នៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃ មិនថានៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ឬប្រទេសក្រីក្រនោះទេ គេតែងនាំគ្នានិយាយអំពីសិទ្ធិមនុស្ស ដោយពេលខ្លះគេបានលើកឡើងអំពីសិទ្ធិមនុស្សស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ ផងដែរ ហើយជាច្រើនលើកច្រើនសារណាស់ ដែលអង្គការជាតិ ឬអង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួនបានលើកយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សមកធ្វើការវាយប្រហារមកលើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមួយទៀត បើទោះបីជារឿងនោះពិតខ្លះមិនពិតខ្លះ តែមនុស្សភាគច្រើនបានចាត់ទុកថា សិទ្ធិមនុស្សគឺជាសិទ្ធចាំបាច់បំផុតក្នុងលោកនេះ។

ខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា សិទ្ធិមនុស្សគឺជាសិទ្ធមួយសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការរស់នៅក្នុងផែនដីនេះ ប៉ុន្តែនៅលើពិភពលោកយើងនេះ មិនមែនតែមនុស្សនោះទេ ដែលមានជីវិតរស់នៅ សត្វ និងរុក្ខជាតិ ដែលជារស់នៅជាមួយមនុស្ស ឬដែលកើតមានជុំវិញមនុស្ស ពួកគេក៏ជាចំណែកមួយនៃពិភពលោកយើងនេះដែរ គ្រាន់តែមនុស្សយើងមិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការលើកយកនិយាយតែប៉ុណ្ណោះ។

ពាក្យមួយដែលពិភពលោកបានបង្ហាញតាមកាយវិការ តែពួកគេមិនចង់និយាយនោះ គឺ “ ទាល់តែប៉ះចំសាច់ឯងទើបដឹងថាឈឺ”។ មានន័យថា ប្រទេសមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែរិះគន់អ្នកផ្សេងទៀតរឿងសិទ្ធិមនុស្ស ដល់ពេលគេយករឿងសិទ្ធិមនុស្សនេះដដែលមកនិយាយទៅកាន់ខ្លួនវិញ បែរជានិយាយថា “នេះជារឿងផ្ទៃក្នុងរបស់គេ” ប្រទេសផ្សេង សូមកុំលូកដៃ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសបារាំង និងប្រទេសមួយចំនួនទៀតជាដើម។

មនុស្សភាគច្រើន គឺបែបនេះ ដោយសារតែការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងតែនៅលើរឿងសិទ្ធិមនុស្សតែម្យ៉ាង នាំគ្នាបំភ្លេចសិទ្ធិរបស់សត្វ និងសិទ្ធិរុក្ខជាតិ ឬសិទ្ធដើមឈើ ដែលជាចំណែកមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ការរស់នៅ ហើយសកម្មជនដែលការពារសិទ្ធិសត្វ និងសិទ្ធិរុក្ខជាតិនោះ មិនសូវជាបានទទួលគាំទ្រ ហើយមិនសូវមានសម្ភារៈ ឬថិវកាសម្រាប់បំពេញការងាររបស់ពួកគេនោះទេ ពួកគេតែងធ្វើការដោយខ្វះនេះ ខ្វះនោះជានិច្ច។ ហេតុអ្វីមនុស្សយើងមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយសត្វ និងរុក្ខជាតិដែលមានជីវិតដូចយើងដែរនោះ?

ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសក្រីក្រ និងជាប្រទេសតូចមួយផងនោះ តែងត្រូវបានរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឬតែងត្រូវបានប្រទេសផ្សេងទៀតរិះគន់ ថាមិនសូវមានសិទ្ធិមនុស្សល្អ ដោយប្រការយ៉ាងនេះ យ៉ាងនោះជាដើម។ ប៉ុន្តែអ្នករិះគន់រឿងសិទ្ធិមនុស្សនោះ មិនដែលបានចាប់អារម្មណ៍សោះឡើយចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិរបស់សត្វ ឬសិទ្ធដើម​ឈើ ដែលសកម្មជនអ្នកការពារសិទ្ធិសត្វ និងសិទ្ធរុក្ខជាតិ បានជួនប្រទះជាញឹកញាប់ក្នុងការបំពេញការងាររបស់ខ្លួន។

ទាក់ទងនឹងរឿងសិទ្ធិសត្វ និងសិទ្ធរុក្ខជាតិនេះ ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង ប្រធានឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាតេជោសែនឬស្សីត្រឹប ដែលជាឧទ្យានជាតិមួយស្ថិតនៅក្នុងស្រុកឆែប នៃខេត្តព្រះវិហារនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា “ ជាធម្មតាមនុស្សចូលចិត្តនិយាយតែអំពីរឿងសិទ្ធមនុស្សតែម្យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនចូលចិត្តនិយាយ និងមិនសូវផ្តល់តំលៃដល់អ្នកដែលការពារសិទ្ធិរបស់សត្វ និងសិទ្ធិរុក្ខជាតិទេ” ។ លោកបានបន្តទៀតថា “ ក្នុងការបំពេញការងាររបស់ក្រុមការពារឧទ្យាននៅពេលសព្វថ្ងៃនេះ គឺប្រឈមនឹងការខ្វះខាតខ្លាំងណាស់ ហើយក៏ប្រឈមនឹងគ្រោះថា្នក់ច្រើនណាស់ដែរ ព្រោះថាអ្នកដែលធ្លាប់កាប់ឈើលក់ ហើយមិនបានកាប់វិញនោះ គេមានការខឹងក្រោធជាមួយក្រុមអ្នកការពារព្រៃឈើណាស់ ម្យ៉ាងវិញទៀត ពលរដ្ឋអ្នកដែលរស់នៅជិតបរិវេននៃឧទ្យាននោះ ក៏មិនសូវជាមានការយល់ដឹងអំពីតម្លៃនៃការពារ ឬការអភិរក្សព្រៃឈើរដែរ  អីចឹងហើយ ក្រុមការងារឧទ្យានប្រឈមមុខទាំងជាមួយនឹងអ្នកដែលបាត់បង់ប្រយោជន៍ផង ប្រឈមមុខនឹងពលរដ្ឋដែលមិនទាន់បានយល់ដឹងអំពីតម្លៃនៃការងាររបស់ក្រុមការពារឧទ្យានផង ជាពិសេសប្រឈមមុខនឹងការមិនសូវផ្តល់តម្លៃអំពីអ្នកដែលចូលចិត្តនិយាយអំពីរឿងសិទ្ធិមនុស្ស តែបំភ្លេចសិទ្ធសត្វ និងសិទ្ធរុក្ខជាតិផងដែរ”។

សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិសត្វ និងសិទ្ធិធរុក្ខជាតិ សុទ្ធតែសំខាន់សម្រាប់ភពផែនដីនេះ  យើងមិនត្រូវសំលឹងតែមួយចំណុច ឬមើលតែមួយចំណុច ហើយធ្វើការរិះគន់ជារួមនោះទេ ព្រោះថា អ្នកខ្លះមិនបាននិយាយថាគេជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ តែពួកគេបានលះបង់ពេលវេលា កំលាំងកាយ កំលាំងចិត្ត ជាពិសេសសុភមង្គលគ្រួសារ ដើម្បីទៅបំពេញការងារជាអ្នកការពារព្រៃឈើ  ជាអ្នកផ្តល់សេចក្តីសុខដល់សត្វ តាយរយៈការជីកស្រះទឹកដើម្បីឱ្យសត្វព្រៃមានទឹកផឹក មានព្រៃជាទីជម្រក ជាពិសេស គឺការរក្សាព្រៃឈើដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយទៀត។ សកម្មភាពសង្ខេបខាងលើនេះ សុទ្ធតែជារឿងសំខាន់សម្រាប់ជាតិ និងសម្រាប់ភពផែននេះ ដូច្នេះ បើសិនជាអ្នកគិតថា អ្នកជាអ្នកស្រលាញ់សិទ្ធិមនុស្សនោះ សូមចែករំលែកក្តីស្រលាញ់របស់អ្នក ជាមួយសត្វ និងរុក្ខជាតិ ដែលជាចំណែកមួយសំខាន់នៃផែនដីរបស់យើងផង។

RAC Media  ( ដោយលោកស៊ឺន សម  មន្ត្រីទំនាក់ទំនងសាធារណៈនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)