Royal Academy of Cambodia
លោកសាស្ត្រាចារ្យ Kangvol Khatshima ជាជនជាតិថៃ ដើមកំណើតខ្មែរសុរិន្ទ បានអញ្ជើញមកចូលរួមជាវាគ្មិន ក្នុងកម្មវិធីសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពី «តម្លៃវប្បធម៌អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក៖ វប្បធម៌, ប្រវត្តិ និងមោទកភាព» ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨, ក្រុងសៀមរាប, ខេត្តសៀមរាប។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ជាវាគ្មិនដែលនិយាយភាសាខ្មែរបានច្រើន ហើយលោកស្ម័គ្រចិត្តធ្វើបទបង្ហាញជាភាសាខ្មែរ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ បានលើកឡើងថា អក្សរថៃ គឺចេញពីការផ្គុំគ្នារវាងអក្សរមន និងអក្សរខ្មែរ ហើយក្រោយមកគឺក្លាយទៅជាអក្សរថៃ។ ដោយយកស្រៈទៅទុកក្នុងជាមួយនឹងអក្សរតែម្ដង ហើយពាក្យមួយចំនួន គឺត្រូវសរសេរអក្សរនោះស្ទួន២ដងជំនួសសញ្ញាក្នុងអក្សរបុរាណ អញ្ចឹងហើយទើបវាពិបាកនឹងអាន។ នៅក្នុងភាសាថៃ ការប្រើប្រាស់អក្សរនេះ មានសិលាចារឹកមួយដែលមានឈ្មោះ បានសានុ ដែលគេយកភាសាថៃសរសេរជាភាសាបាលី ដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងឆ្នាំប្រហែលជាឆ្នាំ១៣០០ នៃគ.ស. ដែលមានការពិបាកក្នុងការសរសេរភាសាបាលី។
ក្រោយមក ក្នុងសង្គមថៃ មិនប្រើភាសាថៃសរសេរភាសាបាលី គឺគេយកអក្សរខ្មែរទៅសរសេរ ប៉ុន្តែនៅថៃមិនបានហៅថាអក្សរខ្មែរនោះទេ ប៉ុន្តែគេបែរជាហៅថាជា «ខម» ទៅវិញ ប៉ុន្តែការពិតនោះគឺជាអក្សរខ្មែរ។ សិលាចារឹកនេះគឺជាមានប្រភពនៅវត្តព្រៃស្វាយ ដែលថៃហៅថា «ប៉ាលិលុង» ដែលមាន៤ផ្ទាំង ហើយក្រោយមក ក៏មិនមាននរណាយកភាសាថៃសរសេរជាភាសាបាលីដែរ គឺប្រើប្រាស់អក្សរថៃ សម្រាប់ភាសាសរសេរទូទៅ ហើយភាសាបាលី គឺគេយកអក្សរខ្មែរ ឬហៅអក្សរខមមកប្រើដោយយកសញ្ញាវណ្ណយុត្តិដាក់នៅលើអក្សរ។ ថៃហៅអក្សរនេះហៅថា «អក្សរខមថៃ» ដែលគេសរសេរទាក់ទងនឹងបញ្ហាសាសនា។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ បានបញ្ជាក់ដែរថា សូម្បីតែក្នុងសម័យអយុធ្យាមកដល់បច្ចុប្បន្ន គឺគេប្រើអក្សរខ្មែរ(ខម) យកមកសរសេរភាសាបាលីរហូតមក។ សូម្បីតែអ្នកនាងអេនជូលីណាជូលី ក៏ទៅសាក់ជាអក្សរខ្មែរឬអក្សរខមនេះនៅប្រទេសថៃផងដែរ។ នៅភូមិភាគខាងជើងរបស់ថៃ នៅពេលគេសរសេរភាសាបាលីជាអក្សរ «ថមឡានណា»។ ចំណែកឯភូមិភាគឦសាន្តប្រទេស គឺគេសរសេរជាអក្សរ «ថាមឡាវ»។ នៅប្រទេសថៃគឺមានការសរសេរជា៤ភាសាគឺ៖
កាលពីជាង១០០ឆ្នាំមុន ស្ដេចថៃ ព្រះបាទរាមាទី៥ ដែលសោយរាជ បានសម្រេចឱ្យមានសរសេរភាសាបាលី ព្រោះនៅពេលនោះគឺប្រទេសជុំវិញរបស់ថៃ គឺត្រូវបានលោកខាងលិចគ្រប់គ្រង។
សព្វថ្ងៃមានការសរសេរព្រះធម៌ក្នុងព្រៃត្រៃយ៍បិដកនៅលើថ្មម៉ាត នៅខេត្តសុទុមបធុម តែនៅពេលដែលថៃប្រើអក្សរថៃសរសេរភាសាបាលីបាន នោះសិលាចារឹកដែលគេយកអក្សរខមសរសេរភាសាបាលី មិនសូវមានអ្នកអានបាននោះទេ ហេតុនេះប្រជាជនខ្លះ ក៏យកទៅលក់ឱ្យបរទេស ខ្លះទៀតយកទៅស្លរំលាយធ្វើជារូបព្រះវិញជាដើម ជាហេតុធ្វើឱ្យបាត់បង់ច្រើន។
RAC Media
តាមរយៈស្នាដៃសិល្បៈខ្មែរ ជាពិសេសចម្លាក់ដែលបានបន្សល់ទុកដោយបុព្វបុរសខ្មែរ យើងអាចសិក្សាបាននូវម៉ូតសក់ទាំងឡាយនៅក្នុងសង្គមខ្មែរបុរាណ ជាពិសេសនៅសម័យអង្គរដែលមានអរិយធម៌ដ៏រុងរឿងបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ៧កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាប...
(ភ្នំពេញ)៖ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ៦កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិត...
សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការដាក់ឱ្យដេញថ្លៃជាសាធារណៈ (លើកទី២) ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៥
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចា...
ចុចមើលវគ្គថ្មី! បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ ជំនាញចុងភៅនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ និង ទី៦...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ កាលបរិច្ឆេទឈ...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំទទួលពាក្យដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសង្ហារឹម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលបរិ...
ចុចមើលវគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់ប...
ចុចមើលកម្មវិធីតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្ស គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» សាលមហោស្រពខេមរវិទូ អគារខេមរវ...
ចុចមើលកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្សគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» នៅព្រឹក ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្ន...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ទនៈសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់រាជបណ្ឌិ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការបោះពុម្ភព្រឹត្តិបត្រលេខ១២ សទ្ទានុក្រមភាសាវិទ្យា សទ្ទ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២១របស់រាជបណ...
ចុចមើល