ព័ត៌មាន

«ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រធំៗពីរដែលកម្ពុជានិងវៀតណាមគួរសម្ដែងបដិការគុណចំពោះគ្នា» ដោយ៖ បណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា

2024-01-30 08:31:03 ថ្ងៃអង្គារ, 30 មករា 2024, 08:31 AM
post_detail

កម្ពុជានិងវៀតណាមជាប្រទេសជិតខាងគ្នា ដែលបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦៧។ ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរចងភ្ជាប់ដោយចំណងភូមិសាស្ត្រ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងនយោបាយ។ មានព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រសំខាន់ពីរ ដែលត្រូវបានលើកឡើងជាញឹកញាប់ដោយអ្នកនយោបាយនិងបញ្ញវន្តនៃប្រទេសទាំងពីរពាក់ព័ន្ធនឹងបដិការគុណដែលប្រទេសទាំងពីរត្រូវសម្តែងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក គឺការជួយរបស់​កម្ពុជាចំពោះវៀតណាមក្នុងសង្គ្រាមបង្រួបបង្រួមទឹកដីវៀតណាមនាអំឡុងចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ រហូតដល់​ពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ និងការជួយរបស់វៀតណាមចំពោះកម្ពុជាក្នុងចលនារំដោះជាតិចេញពីរបស់ប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។

ក្នុងអតីកាល កម្ពុជានិងវៀតណាមធ្លាប់មានទំនងទំនងជាច្រើនជាមួយគ្នា និងមានប្រវត្តិសាស្ត្រជាប់ទាក់ទងគ្នាស្ទើរគ្រប់សម័យកាល។ ជារួម ក្នុងប្រវត្តិនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរមានច្រើននិងមានទាំងល្អផងនិងមិនល្អផង។ មានព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រធំៗពីរដែលជះឥទ្ធិលទៅលើ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនាសហសម័យ។

ព្រឹត្តិការណ៍ទីមួយ កម្ពុជាធ្លាប់បានជួយបង្រួបបង្រួមវៀតណាមខាងត្បូងនិងវៀតណាមខាងជើង មកជាប្រទេសតែមួយនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដែលពេលនោះ កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពរំដោះជាតិវៀតណាម ហៅថា វៀតកុង ប្រើប្រាស់ទឹកដីជាប់ព្រំដែនរបស់ខ្លួន សម្រាប់ដឹកស្បៀង សព្វាវុធ ដើម្បីវាយលុកផ្តួលវៀតណាមខាងត្បូង។ ហេតុផលនេះហើយ បានជាកងទ័ពអាម៉េរិក ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយវៀតណាមខាងត្បូង បានទម្លាក់គ្រាប់បែកជាច្រើនគ្រាប់មកលើទឹកដីកម្ពុជាដែលមានទម្ងន់សរុបជិត៣លានតោន ហើយបានបង្កឱ្យស្លាប់និងរបួសប្រជាជនខ្មែរនៅតាមព្រំដែនរាប់ម៉ឺននាក់ និងបានទាញឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ចូលក្នុងមហាវិបត្តិ និងគ្រោះមហន្តរាយស្ទើរតែរលាយសាបសូន្យទឹកដីនិងពូជសាសន៍ខ្មែរ។

ចំណែកឯព្រឹត្តិការណ៍ទីពីរវិញ គឺវៀតណាម ក៏ធ្លាប់បានជួយកម្ពុជាដែរ តាមរយៈការបញ្ជូនកងទ័ពចូលមកទឹកដីកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ ដើម្បីជួយផ្ដួលរំលំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគេហៅ ថាខ្មែរក្រហម និងបានរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបប ប៉ុល ពត នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ បន្ទាប់មក កងទ័ពវៀតណាម បន្តមានវត្តមាននៅកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ ទើបដកចេញពីកម្ពុជា។

ដើម្បីសម្ដែងការដឹងគុណ និងការរម្លឹកគុណដល់កងទ័ពនិងប្រជាជនវៀតណាម លះបង់សាច់ស្រស់ ឈាមស្រស់ក្នុងការជួយផ្ដួលរំលំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាបានកសាងវិមានឬស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាមនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅស្ទើរគ្រប់ខេត្តរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ ភាគីវៀតណាមវិញ មកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានការសាងសង់វិមានឬស្តូបមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជាណាមួយដើម្បីរម្លឹកដល់គុណកម្ពុជាដែលធ្លាប់បានជួយវៀតណាមនាពេលកន្លងមកនោះនៅឡើយទេ។ កត្តានេះ ធ្វើឱ្យមានមតិជាតិនិងមតិអន្តរជាតិមួយចំនួនរិះគន់ដោយបានលើកឡើងថា មេដឹកនាំឬប្រជាជនវៀតណាមហាក់ដូចជាមិនអើពើនឹងការសងគុណដែលកម្ពុជាធ្លាប់មានចំពោះខ្លួននាពេលកន្លងមក។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ឯកឧត្តម ផាម ជីញ មីញ (Phạm Minh Chính) នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម បានសម្តែងនូវការដឹងគុណដល់កម្ពុជា ជាពិសេស ក្នុងការជួយបង្រួបបង្រួមដល់ប្រទេសវៀតណាម។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាមរូបនេះបានថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីប្រារព្ធខួបលើកទី៤៥នៃទិវាការចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ការផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និងសម្ពោធសមិទ្ធផលនានាក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ នៅក្នុងពេលនោះ ឯកឧត្តម Phạm Minh Chính នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម បានថ្លែងថា «ក្នុងឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរអរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះការគាំទ្រនិងការជួយដ៏មានតម្លៃ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំនិងប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនជំនាន់ ចំពោះប្រជាជនវៀតណាម ក្នុងការជួយរំដោះប្រទេសជាតិកន្លងមក ក៏ដូចជាការកសាងនិងការអភិវឌ្ឍប្រទេសសព្វថ្ងៃ»។

គាត់បានបន្តថា៖ «យើងខ្ញុំសូមសម្តែងនូវការដឹងគុណពិសេសចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល ដើរតាមនយោបាយអព្យាក្រឹតរបស់កម្ពុជា បានទទួលស្គាល់រណសិរ្សរំដោះជាតិវៀតណាមខាងត្បូង បានជួយអស់ពីចិត្តនិងបង្កលក្ខណៈអំណោយផលដល់បដិវត្តន៍វៀតណាម ក្នុងការកសាងនូវមូលដ្ឋាន និងផ្លូវដឹកជញ្ជូនឱ្យសមរភូមិវៀតណាមខាងត្បូង ក្នុងកាលៈទេសៈដ៏សែនលំបាកនោះ»។

គាត់ជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា កម្ពុជានិងវៀតណាមនៅតែបន្តមិត្តភាពមួយនេះកាន់តែរឹងមាំហើយស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀត គាត់មើលឃើញថា មិត្តភាពនេះគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន ដែលមនុស្សជំនាន់ក្រោយត្រូវតែបន្តគោរពជាកិត្តិយសគ្រប់ជំនាន់។ តាមរយៈការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានជាលើកដំបូងនេះ យើងគិតថា ភាគីមិត្តនឹងពិចារណាលើការសាងសង់វិមានឬស្តូបមិត្តភាពវៀតណាម-កម្ពុជានៅលើទឹកដីវៀតណាម និងចារិកខ្លឹមសារដែលមានអត្ថន័យបង្ហាញការរម្លឹកគុណគ្នាទវិញទៅមក«ស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា-វៀតណាម ត្រូវបានសាងសង់ឡើងដើម្បីជាសក្ខីភាពនៃការដឹងគុណនឹងការចងចាំចំពោះពលិកម្មរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីបុព្វហេតុនៃការបង្រួបបង្រួមនិងឯកភាពទឹកដីវៀតណាមក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍៦០-៧០ និងជាសក្ខីភាពនៃការដឹងគុណនិងចងចាំចំពោះពលិកម្មរបស់កងទ័ពនិងប្រជាជនវៀតណាម ដើម្បីបុព្វហេតុរំដោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅទសវត្សរ៍៧០-៨០» ដែលខ្លឹមសារនេះគឺជាសេចក្តីណែនាំបានចុះហត្ថលេខាដោយសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋនៃព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា។

សរុបមក បើទោះបីជាក្នុងអតីកាល ប្រទេសទាំងពីរធា្លប់មានអនុស្សាវរីយ៍ផ្អែមល្ហែមផងនិងជូរចត់ផង ដែលប្រែប្រួលទៅតាមរបត់នយោបាយផ្ទៃក្នុង នយោបាយតំបន់ និងនយោបាយអន្តរជាតិ ឬឆន្ទៈរបស់មេដឹកនាំនៃប្រទេសនីមួយៗក៏ដោយ ក៏មេដឹកនាំនិងប្រជាជាតិបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសទាំងពីរមិនត្រូវផ្ដោតខ្លាំងពេកលើការគាស់កកាយប្រវត្តិសាស្ត្រនិងអនុស្សាវរីយ៍មិនល្អទាំងនោះ ដើម្បីធ្វើជាឈ្នាន់នយោបាយឬជាមូលដ្ឋានក្នុងការបង្កអរិភាពរវាងគ្នានឹងគ្នានោះទេ។

ប៉ុន្តែ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ប្រទេសទាំងពីរត្រូវតែអនុវត្តតាមពាក្យស្លោកទាំងអស់ដែលប្រទេសទាំងពីរបានកំណត់ «ភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពជាប្រពៃណី និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនិងយូរអង្វែង»។ តាមរយៈសុភាសិតនេះ ប្រទេសទាំងពីរត្រូវតែ ធ្វើជាអ្នកជិតខាងដែលកាន់តែល្អពិតប្រាកដជាងមុន ប្រកបដោយភាពស្មោះត្រង់ ជួយគ្នាទៅវិញទៅមក គោរពអធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី មិនបំពានគ្នា មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង មិនកេងចំណេញពីគ្នា ផ្ដល់តម្លៃឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក បំពេញបន្ថែមនូវអ្វីដែលជាចន្លោះប្រហោង និងរស់នៅក្នុងសហអត្ថិភាព សហប្រតិបត្តិការល្អនិងដៃគូល្អ ដើម្បីសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងសុខដុមរមនាក្នុងនាមជាអ្នកជិតខាងល្អ៕   

(បញ្ជាក់៖ ខ្លឹមសារអត្ថបទខាងលើ ជាទស្សនៈនិងយល់ឃើញផ្ទាល់របស់ស្មេរម្ចាស់អត្ថបទ។ )

អត្ថបទទាក់ទង

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការប្រោះព្រំទឹកជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែរយូរមកហើយ តែការបាញ់ទឹកដោយកាំភ្លើងបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មិនមែនជាវប្បធម៌ខែ្មរទេ

យោងតាមកិច្ចពិភាក្សាពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់មួយចំនួនក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ថា ការប្រោះព្រំទឹក ជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែ...

2024-04-09 09:52:15   Tue, 09,04,2024, 09:52 AM
អ្នកជំនាញសិលាចារឹកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបកស្រាយអំពីប្រវត្តិនៃការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះ មានការជជែកដេញដោលគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងចំណោមមហាជនខ្មែរ អំពីការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្ម...

2024-04-09 09:42:57   Tue, 09,04,2024, 09:42 AM
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញនាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹបផ្ដល់ជូនកុមារនៅមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិ ដោយផ្ទាល់

(រាជធានីភ្នំពេញ) ថ្ងៃព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បាននាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន២០០លីត្រ ផ្ដល់ជូនដល់កុមារទាំង ១៧៧នាក់ នៅមណ...

2024-04-09 06:26:55   Tue, 09,04,2024, 06:26 AM
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ជូនកុមារកំព្រាសរុបចំនួន ៧៥នាក់ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញការលូតលាស់របស់កុមារកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ១៥ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចាត់ឱ្យមន្ត្រី...

2024-04-08 11:55:24   Mon, 08,04,2024, 11:55 AM
បណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្នើឱ្យមានការជំរុញបង្កើតបរិយាកាសបៃតង ដើម្បីទប់កម្ដៅ និងផ្តល់សុខដុមភាព

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានស្នើឱ្យមានការជំរុញបង្កើតបរិយាកាសបៃតង ដើម្បីទប់កម្ដៅ និងផ្តល់សុខដុមភាព តាមរយៈក...

2024-04-08 08:40:34   Mon, 08,04,2024, 08:40 AM
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួួយប្រតិភូសាកលវិទ្យាល័យរុស្ស៊ី ដែលដឹកនាំដោយលោកស្រី Ksenia Trinchenko ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលម៉ោង ២:០០នាទីរសៀល ថ្ងៃសុក្រ ១២ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជ...

2024-04-05 10:04:23   Fri, 05,04,2024, 10:04 AM

សេចក្តីប្រកាស