Royal Academy of Cambodia
ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងជាការចែករំលែកបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមមួយរូបនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីមូលដ្ឋានសំខាន់ៗ៥ចំណុច ដែលលោកបណ្ឌិតបានផ្ដោតនៅក្នុងការផ្ដល់បទវិភាគកន្លងមកគឺ ប្រភពទិន្នន័យ ទិដ្ឋភាពច្បាប់/សង្គម ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹង ក្រមសីលធម៌/មនសិកា និងសច្ចភាព។
បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដើម្បីវិភាគនិងវាយតម្លៃបញ្ហាសង្គមនិងនយោបាយបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានការណ៍ជាក់ស្ដែង គេត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើប្រភពទិន្នន័យដែលជាមូលដ្ឋានសំខាន់បំផុត ដើម្បីជាធាតុចូលចម្បងមួយសម្រាប់ការវិភាគព្រឹត្តិការណ៍ឬបញ្ហាអ្វីមួយ។ លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រភពទិន្នន័យនៅត្រង់ចំណុចនេះ គេអាចទាញចេញពីទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ទិន្នន័យដែលទទួលបានពីការស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ ដែលអ្នកវិភាគអាចទាញចេញពីការអានឯកសារ សៀវភៅ ការសិក្សាស្វែងយល់ឬអង្កេត ឬស្នាដៃស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទជាដើម។
បន្ថែមពីនេះ នៅក្នុងការវិភាគនិងវាយតម្លៃទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ អ្នកវិភាគក៏ត្រូវតែពិនិត្យទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់និងសង្គមផងដែរថា តើបញ្ហាឬប្រធានបទនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរប្រព្រឹត្តទៅឬនិន្នាការនៃសង្គម ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់យ៉ាងដូចម្ដេច ដោយការវិភាគត្រូវតែមានលក្ខណៈស្របទៅតាមច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ ឬមានលក្ខណៈសម្រាប់តាមការវិវត្តនៃសម័យកាលនីមួយៗដែរឬយ៉ាងណា។ គេមិនអាចវិភាគដោយផ្ដោតទៅលើតែព័ត៌មានមួយជ្រុង ឬទិន្នន័យដែលទទួលបានតែពីមួយប្រភព ហើយធ្វើការសន្និដ្ឋាន ឬវាយតម្លៃមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើបញ្ហាដោយផ្អែកទៅលើតែច្បាប់ទូទៅ ឬច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសណាមួយ ឬសម្រេចដាក់បន្ទុកទៅលើប្រទេសណាមួយ ដោយយកច្បាប់ប្រទេសផ្សេងមកកំណត់ធ្វើជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងសន្និដ្ឋាននោះទេ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ទ្រឹស្ដី និងមូលដ្ឋានចំណេះដឹងដែលមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ក៏ជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលអ្នកវិភាគត្រូវតែដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបទវិភាគរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ទ្រឹស្ដីគោលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាចំណុចមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងការពន្យល់បកស្រាយ ឬលើកបង្ហាញអំពីបញ្ហាអ្វីមួយឱ្យមហាជន អ្នកស្ដាប់ ឬអ្នកអានអាចយល់ដឹងបានថែមមួយកម្រិតទៀតអំពីបញ្ហានៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។ ចំណេះដឹងនិងទ្រឹស្ដីសំខាន់ៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទ គឺជាការបកស្រាយដែលមានលក្ខណៈឆ្លុះបញ្ចាំងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើហេតុផលដែលនាំទៅដល់ការកើតមាននូវហេតុការណ៍ណាមួយ ឬវិបាកដែលគេអាចនឹងទទួលបានពីព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍មួយដែលបានកើត កំពុងតែកើត ឬដែលនឹងកើតមានឡើងនៅក្នុងពេលខាងមុខ។ តាមរយៈមូលដ្ឋាននៃទ្រឹស្ដី និងចំណេះដឹងប្រកបដោយលក្ខណៈជាក់ស្ដែងទាំងនេះ គេអាចត្រិះរិះពិចារណាបានហ្មត់ចត់ និងស៊ីជម្រៅតាមបែបទស្សនវិជ្ជា ទៅលើប្រធានបទនីមួយៗ។ ទ្រឹស្ដីនិងចំណេះដឹងទាំងនេះ ក៏ជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងការទាញការសន្និដ្ឋាន ឬនិទស្សន៍និន្នាការដែលព្រឹត្តិការណ៍ឬស្ថានការណ៍នោះអាចនឹងវិវត្តទៅនាពេលបន្ទាប់ផងដែរ។
លើសពីនេះទៅទៀត ដើម្បីឱ្យការវិភាគនយោបាយនិងសង្គម មានលក្ខណៈរឹងមាំ និងគួរឱ្យទុកចិត្តបាន គេក៏ត្រូវពិចារណានិងប្រកាន់ខ្ជាប់ឱ្យបាននូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ និងប្រកបដោយមនសិការផងដែរ។ អ្នកវិភាគដែលមានទស្សនទានផ្អែកទៅលើផលប្រយោជន៍ជាតិ និងមនសិការជាចម្បង នឹងអាចផ្ដល់នូវខ្លឹមសារនៃបទវិភាគមួយ ដែលមានលក្ខណៈស្ថាបនា ជាសារដាស់តឿន និងជាការរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិ។ បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ ប្រសិនបើការវិភាគមួយដែលគ្មានខ្លឹមសារស្ថាបនា ឬចូលរួមចំណែកប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានសម្រាប់ដំណើរការវិវត្តនៃសង្គមជាតិនោះទេ អត្ថបទវិភាគនោះគ្រាន់តែជាវោហាសាស្ត្រមួយ ដែលផ្អែកទៅលើមនោសញ្ចេតនាបុគ្គល ធ្វើឱ្យខាតបង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងខាតបង់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលក្នុងករណីខ្លះថែមទាំងបង្កផលប៉ះពាល់នៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ព្រមទាំងបាត់បង់កិត្យានុភាព និងមុខមាត់ប្រទេសជាតិថែមទៀតផង។
មូលដ្ឋានដ៏សំខាន់ទី៥នោះគឺ សច្ចភាព។ អត្ថបទវិភាគនីមួយៗ ត្រូវតែផ្អែកជាសំខាន់ទៅលើសច្ចភាពជាក់ស្ដែង ដែលជាការលើកឡើងនូវរឿងពិតជាក់ស្ដែង ឆ្លើយតបឬស្របទៅនឹងហេតុការណ៍ពិតប្រាកដ។ ការវិភាគដែលមានអំណះអំណាងត្រឹមត្រូវ ជាក់លាក់ និងគ្មានការបន្លំបោកប្រាស ឬប្រតិដ្ឋរឿងហេតុទៅតាមទំនោរឬនិន្នាការ ទើបជាបទវិភាគមួយដែលមានគុណតម្លៃសម្រាប់ជាការត្រិះរិះពិចារណា និងនាំមកនូវពុទ្ធិថ្មីៗ សម្រាប់សង្គមជាតិ។ ការកុហក ភូតភរ ឬបំភ័ន្តសាធារណមតិ ដើម្បីបម្រើទៅតាមគោលបំណងរបស់ខ្លួន ឬគ្រាន់តែចង់ឱ្យខ្លួនឯងបានល្បីល្បាញ គឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយនៅក្នុងការវិភាគ ព្រោះគេមិនអាចយកក្រដាសខ្ចប់ភ្លើងឡើយ ហើយការពិតនឹងត្រូវលាតត្រដាងនៅពេលណាមួយដោយចៀសពុំរួច៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មានអំពីករណីបញ្ហាកោះគុជ (ថៃហៅថាកោះគុត) លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានគូសបញ្ជាក់ថា ចំពោះបញ្ហាអធិបតេយ្យទៅលើកោះគុជនេះ កម្ពុជាមិនអាចប្រើប្រាស់យន្តការតុលាក...
ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតចលនាដែលលោក សម រង្ស៊ី អះអាងថាជា ចលនាជាតិតស៊ូ នោះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយបានគូសបញ្ជាក់ថា...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៤រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំសិ...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នាឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាស្វាគមន៍ ក្នុងកម្មវិធីបើកវេទិកាកម្រិតខ្ពស់នៃធនាគារខួរក្បាលកម្ពុជា-ចិន លើកទី៤ ស្ដីពី«ក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ: ទំព័រថ្មី...
វេទិកាកម្រិតខ្ពស់នៃធនាគារខួរក្បាលកម្ពុជា-ចិន លើកទី៤ ស្ដីពី«ក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ: ទំព័រថ្មីនៃសហគមន៍កម្ពុជា-ចិន ដែលមានអនាគតរួមគ្នាក្នុងយុគសម័យថ្មី» ដែលបានចាប់ផ្ដើមកាលពីថ្ងៃ...
សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈការិយាល័យឆ្នាំ២០២១សម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យស...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹង ស្ដីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈ សម្រាប់ឆមាសទី២ ឆ្នាំ២០២០ របស់រាជបណ...
ចុចមើលកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី តើអ្វីជាសារប្រយោជន៍នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន?
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមពិគ្រោះថ្លៃ ការបោះពុម្ពព្រឹត្តិបត្រលេខ១១ សន្ទានុក្រមអក្សសិល្ប៍...
ចុចមើលដំណឹងជ្រើសរើសបេក្ខនារី សិក្សាជំនាញបន្ថែមផ្នែកគុណភាពទឹកដោះគោ ២រូប!
ចុចមើលកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពី «តើមានអ្វីដែលនឹងកើតឡើងពេលដែលលោក សម រង្សី វិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជា...
ចុចមើលបាឋកថា ស្តីពីគោលនយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្រោមរដ្ឋបាលរបស់ លោក Donal Trump និងអត្ថន័យចំពោះអាស៊ី ថ្...
ចុចមើលសមិទ្ធផល១ឆ្នាំ និងទិសដៅការងារ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម...
ចុចមើលបាឋកថាស្តីពី ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រតាមរយៈការដាំដំណាំមន និងចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ថ្ងៃទី០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨...
ចុចមើលពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រកិត្តិបណ្ឌិតផ្នែកគ្រប់គ្រងធនធានទឹកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជូនឯកឧត្តម លឹម គានហោ រដ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនៅប្រទេសស៊ុយអ៊ែត
ចុចមើល