ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

ថ្មីៗកន្លងទៅនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់អំពីការស្នើសុំនាវាល្បាតពីសំណាក់កម្ពុជាទៅកាន់ចិន២គ្រឿង ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាព និងសន្តិសុខកម្ពុជា ដែលនាវាទាំងពីរគ្រឿងនេះ គឺជានាវាប្រភេទ 056C ជានាវាកម្រិតស្រាលសម្រាប់កិច្ចការពារ និងល្បាតនៅក្នុងលម្ហសមុទ្រកម្ពុជា។ បើយោងទៅតាមផែនការ នាវាចម្បាំងទាំងពីរគ្រឿងនេះ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងត្រូវប្រគល់ជូនមកឱ្យកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ឬយូរជាងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្រោយលេចឡើងនូវព័ត៌មាននេះ មានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ដែលប្រតិកម្មដំបូងគេគឺ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបស្ចិមប្រទេសដែលបានភ្ជាប់ការស្នើសុំនាវាខាងលើទៅនឹងការសង្ស័យអំពីការពង្រឹងវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា បើទោះបីជានាវាខាងលើនេះ អាចត្រូវបានប្រើប្រាស់បានក្របខ័ណ្ឌល្បាតនិងមានលក្ខណៈការពារខ្លួនក៏ដោយក្ដី។

ប្រទេសកម្ពុជា ដែលកន្លងមកតែងតែប្រកាន់នូវជំហរគាំទ្រការដោះស្រាយបញ្ហាអន្តរជាតិ ដោយផ្អែកជាសំខាន់លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សន្តិភាព និងឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលផ្ដោតសំខាន់លើការរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខអន្តរជាតិ ពិតជាមានឆន្ទៈនៅក្នុងការចូលរួមចំណែកជំរុញការថែរក្សាសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ទាំងក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។ កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ដែលបានរក្សានូវនយោបាយអព្យាក្រឹតអចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ មិនឈ្លានពានប្រទេសណាមួយ មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ មានឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី ព្រមទាំងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាខ្លួនបរទេស ក្រៅតែពីក្របខ័ណ្ឌសំណូមពររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិតែប៉ុណ្ណោះ (រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៥៣ វាក្យខណ្ឌទី១ ទី២ និងទី៤)។

ជាក់ស្ដែង កងទ័ពរក្សាសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ធ្លាប់មានវត្តមាននៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន គឺស្ថិតនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកងទ័ពមួកខៀវ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិសុទ្ធសាធ និងពុំធ្លាប់បានចូលរួមនៅក្នុងការប្រយុទ្ធណាមួយឡើយ។ នេះជាការបង្ហាញឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីជំហរសន្តិភាពនិយមរបស់កម្ពុជា ដែលគេមិនគួរភ្ជាប់ករណីពង្រឹងសមត្ថភាពយោធាការខ្លួនរបស់កម្ពុជា ទៅនឹងការប្រកួតនប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ របស់មហាអំណាច និងការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធក្នុងតំបន់នោះឡើយ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដដែលក៏បានចែងយ៉ាងច្បាស់ផងដែរថា កម្ពុជាមានសិទ្ធិទទួលយកជំនួយយោធា អាវុធ គ្រាប់រំសេវ ការហ្វឹកហ្វឺនកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងជំនួយផ្សេងៗទៀត ដើម្បីការពារខ្លួននិងធានាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈនៅផ្ទៃក្នុងប្រទេស (រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៥៣ វាក្យខណ្ឌទី៥)។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅត្រង់ចំណុចនេះ គេគួរតែយល់ឱ្យបានជាក់ច្បាស់ថា កម្ពុជាជាប្រទេសប្រកាន់សន្តិភាពនិយម ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏មានសិទ្ធិស្របច្បាប់អន្តរជាតិនៅក្នុងការការពារខ្លួនពីការឈ្លានពាន ឬរំលោភបំពានដែនអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនពីសំណាក់រដ្ឋបរទេសណាមួយផងដែរ។

ការពង្រឹងសមត្ថភាពនៅក្នុងវិស័យការពារជាតិរបស់កម្ពុជានៅក្នុងករណីនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងហេតុផលចម្បងតែមួយគត់គឺ ការចូលរួមថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ហើយគេក៏គួរតែកត់សម្គាល់ផងដែរថា កម្ពុជា ពុំធ្លាប់បានចូលរួមនៅក្នុងសមយុទ្ធដែលមានលក្ខណៈបង្កហេតុ ឬគំរាមកំហែងភាគីដទៃ ដូចប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ម្ដងណាឡើយ ហើយកម្ពុជាក៏ពុំធ្លាប់ឈ្លានពាន ឬចិញ្ចឹមចិត្តយកទឹកដីប្រទេសណាមួយនោះឡើយ គឺត្រឹមតែថែរក្សាអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ តើហេតុអ្វីបានជាគេត្រូវព្រួយបារម្ភអំពីការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធាកម្រិតទាបរបស់កម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះ? ខណៈដែលនិន្នាការរត់ប្រណាំងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់ ហាក់បានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ រាប់ចាប់តាំងពីការសាងសង់នាវាផ្ទុកយន្តហោះ កិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ជាទិញនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់មហាអំណាចក្នុងតំបន់ និងមហិច្ឆតាបំពាក់នាវាមុជទឹកសម្រាប់កងទ័ពជើងទឹករបស់ប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាជាដើម ហាក់ពុំសូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍និងព្រួយបារម្ភទាល់តែសោះនោះ? តើនេះឬជាស្តង់ដានៃការព្រួយបារម្ភរបស់បស្ចិមប្រទេសឬយ៉ាងណា? តើអ្វីជាចេតនារបស់បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ដែលចង់ឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបន្តមានភាពទន់ខ្សោយខាងយោធា? ឬក៏គេចិញ្ចឹមចិត្តចង់ឱ្យតែកម្ពុជាខ្សោយដើម្បីផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន?

ជាមួយគ្នានេះ បើពិនិត្យទៅមើលការស្នើសុំនាវា២គ្រឿងខាងលើនេះរបស់កម្ពុជាពុំបានរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬច្បាប់អន្តរជាតិដែលមានជាធរមាន ដូចដែលប្រទេសមួយចំនួន រាប់ទាំងសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនបានធ្វើនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះ តើមានភាពចាំបាច់អ្វីដែលគេត្រូវដាក់បន្ទុកមកលើប្រទេសកម្ពុជា? ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យមួយពេញលេញស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅក្នុងន័យមួយជ្រុងទៀត គេគួរតែពិចារណាឡើងវិញថា បើរដ្ឋមួយគ្មានលទ្ធភាពការពារដែនបូរណភាពរបស់ខ្លួនផងនោះ តើរដ្ឋនោះអាចធានាអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ? តើអធិបតេយ្យនេះមានអត្ថន័យយ៉ាងណាសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា?

បន្ថែមពីលើនេះ ប្រសិនបើកម្ពុជាគ្មានលទ្ធភាពការពារខ្លួនពីការឈ្លានពាននោះទេ តើប្រទេសកម្ពុជាអាចរំពឹងអ្វីដើម្បីថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន? តួយ៉ាង កាលពីករណីប៉ះទង្គិចគ្នាលើករណីប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រសិនបើកម្ពុជាគ្មានលទ្ធភាពទប់ទល់នឹងការប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពដោយខុសច្បាប់របស់ប្រទេសជិតខាងទេនោះ តើកម្ពុជាអាចថែរក្សាបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនដូចបច្ចុប្បន្នបានឬទេ? ខណៈពេលនោះកម្ពុជាបានស្នើសុំការអន្តរាគមន៍ពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC) និងសមាគមអាស៊ាន គេបែរជាបានជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះស្រាយជាលក្ខណៈទ្វេភាគីទៅវិញ ហើយនៅក្រោយពេលដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបានចេញសាលក្រមហើយ ក៏ភាគីម្ខាងទៀតមិនរវីរវល់ផងទៅទៀតនោះ ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនមានលទ្ធភាពទាំងនៅក្នុងនយោបាយការទូត និងសមត្ថភាពការពារជាតិគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្ហាញទៅដៃគូ តើកម្ពុជាអាចថែរក្សាអធិបតេយ្យនិងបូរណភាពរបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ?

ពាក់ព័ន្ធនឹងការពង្រឹងសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់កម្ពុជានៅក្នុងករណីនេះដែរ មានពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួននៅតែព្យាយាមបន្ទុចបង្អាក់ជាតិសាសន៍ឯង ឬនៅតែបន្តចោទប្រកាន់ថា រាល់ទង្វើទាំងអស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលសុទ្ធតែខុស សុទ្ធតែដើរផ្ទុយស្រឡះពីការវិវត្តភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅក្នុងតំបន់ឬក៏ពិភពលោក ប៉ុន្តែតើពួកគេធ្លាប់បានចោទសួរខ្លួនឯងទៅវិញឬទេថា នៅពេលដែលប្រទេសមួយគ្មានលទ្ធភាពនៅក្នុងការការពារជាតិគ្រប់គ្រាន់ តើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនោះអាចធានាអធិបតេយ្យជាតិ និងបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនបានដោយមធ្យោបាយណា? ប្រហែលជាអាចមានការលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាអាចផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិជាមូលដ្ឋានដើម្បីការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែគេគួរតែពិនិត្យពិចារណាឡើងវិញថា តើមានប្រទេសណាខ្លះដែលមិនពង្រឹងវិស័យការពារជាតិ ហើយអាចថែរក្សាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនដោយមិនឱ្យគេរំលោភបំពានបាន? ខណៈដែលនៅក្នុងសំណុំរឿងខ្លះ ប្រទេសឬរដ្ឋាភិបាលដែលអនុវត្តស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ក៏នៅតែត្រូវរងគ្រោះដោយសារតែមហាអំណាចមើលរំលងលើច្បាប់អន្តរជាតិ។ បន្ថែមពីនេះ នៅចំពោះមុខការប្រឈមមុខនឹងការប្រែប្រួលភូមិសាស្ត្រនយោបាយឥតឈប់ឈរជាបន្តបន្ទាប់ តើមានប្រទេសឬមហាអំណាចណាមួយអាចចេញមុខធានាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាឱ្យបរទេសណារំលោភបាន? ជាមួយគ្នានេះ គេត្រូវយល់ឱ្យបានច្បាស់ថា នៅក្នុងសិល្បៈចរចាការទូត សមត្ថភាពប្រយុទ្ធឬតតាំងនឹងដៃគូ ក៏ជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់មួយមិនអាចខ្វះបានផងដែរ ដើម្បីទទួលបានលទ្ធផលចរចាដែលរក្សាបាននូវផលប្រយោជន៍របស់គូភាគី ហេតុនេះ ការពង្រឹងសមត្ថភាពយោធា គឺត្រូវធ្វើឡើងឱ្យស្របគ្នាទៅនឹងការពង្រឹងមូលដ្ឋាននៃភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋមួយ។ ជាការពិតណាស់ ទស្សនៈយល់ឃើញខុសគ្នាគឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែគេមិនគួរតែដើម្បីបង្ហាញទៅបរទេសថា ខ្លួនដឹងនិងស្គាល់ច្បាស់ពីស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជា ក៏តែងតែលើកឡើងនូវទស្សនៈយល់ឃើញបែបទុទិដ្ឋិនិយម ឬព្យាយាមរិះគន់ និងបន្ទុចបង្អាក់ដល់រាល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសខ្លួនឯង ដើម្បីតែលម្អឬគាំទ្រសេនារីយ៉ូបរទេសប្រឆាំងនឹងផលប្រយោជន៍ជាតិខ្លួននោះទេ។

លើសពីនេះទៅទៀត មហាអំណាចនិងប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា ក៏គួរតែពិចារណាអំពីជំហប្រតិកម្មនឹងករណីខាងលើនេះផងដែរ ព្រោះក្នុងនាមជារដ្ឋឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យ កម្ពុជាមានសិទ្ធិនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ហើយប្រសិនបើមហាអំណាចនិងប្រទេសជិតខាងមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា នៅតែបន្តការប្រតិកម្មនៅគ្រប់ទិដ្ឋភាព និងគ្រប់ករណីដំណើរការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះ ក៏អាចនឹងក្លាយជាការជំរុញដោយប្រយោលមួយ ឱ្យកម្ពុជាពិចារណាអំពីការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួននាពេលបច្ចុប្បន្នផងដែរ ហើយភាពតានតឹងនៅក្នុងតំបន់អាចនឹងកាន់តែឈានកើនឡើងថែមមួយកម្រិតថែមទៀតផង។

ទោះជាយ៉ាងណា ប្រទេសកម្ពុជា គួរតែបន្តប្រកាន់ជំហរនយោបាយការបរទេសអព្យាក្រឹត្យ អធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីរក្សាតួនាទីរបស់ខ្លួនទាំងនៅក្នុងតំបន់ និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ នៅក្នុងសភាពការណ៍មិនប្រាកដប្រជានៃសន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិបច្ចុប្បន្ន។ ជាមួយគ្នានេះ នៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលឥតឈប់ឈររវាងមហាអំណាចពិភពលោក មានតែការពង្រឹងជំហរនយោបាយរបស់ខ្លួនឱ្យបានរឹងមាំនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយភាពអព្យាក្រឹត្យ អធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យ ព្រមទាំងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយនឹងគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់តែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចជួយថែរក្សាផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជាឱ្យបានក្នុងកម្រិតអតិបរមា។ ការលម្អៀងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតែជាមួយនឹងមហាអំណាចណាមួយផ្ដាច់មុខជ្រុល ឬពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើមហាអំណាចណាមួយ គឺជាភាពគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ប្រទេសតូចដូចជាកម្ពុជា ដែលងាយនឹងរងគ្រោះនៅក្នុងរលកប្រកួតប្រជែងនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចពិភពលោក៕

RAC Media

(រាល់ការលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់ស្មេរ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)