រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ទំនាក់ទំនងជប៉ុន-សហរដ្ឋអាម៉េរិ បានចាប់ផ្តើមឡើងដំបូងតាមរយៈបេសកកម្មការទូត សកម្មភាពយោធានៅចុងសត វត្សរ៍ទី១៨ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ ដោយមាននាវិករបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកពីររូបគឺលោក James Glynn និងលោក Matthew C. Perry បានធ្វើដំណើរទៅកាន់តូហ្គូហ្គាវ៉ា (Tokugawa)។ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះបានពង្រឹងនិងពង្រីក និងរក្សាទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយគ្នាអស់រយៈពេលយ៉ាងយូរ។ ដើម្បីបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នា ប្រទេសជប៉ុនបានទទួលស្គាល់ការត្រួតត្រារបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកទៅលើកោះហាវ៉ៃ ហ្វីលីពីន និងប្រទេសកូរ៉េ។

នៅឆ្នាំ១៩៣១ ភាពតានតឹងបានកើនឡើងរវាងជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បន្ទាប់ពីជប៉ុនបានចូលលុកលុយប្រទេស ចិន។ ក្រោយមកទៀត នៅឆ្នាំ១៩៣៧ មានការផ្ទុះឡើងនូវសង្គ្រាមចិន-ជប៉ុនលើកទី២ ក្នុងនោះ យើងឃើញថា សហរដ្ឋអាម៉េរិករួមជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត គឺចក្រភពអង់គ្លេសនិងហូឡង់ បានកាត់ផ្តាច់ប្រេងនិងដែកថែបឈប់លក់ឱ្យប្រទេសជប៉ុន។ ចំណែកប្រទេសជប៉ុនវិញ បានឆ្លើយតបជាមួយនឹងការវាយប្រហារលើសម្ព័ន្ធមិត្តរួមទាំងការវាយប្រហារដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយទៅលើកំពង់ផែ Pearl Harbor នៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ ដែលបានបំផ្លាញមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកអាម៉េរិកយ៉ាងដំណំ។ ដើម្បីបង្ខំឱ្យជប៉ុនចុះចាញ់ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានទម្លាក់គ្រាប់បែកតាមទីក្រុងនានារបស់ជប៉ុនជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ ហើយចុងក្រោយបានឈានដល់ការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកបរមាណូ នៅទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា និង ណាហ្គាសាគី ក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤៥ ។

នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០និងឆ្នាំ១៩៦០ ទំនាក់ទំនងជប៉ុន-សហរដ្ឋអាម៉េរិកមានភាពល្អប្រសើឡើងវិញ ដោយជប៉ុនបានជួយផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសឹកនិងស្បៀងដល់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងសង្គ្រាមអាម៉េរិក នៅកូរ៉េ និងវៀតណាម។ ចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី២០ មក ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងជប៉ុនបានផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើទំនាក់ទំនងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម សេវាកម្ម និងយោធា ដែលមានភាពរឹងមាំនិងយ៉ាងសកម្ម។ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានចាត់ទុកប្រ ទេសជប៉ុនជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តនានា និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តយ៉ាងជិតស្និទ្ធបំផុត។ ការស្ទង់មតិរបស់ Pew Research Center's Global Attitudes Project នៅឆ្នាំ២០១៨ ទៅលើប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរស្តីពីទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងជប៉ុន នៅឆ្នាំ២០១៨ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ៧៥%នៃប្រជាជនជប៉ុន មានភាពជឿជាក់លើសហរដ្ឋអាម៉េរិក ហើយ៨១%នៃប្រជាជនសហរដ្ឋអាម៉េរិក មានភាពជឿជាក់លើប្រទេស ជប៉ុន។

ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ យើងសង្កេតឃើញថា ទំនាក់ទំនងរវាងជប៉ុន-សហរដ្ឋអាម៉េរិកកាន់តែមានភាពល្អប្រសើ និងស្និទ្ធស្នាលបំផុត ដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុន លោក ស៊ីនហ្សូ អាបេ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រធានា ធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា និងលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដោយមានជំនួបមិត្តភាពជាច្រើនលើកនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក ប្រទេសជប៉ុន និងនៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ ប្រធានា ធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានក្លាយជាមេដឹកនាំបរទេសដំបូងគេដែលបានចូលជួបពិភាក្សាការងារជាមួយអធិរាជជប៉ុន Naruhito ។

ចំពោះទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរមានភាពរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង ជាពិសេស រថយន្ត និងគ្រឿងអេឡិច ត្រូនិចរបស់ជប៉ុនត្រូវបានគេពេញនិយមនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ដើម្បីឱ្យពាណិជ្ជកម្មមានភាពរលូន ប្រទេសទាំងពីរបានចរចាគ្នាជាផ្លូវការបន្ថែមទៀតនៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ដោយបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន២ ដែលមានគោលបំណងធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្មពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងជប៉ុន បានឯកភាពគ្នាកាត់បន្ថយពន្ធនិងការពង្រីកទំនិញក្នុងទំហំដ៏ធំមួយដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការចូលទៅកាន់ទីផ្សារនៃប្រទេសទាំងពីរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មឌីជីថលសហរដ្ឋអាមេរិក-ជប៉ុន បានគ្របដណ្តប់លើច្បាប់ស្តីពីទិដ្ឋភាពឌីជីថលនៃពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី១ ខែមករា          ឆ្នាំ ២០ ២០ ដែលរដ្ឋបាល របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងលោក ស៊ីនហ្សូ អាបេ បានចាត់ទុកថា ជា «ដំណាក់កាល ទី១» នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងជប៉ុន ដែលមានទំហំធំទូលាយសម្រាប់អនាគត។ 

នៅឆ្នាំ២០១៨ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបាននាំទំនិញចេញទៅប្រទេសជប៉ុន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់សរុប ចំនួន ១២១.១ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ចំណែកជប៉ុនវិញបាននាំទំនិញទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ចំនួន ១៧៩.១ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក។ នៅឆ្នាំ២០១៨ ជប៉ុនបានធ្វើការការវិនិយោគផ្ទាល់នៅក្នុងរោងចក្រផលិតកម្មសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមានទុនវិនិយោគចំនួន ៥១ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក និងបានផ្តល់ការងារចំនួន១៧០,០០០កន្លែងដល់ពលរដ្ឋសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ចំណែកឯនៅឆ្នាំ២០១៩ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបាននាំទំនិញចេញទៅប្រទេសជប៉ុន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ១៤៣.៦ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ចំណែក ជប៉ុនវិញបាននាំទំនិញទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ចំនួន ២១៨.៣ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក។

នៅក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក យើងសង្កេតឃើញមានទំនិញសំខាន់ៗជាច្រើន ដែលប្រទេសទាំងពីរនាំចេញ-នាំចូលឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក រួមមាន ៖ សហរដ្ឋអាម៉េរិកនាំចូលទីផ្សារជប៉ុន មានផលិត ផលកសិកម្ម ពោត សាច់គោ សាច់ជ្រូក សណ្តែកសៀង និងស្រូវសាលី។ ចំណែកឯជប៉ុន នាំចូលទីផ្សារសហរដ្ឋអាម៉េរិកមានផលិតផលកសិកម្ម គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច រថយន្ត វាយនភណ្ឌ និងដែកថែប។

ដើម្បីជំរុញការនាំចេញឱ្យមានសក្តានុពលខ្លាំង ប្រទេសទាំងពីរបានអនុគ្រោះពន្ធគយឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដូចជា ប្រទេសជប៉ុន បានយល់ព្រមកាត់បន្ថយឬលុបចោលពន្ធគយលើផលិតផលកសិកម្ម ប្រមាណ ៦០០ មុខ ដូចជា សាច់ គោ សាច់ជ្រូក ឈើ ស្រូវសាលី និងសម្រាប់ផលិតផលផ្សេងៗមានកំណត់មួយចំនួនរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកចូលទីផ្សារជប៉ុន។ ចំពោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកវិញ បានយល់ព្រមកាត់បន្ថយឬលុបចោលពន្ធគយលើទំនិញចំនួន ២៤១ មុខ រួមមាន លើទំនិញឧស្សាហកម្ម ឧបករណ៍ម៉ាស៊ីន ប្រដាប់បញ្ចូនទួរប៊ីនកង់ដង់ គ្រឿងបន្លាស់ ឧបករណ៍ភ្លេង ផលិត ផលកសិកម្ម និងតែបៃតង ជាដើម។

នៅក្នុងវិស័យសេវាកម្មវិញ សហរដ្ឋអាម៉េរិកមានអតិរេកពាណិជ្ជកម្មសេវាកម្មទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសជប៉ុន ព្រោះជប៉ុនគឺជាទីផ្សារដ៏សំខាន់សម្រាប់អ្នកផ្តល់សេវាកម្មរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ឧទាហរណ៍ ទីផ្សារធានារ៉ាប់រងជប៉ុនធំ ជាងគេលំដាប់ទី២ នៅលើសកលលោក បន្ទាប់ពីទីផ្សារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលមានចំនួនជិត៣០% នៃការលក់ ភាគហ៊ុនរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ចំនួន ៤៨.៩ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក។

ជារួម ទំនាក់ទំនងរវាងជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកមានភាពរលូន ប៉ុន្តែ ករណីខ្លះក៏មាន ការខ្វែងគំនិត ខ្លះៗដែរ។ ទោះ បីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ចាប់ពីក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២មក ប្រទេសទាំងពីបានពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នាជាលំដាប់រហូតឈានដល់ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្រ្ត និងស្អិតល្មួតលើវិស័យសំខាន់ៗ ដូចជា នយោបាយ យោ​ធា ពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច ជាដើម។ ម្យ៉ាងទៀត ប្រទេសទាំងពីរបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកយ៉ាងច្រើនលើសលប់នៅក្នុងវិស័យពណិជ្ជកម្ម ដូចជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ជប៉ុន នាំទំនិញចេញទៅកាន់ទីផ្សារអាម៉េរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ២១៨.៣ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ហើយសហរដ្ឋអាម៉េរិកបាននាំទំនិញចេញទៅកាន់ទីផ្សារជប៉ុនក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ១៤៣.៦ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក។ ប្រទេសជប៉ុនត្រូវការសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ព្រមទាំងការគម្រាមកំហែងខាងអាវុធនុយក្លែអ៊ែពីកូរ៉េខាងជើងផងដែរ។ ចំណែក ឯសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏ត្រូវការជប៉ុននៅក្នុងលំហរឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិច ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលចិននៅអាស៊ីផងដែរ៕

RAC Media

ប្រភព៖​ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា