Royal Academy of Cambodia
ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ក្រោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ធនប័ត្រអនុស្សាវរីយ៍ (ក្រដាសប្រាក់) ប្រភេទថ្មី ប្រភេទ ២០០ ០០០រៀល កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីអបអរសាទរខួប២០ឆ្នាំនៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី (២៩ តុលា ២០០៤ -២៩ តុលា ២០២៤) ការសាទរ ចម្ងល់ និងប្រតិកម្មផ្សេងៗ បានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ មតិខ្លះបានសាទរចំពោះការចេញផ្សាយធនប័ត្រអនុស្សាវរីយ៍នេះ ដោយអះអាងថា ជាការចូលរួមចំណែកជំរុញលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលរបស់កម្ពុជា និង/ឬជាការចំណេញមួយនៅពេលដែលមានការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ អាស្រ័យដោយថ្លៃដើមផលិតឬជាការឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនៅលើទីផ្សារជាដើម។ មតិខ្លះទៀតបានលើកឡើងជាចម្ងល់ថា ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់បែបនេះ តើបណ្ដាលមកពីរដ្ឋប្រឈមនឹងកង្វះថវិកាសម្រាប់ការចំណាយឬយ៉ាងណា? និងថាតើការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះ អាចនាំទៅដល់អតិផរណាដែរឬទេ? លើសពីនេះ មានទស្សនៈមួយជ្រុងផ្សេងទៀតពីអ្នកនយោបាយប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់និងដាក់បន្ទុកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ការបោះពុម្ពប្រាក់បន្ថែមនេះ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបរាជ័យនៅក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលនាំឱ្យមានការបោះពុម្ពលុយដើម្បីបង្គ្រប់ការចំណាយផ្សេងៗ។
ក្រោយការចេញផ្សាយធនប័ត្រថ្មីនេះ ធនាគារជាតិបានចេញបកស្រាយអំពីហេតុផលនៃការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី និងបានពន្យល់ថា ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះនឹងពុំធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃប្រាក់រៀល ឬមិនមែនមានន័យថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្វះលុយក្នុងការចំណាយនោះឡើយ ដោយអះអាងថានេះគឺជាការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីដើម្បីជំនួសក្រដាសប្រាក់ចាស់ ទក់ ឬរហែក ដែលធនាគារជាតិបានប្រមូលពីក្នុងទីផ្សារ យកទៅកម្ទេចចោល។
ពិតប្រាកដណាស់ បទពិសោធន៍នៃការបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណបន្ថែមដើម្បីបំពេញតម្រូវការសាច់ប្រាក់របស់រដ្ឋក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ពិតជាអាចនឹងបង្កទៅជាអតិផរណា នៅក្នុងករណីដែលរដ្ឋាភិបាលពុំបានថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ឬសម្រេចចិត្តបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណលើសពីតម្រូវការនៅក្នុងទីផ្សារ និងមិនឆ្លើយតបទៅនឹងទំហំសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសរបស់ខ្លួន ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងពិភពលោកបានជួបប្រទះកន្លងមក។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជិត១សប្ដាហ៍មកហើយ ដែលក្រដាសប្រាក់ថ្មីត្រូវបានប្រកាសដាក់ឱ្យចរាចរណ៍នៅក្នុងទីផ្សារ ហើយគេក៏ពុំទាន់ឃើញមានការធ្លាក់ចុះនៃអត្រាប្ដូរប្រាក់រៀល ធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសរូបិយបណ្ណដុល្លារនៅឡើយដែរ ដែលត្រង់ចំណុចនេះ អាចជាការឆ្លុះបញ្ចាំងថា ការលើកឡើងរបស់ធនាគារជាតិទំនងជាការណ៍ពិតនិងសមហេតុផល ឬស្ថានការណ៍ប្រព្រឹត្តទៅដូចការព្យាករណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាពិតប្រាកដមែន។ មួយចំណែកទៀត ប្រការនេះក៏អាចបង្ហាញឱ្យឃើញពីភាពជឿជាក់របស់សាធារណជនទៅលើតម្លៃប្រាក់រៀលខ្មែរ និងបង្ហាញពីភាពជឿជាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទៅលើសមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិផងដែរ ព្រោះជំនឿទុកចិត្តរបស់សាធារណជនទៅលើរូបិយបណ្ណជាតិ ពិតជាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើស្ថិរភាពថ្លៃនៃរូបិយបណ្ណប្រទេសជាតិនីមួយៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា គេពុំអាចវាយតម្លៃឆាប់រហ័សពេកថា ក្រោយការបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណប្រភេទថ្មីនេះ នឹងមិនមានការប្រែប្រួលណាមួយក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានោះទេ ព្រោះកម្ពុជាពុំមែនជាប្រទេសឯកោ មិនរងឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចពីពិភពលោកខាងក្រៅនោះឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កន្លងមក យើងដឹងហើយថា ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងតែងតែព្យាយាមដុតបញ្ឆេះបញ្ហា ក៏ដូចជារុញស្ថានការណ៍នានាដែលកើតមានឡើងនៅកម្ពុជា ឱ្យក្លាយទៅជារលកនយោបាយ ដើម្បីកេងចំណេញផលប្រយោជន៍ ឬដើម្បីបម្រើយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយប្រឆាំងរបស់ខ្លួន តាមរយៈការបង្កើតសេនារីយ៉ូផ្សេងៗដើម្បីដាក់បន្ទុក ឬចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលបំណងជំរុញឱ្យហេតុការណ៍នីមួយៗផ្ទុះឡើងជាវិបត្តិ រួចទាក់ទាញពលរដ្ឋឱ្យចូលរួមក្នុងចរន្តប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលតែម្ដង។
នៅក្នុងករណីនេះ ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ពិសេសអ្នកនយោបាយនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំងបានបន្តបន្លឺសម្លេង និងញុះញង់ឱ្យពលរដ្ឋមានទំនោរយល់ឃើញដូចការឃោសនារបស់ខ្លួនថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី ដើម្បីបង្គ្រប់ខ្ទង់ចំណាយរបស់ខ្លួន ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបាននិងកំពុងរងគ្រោះ ដោយសារតែវិបត្តិសាកលដែលបណ្ដាលមកពីការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នាពេលកន្លងមក និងវិបាកនៃសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ក៏ដូចជាការប្រែប្រួលនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោក។ ការឃោសនារបស់អ្នកនយោបាយអតីតគណបក្សប្រឆាំងនេះ ហាក់ធ្វើឡើងនៅក្នុងគោលបំណងធ្វើវិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យពលរដ្ឋមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការធ្លាក់ចុះនៃថ្លៃប្រាក់រៀលធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសប្រាក់ដុល្លារ។ នៅពេលដែលនិន្នាការលែងជឿជាក់លើស្ថិរភាពថ្លៃប្រាក់រៀលកើនឡើងជាចរន្តធំមួយ ឬប្រសិនបើពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមបាត់បង់ទំនុកចិត្តទៅលើប្រាក់រៀល តាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ការណ៍នេះនឹងបង្កទៅជាបញ្ហាទំនិញឡើងថ្លៃ ដែលជាសញ្ញាណនៃការកើនឡើងនៃអតិផរណាជាក់ជាមិនខានឡើយ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នជំនាញគួរតែយកចិត្តទុកដាក់តាមដាន និងវាយតម្លៃជាប់ជាប្រចាំ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីជំរុញបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់មហាជនទៅលើតម្លៃប្រាក់រៀលនៅលើទីផ្សារ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចលង់ជឿតាមការឃោសនា ដែលមានលក្ខណៈញុះញង់របស់ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ស្របពេលដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចបុគ្គល និងកម្រិតប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជនថមថយគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដោយសារតែវិបត្តិសាកល និងហេតុផលផ្សេងៗទៀត។ បន្ថែមពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធ គួរតែបន្តការពន្យល់បកស្រាយស៊ីជម្រៅទៅតាមជំនាញនិងលទ្ធភាព ព្រមទាំងឆ្លើយតបឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុមនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ដែលតែងតែឆ្កឹះនូវចំណុចខ្វះខាតលើកឡើងដោយក្រសួងស្ថាប័ន ឬមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល យកទៅវាយប្រហារនិងកេងចំណេញនយោបាយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏គួរតែបង្ហាញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចំណេះដឹងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុពុំទាន់ទូលទូលាយនៅឡើយ អាចជ្រួតជ្រាបនិងមើលឃើញជាក់ស្ដែងនូវសមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការថែរក្សាស្ថិរភាពថ្លៃរូបិយបណ្ណជាតិ ព្រមទាំងមូលដ្ឋានរឹងមាំដែលគាំទ្រដល់ការថែរក្សាស្ថិរភាពប្រាក់រៀលខ្មែរ នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការប្រែប្រួលឥតឈប់ឈរនៃសេដ្ឋកិច្ចសាកលនាពេលបច្ចុប្បន្ន៕
(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)
កាលពីថ្ងៃទី២ ដល់ថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាលើកទីមួយក្រោយសម្ដេចក្លាយជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយបានជួ...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស.២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំវេទិកាយុវជនតាមស្ដីពី «អាក...
នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ៤កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំនូវកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្ដីពី «ស្ថានភាពបំណុលនៅកម្ពុជា» ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៅ...
ជុំវិញការចោទជាសំណួរអំពីលទ្ធភាពនៃការផ្ដល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកឡើងវិញដល់កម្ពុជាត្រូវបានអស់សុពលភាពជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំជាថ្មីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានលោកបណ...
នៅថ្ងៃអង្គារ ៣ កើត ខែកត្តិក ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤ វេលាម៉ោង ០៩:៣០ នាទីព្រឹក រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំ «ពិធី សម្ពោធស្លាក វិទ្យាស្ថានម៉ក់ជឺនៃរាជបណ្ឌិត...
ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាឃុំខ្លួន ស្ត្រី២នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារ ពាក់ព័ន្ធយកលុយ ៣០០ ០០០ដុល្លារ ទៅឱ្យបុគ្គលឈ្មោះ មួង ឃីម និងបុគ្គលឈ្មោះ លី សាម៉េត ដើម្បីរត់ការឱ្យកូន...
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចា...
ចុចមើលវគ្គថ្មី! បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ ជំនាញចុងភៅនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ និង ទី៦...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ កាលបរិច្ឆេទឈ...
ចុចមើលសេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំទទួលពាក្យដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសង្ហារឹម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលបរិ...
ចុចមើលវគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់ប...
ចុចមើលកម្មវិធីតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្ស គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» សាលមហោស្រពខេមរវិទូ អគារខេមរវ...
ចុចមើលកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្សគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» នៅព្រឹក ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្ន...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ទនៈសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់រាជបណ្ឌិ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការបោះពុម្ភព្រឹត្តិបត្រលេខ១២ សទ្ទានុក្រមភាសាវិទ្យា សទ្ទ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២១របស់រាជបណ...
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈការិយាល័យឆ្នាំ២០២១សម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យស...
ចុចមើល