Royal Academy of Cambodia
ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ សារព័ត៌មានថៃឈ្មោះ Pattaya Mail បានចុះផ្សាយថា ប្រទេសថៃកំពុងតែព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការពង្រឹងឥទ្ធិពលដែនសមុទ្ររបស់ចិន ពិសេសការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជាពីសំណាក់កងទ័ពចិន។ សារព័ត៌មាននេះបានគូសបញ្ជាក់ថា ក្តីបារម្ភដូចនេះរបស់ថៃគឺដោយសារតែទីតាំងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជាមានចម្ងាយប្រហែលតែជាង ៣០០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករបស់ថៃមួយមានឈ្មោះ«សាតាហីប» ហើយតាមរយៈមូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជា ចិននឹងកាន់តែមានឥទ្ធិពលខ្លាំងបន្ថែមក្នុងតំបន់អាស៊ី ពិសេសអាចក្តោបក្តាប់ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនកំពុងតែមានជម្លោះជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន។
ការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ជាការព្រួយបារម្ភជ្រុលហួសហេតុបើធៀបទៅនឹងតថភាពជាក់ស្ដែងការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់កម្ពុជា។ ការបារម្ភនេះជាការបារម្ភដែលបង្កប់ដោយល្បិចនយោបាយ និងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហរគាំទ្រអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេស ខណៈដែលការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភអំពីការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ពីសំណាក់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងបស្ចិមប្រទេស គឺមានគោលបំណងពិតប្រាកដដើម្បីទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ទាំងឥទ្ធិពលនយោបាយ ការទូត សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ជាមួយគ្នានេះ ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់អាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត ចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជានេះ គឺជាការផ្ញើសារទៅកាន់ចិនថា ចិនមិនអាចបង្កើតមូលដ្ឋានយោធានៅក្នុងតំបន់បានទេ ទោះបីជានៅប្រទេសណាក៏ដោយ។
ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ឬប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាផ្សេងទៀតក្ដី នៅជុំវិញមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺគ្រាន់តែជាលេសដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យកម្ពុជាមានលទ្ធភាពអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិផង និងដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហររួមជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តបស្ចិមប្រទេសផង នៅក្នុងល្បែងសន្តិសុខភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
ជាការពិតណាស់ ការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម គឺជាសិទ្ធិផ្ដាច់មុខរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យពេញលេញមួយ។ កម្ពុជាមានតម្រូវការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួន ដែលមិនមែនជាការត្រៀមធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសណាមួយនោះទេ តែកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឈមចំពោះលការឈ្លានពាន ឬការរំលោភបំពានណាមួយមកលើបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សម្ដេចតេជោប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្លាប់បានប្រកាសជំហរយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាច្រើនលើកច្រើនសាររួចមកហើយ អំពីករណីដាក់ការសង្ស័យពីសំណាក់បណ្ដាប្រទេសនានា ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេសនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្រោមខ្លឹមសារនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអនុវត្តនូវគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយសន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ ទាំងក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។
ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ហេតុនេះហើយ កម្ពុជាតែងតែផ្ដល់សារៈសំខាន់ និងអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនគឺ សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព ទាំងនៅក្នុងក្របខណ្ឌក្នុងប្រទេស តំបន់ និងនៅក្នុងពិភពលោក។ ប្រទេសកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្ឡួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីបរទេសផងដែរ។
កន្លងទៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនត្រឹមតែបានបញ្ជាក់ជំហរជាផ្លូវការរបស់ខ្លួនជុំវិញការដាក់ការសង្ស័យ ក៏ដូចជាការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យមានដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកការទូត និងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិនិងអន្តរជាតិ ចុះទៅកាន់តំបន់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះផងដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ កម្ពុជាក៏ថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាចម្បាំងកងទ័ពបរទេសចូលចត និងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះថែមទៀតផង។ នៅលើពិភពលោកនេះ តើប្រទេសណាខ្លះដែលអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសចេញចូលធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួនប្រៀបបីដូចជារោងល្ខោន ដូចជាប្រទេសកម្ពុជានោះ?
ក្នុងនាមជារដ្ឋសន្តិភាពនិយម កម្ពុជាមិនដែលសម្ដែងការព្រួយបារម្ភ ឬក៏ប្រតិកម្មទៅនឹងប្រទេសជិតខាងណាមួយ ឬប្រទេសក្នុងតំបន់ណាមួយ នៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ពួកគេនោះទេ លើកលែងតែការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពយោធានោះ មានលក្ខណៈផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ឬធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍ប្រសិនបើប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ មានបំណងសាកល្បងកសាងសមត្ថភាពផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬដាក់គោលដៅផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬត្រូវបានមហាអំណាចណាមួយបំពាក់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នោះកម្ពុជាអាចនឹងចេញមុខប្រតិកម្មប្រឆាំងដាច់ខាត ព្រោះវាផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ៕
RAC Medi | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នៅក្នុងសង្គមជាតិនីមួយៗ អ្នកនយោបាយដែលមាននិន្នាការផ្សេងគ្នាតែងតែមានការខ្វែងគំនិតគ្នាទៅលើប្រធានបទនានា ដោយយោងទៅលើផលប្រយោជន៍នយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រទាក់ទាញប្រជាប្រិយភា...
ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពីការ «ការជ្រើសរើសមុខជំនាញនៅថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា» ដែលរៀបចំឡើងដោយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានការលើកឡើងជាសំណួរដោយអ្នកចូលរួមអំពី សារៈសំខាន់នៃការអភិ...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាវាគ្មិននៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ការជ្រើសរើសមុខជំនាញនៅថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា» នាព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ស...
ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលបង្ហាញថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានជាប់ឆ្នោតជាថ្មីក្លាយជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាម៉េរិក ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបា...
ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (បាក់ឌុប) បច្ចុប្បន្ន នៅមានឪពុកម្ដាយមួយចំនួន តែងប្រៀបធៀបលទ្ធផលសិក្សារបស់កូនខ្លួនជាមួយសិស្សដទៃ ដែលករណីនេះ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍កូន បង្កឱ្យមានសម្ពាធ ឬភា...