(រូបភាពកូរ៉ូណារីរុស ពី Scientist Magazine)

មេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនេះ មានឈ្មោះជាផ្លូវការថា Covid-19 ជាមេរោគអម្បូរតែមួយជាមួយនឹងមេរោគសារ្ស៍ (SARS-CoV) កាលពី២០០២ និង មេរោគមឹរ្ស៍ (MERS-CoV) នៅឆ្នាំ២០១២។ មេរោគកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មីនេះ គឺជាមេរោគផ្លូវដង្ហើម ដែលបានលេចរូបរាងដំបូងនៅទីក្រុងវូហាន ប្រទេសចិន ដោយបានរកឃើញក្រុមអ្នកឆ្លងមេរោគដំបូង គឺកម្មករនិងអតិថិជននៅផ្សារបោះដុំគ្រឿងសមុទ្រហួណាន។ ការរាតត្បាតលើកនេះ កើតឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស មកទល់ថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ មានចំនួនអ្នកឆ្លងមេរោគជាង៤ម៉ឺននាក់ និងអ្នកស្លាប់ជា១ពាន់នាក់ ហើយដែលបានរាលដាលដល់ទៅជិត៣០ប្រទេស រួមទាំងកម្ពុជាផងដែរ។

ការរាតត្បាតនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី មានផលប៉ះពាល់លើសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធំធេងចំពោះបណ្ដាប្រទេសដែលមេរោគនេះបានចម្លងទៅដល់។ វាមិនត្រឹមតែបានបង្កផលវិបាកផ្នែកសុខភាពនិងសេដ្ឋកិច្ចនៅលើពិភពលោកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែមេរោគនេះក៏បានថែមទាំងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ក្នុងសង្គមផងដែរ។ ពេលនេះចិនហាក់ដូចជាឯកោ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានប្រទេសមួយចំនួនធំបានចាត់វិធានការរៀងៗខ្លួនដើម្បីការពារពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដូចជា មានការជម្លៀសប្រជាជនរបស់ខ្លួនចេញពីប្រទេសចិន និងមានការបិទជើងហោះហើរ ឬព្រំដែនជាមួយចិន រួមទាំងព្យួរការផ្តល់ទិដ្ឋាការឱ្យពលរដ្ឋចិន ជាដើម។

មេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនេះ កំពុងមានសន្ទុះកើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃទាំងនៅក្នុងប្រទេសចិន ក៏ដូចជានៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនលើសាកលលោក។ ចិនធ្លាប់បានហែលឆ្លងជំងឺសារ្ស៍លើកទី១ ក្នុងឆ្នាំ២០០២ម្ដងហើយ តែលើកនេះខុសពីជំងឺសារ្ស៍ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ចេញប្រតិកម្មយ៉ាងលឿនដើម្បីប្រឆាំងនឹងមេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនេះ។ ក្រោយពីរាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស អង្គការសុខភាពពិភពលោកក៏បានប្រកាសអាសន្នជាសាកលពីមេរោគផ្លូវដង្ហើមកូរ៉ូណានេះ ហើយថាវាអាចបង្កការប៉ះពាល់ដល់សុខភាពសាធារណៈកម្រិតពិភពលោក។

ភ្លាមៗក្រោយពីផ្ទុះការរាតត្បាតនៃមេរោគកូរ៉ូណា រដ្ឋាភិបាលចិនបានបញ្ជូនយន្តហោះពីរគ្រឿងទៅប្រទេសថៃនិងម៉ាឡេស៊ីដើម្បីដឹកពលរដ្ឋចិន ដែលមានផ្ទះសម្បែងនៅខេត្តហូប៉ីនិងក្នុងក្រុងវូហានឱ្យអាចត្រឡប់ទៅលំនៅដ្ឋានរបស់ខ្លួនវិញ។ ខណៈនោះ ពលរដ្ឋបរទេសដែលជាប់គាំងនៅប្រទេសចិន ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗ បានចាត់វិធានការជម្លៀសចេញជាបន្តបន្ទាប់ និងចាត់វិធានការបង្ខាំងមនុស្សដែលជម្លៀសពីវូហានឬពីវេនហ៊្សូក្នុងរយៈពេល១៤ថ្ងៃ ដើម្បីតាមដានស្ថានភាពសុខភាព។

មកទល់ពេលនេះ ចិនបានសាងសង់រួចរាល់នូវមន្ទីរពេទ្យថ្មីមួយកន្លែង ដែលបានប្រើរយៈពេលតែ១០ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ហើយកំពុងបន្តសាងសង់មន្ទីរពេទ្យមួយទៀត ដើម្បីទទួលព្យាបាលអ្នកផ្ទុកមេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែសង្កេតឃើញពីកង្វះខាត និងការលំបាកនៅក្នុងចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ជាពិសេស ចិននៅខ្វះនិងមានតម្រូវការជាបន្ទាន់ គឺសម្ភារៈ បរិក្ខារពេទ្យ ម៉ាស់ សម្លៀកបំពាក់ និងវ៉ែនតា សម្រាប់ការពារការឆ្លងមេរោគ។ មានប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា បារាំង អង់គ្លេស ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានបញ្ជូនសម្ភារៈពេទ្យឱ្យចិន តែនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ។

ក្រៅពីប្រទេសចិន បណ្ដាប្រទេសនីមួយៗក៏បានធ្វើចំណាត់ការខ្លួនឯង ដើម្បីបញ្ជៀសការចម្លងមេរោគចូលស្រុកនិងជួយសង្រ្គោះពលរដ្ឋខ្លួនឯង។ វិធានការដែលគេប្រើដើម្បីបញ្ចៀសការឆ្លងរាលដាលមេរោគនេះ មានដូចជា ការបិទព្រំដែន ការបិទការចូលរបស់ពលរដ្ឋចិននិងជនបរទេសដែលបានស្នាក់នៅចិនក្នុងរយៈពេល២សប្តាហ៍ចុងក្រោយ ជាដើម។ អាមេរិកនិងជប៉ុន បានផ្តើមមុនគេក្នុងការដឹកជម្លៀសពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនចេញពីខេត្តហ៊ូប៉ីនិងវូហាន។ ក្រោយមក ប្រទេសផ្សេងៗទៀត ដូចជា អ៊ីតាលី អាល្លឺម៉ង់ កាដាណា និងបង់ក្លាដែស ជាដើម ក៏បានជម្លៀសពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនចេញពីតំបន់ដែលមានការរាលដាលជំងឺនេះដែរ។

ដោយឡែក ហុងកុង រុស្ស៊ី និងម៉ុងហ្គោលី បានបិទព្រំដែនជាមួយចិនតែម្ដង។ រុស្ស៊ី បានសម្រេចបិទព្រំដែនគោកជាប់ជាមួយចិន ចំនួនជាង ៤ពាន់គីឡូម៉ែត្រ។ ឯជប៉ុន បានហាមពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន មិនឱ្យទៅប្រទេសចិន បើមិនចាំបាច់។ ចំណាត់ការនេះ គឺនាំមុខដោយអាមេរិក ដែលហាក់ដូចជាមានការហាមឃាត់ដាច់ខាតជាងគេ។ ឯអង់គ្លេស អេស្ប៉ាញ ឥណ្ឌា កូរ៉េខាងត្បូង ក៏បានដឹកពលរដ្ឋខ្លួនត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញដែរ។

ចំពោះបណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ សិង្ហបុរី បានប្រកាសសម្រេចបិទជើងហោះហើរទាំងអស់ដែលមានប្រភពមកពីចិន។ វៀតណាម បានប្រកាសផ្អាកការផ្តល់ទិដ្ឋាការទេសចរណ៍ដល់ជនជាតិចិន និងជនបរទេសណា ដែលបានស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសចិនរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ចុងក្រោយ។ ឯប្រទេសផ្សេងក៏បានជម្លៀសពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនជាបណ្ដើរៗដែរ ក៏ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសពីជំហររបស់ខ្លួនថា កម្ពុជាគឺជាមិត្តដែកថែបរបស់ចិន ដោយកម្ពុជាមិនរត់ចោលចិនជាដាច់ខាត ហើយថែមទាំងបានប្រកាសមិនឱ្យនិស្សិតខ្មែរដែលកំពុងសិក្សានៅទីក្រុងវូហាន ប្រទេសចិន រត់ចោលប្រទេសចិននៅគ្រាអាសន្ននេះទៀតផង ហើយក៏គ្មានការបិទជើងយន្តហោះទៅមកប្រទេសចិនដែរ។

ដោយឡែកចំណាត់ការក្នុងការបង្កានិងទប់ស្កាត់នៅក្នុងស្រុកវិញ ក្រសួងសុខាភិបាលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមានសមត្ថភាពឆ្លើយតបលើមេរោគកូរ៉ូណាមិនចាញ់ប្រទេសរីកចម្រើននោះទេ។ គិតរហូតមកដល់ថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០នេះ កម្ពុជារកឃើញអ្នកឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាដែលជាជនជាតិចិនតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ហើយក្រោមការថែទាំ និងព្យាបាលរបស់គ្រូពេទ្យកម្ពុជា ជិតពីរសប្ដាហ៍មក បុរសជនជាតិចិនរូបនេះ ត្រូវបានក្រុមគ្រូពេទ្យអនុញ្ញាតឱ្យចេញពីមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តព្រះសីហនុ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ បន្ទាប់ពីការធ្វើតេស្ដ លើកទី៣ ដោយលទ្ធផលបង្ហាញថា លោកមិនមានមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី នៅក្នុងខ្លួនទៀតឡើយ ហើយរូបលោកនិងក្រុមគ្រូសារ រួមមានភរិយា កូនស្រី និងកូនប្រសារ បានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជានៅយប់ថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។

ទន្ទឹមនឹងនេះ មានបុរសទេសចរជនជាតិហូឡង់ម្នាក់អាយុ៧០ឆ្នាំ ដែលបានចូលមកខេត្តព្រះសីហនុតាមកប៉ាល់ Norwaygian Jade កាលពីរសៀល ថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ត្រូវបានគេសង្ស័យថា មានជំងឺកូរ៉ូណា ប៉ុន្តែ លទ្ធផលនៃការវិភាគធ្វើតេស្តលើសំណាកវត្ថុនៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា បង្ហាញថា អវិជ្ជមានកូរ៉ូណាថ្មី (2019-NCov) នៅល្ងាចថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។

ការរាតត្បាតនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី គឺជាក្ដីបារម្ភអំពីសន្តិសុខថ្មីមួយ វាបានក្លាយទៅជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំលើស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពរបស់បណ្ដាប្រទេសនៅលើពិភពលោក ជាពិសេស ចិន និងបណ្ដាប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មច្រើនជាមួយចិន។ ការរាតត្បាតនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី មិនមែនមានផលប៉ះពាល់តែលើប្រទេសណាមួយទេ ពោលគឺវាមានផលប៉ះពាល់ចំពោះសន្តិសុខរបស់មនុស្សជាតិទូទាំងពិភពលោក។ សន្តិសុខរបស់រដ្ឋមួយគឺអាស្រ័យលើសន្តិសុខរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗ បើពលរដ្ឋគ្មានសន្តិសុខ នោះរដ្ឋក៏គ្មានសន្តិសុខ រដ្ឋគ្មានសន្តិសុខ ពិភពលោកក៏គ្មានសន្តិសុខ។ ដូច្នេះ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគរាតត្បាតថ្មីនេះ មិនមែនជាបញ្ហារបស់ចិនតែម្នាក់ឯងទេ វាគឺជាបញ្ហារបស់ពិភពលោកទាំងមូល ដែលត្រូវរួមដៃគ្នាប្រយុទ្ធឆាំងនឹងមេរោគដ៏កំណាចនេះ៕

រូបភាពពីហ្វេសប៊ុកនាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង

A photograph by the state-run newspaper China Daily showing an isolation ward in Wuhan on Thursday.​Credit...China Daily, via Reuters