ព័ត៌មាន

«ទស្សនវិស័យរបស់អាស៊ានលើយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» ដោយ៖ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា នាយកដ្ឋានសិក្សានយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

2020-03-03 04:59:33 ថ្ងៃអង្គារ, 03 មីនា 2020, 04:59 AM
post_detail

ផ្អែកលើលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ «តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» គឺជាតំបន់មួយដែលលាតសន្ធឹងលើតំបន់មហាសមុទ្រពីរ គឺមហាឥណ្ឌានិងសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ ចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ប្រទេសចិនបានដាក់ចេញនូវការផ្លាស់ប្តូរផែនទីគំនិតយុទ្ធសាស្រ្តថ្មី តាមរយៈការធ្វើកំណែទម្រង់និងការបើកចំហរបស់ខ្លួន។ ព្រមជាមួយគ្នានោះបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជប៉ុន អូស្រ្តាលី និងឥណ្ឌា បានធ្វើសកម្មភាព ទប់ស្កាត់ប្រទេសចិនក្នុងក្របខណ្ឌថ្មីនៃការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិន។ យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមានគោលបំណងការពារប្រឆាំងនឹងឥរិយាបថគោលនយោបាយសន្តិសុខរបស់ចិន។

បើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់គេហទំព័រ អ៊ីស អេស៊ា ហ្វ័ររ៉ុម កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែសភា ឆ្នាំ ២០១៨ យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបានណែនាំនិងគាំទ្រដោយប្រទេសផ្សេងៗខាងលើ ប៉ុន្តែមិនមែនប្រទេសចិនទេ។ លោក ស៊ីនហ្សូអាបេ បានកោតសរសើរគោលនយោបាយ «សកម្មភាពឆ្ពោះទៅទិសខាងកើត» របស់ឥណ្ឌា។ អ្នកសិក្សាជនជាតិចិនជឿជាក់ថា ការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្ត្រនយោបាយឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក យុទ្ធសាស្ត្រថ្មី គឺមានភាពចាំបាច់ ដោយសារវប្បធម៌យុទ្ធសាស្ត្រនិងតម្រូវការនៃតុល្យភាពអំណាចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

មេដឹកនាំអាស៊ានបានឯកភាពថា អាស៊ានត្រូវការចក្ខុវិស័យផ្ទាល់ខ្លួនសម្រាប់សណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤ នៅទីក្រុងបាងកកក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩។ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្រ្តដែលអាស៊ានកំពុងជួបប្រទះនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺខុសគ្នាពីអតីតកាល ហើយបញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗគ្នានេះក៏ត្រូវការការឆ្លើយតបខុសគ្នាដែរ។ អាស៊ានសង្ឃឹមថា ចក្ខុវិស័យខុសគ្នាមួយនឹងផ្សះផ្សានូវទស្សនវិស័យប្រកួតប្រជែងនៃបទបញ្ជាក្នុងតំបន់ ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយប្រទេសមហាអំណាច។ ការទទួលយកទស្សនវិស័យនេះនឹងរម្លឹកអាស៊ាននិងមហាអំណាចក្រៅតំបន់ នូវសារដ៏សាមញ្ញមួយ គឺជាសមត្ថភាពក្នុងការបង្ហាញតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងចំណោមប្រទេសមហាអំណាច។ យោងតាមអំណះអំណាងក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់ អាស៊ានជាតំបន់សន្តិភាព សេរីភាព និងអព្យាក្រឹតភាព (ZOPFAN)។

សព្វថ្ងៃ ប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ី បានចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍នាពេលអនាគត គឺអាស៊ានបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងស្ថានភាពថ្មី។ ពិភពលោកកំពុងតែពិបាកកំណត់ពីរបៀបដែលរដ្ឋមានឥរិយាបថឆ្ពោះទៅរកគ្នា។ ប្រទេសចិនកំពុងតែក្លាយទៅជាមហាអំណាចមួយដែលមានអំណាចខ្លាំងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលជាកត្តាជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងព្យាយាមរក្សានិរន្តរភាពរបស់ខ្លួននៅលើពិភពលោកតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥។ មានការវិវត្តចំនួនបីដែលបានលេចចេញពីដំណើរនៃការផ្លាស់ប្តូរនេះគឺ ទីមួយ ល្បែងថាមពលដ៏អស្ចារ្យកំពុងវិលត្រឡប់មកអាស៊ីអាគ្នេយ៍វិញ។ ទីពីរ អនាគតនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានកំណត់កាន់តែខ្លាំងឡើងដោយរបៀបដែលមហាអំណាចក្រៅតំបន់ធ្វើអន្តរកម្មជាមួយ។ ហើយទីបី មហាអំណាចក្រៅតំបន់សំខាន់ៗកំពុងចាប់ផ្តើមលើកកម្ពស់ចក្ខុវិស័យផ្ទាល់ខ្លួនស្ដីអំពីសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់។

ចក្ខុវិស័យរបស់អាស៊ាន គឺនឹងបន្តរក្សាតួនាទីស្នូលរបស់ខ្លួននៅក្នុងនិម្មាបនកម្មក្នុងតំបន់ដែលកំពុងវិវត្តនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងតំបន់ជុំវិញរបស់ខ្លួន និងបន្តធ្វើជា «ឈ្មួញកណ្តាលដ៏ស្មោះត្រង់នៅក្នុងបរិយាកាសយុទ្ធសាស្ត្រនៃផលប្រយោជន៍ប្រកួតប្រជែង»។ តម្លៃរបស់អាស៊ាន គឺការរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងដល់ស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពក្នុងតំបន់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧ ហើយក៏បានបង្កើតអង្គការតំបន់មួយផ្សេងទៀតគឺ វេទិកាតំបន់អាស៊ាន (ARF) ដែលឥឡូវនេះមាន សមាជិកចំនួន២៧ប្រទេស។ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤មក អាស៊ានបានដំណើរការជាទៀងទាត់នូវកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី រវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ។

ជាទស្សនវិស័យរួម អាស៊ានគួរប្រកាន់នយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនជាលក្ខណៈ អព្យាក្រឹតក្នុងការរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយប៉ូលអំណាចនានានៅលើសកលលោក ប៉ុន្តែការលើកឡើងនេះ មិនអាចលេចឡើងបានទេ ដោយសារបណ្តារដ្ឋជាសមាជិកទាំងដប់មានជំហរនិងអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗគ្នាក្នុងបរិបទយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក និងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់ ទោះបីជាអាស៊ាននៅតែអាចរក្សាគោលការណ៍អាស៊ានមានសំឡេងតែមួយក៏ដោយ៕


អត្ថបទទាក់ទង

ទស្សនវិជ្ជាគ្រិស្តសាសនានិងអ៊ិស្លាមសាសនា ដោយ៖ បណ្ឌិត ហែម ឡាច អនុប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិសាស្ត្រ វិទ្យាស្ថានមនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

គ្រិស្តសាសនា គឺជាសាសនាដែលមានសាសនិកច្រើនជាងគេបង្អស់ក្នុងចំណោមសាសនាធំៗនៃពិភពលោក។ ទស្សនវិជ្ជាគ្រិស្តសាសនា ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយគ្រប់ទ្វីបទាំងអស់។ ទស្សនវិជ្ជាគ្រិស្តសាសនា ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយគ្រ...

2024-04-18 15:06:52   Thu, 18,04,2024, 03:06 PM
ទស្សនវិជ្ជា​​​សង្គម ​និង​ ទស្សនវិជ្ជានយោបាយ​ខ្មែរ តាមរយៈ​រឿងធម្មបាលកុមារ ដោយ៖ លោក​ ឈុន ផាវ៉េង មន្ត្រីនាយកដ្ឋានទស្សនវិជ្ជា និង​ សង្គមវិទ្យា វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម

រឿងធម្មបាលកុមារ ដែលគេច្រឡំហៅថា រឿងកបិលមហាព្រហ្ម គឺជាទេវកថាមួយដែលបានបង្កប់នូវខ្លឹមសារទស្សនវិជ្ជាសង្គមនិងនយោបាយខ្មែរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ។ រឿងនេះបាននិងកំពុងមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងសម្រាប់ជនជាតិខ្មែរគ្រប់វ័យ ជាច្រ...

2024-04-18 14:52:16   Thu, 18,04,2024, 02:52 PM
ការលួចស្នាដៃនិពន្ធ Plagiarism ដោយ៖ លោកស្រីបណ្ឌិត ព្រុំ ទេវី អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

និស្សិតនិងអ្នកស្រាវជ្រាវភាគច្រើនតែងត្រូវការទិន្នន័យពីឯកសារដែលមានស្រាប់ដើម្បីឱ្យដឹងថា ការស្រាវជ្រាវមុនៗបានធ្វើដល់ណាហើយមុននឹងចាប់ផ្តើមប្រមូលទិន្នន័យបថម។ ក្នុងការសរសេរកិច្ចការគរុកោសល្យមួយ សេចក្តីស្មោះត្រ...

2024-04-18 14:50:16   Thu, 18,04,2024, 02:50 PM
១៧ មេសា ៖ ចេញពីមាត់ក្រពើទៅទើរលើមាត់ខ្លា ដោយ៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា

ទីអវសាននៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ បានមកដល់ចំពេលដែលប្រជាជនកម្ពុជាទើបប្រារឰពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីបានពីរបីថ្ងៃ។ ក្តីស្រមៃពីសន្តិភាពបានកើតមានឡើងស្របពេលមានវត្តមានកងទ័ពរំដោះចូលមកដល់ខេត្ត ក្រុងនានាជាបន្តបន្ទាប់។ នៅ...

2024-04-17 15:07:11   Wed, 17,04,2024, 03:07 PM
ស្វែងយល់ពីពិធីចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ដោយ៖ បណ្ឌិត ជា វណ្ណី ប្រធាននាយកដ្ឋានធម្មសាស្ត្រ និងចរិយាសាស្ត្រនៃវិទ្យាស្ថានមនុសសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

នៅលើលោកនេះមិនថាប្រទេសណាឬប្រទេសណា គឺគ្រប់ជាតិសាសន៍ទាំងអស់​ តែងតែមានការប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំថ្មីដែលជាប្រពៃណីរបស់ប្រជាជាតិរៀងខ្លួន គ្រាន់តែថាគេកំណត់ពេលវេលានៃការរៀបចំបុណ្យនេះផ្សេងគ្នា ដោយស្របទៅតាមជំនឿទំនៀម...

2024-04-13 15:18:22   Sat, 13,04,2024, 03:18 PM
ឆ្លើយតបនឹងការរារាំងការកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ស្នើឱ្យវៀតណាមត្រូវចងចាំរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលកម្ពុជាបានជួយវៀតណាមនៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើន

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការរារាំងគ្រប់រូបភាពចំពោះការកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នៅល្ងាចថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ នៅក្នុងវេទិកាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិងអ្នកសារព័ត៌មាន ស្ដីពី «ការឆ្លើយតបរបស់អ...

2024-04-11 09:47:52   Thu, 11,04,2024, 09:47 AM

សេចក្តីប្រកាស