ព័ត៌មាន

ហេតុអ្វីបានជាអ្នកនយោបាយនៅតែបន្តខ្វែងគំនិតគ្នាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស?

2024-10-23 08:53:11 ថ្ងៃពុធ, 23 តុលា 2024 ម៉ោង 03:53 PM
អ្នកមើល 325
post_detail1

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ៣៣ឆ្នាំក្រោយពីការចុះហត្ថលេខាទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អ្នក​នយោបាយខ្មែរនៅតែបន្តខ្វែងគំនិតគ្នា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុង​ប៉ារីស។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅជិតថ្ងៃគម្រប់ខួបនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អ្នក​នយោបាយប្រឆាំង និងក្រុមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល តែងលើកឡើងនិងបន្តចោទប្រកាន់ថា រាជ​​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាថា នៅពុំ​ទាន់អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឱ្យបានពេញ​លេញ​​​ទេ ដោយពួកគេបានអះអាងថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ អធិបតេយ្យ និង​​ការ​គោរពបូរណភាពទឹកដីពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាងរបស់កម្ពុជា នៅពុំ​ទាន់ត្រូវបាន​រាជ​​រដ្ឋាភិបាល​​កម្ពុជាធានាឱ្យបានល្អប្រសើរនៅឡើយនោះទេ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅពេល​ខ្លះ ពួកគេថែមទាំងបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដាក់សម្ពាធ និង​ជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលគោរពឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលចុះហត្ថលេខា​ដោយ​ប្រទេសទាំង១៨នេះថែមទៀតផង។

          សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា តែងតែបានអះអាងថា ស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាពទីក្រុង​ប៉ារីស ត្រូវបានសភាធម្មនុញ្ញដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោត​នីតិ​កាល​ទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣ ដាក់បញ្ចូលក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារួច​រាល់​ទៅ​ហើយ។ ជាមួយគ្នានេះ ជានិច្ចកាល រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានគូសបញ្ជាក់ និង​ការ​ពារ​​ជំហរ​ថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានគោរព​និងអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវរដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​ដែល​​ជាច្បាប់​កំពូល​របស់​ប្រទេសកម្ពុជា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានចោទប្រកាន់ទៅកាន់​អ្នកនយោបាយអតីតនិងក្រុមអ្នករិះគន់វិញដែរថា ការលើកឡើងរិះគន់ប្រឆាំងនឹងរាជ​រដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការលើកឡើងដែលមាន​របៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹត និងមានបំណងបំផ្លាញសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាថែមទៀតផង។

          គួររំឭកផងដែរថា នៅក្នុងកញ្ចប់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មានឯក​សារ​​សំខាន់ៗចំនួន៤គឺ “កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពី ដំណោះស្រាយរួមមួយនៃជំលោះកម្ពុជា”, “កិច្ច​ព្រម​​ព្រៀង​ទាក់ទងនឹងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភ​បាន​នៃ​ដែន​ដី អព្យាក្រឹត្យភាព ឯកភាពជាតិកម្ពុជា”, “សេចក្ដីថ្លែងការណ៍​ ស្ដីពីការស្ដារ និង ការ​កសាង​ប្រទេស​កម្ពុជាឡើងវិញ” និង “កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនៃសន្និសីទប៉ារីស”។ ខ្លឹម​សារ​​ដែល​មានចែងនៅក្នុងឯកសារទាំង៤នេះហើយ ដែលបានតម្រូវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខី​នា​ពេលនោះ ត្រូវ​ចូល​រួម​ធានាឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការបង្រួបបង្រួមនិង​ឯកភាព​ជាតិ ធានា​អធិប​តេយ្យ និង​​​ការ​គោរពបូរណភាពទឹកដី​ពីសំណាក់​ប្រទេសជិត​ខាង​របស់​កម្ពុជា ព្រមទាំង​ជំរុញ​​ឱ្យ​មាន​ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានាពេលនោះ តាម​រយៈការបោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​១៩៩៣ជាដើម។

          នៅក្នុងកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង ស្ដីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមមួយនៃជំលោះកម្ពុជា ភាគ​ទី​១ ដំណាក់​កាល​រៀបចំអន្តរកាល ផ្នែកទី២ អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃ អ.ស.ប. នៅកម្ពុជា មាត្រា​ទី២ បាន​ចែង​អំពីការស្នើការ​បង្កើត អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃ អ.ស.ប. មួយនៅ​កម្ពុជា ហៅកាត់​ថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដែល​មានទាំងផ្នែកយោធា និងផ្នែកស៊ីវិល ដោយ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​ផ្ទាល់របស់​អគ្គលេខា​ធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) និងស្នើដល់ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​​នៃ អ.ស.ប. ឱ្យប្រគល់ដល់​អ៊ុនតាក់ (UNTAC) នូវ​តួនាទី​ភារកិច្ច​ដូចមាន​ចែងក្នុង​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាង​រាស្ត្រនីតិ​កាល​ទី១​ ត្រូវបាន​រៀបចំនៅ​ថ្ងៃទី២៣-២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយមានការចូលរួមពី​គណបក្សនយោ​បាយចំនួន​២០​គណបក្ស ហើយជាលទ្ធផល គណបក្សចំនួន៤ បានទទួល​អសនៈ ក្នុងនោះ​គណបក្ស​ដែល​ទទួលបានអសនៈនាំមុខគេគឺ គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង​គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា។ ក្រោយបញ្ចប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ​១៩៩៣ អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដែលជាអាជ្ញាធរបណ្ដោះ​អាសន្ន​នៃ អ.ស.ប. នៅកម្ពុជា បាន​ចាកចេញជាមួយនឹង​ជោគ​ជ័យ​ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ នៅក្នុងការដោះ​ស្រាយជម្លោះ និង​សម្រេចបាន​ចប់​​សព្វគ្រប់នូវ​រៀបចំការ​បោះឆ្នោតមួយនៅកម្ពុជាដែលជាសមាជិកអង្គការនេះ។

          នៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់​មួយ​ក្នុង​ដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាព ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការចាប់ផ្ដើមអនុវត្តនូវ​លទ្ធិ​ប្រជាធិប​​តេយ្យ និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយខ្លឹមសារ​នៃកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា​ឆ្នាំ​១៩៩៣យ៉ាងពិតប្រាកដ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ក្រោយការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុងប៉ារីស និងការរៀបចំការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាក៏នៅតែពុំទាន់ទទួល​បាន​សុខ​សន្តិភាពពេញលេញ​នៅ​ឡើយទេ ដោយសារតែក្រុមកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរ​ក្រហម) ដែលជាភាគី១ក្នុង​ចំណោម​ភាគីខ្មែរ​ទាំង៤​ដែលបាន​ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រម​ព្រៀង​នេះដែរ ពុំបានឈរ​ឈ្មោះនៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នោះឡើយ ព្រោះពួកគេគ្មានសង្ឃឹមនឹង​ទទួល​បានការបោះឆ្នោតគាំទ្រ​ពី​ប្រជា​ពល​រដ្ឋឡើយ ហើយ​កងកម្លាំង​ខ្មែរក្រហមក៏បានងាកទៅបន្ត​ការតស៊ូប្រដាប់​អាវុធ​នៅ​តាម​តំបន់ព្រំដែន​ជាប់​ប្រទេសថៃ​វិញ។ សង្គ្រាមទ័ពព្រៃនៅតែបន្ត ដោយខ្មែរក្រហម​បាន​ឆ្មក់វាយ​ប្រហារលើមូល​ដ្ឋានយោធានៃកងកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាល។ រាជរដ្ឋាភិបាលនាពេលនោះ ​ត្រូវ​ចាប់​​ផ្ដើម​កសាង​សង្គមផង និង​ត្រូវ​ការពារការវាយប្រហារពីក្រុមខ្មែរក្រហមផង។

          ក្រោយ​មក​តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ​ឈ្នះ​របស់​សម្ដេច ហ៊ុន សែន នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ទើប​ប្រទេសកម្ពុជា​អាចស្វែងរកសន្តិភាព​ពេញ​លេញ និងបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងប្រទេស​តាម​របៀប​ស្បែកខ្លា​បាន ដោយសម្ដេច ហ៊ុន សែន នាពេលនោះ បានបញ្ចប់នូវអង្គការចាត់​តាំង​នយោបាយនិងយោធា​របស់ខ្មែរក្រហម ហើយធ្វើ​សមាហរណកម្មអ្នកទាំងនោះចូលមក​ក្នុង​សង្គម​ជាតិ​តែមួយ និងបន្តជីវភាពរស់​នៅប្រកបដោយ​សុខដុម​នីយ​កម្មជាមួយនឹងប្រជាពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ផ្សេងទៀត។ នេះមានន័យថា ថ្វីដ្បិតតែកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជា​មូល​ដ្ឋានដែលនាំមកនូវដំណើរឆ្ពោះ​ទៅ​រកសន្តិភាពក្ដី ក៏ប៉ុន្តែ​ការអនុវត្តត្រឹម​តែកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ ពុំអាចឈានទៅសម្រេចបានសន្តិភាពពេញលេញ​សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជានោះឡើយ។ គេត្រូវចងចាំថា បើសិនជាអង្គការចាត់តាំងនយោបាយ និងយោធារបស់ខ្មែរក្រហម​មិន​ត្រូវ​បាន​រំលាយតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រឌីហ្វីត (DIFID) និងនយោបាយ​ឈ្នះឈ្នះនោះទេ កម្ពុជា​ក៏​នឹង​មិន​អាចស្គាល់នូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ និងអាចចូល​រួមនៅក្នុង​សមាហរណ​កម្ម​តំបន់ ដើម្បីឆ្ពោះទៅសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍសង្គមនិង​សេដ្ឋ​កិច្ច​ដូចបច្ចុប្បន្ននោះដែរ។

          ក្រឡេកមកពិនិត្យមើល ការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរ ពិសេសរវាងអ្នក​នយោបាយប្រឆាំងនិងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ទៅលើការអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​វិញ យើងឃើញថា ស្មារតីនិងខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ត្រូវ​បាន​ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដូចជា អំពីបូរណ​ភាព​ទឹក​ដី និង​អធិបតេយ្យនៃ​ប្រទេសកម្ពុជា (រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ត្រង់ជំពូកទី១ អំពីអធិបតេយ្យ មាន៦មាត្រា) សិទ្ធិមនុស្ស (រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ជំពូកទី៣ អំពី សិទ្ធិ និងករណីយកិច្ច របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ មាន ២០មាត្រា) និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ជំពូកទី៤ អំពី​របប​នយោបាយ មាន៥មាត្រា)។ ការដាក់បញ្ចូលនូវស្មារតីនិងខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃកិច្ច​ព្រម​ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានេះ ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយសភាធម្មនុញ្ញ ក្នុងគោលបំណងធានាឱ្យបាននូវការអនុវត្តស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃ​កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់ជាសមាជិកនៃសភាធម្មនុញ្ញនិងជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលសៀមរាប នីតិកាលទី១ ហាក់​ដូចជាធ្វើពុំដឹងពុំឭទៅវិញ? ឬនេះគឺជាចេតនា ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយប្រឆាំង​របស់​ខ្លួន?

          ខណៈដែលគោលបំណងចម្បងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោ​បាយនៅកម្ពុជា ធានាឱ្យបាននូវអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ បូរណភាព និងភាពមិន​អាច​រំលោភ​​បាន​នៃ​ដែន​ដី អព្យាក្រឹត្យភាព ឯកភាពជាតិកម្ពុជា និងការស្ដារប្រទេសកម្ពុជា​ឡើង​វិញ តើមានចំណុចណាមួយនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលត្រូវបានអនុម័តជាបន្តបន្ទាប់នាពេលកន្លងមក ដែលមាន​ខ្លឹម​សារ​ប្រាសចាក ឬផ្ទុយពីស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស?

          តើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានអើពើនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យ ឯករាជ និងបូរណ​ភាព​ទឹក​ដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅត្រង់តំបន់ ឬចំណុចណាមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា? គេគួរតែ​លើក​យកមកបង្ហាញឱ្យបានជាក់លាក់ថា នៅត្រង់ភូមិសាស្ត្រខេត្ត តំបន់ ឬចំណុច​ណា​មួយ​នៃ​ព្រំដែន​​ប្រទេស​កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល​ពុំបានចាត់​តាំង​ឬ​ប្រគល់​​ភារ​កិច្ចទៅឱ្យ​កងទ័ព ឬវរនគរបាលការពារព្រំដែន​ទៅបំពេញបេសកកម្ម​យាម​ល្បាត​​និងការ​ពារ​​ដែន​អធិប​តេយ្យជាតិរបស់ខ្លួន។ ចំពោះការបើកចំហរសិទ្ធិសេរីភាព និង​ការ​បញ្ចេញមតិ តើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិជាក់ស្ដែង​នៅ​កម្ពុជា នៅត្រង់​ចំណុចណាដែលមានកម្រិតទាបជាងប្រទេសក្នុងតំបន់ ឬប្រទេសជិត​ខាង​កម្ពុជា?

          ចំណែកឯទិដ្ឋភាពនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដែលត្រូវបានគេចោទ​ប្រកាន់ថា បានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់នោះ គេគួរតែពិនិត្យនិងលើកយកមកធ្វើជាគម្រូជាក់ស្ដែង​ផង​ដែរថា តើនៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជា​ធិប​តេយ្យណាខ្លះ​លើពិភពលោក ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ​អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស អាចរួច​ផុតពីទោស​ទណ្ឌដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់នៃប្រទេសនោះ ដោយ​​សារតែពួកគេគឺជាអ្នកនយោបាយ? តើអ្នកនយោបាយដែលជាពលរដ្ឋ​នៅក្នុង​ប្រទេស​មួយ គួរតែគោរពនិងអនុវត្តស្របទៅតាម​ច្បាស់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសដែរ​ឬ​យ៉ាង​ណា? ជាការពិតណាស់ អ្នកនយោបាយគឺជាអ្នកមានឥទ្ធិពល និងចូលរួមចំណែក​នៅក្នុងការតាក់តែងនិងអនុម័តច្បាប់ នៅពេលដែលខ្លួនចូលបំពេញការងារនៅក្នុងស្ថាប័ន​នីតិប្បញ្ញត្តិ ឬនៅក្នុងមុខតំណែងដែលមានសិទ្ធិរៀបចំសេចក្ដីព្រាងច្បាប់។ ដូច្នេះហើយ អ្នក​នយោបាយក៏គួរតែជាអ្នកគោរពនិងអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បីបង្ហាញពីសុចរិតភាព​របស់ខ្លួនក្នុងនាមជាអ្នកចូលរួមរៀបចំនិងកសាងសង្គម​ជាតិ។

          ជារួម គោលបំណងរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលបានចោទប្រកាន់​ថា ​រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​​មិន​បាន​អនុវត្តទៅតាមកិច្ច​ព្រម​ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងទាមទារ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជាហត្ថលេខីទាំង​អស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដាក់សម្ពាធឬអន្តរាគមន៍មកលើ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ឱ្យអនុវត្តតាមអ្វីដែលជាការចង់បានរបស់ខ្លួននោះ គឺគ្រាន់តែដើម្បី​បម្រើ​ផល​​ប្រយោជន៍​នយោបាយរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួន ដែលចង់នៅបន្តមានឥទ្ធិពលនៅ​ក្នុង​ឆាក​នយោបាយប្រទេសកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពួកគេគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅតែពីការចោទប្រកាន់​រាជរដ្ឋាភិបាល និងអំពាវនាវឱ្យបស្ចិមប្រទេសដាក់សម្ពាធ និងប្រើឥទ្ធិពលដែលប្រទេសទាំង​នោះមាន​ ដើម្បីជំរុញរាជរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តទៅតាមការចង់បានរបស់ពួកគេនោះទេ។ នៅក្នុង​ករណីខ្លះ ពួកគេថែមទាំងហ៊ានអំពាវនាវឱ្យបរទេសដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬហ៊ុមព័ទ្ធប្រទេសជាតិ​របស់ខ្លួនថែមទៀតផង។ ជាការពិតណាស់ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួន​នៅ​បរទេស ពិតជានឹងមិនចាត់​ទុក​ថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបើក​ទូលាយ​ចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយនោះទេ ប្រសិនបើខ្លួន​និង​បក្ខ​ពួក​មិន​ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលមកធ្វើនយោបាយឡើងវិញ តាមរយៈការស្នើសុំ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ឱ្យ​លើកលែងទោសពីសំណាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានោះទេ។ នៅចំពោះមុខនាពេលនេះ ក្រុម​អ្នកនយោបាយប្រឆាំងគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងទៀតដើម្បីចោទប្រកាន់ ដាក់បន្ទុក និង​បង្កើត​សម្ពាធ​មកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ ព្រោះការកាត់បន្ថយជំនួយនិងការ​បន្ទាប​កម្រិតកិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការរបស់ប្រទេសមួយចំនួន ក៏ដូចជាការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ​ EBA នាពេលកន្លងមក ក៏នៅតែពុំមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីជះឥទ្ធិពលលើការធ្វើ​សេចក្ដី​សម្រេច​​ចិត្តរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជាទៅលើបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុង និងជំហរការបរទេស​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះដែរ៕

(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

អត្ថបទទាក់ទង

What should Cambodia take away from the changes in Korea? by Seun Sam

Under the cooperation between the Royal Academy of Cambodia and the National Research Council for Economics, Humanities and Social Sciences of the Republic of Korea, has brought me to the Republic of...

2023-03-27 13:54:31   ថ្ងៃចន្ទ, 27 មីនា 2023 ម៉ោង 08:54 PM
«សប្តាហ៍នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ឆ្នាំ២០២៣»

តបតាមការអញ្ជើញរបស់សាកលវិទ្យាល័យមីងជូ ខេត្តយូណាន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូ ចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី៦ នៃសប្តាហ៍សហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង និងវេទិកាល...

2023-03-23 11:20:54   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 23 មីនា 2023 ម៉ោង 06:20 PM
«កិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្មីរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានិងសាកលវិទ្យាល័យមីងជូ (Minzu) ខេត្តយូណាន នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន»

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការមកកាន់ទីក្រុងគន់មីង ខេត្តយូណាន នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួ...

2023-03-23 10:07:14   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 23 មីនា 2023 ម៉ោង 05:07 PM
ការរៀបចំនិងប្រព្រឹត្តទៅនៃតួនាទី និងអំណាចរដ្ឋបាលឃុំ សង្កាត់ ដោយ៖ បណ្ឌិត ហ៊ឹម ញាណារិទ្ធ មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលតាមបែប វិមជ្ឈការ គឺជាប្រព័ន្ធនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល ដែលរដ្ឋបាលកណ្តាលផ្ទេរអំណាចទៅឱ្យរដ្ឋបាល មូលដ្ឋាន ដែលមានរដ្ឋបាលឃុំ សង្កាត់។ ការផ្ទេរអំណាចបែបនេះ ក្នុងគោលបំណងឱ្យរដ្ឋបាលមូលដ...

2023-03-14 09:11:44   ថ្ងៃអង្គារ, 14 មីនា 2023 ម៉ោង 04:11 PM
ការអនុវត្តកិច្ចសន្យាពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ដោយ៖ បណ្ឌិត មិន ប្រុសបញ្ញារិទ្ធិ - នាយកដ្ឋាននីតិសាស្រ្តនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម

ច្បាប់កិច្ចសន្យា ត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្ត នៅគ្រប់ក្របខណ្ឌអភិវឌ្ឍន៍សហគ្រាសធុនតូច និង មធ្យមក្រុមហ៊ុនរូបវន្តបុគ្គល និង ក្រុមហ៊ុននីតិបុគ្គលជាតិ និង អន្តរជាតិ។ ដើម្បីដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅបានល្អ កាត់បន្ថយនូវជម្...

2023-03-14 08:58:00   ថ្ងៃអង្គារ, 14 មីនា 2023 ម៉ោង 03:58 PM
ជំនឿបែបជីវចលនិយមក្នុងសង្គមខ្មែរ ដោយ៖ បណ្ឌិត ហែម ឡាច មន្ត្រីនាយកដ្ឋាននីតិសាស្ត្រ វិទ្យាស្ថានមនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

មនុស្សក្នុងលោកយើងនេះតែងតែមានជំនឿលើអ្វីៗជាច្រើន តាមការយល់ឃើញរបស់ពួកគេ។ ជនជាតិខ្លះមានជំនឿលើកធម្មជាតិដូចជា បឹងបួ ទន្លេ ព្រៃភ្នំ ដើមឈើធំៗ ឬអព្ហូតហេតុផ្សេងៗ ដែលជារឿង អច្ឆរិយៈ។ ពួកគេនាំគ្នាគោរពបន់ស្រន់ដោយជ...

2023-03-14 08:44:07   ថ្ងៃអង្គារ, 14 មីនា 2023 ម៉ោង 03:44 PM

សេចក្តីប្រកាស