ទីអវសាននៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ បានមកដល់ចំពេលដែលប្រជាជនកម្ពុជាទើបប្រារឰពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីបានពីរបីថ្ងៃ។ ក្តីស្រមៃពីសន្តិភាពបានកើតមានឡើងស្របពេលមានវត្តមានកងទ័ពរំដោះចូលមកដល់ខេត្ត ក្រុងនានាជាបន្តបន្ទាប់។ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពរំដោះជាតិ «ខ្មែរក្រហម»

បានចូល​កាន់កាប់​ទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីរួមខេត្តដទៃទៀត។ ពួកទាហាន លន់ នល់ បានដាក់អាវុធចុះ។ ប្រជាជន​ក្រុងភ្នំពេញ បានអបអរសាទរ ដោយនឹកស្រមៃថា ប្រទេសជាតិបានរំដោះហើយ។ ប៉ុន្តែ ក្តីស្រមៃ​របស់​ពួកគេ​ត្រូវរលាយ​សាបសូន្យ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានបង្ខំឱ្យប្រជាជនក្រុងភ្នំពេញ​ទាំងអស់​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​ទីក្រុង ហើយប្រជាជនខេត្ត ក្រុងឯទៀត ក៏ត្រូវជម្លៀសពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយ​ទៅតំបន់មួយដូចគ្នា។

តមក ពួកខ្មែរក្រហមបានអនុវត្តនយោបាយដឹកនាំប្រទេសដ៏ចម្លែក ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។ លទ្ធផលនៃរបបដឹកនាំនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាជនខ្មែរប្រមាណជិត២លាននាក់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺ ដែលបណ្តាលមកពីការខ្វះខាតថ្នាំសង្កូវ និងសេវាសុខាភិបាល ការអត់អាហារ ការសម្លាប់ ឬការធ្វើពលកម្មហួសកម្លាំង។

ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៥ សំណេររដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយត្រូវបានអនុម័ត​ដោយ​សមាជិក​ចំនួនមួយ​ពាន់នាក់ក្នុងមហាសន្និបាតជាតិនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយត្រូវបាន​ប្រកាស​ឱ្យប្រើជាផ្លូវការ​នៅថ្ងៃទី ៥ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានប្តូរឈ្មោះជាផ្លូវការថា «កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ»។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះពុំបានធានាសិទ្ធិមនុស្សឡើយ បានកំណត់នូវអង្គការរដ្ឋាភិបាលតែមួយចំនួនតូច និងបានលុបចោលកម្មសិទ្ធិសួនតួ ស្ថាប័នសាសនា និងផលិតកម្មកសិកម្មសម្រាប់ចិញ្ចឹមក្រុមគ្រួសារ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះពុំបានលើកឡើងពីគំរូណាមួយទេ តែបានបដិសេធនូវសម្ព័ន្ធភាពឬជំនួយបរទេស ហើយពុំបានចែងអ្វីអំពីបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាឬអំពីទ្រឹស្តីម៉ាក្សលេនីនឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញរបបនេះ បានធ្វើឱ្យបដិវត្តន៍នោះ មានលក្ខណៈដូចជាខ្មែរសុទ្ធសាធដោយគ្មានទំនាក់ទំនង​ទៅនឹង​ពិភព​លោក​ខាងក្រៅ​ឡើយ។

ប៉ុល ពត បានចាប់ផ្ដើមនៅលើគម្រោងរយៈពេលបួនឆ្នាំ ដែលក្នុងនោះ កម្ពុជាបានធ្វើនយោបាយ “មហា​លោត​ផ្លោះ មហាអស្ចារ្យ” របស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅសង្គមនិយមនៅឆ្នាំ១៩៧៩។ ទិសដៅរបស់ ប៉ុល ពត គឺគាត់​នឹង​ធ្វើការ​បង្កើនទិន្នផលស្រូវឱ្យបានកើនឡើងបីដងគឺ ៣តោនក្នុងមួយហិកតា គេបង្កើត​ជាដីដាំដុះ​នៅ​ក្នុង​ព្រៃ ដែលជាតំបន់គ្រុនចាញ់នៅភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកទាំងឡាយណា ដែលបាន​បង្ខំ​ឱ្យ​ចេញ​ពីទីក្រុង ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាប្រជាជនថ្មី ពីព្រោះពួកគេត្រូវបានគេសង្ឃឹមថា នឹងបោះ​បង់ចោល​រាល់​កំអែល​អតីតកាលទាំងអស់ ហើយត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅកាន់តំបន់ទាំងនេះ ដើម្បីជីកប្រឡាយលើកទំនប់ និងរុករានដីថ្មី។

ដើម្បីបន្សុទ្ធផ្ទៃក្នុង ខ្មែរក្រហម​បានធ្វើការបែងចែកមនុស្សជាបីវណ្ណៈធំៗគឺ អ្នកពេញសិទ្ធិ ភាគ​ច្រើន​គឺជា​ប្រជាជន​មូលដ្ឋាន​ដែលមានជីវភាពក្រីក្របំផុតនៅក្នុងរបបចាស់និងអនក្ខរជន។ អ្នកត្រៀម គឺជាប្រជាជន​មូលដ្ឋាន រួមមានសិស្ស ឬអ្នកចេះដឹងបន្ដិចបន្ដួច និងកសិករ សិប្បករ អាជីវករ ដែលមាន​ទ្រព្យ​សម្បត្ដិ​មធ្យម (ពួកអនុធន)។ អ្នកបញ្ញើ គឺជាអតីតគហបតី អ្នកកាន់ការងាររដ្ឋការ ស្រទាប់និស្សិត បញ្ញវន្ដ និង​ជន ១៧ មេសា (ប្រជាជននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហម​ជម្លៀស​នៅពេល​ដែលពួក​គេចូល​កាន់​កាប់ទីក្រុង​នេះនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥)។ ក្រុមចុងក្រោយនេះហើយដែលជា «មុខសញ្ញា»​ហើយត្រូវ​បានពួកខ្មែរក្រហមសម្លាប់ស្ទើរតែដាច់ពូជ។

ខ្មែរក្រហមបានអះអាងថា មានតែមនុស្សស្អាតស្អំប៉ុណ្ណោះ ទើបមានគុណសម្បត្ដិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការកសាង​បដិវត្ដន៍។ បន្ទាប់ពីដណ្ដើមបានអំណាចភ្លាម ខ្មែរក្រហមបានធ្វើការចាប់ខ្លួននិងសម្លាប់ចោលនូវ​ពល​ទាហាន នាយទាហាន និងអ្នករដ្ឋការរបស់របបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដឹកនាំដោយលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ដែលខ្លួនចាត់ទុកថា មិនស្អាតស្អំអស់រាប់ពាន់នាក់។ ក្នុងរយៈកាលជាងបីឆ្នាំបន្ទាប់មកទៀត ក្រុម​ខ្មែរ​ក្រហម​បានកាប់សម្លាប់បញ្ញវន្ដ អ្នករស់នៅទីក្រុង ជនជាតិភាគតិច ដូចជា ចាម វៀតណាម និង​ចិន​អស់​រាប់​សែននាក់។ ខ្មែរក្រហមក៏បានសម្លាប់យោធា និងសមាជិក​បក្សរបស់ខ្លួនអស់ជាច្រើននាក់ដែរ ដោយ​ចោទថាជនក្បត់ជាតិនិងក្បត់បដិវត្ដន៍។

នៅក្នុងគម្រោងឆ្នាំ១៩៧៦ នៃផែនការបួនឆ្នាំរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ប្រជាជន​កម្ពុជា​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ត្រូ​វបានដាក់កម្រិតឱ្យធ្វើការបង្កបង្កើនផលឱ្យបានបីតោនក្នុងមួយហិកតា។ នេះមានន័យថា ប្រជាជនត្រូវធ្វើការដាំដុះនិងច្រូតកាត់ស្រូវដប់ពីរខែក្នុងមួយឆ្នាំ។ នៅតាមតំបន់ភាគច្រើន ខ្មែរក្រហមបានបង្ខំឱ្យប្រជាជនធ្វើការលើសពីដប់ពីរម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយ​មិនមានពេល​សម្រាក​និងម្ហូប​អាហារ​មិនគ្រប់គ្រាន់។

ការសម្ងាត់ គឺជាគោលការណ៍គ្រឹះនៃដំណើរការរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ខ្មែរក្រហម​មាន​ពាក្យ​ស្លោក​មួយថា «លាក់ការណ៍ជាកត្ដាជ័យជម្នះ», «លាក់ការណ៍បានខ្ពស់ រស់បានយូរ»។ រហូតមកដល់​ចុង​ឆ្នាំ​១៩៧៧ ការប៉ះទង្គិចជាមួយប្រទេសវៀតណាមបានផ្ទុះឡើង។ ប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវអង្គការ​បញ្ជូន​ទៅសមរភូមិ​ហើយត្រូវស្លាប់រាប់ពាន់នាក់។ នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ កងទ័ពវៀតណាម​និងកង​កម្លាំង​របស់​រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា បានធ្វើការវាយសម្រុកចូលប្រទេសកម្ពុជា ហើយ​ដណ្ដើមកាន់​កាប់បានទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។

គិតមកដល់ពេលនេះ ជិតកន្លះសតវត្សរ៍ហើយ, ខ្ញុំនៅតែមិនយល់​ថា​ហេតុអ្វីបានជាពួក​ខ្មែរក្រហម​​សម្លាប់​ជាតិ​សាសន៍​ឯង​ច្រើនដល់ម្ល៉ឹង? បំផ្លិចបំផ្លាញជាតិច្រើនដល់ម្ល៉ឹង? តើមានបរទេស​នរណានៅពីក្រោយរឿងនេះឬ? ឬជាទំនាស់មនោគម? ឬជាគំនុំបុគ្គល? បើជាគំនុំបុគ្គល, តើហេតុអ្វីពួកនេះមានគំនុំជ្រាលជ្រៅដល់ម្ល៉ឹង?

វិញ្ញាណក្ខន្ធប្រជាជនខ្មែរដែលបានស្លាប់ទៅនិងអ្នកដែលនៅរស់ពីការស្លាប់ រាប់ទាំងគ្រួសារខ្ញុំផង, បានទទួលត្រឹមយុត្តិធម៌និមិត្តរូបតែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រជាជនខ្មែរជាជនជាតិដែលអភព្វជាងគេបំផុតនៅអាស៊ីអគ្នេយ៍ ចេញពីសង្គ្រាមមួយ ចូលសង្គ្រាមមួយ ចេញពីរបបជិះជាន់ផ្តាច់ការមួយចូលរបបជិះជាន់ផ្តាច់ការមួយទៀត, ទឹកភ្នែករាស្ត្រខ្មែរហូរឥតស្រាកស្រាន្ត។ ចេញរបបអាណនិគមចូលរបបសក្តិភូមិ, ចេញពីរបបសក្តិភូមិចូលរបបប្រតិកិរិយាពុករលួយ, ចេញពីរបបប្រតិកិរិយាពុករលួយចូលរបបប្រល័យពូជសាសន៍, ចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមស៊ីវិលអស់ពីរទសវត្សរ៍ទៀតយ៉ាងខ្លោចផ្សារ។ ជីវិតប្រជាជនខ្មែរដ៏អភព្វនេះរសាត់អណ្ដែត «មិនខុសពីការខំប្រឹងរើខ្លួនចេញពីមាត់ក្រពើ ហើយទៅទើរនៅលើមាត់ខ្លានោះទេ»។

ប្រជាជនខ្មែរត្រូវរង់ចាំអស់រយៈពេលជាង៥០០ឆ្នាំ ទើបទទួលបានសន្តិភាពដែលមានរយៈពេលជាងគេក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ តែសន្តិភាពនេះ ក៏អាចបាត់ទៅវិញដែរ បើមិននាំគ្នាថែនិងឱ្យតម្លៃ, «សង្គ្រាមងាយបង្កើត តែលំបាកបញ្ចប់», «សន្តិភាពពិបាករក តែងាយបាត់បង់»។

ដូច្នេះ ប្រជាជនខ្មែរ អ្នកនយោបាយ និងថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់រូបត្រូវតែ​រួមចំណែកលើកស្ទួយនិងថែក្សា​សុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ ប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស នីតិរដ្ឋ យុត្តិធម៌​សង្គម អធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី និងកិត្យានុភាពជាតិលើឆាកអន្តរជាតិ ទើបជាតិយើងរឹងមាំ មាននិរន្តរភាព វិបុលភាព និងការអភិវឌ្ឍ៕

១៧ មេសា ២០២៤

RAC Media

រូបថត VAYO Radio FM