ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ «គំនិត ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក របស់អាស៊ាន ឈរលើគោលការណ៍ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច ដោយតម្រូវឱ្យមានការរួមដៃគ្នាជាជាងប្រកួតប្រជែងដើម្បីយកឈ្នះចាញ់ ហើយប្រទេសនៅអាស៊ីត្រូវពង្រឹងខ្លួនឯងឱ្យរឹងមាំដើម្បីអាចសម្រេចចិត្តលើជោគវាសនាជាតិសាសន៍ខ្លួន»។

ភ្នំពេញ៖ «ប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ី មិនត្រូវផ្ញើជោគវាសនារបស់ខ្លួននៅលើប្រទេសណាមួយនោះទេ គឺត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងពង្រឹងសមត្ថភាពខ្លួនឯង ដើម្បីអាចសម្រេចចិត្តលើជោគវាសនាជាតិសាសន៍ខ្លួន» នេះជាឃ្លាដែលឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាលើកឡើង ក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះបើកសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្ដីពី «កម្ពុជានិងតំបន់និយមអាស៊ានក្នុងបរិបទឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» រៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដោយមានការសហការជាមួយនឹងមូលនិធិខុនរ៉ាដ អាដិណៅអ៊ែរ ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

នៅក្នុងគោលគំនិត «ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក» ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតលើកឡើងថា វាជាគោលគំនិតរបស់អាស៊ាន ពោលគឺប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលតែងតែបានលើកឡើងជាញឹកញាប់ ហើយបច្ចុប្បន្ន គំនិតនេះបានក្លាយទៅជាផ្លូវការ ដូចដែលឃើញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤នៅប្រទេសថៃ ដែលបានលើកឡើងអំពីទស្សនៈវិស័យអាស៊ានចំពោះឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត គូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រទេសនៅអាស៊ីគួរតែលើកកម្ពស់សេរីភាវូបនីយកម្មពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងតំបន់ ព្រោះថា ប្រទេសជាសមាជិកទាំង១០ នៃអាស៊ានរួមជាមួយនឹងប្រទេស៦ (ប្រាំមួយ) ផ្សេងទៀត ដែលមានអូស្ត្រាលី ចិន ឥណ្ឌា ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង និងនូវែលសេឡង់ បានព្រមព្រៀងគ្នារួចហើយក្នុងការបង្កើតភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ដែលចំណុចនេះអាចបញ្ជាក់បានថា ប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់ ឬប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ី មិនគួរផ្ញើជោគវាសនារបស់ខ្លួនតែទៅលើប្រទេសណាមួយនោះទេ ពោលគឺគួរតែប្រឹងប្រែងរស់ដោយខ្លួនឯង ឬ ត្រូវប្រឹងខ្លួនឯងឱ្យមានភាពខ្លាំងក្លាជាងនេះ។

ភាពរឹងមាំនៃការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន គឺពឹងផ្អែកលើការពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ក្នុងការសម្របគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ថ្នាក់ជាតិ ឱ្យស្របនឹងរបៀបវារៈនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការបំពេញបន្ថែមឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយខ្ញុំគិតថា នៅតំបន់អាស៊ានមានការប្រកួតប្រជែងរវាងប្រទេសមហាអំណាច ដូចជា សហរដ្ឋអាម៉េរិក រុស្ស៊ី សហគមន៍អឺរ៉ុប និងចិន ដោយសារប្រទេសអាស៊ានមិនមានឆ្អឹងខ្នង ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានានា ហើយដោយសារអាស៊ានមានភាពទន់ខ្សោយ និងមិនមានឯកភាពផ្ទៃក្នុង ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសមហាអំណាចងាយស្រួលក្នុងការជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន។ អាស៊ានមានមហាអំណាចនៅពីក្រោយខ្នងរាងខ្លួន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យអាស៊ានពិបាកក្នុងការសម្រេចចិត្តនានាមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងប្រយោជន៍មហាអំណាច។

បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិត អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ត្រូវរៀបចំគោលនយោបាយដែលមានលក្ខណៈ បុរេសកម្ម (Proactive) ដោយសារជាធម្មតាសេដ្ឋកិច្ចអាស្រ័យនឹងនយោបាយ ហើយបើសិនជាប្រទេសមហាអំណាចចង់បាននយោបាយអ្វីមួយ គេនឹងដាក់សម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចទៅលើប្រទេសដែលគេចង់បាននោះ ហើយនេះជាចំណុចដែលបញ្ជាក់ថា ប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែមាននយោបាយការបរទេសបែបចម្រុះពណ៌ ព្រោះថាគេមិនអាចមានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទសតែមួយនោះទេ ដោយហេតុថា ផលវិបាកជាច្រើនអាចនឹងកើតមានសម្រាប់ប្រទេសដែលមានអរិភាពនឹងគ្នា។

RAC Media