ព័ត៌មាន

មូលដ្ឋាននៃចិត្ដវិទ្យាព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយ៖ បណ្ឌិត សូ សុធីរមន្ត្រីស្រាវជ្រាវនាយកដ្ឋានវិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

2023-12-14 08:27:09 ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 ធ្នូ 2023 ម៉ោង 03:27 PM
អ្នកមើល 16310
post_detail

ទោះបីជាមុខវិជ្ជាចិត្ដវិទ្យា ត្រូវបានគេអភិវឌ្ឍបានល្អប្រសើរជាវិទ្យាសាស្ដ្របែបសង្កេតពិសោធ នៅក្នុងប្រទេសលោកខាងលិច នាពេលបច្ចុប្បន្នក៏ដោយ ក៏ចិត្ដវិទូតិចតួចបំផុតបានសិក្សាដោយសង្ខេបផ្នែកទស្ស នវិជ្ជា និងសាសនាពួកលោកខាងកើត។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ការវិភាគបាតុភូតចិត្ដ តាមវចនៈ(Discourses)របស់ព្រះពុទ្ធ ផ្ដល់ការយល់ដឹងប្រកបដោយអត្ថន័យនូវធម្មជាតិរបស់ញាណ (Consciousness) និងចិត្ដវិទ្យានៃអាកប្បកិរិយាមនុស្ស។ តាមពិតទៅ Robert H. Thouless ចិត្ដវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Cambridge បានអធិប្បាយតាមបែបដោយឡែកទៅលើភាពពាក់ព័ន្ធនៃការ ឆ្លុះបញ្ចាំង តាមចិត្ដសាស្ដ្រ ទៅលើព្រះពុទ្ធថា ជាង២៥ស.វ.មកហើយ នៅតាមឈូងសមុទ្រ យើងហាក់ដូចជាឮសំឡេងព្រះពុទ្ធ ដែលជាការបញ្ជាក់បង្ហាញនូវចិត្ដសម័យទំនើបដ៏សំខាន់ ។

ទោះបីជាវចនៈរបស់ព្រះពុទ្ធ មានពោរពេញទៅដោយការប្រើប្រាស់វាក្យសព្ទចិត្ដវិទ្យា (Psychological terminology) ព្រមទាំងការវិភាគបែបចិត្ដសាស្ដ្រក៏ដោយ ក៏ទិដ្ឋ ភាពនៃលទ្ធិនេះ មិនសូវមានគេយកចិត្ដទុក ដាក់ទេ លើកលែងតែស្នាដៃដែលបានត្រួសត្រាយដោយ Mrs. C. R. S. Rhys Davis ។ ក្នុងពេលថ្មីៗនេះចិត្ដវិទូលោកខាងលិចម្នាក់ ដែលបានសិក្សាចិត្ដវិទ្យាបរិនិព្វាន បាននិយាយថា៖

អ្នកណាម្នាក់ ដែលមានចំណេះដឹងច្រើនខាងចិត្ដវិទ្យា និងប្រវត្ដិរបស់វា ហើយបានចេះអានភាសាបាលី ប្រាកដជាបានរកឃើញការពិត ដែលថា វាក្យសព្ទចិត្ដវិទ្យា ដែលសម្បូរនៅក្នុងផ្នែកនេះ មានច្រើនជាងអក្សរសាស្ដ្រសម័យបុរាណនៃសាសនាដទៃ និងទទួលបានចំណេះដឹងផ្សេងទៀត ដើម្បីវិភាគ និងពន្យល់ច្រើនជាងសាសនាផ្សេងទៀត ។


សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម

https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=8


អត្ថបទទាក់ទង

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យ៉ង់ ពៅ ដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាការងារជាមួយសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិតជំនាញវិស្វកម្មបរិស្ថាន

(ភ្នំពេញ)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ១០រោច ខែជេស្ឋ ឆ្នាំម្សាញ់ សប្ដស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៩ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យ៉ង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងសហការី បានដឹកនាំកិច...

2025-06-21 10:42:03   ថ្ងៃសៅរ៍, 21 មិថុនា 2025 ម៉ោង 05:42 PM
ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាគួរពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយបារាំង?

បណ្ឌិត ស៊ឺន សំ បណ្ឌិត ភី វាសនា លោក លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា   ១. សេចក្តីផ្តើម ក្នុងយុគសម័យនៃការវិវត្តការទូតសាកល និងការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស...

2025-06-20 09:17:17   ថ្ងៃសុក្រ, 20 មិថុនា 2025 ម៉ោង 04:17 PM
បណ្ឌិត ខែក វីរៈ : តើនយោបាយគ្រួសារថាក់ស៊ីនចាញ់បារមីកម្ពុជាឬ?

លោកថាក់ស៊ីនស៊ីណាវ៉ាត្រា គឺជាអ្នកនយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលម្នាក់នៅក្នុងប្រទេសថៃលោកបានចូលកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃកាលពីឆ្នាំ២០០១ ក្រោយពីទទួលបានសំលេងគាំទ្រយ៉ាងច្រើន។ក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំនៃអាណត្តិរបស់ខ្លួនលោកថាក់...

2025-06-19 02:22:24   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 19 មិថុនា 2025 ម៉ោង 09:22 AM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានគិតគូរយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងអាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ

ស្របពេលដែលទំនាស់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើងៗដែលចុងក្រោយនេះវិវត្តដល់ការបិទព្រំដែន និងការនាំចេញនាំចូល ភាពមិនច្បាស់លាស់នៃការប្រឈមគ្នាតាមព្រំដែន ព្រមទាំងមានការរើសអើងជាបន្តបន្ទាប់ពីសំណាក់ក្រុមជ...

2025-06-17 06:11:44   ថ្ងៃអង្គារ, 17 មិថុនា 2025 ម៉ោង 01:11 PM
បណ្ឌិត ខែក វីរៈ : តើអ៊ីស្រាអែលកំពុងដកពុកមាត់ខ្លាឬដកពុកមាត់ឆ្មា ?

ស្វែងយល់ពីហេតុផលនៅពីក្រោយខ្នងដែលអ៊ីស្រាអែលបាញ់មីស៊ីលចូលទឹកដីអ៊ីរ៉ង់(១៣ មិថុនា ២០២៥) ការវិវត្តថ្មីនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ហាក់កាន់តែក្តៅគគុកនិងពុះកញ្ជ្រោលខ្លាំងជាងពេលណាណាទាំងអស់  ដ្បិតនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមិថ...

2025-06-15 13:50:19   ថ្ងៃអាទិត្យ, 15 មិថុនា 2025 ម៉ោង 08:50 PM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចធិបតីនៅបារាំង ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការមានប្រៀបឈ្នះលើថៃ នៅក្នុងសីលធម៌គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ និងការទូត

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចធិបតីនៅសាធារណរដ្ឋបារាំង និងក្នុងជំនួបជាមួយនឹងឯកឧត្ដមប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អ៊ីម៉ានូអែល ម៉ាក្រុង គេបានមើលឃើញថា ភាគីបារាំងបានបង្ហាញទស្សនៈនយោបាយដ៏វិជ្ជមានមួយរបស់មេដឹកនាំបារា...

2025-06-13 09:49:07   ថ្ងៃសុក្រ, 13 មិថុនា 2025 ម៉ោង 04:49 PM

សេចក្តីប្រកាស

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការដាក់ឱ្យដេញថ្លៃជាសាធារណៈ (លើកទី២) ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៥

 ចុចមើល
2025-02-26 03:55:04   ថ្ងៃពុធ, 26 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 10:55 AM

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្...

 ចុចមើល
2024-04-08 07:35:30   ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចា...

 ចុចមើល
2023-06-02 14:21:24   ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM

វគ្គថ្មី! បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ ជំនាញចុងភៅនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ និង ទី៦...

 ចុចមើល
2023-01-31 03:35:34   ថ្ងៃអង្គារ, 31 មករា 2023 ម៉ោង 10:35 AM

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ កាលបរិច្ឆេទឈ...

 ចុចមើល
2022-09-14 07:59:09   ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:59 PM

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំទទួលពាក្យដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសង្ហារឹម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលបរិ...

 ចុចមើល
2022-09-14 07:58:12   ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:58 PM

វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់ប...

 ចុចមើល
2022-08-22 08:11:47   ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM

កម្មវិធីតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្ស គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» សាលមហោស្រពខេមរវិទូ អគារខេមរវ...

 ចុចមើល
2022-08-03 11:15:00   ថ្ងៃពុធ, 03 សីហា 2022 ម៉ោង 06:15 PM

កិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្សគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» នៅព្រឹក ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្ន...

 ចុចមើល
2022-07-20 02:42:35   ថ្ងៃពុធ, 20 កក្កដា 2022 ម៉ោង 09:42 AM

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ទនៈសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់រាជបណ្ឌិ...

 ចុចមើល
2022-03-02 05:01:03   ថ្ងៃពុធ, 02 មីនា 2022 ម៉ោង 12:01 PM

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការបោះពុម្ភព្រឹត្តិបត្រលេខ១២ សទ្ទានុក្រមភាសាវិទ្យា សទ្ទ...

 ចុចមើល
2021-08-31 13:46:01   ថ្ងៃអង្គារ, 31 សីហា 2021 ម៉ោង 08:46 PM

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២១របស់រាជបណ...

 ចុចមើល
2021-02-26 08:46:19   ថ្ងៃសុក្រ, 26 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 03:46 PM