ព័ត៌មាន

ជំងឺកូរ៉ូណា១៩(COVID-19) បញ្ហាប្រឈមនិងដំណោះស្រាយមួយចំនួនចំពោះមីក្រូសហគ្រាស​ធុនតូច និងមធ្យម ដោយ៖ បណ្ឌិត ព្រុំ ទេវី អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានសង្គមសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម

2020-03-17 09:33:07 ថ្ងៃអង្គារ, 17 មីនា 2020, 09:33 AM
post_detail

គិតត្រឹមម៉ោង៣រសៀល ថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ មានអ្នករងគ្រោះដោយសារមេរោគ COVID-19 សរុបក្នុងពិភពលោកមានចំនួន១៨៣ ០៦១នាក់ ក្នុងនោះអ្នកស្លាប់មានចំនួន៧ ១៧៥នាក់និងបានជាសះស្បើយឡើងវិញចំនួន៧៩ ៨៩១នាក់ [១]។ តើអ្វីទៅជាCOVID-19?

ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរថ្មីដែលត្រូវបានអង្គការសុខភាពពិភពលោកដាក់ឈ្មោះថា COVID-19 (Coronavirus disease 2019)ត្រូវបានគេរកឃើញជាដំបូងបង្អស់នៅ វូហាន ប្រទេសចិន នាដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២០នេះ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក មានព័ត៌មានមួយចំនួនមិនមានការផ្លាស់ប្តូរគឺ (ទីមួយ) COVID-19 ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមជាមួយនឹងជំងឺSARS (Severe Acute Respiratory Syndrome)ដែលបានកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៣និងជំងឺ MERS (Middle East Respiratory Syndrome) ក្នុងឆ្នាំ២០១២។ (ទីពីរ) អត្រាមរណភាព (ចំនួននៃអ្នកស្លាប់ធៀបនឹងចំនួនអ្នកជំងឺ)ស្ថិតនៅចន្លោះ១ទៅ៣,៤%។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងជំងឺSARS មាន១០%និងជំងឺMERSមានរហូតដល់ទៅ​៣៤% តែខ្ពស់ជាជំងឺផ្តាសាយធម្មតាដែលមានត្រឹមតែ០,១%ប៉ុណ្ណោះ[២]  និង(ទីបី) ទោះជាមានការគិតថាជំងឺនេះកើតចេញមកពីសត្វ តែឥឡូវនេះមានការឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សហើយ។ ផ្អែកលើមូលដ្ឋាននេះ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានធ្វើការប៉ាន់ស្មានថា អត្រានៃការឆ្លងជំងឺ COVID-19 អាចខ្ពស់ជាងជំងឺផ្តាសាយតាមរដូវកាលនិងMERS[៣] ។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ ករណីមានភាពវិជ្ជមានវីរុសCOVID-19នៅកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់​២៤​[4] ។ ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ(កូវីដ-១៩) បានធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់វិស័យជាច្រើនរបស់ប្រទេស​កម្ពុជា​។ ជាដំបូងមានវិស័យទេសចរណ៍និងឧស្សាហកម្មកាត់ដែរ ដែលពឹងផ្អែកលើវត្ថុធាតុដើម ដែលត្រូវនាំចូលពីប្រទេសចិន។ ឥឡូវនេះ ដោយសារមានកំណើនចំនួនអ្នកឆ្លងរហូតដល់១២នាក់ហើយ និងមាននៅទីក្រុងភ្នំពេញនិងខេត្តសៀមរាប ផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ក៏មានដល់វិស័យអប់រំដែរ ព្រោះក្រសួងអប់រំបានសម្រេចឱ្យបិទសាលារៀននៅទីក្រុង​សៀម​​​រាប​និងរាជធានីភ្នំពេញជាបណ្តោះអាសន្ន [៥] ។

ជាកិច្ចឆ្លើយតបនឹងការវិវត្តន៍ថ្មីៗនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានត្រៀមប្រាក់ចន្លោះពី៨០០លានទៅ២០០០លានដុល្លារ​អាម៉េរិកដើម្បីស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា[6]។ ចំពោះវិស័យទេសចរណ៍សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ថា ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ភ្ញៀវទេសចរបរទេសចូលមកកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះប្រមាណជាង ៦០% ជាពិសេស ភ្ញៀវទេសចរជនជាតិចិន បានធ្លាក់ចុះក្នុងរង្វង់ ៩០%។ ដើម្បីជួយវិស័យមីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម(Micro, Small and Medium Enterprise: MSME)ដែលពាក់ ព័ន្ធដោយផ្ទាល់និងដោយប្រយោលក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ជាពិសេសនៅខេត្តសៀមរាប រាជរដ្ឋា​ភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញវិធានការណ៍ចំនួនដែលផ្តោតលើការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ ការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ ជាពិ​សេសនៅខេត្តសៀមរាប និងការផ្តល់នូវចំណេះដឹងថ្មីឬបន្ថែមដល់អ្នកបាត់បង់ការងារក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។

ចំពោះវិស័យកាត់ដេរ វត្ថុធាតុដើមដែលត្រូវនាំចូលពីប្រទេសចិននោះបានមកដល់ជាបន្តបន្ទាប់ហើយ តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅកាន់ភាគីចិន[7]។ ក្រៅពីនោះប្រមុខរាជ រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការអំពាវនាវ(១)មិនឱ្យរោងចក្រទាំងឡាយឆ្លៀតពេលដែលព្យួរការងារ លុបកិច្ចសន្យាការងារជាមួយកម្មករ (២) គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវលើកលែងការប្រាក់សម្រាប់កម្មករដែលត្រូវព្យួរការងារ(៣) ម្ចាស់បុរីឬផ្ទះដែលលក់បង់រំលោះ​ឱ្យកម្មករដែលត្រូវព្យួរការងារ កុំផ្តាច់កុងត្រា និង(៤)អគ្គិសនីកម្ពុជា ក៏ដូចជារដ្ឋាករទឹក នៅកន្លែងខ្លះ ដែលកម្មករត្រូវបានព្យួរការងារ ផ្ដល់ការយោគយល់ឱ្យជំពាក់សិន[8]

ចំពោះវិស័យអប់រំវិញ ដំបូងឡើយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានសម្រេចបិទសាលារៀនតែនៅក្នុងទីក្រុង សៀម​រាបប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់មកដោយសារទីតាំងនៃអ្នកមានភាពវិជ្ជមានវីរុសCOVID-19កាន់តែមានច្រើនកន្លែងនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រសួងក៏បានសម្រេចចេញសេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់​​​​សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទ ទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេសនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០២០[9]។​ ទន្ទឹមគ្នានឹងនេះដែរ ក៏មានស្ថាប័នជាច្រើន ដូចជារាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រសួងការបរទេស ក្រសួងសិប្បកម្មនិងឧស្សាហកម្មជាដើម បានចេញនូវសេចក្តី ណែនាំឱ្យមន្រ្តីរាជការក្រោមឱវាទផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ននូវការ​ជួបជុំបំពេញការងារបើសិនជាចៀសបាន ហើយជំនួសដោយការទំនាក់ទំនាក់ទំនងតាមអនឡាញ ដើម្បីបង្ការនិងទប់ស្កាត់ការឆ្លងរោគ COVID-19។

ដើម្បីជួយMSMEបន្ថែមទៀតលើវិធានការដែលបានដាក់ចេញរួចមកហើយ នាថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានចេញនូវសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ ដោយបញ្ចុះតម្លៃ៤សេនដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយលីត្រសម្រាប់ពាក់កណ្តាលទី២នៃខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ[១០]។ ដោយឡែក សេចក្តីប្រកាសនេះមិនបានបញ្ជាក់ពីការបញ្ចុះតម្លៃហ្គាសទេ[១១]។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំពោះMSMEទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីការរីករាលដាលនៃCOVID-19 មានទំហំធំ ហើយពិបាក​នឹងធ្វើការប៉ាន់ស្មាន។ ការធ្លាក់ចុះនៃភ្ញៀវទេសចរ មិនមែនមានតែនៅសៀមរាបប៉ុណ្ណោះទេ គឺមាននៅភ្នំពេញ និងខេត្តផ្សេងៗទៀតផងដែរ។ ការបន្ធូរបន្ថយពន្ធនិងការប្រមូលអ្នកបម្រើការងារក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែលត្រូវព្យួរការងារនោះ គ្រាន់តែជាចំណែកមួយប៉ុណ្ណោះ។ គេអាចនិយាយបានថា ជាការជួយសម្រាប់វិស័យដែលមានការពាក់ព័ន្ធផ្ទាល់ជាមួយវិស័យទេសចរណ៍ប៉ុណ្ណោះ តែជាក់ ស្តែងនៅវិស័យពាក់ព័ន្ធមិនផ្ទាល់ដូចជាអ្នកផ្គត់ផ្គត់ដល់សណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ ភោជនីយដ្ឋាន អ្នកបើកបរតាក់ស៊ី រ៉ឺមក អ្នកលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ចំណីចំណុកតាមទីសាធារណៈនានា ក៏មិនសូវមានអតិថិជនដែរ។

ចំពោះMSMEដែលពាក់ព័ន្ធដោយនឹងវិស័យអប់រំផ្ទាល់និងប្រយោល ក៏មិនតិចជាងក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែរ។ ការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់ សម្រាប់បុគ្គលិកអប់រំជាមន្រ្តីរាជការនៅមានប្រាក់ខែ ដែលអាចទ្រទ្រង់ជីវភាពបាន។ តែបើគ្រូបង្រៀនក្នុងវិស័យឯកជនវិញ ឬជាគ្រូបង្រៀនវេលាការ អ្នកទាំងនោះនឹងបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលទាំងស្រុង។ អ្នកពាក់ព័ន្ធដោយប្រយោលមួយចំនួនទៀតដូចជាអ្នកលក់ចំណី អាហារសម្រន់ សម្ភារៈសិក្សា ក៏មិនមានអតិថិជនទៀតដែរ។ អ្នករត់រ៉ឺមក ធ្លាប់ដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀន អ្នកលក់ចល័តធ្លាប់លក់ឱ្យសិស្ស-និស្សិតតាមរបងសាលារៀន របងសាកលវិទ្យា ល័យ នឹងមិនមានអតិថិជនទៀតទេ។

ព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០នេះ ក្រសួងសុខាភិបាល បានប្រកាសថាមាន១២ករណីថ្មីទៀតហើយ ភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងកម្មវិធីជួបជុំបែបសាសនា[១២]។ មិនយូរមិនឆាប់ទេ អាចនឹងមានវិធានការផ្សេងៗ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងការកាត់បន្ថយជួបជុំបែបសាសនា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាល នៃជំងឺCOVID-19នេះ។ បើអីចឹង​មែននោះ ព្រះសង្ឃ ជាពិសេសក្នុងវត្តនៅរាជធានីភ្នំពេញ នឹងខ្វះខាតចង្ហាន់ ។

ដំណោះស្រាយដំបូងបំផុតសម្រាប់អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យMSME ជាពិសេសអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យមិនផ្លូវការ(Informal Sector) អាចត្រឡប់ទៅភូមិកំណើតសិន និងចិញ្ចឹមជីវិតតាមរបៀបកសិកម្មចិញ្ចឹមពោះមួយរយៈសិន។ តែបញ្ហាត្រង់​ថា អាចទាំងមន្រ្តីរាជការ ទាំងអ្នកមានការងារធ្វើក្នុងMSMEមួយចំនួនមានបំណុលនៅធនាគារពាណិជ្ជឬគ្រឹះស្ថាន​មី​ក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុនានា។ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបានអំពាវនាវរួចហើយឱ្យពន្យាពេលបង់ប្រាក់ចំពោះអ្នកដែលត្រូវព្យួរការងារ។

វិស័យសាធារណៈបានប្រើប្រាស់គ្រប់លទ្ធភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងគ្រោះអាសន្ននេះ នៅឡើយវិ ស័យឯកជន ជាពិ​សេស​មកដល់ពេលនេះមិនទាន់មានគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុណាមួយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបន្ធូរបន្ថយអត្រាការប្រាក់ក្នុងគ្រាជួបការលំបាកនេះទេ ខណៈពេលដែលប្រទេសខ្លះបានចាប់អនុវត្តហើយ។

សង្ឃឹមថា ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ COVID-19នេះរសាត់បាត់ឆ្ងាយពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយការចូលរួមថែ​រក្សាសុខភាពនិងអនាម័យរបស់ប្រជាជនខ្មែរតាមការណែនាំរបស់ស្ថាប័នជំនាញ ការចូលរួមរបស់វិស័យឯកជនជា​មួយ​នឹងរាជរដ្ឋាភិបាល អាចធ្វើឱ្យស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបានល្អប្រសើរឡើងវិញ។

---------------------------

១. Worldometer in: https://www.worldometers.info/coronavirus/?fbclid=IwAR1EVMwNkMSygttRbzDyMg-6pVdL3L0omDJwa5K-4oKdQN607jr1OtUsBPI. Accessing on 17 March 2020.

២.​ Time: The WHO Estimated COVID-19 Mortality at 3.4%. That Doesn't Tell the Whole Story. In: https://time.com/5798168/coronavirus-mortality-rate/. Accessing on 16 March 2020.

៣. ADB: The Economic Impact of the COVID-19 Outbreak on Developing Asia, ADB Briefs No.128, 6 March 2020.

៤. អ្នកទាំងនោះមាន៖ នៅរាជធានីភ្នំពេញចំនួន៧នាក់ ខេត្តបាត់ដំបងចំនួន៤នាក់ កំពង់ចាមចំនួន៣នាក់ ខេត្តព្រះ​វិហារចំនួន២នាក់ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យចំនួន២នាក់ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងចំនួន២នាក់ ខេត្តព្រះសីហនុ នួន១នាក់​(ព្យាបាលជារួចហើយ) ខេត្តសៀមរាបចំនួន១នាក់ ខេត្តកំពតចំនួន១នាក់ និងខេត្តត្បូងឃ្មុំចំនួន១នាក់។

 ៥.ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីការអនុវត្តវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានសិក្សាចំណេះទូទៅសាធារណៈនិងឯកជននៅរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងសៀមរាប ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៦. សូមមើលបន្ថែម ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ៖ សារាចរណែនាំស្តីពីការធ្វើវិចារណកម្មនិងការពង្រឹងសមត្ថភាពចំណាយសម្រាប់អនុវត្តច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២០ លេខ០០១ សហវ.អថ ចុះថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៧. GMAC: សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការមកដល់នៃវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកាត់ដេរនិងវិធានការសម្របសម្រួល​ពិសេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៨. នៅក្នុង http://km.cnv.org.kh/ ដកស្រង់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០

៩. ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖សេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេស លេខ១៣ អយក.សណន ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

១០. ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៖ សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ លេខ១១៦៣.ពណ.អវឯ ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

១១. រ៉ឺម៉កកង់បីមួយចំនួនធំប្រើហ្គាស។

  ១២. ក្រសួងសុខាភិបាល៖ សេចក្តីជូនព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលស្តីពីការរកឃើញ១១ករណីថ្មីទៀតជាបុរសជនជាតិខ្មែរឥស្លាមដែលវិលត្រឡប់មកពីចូលរួមពិធីសាសនានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងបុរសជនជាតិខ្មែរ១នាក់ត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃ វិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

គន្ថនិទ្ទេស

១-ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៖ សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីថ្លៃលក់រាយប្រេងឥន្ធនៈនៅតាមស្ថានីយ លេខ១១៦៣. ពណ.អវឯ ចុះ​ថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

២-ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ៖ សារាចរណែនាំស្តីពីការធ្វើវិចារណកម្មនិងការពង្រឹងសមត្ថភាព ចំណាយសម្រាប់អនុវត្ត ច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២០ លេខ០០១ សហវ.អថ ចុះថ្ងៃទី៦ ខែមីនាឆ្នាំ២០២០។

៣-ក្រសួងសុខាភិបាល៖ សេចក្តីជូនព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលស្តីពីការរកឃើញ១១ករណីថ្មីទៀតជាបុរសជន​ជាតិខ្មែរឥស្លាមដែលវិលត្រឡប់មកពីចូលរួមពិធីសាសនានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងបុរសជនជាតិខ្មែរ១នាក់ត្រឡប់ម​ក​ពីប្រទេសថៃ វិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៤- ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្តីពីការអនុវត្តវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានសិក្សាចំណេះទូទៅសាធារណៈនិងឯកជននៅរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងសៀមរាប ថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០​២០។

៥-ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា៖សេចក្តីណែនាំស្តីពីការចាប់ផ្តើមវិស្សមកាលតូចមុនកាលកំណត់សម្រាប់គ្រឹះស្ថានគ្រប់កម្រិត គ្រប់ប្រភេទទាំងសាធារណៈនិងឯកជន នៅទូទាំងប្រទេស លេខ១៣ អយក.សណន ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៦- GMAC: សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីការមកដល់នៃវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកាត់ដេរនិងវិធានការសម្របសម្រួលពិសេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។

៧- ADB: The Economic Impact of the COVID-19 Outbreak on Developing Asia, ADB Briefs No.128, 6 March 2020.

៨- Time: The WHO Estimated COVID-19 Mortality at 3.4%. That Doesn't Tell the Whole Story. In: https://time.com/5798168/coronavirus-mortality-rate/. Accessing on 16 March 2020.

៩- Worldometer in: https://www.worldometers.info/coronavirus/?fbclid=IwAR1EVMwNkMSygttRbzDyMg-6pVdL3L0omDJwa5K-4oKdQN607jr1OtUsBPI. Accessing on 17 March 2020.

១០-http://km.cnv.org.kh/ ដកស្រង់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០



 



 

 


អត្ថបទទាក់ទង

How the US-Cambodia Relationship Could Be Further Strengthened By: Dr. Seun Sam

Since Prime Minister Hun Manet was appointed as the country's new leader, US Ambassador to Cambodia Patrick Murphy has been actively holding meetings with important figures in Cambodia. He has also ha...

2023-10-04 08:18:07   Wed, 04,10,2023, 08:18 AM
«ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ស្រឡាញ់ ស្នេហាវប្បធម៌ជាតិ រួមគ្នាគិត រួមគ្នាធ្វើ រួមគ្នាលើកតម្កើង រួមគ្នាគាំទ្រផង»

មួយរយៈនេះ ដោយសង្កេតឃើញសាធារណជន ជជែកគ្នាពីកូនក្រមុំ ខ្មែរពាក់ឈុតថៃក្នុងពិធីមង្គល ផ្អើលពេញបណ្តាញសង្គម ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ចោទជាសំណួរតើនោះមកពីមូលហេតុអ្...

2023-10-03 10:56:02   Tue, 03,10,2023, 10:56 AM
ASEAN's Balancing Act between the US and China in the Indo-Pacific By: Dr. Seun Sam

The Indo-Pacific region has emerged as a crucial geopolitical theater, capturing the attention of major global powers such as the United States and China. This vast expanse, stretching from the Indian...

2023-10-03 09:38:33   Tue, 03,10,2023, 09:38 AM
បទវិភាគ៖ ភាពយន្តចិនពីរគឺ Lost in the Stars (ចិន៖ 消失的她) និង No More Bets (ចិន៖ 孤注一掷 ) កំពុងធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរជនជាតិចិនព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍

រៀបរៀងដោយ៖ លោក ប៉ាង រតនា , បណ្ឌិត សុង ស៊ីណា, លោក ទេព វន្ថា និង បណ្ឌិត ជិន សុជាតិ, នៃវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិននៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។​ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ អ្នកទស្សនាខ្សែភាពយន្តចិនចំនួនពីររឿងគឺ Lost in the Star...

2023-10-02 08:18:24   Mon, 02,10,2023, 08:18 AM
ធម្មចរិយានៃស្នាដៃគតិលោក ដោយ៖ លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី- ប្រធាននាយកដ្ឋានធម្មសាស្រ្ត ចរិយាសាស្រ្ត និង យេនឌ័រ នៃ​វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជាឥន្ទ បានរៀបរៀងស្នាដៃមួយដ៏ល្បីល្បាញ មានឈ្មោះថា «គតិលោក»។ ស្នាដៃនេះជាឃ្លាំងផ្ទុកចំណេះដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយសម្រាប់អ្នកសិក្សាគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈដែលអាចបណ្តុះការយល់ដឹងរបស់គេឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនិងក...

2023-10-02 02:07:59   Mon, 02,10,2023, 02:07 AM
ភ្នំបូរី និងទំនាក់ទំនងជាមួយអង្គរបូរី, Phnom Borei and Its Relationship with Angkor Borei ដោយ៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ផុន កសិកា- ប្រធានវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

អង្គរបូរី គឺជាទីតាំងនៃទីក្រុងមានកំពែងធំ ដែលជារាជធានីសម័យហ្វូណន (សតវត្សទី១ ដល់ទី៦ តាមរយៈបរិច្ឆេទវិទ្យុសកម្មធ្យូង C14 ជាទីកន្លែងមនុស្សរស់ច្រើនសតវត្សរ៍ និងនិងជាទីបញ្ចុះសពរហូតដល់ចុងសហស្សវត្សរ៍ទី១ មុន...

2023-10-02 01:52:50   Mon, 02,10,2023, 01:52 AM

សេចក្តីប្រកាស