ព័ត៌មាន

មូលនិធិកសាងរចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន៖ ស្មារតីជាតិខ្មែរតែមួយ ដើម្បីកសាងនិងអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិកម្ពុជា

2024-09-11 04:35:27 ថ្ងៃពុធ, 11 កញ្ញា 2024 ម៉ោង 11:35 AM
អ្នកមើល 2057
post_detail1

ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ

ចាប់តាំងពីការចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅឆ្នាំ២០១៥ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជិត១០មកហើយ។ នៅក្នុងពេលពេល ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានកម្ដៅយ៉ាងខ្លាំង ពិសេសប្រធានបទលើបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។ ក្រុមការងាររាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានសិក្សាទាំងឯកសារដែលទទួលបាន ទាំងផែនទី និងការចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវដល់ទីតាំងបង្គោលព្រំដែនដោយផ្ទាល់ ដោយបានចងក្រងឯកសារដោះស្រាយចម្ងល់និងមន្ទិលសង្ស័យទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។ បើសិនជាគេក្រឡេកទៅមើលជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយព្រំដេនកម្ពុជា-វៀតណាម កាលពីជិត១០ឆ្នាំមុន យើងឃើញថា កម្ពុជាមានប្រជាពលរដ្ឋតិចបំផុត ដោយរាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០១៧ មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតិចខ្លាំង ពិសេសនៅតំបន់ភូមិភាគឦសាន ដោយតំបន់ព្រំដែនក្នុងភូមិភាគឦសានភាគច្រើនជាព្រៃស្រោង ហើយក្រុមការងារស្រាវជ្រាវព្រំដែនបានចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយប្រើប្រាស់ផ្លូវរបស់ភាគីវៀតណាម ខណៈប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនរបស់កម្ពុជា ភាគច្រើនជានគរបាល ខុសប្លែកពីប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនរបស់វៀតណាមដែលសុទ្ធសឹងជាកងទ័ព។ ដោយសារតែផ្លូវសម្រាប់ធ្វើដំណើរមានការលំបាកខ្លាំង ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាត្រូវប្រើប្រាស់រយៈពេលរហូតដល់១ថ្ងៃ ដើម្បីធ្វើដំណើរពីប៉ុស្តិ៍មួយទៅប៉ុស្តិ៍មួយទៀត ដែលមានន័យថា ការធ្វើដំណើររបស់កងកម្លាំងការពារព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក៏ពិបាកនៅគ្នុងការចល័តផងដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យតំបន់ព្រំដែន ក្លាយទៅជាតំបន់ដាច់ស្រយាល ដែលកម្រមានមនុស្សទៅដល់ និងមិនអាចទៅដល់។ ក្រោយមកគឺនៅឆ្នាំ២០១៧ ទើបមានការឈូសឆាយផ្លូវនៅតាមព្រំដែន ដែលជាការបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលសម្រាប់ការធ្វើដំណើរបាន។

បច្ចុប្បន្ន តាមរយៈការអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់ តំបន់ព្រំដែនទាំងនោះ លែងជាតំបន់ដាច់ស្រយាលដែលគ្មានអ្នកទៅដល់ទៀតហើយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ សុទ្ធតែអាចធ្វើដំណើរទៅដល់ជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់។ បន្ថែមពីនេះ ក៏មានការរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ច ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំសម្រាប់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានបំណងធ្វើដំណើរទៅពិនិត្យនិងស្រាយចម្ងល់ពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមថែមទៀតផង។

ជាមួយគ្នានេះដែរ នៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ មុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសបង្កើតនូវមូលនិធិកសាងរចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន ដែលជាការបើកចំហរទូលាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលជាអ្នកស្នេហាជាតិទាំងអស់ចូលរួមនៅក្នុងការកសាងរបងការពារជាតិយ៉ាងរឹងមាំគឺ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង ដោយគ្មានការរើសអើងភេទ សាសនា ពណ៌សម្បុរ និងនិន្នាការនយោបាយ ដែលគឺជាការបើកចំហរការចូលរួមជាទូទៅសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ពិសេសអ្នកដែលមានស្មារតីជាតិនិយម និងទឹកចិត្តស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ ដែលមានគោលបំណងដូចគ្នាគឺ កសាងនិងការពារជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួនឱ្យបានរឹងមាំ។ ការបើកចំហរទូលាយចំពោះការចូលរួមនេះ មានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបមានសិទ្ធិនៅក្នុងការចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិបានពេញលេញ ពិសេសគឺការចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពអភិវឌ្ឍនានានៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង។

ការចូលរួមចំណែកជាថវិកានៅក្នុង “មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន” គឺជាការចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងការកសាងខឿនការពារព្រំដែន តាមរយៈការជំរុញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជារូបវ័ន្តនានា នៅតាមបណ្ដោយបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបទាំងអស់គឺជាម្ចាស់អធិបតេយ្យជាតិ និងជារបងការពារព្រំដែនយ៉ាងពិតប្រាកដ ដោយសារតែខឿនការពារព្រំដែនទាំងនេះ កើតចេញមកពីទឹកចិត្តស្នេហាជាតិ និងស្មារតីជាតិនិយមពិតប្រាកដរបស់ខ្មែរគ្រប់រូប។

តាមរយៈរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចនៅតាមតំបន់ព្រំដែន ពិសេសការចូលរួមជាថវិកាយ៉ាងផុសផុលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែននេះ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីការជឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅទូទាំងប្រទេសចំពោះឆន្ទៈការពារជាតិ និងការការបើកទូលាយឥតលាក់លៀមអំពីបញ្ហាព្រំដែនពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹង និងអាចចូលរួមទាំងអស់គ្នានៅក្នុងបុព្វហេតុការពារជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួន។

ការចូលរួមយ៉ាងផុសផុល និងការសម្ដែងមតិប្រកបដោយសេចក្ដីសោមនស្សរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានចូលរួមនៅក្នុង “មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន” ដែលផ្ដួចផ្ដើមឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺជាសក្ខីភាពមួយបង្ហាញអំពីឆន្ទៈជារួមរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរ ដែលឈឺឆ្អាល និងមានឆន្ទៈមនសិការស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ ជាជាងការប្រើប្រាស់វោហាសាស្ត្រដើម្បីតែផលប្រយោជន៍សួនតួបុគ្គល ឬប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ក្រុមខ្លួន ដូចដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួនបាននិងកំពុងតែធ្វើ។ ការចូលរួមទាំងនេះបង្ហាញយ៉ាងជាក់ច្បាស់ថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាទូទៅ មិនចូលចិត្តប្រើប្រាស់តែវោហាសាស្ត្រ ដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនជាអ្នកស្នេហាជាតិ ស្នេហាប្រទេស និងទឹកដីនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគាត់បានបង្ហាញចេញតាមរយៈការចូលរួមជាសកម្មភាពក៏ដូចជាថវិកាជាក់ស្ដែង ដែលជាចំណែកដ៏សំខាន់មួយ និងមានភាពជាក់ស្ដែងនិយម ដូចពាក្យមួយឃ្លាលើកឡើងថា “សម្ដីមិនស្មើនឹងទង្វើ”។

ពិតប្រាកដណាស់ ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ មនុស្សគ្រប់គ្នាតែងតែមានទស្សនៈយល់ឃើញខុសៗគ្នា និងមានសិទ្ធិបញ្ចេញយោបល់ផ្សេងៗគ្នាដើម្បីកែលម្អ ឬស្ថាបនា ក្នុងគោលដៅចូលរួមចំណែកនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែគេមិនត្រូវប្រកាន់ដាច់ខាតថាទស្សនៈខ្លួនទើបត្រឹមត្រូវ រហូតដល់ការអុចអាល ដុតរោលខុសពីការពិត គឺជាចរន្តមួយដែលត្រូវការប្រើប្រាស់ច្បាប់ដើម្បីទប់ស្កាត់ហើយ ព្រោះសកម្មភាពមួយចំនួនដូចជា ចរន្តជាតិនិយមជ្រុល បង្កការភ័ន្តច្រឡំរបស់មហាជន ដែលនាំទៅដល់កលយុគសង្គមនោះ គឺទាមទារឱ្យមានការទប់ស្កាត់ជាបន្ទាន់ ដើម្បីធានាបាននូវដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងការពារសមិទ្ធផលដែលកំពុងមានសម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងមូល។ កន្លងមក យើងឃើញថា មានក្រុមនយោបាយមួយចំនួន បានលើកយកបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាង ពិសេសបញ្ហាព្រំដែនជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាម ទៅធ្វើជាប្រធានបទប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល បើទោះបីជាការលើកឡើងទាំងនោះ ខុសពីស្ថានភាពពិតជាក់ស្ដែងនៅតំបន់ព្រំដែន ប្រាសចាកអំពីច្បាប់ដែលមានជាធរមាន និងផ្ទុយស្រឡះពីកិច្ចការដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើក៏ដោយក្ដី ក៏គេព្យាយាមលាបពណ៌ខុសពីការពិតដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតានយោបាយរបស់ខ្លួនដែរ។ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនបានពិនិត្យពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេនោះ ការណ៍នេះនឹងនាំទៅដល់ភាពចលាចលមួយដែលអាចបង្កើតទៅជាចរន្តគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គមជាតិ ប្រសិនបើគ្មានការទប់ស្កាត់ឱ្យទាន់ពេលវេលានោះទេ ដូចជាករណីនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដែលគេបញ្ឆេះកំហឹងជាតិនិយមអំពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមជាដើម។

ស្មារតីជាតិនិយមដ៏រឹងមាំដែលអាចការពារប្រទេសជាតិ ការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនបានគង់វង្ស គឺជាស្មារតីជាតិនិយមដែលមានការឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់ជាតិ ហើយមិនថាពេលណាជាពេលណានោះទេ ការពង្រឹងឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់ជាតិគឺជាមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំដើម្បីការពារជាតិ ប្រជាជន និងទឹកដី ដូចពាក្យស្លោកខ្មែរមួយឃ្លាបានលើកឡើងថា “សាមគ្គីរស់ បែកបាក់សាមគ្គីស្លាប់”។ ការធានាបានអធិបតេយ្យភាពនៃប្រជាជាតិ គឺជាការការពារបាននូវឯករាជ្យ និងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ប្រជាជាតិនីមួយៗ ដូច្នេះហើយ ខ្មែរគ្រប់និន្នាការ និងពណ៌សម្បុរនយោបាយទាំងអស់ គប្បីរួបរួមគ្នាឱ្យបាននៅពេលដែលកាលៈទេសៈតម្រូវ នៅក្នុងរឿងអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។

លើសពីនេះ ការអភិវឌ្ឍបាននូវហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមព្រំដែនរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាងគឺជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់នៅក្នុងការការពារជាតិ តាមរយៈវត្តមាននៃប្រជាពលរដ្ឋ និងកងកម្លាំងដែលអាចទៅដល់ និងមើលឃើញអំពីស្ថានភាពតំបន់ព្រំដែនជាក់ស្ដែង មិនមែនជាស្ថានភាពដែល បង្គោលព្រំដែននៅទីនេះ ហើយកម្លាំងការពារនៅទីទៃផ្សេងពីគ្នានោះឡើយ ហើយវត្តមាននៃភូមិកររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ព្រំដែន គឹជាភ្នែកជាច្រមុះរបស់ជាតិទាំងមូល ដើម្បីតាមដាននិងរាយការណ៍អំពីស្ថានភាពក៏ដូចជាការវិវត្តិពិតប្រាកដនៃតំបន់ព្រំដែន។ ដូច្នេះហើយ ការចូលរួមក្នុងមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមតំបន់ព្រំដែន គឺជាចលនាជាតិមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចចូលរួមដោយផ្ទាល់ ជាមួយថវិកាទៅតាមលទ្ធភាពនិងមនោសញ្ចេតនាជាតិ ដែលខ្លួនមាន បន្ថែមពីលើស្មារតីជាតិនិយម និងការតាមដានស្ថានការណ៍វិវត្តជាក់ស្ដែងនៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន។

ជារួម គុណតម្លៃស្នូលនៃមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន គឺការចូលរួមនិងគាំទ្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នេះជាការចូលរួមកសាងជំនឿទុកចិត្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី ហើយបានបង្ហាញបន្ថែមពីលើការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០២៣ ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានគាំទ្រយ៉ាងលើសលុបលើរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយសម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ការចូលរួមនៅក្នុងមូលនិធិនេះ គឺពលរដ្ឋពិតជាបានផ្ដល់ទាំងទំនុកចិត្ត និងថវិកាទៅតាមលទ្ធភាពដែលខ្លួនមានទៅឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលពួកគាត់បង្ហាញអំពីមនសិកាស្នេហាជាតិ ដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងការជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំទៅលើប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា៕ RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

អត្ថបទទាក់ទង

ទស្សនៈវិស័យចំពោះឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា

ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយដែលបានឆ្លងកាត់សង្គ្រាមស៊ីវិល និងសង្គ្រាមឈ្លានពានអស់រយៈពេលយូរជាងគេនៅសហគមអាស៊ាន និងនៅក្នុងតំបន់។ ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមត្រូវបានបញ្ចប់ និងក្រោយការបោះឆ្នោតសកល​លើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩...

2021-02-17 08:13:40   ថ្ងៃពុធ, 17 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 03:13 PM
តើកត្តាអ្វីនាំឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពនៃការទូតសេដ្ឋកិច្ច?

ប្រសិទ្ធភាពនៃការទូតសេដ្ឋកិច្ច គឺជាប្រធានបទថ្មីសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏ជាប្រធានបទដែលត្រូវបានពិភាក្សាដោយយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងចំណោមបញ្ញវន្ត អ្នកស្រាវជ្រាវ និងថា្នក់ដឹកនាំសំខាន់ៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ម...

2021-02-16 13:56:39   ថ្ងៃអង្គារ, 16 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 08:56 PM
សំណង់បុរាណវត្ថុ (Archaeological Feature) ជាធាតុនៃប្រាសាទបុរាណខ្មែរ ស្ថិតក្នុងភូមិកំពង់ត្រឡាចលើ ឃុំកំពង់ត្រឡាច ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ផុន កសិកា ប្រធានវិទ្យាស្ថាន និងក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម បានចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងយល់បន្ថែមអំពី «ប្រព័ន្ធធារាសា...

2021-02-16 07:40:17   ថ្ងៃអង្គារ, 16 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 02:40 PM
ជំហរអាស៊ានក្នុងស្ថានការណ៍នយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយ៖ ចាន់ វណ្ឌី លេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិត្យសភាចារ្យ

នៅព្រឹកថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១នេះ យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា បានចាប់ឃុំខ្លួនទីប្រឹក្សារដ្ឋលោកស្រី អ៊ុង សាន ស៊ូជី និងប្រធានាធិបតី ព្រមទាំងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ជាច្រើននាក់។ យ៉ាងណាមិញ មុនរដ្ឋប្រហារនេះកើតឡើង អគ្គមេបញ្ជ...

2021-02-15 04:38:47   ថ្ងៃចន្ទ, 15 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 11:38 AM
លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី៖ ព្រះចន្ទដែលពិបាករះ

លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី នៃប្រទេសភូមាបានប្រើប្រាស់ជីវិតរបស់លោកស្រីជាបួនផ្នែកធំៗ គឺ ទី ១ លោកស្រី គឺជាអ្នកនយោបាយស្ត្រីដែលមានភាពក្លាហានក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយបញ្ហាដែលកើតមានក្នុងប្រទេសរបស់លោកស្រី ទី ២ លោកស្រីគ...

2021-02-13 05:05:56   ថ្ងៃសៅរ៍, 13 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 12:05 PM
ហេតុអ្វីមេដឹកនាំយោធានៃប្រទេសភូមាផ្ញើលិខិតសុំការណែនាំអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ?

នៅដើមឆ្នាំ ២០២១នេះ ប្រទេសភូមា ឬមីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាប្រទេសមួយដែលមានភាពល្បីល្បាញ និងបានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ជាអន្តរជាតិ ដោយសារតែប្រទេសនេះមានរដ្ឋប្រហារមួយដែលបានទំលាក់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី និងសម...

2021-02-12 14:08:29   ថ្ងៃសុក្រ, 12 កុម្ភៈ 2021 ម៉ោង 09:08 PM

សេចក្តីប្រកាស