Royal Academy of Cambodia
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ថ្លែងក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពីសារប្រយោជន៍នៃការស្រាវជ្រាវ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ការស្រាវជ្រាវគឺជាចំណុចមួយដ៏មានសារសំខាន់បំផុតក្នុងការស្វែងរកការពិត និងដោះស្រាយបញ្ហាមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងបង្កើននូវចំណេះដឹងសម្រាប់កំណត់គោលនយោបាយ ការធ្វើកំណែទម្រង់ និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។ ចំពោះឯកឧត្តមបណ្ឌិត ការសិក្សាដោយគ្មានការស្រាវជ្រាវគ្រាន់តែជាការសូត្រតាមទ្រឹស្តីរបស់គេដោយគ្មានការគិត គ្មានការពិចារណា និងគ្មានការវិភាគ នោះខួរក្បាលរបស់យើងវគ្រាន់តែជាធុងសំរាមផ្ទុកចំណេះដឹងអ្នកដ៏ទៃ មិនមានអ្វីថ្មីនោះទេ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជាបានលើកឡើងថា ការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងបច្ចេកវិទ្យា មិនមែនកើតឡើងដោយភាពចៃដន្យនោះទេ គឺកើតឡើងដោយការសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងរកការពិត និងផ្តល់តម្លៃនិងការជឿលើការស្រាវជ្រាវ ដោយប្រទេសមួយចំនួនបានចំណាយលុយរាប់រយរាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំលើការស្រាវជ្រាវនិងអភិវឌ្ឍន៍។ ជាក់ស្តែង ប្រទេសមហាអំណាចទាំងឡាយសុទ្ធសឹងតែមានបច្ចេកវិទ្យារៀងៗខ្លួន ហើយពួកគេតែងតែសំញែងដាក់គ្នាតាមរយៈការបង្ហាញពីភាពរីកចំរើននៃបច្ចេកវិទ្យារបស់ពួកគេ (បច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា សព្វាវុធ និងបច្ចេកវិទ្យាឧស្សាហកម្ម, កសិកម្ម, សុខាភិបាល។ល។)
ជុំវិញបញ្ហាស្រាវជ្រាវនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតមើលឃើញថា កម្ពុជាហាក់ចេញដំណើរយឺតបន្តិចហើយ បើសិនជាយើងប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់។ ប៉ុន្តែ មកយឺត ប្រសើរជាងមិនមក។ «ដូច្នេះ ការងារចំពោះមុខរបស់យើង គឺការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សសម្រាប់វិស័យស្រាវជ្រាវ។ យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា យើងនៅខ្វះធនធានមនុស្សដែលមានសមត្ថភាពលើការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ តែយើងក៏នៅខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់លើអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឬអ្នកស្រាវជ្រាវដែរ»។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជាបញ្ជាក់បន្ថែមលើការប្រែក្លាយប្រទេសកម្ពុជាទៅជាប្រទេសដែលផ្តោតលើការស្រាវជ្រាវ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ទៀតថា ការបណ្តុះការសិក្សាស្រាវជ្រាវ មិនមែនទើបតែបណ្តុះក្នុងឧត្តមសិក្សា និងក្រោយឧត្តមសិក្សានោះទេ គឺគួរតែបណ្តុះតាំងពីក្មេងមកម្លេះ ដើម្បីឱ្យពួកគេ ចេះធ្វើការស្រាវជ្រាវ ចេះស្រមើរស្រម៉ៃលើការស្រាវជ្រាវមួយដែលសាមញ្ញៗ ដែលទាញចេញមកពីការងារប្រចាំរបស់ពួកគាត់ ដែលជាការស្រាវជ្រាវមួយដែលបំរើ ឱ្យការងារប្រចាំថ្ងៃ បណ្តុះឱ្យចេះស្រលាញ់ការសិក្សា កុំឱ្យចេះតែជឿ គ្រប់យ៉ាងនោះ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានអំពាវនាវដល់រាជរដ្ឋាភិបាលបន្តចូលរួមគាំទ្រការស្រាវជ្រាវ ដើម្បីបញ្ជៀសគម្លាតនៃជំនាញការងារ ស្រាវជ្រាវ ក្នុងការអភិវឌ្ឍជាតិ ខណៈរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏កំពុងរួមចំណែកជួយដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ធ្វើការតាមដាននិងចងក្រងអត្ថបទវិទ្យាសាស្ត្រយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់សម្រាប់ជាចំណេះដឹង និងទុកជាបទពិសោធន៍ផងដែរ។
ដើម្បីលើកស្ទួយការស្រាវជ្រាវ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ឯកទេសវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយបានផ្តល់អនុសាសន៍ចំនួន៨ចំណុចមាន៖ ១. បណ្តុះគំនិតស្រាវជ្រាវតាំងពីថា្នក់ទាប ជាពិសេសថ្នាក់បឋមសិក្សានិងអនុវិទ្យាល័យ។ ការស្រាវជ្រាវបែបការ អនុវត្តងាយៗដែលសិស្សងាយយល់។ សំណើផេ្សងៗទៀត មានជាអារទិ៍ ការពិសោធន៍ងាយៗទាក់ទងជីវភាពប្រចំាថ្ងៃ ទសន្សកិច្ចសិក្សាក្នុងក្រុមហ៊ុនឬរោងចក្រជាដើម។ ២. បណ្តុះគំនិតឱ្យស្រឡាញ់ការអាន ការសរសេរ ការត្រឹះរិះការស្រាវជ្រាវ។ ៣. កម្រិតឧត្តមសិក្សាឡើងទៅ ត្រូវតែបញ្ចប់ការសិក្សាដោយការស្រាវជ្រាវនិងសរសេរនិក្ខេបបទ។ រៀនមិនមែនដើម្បីឱ្យតែបានសញ្ញាបត្រទេ តែរៀនដើម្បីឱ្យចេះ ឱ្យមានចំណោះស្មើនឹងសញ្ញាបត្រ និងអាចធ្វើការកើត។ ៤. បន្ស៊ីការបណ្ដុះបណ្ដាលនិងការស្រាវជ្រាវជាមួយនឹងតម្រូវការនៃការងារជាក់ស្ដែង។ ៥. បង្កើតទំនាក់ទំនងរវាងគ្រឹះស្ថានបណ្តុះបណ្ដាលនិងផ្នែកឯកជន ក៏ដូចជាផ្នែកសាធារណៈដើម្បីផ្តល់ទីលានដល់និស្សិតអនុវត្តចំណេះដឹងនិងទ្រឹស្ដី។ ៦. ជំរុញឱ្យមានផ្នែកស្រាវជ្រាវនិងអភិវឌ្ឍន៍នៅតាមអង្គភាពរដ្ឋនិងឯកជន។ ៧. ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវគួរត្រូវបានផ្តល់ធនធានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បម្រើការងារស្រាវជ្រាវ និង៨. អ្នកស្រាវជ្រាវគួរត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ខាងផ្នែកជីវភាព៕
RAC Media
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៥កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំខាល ព.ស. ២៥៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំកម្មវិធីបទបង្ហាញ ស្ដីពី «ស្នាដៃស្រាវជ្រាវ ចងក្រង និងកា...
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៥កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំខាល ព.ស. ២៥៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្...
ឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ជាអំពើ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ មិនត្រឹមតែចំពោះបុគ្គលមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ថែមទាំងដល់សហគមន៍ សង្គម ឬប្រទេសផងដែរ។គំនិតដែលធ្វើសកម្មភាព ដូចជា ឃាតកម្ម ការចាប់រំលោភ និងចោរកម្ម...
ប្រវត្ដិវិទូ បានកំណត់យកសហសវត្ស នៅចន្លោះឱនភាពនៃក្រុងរ៉ូម និងបុនសម័យ (៥០០-១៤០០គ.ស.) ថាជាមជ្ឈិមសម័យ (Middle Ages or midieval period)។ សករាជនៃវប្បធម៌ និងការអប់រំលោកខាងលិចនេះ បានលាតសន្ធឹងពីចុងបញ្ចប់នៃសករាជ...
ភ្នំពេញ គឺជារាជាធានីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានអាយុប្រមាណជាង៥០០ឆ្នាំ មានទីតាំងស្ថិតនៅចំចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេបួនមុន រូមមានមេគង្គលើនិងក្រោម ទន្លេសាប និងទន្លេបាសាក់។ វាជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្...
និទានកថា នៅទីនេះ បានចាប់ផ្ដើមពីសម័យដែលមនុស្សមិនទាន់ចេះអាន និងសរសេរ មុនពេលមានការបង្កើតថ្មីនៃការអាន និងការសរសេរ នៅពេលដែលបុព្វបុរស ផ្ទេរវប្បធម៌ដោយផ្ទាល់មាត់របស់គេ ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។ គេអាចស្វែងរកឃ...