ព័ត៌មាន

«សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មីក្នុងបរិបទប្រព័ន្ធពហុប៉ូល» ដោយ៖ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា នាយកដ្ឋានសិក្សានយោបាយនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

2020-03-16 12:42:48 ថ្ងៃច័ន្ទ, 16 មីនា 2020, 12:42 PM
post_detail

ការរត់ប្រណាំងមនោគមន៍វិជ្ជារវាងប្លុកសេរីនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ បានបង្ហាញពិភពលោកថា មានមហាអំណាចធំៗពីរឬបរិបទនៃមហាអំណាចទ្វេប៉ូល ដែលក្នុងនោះប្លុកសេរីដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តដឹកនាំដោយសហភាពសូវៀត។ ការប្រកួតប្រជែងរបស់ទ្វេប៉ូលអំណាចត្រូវបានបញ្ចប់នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ដែលត្រូវបានសន្មតថា ជាការបិទបញ្ចប់នៃសង្រ្គាមត្រជាក់។ សហភាពសូវៀតជាអតីតមេដឹកនាំប្លុកកុម្មុយនីស្តបានជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាហេតុផលចម្បងក្នុងការរំលេចមេដឹកនាំប្លុកសេរី គឺសហរដ្ឋអាម៉េរិកឱ្យក្លាយជាមហាអំណាចធំជាងគេលើពិភពលោកដែលទាញពិភពលោកឆ្ពោះទៅកាន់ប្រព័ន្ធឯកប៉ូល។

ប៉ុន្តែ ទិដ្ឋភាពពិតប្រាកដនៃមហាអំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺផ្អែកទៅលើការវិវត្តនិងប្រែប្រួលវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងវិស័យយោធា ត្រូវកំណត់នូវប៉ូលអំណាចជាថ្មីឡើងវិញ។ ការស្ទុះឡើងរបស់មហាយក្សចិននិងការពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនឡើងវិញរបស់សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ព្រមទាំងការងើបឡើងនៃប្រទេសមហាអំណាចមធ្យមនិងអង្គការតំបន់នានា បានធ្វើឱ្យពិភពលោកវិលត្រឡប់ពីប្រព័ន្ធឯកប៉ូលមកកាន់ប្រព័ន្ធពហុប៉ូលវិញ។

តថភាពជាក់ស្តែងនាពេលនេះ សហរដ្ឋអាម៉េរិកដែលជាមហាអំណាចឯកប៉ូលក្រោយសង្រ្គាមត្រជាក់បញ្ចប់ភ្លាម ក៏បានថយឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិដែរ។ កត្តាសម្ទុះរីកចម្រើនខាងបច្ចេកវិជ្ជាយោធារបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី បានជំរុញឱ្យអាម៉េរិកដើរចេញពីសន្ធិសញ្ញាកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរចម្ងាយមធ្យម (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty) ដោយចោទទៅលើភាគីរុស្ស៊ីថា មិនគោរពនូវសន្ធិសញ្ញានេះ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយមានការបារម្ភនឹងការរីកចម្រើនខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងឥទ្ធិពលរបស់ចិន សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានគោលដៅក្នុងការជំរុញរដ្ឋក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រទាំងពីរ គឺមហាសមុទ្រឥណ្ឌានិងប៉ាស៊ីហ្វិក ឱ្យរក្សាជំហរឯករាជ្យ មិនចំណុះចិន។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះក៏មានប្រសិទ្ធភាពបង្អាក់នូវយុទ្ធសាស្រ្តខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិនផងដែរ។

បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសពីសហភាពអឺរ៉ុបនៅចុងឆ្នាំ២០១៩មក សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវការបង្គោលគ្រឹះដ៏ចាំបាច់ពីជំហររបស់ប្រទេសអាឡឺម៉ង់និងបារាំង ដើម្បីរក្សាឥទ្ធិពលនិងវឌ្ឍភាពនយោបាយ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់និងក្នុងក្របខណ្ឌសកល។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាប្រឈមនានារបស់សហភាពអឺរ៉ុបមិនទាន់បានស្រាកស្រាន្តនៅឡើយទេ ពីព្រោះ ប្រទេសបារាំងក៏មាននិន្នាការដូចប្រទេសអង់គ្លេសដែរ។ រីឯបញ្ហាចម្បងមួយទៀតនោះគឺ ការអនុវត្តនូវគោលនយោបាយថ្មីរបស់បណ្តារដ្ឋដែលចូលជាសមាជិកក្រោយគេ បានបើកឱ្យមានគោលនយោបាយថ្មីដើម្បីស្រូបយកទុនមកក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនគឺការផ្តល់នូវទិដ្ឋាការមាសដែលជាបញ្ហាប្រឈមនឹងសន្តិសុខនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។ បញ្ហានេះបានជំរុញឱ្យបណ្តារដ្ឋគន្លឹះៗ ដូចជា បារាំង ជាដើម ធ្វើការពិចារណាលើផ្លូវនៃការចាកចេញរបស់អង់គ្លេសផងដែរ។

ក្នុងការកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធថ្មីនៃអំណាចនៅសតវត្សរ៍ទី២១ គឺមិនមែនមានតែមហាអំណាចខាងបស្ចិមលោកដែលឈានមុខគេក្នុងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ចរន្តនៃការវិវត្តរីកចម្រើនខាងបច្ចេក​វិជ្ជា និងបច្ចុប្បន្នភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន ក៏បានរួមចំណែកក្នុងការផ្លាស់ប្តូរនិងការកំណត់នូវមហាអំណាច​ពហុប៉ូល​ដែរ។ តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិននេះ ប្រទេសចិនទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំងនិងមានការគាំទ្រជា​សកល​លើ​គោល​នយោបាយ​​ចិនតែមួយរបស់ខ្លួននិងត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងមានការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលការទូតនិងអំណាចនៅក្នុងតំបន់និង​ពិភពលោកថែមទៀត នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់ប្រធានស្ថាប័នធនាគារខួរក្បាលដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមប្រឹក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី។

ទន្ទឹមនឹងការរីកចំរើនរបស់មហាអំណាចចិន ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលបានរើខ្លួនចេញពីការបរាជ័យក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់នោះ ក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងប្រើសមត្ថភាពបច្ចេកវិជ្ជាថ្មីៗដែលខ្លួនបានកសាងឡើងសម្រាប់ពង្រឹងអានុភាពកម្លាំងយោធាដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់របស់ខ្លួននៅលើឆាកអន្តរជាតិផងដែរ។ សហព័ន្ធរុស្ស៊ីបាននិងកំពុងស្តារទំនាក់ទំនងការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ចដ៏រស់រវើករបស់​ខ្លួនឡើងវិញតាមរយៈសមត្ថភាពយោធានិងការចងសម្ព័ន្ធភាពការទូតជាមួយបណ្តាអតីតរដ្ឋនៅក្នុងប្លុកកុម្មុយនីស្តចាស់ក្នុង​អំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់និងពង្រីកសម្ព័ន្ធថ្មីជាមួយបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមក្នុងតំបន់ ដូចជា ឥណ្ឌា និងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចចិន។

ក្រៅពីមហាអំណាចពហុប៉ូលដែលបានបង្ហាញនូវអានុភាពខាងលើនេះ ក៏នៅមានបណ្តារដ្ឋមហាអំណាចមធ្យមមួយចំនួនដែលមាន​សេដ្ឋកិច្ច​និងបច្ចេកវិជ្ជានាំមុខគេ​មួយចំនួន ដូចជា ប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល កាណាដា ជាដើម ដែលមានសកម្មភាព​ខាងសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ​និងចូលរួមដោះស្រាយ​បញ្ហា​និង​ថែរក្សាស្ថិរភាព​និងសន្តិភាព​ក្នុងក្របខណ្ឌ​ពិភពលោកដែលគួរ​ឱ្យសរសើរ។ ប៉ុន្តែ បណ្តារដ្ឋទាំងនេះ​នៅមិនទាន់មាន​ឥទ្ធិពល​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុងការរក្សានិងបង្កឱ្យមាន​ការប្រែប្រួលក្នុងពិភពលោកនៅឡើយទេ។

អ្នកសិក្សានិងអ្នកធ្វើគោលនយោបាយគួរកត់សម្គាល់ថា ពិភពលោកដែលមានធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិជាបទដ្ឋាន​គតិយុត្ត​កំពូលសម្រាប់សមាជិក១៩៣ប្រទេស រក្សាជំហរប្រតិបត្តិគោលនយាបាយជាតិរបស់ប្រទេសនីមួយៗនិងសម្រាប់ជាត្រី​វិស័យ​ក្នុងការដោះស្រាយនិងថែរក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក។ ទន្ទឹមនឹងបទដ្ឋានគតិយុត្តអន្តរជាតិស្ថិតនៅជាធរមាននេះ ក៏នៅតែមាន​ចរន្តឥទ្ធិពលនៃការត្រួតត្រាជាច្រើននិងស្ថានភាពនៃសហប្រតិបត្តិការខុសប្លែកគ្នាលេចចេញជារូបរាងមកជាមួយផងដែរ។ ភាពខុសគ្នានេះបាននាំឱ្យមានភាពមិនចុះសម្រុង ទំនាស់ និងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនាពេលថ្មីៗ​នេះ ដែលបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ខ្លះៗនូវការអនុវត្តគោលការណ៍ច្បាប់ជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនសម្រាប់រក្សាសណ្តាប់ពិភពលោក៕


អត្ថបទទាក់ទង

«កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានពិសេសស្ដីពីកូវីដ-១៩ និងក្ដីសង្ឃឹមរបស់ប្រជាជាតិអាស៊ានអំពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩» ដោយ៖ បណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង, វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា

ក្រោយពីពិភពលោកទាំងមូល រួមទាំងតំបន់អាស៊ានដែរ កំពុងរងការវាយប្រហារពីមេរោគឆ្លងកូវីដ-១៩ ប្រទេសអាស៊ានបានលើកប្រធានបទទាក់ទងនឹងមេរោគឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ មកបញ្ចូលក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសរបស់ខ្លួនផង។ កិច...

2020-04-17 04:36:17   Fri, 17,04,2020, 04:36 AM
«ដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វាលពិឃាត (១៧ មេសា ១៩៧៥ - ៧ មករា ១៩៧៩)» ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ទីអវសាននៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ បានមកដល់ចំពេលដែលប្រជាជនកម្ពុជាទើបប្រារឰពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីបានពីរបីថ្ងៃ។ ក្តីស្រមៃពីសន្តិភាពបានកើតមានឡើងស្របពេលមានវត្តមានកងទ័ពរំដោះចូលមកដល់ខេត្ត ក្រុងនានាជាបន្តបន្ទាប់។ នៅ...

2020-04-17 04:05:40   Fri, 17,04,2020, 04:05 AM
«ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញដឹកនាំកិច្ចប្រជុំពិនិត្យឡើងវិញនូវរចនាសម្ព័ន្ធរបស់អង្គភាពចំណុះនៃអនុក្រឹត្យស្តីពី ការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការប្រជុំអន្តរក្រសួងរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តំណាងក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់ ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងមុខងារសារធារណៈ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃរាជបណ្ឌិត្យសភា...

2020-04-16 12:56:31   Thu, 16,04,2020, 12:56 PM
ស្ថានភាពទំនាក់ទំនងអូស្រ្តាលី-សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយ ៖ បណ្ឌិត តឹក មេង នាយកដ្ឋានសិក្សាអាម៉េរិក អាម៉េរិកឡាទីន និងអូសេអានី នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

អូស្រ្តាលី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយគ្នានៅឆ្នាំ១៩៤០ ដោយអូស្រ្តាលីបាន បញ្ជូនបេស កកម្មការទូតរបស់ខ្លួនទៅកាន់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៤០។ ចំណែកសហរដ្ឋអាម៉េរិក...

2020-04-14 12:22:15   Tue, 14,04,2020, 12:22 PM
«វប្បធម៌ដឹងគុណ និងការបន្តនិរន្តរភាពនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា»

នាឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស ២៥៦៤ គ.ស.២០២០ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ និងសហការីបានអញ្ជើញទៅសួរសុ...

2020-04-14 09:21:13   Tue, 14,04,2020, 09:21 AM
«សកម្មភាពលួចកាប់ឈើនៅឧទ្យានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប នៅតែបន្តកើតមាន»

(ខេត្តព្រះវិហារ)៖ សកម្មភាពនៃការលួចកាប់ឈើនៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ស្ថិតក្នុងស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារនៅតែបន្តកើតមាន ដោយសារឈ្មួញខិលខូចមួយចំនួនបានប្រើដៃប្រជាជនដែលមានជីវភាពខ្វះខាត...

2020-04-13 07:24:17   Mon, 13,04,2020, 07:24 AM

សេចក្តីប្រកាស