Royal Academy of Cambodia
នៅពេលដែលកម្ពុជា បានចាប់ផ្ដើមលើកយកបញ្ហាអណ្ដូងប្រេងកាតនៅក្នុងឈូងសមុទ្រខ្មែរ និងការវិនិយោគការខួងនិងចម្រាញ់ប្រេងកាត មានទស្សនៈយល់ឃើញជាច្រើន ពីសាធារណជន ថាតើកំណប់ប្រេងកាតរបស់កម្ពុជា ជាពរជ័យ ឬជាបណ្ដាសា?
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រកាសជាឱឡារិកពីសមិទ្ធផលតំណក់ប្រេងដំបូងរបស់កម្ពុជា។ តើតំណក់ប្រេងរបស់កម្ពុជាទាំងនេះ មានអត្ថន័យយ៉ាងណាសម្រាប់កម្ពុជា? យោងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា ក្រុមការងារសូមលើកយកមកបង្ហាញជូនដូចខាងក្រោម៖
"ថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ គឺជាខួបម្ភៃ២២ឆ្នាំនៃនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានសន្តិភាពពេញផ្ទៃប្រទេសដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង៥០០ឆ្នាំ ហើយក៏ជាថ្ងៃដែលកម្ពុជាទទួលបានតំណក់ប្រេងលើកដំបូងរបស់ខ្លួន ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២០០០ឆ្នាំដែរ។ តំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះ ចាប់ផ្តើមផលិតចេញពីអណ្តូងប្រេងទី១ ឈ្មោះ A-0ID នៃ ផ្លាតហ្វម A នៅក្នុងប្លុក A នៃឈូងសមុទ្រខ្មែរ។
មានបដិសំណួរដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ចំនួនពីរ ដែលបានកើតឡើងតាំងពីមុនពេលដែលកម្ពុជាមានតំណក់ប្រេងលើកដំបូងមកម៉្លេះ នោះគឺ តើតំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះជា «បណ្ដាសា» ឬជា «ពរជ័យ»?
សម្រាប់ជនមួយចំនួន មានទាំងខ្មែរទាំងបរទេសផង បានសម្ដែងកង្វល់តាំងពីមុនកម្ពុជាទទួលបានតំណក់ប្រេងលើកដំបូងមកម៉្លេះ ខ្លាចតំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះ ក្លាយជាបណ្ដាសាចំពោះប្រជាជាតិកម្ពុជា បើមិនមានការគ្រប់គ្រងបានល្អ។ ពួកគេបានភ្ជាប់រឿងរ៉ាវបណ្ដាសាប្រេងដែលកើតមាននៅបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅអាហ្វ្រ៊ិក មជ្ឈិមបូព៌ា រហូតដល់វេណហ្ស៊ុយអេឡា ដែលសុទ្ធតែជាប្រទេសដែលសម្បូរណ៍ប្រេង តែនៅទីបំផុតទៅ ប្រទេសទាំងនោះ បានរអិលជើងធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមស៊ីវិល អំពើហិង្សា ការបែកបាក់ជាតិ អំពើពុករលួយ និងការចូលជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស ជាពិសេស ពីពួកមហាអំណាច រាប់សិបឆ្នាំរហូតដល់ឥឡូវ។
ប៉ុន្តែ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ ពីភូមិគ្រឹះរបស់លោក នាទីក្រុងតាខ្មៅ បានមានប្រសាសន៍ថា តំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះជាពរជ័យសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោបានចាត់ទុកថា នេះជាការចាប់ផ្ដើមមួយជំហានដំបូងដ៏សំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅបង្កើតបាននូវសមត្ថភាពជាតិ និងខឿនឧស្សាហកម្មប្រេងកាត ឧស្ម័ននិងថាមពលនៅកម្ពុជា។ ផលប្រយោជន៍សំខាន់ៗ រួមមាន ចំណូលថវិកាជាតិ ផលសេដ្ឋកិច្ចទទួលបានពីការបង្កើតបាននូវពិពិធកម្មខឿនឧស្សាហកម្មក្នុងវិស័យប្រេងកាត និងការកសាងសមត្ថភាពជាតិនៅក្នុងវិស័យនេះ។ វាជាពរជ័យសម្រាប់ប្រជាជននិងប្រទេសជាតិ មិនមែនជាបណ្តាសាដូចការលើកឡើងរបស់ជនមួយចំនួននោះទេ។ សម្តេចតេជោបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ចំណូលបានពីប្រេងនឹងយកទៅអភិវឌ្ឍវិស័យអប់រំនិងសុខាភិបាល។
បន្ទាប់ពីទទួលបានព័ត៌មានស្តីពីតំណក់ប្រេងលើកដំបូង ប្រជាពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំជាតិកំពូលៗរបស់កម្ពុជា មានទាំងព្រះមហាក្សត្រផង បានចេញសារអបអរសាទរសម្តេចតេជោព្រោងព្រាងជាមួយនឹងពាក្យពេជន៍លើកតម្កើងនិងកោតសរសើរដ៏ខ្ពង់ខ្ពង់បំផុតចំពោះសម្តេចតេជោ ដែលដឹកនាំធ្វើឱ្យកម្ពុជាទទួលបានសន្តិភាពពេញផ្ទៃប្រទេសនិងទទួលបានតំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះ និងបានលើកឡើងដូចគ្នានឹងសម្តេចតេជោថា តំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះ គឺជាពរជ័យ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់អ្នកមិនពេញចិត្តនិងអ្នកបារម្ភ ក៏បានបង្ហោះសារសម្តែងនូវកង្វល់របស់ខ្លួនពីតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងចំណូលបានមកពីប្រេង ហើយអ្នកខ្លះមិននិយាយចំទេ តែគេបង្ហោះសារបែបឌឺដងនានា ក្នុងន័យសម្ដែងក្តីបារម្ភ ខ្លាចក្រែងតំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះក្លាយជាបណ្ដាសា។
សរុបមក យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា តំណក់ប្រេងលើកដំបូងនេះ ជាសមិទ្ធផលនៃប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២០០០ឆ្នាំ។ វាជាព័ត៌មានដ៏ល្អនិងប្រកបដោយក្តីអំណរសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា មិនថាជាអ្នកគាំទ្រឬមិនគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ ព្រោះវាជាសមិទ្ធផលរបស់ជាតិយើងទាំងអស់គ្នា។ ជា «បណ្ដាសា» ឬជា «ពរជ័យ» វាអាស្រ័យទៅលើតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងចំណូលបានមកពីប្រេង និងការប្រើប្រាស់ចំណូលដែលបានមកពីប្រេងឱ្យចំគោលដៅនិងមានប្រសិទ្ធភាព។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ការបារម្ភពីបណ្ដាសាប្រេងដោយជនមួយចំនួន ក៏មិនគួរចាត់ទុកថា ជាការប្រឆាំងផ្កាប់មុខនោះដែរ ដ្បិតពិភពលោកនេះ មានឧទាហរណ៍ច្រើនមកហើយ ដែលប្រទេសមួយចំនួនដែលជាសេដ្ឋីប្រេងដែលទទួលបណ្ដាសាប្រេង។ ប៉ុន្តែ ទោះជាបែបនេះក្តី យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវមានទំនុកចិត្តលើរាជរដ្ឋាភិបាល លើសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការចាត់ចែងលើរឿងនេះ ដើម្បីជាមរតកប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូល។ កន្លងមក សម្តេចតេជោធ្លាប់បានថ្លែងទៅកាន់មជ្ឈដ្ឋានអ្នករិះគន់មួយចំនួនថា កុំនាំគ្នាគិតថា ធ្វើម្ហូបអីខណៈត្រីនៅក្នុងទឹកនៅឡើយ។ ឥឡូវនេះ ត្រីមាននៅក្នុងដៃហើយ ដូច្នេះ ម៉ឺនុយមុខម្ហូប ក៏ពិតជាមាននៅលើតុអាហារដែរ៕"
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ១៣ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបជាមួយនឹងប្រត...
នៅរសៀលថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងនាមលេខាធិការដ្ឋាននៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ លោក ហេង វីរិទ្ធិ បានទទួល កម្រងសៀវភៅ សមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ពីឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ ២០២៣ បោះពុម្ភផ្សាយ...
(រាជធានីភ្នំពេញ)៖ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ តាមការណែនាំរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រុមការងារនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានបន្តផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប សរុ...
វត្ថុទាំងឡាយ នៅក្នុងធម្មជាតិ ឬក៏ ហៅម្យ៉ាងទៀតថាវត្ថុធម្មជាតិ (natural things) ក៏បាន។ វត្ថុទាំងឡាយនេះសុទ្ធតែ មាន គុណភាព (quality) ផ្ទាល់របស់ពួកវា ប៉ុន្តែ មនុស្សទាំងឡាយមានការយល់ដឹង អំពី ទីតាំងគុណភាព (qua...
(រាជធានីភ្នំពេញ)៖ ថ្ងៃសៅរ៍ ១១ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ តាមការណែនាំពីសំណាក់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រ...
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្ដីពីការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈ សម្រាប់ឆមាសទី២ ឆ្នាំ២០២០ របស់រាជបណ...
ចុចមើលកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី តើអ្វីជាសារប្រយោជន៍នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន?
ចុចមើលសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមពិគ្រោះថ្លៃ ការបោះពុម្ពព្រឹត្តិបត្រលេខ១១ សន្ទានុក្រមអក្សសិល្ប៍...
ចុចមើលកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពី «តើមានអ្វីដែលនឹងកើតឡើងពេលដែលលោក សម រង្សី វិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជា...
ចុចមើលបាឋកថា ស្តីពីគោលនយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្រោមរដ្ឋបាលរបស់ លោក Donal Trump និងអត្ថន័យចំពោះអាស៊ី ថ្...
ចុចមើលសមិទ្ធផល១ឆ្នាំ និងទិសដៅការងារ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម...
ចុចមើលបាឋកថាស្តីពី ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រតាមរយៈការដាំដំណាំមន និងចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ថ្ងៃទី០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨...
ចុចមើលពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រកិត្តិបណ្ឌិតផ្នែកគ្រប់គ្រងធនធានទឹកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជូនឯកឧត្តម លឹម គានហោ រដ...
ចុចមើល