Royal Academy of Cambodia
ប្រតិបត្តិនិយម គឺជាប្រពៃណីទស្សនវិជ្ជា ដែលចាត់ទុកភាសា និងការគិតជាឧបករណ៍សម្រាប់ការទស្សន៍ទាយការដោះស្រាយបញ្ហា និងសកម្មភាព ជាជាងការពិពណ៌នា ការបង្ហាញ ឬការឆ្លុះបញ្ចាំងតថភាព។ ប្រតិបត្តិនិយមវិទូ អះអាងថា ប្រធានបទទស្សនវិជ្ជាភាគច្រើន ដូចជាធម្មជាតិនៃចំណេះដឹង ភាសា គោលគំនិត អត្ថន័យ ជំនឿ និងវិទ្យាសាស្ត្រ សុទ្ធតែត្រូវបានមើលយ៉ាងល្អបំផុតទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ជាក់ស្តែង និងភាពជោគជ័យរបស់ពួកគេ។ ប្រតិបត្តិនិយម បានចាប់ផ្តើមនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៨៧០។
អត្ថិភាពនិយម គឺជាទម្រង់នៃការសិក្សា ស្រាវជ្រាវទស្សនវិជ្ជាដែលស្វែងយល់ពីបញ្ហានៃអត្ថិភាពរបស់មនុស្ស។ ទស្សនវិទូអត្ថិភាពនិយម ស្រាវជ្រាវបញ្ហាទាក់ទងនឹងអត្ថន័យ គោលបំណង និងតម្លៃនៃអត្ថិភាពរបស់ មនុស្ស។ គំនិតទូទៅនៅក្នុងគំនិតអត្ថិភាពនិយម រួមមានវិបត្តិអត្ថិភាព ការភ័យខ្លាច និងការថប់បារម្ភ ចំពោះមុខពិភពលោក ដែលមិនសមហេតុផល និងឆន្ទៈសេរី ក៏ដូចជាភាពត្រឹមត្រូវ ភាពក្លាហាន និងគុណធម៌។
អត្ថិភាពនិយមត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជា មួយនឹងទស្សនវិទូអឺរ៉ុប នៅសតវត្សរ៍ទី១៩និងសតវត្សរ៍ទី២០ ដែលបានចែករំលែកការសង្កត់ធ្ងន់លើប្រធានបទរបស់មនុស្ស ទោះបីជាជា រឿយៗ មានភាពខុសគ្នាយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ នៅក្នុងគំនិតក៏ដោយ។
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នាព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១២ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានទទួលជួបពិភាក្សាជាមួយប្រតិភូមន្ទីរអប់រំខេត្តយូណាន ដែលដឹកនាំដោយលោកសាស្ត្រាចារ្យ Zhang Chunhua ប្រធានមន្ទីរអប់រំ ខេត្តយូណាន។
បន្ទាប់ពីបានពិភាក្សាជាមួយប្រតិភូមន្ទីរអប់រំខេត្តយូណានរួច ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានអញ្ជើញចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ មេកានិក និងបច្ចេកវិទ្យាអេឡិចត្រូនិក ខេត្តយូណានផងដែរ។
អនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ មេកានិក និងបច្ចេកវិទ្យាអេឡិចត្រូនិក ខេត្តយូណានខាងលើនេះ ផ្ដោតទៅលើ ៤ចំណុចសំខាន់ៗគឺ៖
១- ដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស
២- ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរគ្រូបង្រៀន និងបុគ្គលិក នៃស្ថាប័នទាំងពីរ
៣- ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរយោបល់គ្នាទៅវិញទៅមក
៤- អនុវត្តសកម្មភាព និងគម្រោងផ្សេងទៀតដែលភាគីទាំងពីរព្រមព្រៀងគ្នាជាមុន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ស្របគ្នានឹងបរិយាកាសនៃការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាកាន់តែខ្លាំងក្នុងជីវភាពរស់នៅក្នុងសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោ បាយនាពេលបច្ចុប្បន្នខួបទិវាអន្តរជាតិនារីលើកទី១១៣ នាឆ្នាំ២០២៤នេះ ប្រារព្ធ ធ្វើឡើងនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្រោមមូលបទ និងក្មេងស្រីក្នុងបរិវត្តកម្មឌីជីថល ។
យោងតាមវចនានុក្រមខ្មែរចេញផ្សាយឆ្នាំ២០២២របស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ បរិវត្តន៍ មានន័យថា ដំណើរការផ្លាស់ប្តូរឬបំប្លែងអ្វីមួយឱ្យទៅជាអ្វីមួយផ្សេងទៀត ហើយ ឌីជីថល មានន័យថា សញ្ញាតំណាងដោយលេខ។ ចុះអ្វីទៅជាបរិវត្តកម្មឌីជីថល? Sascha Krause et.al. ក្នុង Sage Journals បានបង្ហាញថា ចាប់តាំងពីប្រហែលជាឆ្នាំ២០០៣មក មានអត្ថបទស្រាវជ្រាវពាក់ព័ន្ធនឹងពាក្យបរិវត្តកម្មឌីជីថលមិនជាច្រើនប៉ុន្មានទេ តែចំនួននេះហក់ឡើងខ្លាំងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ ម្ល៉ោះហើយការផ្តល់និយមន័យក៏មានច្រើនបែប ច្រើនយ៉ាងទៅតាមទស្សនៈរបស់អ្នកនិពន្ធម្នាក់ៗ។
បរិវត្តកម្មឌីជីថលគឺជានីតិវិធីនៃការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីផ្លាស់ប្តូរនិងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងមុខរបរប្រចាំថ្ងៃ។
ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៩មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើឱ្យបាត់បង់អាយុជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចក៏មានការលំបាកដោយសារគ្រប់ៗគ្នាត្រូវរក្សាគម្លាត។ បរិវត្តកម្មឌីជីថលមានយូរមកហើយ តែការទទួលយកនៅកម្ពុជាមិនសូវច្រើនប៉ុន្មានទេ លុះមានភាពចាំបាច់ដើម្បីការពារអាយុជីវិតកំឡុងពេលមានរោគរាតត្បាត ការប្រើប្រាស់ក៏មានការកើនឡើង ខ្លាំង។ ទោះជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរខាងលើសឹងតែកន្លងផុតទៅហើយក្តី ស្រ្តីនិងក្មេងស្រីនៅបន្តប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលមិនចាញ់បុរសនិងក្មេងប្រុសឡើយ។ តាមរយៈបទពិសោធន៍កន្លងមកក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ អ្នកនិពន្ធសូមលើកឡើងពីបទពិសោធន៍មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងបរិវត្តកម្មឌីជីថលរបស់ស្ត្រីនិងក្មេងស្រីក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងបង្ហាត់និស្សិត។
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs#main-container
១៥កើត ខែពិសាខ គឺជាថ្ងៃបុណ្យពិសាខបូជា ប្រចាំឆ្នាំដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់ពុទ្ធសាសនិកនៅទូទាំងសកលលោក ដើម្បីរំលឹកដល់ថ្ងៃប្រសូត្រ ថ្ងៃត្រាស់ដឹង និងថ្ងៃបរិនិព្វាននៃព្រះពុទ្ធសមណគោតម។ ព្រះអង្គជាបុគ្គលដែលមានគុណូបការៈធំធេងចំពោះមនុស្សជាតិ ដោយបានជួយជីវិតមនុស្សសត្វឱ្យរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីសុខចាកទុក្ខតាមរយៈព្រះធម៌។ ព្រះអង្គមាននាមដើមសិទ្ធត្ថ ឬ សិទ្ធាថ៌ គឺជាបុត្រានៃមហាក្សត្រត្រកូលសាក្យ នៃប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ។ បិតារបស់ព្រះអង្គខិតខំប្រឹងរិះរកមធ្យោបាយគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីរៀបចំឱ្យព្រះអង្គស្នងរាជសម្បត្តិ ប៉ុន្តែព្រះ អង្គមិនទទួលយកជីវិតរស់នៅបែបនោះឡើយ។ ព្រះអង្គបានបោះបង់សម្បត្តិលោកិយ ចាកចេញពីរាជវាំង ឃ្លាតចាកប្រពន្ធកូន ស្រីស្នំ និងទ្រព្យទាំងឡាយ ដោយទៅបួសជាសមណ ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកការពិតនៃជីវិត។ ព្រះអង្គបាន ប្រព្រឹត្តនូវតបធម៌ ធ្វើនូវទុក្ករកិរិយាតាមប្រពៃណីអ្នកបួសសម័យនោះ អស់រយៈពេល៦ ព្រះវស្សា។ ក្រោយពីបោះបង់ចោលវិធីខុសឆ្គងនេះ ព្រះអង្គបានប្រព្រឹត្តិមជ្ឈិមាបដិប្បទា (វិធីកណ្ដាល) ដោយខ្លួនឯងវិញ។ ទីបំផុត ព្រះអង្គបានរកឃើញទ្រឹស្ដី ចតុរារិយសច្ចៈ ដែលជាការពិតប្រសើរជាងសម្មតិសច្ចៈ។
តើ ព្រះធម៌ដែលព្រះអង្គបានត្រាសដឹង បានបង្ហាញអ្វីខ្លះអំពីទស្សនៈស្ដីពី «ជីវិត និង ការរស់នៅ» ?
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបង្កបង្កើនផលស្រូវនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ហើយប្រជាពលរដ្ឋកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើង។
ថ្លែងបញ្ជាក់នៅក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ខ្លួនទៅលើប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា» នៅក្នុងសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ការធ្វើបង្កបង្កើនផលនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ដោយប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ចំណែកការបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលមានកំណើននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ភាគច្រើនធ្វើឡើងដោយជួលគេធ្វើសឹងសព្វគ្រប់។ លើសពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើងផងដែរ ដោយសារតែតម្លៃផលស្រូវដែលទទួលបាន មិនឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយ ព្រោះកសិករច្រើនតែធ្វើស្រូវដែលមិនត្រូវនឹងទីផ្សារនាំចេញ តាមគម្រោងនាំចេញអង្ករ ១លានតោនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងថា ការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងតំបន់បឹងទន្លេសាប ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាផងដែរ រវាងអ្នកបង្កបង្កើនផលស្រូវ និងអ្នកចិញ្ចឹមត្រី ដោយសារតែអ្នកធ្វើស្រែចង់បង្ហូរទឹកចេញ ប៉ុន្តែអ្នកចិញ្ចឹមត្រីចង់រក្សាទឹកទុក ដើម្បីធានាដល់ដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» ដែលមានការសម្របសម្រួលពីឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នុត សម្បត្តិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម។
សិក្ខាសាលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការអញ្ជើញជាវាគ្មិនកិត្តិយសពីសំណាក់៖
១. លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោ ដូម៉ា អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាន នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «ការវិភាគសុវត្ថិភាពជីវភាពរស់នៅក្នុងអាងទន្លេឆ្លងដែន៖ ក្របខ័ណ្ឌចិញ្ចឹមជីវិតនៅតាមដងទន្លេសាប»
២. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា»
៣. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ូយ៉ុង ហាន ប្រធានវិទ្យាស្ថានសំណង់និងវិស្វកម្ម បរិស្ថាន នៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «របៀបធ្វើឱ្យទីក្រុងទំនើប និងធន់នឹងអាកាសធាតុ តាមរយៈការគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង»
សិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» មានការចូលរួមពីសំណាក់មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិតសរុបចំនួន ៨៧នាក់។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សិក្ខាសាលានាព្រឹកនេះ ក៏ទទួលបានការអញ្ជើញជាកិត្តិយសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងមានរៀបចំពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាង វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងសន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកថា «ទឹកគឺជាជីវិត ទឹកអាចសង្ក្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ហើយទឹកក៏អាចបំផ្លាញផងដែរ»។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា បញ្ហាទឹកនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយ ដែលត្រូវតែគិតគូរពិចារណា និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ព្រោះមានទឹកទើបមានជីវិត ពោលគឺគ្រប់ភាវៈរស់ទាំងអស់នៅលើផែនដីសុទ្ធសឹងតែត្រូវការទឹកជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៃជីវិត។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា បញ្ហាទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុបាន និងកំពុងមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាពពលរដ្ឋក្នុងសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាកត្តាមួយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិផងដែរ។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានលើកឡើងអំពីមរតកវប្បធម៌និងអរិយធម៌ខ្មែរពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រនេះផងដែរថា ជីវភាពខ្មែរជំនាន់ដើម ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ តែងតែផ្សារភ្ជាប់ទឹកទៅនឹងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដូចជា ភាសាដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា ទឹកដីស្រីប្រុស ជំនឿកសាងលិង្គព្រះសិវៈនិងយោនីនាងឧមា និងការកសាងវាលលិង្គពាន់នៅក្បាលស្ពានជាដើម។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជំនាន់ដើម តែងតែសាងសង់ផ្ទះ ដោយមានជីកស្រះទឹក ឬថ្លុកទឹកនៅក្បែរផ្ទះដើម្បីរក្សាទឹកទុកប្រើប្រាស់ជាការប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងអំពីសារៈប្រយោជន៍នៃការថែរក្សាប្រភពទឹកនៅក្នុងគម្រោងនគរូបនីយកម្មផងដែរ ដោយរដ្ឋគួរតែត្រៀមទីកន្លែងស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅតាមទីក្រុងនិងទីប្រជុំធំៗ ស្របតាមមរតកវប្បធម៌សំណង់ ដែលមានជាក់ស្ដែងនៅតាមសំណង់ប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រ ដែលដូនតាខ្មែរបានបន្សល់ទុក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា កម្ពុជាយើងស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រូពិកដែលសំបូរ ទឹកភ្លៀងនៅ រដូវវស្សារហូតបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះទឹកជំនាន់ រីឯនៅរដូវប្រាំងវិញ បែរជាក្សត់ទឹកឬគ្រោះរាំង ស្ងួត ពិសេសនៅតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលខ្វះទឹកសម្រាប់ធ្វើសែ្រ ជាក់ស្តែងការប្រើប្រាស់ ទឹកសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ទឹកសម្រាប់បរិភោគ គុណភាពទឹកជាដើម។ ទាំងអស់នេះ គឺជាបញ្ហាចម្បងដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា «ទឹកគឺជីវិត» ទឹកអាចសង្គ្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ទឹកអាចបំផ្លាញ។
បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ក៏បានលើកឡើងនូវទស្សនាទានចំនួន៣គឺ៖
១- ក្រសួង ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ គួរមានកិច្ចសហប្រតិ្តបត្តិការ ធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅ ដើម្បីពិនិត្យវាយតម្លៃបរិមាណទឹកសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកសិកម្មក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ
២- យើងរួមគ្នាពិចារណាលើឥរិយាបថប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង (បរិមាណ គុណភាព គុណប្រយោជន៍...)
៣- បើកទូលាយឱ្យមានអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេង ពិសេសនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យឬ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។
ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញការគាំទ្រផ្ទាល់របស់ឯកឧត្ដម ចំពោះសកម្មភាពស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រនានា ដែលបម្រើប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ ព្រោះ នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្តរីកចម្រើន ប្រទេសជាតិក៏រីកចម្រើនផងដែរ ហើយវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងគំនិតច្នៃប្រឌិត ត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយនឹងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមផងដែរ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ព្រោះការអភិវឌ្ឍប្រទេស មួយមិនអាចខ្វះបាននូវការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យាបានទ្បើយ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងសន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកថា «ទឹកគឺជាជីវិត ទឹកអាចសង្ក្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ហើយទឹកក៏អាចបំផ្លាញផងដែរ»។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា បញ្ហាទឹកនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយ ដែលត្រូវតែគិតគូរពិចារណា និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ព្រោះមានទឹកទើបមានជីវិត ពោលគឺគ្រប់ភាវៈរស់ទាំងអស់នៅលើផែនដីសុទ្ធសឹងតែត្រូវការទឹកជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៃជីវិត។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា បញ្ហាទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុបាន និងកំពុងមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាពពលរដ្ឋក្នុងសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាកត្តាមួយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិផងដែរ។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានលើកឡើងអំពីមរតកវប្បធម៌និងអរិយធម៌ខ្មែរពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រនេះផងដែរថា ជីវភាពខ្មែរជំនាន់ដើម ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ តែងតែផ្សារភ្ជាប់ទឹកទៅនឹងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដូចជា ភាសាដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា ទឹកដីស្រីប្រុស ជំនឿកសាងលិង្គព្រះសិវៈនិងយោនីនាងឧមា និងការកសាងវាលលិង្គពាន់នៅក្បាលស្ពានជាដើម។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជំនាន់ដើម តែងតែសាងសង់ផ្ទះ ដោយមានជីកស្រះទឹក ឬថ្លុកទឹកនៅក្បែរផ្ទះដើម្បីរក្សាទឹកទុកប្រើប្រាស់ជាការប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងអំពីសារៈប្រយោជន៍នៃការថែរក្សាប្រភពទឹកនៅក្នុងគម្រោងនគរូបនីយកម្មផងដែរ ដោយរដ្ឋគួរតែត្រៀមទីកន្លែងស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅតាមទីក្រុងនិងទីប្រជុំធំៗ ស្របតាមមរតកវប្បធម៌សំណង់ ដែលមានជាក់ស្ដែងនៅតាមសំណង់ប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រ ដែលដូនតាខ្មែរបានបន្សល់ទុក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា កម្ពុជាយើងស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រូពិកដែលសំបូរ ទឹកភ្លៀងនៅ រដូវវស្សារហូតបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះទឹកជំនាន់ រីឯនៅរដូវប្រាំងវិញ បែរជាក្សត់ទឹកឬគ្រោះរាំង ស្ងួត ពិសេសនៅតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលខ្វះទឹកសម្រាប់ធ្វើសែ្រ ជាក់ស្តែងការប្រើប្រាស់ ទឹកសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ទឹកសម្រាប់បរិភោគ គុណភាពទឹកជាដើម។ ទាំងអស់នេះ គឺជាបញ្ហាចម្បងដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា «ទឹកគឺជីវិត» ទឹកអាចសង្គ្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ទឹកអាចបំផ្លាញ។
បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ក៏បានលើកឡើងនូវទស្សនទានចំនួន៣គឺ៖
១- ក្រសួង ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ គួរមានកិច្ចសហប្រតិ្តបត្តិការ ធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅ ដើម្បីពិនិត្យវាយតម្លៃបរិមាណទឹកសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកសិកម្មក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ។
២- យើងរួមគ្នាពិចារណាលើឥរិយាបថប្រើប្រាស់និងគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង (បរិមាណ គុណភាព គុណប្រយោជន៍...)។
៣- បើកទូលាយឱ្យមានអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេង ពិសេសនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យឬ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។
ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញការគាំទ្រផ្ទាល់របស់ឯកឧត្ដម ចំពោះសកម្មភាពស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រនានា ដែលបម្រើប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ ព្រោះ នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្តរីកចម្រើន ប្រទេសជាតិក៏រីកចម្រើនផងដែរ ហើយវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងគំនិតច្នៃប្រឌិត ត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយនឹងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមផងដែរ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ព្រោះការអភិវឌ្ឍប្រទេស មួយមិនអាចខ្វះបាននូវការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យាបានទ្បើយ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបង្កបង្កើនផលស្រូវនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ហើយប្រជាពលរដ្ឋកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើង។
ថ្លែងបញ្ជាក់នៅក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ខ្លួនទៅលើប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា» នៅក្នុងសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ការធ្វើបង្កបង្កើនផលនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ដោយប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ចំណែកការបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលមានកំណើននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ភាគច្រើនធ្វើឡើងដោយជួលគេធ្វើសឹងសព្វគ្រប់។ លើសពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើងផងដែរ ដោយសារតែតម្លៃផលស្រូវដែលទទួលបាន មិនឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយ ព្រោះកសិករច្រើនតែធ្វើស្រូវដែលមិនត្រូវនឹងទីផ្សារនាំចេញ តាមគម្រោងនាំចេញអង្ករ ១លានតោនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងថា ការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងតំបន់បឹងទន្លេសាប ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាផងដែរ រវាងអ្នកបង្កបង្កើនផលស្រូវ និងអ្នកចិញ្ចឹមត្រី ដោយសារតែអ្នកធ្វើស្រែចង់បង្ហូរទឹកចេញ ប៉ុន្តែអ្នកចិញ្ចឹមត្រីចង់រក្សាទឹកទុក ដើម្បីធានាដល់ដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» ដែលមានការសម្របសម្រួលពីឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នុត សម្បត្តិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម។
សិក្ខាសាលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការអញ្ជើញជាវាគ្មិនកិត្តិយសពីសំណាក់៖
១. លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោ ដូម៉ា អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាន នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «ការវិភាគសុវត្ថិភាពជីវភាពរស់នៅក្នុងអាងទន្លេឆ្លងដែន៖ ក្របខ័ណ្ឌចិញ្ចឹមជីវិតនៅតាមដងទន្លេសាប»
២. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា»
៣. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ូយ៉ុង ហាន ប្រធានវិទ្យាស្ថានសំណង់និងវិស្វកម្ម បរិស្ថាន នៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «របៀបធ្វើឱ្យទីក្រុងទំនើប និងធន់នឹងអាកាសធាតុ តាមរយៈការគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង»
សិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» មានការចូលរួមពីសំណាក់មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិតសរុបចំនួន ៨៧នាក់។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សិក្ខាសាលានាព្រឹកនេះ ក៏ទទួលបានការអញ្ជើញជាកិត្តិយសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងមានរៀបចំពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាង វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។
ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។
ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM
វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444
ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM