កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវគម្រោង «បន្លែកម្ពុជា៖ ផលិតកម្ម ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាប្រឈម និងដំណោះស្រាយ» បានចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីផលិតកម្មបន្លែ ចរន្តទីផ្សារ បញ្ហាដែលកំពុងកើតមាន របស់​​ប្រជាកសិករដាំបន្លែនៅភូមិបឹងក្រចាប់ខាងត្បូង ឃុំព្រែកតាមាក់ ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល។

កសិករនៅភូមិបឹងក្រចាប់ដាំបន្លែប្រភេទផ្លែ មានដូចជា៖ ននោងមូល ននោងជ្រុង ត្រឡាច ត្រសក់ស្រូវ ត្រសក់ផ្អរ ប៉េងប៉ោះ ត្រប់វែង និងស្ពៃក្ដោបតិចតួច។ កសិករភាគច្រើនជួលដីដាំបន្លែទាំងនោះ។ តម្លៃជួលដី ៤០០០០០រៀល (បួនរយពាន់រៀល) ក្នុង១ហិកតា សម្រាប់១ឆ្នាំ។ ជួនកាល កសិករអាចជួលដីគេដោយមិនបង់ថ្លៃ ប៉ុន្តែត្រូវព្យួរសម្អាត ដីឱ្យគេវិញ បន្ទាប់ពីប្រមូលផលរួច។ ការដាំដុះបន្លែធ្វើឡើងជាលក្ខណៈគ្រួសារ មិនបានចងជាសហគមន៍ទេ។ កសិករខ្លះប្រើទុនដែលត្រូវចំណាយលើការដាំបន្លែបានមកពីផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែកសិករខ្លះខ្ចីឥណទានកសិកម្មក្នុងតម្លៃការប្រាក់ ១.០៨។

ក្នុងការដាំបន្លែកសិករត្រូវចំណាយលើ៖                                                                                                 

-ប្រព័ន្ធស្រោចស្រប់                                                                                                                               

-ទ្រើង (ចំពោះដំណាំឡើងទ្រើង)                                                                                                             

-ខ្សែចង (ចំពោះដំណាំឡើងទ្រើង)                                                                                                               

-ផ្លាកស្ទិកគ្របរង                                                                                                                                   

-ពូជ                                                                                                                                                       

-ជីរ                                                                                                                                                         

-ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត                                                                                                                                     

- ថ្នាំបាញ់ជំនួយត្រួយ ជំនួយស្លឹក ជំនួយផ្កា                                                                                                     

-ជីកអណ្ដូងក្រៀក (អណ្ដូងបុកប្រើអមជាមួយម៉ាស៊ីនបូមទឹកចំនួន២ និងក្បាលខ្សល់១ «compressor»)។ កសិករត្រូវជីកក្រឡុកតូចមួយទៀតដែលមានទំហំពី៤ម៉ែត្រក្រឡា ជម្រៅ១ម៉ែត្រ ដើម្បីស្ដុកទឹកដែលបូមពីអណ្ដូងបុក។ ម៉ាស៊ីនបូមទឹក១ ប្រើសម្រាប់បូមទឹកពីអណ្ដូងដាក់ក្នុងក្រឡុក ចំណែកម៉ាស៊ីនទី២ ប្រើសម្រាប់បូមទឹកពីក្រឡុកបញ្ចូលក្នុងប្រព័ន្ធស្រោចស្រប់ ដោយមានជំនួយពីក្បាលខ្យល់ រុញទឹកឱ្យខ្លាំង។                                               

-ជួលព្យួរ និងវាយដី (រាស់ដី)                                                                                                                 

-កម្លាំងពលកម្មពេលប្រមូលផល (មិនទូទៅ)។

ផលបន្លែដែលប្រមូលបាន ពួកគាត់លក់ឱ្យអ្នកដើរប្រមូលទិញ (ឈ្មួញកណ្ដាល) ក្នុងតម្លៃតថ្លៃគ្នា ដោយយកតម្លៃទីផ្សារធំៗជាគោល ពិសេសតម្លៃទីផ្សារដើមគ ឬផ្សារនាគមាស នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ជាទូទៅ តម្លៃបន្លែលក់ក្នុងភូមិប្រែប្រួលនៅពេលតម្លៃ នៅតាមផ្សារធំទាំងពីរប្រែប្រួល។ ចំណែក ឈ្មួញកណ្ដាលយកចំណេញពីកសិករតែ ២០០ រៀល ក្នុង១គីឡូក្រាម ទោះបីបន្លែប្រភេទណាក៏ដោយ។ ប្រសិនបើ ឈ្មួញកណ្ដាលណាម្នាក់កេញចំណេញច្រើន លើសពី ២០០រៀល កសិករនឹងឈប់លក់ឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលនោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ មានឈ្មួញកណ្ដាលច្រើននាក់ ដើរ ទិញបន្លែក្នុងភូមិ ដែលជាជំនួយដល់កសិករងាយស្រួលលក់ផលិតផលបន្លែរបស់ពួកគាត់ និងងាយដឹងតម្លៃចុះ ថោក ឬ ឡើងថ្លៃ។ រីឯឈ្មួញកណ្ដាល បន្ទាប់ពីទិញបន្លែពីកសិករក្នុងភូមិរួច គាត់យកបន្លែទៅលក់នៅផ្សារដើមគ ឬ ផ្សារនាគមាស ឬ ជួនកាលលក់នៅត្រឹមផ្សារព្រែកអញ្ចាញដែលស្ថិតក្នុងឃុំព្រែកអញ្ចាញ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្ដាល។ 

កសិករអាចចំណេញថវិកា ពី ៣លាន ទៅ ៤លានរៀន បើដាំលើផ្ទៃដីបន្លែទំហំ ១ហិកតា។

ការដាំបន្លែនៅតែមានបញ្ហាប្រឈមដូចជា៖​​​​​​​​​​​​​                        ​​​​​​​                                                                       

-ទឹក៖ ទោះបីកសិករអាចលៃលកទាញទឹកដោយការជីកអណ្ដូងកៀក ប៉ុន្តែពួកគាត់ត្រូវចំណាយថវិកាច្រើន​​         

-សត្វល្អិត ដូចជា ទ្រីបដែលកសិករខ្លាចគ្រប់គ្នា ព្រោះវាបំផ្លាញត្រួយតែម្ដង                                                     

-ជីរ៖ តម្រូវការជីរខ្ពស់ ព្រោះបន្លែមិនល្អ បើមិនប្រើជីរទេ                                                                       

-គ្រាប់ពូជ                                                                                                                                             

-សុខភាព៖ ព្រោះប្រើថ្នាំបាញ់សម្លាប់ជាតិគិមីច្រើន                                                                                   

-ចំណេះដឹងដាំបន្លែនៅបន្តរបៀបបុរាណ

ផលិតកម្មបន្លែរបស់ប្រជាកសិករនៅភូមិបឹងក្រចាប់នៅតែមានបញ្ហាប្រឈម ដែលមិនដែលអាចត្រូវបានដោះស្រាយបាន។ ទោះបី មានឈ្មួញកណ្ដាលមកទិញដល់ភូមិ ងាយស្រួលដល់កសិករក្នុងការលក់ភ្លាមៗ ប៉ុន្តែបញ្ហាតម្លៃធ្លាក់ចុះគំហុក ឬជួនកាលរហូតគ្មានអ្នកទិញ នៅតែកើតមានជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ បញ្ហានេះបណ្ដាលមកពីបន្លែជន់ ឬ បន្លែជុលគ្នាជាមួយបន្លែដាំនៅខេត្តផ្សេងៗ និងបន្លែដែលនាំចូលពីបរទេស។ នៅពេលបញ្ហាបន្លែជន់កើតឡើង ឈ្មួញកណ្ដាលមិនទទួលរងផលប៉ះពាល់ទេ មានតែកសិករទេដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់នេះ ហើយផលប៉ះពាល់នេះមិនដែលត្រូវបានជួយសង្រ្គោះបានមួយគ្រាណាទេ។

ទោះបី កសិករដាំបន្លែទទួលរងបញ្ហានេះ ពួកគាត់នៅតែបន្តដាំបន្លែ ព្រោះគ្មានជម្រើសណាល្អជាងការដាំបន្លែទេ។ ប្រសិនបើ បន្លែមិនមានបញ្ហាជន់ទេ កសិករអាចរកប្រាក់កម្រៃចំណូលគ្រួសារបានច្រើនជាងដំណាំស្រូវ។

RAC Media

ប្រភព៖ ក្រុមការងារសិក្សាស្រាវជ្រាវគម្រោងបន្លែកម្ពុជា