លោក Futoshi NISHIMOTO លេខាទី១នៃស្ថានទូតជប៉ុន បានលើកឡើងអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងជប៉ុនជាមួយនឹងអាស៊ាន ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយជប៉ុនបានប្រគល់ជូននូវរបាយការណ៍វឌ្ឍនភាពនៃនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ានជប៉ុនលើកទី២៥នាពេលកន្លងមកនេះ។ អាស៊ានស្ថិតនៅក្នុងចំណុចកណ្ដាលរវាងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ដែលមានបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ហើយភាគីទាំងពីរបានសម្រេចនូវ AOIP ដោយជប៉ុនបានជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ។ នៅឆ្នាំ២០១៦ នៅពេលដែលអាស៊ានបានអនុម័តចក្ខុវិស័យរបស់ខ្លួន ជប៉ុនពិតជាសាទរជាខ្លាំង។ នៅឆ្នាំ២០១៩ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ ជប៉ុន-អាស៊ាន ជប៉ុនបានជំរុញលើកកម្ពស់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយលើកកម្ពស់ មជ្ឈភាពអាស៊ាន បរិយាប័ន្ន និងការកសាងអាស៊ាន ហើយជប៉ុនបានគាំទ្រ AOIP របស់អាស៊ាន ហើយមានកិច្ចព្រមព្រៀងរួមគ្នាមួយ។ ជប៉ុនបានចែករំលែកគោលការណ៍សំខាន់ក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ហើយជប៉ុននិងអាស៊ាន បានបើកចំហរ និងចែករំលែកជាមួយគ្នា។ នៅឆ្នាំ២០២០ ជប៉ុន និងអាស៊ានបានធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពនៅក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងបង្ហាញពីការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងផ្នែកចំនួន៤គឺ៖

១. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការការនាវាចរណ៍តាមសមុទ្រ ២. ការតភ្ជាប់ ៣. ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្របខណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ ៤. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច។

ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាវាចរណ៍តាមសមុទ្រ គឺដើម្បីការដោះស្រាយជម្លោះដែនសមុទ្រ ការជិះជាន់នៅក្នុង​ដែនសមុទ្រ និងការបំពុលសមុទ្រ ជាបញ្ហាដែលយើងត្រូវដោះស្រាយ សេរីភាពនៃការដឹកជញ្ជូន និងការតភ្ជាប់ជាច្រើនទៀត។ នៅក្នុងផែនទីពិភពលោក អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់ក្ដៅមួយក្នុងចំណោមតំបន់ទាំង៥ ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលវាជាចំណុចគ្រោះថ្នាក់ ដោយជប៉ុនបានជួយនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាវាចរណ៍ ដោយផ្ដល់ព័ត៌មានចរាចរណ៍នៅក្នុងដែនសមុទ្រ ដោយសហការនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ បង្កើនចរាចរណ៍ និងធនធានសមុទ្រ។ ជប៉ុនបានសហការបណ្ដុះបណ្ដាលនៅក្នុងដឹកជញ្ជូន និងការដោះស្រាយបញ្ហាដែនសមុទ្រ។ ជប៉ុនក៏បានអនុវត្តគម្រោងមួយចំនួន ក្នុងការកាត់បន្ថយកាកសំណល់នៅដែនសមុទ្រ ដោយបានផ្ដោតលើវិស័យចំនួន៥។ ពាក់ព័ន្ធនឹងការតភ្ជាប់ គឺជាវិធីសាស្ត្រក្នុងកាត់បន្ថយគម្លាតរវាងអាស៊ាន ហើយជប៉ុនបានចូលរួមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះដើម្បីពង្រឹងលើការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ តាមរយៈការពង្រឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ដែលក្នុងនោះ ជប៉ុនក៏បានជួយធ្វើទំនើបកម្មកំពង់ផែព្រះសីហនុរបស់កម្ពុជា។ ជប៉ុនបានកំពុងគាំទ្រធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផ្លូវជាតិលេខ១ និងផ្លូវជាតិលេខ៥ ដើម្បីតភ្ជាប់កម្ពុជាទៅវៀតណាម និងថៃ។ បន្ថែមពីនេះ ជប៉ុនបានជួយក្នុងវិស័យតភ្ជាប់ប្រទេសក្នុងអាស៊ានផ្សេងទៀត ដោយរៀបចំបង្កើតបណ្ដាញតភ្ជាប់រវាងបណ្ដាសមាជិកផងដែរ ដូចជាបណ្ដាញទីក្រុងទំនើបអាស៊ាន (ASEAN Smart Cities Network) ដែលអាចផ្លាស់ប្ដូរព័ត៌មាន និងបទពិសោធរវាងទីក្រុងនានារបស់​អាស៊ាន។ ចំពោះគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ជប៉ុនបានផ្ដល់នូវជំនួយ៥០លានដុល្លារដល់មជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពសាធារណៈ និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងរបស់អាស៊ាន ព្រមទាំងបានគាំទ្រដល់ប្រព័ន្ធស្បៀង​ដែលមានស្ថិរភាព ណែនាំកសិកម្មប្រកបដោយចីរភាពតាមរយៈការផ្ដល់នូវបច្ចេកវិទ្យា និងសម្ភារៈ​ឌីជីថល​ផងដែរ ដែលវាជាភាពធននៃសេដ្ឋកិច្ច ដោយនៅឆ្នាំ២០២០ រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និងជប៉ុន បានឯកភាពលើគម្រោងនេះផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ជប៉ុន និងអាស៊ាន បានសម្រេចបាននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិលើសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត ដោយបានធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលមន្ត្រីជំនាញអាស៊ានជាច្រើន។

ចំពោះទស្សនវិស័យរបស់ជប៉ុនរួមមាន ការលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋ ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការរស់នៅរបស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ ធានាបាននូវសេរីភាពចរាចរណ៍ដែនសមុទ្រ និងលើកកម្ពស់នូវវិបុលភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងការតភ្ជាប់ក្នុងចំណោមបណ្ដាសមាជិកអាស៊ាន។

សូមបញ្ជាក់ថា សន្និសីទអន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំលើកទី១៧ ស្តីពី«សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មី៖ ការប្រជែងសមាហរណកម្ម និងពហុប៉ូល» រៀបចំដោយមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអាស៊ីនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឧបត្ថម្ភដោយវិទ្យាស្ថានជ័យសម្រាប់ការសិក្សាជាន់ខ្ពស់នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅថ្ងៃអង្គារ ១២រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ព.ស.២៥៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២៕