ព័ត៌មាន

ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្មើនឹងមិនគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា?

2024-10-21 08:12:14 ថ្ងៃចន្ទ, 21 តុលា 2024 ម៉ោង 03:12 PM
អ្នកមើល 812
post_detail1

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

២៣ តុលា ១៩៩១ - ២៣ តុលា ២០២៤ គិតមកដល់ពេលនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មានអាយុកាល ៣៣ឆ្នាំហើយ ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានផ្ដល់នូវមូលដ្ឋានសម្រាប់កម្ពុជាអាចឈានទៅសម្រេចបាននូវជោគជ័យដ៏ធំធេង ក្នុងការកសាងសន្តិភាពពេញលេញជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្រោយប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះពើបប្រទះនឹងសង្គ្រាមស៊ីវិលប្រមាណជា៣ទសវត្សរ៍។

ក្នុងរយៈពេលជាង៣៣ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបានអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ ដោយករណីប្រទេសកម្ពុជា គឺជាភាពជោគជ័យដែលមានលក្ខណៈជាសាកលសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះកន្លងមក នៃដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំធ្លាប់បានទទួលជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់ដូចជាករណីនៅកម្ពុជានោះឡើយ។ រាប់ចាប់តាំងពីវិបត្តិនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀត និងនៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិក បេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំទាន់បានសម្រេចនូវជោគជ័យនៅក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជូនប្រជាជាតិទាំងនោះនឡើយទេ។ អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ បានសម្រេចនូវបេសកកម្មរបស់ខ្លួនយ៉ាងត្រចះត្រចង់ នៅក្នុងការនាំមកនូវការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីរៀបចំតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរៀបចំរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី១ នៃរដ្ឋសភា ដែលនោះគឺជាការនាំប្រទេសកម្ពុជាចូលក្នុងយុគសម័យរាជាណាចក្រទីពីរ ប្រកាន់យករបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។

ប្រទេសកម្ពុជាដែលទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តថែរក្សានិងការពារសុខសន្តិភាពរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន មានរយៈពេលប្រមាណជាង ២៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ ដំណើរការកសាងសន្តិភាពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងការកសាងសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមកម្ពុជា គឺជាបទពិសោធន៍ដែលបណ្ដាប្រទេសនានាលើសាកលលោក អាចដកស្រង់ដើម្បីយកធ្វើជាមេរៀន នៅក្នុងការកសាងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួនដែលបាន ឬកំពុងតែជួបប្រទះនឹងវិបត្តិផ្ទៃក្នុង ឬការបែងចែកទឹកដីគ្នាកាន់កាប់។ នេះគឺជាជោគជ័យមួយទៀតសម្រាប់កម្ពុជា បន្ថែមពីលើការចរចាសន្តិភាពរវាងភាគីដែលបានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩៣។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សន្តិភាពដែលកសាងឡើងនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាសន្តិភាពដ៏ពេញលេញនិងយូរអង្វែងមួយ ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរប្រមាណជា៥០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

បន្ថែមពីនេះ ផ្ដើមចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំ១៩៩៣ និងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលឈានសម្រេចបាននូវសន្តិភាពពេញលេញនៅកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជាប់ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន តាមរយៈការធានារក្សាបាននូវការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅរៀងរាល់នីតិកាលនៃរដ្ឋសភា ដោយមិនមានការខកខានទាំងការបោះឆ្នោតជាសកលនិងអសកល, ការអនុម័តនិងអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានផ្សេងៗអនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការធានាបាននូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគ្មានការរើសអើង។

លើសពីនេះទៅទៀត ក្រៅតែពីគោលការណ៍សំខាន់ៗដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានដូចជា ការបញ្ឈប់សង្គ្រាម ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការធានាបាននូវអធិបតេយ្យ និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតជាដើមនោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងជម្នះនូវរាល់ឧបសគ្គនានា ដែលកើតមានឡើងក្នុងអតីតកាល ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដោយសម្រេចបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាវិជ្ជមានតាមលំដាប់លំដោយតរៀងមក ដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានសន្តិភាព និងការធានាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ព្រមទាំងផ្ដល់ការគាំពារសង្គមផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ដែលរួមមានទាំងគោលនយោបាយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការជំរុញការអនុវត្តច្បាប់ ការរៀបចំកម្មវិធីជាតិគាំពារសង្គម និងយន្តការសំខាន់ៗជាច្រើនទៀត ដែលបានដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ ក្រៅពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានកសាងនូវសមិទ្ធផលជាច្រើនផ្សេងទៀត ដូចជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ព័ទ្ធពាសពេញប្រទេស ការពង្រីកការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីទៅកាន់ទីជនបទ ការកសាងមូលដ្ឋានដឹកជញ្ជូនគាំទ្រដល់ការនាំចេញដូចជា គម្រោងកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ការជំរុញអភិវឌ្ឍផ្លូវរថភ្លើងល្បឿងលឿន ការកសាងទីក្រុងទំនើបនិងក្រុងរណបផ្សេងទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្តសំខាន់ៗ ក៏ដូចជាគ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាទាំងសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋនិងឯកជន។

ជោគជ័យមួយទៀតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោយការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសគឺ ការពង្រីកតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ តាមរយៈការធ្វើសមាហរណកម្មទាំងក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលកម្ពុជាអាចចូលរួមនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តទាំងនៅក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងសាកលលោក ក៏ដូចជាការចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាពនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានាលើកពិភពលោកផងដែរ។ កម្ពុជា ដែលបានពង្រឹងតួនាទីយ៉ាងរឹងមាំនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេស បានក្លាយទៅជាតួអង្គមួយដែលអាចចូលរួមនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ និងពិភពលោកផងដែរ តាមរយៈសិទ្ធិក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសមាជិកនៃវេទិកានិងនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគីនានា។

ផ្ទុយពីទស្សនៈរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលបានចោទប្រកាន់ដោយយោងទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានអនុវត្តស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាតថភាពជាក់ស្ដែង រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិតជាបានអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនបំផុត ព្រោះខ្លឹមសារស្ទើតែទាំងស្រុងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ រួចអស់ទៅហើយ ខណៈដែលបច្ចុប្បន្ន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានគោរពអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។ ដូច្នេះហើយ ការចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលថាពុំគោរពតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការចោទប្រកាន់ដោយផ្អែកទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹតចំពោះជាតិ ដោយលាក់គោលបំណងនយោបាយរបស់ខ្លួន។

ទោះជាយ៉ាងណា ជាបន្តបន្ទាប់រហូតមក ក្រៅតែពីការចោទប្រកាន់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានគោរពអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក៏តែងតែបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីទាំង១៨ រាប់ទាំងអ្នកនយោបាយកម្ពុជាផង ឱ្យមកស្រោចស្រង់ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា។ ការអំពាវនាវនេះគឺត្រឹមតែជាសារនយោបាយ ដែលអ្នកអំពាវនាវនោះផ្ទាល់ពុំយល់ដឹងអំពីកិច្ចការដឹកនាំរដ្ឋ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងយុគសម័យទំនើបនោះទេ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាពុំមែនមានត្រឹមតែមិត្ត១៨ដែលជាសមាជិកហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសប៉ុណ្ណោះទេ តែកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រាប់ទាំងមហាអំណាចចាស់និងមហាអំណាចថ្មីៗផងដែរ ដូចជាបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា អឺរ៉ុប និងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនផ្សេងទៀត៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

អត្ថបទទាក់ទង

«វិមានរំឭកដល់អ្នកស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១» ភាគទី៧ - វគ្គទី៣ ដោយ៖ លោកស្រី ស៊ន ច័ន្ទអមរា មន្ត្រីលេខាធិការដ្ឋាននៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ

(ប្រភព : http://khmersalem.blogspot.com/2012/08)កាលពីភាគទី៧ វគ្គទី២ យើងបានធ្វើការបង្ហាញអំពីសេចក្តីអធិប្បាយរបស់លោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់បារាំង មុននឹងគាត់ថ្លែងសុន្ទរកថា។ ចំណែកនៅក្នុងភាគទី៧ វគ្គទី៣នេះ យើងសូមធ...

2019-05-20 05:38:41   ថ្ងៃចន្ទ, 20 ឧសភា 2019 ម៉ោង 12:38 PM
«បេសកកម្មនៃការអនុវត្តវប្បធម៌បន្តវេន»

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ ព្រឹកមិញនេះ ឯកឧត្ដមកិត្ដិនីតិកោសល​បណ្ឌិត ឌិត មន្ទី ប្រធានតុលាការកំពូលនិងមហាអយ្យការ បានរៀបចំទទួលជំនួបមួយជាមួយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ពិភាក្សាអំពីរៀបចំធ្វើគុណកថា ន...

2019-05-17 10:47:41   ថ្ងៃសុក្រ, 17 ឧសភា 2019 ម៉ោង 05:47 PM
«ប្រទេស Zimbabwe បានប្រកាសប្រើលុយយ៉ន់ ជារូបិយបណ្ណផ្លូវការរបស់ខ្លួន» ដោយ ជឹម សុជាតិ មន្ត្រីមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ប្រទេស Zimbabwe បានប្រកាសប្រើប្រាស់រូបិយបណ្ណផ្លូវការរបស់ខ្លួន ក្រោយពីប្រទេសចិនបានប្រកាសលុបបំណុលដែល Zimbabwe សងក្នុងឆ្នាំនេះ។ ការប្រើប្រាស់លុយយ៉ន់នេះនឹងជួយសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្មរបស់ Zimbabwe និងប្រទេសចិន...

2019-05-10 04:18:09   ថ្ងៃសុក្រ, 10 ឧសភា 2019 ម៉ោង 11:18 AM
«ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ប្រើប្រាស់វចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត ជាគោលសម្រាប់បង្កើតបច្ចេកសព្ទថ្មី»

បញ្ហាសំណេរភាសាខ្មែរ ជាពិសេសបញ្ហាអក្ខរាវិរុទ្ធ បានក្លាយជាប្រធានបទក្តៅមួយតាមបណ្តាញសង្គម កាល​ពីសប្តាហ៍​កន្លង​ទៅ​នេះ បន្ទាប់ពីមានការបង្ហាញពីសំណេរឈ្មោះប្រទេសមហាអំណាចមួយ នៅក្នុង​កម្មវិធី​កិច្ច​ពិភាក្សា​តុមូ...

2019-05-07 11:57:07   ថ្ងៃអង្គារ, 07 ឧសភា 2019 ម៉ោង 06:57 PM
«វិមានរំឭកដល់អ្នកស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១» ភាគទី៧ - វគ្គទី២ អត្ថបទចងក្រងដោយ៖ លោកស្រី ស៊ន ច័ន្ទអមរា មន្ត្រីលេខាធិការដ្ឋាននៃក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

(ប្រភពរូបភាព៖ https://sopheak.wordpress.com/2015/11/30)៧-២-សុន្ទរកថារបស់លោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់ (១)ដោយផ្អែកតាមបណ្ណសារស្តីពី«បុន្យ៍ឆ្លងវិមានដែរសាងក្នុងក្រុងក័ម្ពូជាធិប្តី, ជាទីរំឭកដល់អស់អ្នក ដែលទទ...

2019-05-06 07:14:10   ថ្ងៃចន្ទ, 06 ឧសភា 2019 ម៉ោង 02:14 PM
«ពិធីការពារគម្រោងលម្អិតនិក្ខេបបទថ្នាក់បណ្ឌិតនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា»

នៅថ្ងៃចន្ទ ៣កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦២ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ វេលាម៉ោង ៩ៈ០០ នាទីព្រឹក ផ្នែកបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំពិធីការពារគម្រោងលម្អិតនិក្ខេបបទថ...

2019-05-06 06:32:51   ថ្ងៃចន្ទ, 06 ឧសភា 2019 ម៉ោង 01:32 PM

សេចក្តីប្រកាស