ព័ត៌មាន

ហេតុអ្វីបានជាអ្នកនយោបាយនៅតែបន្តខ្វែងគំនិតគ្នាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស?

2024-10-23 08:53:11 ថ្ងៃពុធ, 23 តុលា 2024 ម៉ោង 03:53 PM
អ្នកមើល 314
post_detail1

ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ៣៣ឆ្នាំក្រោយពីការចុះហត្ថលេខាទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អ្នក​នយោបាយខ្មែរនៅតែបន្តខ្វែងគំនិតគ្នា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុង​ប៉ារីស។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅជិតថ្ងៃគម្រប់ខួបនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អ្នក​នយោបាយប្រឆាំង និងក្រុមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល តែងលើកឡើងនិងបន្តចោទប្រកាន់ថា រាជ​​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាថា នៅពុំ​ទាន់អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឱ្យបានពេញ​លេញ​​​ទេ ដោយពួកគេបានអះអាងថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ អធិបតេយ្យ និង​​ការ​គោរពបូរណភាពទឹកដីពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាងរបស់កម្ពុជា នៅពុំ​ទាន់ត្រូវបាន​រាជ​​រដ្ឋាភិបាល​​កម្ពុជាធានាឱ្យបានល្អប្រសើរនៅឡើយនោះទេ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅពេល​ខ្លះ ពួកគេថែមទាំងបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដាក់សម្ពាធ និង​ជំរុញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលគោរពឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលចុះហត្ថលេខា​ដោយ​ប្រទេសទាំង១៨នេះថែមទៀតផង។

          សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា តែងតែបានអះអាងថា ស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាពទីក្រុង​ប៉ារីស ត្រូវបានសភាធម្មនុញ្ញដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោត​នីតិ​កាល​ទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣ ដាក់បញ្ចូលក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារួច​រាល់​ទៅ​ហើយ។ ជាមួយគ្នានេះ ជានិច្ចកាល រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានគូសបញ្ជាក់ និង​ការ​ពារ​​ជំហរ​ថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានគោរព​និងអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវរដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​ដែល​​ជាច្បាប់​កំពូល​របស់​ប្រទេសកម្ពុជា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏បានចោទប្រកាន់ទៅកាន់​អ្នកនយោបាយអតីតនិងក្រុមអ្នករិះគន់វិញដែរថា ការលើកឡើងរិះគន់ប្រឆាំងនឹងរាជ​រដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការលើកឡើងដែលមាន​របៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹត និងមានបំណងបំផ្លាញសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាថែមទៀតផង។

          គួររំឭកផងដែរថា នៅក្នុងកញ្ចប់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មានឯក​សារ​​សំខាន់ៗចំនួន៤គឺ “កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពី ដំណោះស្រាយរួមមួយនៃជំលោះកម្ពុជា”, “កិច្ច​ព្រម​​ព្រៀង​ទាក់ទងនឹងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភ​បាន​នៃ​ដែន​ដី អព្យាក្រឹត្យភាព ឯកភាពជាតិកម្ពុជា”, “សេចក្ដីថ្លែងការណ៍​ ស្ដីពីការស្ដារ និង ការ​កសាង​ប្រទេស​កម្ពុជាឡើងវិញ” និង “កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនៃសន្និសីទប៉ារីស”។ ខ្លឹម​សារ​​ដែល​មានចែងនៅក្នុងឯកសារទាំង៤នេះហើយ ដែលបានតម្រូវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខី​នា​ពេលនោះ ត្រូវ​ចូល​រួម​ធានាឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការបង្រួបបង្រួមនិង​ឯកភាព​ជាតិ ធានា​អធិប​តេយ្យ និង​​​ការ​គោរពបូរណភាពទឹកដី​ពីសំណាក់​ប្រទេសជិត​ខាង​របស់​កម្ពុជា ព្រមទាំង​ជំរុញ​​ឱ្យ​មាន​ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានាពេលនោះ តាម​រយៈការបោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​១៩៩៣ជាដើម។

          នៅក្នុងកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង ស្ដីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមមួយនៃជំលោះកម្ពុជា ភាគ​ទី​១ ដំណាក់​កាល​រៀបចំអន្តរកាល ផ្នែកទី២ អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃ អ.ស.ប. នៅកម្ពុជា មាត្រា​ទី២ បាន​ចែង​អំពីការស្នើការ​បង្កើត អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃ អ.ស.ប. មួយនៅ​កម្ពុជា ហៅកាត់​ថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដែល​មានទាំងផ្នែកយោធា និងផ្នែកស៊ីវិល ដោយ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​ផ្ទាល់របស់​អគ្គលេខា​ធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) និងស្នើដល់ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​​នៃ អ.ស.ប. ឱ្យប្រគល់ដល់​អ៊ុនតាក់ (UNTAC) នូវ​តួនាទី​ភារកិច្ច​ដូចមាន​ចែងក្នុង​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាង​រាស្ត្រនីតិ​កាល​ទី១​ ត្រូវបាន​រៀបចំនៅ​ថ្ងៃទី២៣-២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយមានការចូលរួមពី​គណបក្សនយោ​បាយចំនួន​២០​គណបក្ស ហើយជាលទ្ធផល គណបក្សចំនួន៤ បានទទួល​អសនៈ ក្នុងនោះ​គណបក្ស​ដែល​ទទួលបានអសនៈនាំមុខគេគឺ គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង​គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា។ ក្រោយបញ្ចប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ​១៩៩៣ អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដែលជាអាជ្ញាធរបណ្ដោះ​អាសន្ន​នៃ អ.ស.ប. នៅកម្ពុជា បាន​ចាកចេញជាមួយនឹង​ជោគ​ជ័យ​ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ នៅក្នុងការដោះ​ស្រាយជម្លោះ និង​សម្រេចបាន​ចប់​​សព្វគ្រប់នូវ​រៀបចំការ​បោះឆ្នោតមួយនៅកម្ពុជាដែលជាសមាជិកអង្គការនេះ។

          នៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាមូលដ្ឋានសំខាន់​មួយ​ក្នុង​ដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាព ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការចាប់ផ្ដើមអនុវត្តនូវ​លទ្ធិ​ប្រជាធិប​​តេយ្យ និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយខ្លឹមសារ​នៃកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា​ឆ្នាំ​១៩៩៣យ៉ាងពិតប្រាកដ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ក្រោយការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុងប៉ារីស និងការរៀបចំការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាក៏នៅតែពុំទាន់ទទួល​បាន​សុខ​សន្តិភាពពេញលេញ​នៅ​ឡើយទេ ដោយសារតែក្រុមកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរ​ក្រហម) ដែលជាភាគី១ក្នុង​ចំណោម​ភាគីខ្មែរ​ទាំង៤​ដែលបាន​ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រម​ព្រៀង​នេះដែរ ពុំបានឈរ​ឈ្មោះនៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នោះឡើយ ព្រោះពួកគេគ្មានសង្ឃឹមនឹង​ទទួល​បានការបោះឆ្នោតគាំទ្រ​ពី​ប្រជា​ពល​រដ្ឋឡើយ ហើយ​កងកម្លាំង​ខ្មែរក្រហមក៏បានងាកទៅបន្ត​ការតស៊ូប្រដាប់​អាវុធ​នៅ​តាម​តំបន់ព្រំដែន​ជាប់​ប្រទេសថៃ​វិញ។ សង្គ្រាមទ័ពព្រៃនៅតែបន្ត ដោយខ្មែរក្រហម​បាន​ឆ្មក់វាយ​ប្រហារលើមូល​ដ្ឋានយោធានៃកងកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាល។ រាជរដ្ឋាភិបាលនាពេលនោះ ​ត្រូវ​ចាប់​​ផ្ដើម​កសាង​សង្គមផង និង​ត្រូវ​ការពារការវាយប្រហារពីក្រុមខ្មែរក្រហមផង។

          ក្រោយ​មក​តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ​ឈ្នះ​របស់​សម្ដេច ហ៊ុន សែន នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ទើប​ប្រទេសកម្ពុជា​អាចស្វែងរកសន្តិភាព​ពេញ​លេញ និងបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងប្រទេស​តាម​របៀប​ស្បែកខ្លា​បាន ដោយសម្ដេច ហ៊ុន សែន នាពេលនោះ បានបញ្ចប់នូវអង្គការចាត់​តាំង​នយោបាយនិងយោធា​របស់ខ្មែរក្រហម ហើយធ្វើ​សមាហរណកម្មអ្នកទាំងនោះចូលមក​ក្នុង​សង្គម​ជាតិ​តែមួយ និងបន្តជីវភាពរស់​នៅប្រកបដោយ​សុខដុម​នីយ​កម្មជាមួយនឹងប្រជាពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ផ្សេងទៀត។ នេះមានន័យថា ថ្វីដ្បិតតែកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជា​មូល​ដ្ឋានដែលនាំមកនូវដំណើរឆ្ពោះ​ទៅ​រកសន្តិភាពក្ដី ក៏ប៉ុន្តែ​ការអនុវត្តត្រឹម​តែកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ ពុំអាចឈានទៅសម្រេចបានសន្តិភាពពេញលេញ​សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជានោះឡើយ។ គេត្រូវចងចាំថា បើសិនជាអង្គការចាត់តាំងនយោបាយ និងយោធារបស់ខ្មែរក្រហម​មិន​ត្រូវ​បាន​រំលាយតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រឌីហ្វីត (DIFID) និងនយោបាយ​ឈ្នះឈ្នះនោះទេ កម្ពុជា​ក៏​នឹង​មិន​អាចស្គាល់នូវសុខសន្តិភាពពេញលេញ និងអាចចូល​រួមនៅក្នុង​សមាហរណ​កម្ម​តំបន់ ដើម្បីឆ្ពោះទៅសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍសង្គមនិង​សេដ្ឋ​កិច្ច​ដូចបច្ចុប្បន្ននោះដែរ។

          ក្រឡេកមកពិនិត្យមើល ការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរ ពិសេសរវាងអ្នក​នយោបាយប្រឆាំងនិងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ទៅលើការអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​វិញ យើងឃើញថា ស្មារតីនិងខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ត្រូវ​បាន​ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដូចជា អំពីបូរណ​ភាព​ទឹក​ដី និង​អធិបតេយ្យនៃ​ប្រទេសកម្ពុជា (រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ត្រង់ជំពូកទី១ អំពីអធិបតេយ្យ មាន៦មាត្រា) សិទ្ធិមនុស្ស (រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ជំពូកទី៣ អំពី សិទ្ធិ និងករណីយកិច្ច របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ មាន ២០មាត្រា) និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ជំពូកទី៤ អំពី​របប​នយោបាយ មាន៥មាត្រា)។ ការដាក់បញ្ចូលនូវស្មារតីនិងខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃកិច្ច​ព្រម​ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានេះ ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយសភាធម្មនុញ្ញ ក្នុងគោលបំណងធានាឱ្យបាននូវការអនុវត្តស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃ​កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់ជាសមាជិកនៃសភាធម្មនុញ្ញនិងជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលសៀមរាប នីតិកាលទី១ ហាក់​ដូចជាធ្វើពុំដឹងពុំឭទៅវិញ? ឬនេះគឺជាចេតនា ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយប្រឆាំង​របស់​ខ្លួន?

          ខណៈដែលគោលបំណងចម្បងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោ​បាយនៅកម្ពុជា ធានាឱ្យបាននូវអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ បូរណភាព និងភាពមិន​អាច​រំលោភ​​បាន​នៃ​ដែន​ដី អព្យាក្រឹត្យភាព ឯកភាពជាតិកម្ពុជា និងការស្ដារប្រទេសកម្ពុជា​ឡើង​វិញ តើមានចំណុចណាមួយនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលត្រូវបានអនុម័តជាបន្តបន្ទាប់នាពេលកន្លងមក ដែលមាន​ខ្លឹម​សារ​ប្រាសចាក ឬផ្ទុយពីស្មារតីនិងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស?

          តើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានអើពើនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យ ឯករាជ និងបូរណ​ភាព​ទឹក​ដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅត្រង់តំបន់ ឬចំណុចណាមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា? គេគួរតែ​លើក​យកមកបង្ហាញឱ្យបានជាក់លាក់ថា នៅត្រង់ភូមិសាស្ត្រខេត្ត តំបន់ ឬចំណុច​ណា​មួយ​នៃ​ព្រំដែន​​ប្រទេស​កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល​ពុំបានចាត់​តាំង​ឬ​ប្រគល់​​ភារ​កិច្ចទៅឱ្យ​កងទ័ព ឬវរនគរបាលការពារព្រំដែន​ទៅបំពេញបេសកកម្ម​យាម​ល្បាត​​និងការ​ពារ​​ដែន​អធិប​តេយ្យជាតិរបស់ខ្លួន។ ចំពោះការបើកចំហរសិទ្ធិសេរីភាព និង​ការ​បញ្ចេញមតិ តើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិជាក់ស្ដែង​នៅ​កម្ពុជា នៅត្រង់​ចំណុចណាដែលមានកម្រិតទាបជាងប្រទេសក្នុងតំបន់ ឬប្រទេសជិត​ខាង​កម្ពុជា?

          ចំណែកឯទិដ្ឋភាពនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដែលត្រូវបានគេចោទ​ប្រកាន់ថា បានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់នោះ គេគួរតែពិនិត្យនិងលើកយកមកធ្វើជាគម្រូជាក់ស្ដែង​ផង​ដែរថា តើនៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជា​ធិប​តេយ្យណាខ្លះ​លើពិភពលោក ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ​អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស អាចរួច​ផុតពីទោស​ទណ្ឌដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់នៃប្រទេសនោះ ដោយ​​សារតែពួកគេគឺជាអ្នកនយោបាយ? តើអ្នកនយោបាយដែលជាពលរដ្ឋ​នៅក្នុង​ប្រទេស​មួយ គួរតែគោរពនិងអនុវត្តស្របទៅតាម​ច្បាស់ដែលមានជាធរមាននៅក្នុងប្រទេសដែរ​ឬ​យ៉ាង​ណា? ជាការពិតណាស់ អ្នកនយោបាយគឺជាអ្នកមានឥទ្ធិពល និងចូលរួមចំណែក​នៅក្នុងការតាក់តែងនិងអនុម័តច្បាប់ នៅពេលដែលខ្លួនចូលបំពេញការងារនៅក្នុងស្ថាប័ន​នីតិប្បញ្ញត្តិ ឬនៅក្នុងមុខតំណែងដែលមានសិទ្ធិរៀបចំសេចក្ដីព្រាងច្បាប់។ ដូច្នេះហើយ អ្នក​នយោបាយក៏គួរតែជាអ្នកគោរពនិងអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បីបង្ហាញពីសុចរិតភាព​របស់ខ្លួនក្នុងនាមជាអ្នកចូលរួមរៀបចំនិងកសាងសង្គម​ជាតិ។

          ជារួម គោលបំណងរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលបានចោទប្រកាន់​ថា ​រាជ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​​មិន​បាន​អនុវត្តទៅតាមកិច្ច​ព្រម​ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងទាមទារ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជាហត្ថលេខីទាំង​អស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដាក់សម្ពាធឬអន្តរាគមន៍មកលើ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ឱ្យអនុវត្តតាមអ្វីដែលជាការចង់បានរបស់ខ្លួននោះ គឺគ្រាន់តែដើម្បី​បម្រើ​ផល​​ប្រយោជន៍​នយោបាយរបស់ខ្លួននិងក្រុមខ្លួន ដែលចង់នៅបន្តមានឥទ្ធិពលនៅ​ក្នុង​ឆាក​នយោបាយប្រទេសកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពួកគេគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅតែពីការចោទប្រកាន់​រាជរដ្ឋាភិបាល និងអំពាវនាវឱ្យបស្ចិមប្រទេសដាក់សម្ពាធ និងប្រើឥទ្ធិពលដែលប្រទេសទាំង​នោះមាន​ ដើម្បីជំរុញរាជរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តទៅតាមការចង់បានរបស់ពួកគេនោះទេ។ នៅក្នុង​ករណីខ្លះ ពួកគេថែមទាំងហ៊ានអំពាវនាវឱ្យបរទេសដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬហ៊ុមព័ទ្ធប្រទេសជាតិ​របស់ខ្លួនថែមទៀតផង។ ជាការពិតណាស់ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួន​នៅ​បរទេស ពិតជានឹងមិនចាត់​ទុក​ថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបើក​ទូលាយ​ចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយនោះទេ ប្រសិនបើខ្លួន​និង​បក្ខ​ពួក​មិន​ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលមកធ្វើនយោបាយឡើងវិញ តាមរយៈការស្នើសុំ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ឱ្យ​លើកលែងទោសពីសំណាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានោះទេ។ នៅចំពោះមុខនាពេលនេះ ក្រុម​អ្នកនយោបាយប្រឆាំងគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងទៀតដើម្បីចោទប្រកាន់ ដាក់បន្ទុក និង​បង្កើត​សម្ពាធ​មកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ ព្រោះការកាត់បន្ថយជំនួយនិងការ​បន្ទាប​កម្រិតកិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការរបស់ប្រទេសមួយចំនួន ក៏ដូចជាការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ​ EBA នាពេលកន្លងមក ក៏នៅតែពុំមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីជះឥទ្ធិពលលើការធ្វើ​សេចក្ដី​សម្រេច​​ចិត្តរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជាទៅលើបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុង និងជំហរការបរទេស​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះដែរ៕

(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)

អត្ថបទទាក់ទង

«ចំណងដៃឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំ២០១៩ ពីវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ៖ សទ្ទានុក្រមពាក្យថ្មី»

កាលពីពេលថ្មីៗនេះ វិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ បានបញ្ចប់ការរៀបចំការសិក្សាពី«សទ្ទានុក្រមពាក្យថ្មី» ដែលបង្ហាញពីពាក្យពាក់ព័ន្ធនឹងរុក្ខជាតិ និងពាក្យវប្បធម៌មួយចំនួនដែលមិនទាន់បានបញ្ចូលក្នុង «វចនានុក្រមខ្មែរ» របស់ពុទ្...

2019-01-04 07:59:44   ថ្ងៃសុក្រ, 04 មករា 2019 ម៉ោង 02:59 PM
«មូលហេតុនៃការសិក្សាវិស័យការទូត»​​​​​​​​​​​ ដោយ៖ លោក ស៊ឺន សម

យោងទៅតាមឯកសារស្តីពី អ្នកការទូត និងច្បាប់អន្តរជាតិ បានកំណត់និយមន័យនៃ «ការទូត»ថា គឺជាទំនាក់ទំនងផ្លូវការរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋក្នុងគោលបំណងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការងារជាមួយគ្នា ដូចជាការស្វែងរកសន្តិភាព ពាណិជ្ជកម្ម សង្គ...

2019-01-04 07:02:28   ថ្ងៃសុក្រ, 04 មករា 2019 ម៉ោង 02:02 PM
«ជំនួបជាមួយអង្គការសកម្មភាពព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីការអភិវឌ្ឍសង្គម»

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ទទួលជួបជាមួយលោក ថន វណ្ដុង នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសកម្មភាពព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីការអភិវឌ្ឍសង្គម ដើម្បីពិភាក្សាការងារ និងពិនិត្យមើលលទ្ធភាពនៃការអនុវ...

2019-01-03 15:51:19   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 03 មករា 2019 ម៉ោង 10:51 PM
«ព្រះរាជបូជនីយកិច្ចរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២»

សម្រាប់ឆ្នាំថ្មីនេះ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហសុ្បតិ៍ ទី៣ ខែមករា នេះ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវដែលមានសមាជិកចំនួន៤រូប ដែលដឹកនាំដោយ​លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបើកកិច្ចប្រជុំមួយដើម្បីសិក្សា...

2019-01-03 08:31:30   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 03 មករា 2019 ម៉ោង 03:31 PM
«ច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិតនៅវៀតណាមបានចូលជាធរមាននៅដើមឆ្នាំ ២០១៩នេះ» ដោយ លោក ស៊ឺន សម

វៀតណាម ដែលជាប្រទេសមួយនៅជិតខាងកម្ពុជា ហើយដែលជាប្រទេសមួយមានទំនាក់ទំនល្អជាមួយកម្ពុជាផងដែរនោះ  បានបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត ដោយច្បាប់នោះបានចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី១​ ខែមករា ​ឆ្នាំ២០១៩នេះ។ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែក...

2019-01-03 05:22:21   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 03 មករា 2019 ម៉ោង 12:22 PM
ប្រភេទកុលាលភាជន៍ផុយនៅស្ថានីយជើងឯក ដោយ៖ កញ្ញា តាកេត ស័កដា

ការសិក្សា​ស្រាជ្រាវពី​កុលាល​ភាជន៍​ខ្មែរជា​ផ្នែក​មួយដ៏​សំខាន់​ក្នុងវិស័យបុរាណវត្ថុវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះ​តាម​រយៈ​កុលាលភាជន៍ទាំងនោះ អ្នកស្រាវជ្រាវអាចកំណត់​បាន​ពីភាព​ប៉ិន​ប្រសប់​របស់​ជនជាតិខ្មែរ...

2019-01-03 04:19:31   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 03 មករា 2019 ម៉ោង 11:19 AM

សេចក្តីប្រកាស