Royal Academy of Cambodia
ភាសាមានការប្រែប្រួល តែអក្ខរាវិរុទ្ធមិនងាយប្រែប្រួលនោះទេ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ព្រុំ ម៉ល់ ទីប្រឹក្សារាជរដ្ឋាភិបាល និងជាអតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ តំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្នុងពិធីបិទសិក្ខា- សាលាស្តីពីសៀវភៅភាសាខ្មែរ ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅរយៈពេលមួយថ្ងៃពេញ (ថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨) នៅសាលសន្និសីទនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលមានឥស្សរជនជាវាគ្មិនចំនួន០៤រូបក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញ និងមានការបែងចែកជាក្រុមតូចៗសម្រាប់ពិភាក្សារវាងអ្នកជំនាញខាងភាសាខ្មែរមកពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ក្នុងការស្វែងរកធាតុចូលបន្ថែមទៀត។
ថ្លែងក្នុងពិធីបិទ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ព្រុំ ម៉ល់ មានប្រសាសន៍ថា សិក្ខាសាលានេះ បាន ដំណើរការល្អ ដោយមានសិក្ខាកាមចូលរួមមកពីសកលវិទ្យាល័យ ក្រសួង និងវិទ្យាល័យមួយចំនួន បាន ចូលរួមក្នុងការផ្ដល់ជាគំនិតដល់សៀវភៅភាសាខ្មែរ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានលើកឡើងថា ភាសានីមួយៗមានធម្មជាតិនៃវេយ្យាករណ៍ តែអ្នកបកស្រាយវេយ្យាករណ៍ មានសិទ្ធិក្នុងការបកស្រាយ ពីសមាសធាតុនៃវេយ្យាករណ៍រៀងៗខ្លួន។ ភាសាមានការប្រែប្រួលតែអក្ខរាវិរុទ្ធមិនងាយប្រែប្រួលនោះទេ បើចង់កែអក្ខរាវិរុទ្ធទាល់តែឆ្លងសភាជាតិ។ អ្នកវេយ្យាករណ៍ត្រូវគិតពីវិធីបង្កើតពាក្យឱ្យបានច្រើនថែមទៀត ដើម្បីឱ្យសមស្របតាមធម្មជាតិនៃភាសានិងការប្រើប្រាស់នៅក្នុងវិស័យសង្គម។ ការកំណត់ប្រភេទនៅក្នុង វេយ្យាករណ៍ឱ្យមានភាពច្បាស់លាស់ដើម្បីងាយស្រួលដល់ការបង្រៀននៅតាមគ្រឹះស្ថានអប់រំនានា។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ព្រុំ ម៉ល់ ក៏បានលើកឡើងពីបម្រែបម្រួលនៃប្រភេទពាក្យនៅក្នុងភាសា ដោយសារតែភាសាមានការវិវត្តដូចនេះ ពាក្យ«សិក្សា, ពិចារណា,...» ដែលនៅក្នុងវចនានុក្រមជានាមសព្ទ តែសព្វថ្ងៃ គេប្រើជាកិរិយាសព្ទ ដូចជា «គេសិក្សាភាសាខ្មែរ, ខ្ញុំពិចារណា...»។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានលើកឡើងថា ជនជាតិនីមួយៗមានសិទ្ធិក្នុងការខ្ចីពាក្យពីភាសាបរទេសមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីប្រើប្រាស់ ក្នុងវិស័យនៃតម្រូវការសង្គម។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យក៏បានបង្ហាញពីក្បួននៃការបង្កើតពាក្យនៅក្នុង ភាសានីមួយៗ ជូនដល់អង្គសិក្ខាសាលាផងដែរ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានបន្ថែមថា សៀវភៅភាសាខ្មែរ នេះ មានមូលដ្ឋានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអស់ហើយ នៅខ្វះខាតតែពាក្យបច្ចេកទេសមួយចំនួន ហេតុនេះ សុំឱ្យ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ជួយពិនិត្យសៀវភៅភាសាខ្មែរ នេះបន្ថែម ទៀតមុននឹងបោះពុម្ពផ្សាយ។ មុននឹងប្រកាសបិទកម្មវិធីសិក្ខាសាលាឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានគោរព ជូនពរដល់អង្គសិក្ខាសាលាទាំងមូលជួបប្រទះនូវពុទ្ធពរទាំង៤ប្រការ និងទទួលជ័យជំនះ គ្រប់ ភារកិច្ច។
បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមស៊ីវិលចិន (១៩២៧-១៩៤៩) បានបិទបញ្ចប់ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ត្រូវបានប្រកាសបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៤៩ ក្រោយចលនាកុម្មុយនីស្តបានយកឈ្នះលើកម្លាំងទ័ពរបស់រដ្ឋាភិបាលគួមីងតាងដែលបានភៀសខ្លួនទៅកាន់កោះតៃ...
ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលសម្បូរទៅដោយសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរូបី (កេរដំណែលបន្សល់ពីដូនតាតាំងពីសម័យបុរាណ)។ សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌទាំងនោះរួមមានប្រាសាទបុរាណ វិហារពុទ្ធសាសនាបុរាណ ស្ពានបុរាណ ឡបុរាណ ផ្លូវបុរាណ ភូមិដ...
ខ្លឹមសារសំខាន់ៗជាមូលដ្ឋានក្នុងទស្សនវិជ្ជាហិណ្ឌូ បង្ហាញពីគំនិតស្តីអំពីវដ្តគ្មានទីបញ្ចប់នៃការកើតនិងការស្លាប់។ វដ្តគ្មានទីបញ្ចប់នៃការកើត និងការស្លាប់ គេហៅថា សំសារៈ (samsara) ឬ វាលវដ្តសង្សារ។ វាលវដ្តសង្សា...
មនុស្សជាតិទូទៅ ទោះចង់ឬមិនចង់ តែងបានអនុវត្តទ្រឹស្តីទស្សនវិជ្ជាសង្គម ដោយចៀសមិនរួច។ ទស្សនវិទូជាច្រើនបានកំណត់សកម្មភាពមួយចំនួនសម្រាប់ សម្គាល់ថាមនុស្សជាតិពិតជាបាននិងកំពុងរស់នៅដោយប្រើប្រាស់ទស្សនវិជ្ជាសង្គម។...
ថ្មីៗនេះមានសារព័ត៌មានជាច្រើនបានសរសេរពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាពិសេសលើប្រធានបទក្ដៅចំពោះការធ្វើដំណើររបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទៅប្រទេសចិន រហូតដល់វិវឌ្ឍនាការពី “មិត្តដែកថែប” ទៅ “មិត្តត្បូងពេ...
កម្ពុជានិងចិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាង២ពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ ដែលនៅពេលនោះមានរូបភាពច្រើនតែទៅលើទំនាក់ទំនងតាមរយៈការធ្វើជំនួញផ្លូវទឹក ការជ្រាបចូលនៃវប្បធម៌ និងការផ្លាស់ប្ដូរជនជាតិចិនចូលមករ...