ចុះផ្សាយ៖ ២៩ ឧសភា ២០២៤  - ចុះផ្សាយឡើងវិញ ២២ វិច្ឆិកា ២០២៤

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសវៀតណាម គឺជាទំនាក់ទំនងដ៏​ចាំបាច់ក្នុងនាមជាមិត្តល្អ និងជាអ្នកជិតខាងល្អ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ ពិសេស​ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាក្នុងសម័យរាជាណាចក្រទីពីរ បានខិតខំថែរក្សានិងជំរុញជាបន្តបន្ទាប់​រហូតមកដល់​បច្ចុប្បន្ន។ ក្រៅតែពីឆន្ទៈនៃថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយប្រទេសទាំងពីរ បច្ច័យដ៏​សំខាន់​ផ្សេង​ទៀត ដែល​នាំ​ឱ្យប្រទេសទាំងពីរមានទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពដូចបច្ចុប្បន្ន គឺផ្អែក​ទៅលើ​កត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ភូមិ​សាស្ត្រ ប្រជាសាស្ត្រ និងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច​នៃប្រទេស​ជិត​ខាងទាំង​ពីរ។

ចំពោះកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលជំរុញទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-វៀតណាម គេអាចវាយតម្លៃ​ ដោយពុំចាំបាច់សម្លឹងមើលទៅប្រវត្តិសាស្ត្រយូរលង់នោះទេ ពោល​គឺ​បើគេសម្លឹងមើល​ត្រឹម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលទើបកន្លងទៅមិនដល់៧ទសវត្សរ៍ផងនោះ បាន​បង្ហាញអំពីស្មារតី​ជា​អ្នក​ជិត​ខាង​​ឈឺ​ឆ្អាលគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ជា​សក្ខីភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រទេសកម្ពុជា បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយជំរុញសម្រេចបានការ​បង្រួប​បង្រួម​ប្រទេសវៀតណាមទាំងពីរ ដែលត្រូវពុះចែកគ្នាដោយសារមនោគម​វិជ្ជា ដោយ​វៀតណាម​ភាគខាងជើងដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលសង្គមនិយម និងមានសហភាព​សូវៀត​និងចិនជា​ខ្នង​បង្អែក ចំណែកវៀតណាមខាងត្បូង ​ដឹកនាំដោយ​រដ្ឋាភិបាល​មូលធននិយម និងមាន​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកជាអ្នកគាំទ្រ។ នៅពេលនោះ កម្ពុជាបានផ្ដល់​មធ្យោបាយសម្រាប់​ការដឹកជញ្ជូន​អាវុធ​​យុទ្ធ​ភណ្ឌ ស្បៀងអាហារ និងថវិកា តាមរយៈកំពង់ផែ​ក្រុងព្រះសីហនុ​និងផ្លូវលំហូ​ជីមិញ។ តាមរយៈការចូលខ្លួនពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន​លើកទី២នោះ ប្រទេសនិង​ប្រជាជន​កម្ពុជា បានទទួលរងគ្រោះដោយសារតែការទម្លាក់គ្រាប់​បែកពី​សំណាក់សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក និង​ការ​ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់កងទ័ពអាម៉េរិកនិង​វៀតណាមខាងត្បូង​មកលើទឹកដីកម្ពុជា ដែលជាហេតុនាំឱ្យ​ភ្លើង​សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីពីរ​បានឆាបឆេះនិងរាលដាលពេញផ្ទៃ​ប្រទេសកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផល នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ វៀតណាមខាងជើងបានឈាន​ទៅសម្រេចបាននូវបេសកកម្ម​បង្រួបបង្រួម​ប្រទេស​របស់​ខ្លួនដោយជោគជ័យ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ប្រជាជនខ្មែរវិញ ត្រូវទទួលរង​នូវវិនាស​កម្មថ្មីមួយទៀតបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមនោះគឺ ការកាប់សម្លាប់​យ៉ាងរង្គាលនៅក្នុងរបប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ ដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត និង​បក្ខពួក ក្រោយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ ទោះជាយ៉ាងណា របបកម្ពុជា​ប្រជាធិប​តេយ្យ ដែលដឹកនាំប្រទេស​ដោយផ្ដោត​លើការបោស​សម្អាតផ្ទៃក្នុងបក្សដើម្បីរក្សាអំណាច និងបានបង្កអរិភាពជាមួយ​ប្រទេសវៀត​ណាម ដែល​ជាប្រទេសជិត​ខាងនិងធ្លាប់រួមគ្នា​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងសហរដ្ឋ​អាម៉េរិកនិង​សម្ព័ន្ធ​មិត្តនោះ ត្រូវ​បានផ្ដួលរំលំដោយចលនាតស៊ូ​ខ្មែរគឺ រណសិរ្ស​សាមគ្គីសង្គ្រោះ​ជាតិកម្ពុជា(រណសិរ្ស២ធ្នូ) ដោយមានការជួយគាំទ្រពីកងទ័ពស្ម័គ្រ​ចិត្តវៀតណាម នៅថ្ងៃទី​៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ នេះគឺជាសក្ខីភាពប្រវត្តិសាស្ត្របង្ហាញពីការឈឺ​ឆ្អាលគ្នាទៅ​វិញទៅមក និងជាទំនាក់ទំនង​ដែលស្ថានការណ៍វិវត្តនយោបាយនៃប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ បានជះ​ឥទ្ធិពល​ដល់គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក។

សម្រាប់កត្តាភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម ជាប្រទេសជាប់ខាងគ្នា ដែល​មានព្រំដែន ១ ២៧០គីឡូម៉ែត្រ (ដែលមានទីតាំងខ្លះ នៅពុំទាន់ដោះស្រាយនិងឈានដល់​ការ​ឯកភាពបោះបង្គោលព្រំដែនបញ្ចប់នៅ​ឡើយ) និងសុទ្ធសឹងជាប្រទេសដែលត្រូវបាន​ទន្លេ​មេគង្គហូរឆ្លងកាត់ដូចគ្នា (ដោយ​​កម្ពុជា​ជាប្រទេសស្ថិតនៅខ្សែទឹកខាងលើ) ព្រមទាំងជា​ប្រទេស​ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគតំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ (ហើយដោយសុទ្ធសឹងតែជាសមាជិក​សមាគម​អាស៊ាន​ដូចគ្នា)។ ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមិនមានព្រំដែនជាប់វៀតណាម ពីភាគខាងត្បូង​រហូតដល់ភាគខាងជើងវៀតណាមក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរក៏បានលាត​សន្ធឹងពីភាគខាងត្បូងវៀតណាម ដែលជាដែនដីសណ្ដ​ទន្លេ​មេគង្គ (អតីតទីក្រុងព្រៃនគរ ឬហៅថាដែនដីកូសាំងស៊ីន ក្នុងសម័យអាណានិគម​និយម​បារាំង) រហូតដល់ភាគកណ្ដាល​នៃ​ប្រទេសវៀត​ណាមផងដែរ។ កត្តាភូមិសាស្ត្រ​នេះ ក៏ជាចំណុចសំខាន់មួយទៀត ដែល​ប្រទេសទាំងពីរត្រូវតែបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ដែលកំពុងតែស្ថិតជាអត្ថិភាពស្រាប់ ដើម្បី​ទប់ស្កាត់បញ្ហាផ្សេងៗដែលអាចកើតមាន និង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយឆ្លងកាត់​តាមព្រំដែននៃ​ប្រទេសទាំងពីរ។ ជាក់ស្ដែង ដូចជាករណីជួញដូរអាវុធខុសច្បាប់ គ្រឿង​ញៀន ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ឆ្លង​ដែន ក៏ដូចជា​ករណី​កន្លងទៅ ដែលជនជាតិដើមភាគតិចខុសច្បាប់របស់វៀតណាមបាន​ព្យាយាមធ្វើ​ដំណើរទៅកាន់ប្រទេសទីបី ដោយឆ្លងកាត់ព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាជាដើម ដែល​ចំណុចទាំង​អស់នេះទាមទារឱ្យមានការគាំទ្រ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ​រវាងអាជ្ញាធរ​នៃប្រទេស​ទាំងពីរ ដើម្បីទប់ស្កាត់បាតុភូតអវិជ្ជមានទាំងឡាយ ដែលអាចជះឥទ្ធិពលដល់​បញ្ហា​សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងស្ថានភាពនយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ។

ចំណែកឯកត្តាប្រជាសាស្ត្រ ដែលជាបច្ច័យសំខាន់មួយទៀត នៅក្នុងការជំរុញ​ទំនាក់​ទំនងល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម ផងដែរនោះគឺ នៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេ​មេគង្គ (អតីតទីក្រុងព្រៃនគរ) ដែលបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម មានប្រជាជន​ខ្មែរ​​កម្ពុជាក្រោមរាប់លាននាក់ ដែលកំពុងមានអត្ថិភាពបន្តពីដូនតារបស់ខ្លួនយូរលង់​ណាស់មក​ហើយ កំពុង​រស់​នៅនិងប្រកប​មុខរបររកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិត ជាមួយនឹងការបន្តថែរក្សា​ប្រពៃណី វប្បធម៌ និងជំនឿ​សាសនា ពិសេសព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទរហូតមកដល់​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។ នៅ​ត្រង់មាត្រា ៣៣ វាក្យខណ្ឌទី២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចែងថា “ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ​ដែលកំពុង​រស់នៅ​ឯបរទេសត្រូវបានរដ្ឋគាំពារ ។” ហេតុនេះ​ហើយ នៅគ្រប់​កាលៈទេសៈទាំងអស់ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការថែ​រក្សានិង​ពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាមជាមិត្តនិងជាអ្នកជិតខាង ដើម្បី​ជំរុញឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលវៀត​ណាម ផ្ដល់ការយកចិត្តទុកដាក់ និង​បង្កភាពងាយស្រួលដល់ជីវ​ភាព​រស់នៅ ការប្រកបមុខរបរ ​ការគោរពប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ និងការបន្តថែរក្សាវប្បធម៌​រប​ស់បងប្អូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំង​នោះ។ ក្នុងន័យដូចគ្នានេះដែរ កត្តាប្រជាសាស្ត្រ​ក៏ជាកត្តា​ចាំបាច់មួយដែលថ្នាក់ដឹកនាំវៀត​ណាម ត្រូវបន្តរក្សានិងជំរុញទំនាក់ទំនងល្អជាប្រពៃណី​ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ខណៈ​ដែលប្រជាជនវៀតណាមជាច្រើនសន្ធឹក ដែលជាជន​អន្តោប្រវេសន៍ និងទេសន្តោប្រវេសន៍​កំពុងរស់នៅនិងបំពេញការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការចំណាកស្រុក ឬបម្លាស់​ទីលំនៅតាំងពី​ក្នុង​អតីតកាលនិងបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងន័យ​នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាមស្ទើរតែគ្រប់​លំដាប់ថ្នាក់ ពិសេសថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាម​ដែលបាន​បំពេញទស្សនកិច្ចមកកាន់​ប្រទេសកម្ពុជា តែងតែបានសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ឱ្យបន្តការយកចិត្តទុកដាក់ ក៏ដូចជាបង្កភាពងាយស្រួលដល់ជនជាតិវៀតណាម ដែលកំពុង​រស់នៅនិងបំពេញការងារ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស្របពេលដែលការគាំពារ និង​យកចិត្តទុក​ដាក់ចំពោះជនបរទេស​នៅកម្ពុជា ​ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឡើងជាទូទៅដោយមិន​ចំពោះ ពិសេស​ជនបរទេសដែលកំពុងស្នាក់នៅ ធ្វើដំណើរ ឬបំពេញការងារនិងវិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេសដោយស្របតាមច្បាប់ជាធរមានរបស់​កម្ពុជា។ ការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះ​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួននៅឯបរទេស គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់​រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗ ហើយការ​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងភាព​ជាដៃគូល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេស ដែល​ពលរដ្ឋ​ខ្លួនរស់នៅ គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងគាំពារនិងគាំទ្រពលរដ្ឋទាំងនោះ ព្រោះ​នៅពេល​ដែលទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសនិងប្រទេសធ្លាក់​ចុះ ឬ​ល្អក់​កករនឹងគ្នា ការយក​ចិត្ត​ទុកដាក់​របស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសជាម្ចាស់ផ្ទះចំពោះពល​រដ្ឋភាគីម្ខាងទៀត ​ក៏នឹងអាច​មានកម្រិតទាបផង​ដែរ។ ហេតុនេះហើយ ស្ថាន​ទូតនៃប្រទេស​នីមួយៗ ត្រូវតែជាអ្នកដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់នៅ​ក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងល្អ និងការគាំពារ​ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួននៅឯ​បរទេស។

កត្តាដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលចូលរួមចំណែកនៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស​កម្ពុជានិងវៀត​ណាមនោះគឺ ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្ម​ដែលមានការកើនឡើង​ជាបន្តបន្ទាប់។ ជាក់ស្ដែង វៀតណាមបានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី៣របស់កម្ពុជា នៅ​ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដោយ​ការដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម សរុប​មានទំហំរហូតដល់ ៦,៥៨​ទ្រីលាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលក្នុងនោះ ការនាំចេញ​ពីកម្ពុជាទៅកាន់វៀត​ណាម មានទំហំ ២,៩៧​ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ចំណែកការនាំ​ចូលពីវៀតណាមមក​កម្ពុជា មានទំហំ ៣,៦១ ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ការ​ដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាង​ប្រទេសនីមួយៗ បានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានយ៉ាងសំខាន់មួយ​នៅក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនង​រវាងប្រទេសនឹងប្រទេស តាមរយៈការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិ​ការ ការបំពេញតម្រូវការក្នុង​ស្រុករៀងខ្លួន ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច ការបង្កើតឱកាសការងារ និងការបង្កើតជម្រើសផ្សេងៗ ដើម្បីបំពេញតម្រូវ​ការប្រើ​ប្រាស់ទំនិញរបស់ប្រជាជននៅក្នុង​ប្រទេស​នីមួយៗ។ ទំនិញជាច្រើនត្រូវបានដោះដូរឆ្លងកាត់ព្រំដែន​កម្ពុជា-វៀតណាម ដោយ​ក្នុងនោះមានទាំងផលិតផលសម្រេច និងវត្ថុធាតុដើម ដែលផលិត ចិញ្ចឹម ឬដាំដុះនៅក្នុង​ប្រទេសទាំងពីរផ្ទាល់។ នៅក្នុងការដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីនេះ ទំនិញដែល​នាំចេញពី​កម្ពុជាទៅវៀតណាម សុទ្ធសឹងជាផលិតផល​វត្ថុធាតុដើម ខណៈ​ទំនិញដែលនាំចូលពី​វៀតណាមមកកម្ពុជា ភាគច្រើនគឺជាផលិតផល​សម្រេច ដែលបូក​បញ្ចូលនូវតម្លៃបន្ថែម​ស្រាប់ ដោយលំហូរផលិតផលពីវៀតណាមនេះ បានធ្វើឱ្យភាគីវៀត​ណាមទទួល​បានផល​ចំណេញយ៉ាងច្រើនលើសលុប បើប្រៀបធៀបនឹងការនាំចេញវត្ថុធាតុ​ដើមរបស់​កម្ពុជា។

គួររំឭកផងដែរថា និន្នាការប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាមជំនួសទំនិញថៃនៅ​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា ​បានចាប់ផ្ដើមកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់គួរកត់សម្គាល់បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍​ឆ្នាំ​២០០៣ ដែលកាលនោះមានបាតុកម្មផ្ទុះឡើងរហូតដល់ក្លាយទៅជាកុបកម្ម ដោយផ្ដើម​ចេញពីកំហឹងជាតិនិយមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួន ទៅលើពាក្យពេចន៍ប្រមាថ​របស់​តារាសម្ដែង​ថៃម្នាក់ ដែលព្រឹត្តិការណ៍នេះបានឈានដល់ក្លាយជាអរិភាពខាង​ការទូត និង​ធ្វើឱ្យរាំងស្ទះពាណិជ្ជកម្ម​តាមរយៈការបិទព្រំដែន និងការពហិការមិនទិញទំនិញថៃ​ថែម​ទៀតផង។

ចំណុចទាំងអស់នេះ គឺជាទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗ និងជាបទ​ពិសោធន៍​បានកើតមានឡើង ដែលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស​នីមួយៗ ពិសេសសម្រាប់ប្រទេសជាមិត្តដូចជាកម្ពុជានិងវៀតណាម គប្បី​កត់សម្គាល់ និងគិតគូរ​ពិចារណា ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញនិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ដែល​កំពុងមានស្រាប់ ព្រមទាំងទប់ស្កាត់​នូវបាតុភូតអវិជ្ជមានទាំងឡាយណា​ ដែលអាចជះ​ឥទ្ធិពលដល់ទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពដ៏​ល្អ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ចាំបាច់រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ។

ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសវៀតណាម គឺជាទំនាក់ទំនងដ៏​ចាំបាច់ក្នុងនាមជាមិត្តល្អ និងជាអ្នកជិតខាងល្អ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ ពិសេស​ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាក្នុងសម័យរាជាណាចក្រទីពីរ បានខិតខំថែរក្សានិងជំរុញជាបន្តបន្ទាប់​រហូតមកដល់​បច្ចុប្បន្ន។ ក្រៅតែពីឆន្ទៈនៃថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយប្រទេសទាំងពីរ បច្ច័យដ៏​សំខាន់​ផ្សេង​ទៀត ដែល​នាំ​ឱ្យប្រទេសទាំងពីរមានទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពដូចបច្ចុប្បន្ន គឺផ្អែក​ទៅលើ​កត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ភូមិ​សាស្ត្រ ប្រជាសាស្ត្រ និងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច​នៃប្រទេស​ជិត​ខាងទាំង​ពីរ។

ចំពោះកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលជំរុញទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-វៀតណាម គេអាចវាយតម្លៃ​ ដោយពុំចាំបាច់សម្លឹងមើលទៅប្រវត្តិសាស្ត្រយូរលង់នោះទេ ពោល​គឺ​បើគេសម្លឹងមើល​ត្រឹម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលទើបកន្លងទៅមិនដល់៧ទសវត្សរ៍ផងនោះ បាន​បង្ហាញអំពីស្មារតី​ជា​អ្នក​ជិត​ខាង​​ឈឺ​ឆ្អាលគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ជា​សក្ខីភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រទេសកម្ពុជា បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយជំរុញសម្រេចបានការ​បង្រួប​បង្រួម​ប្រទេសវៀតណាមទាំងពីរ ដែលត្រូវពុះចែកគ្នាដោយសារមនោគម​វិជ្ជា ដោយ​វៀតណាម​ភាគខាងជើងដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលសង្គមនិយម និងមានសហភាព​សូវៀត​និងចិនជា​ខ្នង​បង្អែក ចំណែកវៀតណាមខាងត្បូង ​ដឹកនាំដោយ​រដ្ឋាភិបាល​មូលធននិយម និងមាន​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកជាអ្នកគាំទ្រ។ នៅពេលនោះ កម្ពុជាបានផ្ដល់​មធ្យោបាយសម្រាប់​ការដឹកជញ្ជូន​អាវុធ​​យុទ្ធ​ភណ្ឌ ស្បៀងអាហារ និងថវិកា តាមរយៈកំពង់ផែ​ក្រុងព្រះសីហនុ​និងផ្លូវលំហូ​ជីមិញ។ តាមរយៈការចូលខ្លួនពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន​លើកទី២នោះ ប្រទេសនិង​ប្រជាជន​កម្ពុជា បានទទួលរងគ្រោះដោយសារតែការទម្លាក់គ្រាប់​បែកពី​សំណាក់សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក និង​ការ​ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធាពីសំណាក់កងទ័ពអាម៉េរិកនិង​វៀត​ណាម​ខាងត្បូង​មកលើទឹកដីកម្ពុជា ដែលជាហេតុនាំឱ្យ​ភ្លើង​សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីពីរ​បានឆាបឆេះនិងរាលដាលពេញ​ផ្ទៃ​ប្រទេសកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផល នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ វៀតណាមខាងជើងបានឈាន​ទៅសម្រេចបាននូវបេសកកម្ម​បង្រួបបង្រួម​ប្រទេស​របស់​ខ្លួនដោយជោគជ័យ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ប្រជាជនខ្មែរវិញ ត្រូវទទួលរង​នូវវិនាស​កម្មថ្មីមួយទៀតបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមនោះគឺ ការកាប់សម្លាប់​យ៉ាងរង្គាលនៅក្នុងរបប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ ដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត និង​បក្ខពួក ក្រោយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ ទោះជាយ៉ាងណា របបកម្ពុជា​ប្រជាធិប​តេយ្យ ដែលដឹកនាំប្រទេស​ដោយផ្ដោត​លើការបោស​សម្អាតផ្ទៃក្នុងបក្សដើម្បីរក្សាអំណាច និងបានបង្កអរិភាពជាមួយ​ប្រទេសវៀត​ណាម ដែល​ជាប្រទេសជិត​ខាងនិងធ្លាប់រួមគ្នា​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងសហរដ្ឋ​អាម៉េរិកនិង​សម្ព័ន្ធ​មិត្តនោះ ត្រូវ​បានផ្ដួលរំលំដោយចលនាតស៊ូ​ខ្មែរគឺ រណសិរ្ស​សាមគ្គីសង្គ្រោះ​ជាតិកម្ពុជា(រណសិរ្ស២ធ្នូ) ដោយមានការជួយគាំទ្រពីកងទ័ពស្ម័គ្រ​ចិត្តវៀតណាម នៅថ្ងៃទី​៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ នេះគឺជាសក្ខីភាពប្រវត្តិសាស្ត្របង្ហាញពីការឈឺ​ឆ្អាលគ្នាទៅ​វិញទៅមក និងជាទំនាក់ទំនង​ដែលស្ថានការណ៍វិវត្តនយោបាយនៃប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ បានជះ​ឥទ្ធិពល​ដល់គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក។

សម្រាប់កត្តាភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម ជាប្រទេសជាប់ខាងគ្នា ដែល​មានព្រំដែន ១ ២៧០គីឡូម៉ែត្រ (ដែលមានទីតាំងខ្លះ នៅពុំទាន់ដោះស្រាយនិងឈានដល់​ការ​ឯកភាពបោះបង្គោលព្រំដែនបញ្ចប់នៅ​ឡើយ) និងសុទ្ធសឹងជាប្រទេសដែលត្រូវបាន​ទន្លេ​មេគង្គហូរឆ្លងកាត់ដូចគ្នា (ដោយ​​កម្ពុជា​ជាប្រទេសស្ថិតនៅខ្សែទឹកខាងលើ) ព្រមទាំងជា​ប្រទេស​ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគតំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ (ហើយដោយសុទ្ធសឹងតែជាសមាជិក​សមាគម​អាស៊ាន​ដូចគ្នា)។ ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមិនមានព្រំដែនជាប់វៀតណាម ពីភាគខាងត្បូង​រហូតដល់ភាគខាងជើងវៀត​ណាម​ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរក៏បានលាត​សន្ធឹងពីភាគខាងត្បូងវៀតណាម ដែលជាដែនដីសណ្ដ​ទន្លេ​មេគង្គ (អតីតទីក្រុងព្រៃនគរ ឬហៅថាដែនដីកូសាំងស៊ីន ក្នុងសម័យអាណានិគម​និយម​បារាំង) រហូតដល់ភាគកណ្ដាល​នៃ​ប្រទេសវៀត​ណាមផងដែរ។ កត្តាភូមិសាស្ត្រ​នេះ ក៏ជាចំណុចសំខាន់មួយទៀត ដែល​ប្រទេសទាំងពីរត្រូវតែបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ដែលកំពុងតែស្ថិតជាអត្ថិភាពស្រាប់ ដើម្បី​ទប់ស្កាត់បញ្ហាផ្សេងៗដែលអាចកើតមាន និង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយឆ្លងកាត់​តាមព្រំដែននៃ​ប្រទេសទាំងពីរ។ ជាក់ស្ដែង ដូចជាករណីជួញដូរអាវុធខុសច្បាប់ គ្រឿង​ញៀន ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ឆ្លង​ដែន ក៏ដូចជា​ករណី​កន្លងទៅ ដែលជនជាតិដើមភាគតិចខុសច្បាប់របស់វៀតណាមបាន​ព្យាយាម​ធ្វើ​ដំណើរទៅកាន់ប្រទេសទីបី ដោយឆ្លងកាត់ព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាជាដើម ដែល​ចំណុចទាំង​អស់នេះទាម​ទារ​ឱ្យមានការគាំទ្រ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ​រវាងអាជ្ញាធរ​នៃប្រទេស​ទាំងពីរ ដើម្បីទប់ស្កាត់បាតុភូតអវិជ្ជ​មានទាំងឡាយ ដែលអាចជះឥទ្ធិពលដល់​បញ្ហា​សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងស្ថានភាពនយោបាយនៃប្រទេសទាំងពីរ។

ចំណែកឯកត្តាប្រជាសាស្ត្រ ដែលជាបច្ច័យសំខាន់មួយទៀត នៅក្នុងការជំរុញ​ទំនាក់​ទំនងល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម ផងដែរនោះគឺ នៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេ​មេគង្គ (អតីតទីក្រុងព្រៃនគរ) ដែលបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម មានប្រជាជន​ខ្មែរ​​កម្ពុជាក្រោមរាប់លាននាក់ ដែលកំពុងមានអត្ថិភាពបន្តពីដូនតារបស់ខ្លួនយូរលង់​ណាស់មក​ហើយ កំពុង​រស់​នៅនិងប្រកប​មុខរបររកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិត ជាមួយនឹងការបន្តថែរក្សា​ប្រពៃណី វប្បធម៌ និងជំនឿ​សាសនា ពិសេសព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទរហូតមកដល់​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។ នៅ​ត្រង់មាត្រា ៣៣ វាក្យខណ្ឌទី២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចែងថា “ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ​ដែលកំពុង​រស់នៅ​ឯបរទេសត្រូវបានរដ្ឋគាំពារ ។” ហេតុនេះ​ហើយ នៅគ្រប់​កាលៈទេសៈទាំងអស់ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការថែ​រក្សានិង​ពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាមជាមិត្តនិងជាអ្នកជិតខាង ដើម្បី​ជំរុញឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលវៀត​ណាម ផ្ដល់ការយកចិត្តទុកដាក់ និង​បង្កភាពងាយស្រួលដល់ជីវ​ភាព​រស់នៅ ការប្រកបមុខរបរ ​ការគោរពប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ និងការបន្តថែរក្សាវប្បធម៌​រប​ស់បងប្អូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំង​នោះ។ ក្នុងន័យដូចគ្នានេះដែរ កត្តាប្រជាសាស្ត្រ​ក៏ជាកត្តា​ចាំបាច់មួយដែលថ្នាក់ដឹកនាំវៀត​ណាម ត្រូវបន្តរក្សានិងជំរុញទំនាក់ទំនងល្អជាប្រពៃណី​ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ខណៈ​ដែលប្រជាជនវៀតណាមជាច្រើនសន្ធឹក ដែលជាជន​អន្តោប្រវេសន៍ និងទេសន្តោប្រវេសន៍​កំពុងរស់នៅនិងបំពេញការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការចំណាកស្រុក ឬបម្លាស់​ទីលំនៅតាំងពី​ក្នុង​អតីតកាលនិងបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងន័យ​នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាមស្ទើរតែគ្រប់​លំដាប់ថ្នាក់ ពិសេសថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាម​ដែលបាន​បំពេញទស្សនកិច្ចមកកាន់​ប្រទេសកម្ពុជា តែងតែបានសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ឱ្យបន្តការយកចិត្តទុកដាក់ ក៏ដូចជាបង្កភាពងាយស្រួលដល់ជនជាតិវៀតណាម ដែលកំពុង​រស់នៅនិងបំពេញការងារ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស្របពេលដែលការគាំពារ និង​យកចិត្តទុក​ដាក់ចំពោះជនបរទេស​នៅកម្ពុជា ​ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឡើងជាទូទៅដោយមិន​ចំពោះ ពិសេស​ជនបរទេសដែលកំពុងស្នាក់នៅ ធ្វើដំណើរ ឬបំពេញការងារនិងវិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេសដោយស្របតាមច្បាប់ជាធរមានរបស់​កម្ពុជា។ ការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះ​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួននៅឯបរទេស គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់​រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗ ហើយការ​ជំរុញ​ទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងភាព​ជាដៃគូល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេស ដែល​ពលរដ្ឋ​ខ្លួនរស់នៅ គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងគាំពារនិងគាំទ្រពលរដ្ឋទាំងនោះ ព្រោះ​នៅពេល​ដែលទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសនិងប្រទេសធ្លាក់​ចុះ ឬ​ល្អក់​កករនឹងគ្នា ការយក​ចិត្ត​ទុកដាក់​របស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសជាម្ចាស់ផ្ទះចំពោះពល​រដ្ឋភាគីម្ខាងទៀត ​ក៏នឹងអាច​មានកម្រិតទាបផង​ដែរ។ ហេតុនេះហើយ ស្ថាន​ទូតនៃប្រទេស​នីមួយៗ ត្រូវតែជាអ្នកដើរ​តួនាទី​យ៉ាងសំខាន់នៅ​ក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងល្អ និងការគាំពារ​ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួននៅឯ​បរទេស។

កត្តាដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត ដែលចូលរួមចំណែកនៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស​កម្ពុជានិងវៀត​ណាមនោះគឺ ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្ម​ដែលមានការកើនឡើង​ជាបន្តបន្ទាប់។ ជាក់ស្ដែង វៀតណាមបានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី៣របស់កម្ពុជា នៅ​ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដោយ​ការដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម សរុប​មានទំហំរហូតដល់ ៦,៥៨​ទ្រីលាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលក្នុងនោះ ការនាំចេញ​ពីកម្ពុជាទៅកាន់វៀត​ណាម មានទំហំ ២,៩៧​ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក ចំណែកការនាំ​ចូលពីវៀតណាមមក​កម្ពុជា មានទំហំ ៣,៦១ ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ការ​ដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាង​ប្រទេសនីមួយៗ បានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានយ៉ាងសំខាន់មួយ​នៅក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនង​រវាងប្រទេសនឹងប្រទេស តាមរយៈការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិ​ការ ការបំពេញតម្រូវការក្នុង​ស្រុករៀងខ្លួន ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច ការបង្កើតឱកាសការងារ និងការបង្កើតជម្រើសផ្សេងៗ ដើម្បីបំពេញតម្រូវ​ការប្រើ​ប្រាស់ទំនិញរបស់ប្រជាជននៅក្នុង​ប្រទេស​នីមួយៗ។ ទំនិញជាច្រើនត្រូវបានដោះដូរឆ្លងកាត់ព្រំដែន​កម្ពុជា-វៀតណាម ដោយ​ក្នុងនោះមានទាំងផលិតផលសម្រេច និងវត្ថុធាតុដើម ដែលផលិត ចិញ្ចឹម ឬដាំដុះនៅក្នុង​ប្រទេសទាំងពីរផ្ទាល់។ នៅក្នុងការដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីនេះ ទំនិញដែល​នាំចេញពី​កម្ពុជាទៅវៀតណាម សុទ្ធសឹងជាផលិតផល​វត្ថុធាតុដើម ខណៈ​ទំនិញដែលនាំចូលពី​វៀតណាមមកកម្ពុជា ភាគច្រើនគឺជាផលិតផល​សម្រេច ដែលបូក​បញ្ចូលនូវតម្លៃបន្ថែម​ស្រាប់ ដោយលំហូរផលិតផលពីវៀតណាមនេះ បានធ្វើឱ្យភាគីវៀត​ណាមទទួល​បានផល​ចំណេញយ៉ាងច្រើនលើសលុប បើប្រៀបធៀបនឹងការនាំចេញវត្ថុធាតុ​ដើមរបស់​កម្ពុជា។

គួររំឭកផងដែរថា និន្នាការប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាមជំនួសទំនិញថៃនៅ​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា ​បានចាប់ផ្ដើមកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់គួរកត់សម្គាល់បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍​ឆ្នាំ​២០០៣ ដែលកាលនោះមានបាតុកម្មផ្ទុះឡើងរហូតដល់ក្លាយទៅជាកុបកម្ម ដោយផ្ដើម​ចេញពីកំហឹងជាតិនិយមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួន ទៅលើពាក្យចចាមអារ៉ាមអំពី​តារាសម្ដែង​ថៃម្នាក់ដែលថ្លែងប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលព្រឹត្តិការណ៍នេះបានឈានដល់ក្លាយជាអរិភាពខាង​ការទូត និង​ធ្វើឱ្យរាំងស្ទះពាណិជ្ជកម្ម​តាមរយៈការបិទព្រំដែន និងការពហិការមិនទិញទំនិញថៃ​ថែម​ទៀតផង។

ចំណុចទាំងអស់នេះ គឺជាទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗ និងជាបទ​ពិសោធន៍​បានកើតមានឡើង ដែលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស​នីមួយៗ ពិសេសសម្រាប់ប្រទេសជាមិត្តដូចជាកម្ពុជានិងវៀតណាម គប្បី​កត់សម្គាល់ និងគិតគូរ​ពិចារណា ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញនិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អ​ដែល​កំពុងមានស្រាប់ ព្រមទាំងទប់ស្កាត់​នូវបាតុភូតអវិជ្ជមានទាំងឡាយណា​ ដែលអាចជះ​ឥទ្ធិពលដល់ទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពដ៏​ល្អ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ចាំបាច់រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ។

ជារួម ស្របពេលដែលសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែស្ថិតក្នុង​ភាពស្រពិចស្រពិល ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម មិនគួរ​បណ្ដោយ​ឱ្យទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពប្រពៃណីនេះ ប្រឈមនឹងភាពល្អក់កករ ឬរអាក់រអួល ដោយសារ​តែការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនោះឡើយ។ ជាមួយគ្នានេះ​ដែរ ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម គួរតែបន្តជំរុញនិងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង​ក្នុងនាម​ជា​អ្នកជិតខាងល្អ តាមរយៈការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ និងបង្កើនភាពជឿ​ទុក​ចិត្តគ្នាកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត ជាមួយនឹងការប្រកាន់នូវគោលជំហរគោរពផល​ប្រយោជន៍របស់​គូភាគី​ទាំងសងខាង ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេស​ជាតិខ្លួនប្រកបដោយចីរភាព រក្សាទំនាក់ទំនង​ប្រកបដោយសន្តិសហ​វិជ្ជមាន និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ក៏ដូចជាបន្ត​ទំនាក់​ទំនងនៅក្នុងភាព​ស្មើមុខ​ស្មើមាត់ ទាំងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេ​ភាគី កម្រិតតំបន់ និង​ពិភព​លោក៕ជារួម ស្របពេលដែលសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែស្ថិតក្នុង​ភាពស្រពិចស្រពិល ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម មិនគួរ​បណ្ដោយ​ឱ្យទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពប្រពៃណីនេះ ប្រឈមនឹងភាពល្អក់កករ ឬរអាក់រអួល ដោយសារ​តែការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចនោះឡើយ។ ជាមួយគ្នានេះ​ដែរ ប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម គួរតែបន្តជំរុញនិងលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនង​ក្នុងនាម​ជា​អ្នកជិតខាងល្អ តាមរយៈការបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធ និងបង្កើនភាពជឿ​ទុក​ចិត្តគ្នាកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត ជាមួយនឹងការប្រកាន់នូវគោលជំហរគោរពផល​ប្រយោជន៍របស់​គូភាគី​ទាំងសងខាង ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេស​ជាតិខ្លួនប្រកបដោយចីរភាព រក្សាទំនាក់ទំនង​ប្រកបដោយសន្តិសហ​វិជ្ជមាន និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ក៏ដូចជាបន្ត​ទំនាក់​ទំនងនៅក្នុងភាព​ស្មើមុខ​ស្មើមាត់ ទាំងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេ​ភាគី កម្រិតតំបន់ និង​ពិភព​លោក៕