Royal Academy of Cambodia
(គំនូរនេះគូរឡើងដោយ និស្សិតវិចិត្រកម្ម ព្រហ្ម ពុធវិសាល នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមអបអរសាទរ និងកោតសរសើរ ដល់អត្តពលិកឆ្នើម ឈុន ប៊ុនថន ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងដណ្តើមកិត្តិយសជូនជាតិ)
អត្តពលិកឆ្នើម ឈុន ប៊ុនថន ឈរលើគោលការណ៍តស៊ូគង់បានសម្រេច និងមិនបោះបង់ក្តីស្រមៃដរ៉ាបណាលោកនៅមានដង្ហើម បានធ្វើឱ្យប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលមានមោទកភាពលើលោក តាមរយៈការឈ្នះមេដាយមាសក្នុងព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី៣២នេះ ហើយការដណ្តើមបានមេដាយមាសនេះ ពិតជាបានចារឈ្មោះលោកនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកីឡារបស់កម្ពុជា។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា អត្តពលិក ឈុន ប៊ុនថន រូបនេះជាម្ចាស់ជើងឯកលេខ ១ លើវិញ្ញាសារត់ចម្ងាយ ៨០០ ម៉ែត្រ និង ១៥០០ ម៉ែត្រ ផ្នែកបុរស ក្នុងការប្រកួតកីឡាជាតិលើកទី១ នៅកម្ពុជាកន្លងមក។
តាមរយៈការខិតខំប្រឹងប្រែង និងសមិទ្ធផលរបស់លោក ឈុន ប៊ុនថន នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ស៊ីហ្គេមលើកទី៣២នេះ បានបង្ហាញឱ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយ និងពិភពលោកបានឃើញថា កម្ពុជាកំពុងតែមានការវិវឌ្ឍខ្លួនយ៉ាងឆាប់រហ័សលើគ្រប់វិស័យ ជាពិសេសគឺវិស័យកីឡា។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកគ្រូ ហេង មុនីផល ដែលបង្រៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់លើមុខជំនាញវិចិត្រកម្មនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបញ្ចេញស្នាដៃគូរគំនូររបស់លោក Keisuke Honda អតីតអ្នកចាត់ការទូទៅបាលទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា ជាមួយ ឯកឧត្តម នាយឧត្ដមសេនីយ៍ សៅ សុខា អគ្គមេបញ្ជាការរងនៃ ខ.ភ.ម និងជាមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ដោយប្រើពណ៌ប្រេង (Oil color) ជាមួយបច្ចេកទេសគូរខ្វៀក (Quick sketch) ទំហំ៦០សង់ទីម៉ែត្រគុណ៨០សង់ទីម៉ែត្រ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា វត្ថុបំណងដ៏សំខាន់នៃការគូរគំនូរមួយផ្ទាំងនេះឡើង គឺដើម្បីបង្ហាញអំពីការថ្លែងអំណរគុណ និងការដឹងគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជូនចំពោះ លោក Keisuke Honda និងឯកឧត្តមនាយឧត្ដមសេនីយ៍ សៅ សុខា សម្រាប់ការលះបង់ ការខិតខំ និងការអភិវឌ្ឍវិស័យបាល់ទាត់នៅកម្ពុជានាពេលកន្លងមក។
បើទោះបីជាលទ្ធផលនៃការប្រកួតបាល់ទាត់បុរស ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ឬស៊ីហ្គេមលើកទី៣២នេះ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏យុវជនកម្ពុជាទាំងអស់មិនអាចបំភ្លេចនូវការខិតខំព្យាយាមពុះពារទាំងកម្លាំងចិត្ត ទាំងកម្លាំងកាយរបស់លោកទាំងពីរបានឡើយ ក្នុងការលើកកម្ពស់វិស័យបាល់ទាត់នៅកម្ពុជា ឱ្យមានភាពស្មើមុខស្មើមាត់ និងរីកចម្រើនលើឆាកអន្តរជាតិ។
(រូបដើម)
ស្នាដៃគំនូរ របស់និស្សិតសិក្សាជំនាញវិចិត្រកម្ម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កន្លងមក៖
(លោក Keisuke Honda អតីតអ្នកចាត់ការទូទៅបាលទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា គូរដោយ៖ ព្រហ្ម ពុធវិសាល)
(លោក Keisuke Honda អតីតអ្នកចាត់ការទូទៅបាលទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា គូរដោយ៖ ចាន់ សម្ផស្ស)
ដោយ៖ ហៃ សាវង្ស វិទ្យាស្ថានសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍ការវិនិយោគម៉ាឡេស៊ី (Malaysian Investment Development Authority ឬ MIDA) គឺជាទីភ្នាក់ងារជំរុញនិងអភិវឌ្ឍន៍ការវិនិយោគចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រោមក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មអន្តរជាតិ(MITI) ដើម្បីត្រួតពិនិត្យនិងជំរុញការវិនិយោគនៅក្នុងវិស័យផលិតកម្មនិងសេវាកម្មក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ។ MIDA មានការិយាល័យក្នុងតំបន់ចំនួន១២ និងការិយាល័យនៅក្រៅប្រទេសចំនួន២០។ MIDA បន្តជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់អាជីវកម្ម ក្នុងការចាប់យកឱកាស ដែលកើតចេញពីបដិវត្តន៍បច្ចេកវិទ្យានៃសម័យនេះ។
ម៉ាឡេស៊ី បន្តជាទីតាំងប្រកួតប្រជែងសម្រាប់គម្រោងផលិតកម្ម ដោយមានការចូលរួមពីប្រទេសចិន ហើយប្រទេសចិន គឺជាដៃគូវិនិយោគធំទី១ក្នុងរយៈពេល១១ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នៅក្នុងរយៈពេលប្រាំបួនខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២០ គម្រោងផលិតកម្មសរុបចំនួន៧៤០ ជាមួយនឹងការវិនិយោគដែលមានតម្លៃ ៦៥,៣ពាន់លានរីងហ្គីត ត្រូវបានអនុម័ត។ ក្នុងនោះ ប្រទេសចិនបានកត់ត្រាសរុបចំនួន១៦,៨ពាន់លានរីងហ្គីត (២៥,៧%) ក្នុង ៥៨គម្រោង។
ស្ថិតិផ្លូវការរបស់ប្រទេសចិន បានបង្ហាញថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២0២២ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ចិន-ម៉ាឡេស៊ី បានកើនឡើង ១៨,៥% ធៀបនឹងឆ្នាំមុន នឹងឈានដល់ ១៨៤,៧៥ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក (៨១៣,៥៥ពាន់លានរីងហ្គីត) ។ យោងតាមស្ថិតិផ្លូវការរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ការវិនិយោគរបស់ចិនជាប់ចំណាត់ថ្នាក់កំពូលនៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២២ ឈានដល់ ១១ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិកដែលស្មើនឹង ៥៥,៦% នៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស(FDI) នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចធំទីពីររបស់ពិភពលោកក្លាយជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ម៉ាឡេស៊ី។ "ទំនាក់ទំនងចិន-ម៉ាឡេស៊ី បានឈានមុខគេក្នុងទំនាក់ទំនងចិន-អាស៊ាន។ ប្រទេសចិននឹងបន្តលើកទឹកចិត្តសហគ្រាសចិនបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើនការវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវឧស្សាហកម្មរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី"...
អានឯកសារលម្អិត៖ ហៃ សាវង្ស ៖ ការវិនិយោគនៅម៉ាឡេស៊ី រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៣
ដោយ៖ បណ្ឌិត ហែម ឡាច
មន្ត្រីនាយកដ្ឋាននីតិសាស្ត្រ នៃវិទ្យាស្ថានមនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
ប្រជាជាតិខ្មែរជាជាតិសាសន៍មួយមានគ្រឹះ មានមូលដ្ឋានជាតិនិងលក្ខណៈជាតិច្បាស់លាស់ រឹងមាំជាងជាតិនានានៅជ្រោយសុវណ្ណភូមិនេះ។ ខ្មែរមានវប្បធម៌ អរិយធម៌ចាស់ទុំពិតប្រាកដជាងគេទាំងអស់។ មានភស្តុតាងបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ដែលបានបន្សល់ទុករហូតមកដល់សព្វថ្ងៃគឺតាមរយៈសិលាចារឹក នានា។ ទោះបីខ្មែរបានទទួលវប្បធម៌ អរិយធម៌បរទេសខ្លះក៏ដោយ ក៏វប្បធម៌ អរិយធម៌ខ្មែរ នៅតែរក្សាបាននូវលក្ខណៈ រឹងមាំនិងបុគ្គលភាពរបស់ខ្លួនដដែល។
ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺជាសាសនាដ៏ចំណាស់មួយដែលបានជ្រាបចូលក្នុងសតិអារម្មណ៍ប្រជាជនខ្មែរយើងរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ ទោះបីជាទ្រឹស្ដីសាសនានេះមានពេលខ្លះរីកចម្រើនខ្លាំង មានពេលខ្លះរេចរិល អន់ថយបែបណាក៏ដោយ ក៏ទ្រឹស្ដីនេះនៅតែមានឥទ្ធិពលគ្របដណ្ដប់លើផ្នត់គំនិតរបស់កូនខ្មែរយើងជាដរាប រហូតដល់យើងនាំគ្នាយកសាសនានេះជាសាសនារបស់រដ្ឋទៀតផង(ធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ជំពូកទី៣ មាត្រា៤៣)។ ឥទ្ធិពលសាសនានេះស្ទើរតែគ្របជិតលើសកម្មភាព ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ដូចជា ការធ្វើបុណ្យទានតាមគន្លងប្រពៃណី ការលះបង់ ការបរិច្ចាគទ្រព្យសម្បត្តិគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការសាងសង់ផ្លូវថ្នល់ មន្ទីពេទ្យ សាលារៀន ស្រះទឹក អណ្ដូង ជាដើម។ ក្រៅពីនេះក៏នៅមានការចែករំលែកទ្រព្យសម្បត្តិ ដើម្បីជួយអ្នកក្រីក្រ ប្រជាជនដែល ទទួលរងគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗ មានលុយកាក់ជាសម្ភារៈប្រើប្រាស់ជាស្បៀងអាហារ ជាដើម ...
ចូលអានឯកសារលម្អិត៖
ហែម ឡាច ៖ ឥទ្ធិពលព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសង្គមខ្មែរ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៣
(បណ្ឌិត អ៊ុំ ប៉ុម ជំនួយការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)
សេចក្តីផ្តើម
នៅក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន មិនថាឡើយសង្គមនោះស្ថិតក្នុងលំហភូមិសាស្រ្តនៃប្រទេស ណាមួយនោះ ទេ ពួកអេលីតត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាអ្នកដែលមានតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវសម្រាប់ធ្វើឱ្យសង្គម មានការអភិវឌ្ឍន៍ និងរីកចម្រើនទៅតាមបំណងប្រាថ្នានៃមនុស្សភាគច្រើន។ ដូច្នេះអ្វីៗ ដែលខ្ញុំនឹងលើក យកមកបង្ហាញជូនខាងក្រោមនេះ អាចជាខ្លឹមសារដែលរួមវិភាគទានចំពោះចំណេះដឹងទាក់ទងទៅនឹង ទស្សនាទានអេលីតក៏ដូចជាទ្រឹស្តីអេលីត ដែលយើងនឹងសិក្សាស្វែងយល់ទាំងអស់គ្នាតទៅ។ ប៉ុន្តែមុននឹង ស្វែងយល់បានថាតើអេលីតជាអ្វី ទ្រឹស្តីអេលីតមានអ្វីខ្លះ យើងគប្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីពេលវេលានៃការ ចាប់កំណើតរបស់ពាក្យអេលីតនេះជាមុនសិន តើពាក្យនេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់តាំងពីពេលណាមក?
១. ប្រវត្តិនៃការប្រើប្រាស់ពាក្យអេលីត
ជារួមពាក្យអេលីតត្រូវបានគេលើកយកមកប្រើប្រាស់តាំងពីសង្គមក្រិកបុរាណ សម្រាប់សម្គាល់ វណ្ណៈមួយក្នុងចំណោមវណ្ណៈទាំងបីរបស់សង្គមតាំងពីសម័យកាល លោកអ៊ីប៉ូដាមដឺមីឡេ នាសតវត្សទី៥ មុនគ្រឹស្តសករាជមកម្ល៉េះ។ តាមទស្សនៈ របស់លោក បុរីនីមួយៗត្រូវមានមនុស្សមួយម៉ឺននាក់រស់នៅ និង មានវណ្ណៈចំនួនបីជាអ្នកគ្រប់គ្រងថែរក្សានោះ គឺពពួកជនឈ្មោះថាអេលីតដែលជាវណ្ណៈទីមួយទទួលបន្ទុក ថែរក្សាការពារផលប្រយោជន៍រួមរបស់បុរីជាអ្នកបង្កើតនូវបទបញ្ជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តនានា និងជាអ្នករៀប ចំការងារសម្រាប់បុរីនោះ។ បន្ទាប់ពីពួកអេលីតគឺពួកទាហានដែលជាវណ្ណៈទីពីរជាអ្នកមានកាយសម្បទា មាំមួនទទួលបន្ទុកការពារបុរី។ ជាចុងក្រោយគឺពួកជនឧស្សាហ៍ព្យាយាម (Les Laborieux) ដែលជា វណ្ណៈទីបីទទួលបន្ទុកផលិតទ្រព្យសម្ភារៈសម្រាប់បុរី។
២. ន័យរបស់ពាក្យអេលីត
បើគិតទៅលើន័យនៃពាក្យ’អេលីត” វិញនោះ ពាក្យនេះត្រូវបានសិក្សាស្វែងយល់ទៅតាមន័យបី យ៉ាងពោលគឺន័យទូទៅន័យបែបសង្គម-នយោបាយ វិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ និងន័យបែបទ្រឹស្តី ឬហៅម៉្យាងទៀតថាអេលីតនិយម (Elitism)។
២.១ ន័យទូទៅរបស់អេលីត (General meaning of Elite)
បើតាមវចនានុក្រមអកស្វតអាត់វ៉ាន់លើនើរស៍បោះពុម្ពផ្សាយនៅឆ្នាំ២០០៣ បានឱ្យនិយមន័យ អេលីតថាជាក្រុមសង្គមដែលត្រូវបានគេគិតថាជាក្រុមមួយល្អបំផុត ឬសំខាន់បំផុតព្រោះតែឥទ្ធិពល លុយ កាក់ ភាពឆ្លាតវៃរបស់គេ។ល។ (Elite is a social group that is thought to be the best or most important because of it, power, money, intelligence etc. ។
ដូច្នេះបើតាមន័យខាងលើពួក អេលីត ជាក្រុមសង្គមដែលល្អបំផុតដោយសារតែពួកគេមាន អំណាច មានលុយកាក់ និងមានភាពឆ្លាតវៃ។
២.២ ន័យតាមបែបសង្គម-នយោបាយ វិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ
២.២.១ ន័យតាមបែបសង្គម-នយោបាយ
បើតាមន័យនេះ អេលីតគឺជាមនុស្សដែលកាន់កាប់ទីតាំងខ្ពស់បំផុតក្នុងក្រុមសង្គម ឬក្រុមវិជ្ជាជីវៈ ថែមទាំងក្នុងប្រជាជាតិមួយទៀតផង អាស្រ័យដោយតម្លៃ ដែលពួកគេត្រូវបានទទួលស្គាល់។ (Personnes qui, en raison de leurs valeurs reconnues, occupent une position éminente au sein d’un groupe social ou professionel, voire d’une nation) ។
២.២.២ ន័យតាមបែបវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ
បើតាមន័យនេះ អេលីតត្រូវបានផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើក្រុមសង្គមដែលមានអំណាច និងមាន ឥទ្ធិពលទៅលើសេចក្តីសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយ។ (… Elite s’intérese plus particulièrementaux
groupessociaux qui ont du pouvoir et de l’influence sur les décisions politiques) ។
បើគេធ្វើសំយោគន័យទាំងអស់នេះមកវិញ ពួកអេលីតជាក្រុមសង្គមដែលមានអំណាច និងមានឥទ្ធិពល ទៅលើសេចក្តីសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយរបស់ប្រទេស ដោយសារតែ អំណាច លុយកាក់ ភាពឆ្លាតវៃ របស់គេហើយជាអ្នកដែលកាន់កាប់ទីតាំងខ្ពស់បំផុត ក្នុងក្រុមសង្គម ឬវិជ្ជាជីវៈ អាស្រ័យដោយតម្លៃដែល សង្គមបានផ្តល់ឱ្យពួកគេ។
ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងបញ្ហាអេលីតដដែល បើគេនិយាយទាក់ទងទៅនឹងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យវិញរបប សង្គមនេះក៏ផ្តល់តម្លៃឱ្យពួកអេលីតខ្លាំងក្លាណាស់ដែរ។ ជាក់ស្តែងគេបានប្រកាន់យកនូវគោលការណ៍ជា លក្ខខណ្ឌសង្គមមួយដោយផ្អែកលើ ”ភាពស័ក្តិសម” (Le mérite) ដែលជាលទ្ធផលបានមកពីការសម្រេច ជោគជ័យរបស់ពួកគេក្នុងការរៀនសូត្រ ក៏ដូចជាក្នុងវិជ្ជាជីវៈណាមួយ។ ឧទាហរណ៍នៅប្រទេសបារំាង ដែលជាប្រទេសប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យបែបសាធារណរដ្ឋនិយមតាំងពីឆ្នាំ១៧៨៩មកបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនទៅលើគោលការណ៍”ភាពស័ក្តិសមជាធំ” ឬ”ស័ក្តិសមាធិបតេយ្យ” (La méritocratie) តាម រយៈការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសចម្រាញ់យកជនឆ្នើមប្រកបដោយសមត្ថភាព និងទេពកោសល្យកម្រិត ខ្ពស់ពីសាលាគរុវិជ្ជាជាន់ខ្ពស់ សាលាពហុបច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជាសាលារដ្ឋបាលរបស់ជាតិ (Ecole Nationale d’Administration) ឱ្យចូលទៅបម្រើការងារនៅតាមស្ថាប័ន បច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជានៅតាមស្ថាប័នសំខាន់ៗ ដទៃទៀត ។ ម៉្លោះហើយដោយទង្វើជាសកម្មភាពបែបនេះ ពួកអេលីតក៏បានក្លាយបន្តិចម្តងៗទៅជាក្រុម ដែលកាន់កាប់ផ្តាច់មុខទៅលើស្ថាប័នសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋក៏ដូចជាស្ថាប័នឯកជនរបស់ប្រទេស។ ចំណែកនៅ សង្គមសហរដ្ឋអាម៉េរិកវិញក៏យ៉ាងដូច្នេះដែរ ពួកអេលីតក៏ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាក្រុមសង្គមដ៏មានឥទ្ធិពល ខ្លាំងក្លាគ្របដណ្តប់ទៅលើវិស័យនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាវិស័យធុរកិច្ចរបស់ប្រទេស។
ជាបន្តទៅទៀតនេះយើងនឹងនាំគ្នាទៅពិចារណាអំពីន័យអេលីតតាមបែបទ្រឹស្តី ឬអេលីតនិយមវិញ ម្តង តើមានចំណុចអ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែរឬទេ?
៣. ន័យអេលីតតាមបែបទ្រឹស្តី ឬអេលីតនិយម(Elitism)
គេអាចចែកអេលីតនិយមជាពីរ ប្រភេទគឺអេលីតនិយមបែបទស្សនាទាន និងអេលីតនិយមបែប វិទ្យាសាស្រ្តសង្គម។
៣.១ អេលីតនិយមបែបទស្សនាទាន
តាមន័យបែបទស្សនាទានអេលីតនិយមជាទស្សនៈ ជាគំនិត ឬជំនឿដែលប្រកាន់យកទ្រព្យ សម្បត្តិ រង្វាន់លើកទឹកចិត្ត កិត្តិយសនិងការទទួលខុសត្រូវ ជាកម្មសិទ្ធ ជាកេតនភណ្ឌអាទិភាពដ៏ស័ក្កិសម និងថ្លៃថ្នូរបំផុតរបស់ក្រុមមួយ ។
បើតាមទស្សនៈខាងលើនេះ គេអាចចែកអេលីតនិយមជាប្រាំប្រភេទ៖
៣.១.១ អេលីតនិយមបែបសាធារណរដ្ឋ (Elitisme républicain)
ជាទ្រឹស្តីអេលីតដែលឱ្យតម្លៃជាអាទិភាពទៅលើគុណសម្បត្តិបុគ្គល។
៣.១.២ អេលីតនិយមបែបអភិជនាធិបតេយ្យ (Elitisme aristocratique)
ជាអេលីតនិយមផ្អែកលើកម្មសិទ្ធសង្គម និងគ្រួសារ។
៣.១.៣ អេលីតនិយមបែបកិត្យានុភាព (Elitisme de prestige)
ជាទ្រឹស្តីដែលផ្អែកលើការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសសម្រិតសម្រាំងក្រុមអេលីតដ៏ម៉ត់ចត់បំផុត។
៣.១.៤ អេលីតនិយមបែបដាកវីននិយម (Elitisme Darwinien)
ជាអេលីតនិយមដែលលើកទឹកចិត្តឱ្យលុបបំបាត់ចោលក្រុមខ្សោយជាជាងការពារក្រុមនោះ ។
៣.២. អេលីតនិយមបែបវិទ្យាសាស្រ្តសង្កម
ជាប្រភេទទីពីរនៃអេលីតនិយមបន្ទាប់ ពីអេលីតនិយមបែបទស្សនាទាន។ អេលីតនិយមជាចរន្ត ទ្រឹស្តីដែលត្រូវបានបង្កើតដោយលោក ប៉ារ៉ឺតូ (V. Pareto) លោក មី សែល (R.Michels) និងលោក ម៉ូស្កា (G. Mosca)។ លោកទាំងបីរូបសុទ្ធតែបានឯកភាពគ្នាលើទស្សនៈដែលចាត់ទុកថាការកាន់កាប់ អំណាចរដ្ឋដោយក្រុមភាគតិចដែលមានវិជ្ជាជីវៈគឺជាការចៀសមិនផុត។ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមលោកទាំងបី លោក មី សែល បានបញ្ចេញទស្សនៈជាការកត់សម្គាល់បន្ថែមទៅលើច្បាប់មិនល្អមួយ (Loi d’airain) របស់ក្រុមអប្បជនាធិបតេយ្យ។ លោកបានវាយតម្លៃយ៉ាងដូច្នេះថាគ្រប់ គណបក្សនយោបាយទាំងអស់រួម ទាំងគណបក្សកម្មករផងនោះសុទ្ធតែបានដណ្តើម កាន់កាប់តែម្នាក់ឯង នូវតួនាទីដឹកនាំតាមបែបអេលីត និយម ពោលគឺរាល់អំណាចដឹកនាំខាងនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សសុទ្ធតែធ្លាក់ទៅលើក្រុមអេលីត ជាអ្នកដឹកនាំទាំងអស់។
៤. ការត្រិះរិះពិចារណាទាក់ទងទៅនឹងអេលីតនិយម
មានការត្រិះរិះពិចារណាជាសំខាន់បីទាក់ទងទៅនឹងអេលីតនិយម។
៤.១. អេលីតនិយម និងអប្បជនាធិបតេយ្យ
យើងបានដឹងរួចមកហើយអំពីអ្វីទៅដែលហៅថាអេលីតនិយម។ បន្តទៅទៀតនេះយើងនឹងសិក្សា បន្ថែមទៀតថាតើអេលីតនិយម មានទំនាក់ទំនងបែបណាជាមួយអប្បជនាធិបតេយ្យ? ដំបូងឡើយយើង គប្បីយល់ថាតើអ្វីទៅជាអប្បជនាធិបតេយ្យ?
តាមទស្សនៈរបស់ប្លាតុងអប្បជនា ធិបតេយ្យជារបបនយោបាយ ឬរបបគ្រប់គ្រងសង្គមមួយបែប ដែលដឹកនាំរដ្ឋដោយជនមួយក្រុមប្រកបដោយមហិច្ឆតា និងការលោភលន់។ បញ្ជាក់បន្ថែមទៅលើទស្សនៈ នេះអារីស្តូតបានលើកឡើងថាអប្បជនាធិបតេយ្យជារបបគ្រប់គ្រងដឹកនាំដោយមនុស្សមួយក្រុម ដែលគិតគូរ តែអំពីផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ បើគេរំលឹកឡើងវិញពីអេលីតនិយមតាមន័យវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមរបស់ប៉ារឺតូ មីសែល និងម៉ូស្កា អេលីតនិយមគឺជាទ្រឹស្តីកត់សម្គាល់ពីការកាន់កាប់អំណាចរដ្ឋដោយ ក្រុមអេលីតដែលមានវិជ្ជាជីវៈ។ ដូច្នេះបើក្រុមភាគតិចដែលមានវិជ្ជាជីវៈយកសមត្ថភាពខាងវិជ្ជាជីវៈទៅ ដឹកនាំសង្គមតាមក្រុមអប្បជនាធិបតេយ្យនោះ អេលីតនិយមនឹងក្លាយទៅជាអេលីតនិយមបែបអប្បជនា ធិបតេយ្យ ហើយទ្រឹស្តីស្តីពី កិច្ចសន្យាសង្គមរបស់លោក ថូម៉ាសហូបស៍ ដែលបានបង្កើតក្រោយមកទៀត នឹងក្លាយទៅជាទ្រឹស្តីដែលគ្មានន័យអ្វីសោះឡើយសម្រាប់ការដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងសង្គម ។
៤.២. អេលីតនិយម និងអភិជនាធិបតេយ្យ
តាមទស្សនៈរបស់អារីស្តូតដដែល អភិជនាធិបតេយ្យជាទ្រឹស្តីដែលកំណត់ពីរបបនយោបាយ ឬ របបគ្រប់គ្រងមួយបែបទៀតដែលដឹកនាំដោយមនុស្សមួយក្រុមដែលគិតគូរពីផលប្រយោជន៍របស់បុរី។ បើ អភិជនាធិបតេយ្យមានន័យយ៉ាងនេះ អេលីតនិយមនិងអភិជនាធិបតេយ្យអាចមានទំនាក់ទំនងស្របទិសដៅ គ្នា ហើយអាចបន្តស្ថិតស្ថេរដោយសុខដុមជាមួយគ្នាបាន។ ដូច្នេះទ្រឹស្តីនៃកិច្ចសន្យាសង្គមរបស់ ថូម៉ាសហូបស៍ និងក្លាយទៅជាគុណធម៌ប្រតិបត្តិប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ និងមានលក្ខណៈជាកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នក ដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងសង្គមជាក្រុមអេលីត ហើយចរន្តគំនិតរបស់ប៉ារឺតូ មីសែល និងម៉ូស្កានៅតែមានភាព សមស្រប និងត្រឹមត្រូវដដែល។
៤.៣. អេលីតនិយម និងប្រជាធិបតេយ្យ
លក្ខណៈសំខាន់របស់ប្រជាធិបតេយ្យគឺការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ បើសិនជាពួកអេលីតនិយម ទទួលក្តោបក្តាប់ដោយខ្វះគុណធម៌នូវអំណាចផ្តាច់មុខខាងសមត្ថភាព និងវិជ្ជាជីវៈ ក្នុងដំណើរដឹកនាំ និង គ្រប់គ្រងសង្គម ហើយបដិសេធចោលនូវអំណាចចូលរួមក្នុងកិច្ចការសង្គមពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋដែល តំណាងឱ្យមនុស្សភាគច្រើនលើសលុបរបស់សង្គម ពួកអេលីតនិយមបែបនេះនឹងដើរឃ្លាតចាកកាន់តែ ឆ្ងាយពីប្រជាធិបតេយ្យហើយអ្វីដែលកើតឡើងនៅពីក្រោយនោះគឺ វិបត្តិសង្គមផ្តើមចេញពីទំនាស់ផល ប្រយោជន៍រវាងភាគច្រើន និងភាគតិចហើយកាន់តែគ្រោះថ្នាក់ជាងនេះទៅទៀតនោះគឺបដិវត្តន៍សង្គមអាច នឹងប្រព្រឹត្តឡើងដោយចៀសមិនផុត។
. អេលីត-អេលីតនិយម+អប្បជនាធិបតេយ្យ= គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គម(ទំនាស់ផលប្រយោជន៍)
. អេលីត-អេលីតនិយម+អភិជនាធិបតេយ្យ= សង្គមប្រព្រឹត្តទៅល្អគ្មានគ្រោះថ្នាក់
. អេលីត-អេលីតនិយម+ប្រជាធិបតេយ្យ(គ្មានការចូលរួម)= ប្រជាធិបតេយ្យមិនអាចបដិសន្និបាន
. អេលីត-អេលីតនិយម+ប្រជាធិបតេយ្យ(មានការចូលរួម)= ប្រជាធិបតេយ្យអាចកើតឡើងបាន និង ស្ថិតស្ថេរទៅបាន។
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
សរុបសេចក្តីមក ទ្វេគ្រោះរបស់ពួកអេលីតប្រកាន់ទ្រឹស្តីអេលីតនិយមអាចមានពីរៈ ទី១ អេលីតនិយម បែបអប្បជនាធិបតេយ្យ។ ទី២ អេលីតបែបប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែបដិសេធចោលការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ការក្តោបក្តាប់អំណាចខាងនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស ដោយក្រុមភាគតិច ដែលជាក្រុមអេលីត គឺជាដំណើរប្រព្រឹត្តទៅរបស់សង្គមដោយចៀសមិនផុត។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី ក៏ក្រុមអេលីតដែល ប្រកាន់តាមទ្រឹស្តីអេលីតនិយម គប្បីយកសមត្ថភាពខាងវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួនទៅបំរើចំពោះផលប្រយោជន៍រួម របស់មនុស្សភាគច្រើននៅក្នុងសង្គម ដោយធ្វើយ៉ាងណាផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងវប្បធម៌ “ចូលរួមគិត ចូលរួមធ្វើ និងចូលរួមទទួលខុសត្រូវ” របស់ប្រជាជនភាគច្រើននោះទើបក្រុមអេលីតមានឈ្មោះថាជាអ្នករក្សាបាននូវ តម្លៃពិតរបស់ខ្លួន ដែលសង្គមទទួលស្គាល់ហើយជាអ្នកដែលបានរួមចំណែកកសាងសង្គមជាតិមួយប្រកប ដោយលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យពេញបរិបូណ៌៕
ឯកសារពិគ្រោះ
១- វចនានុក្រម Oxford advance leaner’s Dictionary, New Edition, 2003.
២- Olivier Nay Lexique de Science Politique. 3éme Edition, 2014.
៣- អ៊ុំ ប៉ុម ប្រវត្តិគំនិតនយោបាយបស្ចឹមប្រទេស គ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយអង្គរ ឆ្នាំ២០០៨។
ចូលអានអត្ថបទស្រាវជ្រាវច្រើនទៀត តាមរយ៖ https://www.rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=6
(បណ្ឌិត ប៉ាន់ វុត្ថា មន្រ្តីស្រាវជ្រាវនាយកដ្ឋានទស្សនវិជ្ជានិងសង្គមវិជ្ជា នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)
សេចក្តីផ្តើម
ជំនឿតូតឹម គឺជាជំនឿលើសត្វ និងជំនឿលើដើមឈើ តែក្នុងអត្ថបទនេះខ្ញុំលើកយកតែជំនឿលើសត្វមកបង្ហាញតែប៉ុណ្ណោះ។ ការគោរពសត្វពុំមានន័យថា គោរពសត្វក្នុង ឋានៈជាសត្វនោះទេ តែជានិម្មិតរូបក្នុងក្របខណ្ឌទស្សនៈនិងជំនឿ។
គេចែកសត្វជា៖ សត្វអច្ឆរិយ ដែលមានប្រវត្តិក្នុងទេវកថាឬគម្ពីរសាសនា សត្វដែលអ្នកស្រុកបានផ្សាំងឬចិញ្ចឹមសម្រាប់យកសាច់បរិភោគ និងសត្វព្រៃ។ សត្វទាំង៣ប្រភេទនេះ ត្រូវបានគេគូរជាគំនូរឬឆ្លាក់សម្រាប់តុបតែង លំអ និងជានិម្មិតរូបគោរពសក្ការៈ។ វត្តមានគំនូរ និងចម្លាក់សត្វ សរបញ្ជាក់ថា ខ្មែរបុរាណផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនជាមួយបរិស្ថានដែលស្ថិតនៅជុំវិញខ្លួន ដែលជានិមិត្តរូបនៃថាមពលធម្មជាតិ និងជាឫសកែវនៃជីវិត។ បរិស្ថាន មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ មានអន្តរទំនាក់ទំនងគ្នា និងទ្រទ្រង់ស្ថេរភាព បរិស្ថាន។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ រូបសត្វទាំងអស់នោះក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យយើងឃើញនូវជំនឿសាសនា របស់ជនជាតិខ្មែរនាសម័យបុរាណដែរ។ ខ្មែរមានជំនឿលើសត្វ ជាដើមសន្តតិវង្ស ជាព្រះអាទិទេព ជាអវតារបស់អាទិទេព ជាអ្នកនាំសាររវាងមនុស្សនិងអាទិទេព ជាយាន្តជំនិះរបស់ព្រះអាទិទេព ជាភាវៈមានអំណាចស័ក្តសិទ្ធិដែលគួរឬត្រូវគោរពបូជា ជាភាវៈនាំមកនូវប្រផ្នូលល្អឬអាក្រក់…។ សត្វទាំងនោះមានជាអាទិ ៖ នាគ ក្រពើ អណ្តើក ត្រី គោ ក្របី តោ ខ្លា ដំរី គ្រុឌ ហង្ស លលកខ្មោច ខ្លែងស្រាក។ល។
ក្នុងទស្សនៈខ្មែរយើងចាត់ទុក ត្រី កង្កែប ហ៊ីង គីង្គក់ នាគ …ជាសត្វតំណាង ភ្លៀង និង ទឹក។ ចាបឬបក្សី តំណាង ខ្យល់ ឬ អាកាស។ សត្វជើងបួនដូចជា គោ ក្របី តំណាង ដី។ ដូច្នេះ ក្នុង ទស្សនៈខ្មែរ សត្វ តំណាងនូវឥទ្ធិពលនៃធម្មជាតិ ដែលជាប្រភពនៃជីវិត និងទ្រទ្រង់ជីវិត។ ក្នុងជំនឿតូតឹមនេះទៀតសោត គឺគេជឿលើសត្វទាំងមូល ឬគ្រាន់តែជាភាគណាមួយនៅលើខ្លួនសត្វ ដូចជា ស្នែង ភ្លុក ចង្កូម ខ្នាយ ចែ ឬសម្រែកយំ ឬលក្ខណៈភិនភេទរបស់សត្វ ជាដើម។
ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា និង ពុទ្ធសាសនា ក៏មានជំនឿទាក់ទងនឹងសត្វដូចគ្នានឹងគំនិតខ្មែរដើម ហេតុនេះ នៅពេលសាសនាទាំងពីរនាំចូលពីឥណ្ឌាមកដល់កម្ពុជា មានលំនាំនៃជំនឿប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ខ្មែរក៏ទទួលយកមកស្លបញ្ចូលគ្នាទៅជាគំនិតទស្សនវិជ្ជាខ្មែរ ហើយមានអត្ថិភាពតាំងពីបុរាណកាលរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា គេចាត់ទុកសត្វ ជាអវតារបស់អាទិទេព ជាយាន្តជំនិះរបស់អាទិទេព។ ក្នុងពុទ្ធសាសនា ក៏បានផ្សារភ្ជាប់ប្រវត្តិព្រះពុទ្ធទាំង៥អង្គ មានរូបតំណាងព្រះពុទ្ធអង្គនីមួយៗក្រោមរូបភាពជាសត្វ ជាអវតា និងជាយានជំនិះរបស់ព្រះពុទ្ធផងដែរ។
ចូលអានសេចក្ដីលម្អិតអត្ថបទស្រាវជ្រាវ «ទស្សនៈ និងជំនឿតូតឹមនិយមរបស់ជនជាតិខ្មែរ (ទស្សនៈ និងជំនឿលើសត្វ)» តាមរយៈ៖ https://www.rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=6
(បណ្ឌិត ក្តាន់ ធុល វិទ្យាស្ថានមនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)
នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ជំនឿ គឺជាអាហារស្មារតីរបស់មនុស្ស ដែលគេត្រូវបរិភោគជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ អាហារខ្លះមានរសជាតិពុលដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពដែលពេលខ្លះវាអាចបង្កឱ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតក៏មាន។ ឯអាហារខ្លះទៀតមានរស់ជាតិឆ្ងាញ់ ដែលអាចជួយទ្រទ្រង់សុខភាពជីវិត។ ជំនឿ ក៏ដូច្នេះដែរ។ ជំនឿខ្លះអាចដឹកនាំអ្នកជឿទៅរកគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារតែជំនឿ នោះខ្វះសច្ចភាព គ្មានមូលដ្ឋានហេតុផលច្បាស់លាស់ ហើយអ្នកជឿចេះតែជឿទៅតាមឥន្រ្ទិយរបស់ខ្លួន តាមការឮ ឬការ មើលឃើញជាដើម។ ចំណែកឯជំនឿ ខ្លះ ទៀតអាចដឹកនាំអ្នកជឿទៅរកវិបុលភាពនៃជីវិត ដោយសារតែជំនឿនោះមានសច្ចភាព និងមានមូលដ្ឋាន ហេតុផល ច្បាស់លាស់ ហើយអ្នកជឿប្រើប្រាស់ វិចារណញ្ញាណជាមូលដ្ឋាន។ សព្វថ្ងៃ អ្នក ជឿគ្មានហេតុផលមួយចំនួនធំ បាននិង កំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ ដោយការចាញ់បោក អស់ទ្រព្យធន អស់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ បែកបាក់គ្រួសារ អស់ជីវិតជាដើម។ ដើម្បីទទួល យកជំនឿពីគេ និងប្រើប្រាស់ជំនឿរបស់ខ្លួនឱ្យមានប្រយោជន៍គេ ត្រូវមានពុទ្ធិ ជាពិសេសវិចារណពុទ្ធិ ដើម្បីស្គាល់ច្បាស់លាស់ពី ជំនឿ, ប្រភេទជំនឿ, ប្រភព ជំនឿ, ជំនឿខុស, ជំនឿត្រូវ, វិធីស្វែងរកជំនឿត្រូវ, ហើយនិងសារៈប្រយោជន៍នៃជំនឿត្រូវ។
ចូលអានសេចក្ដីលម្អិតនៃអត្តបទស្រាវជ្រាវ៖ «អំពីជំនឿខ្មែរ» ភាគទី១ តាមរយ៖ https://www.rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=6
(គូរដោយ៖ ចាន់ សម្ផស្ស និស្សិតសិក្សាមុខជំនាញវិចិត្រកម្មនៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា)
កាលពីយប់ថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងមកនេះ ជាការប្រកួតរវាងក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា និងក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិឥណ្ឌូនេស៊ីក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ស៊ីហ្គេមលើកទី៣២ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ហើយក៏ជាថ្ងៃចុងក្រោយសម្រាប់លោក Keisuke Honda ធ្វើជាអ្នកចាត់ការទូទៅបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិ នៅកម្ពុជាផងដែរ។ ជាសក្ខីភាព លោក Keisuke Honda បានក្លាយជាអ្នកចាត់ការទូទៅបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ ឆ្នាំ២០២៣ ដោយបានដឹកនាំក្រុមជម្រើសជាតិកម្ពុជាឆ្លងកាត់ការប្រកួតជាច្រើន និងទទួលបានជោគជ័យលើគូប្រកួតអន្តរជាតិជាច្រើន គួរឱ្យស្ងប់ស្ងែងនិងមោទកភាព។ ការលះបង់កម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្ត និងពេលវេលាដ៏មានតម្លៃរបស់លោក ពិតជាបានធ្វើឱ្យក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកម្ពុជា មានការអភិវឌ្ឍ និងរីកចម្រើនជាខ្លាំង។ លោក Keisuke Honda ក៏បានរួមចំណែកជាច្រើនក្នុងរុញច្រានវិស័យបាល់ទាត់នៅកម្ពុជា ឱ្យមានការទទួលស្គាល់លើឆាកអន្តរជាតិ និងស្មើមុខស្មើមាត់ជាមួយនឹងមិត្តបរទេស។
ដោយមើលឃើញភស្តុតាងតាមរយៈការលះបង់ និងសមិទ្ធផលរបស់ លោកKeisuke Honda សម្រាប់បាល់ទាត់កម្ពុជានេះហើយ ទើបប្រជាជនកម្ពុជាពិតជាសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រោះចំពោះលោក និងជាពិសេសដើម្បីចូលរួមថ្លែងអំណរគុណដល់លោក Keisuke Honda លោក ព្រហ្ម ពុធ វិសាល ដែលកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវលើមុខជំនាញវិចិត្រកម្មនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបញ្ចេញស្នាដៃតាមរយៈគំនូរខ្វៀកមួយផ្ទាំងជូនទៅកាន់លោក Keisuke Honda។ គួររំលឹកផងដែរថា លោក Keisuke Honda កើតនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៨៦ នៅប្រទេសជប៉ុន។ លោកជាអតីតកីឡាករអាជីពដែលសមត្ថភាពលេងបានច្រើនតួនាទីនៅលើសមរភូមិវាលស្មៅបៃតង ដូចជាខ្សែប្រយុទ្ធកណ្តាល ខ្សែប្រយុទ្ធស្លាបស្តាំ និងជាកីឡាករសំខាន់ចម្បងសម្រាប់ក្រុមទាំងមូល។ ជាបទពិសោធន៍ ក្រៅពីជាកីឡាករជម្រើសជាតិជប៉ុន លោក Keisuke Honda ធ្លាប់លេងនៅក្លឹបបាល់ទាត់ដ៏ល្បីរបស់ប្រទេសអ៊ីតាលី គឺក្លឹបបាល់ទាត់អេស៊ីមីឡាន (AC Milan) ក្នុងកំឡុងពេលឆ្នាំ២០១៤ និង២០១៥។ ប្រសិនជាយើងក្រឡេកមើលសមិទ្ធផលរបស់លោកវិញ លោក Keisuke Honda ធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានក្រុមជម្រើសជាតិបាល់ទាត់ជប៉ុន ដឹកនាំក្រុមចូលក្នុងការប្រកួតកំឡុងឆ្នាំ២០០៨ដល់២០១៨។ ជាងនេះទៅទៅ លោកក៏បានជួយក្រុមជម្រើសជាតិបាល់ទាត់ជប៉ុនប្រកួតក្នុងពានបាល់ទាត់ពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ២០១០ និង២០១៨។ ជាពិសេស លោក Keisuke Honda ក៏បានជួយឱ្យក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិជប៉ុនឈ្នះពានបាល់ទាត់ប្រចាំទ្វីបអាស៊ីនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ផងដែរ។
(គូរដោយ៖ ព្រហ្ម ពុធ វិសាល និស្សិតសិក្សាមុខជំនាញវិចិត្រកម្មនៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា)
នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត Dato' Wan Mohamad bin Dato’s Sheikh Abdul Aziz ប្រធានស្តីទីក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃវិទ្យាស្ថាន KEFAHAMAN ISLAM MALAYSIA (IKIM)។
ក្នុងជំនួបនេះ តំណាងស្ថាប័នទាំងពីរ បានជជែកពិភាក្សាស្តីពីលទ្ធភាពនៃកិច្ចប្រតិបត្តិការរវាងស្ថាប័នទាំងពីរ ការចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាក្នុងពេលខាងមុខ និងការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នាស្តីពីសុខដុមនីយកម្មនៃសាសនានៅកម្ពុជា នាពេលខាងមុខនេះ។
វិនិយោគគឺជាវេចនសព្ទ ជាមួយពាក្យការបណ្ដាក់ទុន។ វិនិយោគជាការបណ្ដាក់ទុនធ្វើអាជីវកម្មក្នុងការបង្កើតរោងចក្រ សហគ្រាស កសិដ្ឋាន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ឬ សេវាអ្វីមួយដើម្បីបានទទួលប្រាក់ចំណេញ។ ម្យ៉ាងទៀត វិនិយោគ ក៏ជាការប្រើប្រាស់ដើមទុន ដើម្បីបង្កើតផលិតផលឬដើម្បីកែលម្អទិន្នផលនៃសហគ្រាសណាមួយ។ ដូច្នេះវិនិយោគគឺជាការបណ្ដាក់ទុន រយៈពេលយូរនៅក្នុងប្រទេសឬក្រៅប្រទេស នៅក្នុងសហគ្រាសឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម ការដឹកជញ្ជូនពាណិជ្ជកម្ម និង មែកធាងសេដ្ឋកិច្ចនានាផ្សេងៗទៀត ក្នុងបំណងដើម្បីបង្កើតជាប្រាក់ ចំណេញ។ ដើម្បីធ្វើវិនិយោគ យើងត្រូវមានគម្រោងវិនិយោគ ដូចម្ដេចដែលហៅថាគម្រោងវិនិយោគ? គម្រោងវិនិយោគ សំដៅដល់គម្រោងដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ គម្រោងពង្រីកនៃគម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ និង គម្រោងវិនិយោគដែលទទួលបានត្រឹមតែការធានាលើការវិនិយោគ។
គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ (គ.ល.គ.) សំដៅដល់គម្រោងវិនិយោគដែលទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រចុះបញ្ជីពីក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឬ អនុគណៈកម្មាធិការវិនិយោគរាជធានីខេត្ត។ គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គា្រន់បម្រើឱ្យការនាំចេញ សំដៅដល់ (គ.ល.គ.) ដែលបានលក់ ឬ បានផ្ទេរសមាមាត្រណាមួយនៃផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅឱ្យអ្នកទិញឬអ្នកទទួលនៅក្រៅព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជា។ គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈ សម្បត្តិគ្រប់គា្រន់ដែលជាប្រភេទឧស្សាហកម្មគាំទ្រ សំដៅដល់ (គ.ល.គ.) ដែលផលិតផលរបស់ខ្លួនក្នុងសមាមាត្រណាមួយត្រូវផ្គត់ផ្គង់ដល់ឧស្សាហកម្ម នាំចេញ។ គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គា្រន់បម្រើទីផ្សារក្នុងស្រុក សំដៅដល់ (គ.ល.គ.) ដែលមិនបម្រើឱ្យការនាំចេញ។ គម្រោងពង្រីកនៃគម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈ សម្បត្តិគ្រប់គា្រន់ (គ.ព.គ.ល.គ.) សំដៅដល់ការពង្រីកនៃ គ.ល.គ. ដែលធ្វើឡើងតាមរូបភាពណាមួយ មានជាអាទិ៍ ការពង្រីកផលិតកម្មដែលមានស្រាប់ ការពង្រីកតាមរយៈការធ្វើពិពិធកម្មមុខសញ្ញាផលិតកម្ម ដែលស្ថិតក្នុងសែស្រឡាយផលិតផលជាមួយគ្នា ការពង្រីកតាមរយៈការបំពាក់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបថ្មីដែលលើកកម្ពស់ផលិត ភាព ឬ ការពារបរិស្ថាន ការពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបម្រើឱ្យសេវាទូរគមនាគមន៍មូលដ្ឋាន ឬ ការពង្រីកក្រោមរូបភាពផ្សេងទៀត ដែលនឹងត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ តាមច្បាប់ស្ដីពីវិនិយោគនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម និងមានអត្ថបទច្រើនទៀតតាមរយៈតំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=6
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។
ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។
ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM
វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444
ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM