Royal Academy of Cambodia
ដោយ៖ បណ្ឌិត គិន ភា
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ សារព័ត៌មានថៃឈ្មោះ Pattaya Mail បានចុះផ្សាយថា ប្រទេសថៃកំពុងតែព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការពង្រឹងឥទ្ធិពលដែនសមុទ្ររបស់ចិន ពិសេសការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជាពីសំណាក់កងទ័ពចិន។ សារព័ត៌មាននេះបានគូសបញ្ជាក់ថា ក្តីបារម្ភដូចនេះរបស់ថៃគឺដោយសារតែទីតាំងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជាមានចម្ងាយប្រហែលតែជាង ៣០០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករបស់ថៃមួយមានឈ្មោះ«សាតាហីប» ហើយតាមរយៈមូលដ្ឋានទ័ពរាមរបស់កម្ពុជា ចិននឹងកាន់តែមានឥទ្ធិពលខ្លាំងបន្ថែមក្នុងតំបន់អាស៊ី ពិសេសអាចក្តោបក្តាប់ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនកំពុងតែមានជម្លោះជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន។
ការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ជាការព្រួយបារម្ភជ្រុលហួសហេតុបើធៀបទៅនឹងតថភាពជាក់ស្ដែងការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់កម្ពុជា។ ការបារម្ភនេះជាការបារម្ភដែលបង្កប់ដោយល្បិចនយោបាយ និងរបៀបវារៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហរគាំទ្រអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេស ខណៈដែលការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភអំពីការធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ពីសំណាក់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងបស្ចិមប្រទេស គឺមានគោលបំណងពិតប្រាកដដើម្បីទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ទាំងឥទ្ធិពលនយោបាយ ការទូត សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ជាមួយគ្នានេះ ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់អាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត ចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជានេះ គឺជាការផ្ញើសារទៅកាន់ចិនថា ចិនមិនអាចបង្កើតមូលដ្ឋានយោធានៅក្នុងតំបន់បានទេ ទោះបីជានៅប្រទេសណាក៏ដោយ។
ការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភរបស់ថៃ ឬប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាផ្សេងទៀតក្ដី នៅជុំវិញមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺគ្រាន់តែជាលេសដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យកម្ពុជាមានលទ្ធភាពអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិផង និងដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមានជំហររួមជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តបស្ចិមប្រទេសផង នៅក្នុងល្បែងសន្តិសុខភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
ជាការពិតណាស់ ការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម គឺជាសិទ្ធិផ្ដាច់មុខរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យពេញលេញមួយ។ កម្ពុជាមានតម្រូវការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួន ដែលមិនមែនជាការត្រៀមធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសណាមួយនោះទេ តែកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឈមចំពោះលការឈ្លានពាន ឬការរំលោភបំពានណាមួយមកលើបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សម្ដេចតេជោប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្លាប់បានប្រកាសជំហរយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាច្រើនលើកច្រើនសាររួចមកហើយ អំពីករណីដាក់ការសង្ស័យពីសំណាក់បណ្ដាប្រទេសនានា ពិសេសសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងបស្ចិមប្រទេសនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្រោមខ្លឹមសារនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអនុវត្តនូវគោលនយោបាយការបរទេសប្រកបដោយសន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ ទាំងក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។
ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារសង្គ្រាម ហេតុនេះហើយ កម្ពុជាតែងតែផ្ដល់សារៈសំខាន់ និងអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនគឺ សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព ទាំងនៅក្នុងក្របខណ្ឌក្នុងប្រទេស តំបន់ និងនៅក្នុងពិភពលោក។ ប្រទេសកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្ឡួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីបរទេសផងដែរ។
កន្លងទៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនត្រឹមតែបានបញ្ជាក់ជំហរជាផ្លូវការរបស់ខ្លួនជុំវិញការដាក់ការសង្ស័យ ក៏ដូចជាការសម្ដែងការព្រួយបារម្ភចំពោះវត្តមានកងទ័ពចិននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យមានដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកការទូត និងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិនិងអន្តរជាតិ ចុះទៅកាន់តំបន់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះផងដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ កម្ពុជាក៏ថែមទាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាចម្បាំងកងទ័ពបរទេសចូលចត និងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះថែមទៀតផង។ នៅលើពិភពលោកនេះ តើប្រទេសណាខ្លះដែលអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសចេញចូលធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួនប្រៀបបីដូចជារោងល្ខោន ដូចជាប្រទេសកម្ពុជានោះ?
ក្នុងនាមជារដ្ឋសន្តិភាពនិយម កម្ពុជាមិនដែលសម្ដែងការព្រួយបារម្ភ ឬក៏ប្រតិកម្មទៅនឹងប្រទេសជិតខាងណាមួយ ឬប្រទេសក្នុងតំបន់ណាមួយ នៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពការពារជាតិរបស់ពួកគេនោះទេ លើកលែងតែការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពយោធានោះ មានលក្ខណៈផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ឬធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍ប្រសិនបើប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់ មានបំណងសាកល្បងកសាងសមត្ថភាពផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬដាក់គោលដៅផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬត្រូវបានមហាអំណាចណាមួយបំពាក់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នោះកម្ពុជាអាចនឹងចេញមុខប្រតិកម្មប្រឆាំងដាច់ខាត ព្រោះវាផ្ទុយទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ៕
RAC Medi | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
សៀមរាប៖ ថ្ងៃសៅរ៍ ១១កើត ខែមិរសិរ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ លោកបណ្ឌិត ផុន កសិកា ជាប្រធានស្ដីទីវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម បានជួបជំនុំជាមួយលោកសាស្ត្រាបណ្...
ខេត្តសៀមរាប៖ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ១០កើត ខែមិរសិរ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ព.ស. ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ លោកបណ្ឌិត ផុន កសិកា ជាប្រធានស្ដីទីវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម និងកញ្ញា តាកេត ស័កដ...
សៀមរាប៖ ថ្លែងនៅក្នុងឱកាសបើក «វេទិកាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន ប្រចាំឆ្នាំលើកទី១» រៀបចំឡើងដោយវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ នាខេត្តសៀមរា...
ខេត្តសៀមរាប៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងសាលប្រជុំសណ្ឋាគារ Empress Angkor ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (RAC) និងឯកឧត្តមសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត Goa Peiyong អនុប្រធានបណ...
ខេត្តសៀមរាប៖ «វេទិកាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន ប្រចាំឆ្នាំលើកទី១ ស្តីពី ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយកម្ពុជា-ចិន ឆ្ពោះទៅសហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគ្នា៖ យើងរីកចម្រើនទាំងអស់គ្នា» ត្រូវបានបើក ជាផ្ល...
លោក គង់ រតនៈ ប្រធានវិទ្យាស្ថានសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ភ្នំពេញ៖ «ការបើកល្បឿនលើសច្បាប់កំណត់ ជាមូលហេតុទីមួយដែលធ្វើឱ្យអ្នករងគ្រោះដល់ស្លាប់ដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ហើយសមត្ថកិច្ចមិនមែនជាភាគីផ្ដាច់មុខតែម្នាក់ដែលត្រ...