ព័ត៌មាន

ការផ្អាកជំនួយជាសាកលរបស់អាម៉េរិកនឹងក្លាយជាវិញ្ញាសាឆ្លុះបញ្ចាំងពីសមត្ថភាពនិងថាមភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងនយោបាយការបរទេស និងកំណែទម្រង់មុខងារសាធារណៈ

2025-02-11 09:17:28 ថ្ងៃអង្គារ, 11 កុម្ភៈ 2025 ម៉ោង 04:17 PM
អ្នកមើល 5231
post_detail1

          ក្រោយចូលកាន់តំណែងជាថ្មី នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ លោក Donald Trump ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក បានប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នស្ទើរទាំងអស់​នៃ​ជំនួយបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិករយៈពេល ៩០ថ្ងៃ។ គេហទំព័ររបស់ USAID ត្រូវ​បាន​បិទ​លើអ៊ីនធឺណិតយ៉ាងអាថ៌កំបាំងកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកអង្គការនេះ​រាប់​ពាន់​នាក់ប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញពីការងារ និងការព្យួរ​កម្មវិធី​ភ្លាមៗ។ នៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ ទីស្នាក់ការ​កណ្តាល​ទីភ្នាក់ងារ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ត្រូវបានជូន​ដំណឹង​ឱ្យបិទ​ ហើយ​បុគ្គលិក​ត្រូវបានតម្រូវឱ្យ​ធ្វើការ​ពី​ផ្ទះ។  លោក Elon Musk រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ជំរុញប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាលអាម៉េរិក បាន​ចោទ​ប្រកាន់ USAID ថា ជា «អង្គការឧក្រិដ្ឋកម្ម» ខណៈ លោក Trump បាន​បន្ទរ​​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដោយ​និយាយ​ថា​ USAID ​ត្រូវ​បាន​គ្រប់គ្រង​ដោយ «​មនុស្ស​លីលា»។ លោក Elon Musk បាន​បញ្ជាក់ថា លោក Trump បានគាំទ្រគោលបំណងបិទទីភ្នាក់ងារនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ លោក Trump ក៏បាន​តែងតាំង​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកលោក Marco Rubio ជា​នាយក​ស្ដីទី​នៃ​ទីភ្នាក់​ងារ​​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ផងដែរ ដោយ​លើក​ឡើង​ថា ជំនួយ​របស់​ទី​ភ្នាក់​ងារ​នេះ​មិន​បាន​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ចម្បង​របស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិកនោះទេ។

          ជាការពិតណាស់ សម្រាប់កម្ពុជា ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID) ពិតជា​បាន​​ចូល​រួម​ចំណែកជំរុញវិស័យអប់រំ កសិកម្មនិងសន្តិសុខស្បៀង បរិស្ថាន សេដ្ឋកិច្ច សុខុ​មាល​ភាព​​និង​​សុខ​ភា​ព​សាធារណៈ ក៏​ដូចជាការជំរុញអភិបាលកិច្ច ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ តាមរយៈការជំរុញបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជា​ដើម។ ជាង​៣ទស​វត្សរ៍​​ចុង​ក្រោយ​នេះ USAID ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់កម្ពុជា​ប្រមាណ ៣ទ្រីលាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក ខណៈ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ ទីភ្នាក់ងារនេះបាន​ប្រកាស​ផ្ដល់ជំនួយដល់​កម្ពុជា ៥៥លាន​ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ទោះជាយ៉ាង​ណា នៅក្នុងអាណត្តិ​ដឹកនាំ​ជាថ្មី​របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ លោកពិត​ជានៅ​តែ​ផ្ដោតជាសំខាន់​ទៅលើ​គោល​​នយោបាយ អាម៉េរិកជាចម្បង (American First) ដែលមាន​លក្ខណៈ​ខ្វល់​ខ្វាយតែ​បញ្ហាផ្ទាល់របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក ជាជាងផ្ដោតលើភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោក ហេតុនេះ ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជាសាកល អាចនឹងមិនត្រឹម​តែត្រូវបានផ្អាកក្នុងរយៈពេល៣ខែខាងមុខនេះប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ពិត​ជានឹង​មានការ​ប្រែប្រួល​យ៉ាង​ធំ​ទាំងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាពិភព​លោក​ទាំង​មូល។ ត្រង់​ចំណុច​នេះ ទាមទារ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេសទាំងឡាយ ពិសេសកម្ពុជាផ្ទាល់ ត្រូវគិត​គូរ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ ដោយ​វាយ​តម្លៃ​ផលប៉ះ​ពាល់ ដែលកើតចេញពីការកែប្រែជំហរផ្ដល់​ជំនួយជាសាកល​របស់​សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

          ជាតថភាពជាក់ស្ដែង ជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក៏ដូចជាដៃគូ​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការដទៃ​ផ្សេងៗទៀត ពុំបានកំណត់ទាំងស្រុងនូវដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍ និងការ​ផ្ដល់​​សេវា​សាធារណៈរបស់​រា​ជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះឡើយ ប៉ុន្តែជំនួយទាំងនេះ ពិតជា​បាន​ចូលរួម​ចំណែកបំពេញចំណុចខ្វះខាត ដែលចៀសមិនរួចនៅក្នុងដំណើរការនៃវិស័យនានា។ ទោះ​ជាយ៉ាង​ណា ការបាត់បង់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយសារតែជំហរ​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​រូប​នេះ គឺករណីប្រធានស័ក្តិ​មួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវវាយតម្លៃ ពង្រឹងសមត្ថភាព និង​បង្ហាញ​ថាមភាពជាក់​ស្ដែងដែលខ្លួនមាន ក្រោយពីបានកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ​ការ​ទូត​ប្រកបដោយក្ដីរំពឹងនៅ​ដើមអាណត្តិ និងបន្ទាប់ពីការធ្វើកំណែទម្រង់ការផ្ដល់សេវា​សាធារណៈ​ជាបន្ត​បន្ទាប់កន្លង​មកនេះ។ កម្ពុជាជាប្រទេសតូច និង​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សង្គម ស្របតាមទិសដៅ និងចក្ខុវិស័យរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០៣០ និងឆ្នាំ២០៥០ ពិតជា​ត្រូវ​ការ​យន្តការគាំទ្រនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីការរក្សាទំនាក់​ទំនងល្អជាមួយ​ដៃគូ​ដែលមានស្រាប់ ការស្វែងរកដៃគូនិងយន្តការថ្មីៗដែលប្រកបដោយ​សក្ដានុ​ពលផ្សេង​ទៀត ដើម្បីជំរុញវឌ្ឍនភាពនិងវិបុលភាពប្រកបដោយចីរភាព។ នៅក្នុង​ន័យនេះ កម្ពុជា​ចាំ​បាច់ត្រូវធ្វើពិពិធកម្មការទូតនយោបាយនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាអន្តរ​ជាតិរបស់ខ្លួន តាម​រយៈការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូដែលមានស្រាប់ ដែលមានដូចជា អឺរ៉ុប ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង អូស្ត្រាលី និងឥណ្ឌាជាដើម ព្រមទាំងត្រូវពង្រឹងតួនាទីក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ក៏​ដូច​ជាបង្កើនលទ្ធភាពក្នុង​ការចូលរួមក្នុងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្មីៗដូចជា ក្រុមប្រទេស BRICS និង EURASIA ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ យន្តការស្ថាប័នអន្តរជាតិ ក៏នៅតែជាគន្លឹះដ៏​សំខាន់មួយដើម្បីធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពផងដែរ ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្ត ពង្រឹងយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយ ធនាគារពិភពលោក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងអង្គការសហប្រជាជាតិជាដើម។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ត្រូវតែពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវលទ្ធភាពកៀរ​គរចំណូល ក្នុងគោលបំណងបង្កើនថវិកាបម្រុងទុក ដើម្បីត្រៀមខ្លួនដោះ​ស្រាយ​ចំពោះ​ការ​រងផលប៉ះពាល់ ឬបំពេញចន្លោះខ្វះខាតផ្សេងៗនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ។ យុទ្ធសាស្ត្រកៀរ​គរ​ចំណូលនេះ ពិតជាទាមទារជាចាំបាច់នូវការជំរុញប្រសិទ្ធភាពនិងតម្លាភាពនៃការប្រមូល​ពន្ធ​ផ្សេងៗ ដែល​រួម​មាន​ទាំងពន្ធដារ ពន្ធគយ និងអាករលើតម្លៃ​បន្ថែមលើ​ទំនិញ​និង​សេវា​កម្ម​ជា​ដើម។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ ការកៀរគរចំណូលបន្ថែមពីការប្រមូលពន្ធ ដែលមិនមែន​សំដៅទៅលើការដាក់បន្ទុកពន្ធ​បន្ថែមលើប្រជាពលរដ្ឋ ដោយបង្កើតពន្ធថ្មីបន្ថែមនោះទេ ប៉ុន្តែជាការពង្រឹងសមត្ថភាពប្រមូលពន្ធ ដែលច្បាប់បានកំណត់​ស្រាប់​តែរដ្ឋពុំទាន់​បាន​អនុវត្ត និងការចាត់វិធានការចំពោះភាពអសកម្មនានា គឺជាចំណុច​សំខាន់ដែលត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់។

          លើសពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការ​ពង្រឹង​អភិបាល​កិច្ចល្អ និងការបំពេញតួនាទីការងារមន្ត្រីរាជការសាធារណៈប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពខ្ពស់ ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ព្រោះនៅក្រោយការផ្អាកឬ​ ការបញ្ឈប់ទាំងស្រុងជាសាកលចំពោះការផ្ដល់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិក អង្គការ​ដែល​ធ្វើ​ការ​ងារពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យខាងលើនេះ ដែលជាដៃគូនិងជាកញ្ចក់សម្រាប់ឆ្លុះបញ្ចាំងនិងបំពេញ​បន្ថែមលើចំណុចខ្វះខាតដល់រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវផ្អាកប្រតិបត្តិការ ឬត្រូវបញ្ឈប់​ទាំង​ស្រុង។ ដូច្នេះហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងឱ្យខាងតែ​បាន​នូវ​អភិក្រមទាំង ៥ ដែល​​បានដាក់​ចេញ​ដោយ​សម្ដេចតេជោ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺ  ឆ្លុះ​កញ្ចក់ ងូតទឹក ដុះ​ក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់។ អភិក្រមទាំង ៥នេះ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ និងពិតជាមាន​ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងធានាបាន​នូវ​គណ​នេយ្យ​ភាពនិងតម្លាភាពនៃដំណើរការស្ថាប័នសាធារណៈ ក៏ដូចជាការ​បំពេញ​តួនាទីរបស់​មន្ត្រី​រាជ​ការសាធារណៈ ប៉ុន្តែទាមទារឱ្យការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់បំផុត។

          បន្ថែមពីលើនេះ វិស័យសំខាន់ៗចំនួន៣ទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរផ្ដោតជា​អាទិភាពនោះគឺ វិស័យអប់រំ សុខមាលភាពនិងសុខភាពសាធារណៈ និងវិស័យកសិកម្ម។ រដ្ឋគួរតែពង្រីកការវិនិយោគបន្ថែមទៅលើការអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹង និងជំនាញ​ជា​មូលដ្ឋាន ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍ តាមរយៈការអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ ការអប់រំ​មិន​ផ្លូវការ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បី​ធានា​បាននូវធនធានមនុស្សប្រកប​ដោយ​បំណិនជីវិត បំណិនការងារ ដែលអាចស្វែងរក​ប្រាក់​ចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតនិងប្រើប្រាស់​ចំណេះ​ដឹង​សម្រាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ចំពោះ​វិស័យ​សុខមាលភាពនិងសុខភាព​សាធារណៈ រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែបន្តពង្រឹង​និង​ពង្រីកបន្ថែមនូវ​យន្ត​ការ​គាំ​ពារ​សង្គម​ដូចជា មូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល របបសន្តិសុខសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាព និង​កម្មវិធីជាតិ​ជំនួយ​សង្គមផ្សេងៗជាដើម។ ការ​ពង្រឹង​យន្តការទាំងនេះ ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈការ​បង្កើតនូវ​ស្ថាប័នដែលទទួលបន្ទុក​តាមដាន​ការ​អនុវត្តការងារដែលមានលទ្ធភាពពិនិត្យ និង​ពិចារណា​កែតម្រូវភាពខ្វះចន្លោះនានា សំដៅធានាឱ្យបាននូវតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាព​ នៅក្នុងការ​ផ្ដល់សេវាសុខមាលភាព​និង​សុខភាពសាធារណៈ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលជា​ក្រុមគោល​ដៅនិងក្រុមងាយរងគ្រោះ។ ជាមួយគ្នានេះ ការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងអំពី សុខ​ភាព​មាតា ទារក និងកុមារ, អាហារូបត្ថម្ភ, អនាម័យនៃការរស់នៅ និងអំពីជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ ក៏ជា​ចំណុច​គួរត្រូវ​បានយកចិត្ត​ទុក​ដាក់​ផងដែរ។ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គួរពន្លឿននិង​ពង្រីកការ​ជ្រើសរើស បណ្ដុះបណ្ដាល និងដាក់ពង្រាយ​មន្ត្រីកសិកម្ម​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ឱ្យ​បានកាន់តែទូលំទូលាយ​តាមរយៈការលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ រាប់ចាប់តាំងពី​ការ​ផ្ដល់ក្របខ័ណ្ឌ​រាជការ មន្ត្រីជាប់​កិច្ច​សន្យា និងឱកាសផ្សេងៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីទាក់​ទាញ​យុវជនឱ្យ​ចូល​រួម​នៅក្នុង​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​និងបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងកសិកម្ម បញ្ហា​សន្តិសុខ​ស្បៀង និងការ​ប្រើ​ប្រាស់ដីធ្លី​កសិកម្ម​ជាដើម ឱ្យបាន​កាន់តែទូលាយដល់ប្រជា​កសិករ។ ក្រៅពីនេះ ក៏គួរ​តែ​មាន​ការជំរុញ​ប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្តិសិទ្ធិភាពក្នុងបំពេញការងាររបស់​ការិយា​ល័យជំនាញ​កសិកម្ម​នៅ​តាម​ស្រុក​នីមួយៗ ឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈបុរេសកម្ម​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បីផ្ដល់​បច្ចេក​ទេស ណែនាំនិងផ្ដល់ពូជ ក៏ដូច​ជា​ដំណោះ​ស្រាយលើបញ្ហាកសិកម្ម​ដែលប្រជាពល​រដ្ឋ​បានជួបឬកំពុងជួបប្រទះ។

          ស្របជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏គួរតែលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវ​តួនាទី​របស់​សហគមន៍ នៅក្នុងការដោះស្រាយ​បញ្ហានៅតាមមូលដ្ឋាននីមួយៗ។ ការលើកកម្ពស់តួនាទី​របស់​សហគមន៍មូលដ្ឋាន អាចត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្ដល់​មន្ត្រី​ជំនាញដើម្បី​ប្រឹក្សា​យោបល់ចំពោះដំណើរការនិងផ្នែកច្បាប់ ការជួយតាមរយៈការផ្ដល់បច្ចេកទេស​និងគ្រូ​បង្គោល ក៏ដូចជា​ការលើកទឹកចិត្តនិង​គាំទ្រ​នៅក្នុងរូបភាពជាច្រើនផ្សេងទៀតដូចជាថវិកា និង​ការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាព​គ្រប់​គ្រង​សហគមន៍ជាដើម ដើម្បីជំរុញឱ្យសហគមន៍​ក្លាយ​ទៅជាតួអង្គ​ចូលរួម​ចំណែក​កាន់តែសំខាន់​បន្ថែម​ទៀត នៅក្នុងដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ។ ការចូលរួមរបស់សហគមន៍​មូល​ដ្ឋាន ពិតជាមាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់ នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះ​គេអាចស្វែងយល់បាន​កាន់​តែ​ប្រសើរ​អំពីស្ថានភាព និងបញ្ហាដែលមានផ្ទាល់​នៅក្នុងមូល​ដ្ឋាន​របស់ខ្លួន ហើយលើកសំណើ​ឬស្វែងរកដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរ ការិយាល័យជំនាញ ឬក្រសួងស្ថាប័ន​នៅថ្នាក់​ជាតិ​ជាដើម។

          ជារួម ការប្រកាសផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នជាសាកលនៃ​ជំនួយបរទេសរបស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក គឺជាវិញ្ញាសាថ្មីមួយសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប៉ុន្តែក៏ជាផ្នែកមួយដែលអាច​បង្ហាញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមើលឃើញអំពីសមត្ថភាព ភាពធន់ និងថាមភាពប្រកប​ដោយ​ភាព​បត់បែន​របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជា​លក្ខណៈ​​សាកល ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល អាចដោះស្រាយនិងកាត់បន្ថយការ​រងផល​ប៉ះ​ពាល់ពីការ​ផ្អាកជំនួយនេះក្នុងកម្រិតអតិបរមា តាមរយៈវិធានការជាអាទិភាពនានា ដើម្បី​បន្ត​ពន្លឿនការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គមឈានឆ្ពោះទៅកាន់គោលដៅអភិវឌ្ឍឆ្នាំ២០៣០ និង២០៥០៕

អត្ថបទទាក់ទង

សេចក្ដីផ្ដើមនៃចិត្តវិទ្យាព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយ៖ បណ្ឌិត សូ សុធីរ- វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។Pali: Namo Tassa Bhagavato Arahato Samma Sambuddhasa .Honour to the Exalted One! The Arahant, the Supremely Awakened One!ប្រែថា៖រីកិរិយានមស្ការថ្វាយបង្គំនៃយើងខ្ញ...

2023-10-16 07:44:28   ថ្ងៃចន្ទ, 16 តុលា 2023 ម៉ោង 02:44 PM
របបមាតាធិបតេយ្យក្នុងសង្គមខ្មែរ ដោយ៖ លោក ឈុន ផាវ៉េង, នាយកដ្ឋានទស្សនវិជ្ជា និង សង្គមវិទ្យានៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម, រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ចាប់តាំងពីសម័យដើមនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ឥទ្ធិពលនៃព្រលឹងមាតាធិបតេយ្យ បានរស់រវើកនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ទោះបីកាលៈទេសៈខ្លះបានធ្លាក់ចុះឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ ព្រលឹងមាតាធិបតេយ្យដែលមានក្នុង...

2023-10-16 07:19:45   ថ្ងៃចន្ទ, 16 តុលា 2023 ម៉ោង 02:19 PM
សេដ្ឋកិច្ចវិទ្យានៃការបោះបង់ការសិក្សានៅមធ្យមសិក្សា ដោយ៖ បណ្ឌិត សូ សុធីរ នាយកដ្ឋានវិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

លោកសាស្ដ្រាចារ្យ សាមុយអែលសាន់ ជាសេដ្ឋវិទូអាម៉េរិក បានឱ្យនិយមន័យថា៖“សេដ្ឋកិច្ចវិទ្យា ជាការសិក្សា អំពីវិធីដែលមនុស្ស និងសង្គមជ្រើសរើស ដោយប្រើ ឬមិនប្រើលុយកាក់ដើម្បីប្រើប្រាស់​ធនធានផលិតផលកម្រ ទៅផលិតទំនិញផ្...

2023-10-16 00:39:44   ថ្ងៃចន្ទ, 16 តុលា 2023 ម៉ោង 07:39 AM
ផលវិបាកនៃក្មេងទំនើងចំពោះសង្គម (The Impact of Gangsters in Society) ដោយ៖ លោក ប៉ាន់ សំណាង វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ដ្រនិងវិទ្យាសាស្ដ្រសង្គម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

បច្ចុប្បន្ននេះ វិទ្យាសាស្ដ្របច្ចេកវិទ្យា មានការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងនៅលើពិភពលោក។ប្រទេសទាំងអស់ មានវប្បធម៌ផ្សេងៗគ្នា តែហាក់ដូចជានៅជាមួយគ្នា ព្រោះតែបច្ចេកវិទ្យាទំនើបនេះឯង។ ដូច្នេះ ឥទ្ធិពលវប្បធម៌ មានចរន្តឆ្...

2023-10-16 00:24:23   ថ្ងៃចន្ទ, 16 តុលា 2023 ម៉ោង 07:24 AM
How the US-Cambodia Relationship Could Be Further Strengthened By: Dr. Seun Sam

Since Prime Minister Hun Manet was appointed as the country's new leader, US Ambassador to Cambodia Patrick Murphy has been actively holding meetings with important figures in Cambodia. He has also ha...

2023-10-04 08:18:07   ថ្ងៃពុធ, 04 តុលា 2023 ម៉ោង 03:18 PM
«ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ស្រឡាញ់ ស្នេហាវប្បធម៌ជាតិ រួមគ្នាគិត រួមគ្នាធ្វើ រួមគ្នាលើកតម្កើង រួមគ្នាគាំទ្រផង»

មួយរយៈនេះ ដោយសង្កេតឃើញសាធារណជន ជជែកគ្នាពីកូនក្រមុំ ខ្មែរពាក់ឈុតថៃក្នុងពិធីមង្គល ផ្អើលពេញបណ្តាញសង្គម ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ចោទជាសំណួរតើនោះមកពីមូលហេតុអ្...

2023-10-03 10:56:02   ថ្ងៃអង្គារ, 03 តុលា 2023 ម៉ោង 05:56 PM

សេចក្តីប្រកាស