីតិសាស្ត្រ ទៅកាន់សាធារណជន។ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្ត្រកូរ៉េ ក៏ជាស្ថាប័នមួយដែលបានទទួលការគាំទ្រផ្នែកថវិកាអំពីរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ ដើម្បីប្រតិបត្តិការការងាររបស់ខ្លួន។

នៅក្នុងពេលទស្សនកិច្ចនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនីតិសាស្ត្រកូរ៉េ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានសំដែងនូវការពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការទទួលស្វាគមន៍ និងការចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់វិទ្យាស្ថានជូនមកប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 28 មីនា 2023 ម៉ោង 01:48 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ដឹកនាំប្រតិភូទស្សនាវិមានរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ

ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់សិក្សាសេដ្ឋកិច្ច វិទ្យាសាស្ត្រ និងមនុស្សសាស្ត្រនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដឹកនាំប្រតិភូរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទៅទស្សនាវិមាន រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ ដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់អំពីការរៀបចំទីតាំងនៃក្រសួងនានារបស់រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ នៅទីក្រុងសេជុង ដែលជារដ្ឋធានីថ្មីដែលរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េទើបតែបានរៀបចំ។

សូមបញ្ជាក់ជូនថា វិមានរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េបានផ្លាស់ប្តូរទីតាំងពីទីក្រុងសេអ៊ូល មកកាន់ទីក្រុងសេជុង អស់រយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំ (ដោយការសាងសង់បានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ រហូតដល់ ២០១៤)។ ការផ្លាស់ប្ដូរវិមានរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងទាំងនេះមកនៅកាន់ទីក្រុងសេជុង ដោយសារមូលហេតុសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជា៖(១) ប្រជាជនភាគច្រើនបានស្វែងរកការងារ និងប្តូរទៅរស់នៅទីក្រុង សេអ៊ូលច្រើនពេកដែលជាហេតុធ្វើឱ្យចំនួនប្រជាជន និងសេដ្ឋកិច្ចកើនឡើងខ្លាំងតែនៅក្នុងក្រុងមួយនេះ បើប្រៀបធៀបនឹងទីក្រុង ឬតំបន់ផ្សេងៗ (២) ដើម្បីធ្វើឱ្យចំនួនប្រជាជនមកនៅសេជុង និងសេដ្ឋកិច្ចនៅសេជុងរីកចម្រើនដូចនៅទីក្រុង សេអ៊ូល (៣) ពុំទាន់មានចំនួនប្រជាជនច្រើនមករស់នៅ និងធ្វើការងារនៅសេជុងនៅឡើយទេ ពីព្រោះទីក្រុងនេះកំពុងតែអភិវឌ្ឍ។

ប្រតិភូរាជបបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបំពេញទស្សនកិច្ចពេញមួយព្រឹក នៅវិមានរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ មុននឹងមានជំនួបជាមួយនឹងស្ថាប័នផ្សេងទៀតរបស់កូរ៉េ។

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 28 មីនា 2023 ម៉ោង 01:41 PM

ផលិតផលទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹប ទទួលបានការគាំទ្រខ្លាំងនៅក្នុងកម្មវិធីតាំងពិព័រណ៍វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ កម្ពុជា-អន្តរជាតិ

នៅក្នុងឱកាសកម្មវិធីតាំងពិព័រណ៍លើកទី១ ដែលរៀបចំឡើងដោយក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ ដល់ ២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតពិព័រណ៍កោះពេជ្រ ស្ដង់ពិព័រណ៍ទឹកដោះគោស្រស់តេជោសែនឫស្សីត្រឹប ផលិតពីកសិដ្ឋានគោទឹកដោះ នៃឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប កំពុងទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ជាពិសេសសិស្សានុសិស្ស ដែលបានចូលមកភ្លក្សរសជាតិហើយ មិនចង់ចេញទៅវិញ។ ម្នាក់ៗ ភ្លក្សបង្ហាញញឹមញញែម អឹមអៀន នៅបន្តសុំភ្លក្សថែមទៀត។ 

ទិដ្ឋភាពគាំទ្រផលិតផលទឹកដោះគោស្រស់ ១០០% របស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៖

  ថ្ងៃចន្ទ, 27 មីនា 2023 ម៉ោង 10:00 PM

ផលិតផលទឹកគោស្រស់សុទ្ធ១០០% ផលិតផលដើម្បីកូនខ្មែរ!

ផលិតផលទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹប ជាផលិតផលទឹកដោះគោ ដែលផ្ដួចផ្ដើមសិក្សាបង្កើតជាកសិដ្ឋានគោទឹកដោះ ពូជហូលស្ទែន ចិញ្ចឹមក្នុងកសិដ្ឋានក្នុងបរិវេណឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប ដែលមានទីតាំងស្ថិតក្នុងឃុំឆែប១ និង ឆែប២ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ។

គម្រោងការកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមគោទឹកដោះនេះ ជាគម្រោងលើកកម្ពស់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវលើវិស័យកសិកម្មនៅតាមទីជនបទ ហើយក៏ជាចំណែកមួយក្នុងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅដល់ប្រជាជនរស់នៅតំបន់ជុំវិញឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប តាមរយៈការផ្ដល់ជាការងារធ្វើជាប្រចាំថ្ងៃក្នុងតំបន់ឧទ្យានឫស្សីត្រឹប។ អ្វីដែលសំខាន់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានបំណងចង់ឱ្យប្រជាជនខ្មែរយើង បានទទួលទាននូវទឹកដោះគោស្រស់សុទ្ធ ១០០% ជាពិសេសកុមារតូច ខណៈដែលផលិតផលនាំចូលពីបរទេស កំពុងមានចរាចរខ្លាំងនៅលើទីផ្សារកម្ពុជា។

រហូតមកទល់ពេលនេះ សិស្សានុសិស្សនៅតាមសាលារៀននៅស្រុកឆែប សុទ្ធតែធ្លាប់បានទទួលទានទឹកដោះគោស្រស់ តាមរយៈកម្មវិធីសប្បុរសតាមការផ្ដួចផ្ដើមរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច។ ជាមួយគ្នានេះ កុមារមណ្ឌលកុមារកំព្រានៅរាជធានីភ្នំពេញ កុមារតាមសាលារៀន កុមារដែលរស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងមណ្ឌលកែប្រែ ក៏ជាគោលដៅនៃការចែកចាយផលិតទឹកដោះគោស្រស់របស់ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាតេជោសែនឫស្សីត្រឹបដូចគ្នា។

បើទោះជាបច្ចុប្បន្ន យើងមិនទាន់បានបំពេញសេចក្តីត្រូវការ តាមតម្រូវការទទួលទានរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនៅឡើយ ក្រុមការងារឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែនឫស្សីត្រឹប នឹងបន្តការខិតខំដើម្បីបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋអាចបានទទួលទានទឹកដោះគោស្រស់១០០% ដ៏ឈ្ងុយឆ្ងាញ់ ឱ្យបានសមនឹងចិត្ត។ ក្រុមការងារយើង សូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះការគាំទ្រផលិតផលទឹកដោះគោរបស់ខ្មែរយើង ដែលនេះ ជាការលើកទឹកចិត្តដ៏ធំដល់ក្រុមការងារឱ្យបន្តខិតខំបន្ថែមទៀតក្នុងដំណាក់កាលដ៏លំបាកនេះ។  

សូមបញ្ជាក់ថា ផលិតផលទឹកដោះគោស្រស់ពីឧទ្យានតេជោសែនឫស្សីត្រឹប ជាផលិតផលទឹកគោស្រស់១០០% គ្មានសារជាតិគីមីដើម្បីជួយរក្សាទុកបានយូរ និងបានទទួលស្គាល់ពីមន្ទីរពិសោធន៍ក្រសួងសុខាភិបាល និងក្រសួងឧស្សាហកម្ម។

ទឹកដោះគោតេជោសែនឫស្សីត្រឹប ក៏បានចុះបញ្ជីផលិតផល (ចបផ)តាមស្តង់ដារជាតិ ចេញពីក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងបានលក់និងចែកចាយក្នុងក្រុងភ្នំពេញ និងបណ្តាខេត្តជាច្រើននៅកម្ពុជា ហើយទទួលបានការគាំទ្រខ្លាំងពីអតិថិជនផងដែរ អំពីរសជាតិនិងគុណភាពទឹកដោះគោស្រស់នេះ។

ទិដ្ឋភាពនៃការតាំងពិព័រណ៍វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ កម្ពុជា - អន្តរជាតិ លើកទី១ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦-២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតពិព័រណ៍កោះពេជ្រ៖

  ថ្ងៃចន្ទ, 27 មីនា 2023 ម៉ោង 09:28 PM

What should Cambodia take away from the changes in Korea? by Seun Sam

Under the cooperation between the Royal Academy of Cambodia and the National Research Council for Economics, Humanities and Social Sciences of the Republic of Korea, has brought me to the Republic of Korea on March 26, 2023, together with the head of the Royal Academy of Cambodia and 19 other researchers from that institution. The partner who invited us to come to Korea for a working visit gave us a tour of smart agricultural fields and other farms that employ contemporary technology to advance their operations on the first day of our stay.

Following the tour, I realized that the farming land in Korea is not as nice as the land in Cambodia, nor is the quality of the Korean land as good as the land in Cambodia. So why is their agriculture so advanced?

Let's focus on the agricultural sector for a moment: I saw that the Korean government has offered young Korean citizens who want to use Start Up to begin investing in agriculture a very favorable loan during the speaker's presentation on their smart farming. At the initial step of development, government assistance to farmers is crucial.

Another observation comes to my mind and it saddens me to learn that young Cambodians from the countryside have spent a lot of money to travel to Phnom Penh, Cambodia, in order to study the Korean language in the hope that they may one day have the opportunity to find employment in Korea. Their reality in Korea is completely different from their hope in Cambodia.

When a family in rural Cambodia manages to arrange for their son and daughter to work in South Korea, word quickly spreads throughout the hamlet and commune. Several relatives will attend the person's departure from the airport for their place of employment in Korea.

Several Cambodian laborers who had come to work in Korea began to understand that their entire family would benefit if they worked just as hard back home as they had when they came to Korea. I find it unfortunate to learn that Cambodian employees must work and sleep at a farm house during the cold season, when it is extremely difficult to do either without a heater. Nonetheless, they must do both because that farm home is the only location they can stay and earn money.

Living far from family is not a wise decision, and many individuals will pick something else if they have the option. I'm startled and saddened to learn that Cambodian laborers must spend the winter months sleeping in a farm house. The Cambodian government has emphasized numerous times that although Korean employers pay Cambodian workers to maintain their families in Cambodia, these workers' difficulties and obstacles there should be acknowledged and addressed.

Due to the stark differences between what Korea and Cambodia have, my first day in Korea left me with conflicting feelings about Cambodia. The nature and land quality in Cambodia are excellent, so why can't we use them and manage them as efficiently as Korea and other nations across the world? High-ranking officials from Cambodia are frequently invited to visit industrialized nations in order to gain knowledge from those nations' experiences, but after they return home, they just keep quiet and don't share anything new about their travels.

In contrast to Cambodia, Korea's nature and environment are not as good, but their management and utilization of its natural resources is excellent. The city is really tidy, and there are bike lanes and sidewalks as well as clearly painted signs. I believe Cambodia likes to use the justification that we have only recently departed the path and that we must gradually develop our nation as an excuse to absolve themselves. There is only one excellent reason to overlook the officials' errors, but the truth is that Cambodia would only develop gradually. Since the wise learn from others' mistakes, Cambodia should take a cue from how Korea has developed its nation.

At the conclusion of my first visit, I was struck by the differences between Cambodia and Korea. In Korea, public management at the local level is very effective, local authorities respond quickly to problems in their areas, the infrastructure is well-developed and well-managed, and people have faith in the local police's ability to deal with them. Cambodia, what about it? It is difficult to say that Cambodian citizens trust local officials to solve their problems because their capacity is very limited and needs to be improved. Local authorities rarely arrive on time to solve problems, commune/Sangkat chiefs lack the funds to repair roads, and they frequently fail to respond to complaints.

Dr. Seun Sam is a policy Analyst bases in Cambodia. All views in this article are his own and does not reflect the whole views of the Royal Academy of Cambodia.  

  ថ្ងៃចន្ទ, 27 មីនា 2023 ម៉ោង 08:54 PM

«សប្តាហ៍នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ឆ្នាំ២០២៣»

តបតាមការអញ្ជើញរបស់សាកលវិទ្យាល័យមីងជូ ខេត្តយូណាន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូ ចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី៦ នៃសប្តាហ៍សហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង និងវេទិកាលើកទី៣នៃសម្ព័ន្ធការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈកម្រិតខ្ពស់ ដែលរៀបចំឡើងនៅក្រុងគន់មីង ខេត្តយូណាន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ពីថ្ងៃទី២០ ដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។

ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងពិធីខាងលើនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាចិន ក៏ដូចជាសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងបណ្តាប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានបន្ថែមថា «ខ្ញុំយល់ថា ការអប់រំវិជ្ជាជីវៈជាន់ខ្ពស់ ជាប្រភេទនៃការផ្តល់ចំណេះដឹង ជំនាញវិជ្ជាជីវៈ ដែលអាចធ្វើឱ្យអ្នកសិក្សាទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងរយៈពេលខ្លី ពេលមធ្យម និងពេលវែង សម្រាប់បំពេញការងារ បង្កើនប្រាក់ចំណូល និងអភិវឌ្ឍមុខជំនាញ។ ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈជាន់ខ្ពស់ ជាការអប់រំមួយដែលមានការតាក់តែងឡើងតាមកម្មវិធីសិក្សាជាក់លាក់មួយសម្រាប់ការសិក្សាតាមជំនាញជាន់ខ្ពស់ ដែលអាចធ្វើឱ្យសិស្សនិស្សិតមានជំនាញវិជ្ជាជីវៈច្បាស់លាស់ អាចការបំពេញការងារប្រកបដោយផលិតភាពខ្ពស់ និងងាយស្រួលក្នុងការស្វែងរកការងារតាមជំនាញឯកទេសរបស់ខ្លួន។»

បើនិយាយពីកម្រិតនៃការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ភាគីចិន ហាក់បានដើរទៅមុខឆ្ងាយពីបណ្តាប្រទេសនៅតាមដងទន្លេមេគង្គឯទៀត ដោយឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានរំលេចយ៉ាងដូច្នេះថា «ត្រង់ចំណុចនេះ យើងឃើញថា ប្រទេសចិនហាក់ដើរទៅមុនឆ្ងាយ បើធៀបទៅនឹងប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ ដែលប្រទេសយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវដកស្រង់នូវបទពិសោធនិងមេរៀនល្អៗពីចិន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត វេទិការបស់យើងនាពេលនេះ គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃការជួបជុំដែលអ្នករៀបចំគោលនយោបាយ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ អ្នកបច្ចេកទេសមកពីប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គមកជួបជុំជជែក ចែករំលែក រៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក និងអង្គុយរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយនៃបញ្ហាដែលកំពុងកើតមានចំពោះមុខក្នុងតំបន់មេគង្គរបស់យើង។»

គួររំលឹកផងដែរថា សប្តាហ៍នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាងនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំដោយសាកលវិទ្យាល័យមីងជូ ខេត្តយូណាន ក្រោមការឧបត្ថម្ភដោយរដ្ឋបាលខេត្តយូណាន និងត្រូវបានអញ្ជើញចូលរួមពីអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ សាស្ត្រាចារ្យ និស្សិត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត មកពីប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ និងមកពីសាកលវិទ្យាល័យនានាចំនួន២០ នៃខេត្តយូណាន។

ក្រោយការអាក់ខាននៃការរៀបចំដោយផ្ទាល់ចំនួន៣ឆ្នាំជាប់គ្នា ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ សប្តាហ៍នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណង ដើម្បីរួមគ្នាក្នុងការស្វែងរកនូវវិថីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្មី និងចំណុចដែលត្រូវអនុវត្តនៃការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ក្រោយពេលនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ដើម្បីផ្តល់ជូនជាយន្តការមួយសម្រាប់ការសិក្សា រៀនសូត្រ និងការចែករំលែកផ្លាស់ប្តូរគ្នាទៅវិញទៅមកនៃប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ៕

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 23 មីនា 2023 ម៉ោង 06:20 PM