ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

          ក្រោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ធនប័ត្រអនុ​ស្សាវរីយ៍ (ក្រដាសប្រាក់) ប្រភេទថ្មី ប្រភេទ ២០០ ០០០រៀល កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីអបអរសាទរខួប២០ឆ្នាំនៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្ដេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី (២៩ តុលា ២០០៤ -២៩ តុលា ២០២៤) ការសាទរ ចម្ងល់ និងប្រតិ​កម្ម​ផ្សេងៗ បានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ មតិខ្លះបាន​សាទរ​ចំពោះការចេញផ្សាយ​ធនប័ត្រ​អនុស្សាវរីយ៍នេះ ដោយអះអាងថា ជាការចូលរួម​ចំណែក​ជំរុញលើកកម្ពស់ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រាក់រៀលរបស់កម្ពុជា និង/ឬជាការចំណេញ​មួយ​នៅ​ពេលដែលមានការបោះពុម្ព​ក្រដាស​ប្រាក់​ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ អាស្រ័យដោយថ្លៃដើម​ផលិតឬជាការឆ្លើយតបទៅនឹង​តម្រូវ​ការ​ប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនៅលើ​ទីផ្សារ​ជាដើម។ មតិខ្លះ​ទៀតបានលើកឡើងជាចម្ងល់​ថា ការ​បោះ​ពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលមាន​តម្លៃខ្ពស់បែបនេះ តើ​បណ្ដាលមកពី​រដ្ឋ​ប្រឈម​នឹង​កង្វះ​ថវិកាសម្រាប់ការចំណាយឬយ៉ាងណា? និងថាតើការ​បោះពុម្ព​ក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះ អាច​នាំទៅដល់អតិផរណាដែរឬទេ? លើសពីនេះ មាន​ទស្សនៈ​មួយជ្រុង​ផ្សេង​ទៀតពីអ្នក​នយោបាយប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់និងដាក់បន្ទុក​លើរាជ​រដ្ឋាភិបាល​​កម្ពុជាថា ការបោះពុម្ព​ប្រាក់បន្ថែមនេះ ដោយសារ​តែរាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បរា​ជ័យនៅក្នុងការជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ ដែលនាំឱ្យមានការបោះពុម្ព​លុយ​ដើម្បីបង្គ្រប់​ការ​ចំណាយផ្សេងៗ។

          ក្រោយការចេញផ្សាយធនប័ត្រថ្មីនេះ ធនាគារជាតិបានចេញបកស្រាយ​អំពី​ហេតុ​ផលនៃការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី និងបានពន្យល់ថា ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះ​នឹង​ពុំ​ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃប្រាក់រៀល ឬមិនមែនមានន័យថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្វះលុយ​ក្នុង​ការចំណាយនោះឡើយ ដោយអះអាងថានេះ​គឺ​ជា​ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីដើម្បី​ជំនួស​​ក្រដាស​ប្រាក់ចាស់ ទក់ ឬរហែក ដែល​ធនាគារជាតិ​បានប្រមូលពីក្នុង​ទី​ផ្សារ​ យក​ទៅ​កម្ទេចចោល។

          ពិតប្រាកដណាស់ បទពិសោធន៍នៃការបោះពុម្ព​រូបិយបណ្ណបន្ថែមដើម្បីបំពេញ​តម្រូវ​ការសាច់ប្រាក់របស់រដ្ឋក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ពិតជាអាចនឹងបង្កទៅ​ជាអតិផរ​ណា នៅក្នុងករណីដែលរដ្ឋាភិបាល​ពុំបានថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ឬសម្រេចចិត្ត​បោះពុម្ព​រូបិយបណ្ណលើសពីតម្រូវការ​នៅក្នុងទីផ្សារ និងមិនឆ្លើយតបទៅនឹងទំហំសេដ្ឋកិច្ច​នៃ​ប្រទេស​របស់​ខ្លួន ដូចដែលបណ្ដា​ប្រទេសនានានៅក្នុងពិភពលោកបានជួបប្រទះកន្លងមក។ ទោះជា​យ៉ាងនេះក្ដី រហូតមក​ដល់​ពេលនេះ មានរយៈពេលជិត១សប្ដាហ៍មកហើយ ដែល​ក្រដាស​ប្រាក់ថ្មី​ត្រូវបានប្រកាស​ដាក់​ឱ្យ​ចរាចរណ៍នៅក្នុងទីផ្សារ ហើយគេក៏ពុំទាន់​ឃើញ​មាន​ការធ្លាក់​ចុះនៃ​អត្រាប្ដូរ​ប្រាក់រៀល ធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសរូបិយបណ្ណ​ដុល្លារ​នៅឡើយដែរ ដែលត្រង់ចំណុចនេះ អាចជាការឆ្លុះបញ្ចាំងថា ការលើកឡើងរបស់​ធនាគារជាតិទំនងជាការណ៍ពិត​និងសមហេតុ​ផល ឬស្ថានការណ៍ប្រព្រឹត្តទៅដូចការ​ព្យាករណ៍​របស់​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ពិតប្រាកដ​មែន។ មួយចំណែកទៀត ប្រការនេះក៏​អាច​បង្ហាញ​ឱ្យឃើញពី​ភាពជឿ​ជាក់​របស់​សាធារណ​ជនទៅលើតម្លៃប្រាក់រៀលខ្មែរ និង​បង្ហាញពី​ភាពជឿជាក់​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ទៅលើ​សមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅ​ក្នុង​ការ​រក្សាស្ថិរភាព​សេដ្ឋ​កិច្ចរបស់ប្រទេស​ជាតិ​ផង​ដែរ ព្រោះជំនឿទុកចិត្តរបស់សាធារណ​ជនទៅ​លើរូបិយ​បណ្ណជាតិ ពិតជាមាន​ឥទ្ធិពល​យ៉ាង​ខ្លាំង​លើស្ថិរភាពថ្លៃនៃ​រូបិយបណ្ណ​ប្រទេស​ជាតិ​នី​មួយៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា គេពុំអាច​វាយតម្លៃឆាប់រហ័សពេកថា ក្រោយការបោះពុម្ព​រូបិយបណ្ណប្រភេទថ្មីនេះ នឹងមិនមានការ​ប្រែប្រួលណាមួយក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​នោះ​ទេ ព្រោះកម្ពុជាពុំមែនជាប្រទេស​​ឯកោ មិនរងឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចពីពិភពលោក​ខាងក្រៅ​នោះឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កន្លងមក យើង​ដឹងហើយថា ក្រុមអ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង​តែង​តែព្យាយាមដុត​បញ្ឆេះបញ្ហា ក៏ដូចជារុញ​ស្ថានការណ៍នានាដែលកើតមានឡើងនៅកម្ពុជា ឱ្យក្លាយទៅជារលក​នយោបាយ ដើម្បី​កេង​ចំណេញផលប្រយោជន៍ ឬដើម្បីបម្រើយុទ្ធ​សាស្ត្រ​នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់ខ្លួន តាមរយៈការ​បង្កើត​សេនារីយ៉ូផ្សេងៗដើម្បីដាក់បន្ទុក ឬ​ចោទប្រកាន់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលបំណង​ជំរុញ​ឱ្យហេតុការណ៍នីមួយៗផ្ទុះឡើងជាវិបត្តិ រួចទាក់ទាញពលរដ្ឋឱ្យចូលរួមក្នុងចរន្ត​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាលតែម្ដង។

          នៅក្នុងករណីនេះ ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ពិសេសអ្នកនយោបាយនៃអតីត​គណបក្ស​ប្រឆាំងបានបន្តបន្លឺសម្លេង និងញុះញង់ឱ្យពលរដ្ឋមានទំនោរយល់ឃើញដូច​ការ​ឃោសនារបស់ខ្លួន​ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី ដើម្បីបង្គ្រប់ខ្ទង់​ចំណាយ​របស់ខ្លួន ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបាននិងកំពុងរងគ្រោះ ដោយសារតែ​វិបត្តិសាកលដែលបណ្ដាលមកពីការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នាពេលកន្លងមក និង​វិបាក​នៃ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ក៏ដូចជាការប្រែប្រួលនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោក។ ការ​ឃោសនារបស់អ្នកនយោបាយអតីតគណបក្សប្រឆាំងនេះ ហាក់ធ្វើឡើងនៅក្នុងគោល​បំណង​ធ្វើ​វិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យពលរដ្ឋមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការ​ធ្លាក់​ចុះនៃថ្លៃប្រាក់រៀលធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសប្រាក់ដុល្លារ។ នៅពេលដែល​និន្នាការលែងជឿជាក់លើស្ថិរភាពថ្លៃប្រាក់រៀលកើនឡើងជាចរន្តធំមួយ ឬប្រសិន​បើពល​រដ្ឋ​ចាប់ផ្ដើមបាត់បង់ទំនុក​ចិត្តទៅលើប្រាក់រៀល ​តាមការញុះញង់របស់អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង ការណ៍នេះនឹងបង្កទៅជាបញ្ហាទំនិញឡើងថ្លៃ ដែលជាសញ្ញាណនៃការ​កើន​ឡើង​នៃ​អតិផរណា​ជាក់​ជាមិនខានឡើយ។

          ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នជំនាញគួរតែយកចិត្តទុក​ដាក់​តាម​ដាន និងវាយ​តម្លៃ​​ជាប់ជាប្រចាំ ធ្វើយ៉ាង​ណាដើម្បីជំរុញបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់​មហា​ជន​ទៅ​លើ​តម្លៃប្រាក់​រៀល​​នៅលើទីផ្សារ និងកាត់​បន្ថយហានិភ័យដែលប្រជាពលរដ្ឋ​អាច​លង់​ជឿ​​តាមការឃោសនា​ ដែល​មានលក្ខណៈញុះញង់របស់ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅ​ប្រទេស ស្រប​ពេល​ដែលស្ថានភាព​សេដ្ឋ​កិច្ចបុគ្គល ​និងកម្រិតប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជន​ថមថយ​គួរឱ្យ​កត់សម្គាល់ ដោយសារ​តែ​វិបត្តិ​​សាកល និងហេតុផលផ្សេងៗទៀត។ បន្ថែមពីនេះ រាជ​រដ្ឋាភិបាល​និង​ស្ថាប័ន​ជំនាញពាក់ព័ន្ធ គួរ​តែបន្តការពន្យល់​បកស្រាយ​ស៊ីជម្រៅទៅតាម​ជំនាញនិងលទ្ធ​ភាព ព្រមទាំងឆ្លើយ​តប​ឱ្យមាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ទៅ​នឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុម​នយោបាយ​ប្រឆាំង​នៅក្រៅប្រទេស ដែលតែងតែ​ឆ្កឹះ​នូវចំណុចខ្វះខាតលើកឡើងដោយ​ក្រសួង​​ស្ថាប័ន​ ឬមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជ​រដ្ឋាភិបាល យកទៅវាយប្រហារនិង​កេងចំណេញ​នយោបាយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ក៏គួរតែបង្ហាញឱ្យប្រជា​ពលរដ្ឋដែលមាន​ចំណេះ​ដឹងសេដ្ឋកិច្ច​និង​ហិរញ្ញវត្ថុពុំទាន់ទូលទូលាយនៅឡើយ អាចជ្រួតជ្រាបនិង​មើល​ឃើញ​​ជាក់ស្ដែងនូវ​សមត្ថ​ភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការថែរក្សាស្ថិរ​ភាពថ្លៃ​រូបិយបណ្ណ​ជាតិ ព្រមទាំងមូល​ដ្ឋាន​រឹងមាំដែលគាំទ្រដល់ការ​ថែរក្សាស្ថិរភាពប្រាក់រៀលខ្មែរ នៅក្នុង​ដំណាក់​កាលនៃការប្រែ​ប្រួល​ឥត​ឈប់ឈរនៃសេដ្ឋកិច្ចសាកលនាពេលបច្ចុប្បន្ន៕

(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)