រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

«កម្ពុជាដល់ពេលប្រកាសអាសន្នលើការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីចំណីអាហារដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់ហើយ»

«ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាយើង បាននិងកំពុងធ្វើសមាហរណកម្មយ៉ាងសកម្មទៅក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានក៏ដូចជាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក យើងកត់សម្គាល់ឃើញថា មានបញ្ហាជាច្រើនដែលយើងត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យនិងស្រាវជ្រាវជាប្រចាំ ដើម្បីធានាបាននូវសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់។ ដោយទ្បែក កត្តាសុខភាពនិងចំណីអាហារ នៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលត្រូវតែគិតគូរនិងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ព្រោះវាប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាពពលរដ្ឋក្នុងសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាកត្តាមួយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត បញ្ហាបរិស្ថាន គុណភាពទឹក គុណភាពខ្យល់ សំណល់រឹងរាវ និងបណ្តាសារធាតុគីមីដែលមានគ្រោះថ្នាក់ ក៏ជាបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់មួយផ្សេងទៀត ប្រសិនបើយើងមានការធ្វេសប្រហែស។ ប្រការនេះទាមទារឱ្យមានការស្រាវជ្រាវឥតឈប់ឈរ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងបញ្ហាបរិស្ថានឱ្យបានល្អ ដើម្បីធានានូវបរិយាកាសមួយដែលមានសុវត្ថិភាពនិងអនាម័យដល់ជីវិតមនុស្សសត្វដែលរស់នៅលើផែនដីនេះ។»

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទ អង្គសិក្ខាសាលា ផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវស្តីពី «ការកំណត់រកបរិមាណសូដ្យូមឌីត្យូនីត (Na2S2O4) ឬម្សៅស នៅក្នុងគ្រឿងអាហារជ្រើសរើសមួយចំនួននៅផ្សារក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» នាព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភចំពោះសុខភាពរបស់បងប្អូនប្រជាជនខ្មែរ។

សូមបញ្ជាក់ថា ដោយទទួលបានការគាំទ្រពីរាជរដ្ឋាភិបាល វិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យានៃរាជបណ្ឌិត្យ សភាកម្ពុជា បានធ្វើសិក្សាស្រាវជ្រាវពីកម្រិតប្រើប្រាស់ម្សៅស ដែលភាសាបច្ចេកទេសហៅថា សូដ្យូមឌីត្យូនីត នៅក្នុងវត្ថុសំណាក១០ប្រភេទ នៅតាមបណ្ដារាជធានីខេត្តជាច្រើន។ ជាលទ្ធផល ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា មានវត្តមានជាតិ«ម្សៅស»នេះ ក្នុងកម្រិតគួរឱ្យព្រួយបារម្ភនៅក្នុងវត្ថុសំណាកទាំង១០ ក្នុងនោះ ស្ករត្នោត ម្ទេសចិញ្ច្រាំ ប្រហុក ត្រយ៉ូងចេកហាន់រួច។ល។ សុទ្ធតែរកឃើញមានជាតិ«ម្សៅស» បរិមាណច្រើនខ្ពស់ហួសប្រមាណ ហើយបណ្ដាខេត្តដែលគួរព្រួយបារម្ភបញ្ហាសុខភាពដោយសារ«ម្សៅស»នេះ មានខេត្តបាត់ដំបង ប៉ៃលិន បន្ទាយមានជ័យ សៀមរាប កំពង់ចាម សីហនុ។

... «ចំណីអាហារជាអាហារទ្រទ្រង់ជីវិត ក៏ជាថ្នាំពេទ្យ និងក៏ជាឃាតករលាក់មុខ»

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ «ការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីចំណីអាហារ ដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់នឹងប្រែក្លាយ ចំណីអាហារ លែងជាអាហារទ្រទ្រង់ជីវិត ឬក៏ជាថ្នាំពេទ្យហើយ តែនឹងក្លាយជាឃាតករលាក់មុខ បំផ្លាញសុខភាពរបស់យើងគ្រប់គ្នាបន្តិចម្ដងៗ»

ដូច្នេះជាទស្សនទានដើម្បីលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ ចៀសផុតពីឃាតករលាក់មុខ នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖

១- សមត្ថកិច្ចច្រកព្រំដែននិងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែរឹតបន្តឹងការនាំចូល

២- អ្នកប្រើប្រាស់ (ទាំងអ្នកលក់និងអ្នកទិញ) ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុត

៣- ផ្សព្វផ្សាយអប់រំឱ្យបានទូលំទូលាយ

៤- បើកទូលាយឱ្យមានមន្ទីរពិសោធន៍តាមសាកលវិទ្យាល័យឬស្ថាប័នស្រាវជ្រាវដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 01:53 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ កម្ពុជាដល់ពេលប្រកាសអាសន្នលើការប្រើប្រាស់ សារធាតុគីមីចំណីអាហារ ដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់ហើយ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «ការកំណត់រកបរិមាណម្សៅសនៅក្នុងគ្រឿងអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៣កើត ខែមាឃ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់ថា «កម្ពុជាដល់ពេលប្រកាសអាសន្នលើការប្រើប្រាស់ សារធាតុគីមីចំណីអាហារ ដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់ហើយ»។

ដោយផ្អែកលើលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្តីពី «ការកំណត់រកបរិមាណសូដ្យូមឌី ត្យូនីត (Na2S2O4) ឬម្សៅស នៅក្នុងគ្រឿងអាហារជ្រើសរើសមួយចំនួននៅផ្សារក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ដែលវាគ្មិនបានធ្វើបទបង្ហាញនាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់ថា «កំហាប់សូដ្យូមឌីត្យូនីត ត្រូវបានរកឃើញមានវត្តមាននៅក្នុងភាគសំណាក ដែលប្រមូលមកពីផ្សារ។ ចំពោះភាគសំណាក ដែលបានប្រមូលមកពីខេត្តនានានៅក្នុងការសិក្សានេះ សុទ្ធតែបានរកឃើញវត្តមាននៃសដ្យូមឌីត្យូនីត ផងដែរ ដែលក្នុងនោះ ភាគសំណាកដែលបានប្រមូលមានចំនួន១០ប្រភេទ ត្រូវបានរកឃើញថាមានទាំង១០ប្រភេទសុទ្ធតែមានវត្តមាន សូដ្យូមឌីត្យូនីត»។

ផ្អែកតាមលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវខាងលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងនូវការយល់ឃើញផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ឯកឧត្ដមថា កម្ពុជាយើងដល់ពេលប្រកាសអាសន្ន លើការប្រើប្រាស់ សារធាតុគីមីចំណីអាហារ ដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់ទាំងនេះហើយ ព្រោះថា «ចំណីអាហារជាអាហារទ្រទ្រង់ជីវិត ក៏ជាថ្នាំពេទ្យ និងក៏ជាឃាតករលាក់មុខ»ផងដែរ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ក៏បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភ និងថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ ទៅលើការវិវត្តនៅក្នុងវិស័យនេះថា បញ្ហាសុវត្ថិភាពចំណីអាហារជាការមួយដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះនៅក្នុងការដឹកនាំសង្គម គេត្រូវចោទជាសំណួរថា តើគេចង់ឱ្យ ស្ថានភាពសង្គមកម្ពុជានឹងវិវត្តទៅយ៉ាងដូចម្ដេចនៅក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ? បញ្ហាប្រើប្រាស់ម្សៅស នៅក្នុងវិស័យគីមីចំណីអាហារនៅកម្ពុជា គឺជាបញ្ហាចម្បងមួយ ដែលអាចបង្កជាផលប៉ះពាល់ដល់ការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសច ក៏ដូចជាវិនិយោគិន នៅកម្ពុជាផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះ ដើម្បីជំរុញសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានផ្ដល់អនុសាសន៍ចំនួន៤ដូចខាងក្រោម៖

១- សមត្ថកិច្ចច្រកព្រំដែននិងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែរឹតបន្តឹងការនាំចូល

២- អ្នកប្រើប្រាស់ (ទាំងអ្នកលក់និងអ្នកទិញ) ត្រូវបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្នឱ្យបានកម្រិតខ្ពស់បំផុត

៣- ត្រូវមានការជំរុញផ្សព្វផ្សាយអប់រំឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត

៤-ត្រូវបើកទូលាយឱ្យមានមន្ទីរពិសោធន៍តាមសាកលវិទ្យាល័យឬស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ ដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 01:28 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «ការកំណត់រកបរិមាណម្សៅសនៅក្នុងគ្រឿងអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព»

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៣កើត ខែមាឃ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «ការកំណត់រកបរិមាណម្សៅសនៅក្នុងគ្រឿងអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ក្រោមអធិបតីភាពបើកដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ អ៊ាប ប៉ុណ្ណា ប្រធានវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។

សិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយផ្ដោតលើប្រធានចំនួន៣គឺ៖

+ «ការកំណត់រកបរិមាណម្សៅសនៅក្នុងគ្រឿងអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ធ្វើបទបង្ហាញដោយ៖ លោកជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យ ចេក សុថា អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

+ «បច្ចុប្បន្នភាពនិងការប្រើសារធាតុបន្ថែមលើចំណីអាហារនៅកម្ពុជា» ធ្វើបទបង្ហាញដោយ៖ ឯកឧត្ដម ឌីម ថេង អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានការពារអ្នកប្រើប្រាស់ កិច្ចការប្រកួតប្រជែង និងបង្ក្រាបការក្លែងបន្លំ នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម

+ «ការពុលអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ធ្វើបទបង្ហាញដោយ៖ លោកឱសថការី អាំង ហុកស្រ៊ុន ប្រធានការិយាល័យសុវត្ថិភាពចំណីអាហារនៃនាយកដ្ឋានឱសថ ចំណីអាហារ បរិក្ខារពេទ្យ និងគ្រឿងសំអាង នៃក្រសួងសុខាភិបាល។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃគម្រោងស្រាវជ្រាវ ស្ដីពី «ការកំណត់រកបរិមាណម្សៅសនៅក្នុងគ្រឿងអាហារនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព» ដែលរៀបចំនាព្រឹកនេះ មានការចូលរួមស្វែងយល់ពីសំណាក់ថ្អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ មន្ត្រីរាជការ និងនិស្សិតសរុបចំនួន ៨៤នាក់៕

RAC Media

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 22 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 12:57 PM

« បាឋកថា ស្តីពី ប្រវត្តិទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ស្រីលង្កា ៖ ទស្សនទានស្រីលង្កាអំពីបញ្ហាប្រឈមភូមិសាស្ត្រនយោបាយបច្ចុបន្ន (Distinguished Lecture on History of Cambodia- Sri Lanka Relations: Sri Lankan Perspective on Present Geopolitical Challenges)»

វិទ្យាស្ថានជាតិទំនាក់ទំនងនៃកម្ពុជា ៖នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ នៅវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំកម្មវិធីបាឋកថា ស្តីពី «ប្រវត្តិទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ស្រីលង្កា ៖ ទស្សនទានស្រីលង្កាអំពីបញ្ហាប្រឈមភូមិសាស្ត្រនយោបាយបច្ចុបន្ន (Distinguished Lecture on History of Cambodia- Sri Lanka Relations: Sri Lankan Perspective on Present Geopolitical Challenges)» ថ្លែងដោយលោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា (Asanga Abeyagoonasekera) នាយកប្រតិបត្តិការបណ្តាញទស្សនវិស័យអាស៊ីខាងត្បូង (South Asia Foresight Network - SAFN) ដែលមានទីស្នាក់ការនៅរដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

បណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា​បានស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះវត្តមានរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា និងថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះលោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ដែលអញ្ជើញថ្លែងបាឋកថាលើប្រធានបទដ៏មានសារៈសំខាន់។

បាឋកថានេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នឧបសម្ព័ន្ធ ប្រធានវិទ្យាស្ថាន បុគ្គលិក មន្ត្រីរាជការ រួមទាំងមានអ្នកសិក្សាស្រាវស្រាវ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាប្រមាណ៣០នាក់។

ថ្លែងក្នុងមតិស្វាគមន៍ បណ្ឌិត គិន ភា បានលើកឡើងថា លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា គឺជាអ្នកប្រាជ្ញស្រីលង្កាទីពីរដែលបានអញ្ជើញមកកាន់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា និងធ្វើបទបង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងស្រីលង្កា។ កាលពី១៤ឆ្នាំមុន គឺនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០១០ លោកបណ្ឌិត Hema Goonatilake ដែលជាអ្នកជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ស្រីលង្កា ក៏បានអញ្ជើញមកកាន់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា និងធ្វើបទបង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនងស្រីលង្កា-កម្ពុជាពីសតវត្សរ៍ទី១៤ដល់សតវត្សរ៍ទី២០។

ក្នុងឱកាសនោះ បណ្ឌិត គិន ភា បានរំឭកអំពីប្រវត្តិទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងស្រីលង្កានាសហសម័យ។ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតនៅឆ្នាំ១៩៥២ ប៉ុន្តែចំណងមិត្តភាពត្រូវបានរំខានក្នុងទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ដោយសារសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា មុននឹងចាប់ផ្តើមឡើងវិញនៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៦។ ទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីដ៏យូរអង្វែងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ផ្អែកលើមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំនៃព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ។

ក្នុងបាឋកថានាព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោកស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា បានសិក្សា និងបង្ហាញ នូវខ្លឹមសារជាច្រើនដែលកម្ពុជានិងប្រទេសស្រីលង្កាធ្លាប់មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នាក្នុងសម័យកាលប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រហែលគ្នា ទទួលវប្បធម៌ល្អប្រពៃជាមួយគ្នានៅចាប់តាំងពីសម័យអង្គររបស់កម្ពុជាតាំងពីសតវត្សទី១២មក ដោយលោកបានបង្ហាញពីការសិក្សាប្រៀបធៀបលើភស្តុតាងជាច្រើន មានស្នាដៃសិល្ប:តាមរយៈរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់ស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទបុរាណ រូបចម្លាក់ ការទទួលយកប្រតិបត្តិសាសនា មានឥទ្ធិពលប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។

ក្រៅពីនោះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ក៏បានលើកបង្ហាញពីអរិយនៃទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសស្រីលង្កា និងប្រទេសឥណ្ឌានឹងដែលធ្លាប់មានឥទ្ធិពលមកលើកម្ពុជា​។

ក្រៅពីការពិនិត្យមើលលើទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រជាមួយគ្នា លោកបណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា ក៏បានបង្ហាញករណីសិក្សាប្រទេសស្រីលង្កា ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសឥណ្ឌា ចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក។ ការសិក្សានោះ លោកបាន បង្ហាញដោយផ្តោតលើ កត្តាភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីភាគខាងត្បូង កត្តាសេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ ហេដ្ឋារនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ពីលទ្ធភាពនៃការកសាងប្រទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលស្រីលង្កា ដោយលោកបានបង្ហាញខ្លះៗពីលក្ខណ្ឌនៃដំណើរការចូលរួមរបស់រដ្ឋាភិបាល និងកម្ចីពីបរទេស និងជំនួយដែលបានផ្តល់។

ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកបណ្ឌិតសាស្ត្រារ្យក៏បាន បង្ហាញដោយប្រៀបធៀបថា កម្ពុជាមានលទ្ធភាពច្រើនក្នុងការចូលអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស គឺកម្ពុជាមានលក្ខណ្ឌល្អប្រសើរ ដោយហេតុថា ប្រទេសរបស់លោកគឺស្ថិតនៅក្នុងអត្រាភាពក្រីក្រប្រមាណ២០ភាគរយ រីឯកម្ពុជា គឺអត្រានៃភាពក្រីក្រគឺស្ថិតនៅក្រោម ១៧ភាគរយតែប៉ុណ្ណោះ ជាងនេះទៅទៀត គឺកម្ពុជាមានលក្ខណ្ឌអាកាសធាតុល្អប្រសើរ ដែលមានអំណោយផលសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ធារាសាស្ត្រល្អប្រពៃបំផុត។ ប៉ុន្តែលោកថា កម្ពុជា គ្រាន់តែពង្រឹងរកលទ្ធភាពនៃការផលិត និងនាំចេញផលិតផលឱ្យបានច្រើន ទីផ្សារការងារក្នុងស្រុក រីឯកត្តានយោបាយវប្បធម៌ វាគឺជាផ្លូវដើរដ៏សំខាន់បំផុតរបស់កម្ពុជា ពីព្រោះស្រីលង្កាធ្លាប់បានជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្នុងពេលកន្លងមកដែរ។

លោកបណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា ក៏បានលើកឡើងអំពីមេរៀនពាក់ព័ន្ធនឹងបំណុលបរទេសរបស់ស្រីលង្កា ដែលរុញឱ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។

នៅក្នុងបទបង្ហាញនៃបាឋកថានោះដែរ លោកបណ្ឌិត សាស្ត្រាចារ្យ អាសង្កា អាបេយ៉ាគូណាសេកេរ៉ា ក៏បានបង្ហាញពីសៀវភៅមួយក្បាល ដែលលោកបាននិពន្ធនិងបោះពុម្ពផ្សាយ មានចំណងជើងថា «ការទូតទឹកភ្នែក (Teardrop Diplomacy)» អត្ថន័យទាំងអស់បានក្តោបក្នុងខ្លឹមសារបាកកថារបស់លោក។

បន្ទាប់ពីកម្មវិធីបាឋកថា ក៏មានកម្មវិធីចុះអនុស្សរណយោគយល់គ្នារវាងវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​នៃ​កម្ពុជា និងបណ្តា​ញ​ទស្សនវិស័យអាស៊ីខាងត្បូងផងដែរ។

ក្រោយពីកម្មវិធីបានបិទបញ្ចប់ បណ្ឌិត គិន ភា និងសហការី ក៏បានទទួលស្វាគមន៍ផ្ទាល់ក្នុងខ្លឹមសារបន្ថែមមួយចំនួន ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ គំនិតយោបល់ លើកស្ទួយដល់ការសិក្សាឱ្យបានស៊ីជម្រៅពីគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងប្រធានបទដែលអាចចូលរួមក្នុងការភិវឌ្ឍប្រទេសទាំងពីរបាន ដោយលោក បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ លើកឡើងថា យើងមានវប្បធម៌រស់នៅ និងតំណាលបវត្តិសាស្ត្រប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ជាពិសេសលោក បានគិតដល់ការលើកស្ទួយក្នុងវិស័យទេសចរណ៏ផងដែរ ដោយលោកថ្លែងថា កម្ពុជានិងស្រីលង្កា គួរតែមានជើងយន្តហោះហើរត្រង់ជាមួយគ្នាទៅវិញទៅមកនាថ្ងៃអនាគតផងដែរ។

វិទ្យាស្ថានជាតិទំនាក់ទំនងកម្ពុជា ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភ: ឆ្នាំ២០២៤។

RAC Media

  ថ្ងៃពុធ, 21 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 04:43 PM

ការត្រួតពិនិត្យរកសារធាតុញៀនចំពោះមន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គឺជាការជំរុញស្មារតីរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រឿងញៀន

មិនខុសពីបញ្ហាប្រទេសនានាលើពិភពលោកនោះទេ នៅកម្ពុជា បញ្ហាគ្រឿងញៀន បានក្លាយទៅជាគ្រោះថ្នាក់មួយសម្រាប់សង្គម ដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងដាក់ចេញនូវយន្តការបង្ក្រាបឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីធានាឱ្យបាននូវវឌ្ឍនភាពសង្គមមួយប្រកបដោយចីរភាព ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ គ្រឿងញៀនបានក្លាយទៅជាហេតុផលចម្បងមួយនៃអំពើចោរកម្ម និងអំពើហិង្សា(ទាំងក្នុងគ្រួសារនិងក្នុងសង្គម) ដែលជួនកាលឈានដល់ករណីឃាតកម្មថែមទៀតផង។

នៅរសៀលថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានសម្រេចឱ្យរៀបចំធ្វើតេស្តគ្រឿងញៀនលើមន្ត្រីរាជការគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ បន្ថែមពីលើនេះ នៅរសៀលថ្ងៃដដែល ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចេញបទបញ្ជាលេខ ០១ បប ស្ដីពី ការដាក់ចេញវិធានការម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ នៅតាមក្រសួង ស្ថាប័ន និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដែលតម្រូវឱ្យគ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រូវបង្កើនការត្រួតពិនិត្យជាប្រចាំចំពោះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល មន្ត្រីនគរបាលជាតិ និងយោធិន ព្រមទាំងមន្ត្រីជាប់កិច្ចសន្យាដែលស្ថិតក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន លើការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ឬមានការពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ដោយចាត់វិធានការបញ្ចប់មុខតំណែងនិងបណ្ដេញចេញពីក្របខ័ណ្ឌដោយគ្មានការលើកលែង ចំពោះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល មន្ត្រីនគរបាលជាតិ និងយោធិន ក៏ដូចជាមន្ត្រីជាប់កិច្ចសន្យារូបណា ដែលត្រូវបានរកឃើញថាមានប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ឬមានការពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់។

បទបញ្ជាដ៏ម៉ឺងម៉ាត់ខាងលើនេះរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺពិតជាមានអត្ថន័យគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបញ្ជាក់អំពីឆន្ទៈរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល និងការលុបបំបាត់មន្ទិលសង្ស័យរបស់មហាជនចំពោះសុចរិតភាពរបស់អ្នកអនុវត្តច្បាប់ ពោលគឺនៅក្នុងចំណោមជួរថ្នាក់ដឹកនាំនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមួយចំនួនតូច ដែលកន្លងមក ត្រូវបានរកឃើញថាមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន ពោលគឺអ្នកបង្ក្រាប បែរក្លាយជាអ្នកចែកចាយ និងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនទៅវិញ។

លើសពីនេះទៅទៀត បទបញ្ជារបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រីនាពេលនេះ គឺជាចលករដ៏សំខាន់ និងស្ថិតនៅក្នុងកាលៈទេសៈចាំបាច់បំផុតនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងសុចរិតភាពរបស់មន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលជាអ្នកផ្ដល់សេវាសាធារណៈ ថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈដោយផ្ទាល់ ជូនដល់ប្រជាជន ដែលវិធានការនេះ នឹងអាចរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការធានាគុណភាពនិងប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់មន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅទូទាំងប្រទេស។

គេសង្កេតឃើញថា បញ្ហាអសន្តិសុខនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ដែលបង្កឡើងដោយគ្រឿងញៀននេះ ទោះក្នុងរូបភាពតិចឬច្រើន ពិតជាបានជះឥទ្ធិពលដល់ការវិនិយោគ និងវិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា។ ហេតុដូច្នេះហើយ ការដាក់បទបញ្ជាដ៏ម៉ឺងម៉ាត់នេះរបស់សម្ដេចធិបតីនាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹងរួមចំណែកដល់ការលើមុខមាត់ប្រទេសកាន់តែល្អប្រសើរឡើងបន្ថែមទៀត ដែលអាចទាញចំណាប់អារម្មណ៍វិនិយោគិនមកដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាបន្ថែម ព្រមទាំងអាចទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរបរទេសមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា ដោយមិនមានការព្រួយបារម្ភអំពីសុខសុវត្ថិភាពតាមការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតមួយចំនួនផងដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន មិនមែនជាកិច្ចការដែលអាចសម្រេចបានជោគជ័យត្រឹមតែរយៈពេលមួយខែ ឬមួយឆ្នាំនោះទេ ហេតុនេះហើយ ទាមទារឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវជំរុញយុទ្ធនាការអនុវត្តបទបញ្ជាដ៏ម៉ឺងម៉ាត់នេះ ឱ្យបានសស្រាក់សស្រាំឥតដាច់ដូចភ្លៀងរលឹម ដើម្បីឈានទៅសម្រេចគោលបំណងរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីនេះ ការពង្រឹងការអប់រំពីសាលារៀន គ្រួសារ និងសហគមន៍ ក៏ជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងការពារយុវជនដែលជាធនធានបន្តវេន ចៀសឆ្ងាយពីគ្រឿងញៀន។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ថ្វីដ្បិតតែការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រឿងញៀន គឺជាតួនាទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែ ដើម្បីឈានទៅលុបបំបាត់ឱ្យបាននៅត្រឹមកម្រិតអបប្បរមា (នៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន) ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនេះគួរតែត្រូវបានចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានឱ្យបានទូលំទូលាយ ដែលអាចឈានទៅជាចរន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀននៅទូទាំងប្រទេស និងគ្រប់ទិដ្ឋភាព ដែលរាប់ចាប់តាំងពីការចូលរួមចំណែកអប់រំ ផ្សព្វផ្សាយ ការរាយការណ៍ ការសហការ និងឈានទៅដល់ការបង្ក្រាបការប្រើប្រាស់និងចែកចាយគ្រឿងញៀន៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃពុធ, 21 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 03:51 PM

ប្រភពនៃទស្សនវិជ្ជាអប់រំ៖ មនោនិយម និងតថនិយម ដោយ៖ បណ្ឌិត សូ សុធីរ មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនាយកដ្ឋានវិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

គ្រូបង្រៀនត្រូវតែបំពេញតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃជាបន្ទាន់ ដូចជាការរៀបចំមេរៀន ការវាយតម្លៃការអនុវត្តរបស់សិស្ស ការបង្កើត និងគ្រប់គ្រងបរិយាកាសក្នុងថ្នាក់រៀនដោយយុត្តិធម៌ និងសមធម៌។ ដោយសារតែភាពបន្ទាន់ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ អាចរំខានដល់គ្រូបង្រៀននៅដំណាក់កាលដំបូងអាជីពវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេពីការបង្កើតអ្វីដែលស្តង់ដា ហៅ "ក្របខ័ណ្ឌគំនិត" ដែលជាទស្សនវិជ្ជានៃការអប់រំដែលផ្តល់អត្ថន័យដល់ការបង្រៀនដោយភ្ជាប់តម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់វា។ ជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈរយៈពេលវែង និងទិសដៅ។1 គំនិតក្របខ័ណ្ឌរួមចំណែកដល់អារម្មណ៍នៃភាពស៊ីសង្វាក់គ្នានៃវិជ្ជាជីវៈដែលជួយគ្រូបង្រៀនដាក់គោលដៅ រយៈពេលខ្លីភ្លាមៗទៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយគោលដៅរយៈពេលវែង។

នៅក្នុងការលើកទឹកចិត្តគ្រូប ង្រៀនឱ្យក្លាយជាអ្នកអនុវត្តការឆ្លុះបញ្ចាំងការអប់រំជឿនលឿន ស្តង់ដាពិពណ៌នាអំពីការបង្រៀនជាដំណើរការថាមវន្តដែលរក្សាការរំពឹងទុក ត្រូវបានបំប្លែងទៅជាការអនុវត្តប្រកបដោយអត្ថន័យដែលសង្កត់ធ្ងន់លើចំណេះដឹង ទំនួលខុសត្រូវ និងការអនុវត្តជារួម។ ដើម្បីក្លាយជាអ្នកអនុវត្តបែបវិចារ ដែលមានន័យថាគ្រូត្រូវការគិតទស្សនវិជ្ជាអំពីផលប៉ះពាល់ វប្បធម៌និងការអនុវត្តសីលធម៌ ទូលំទូលាយអំពីការអប់រំ។

យើងអាចកំណត់ទស្សនវិជ្ជាជាវិធីគិតទូទៅបំផុត។ អំពីអត្ថន័យនៃជីវិតរបស់យើងនៅក្នុងពិភពលោក ហើយឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងស៊ីជម្រៅអ្វីដែលពិតឬមិនពិត ល្អឬអាក្រក់ ខុស ឬត្រូវ និងស្អាតឬអាក្រក់។ គ្រូ ទទួលបានក្របខ័ណ្ឌគំនិត ផែនទីទស្សនវិជ្ជា និងទ្រឹស្តី ដែលអ្នកអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីគំនិតរបស់អ្នកអំពីការអប់រំ និងបង្កើតទស្ស នវិជ្ជានៃការអប់រំផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

 https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=9

  ថ្ងៃចន្ទ, 19 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 11:36 AM

ក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ ដោយ៖ បណ្ឌិត វង់ សំអូន- ជំនួយការខុទ្ទកាល័យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការរីកដុះដាលនៃក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ បានកើតឡើងនៅក្នុងចន្លោះទស្សវត្សទី៨០ និង៩០ ដោយយោងលើហេតុផលសំខាន់ៗមួយចំនួនមានដូចជា៖ (១) មនុស្សម្នាក់ៗនៅក្នុងសង្គមបានចាប់ផ្តើមគិតពិចារណាឡើងលើវិធានច្បាប់ គោលការណ៍ បទបញ្ជា សារាចរ សេចក្តីណែនាំ ឬការប្រកាស់ផ្សេងៗដែលបានដាក់ឱ្យពួកគេអនុវត្ត ឬគោរពតាម ថាបានគាបសង្កត់ រំលោភបំពាន ខ្វះភាពយុត្តិធម៌ គំរាមកំហែង ឬប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍ និងសិទ្ធសេរីភាពរបស់ពួកគេ (២) វឌ្ឍនភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ បច្ចេកវិទ្យា បរិស្ថាន និងបម្រែបម្រួលតម្រូវការរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗនៅក្នុងសង្គមដែលកត្តាទាំងអស់នោះបានជំរុញ ទាមទារ និងតម្រូវឱ្យមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីស្វែងរកធាតុចូលក្នុងការអភិវឌ្ឈប្រទេសជាតិ បំពេញចំណុចខ្វះខាត បំពេញតម្រូវការរបស់មនុស្សនៅក្នុងសង្គម លើកកម្ពស់សិទ្ធសេរីភាព សមភាព តម្លាភាព ភាពត្រឹមត្រូវ ឬយុត្តិធម៌ និង(៣)កង្វះខាតការសិក្សាស្រាវជ្រាវទាក់ទងនឹងភាពអយុត្តិធម៌ ដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គមដូចជា៖ការកេងប្រវ័ញ្ច ការគាបសង្កត់ជិះជាន់ ការប្រើប្រាស់អំណាច វិសមភាពនៅក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធសេរីភាព ពិការភាព អំពើផ្តាច់ការ ការគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំប្រទេស ការរើសអើង គម្លាតរវាងភេទប្រុស និងភេទស្រីក្នុងការអនុវត្តតួនាទី ការប្រកាន់ពូជសាសន៍ អំបូរជាតិសាសន៍ ការបញ្ចេញមតិយោបល់ កង្វះខាតការយកចិត្តទុកដាក់លើភេទទីបី សិទ្ធសេរីភាពរបស់ស្ត្រី ជនជាតិភាគតិច ឬជម្លោះផ្សេងៗនៅក្នុងសង្គមជាដើម។ល។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/20/researchs#main-container

  ថ្ងៃសុក្រ, 16 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 10:34 PM

ក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី (Constructivist)

ដោយ៖ បណ្ឌិត វង់ សំអូន ជំនួយការខុទ្ទកាល័យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ក្រុមទស្សនវិទូបានប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីឈានទៅបង្កើតចំណេះដឹង ឬរបកគំហើញថ្មីៗ ដោយអាស្រ័យលើបញ្ហាកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងនោះ។ ក្រុមទស្សនវិទូដែលនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មីៗ (Theory generation) បានផ្តោតយ៉ាងសំខាន់លើការប្រើប្រាស់ គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យតែប៉ុណ្ណោះ ដោយបានសិក្សាលើបាតុភូត ព្រឹត្តិការណ៍ ឬបញ្ហាទាំងឡាយដែលបានកើតមានឡើង កំពុងកើតឡើង ឬនឹងកើតឡើងនាពេលណាមួយក្នុងអនាគត។ ទស្សនវិទូក្រុមនេះបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងល្អិតល្អន់តាមរយៈការប្រមូលទិន្នន័យពីក្រុមគោលដៅមួយចំនួនតូចតែប៉ុណ្ណោះដែលជាក្រុមគោលដៅយល់ដឹងពីបញ្ហាកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវបានយ៉ាងស៊ីជម្រូវ។ ការប្រមូលទិន្នន័យត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការសម្ភាសការសង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់លើបញ្ហា ឬបាតុភូតកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ការវិភាគឯកសារផ្សេងៗ ការវិភាគខ្សែអាត់សម្លេង ការវិភាគវីដេអូ ការវិភាគរូបថត ឬការវិភាគលើលទ្ធផលនៃកំណាយផ្សេងៗជាដើម។ល។

ឧទាហរណ៍ ក្នុងការសិក្សាស្វែងយល់ពីការលិចកប៉ាល់ទីតានិច (Titanic)។ តាមធម្មជាតិរបស់បញ្ហានេះ បានបង្ហាញថាការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ គឺត្រូវបានធ្វើឡើងដោយប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបបគុណវិស័យពីព្រោះបញ្ហានេះមិនបានផ្តោតលើកម្មវត្ថុវិស័យ ឬការផ្ទៀងផ្ទាត់ទ្រឹស្តីនោះទេ ប៉ុន្តែវាបានផ្តោតយ៉ាងសំខាន់លើប្រធានវិស័យ។ ការប្រមូលទិន្នន័យត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការវិភាគ ការសម្ភាស ឬការសង្កេតអ្វីមួយដោយផ្ទាល់ ឬមិនផ្ទាល់ដើម្បីទទួលបានដំណោះស្រាយ ចម្លើយ ការយល់ឃើញថ្មី ឬការបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី។ នេះមានន័យថា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអាចចុះទៅពិនិត្យកប៉ាលទីតានិចដែលបានលិចនៅក្នុងបាតសមុទ្រដោយផ្ទាល់ ចុះថតជារូបភាព ជាវីដេអូ យករូបភាព ឬយកវីដេអូដែលមានស្រាប់ រួចហើយធ្វើការវិភាគទិន្នន័យទាំងនោះទៅតាមខ្លឹមសារដែលចង់ស្វែងយល់ និងបន្ទាប់មកធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានដើម្បីបង្កើតបានជាចំណេះដឹងថ្មី ឬទ្រឹស្តីថ្មីចេញពីការវិភាគនោះ។ នៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបនេះគឺបានចាត់ចូលទៅក្នុងក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី តាមរយៈការប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យ។

ម៉្យាងវិញទៀត ទស្សនវិទូក្រុមនេះក៏បានផ្តោតយ៉ាងសំខាន់លើគោលបំណងក្នុងការសិក្សាស្វែងយល់ឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ចេញពីការយល់ឃើញ បទពិសោធន៍ វប្បធម៌ ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី ពិធីផ្សេងៗ ជំនឿ សាសនា ការគោរពប្រតិបត្តិ ភាសា ដើមកំណើត បាតុភូតធម្មជាតិ ឬបាតុភូតសង្គម។ល។ ដែលបុគ្គលម្នាក់ៗបានឆ្លងកាត់ បានជួបប្រទះ ឬបាននៅក្នុងហេតុការណ៍នោះ។ ទស្សនវិទូក្រុមនេះយល់ថា បុគ្គលម្នាក់ៗអាចមានការយល់ដឹងខុសគ្នា ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ឬដូចគ្នាលើព្រឹត្តិការណ៍ ឬហេតុការណ៍អ្វីមួយដែលពួកគេបានជួបប្រទះដោយអាស្រ័យលើសម័យកាល ទីកន្លែង ឬស្ថានភាពដែលពួកគេបានឆ្លងកាត់។

ឧទាហរណ៍ ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីធ្វើការស្វែងយល់ពីការយល់ឃើញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋលើរបបប្រល័យពូជសាសន៍។ តាមធម្មជាតិនៃបញ្ហានេះបានទាមទារឱ្យអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យពីព្រោះវាបានផ្តោតសំខាន់លើការបង្កើតចំណេះដឹងថ្មី ឬទ្រឹស្តីថ្មីចេញពីប្រធានវិស័យតាមរយៈការសម្ភាស ដើម្បីធ្វើការសិក្សាស្វែងយល់ពីការយល់ឃើញរបស់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋណាមួយដែលជាក្រុមគោលដៅបានឆ្លងកាត់ ជួបប្រទះ និងបានយល់ដឹងស៊ីជម្រៅលើព្រឹត្តិការណ៍នោះ ហើយពួកគេអាចរៀបរាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ ឬហេតុការណ៍ទាំងនោះបានយ៉ាងល្អិតល្អន់។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបនេះគឺបានចាត់ចូលទៅក្នុងក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មីតាមរយៈការប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យ។

លើសពីនេះទៀត ទស្សនវិទូក្រុមនេះក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅក្នុងសង្គមនីមួយៗតែងតែមាន វប្បធម៌ អរិយធម៌ ទំនៀមទំលាប់ ជំនឿ ភាសា ឬការប្រតិបត្តិខុសៗគ្នា។ល។ សង្គមខ្លះបានគោរពសាសនាព្រះពុទ្ធដោយផ្តោតសំខាន់លើទស្សនៈកម្មផល រីឯសង្គមខ្លះទៀតកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដោយចាត់ទុកថាសត្វឆ្កែប្រៀបដូចជាឪពុក ចំណែកសត្វជ្រូកប្រៀបដូចជាម្តាយ ហើយនៅក្នុងសង្គមនោះក៏មានការប្រតិបត្តិ ឬការយល់ឃើញខុសៗគ្នាពីគ្រួសារមួយទៅគ្រួសារមួយ ពីភូមិមួយទៅភូមិមួយ ឬពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយផងដែរ។ ដូច្នេះគេអាចនិយាយបានថា នៅក្នុងសង្គមនីមួយៗមានរចនាសម្ព័ន្ធនៃការកកើត ឬការប្រតិបត្តិមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញដែលទាមទារឱ្យយើងធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីស្វែងយល់ពីភាពស្មុគស្មាញទាំងនោះ។ ក្នុងន័យនេះ ក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី បានយកចំណុចនេះ (ការសិក្សាស្វែងយល់ពីភាពស្មុគស្មាញរបស់សង្គមចេញពីបុគ្គលដែលបានរស់នៅក្នុងសង្គម ឬបរិបទនោះ) ដើម្បីបង្កើតបានជាចំណេះដឹងថ្មី ឬទ្រឹស្តីថ្មីសម្រាប់មនុស្សទូទៅក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន ឬអនាគតបានយល់ដឹង។

ឧទាហរណ៍ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរុករកពីដើមកំណើតនៃរបាំក្ងោក។ តាមធម្មជាតិនៃបញ្ហានេះបានទាមទារឱ្យអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យពីព្រោះវាជាការសិក្សាស្វែងយល់ពីគំនិតរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗដែលបានដឹង ឬឆ្លងកាត់រឿងរ៉ាវទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ ឬការវិភាគឯកសារផ្សេងៗដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ។ ផ្អែកលើបញ្ហានេះ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអាចធ្វើការប្រមូលទិន្នន័យដោយប្រើវិធីណាមួយដូចជា៖ ការសម្ភាសបុគ្គលដែលបានដឹងរឿងនេះ (ការយល់ឃើញរបស់បុគ្គលម្នាក់អាចមានភាពខុសគ្នា ស្រដៀងគ្នា ឬដូចគ្នាលើបញ្ហានេះអាស្រ័យទៅតាមបទពិសោធន៍របស់ពួកគេម្នាក់ៗដែលបានដឹង ជួបប្រទះ បានឃើញហេតុការណ៍) ការវិភាគឯកសារ ការវិភាគរូបថត ឬការវិភាគវីដេអូដែលទាក់ទងនឹងរឿងនេះ។ល។ បន្ទាប់ពីការប្រមូលទិន្នន័យរួចហើយ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអាចធ្វើការវិភាគ សំយោគ និងសន្និដ្ឋានតាមធាតុគោលដែលចង់ស្វែងយល់ ហើយទាញបានជាទ្រឹស្តីថ្មី ចំណេះដឹងថ្មី ឬរបកគំហើញពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបនេះគឺបានចាត់ចូលទៅក្នុងក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មីតាមរយៈការប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យ។

ទស្សនវិទូក្រុមនេះក៏បានលើកឡើងផងដែរថា នៅក្នុងដំណើរការប្រមូលទិន្នន័យនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី ទាមទារឱ្យអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រើប្រាស់ប្រភេទសំណួរបើក (ហេតុអ្វី...តាមរបៀបណា...យ៉ាងដូចម្តេច......មានអ្វីកើតឡើង......កើតឡើងនៅពេលណា....កើតឡើងនៅទីកន្លែងណា..........មានប្រសិទ្ធភាព ឬផលប៉ះពាល់យ៉ាងដូចម្តេច......)ដែលអាចធ្វើឱ្យក្រុមគោលដៅងាយយល់ និងមានលទ្ធភាពផ្តល់ចម្លើយបានច្រើនដែលអាចធ្វើទៅបានដោយសារក្រុមគោលដៅគឺជាបុគ្គលដ៏សំខាន់នៅក្នុងការផ្តល់ចម្លើយ (ក្នុងករណីការប្រមូលទិន្នន័យត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈវិធីសម្ភាសន៍)។ ក្នុងករណីក្រុមគោលដៅមិនយល់ច្បាស់ពីសំណួរ ឬសំណួរដែលបានសួរមិនមានភាពច្បាស់លាស់ ដូច្នេះពួកគេមិនអាចផ្តល់ចម្លើយបានឡើយ។ ការប្រើប្រាស់សំណួរបើក និងមានភាពងាយស្រួលយល់បានច្រើនកាលណា ក្រុមគោលដៅក៏អាចផ្តល់ចម្លើយបានច្រើនទៅតាមនោះដែរ។ រាល់ចម្លើយដែលទទួលបានពីក្រុមគោលដៅទាំងអស់ត្រូវបានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវវិភាគជារួម (ទំនាក់ទំនងគំនិតរវាងក្រុមគោលដៅលើបញ្ហាដែលកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវ) មិនមែនវិភាគចម្លើយជាលក្ខណៈបុគ្គលម្នាក់ៗនោះទេ។

ឧទាហរណ៍ ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីការការយល់ឃើញរបស់គ្រូបង្រៀនលើការសរសេរភាសាខ្មែររបស់សិស្សវិទ្យាល័យនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ យោងតាមធម្មជាតិនៃបញ្ហាបានទាមទារឱ្យអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យ ពីព្រោះវាបានផ្តោតយ៉ាងសំខាន់លើប្រធានវិស័យ (ចម្លើយកើតចេញពីការយល់ឃើញរបស់ក្រុមគោលដៅម្នាក់ៗ)។ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រើប្រាស់សំណួរបើកនៅក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យពីក្រុមគោលដៅដែលជាគ្រូបង្រៀន។ សំណួរទំាងនោះត្រូវមានលក្ខណៈទូលំទូលាយ និងមានភាពងាយស្រួលយល់ដូចជា៖ តើលោកគ្រូ/អ្នកគ្រូមានការយល់ឃើញយ៉ាងណាដែរចំពោះការសរសេរភាសាខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់សិស្សវិទ្យាល័យ? តើមូលហេតុចាំបាច់អ្វីខ្លះដែលបានជំរុញ ឬជះឥទ្ធិពលការសរសរភាសាខ្មែររបស់សិស្សវិទ្យាល័យនាពេលបច្ចុប្បន្ន? តើបញ្ហានៃការសរសេរខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់សិស្សវិទ្យាល័យគួរដោះស្រាយតាមរបៀបណា?.......

តារាងទី១៖ ធាតុគោលក្នុងទស្សននិយមនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី

ឯកសារយោង៖

Babbie, E. (1995). The practice of social research (7th Ed.). Wadsworth publishing, California, USA.

Creswell, W.J., & Creswell, D.J. (2018). Research Design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approach. (5th Ed.). SAGE publication.

Cronk, C.B. (2008). How to use SPSS: A step-by-step guide to analysis and interpretation. (5th Ed.). Pyrezak publishing, California, USA.

Kerlinger, N.F. & Lee, B.H. (2000). Foundation of behavioral research (4th Ed.). Thomson learning, USA.

(ទាញឯកសារ៖ https://www.rac.gov.kh/researchs-categories/10/researchs?page=3)

  ថ្ងៃអង្គារ, 13 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 02:22 PM

ការស្វែងយល់ពីមូលធនមនុស្ស ដោយ៖ ដោយ៖ លោក ប៉ាន់ សំណាង មន្ត្រីនាយកដ្ឋានវិទ្យាសាស្ដ្រអប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ដ្រនិងវិទ្យាសាស្ដ្រសង្គមរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការប្រែប្រួល តែងតែកើតមានជានិច្ច ពីដំណាក់កាលមួយទៅដំណាក់កាលមួយ ពីពេលមួយទៅពេលមួយ ពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ។ ពីមុនគេតែងលើកឡើងថា«ធនធានមនុស្ស ជាកម្លាំងចលករក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ»។ ពាក្យ «ធនធានមនុស្ស» ក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់ក្នុងការអប់រំ។ ប៉ុន្ដែកម្ពុជានាសម័យនេះ ក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត របស់សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ដ្រីនៃកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧នេះ បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ដ្រ ច្បាស់លាស់ ដើម្បីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងប្រែក្លាយកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០។ កន្លងមកនេះ សម្ដេចមហាបវរធិបតី នាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានមានប្រសាសន៍៖«មូលធនមនុស្ស គឺជាអាទិភាពគន្លឹះទីមួយ សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាណត្តិទី៧ ក្នុងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចឱ្យសម្រេចបាននូវគោលដៅរបស់ កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០៣០និងក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ (រាជរដ្ឋាភិបាល ឆ្នាំ២០២៣)។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=9

  ថ្ងៃសៅរ៍, 10 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 05:05 PM

បញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗសម្រាប់ការដឹកនាំរបស់សម្តេចនាយកដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត

សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានក្លាយទៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឈ្នះការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ហើយនឹងបន្ទាប់ពីសម្តេច ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ដែលបានកាន់ដំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេល ៣៨ ឆ្នាំនោះបានលាលែងចេញពីដំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ​ការឡើងកាន់ដំណែងរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើនដែលរួមទាំងបញ្ហាផ្ទៃក្នុង​ និងបញ្ហានៃគោលនយោបាយបរទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក ជាពិសេស សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងប្រទេសចិន ដែលប្រទេសទាំងពីរនេះសុទ្ធតែមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។

សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ដោយរួមមានបញ្ហាក្នុងជួរនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងបញ្ហានៃការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។ នៅក្នុងជួរនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មាន មន្ត្រីចាស់ៗដែលបានរួមដំណើរជាមួយនឹងសម្តេចហ៊ុន សែន ដែលត្រូវជាឪពុករបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត អស់កាលជាយូរណាស់មកហើយ ហើយមកដល់ពេលនេះ មានមន្ត្រីចាស់មួយចំនួនធំបានកំពុងតែបម្រើការនៅក្នុងជួរនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយបានកំពុងតែនៅក្នុងដំណែងធំទៀតផង។ ​កូនៗ ឬសាច់ញាតិរបស់មន្ត្រី ចាស់ៗដែលស្មោះស្ម័គ្រនឹងគណបក្សជាប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួន មានមុខរបរនៃការរកស៊ីផ្សេងៗគ្នា និងបានកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងៗគ្នា។ បញ្ហាប្រឈមធំមួយសម្រាប់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នោះ គឺនៅពេលដែលលោកត្រូវធ្វើការកាត់ទោស ឬដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីចាស់ៗ ឬសាច់ញាតិរបស់មន្ត្រីចាស់ៗណាមួយដែលបានប្រព្រឹត្តមិនស្របទៅតាមច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ឬមិនបានជួយជម្រុញឱ្យមានការគាំទ្រចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្ទាល់នោះឯង។

ពាក្យចាស់ពោលថា «យល់ញាតិឆ្លៀតច្បាប់» គឺជាពាក្យមួយដែលយើងបានដឹងអត្តន័យយ៉ាងច្បាស់ ប៉ុន្តែនៅមានពាក្យមួយទៀតដែលមានន័យគួរពិចារណាដែរនោះ គឺ «​វ៉ៃឆ្កែឱ្យមើលម្ចាស់» គឺជាពាក្យដែលមានអត្តន័យផ្សេងទៀត ដែលគួរតែពិចារណាសម្រាប់អ្នកដែលកាត់សេចក្តីណាមួយ។ ការដឹកនាំប្រទេសជាតិ គឺជាការលំបាកណាស់ទៅហើយ ព្រោះត្រូវទទួលខុសត្រូវលើរឿងគ្រប់យ៉ាង រឿងគ្រួសារ រឿងសាច់ញាតិ រឿងបងប្អូន ជាពិសេសរឿងប្រទេសជាតិ ដែលជាបណ្តុំនៃមនុស្សដែលមាននិន្នាការផ្សេងគ្នា។ ​សម្រាប់មនុស្សជាតិនៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះ ការបានទទួលប្រយោជន៍គឺជារឿងដែលសប្បាយចិត្ត និងតែងតែត្រេកអរ ហើយការបាត់បង់ប្រយោជន៍គឺជារឿងមិនសប្បាយចិត្ត និងតែងតែខឹងសប្បារចំពោះការបាត់បងប្រយោជន៍ណាមួយ។ ​

សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវថ្នមចិត្តមន្ត្រីចាស់ៗ ព្រោះខ្លាចមានការចោទប្រកាន់ថាមិនគោរពចាស់ទុំ ឬមិនគោរពអ្នកដែលមានគុណច្រើនចំពោះបក្ស ដែលចំណុចនេះពេលខ្លះហាក់បានរំខានការតាំងចិត្តរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ចំពោះការដឹកនាំប្រទេសជាតិ។ មន្ត្រីចាស់ៗដែលមានចេតនាល្អជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គួរតែដកខ្លួនចេញពីរឿងមិនត្រឹមត្រូវដែលកំពុងតែកើតមាន ហើយទុកឱកាសពេញលេញសម្រាប់ការដឹកនាំប្រទេសជាតិជូនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលដឹកនាំសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ហើយមិនគួរបង្កើតបញ្ហាណាមួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ ព្រោះថាសម័យនេះគឺជាសម័យបច្ចេកវិជ្ជា ហើយមនុស្សភាគច្រើនបានសិក្សារៀនសូត្រ និងបានស្គាល់អ្វីខុសអ្វីត្រូវយ៉ាងច្បាស់លាស់។ នៅក្រោមសន្តិភាព និងការក្រោមដឹកនាំរបស់ សម្តេច ហ៊ុន សែន កន្លងមកនេះ ពលរដ្ឋកម្ពុជា ជាពិសេសនិស្សិត និងស្រាវជ្រាវកម្ពុជា បានឱកាសសិក្សាឈ្វេងយល់ចំពោះរឿងខុស និងរឿងត្រូវ ហើយថែមទាំងបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀតជាច្រើនផងដែរ។ ​អ្នកដែលជាប់នឹងបញ្ហានៃការទន្រ្ទានយកដីរបស់រដ្ឋ ឬបឹងទន្លេសាបនោះ គួរតែដកខ្លួនចេញហើយមិនត្រូវមានចិត្តចង់បានដីបឹងទន្លេសាបទៀតនោះទេ ព្រោះនោះគឺការរំខានការសម្រចចិត្តផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាណាស់។ ថ្នាក់ដឹកនាំនាសម័យនេះ មិនមានចិត្តណាមួយថាមិនគោរពចាស់ទុំនោះទេ ប៉ុន្តែចាស់ទុំដែលបានបង្ករបញ្ហាសម្រាប់ថា្នក់ដឹកនាំនោះ គួរតែដកខ្លួនចេញឱ្យបានច្បាស់លាស់ ហើយមិនត្រូវសម្ងំដោយរង់ចាំឱកាសដើម្បីទទួលយកប្រយោជន៍នោះទេ។ ​

ការប្រយ័ត្នមាត់ ឬខ្លាចពាក្យសំដីមិនគប្បីចំពោះមន្ត្រីចាស់ៗ គឺជារឿងលំបាកផ្នែកសីលធម៌សម្រាប់ថា្នក់ដឹកនាំសម័យថ្មី ហើយកិច្ចការនេះអាចមានផលប៉ះពាល់ចំពោះគោលនយោបាយនៃដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជារបស់រាជ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ។

ក្រៅពីការលំបាកចំពោះការភ្ជាប់ចិត្តមន្ត្រីចាស់ៗហើយនោះ នៅមានបញ្ហាក្នុងប្រទេសជាច្រើនទៀត ដែលសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវគិត និងត្រូវដោះស្រាយផងដែរ។ បញ្ហាសម្រាប់កសិករ បញ្ហាសម្រាប់អ្នកជំនួញ បញ្ហាសម្រាប់មន្ត្រីរាជការ និងការសាងសងហេដ្ឋារចនសម្ព័ន្ធក្នុងទីក្រុង និងតាមជនបទនោះ សុទ្ធតែជារឿងសំខាន់ៗដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែដោះស្រាយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាជាតិមួយនេះ។ ​

ការនិយាយ និងការរិះគន់ គឺជារឿងងាយស្រួយ ប៉ុន្តែការដោះស្រាយបញ្ហាជាក់ស្តែងគឺជាការលំបាក ហើយទាមទារពេលវេលា និងត្រូវការការតាំងចិត្តពីមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់ជាន់ថា្នក់។ មន្ត្រីដែលមានសមត្ថភាព និងមន្ត្រីដែលមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះការងារ គួរតែទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត និងការគាំទ្រឱ្យបានពិតប្រាកដ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែបើកចិត្តទទួលយកអ្វីដែលជាការពិតដែលបានកើតមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ​

ភាពខ្វះខាតមួយរបស់មន្ត្រីរាជការ ឬអ្នកកាន់ដំណែងណាមួយនោះ គឺពេលធ្វើរបាយការណ៍ទៅជូនថា្នក់លើមិនសូវហ៊ាននិយាយអំពីចំណុចខ្វះខាតដែលកើ់តមាននៅក្នុងស្ថាប័នរបស់ខ្លួន ឬនៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ដោយខ្លាចថា ថា្នក់លើនឹងស្តីបន្ទោសខ្លួនព្រោះតែអសមត្ថភាពនៃការដឹកនាំរបស់ខ្លួន ហើយជួនកាលខ្លាចខ្មាស់គេពេលចំណុចខ្វះខាតនោះ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។ ដោយសារតែការលាក់របស់មន្ត្រីថា្នក់ក្រោម និងដោយសារតែការស្តីបន្ទោសរបស់ថា្នក់លើ បានបន្សល់ទុកបញ្ហាដែលមិនអាចដោះស្រាយបានជូនទៅពលរដ្ឋឱ្យជាអ្នកប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាទាំងនោះ ហើយទុកពាក្យថា «អសមត្ថភាព» ជូនទៅថ្នាក់លើជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។

ក្រៅពីបញ្ហាក្នុងប្រទេស នៅមានបញ្ហាក្រៅប្រទេសជាច្រើនទៀតដែលបានបង្ករជាបញ្ហាសម្រាប់ការដឹកនាំរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលមានដូចជាការប្រកួតប្រជែងរបស់ប្រទេសមហាអំណាច ការរៀបឥរិយាបទនៅឆាកអន្តរជាតិ ការពិនិត្យមើលទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេសឱ្យមករកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ការពិនិត្យមើលព្រំដែនគោក និងព្រំដែនសមុទ្រ ការថែរក្សាទំនាក់ទំនងទំនងល្អជាមួយនឹងប្រទេសផ្សេងទៀត គឺសុទ្ធតែមិនមែនជាការងាយស្រួលនោះទេ។

ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសតូច មានសេដ្ឋកិច្ចមិនទាន់រឹងមាំ កំលាំងយោធានៅមានកម្រឹត ហើយពលរដ្ឋដែលមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ ក៏នៅមានចំនួនមិនទាន់ច្រើនដូចប្រទេសជិតខាងនៅឡើយទេ ព្រោះហេតុនោះនៅមានកិច្ចការជាច្រើនទៀតដែលប្រទេសកម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយ និងត្រូវធ្វើសកម្មភាពដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយត្រូវថែរក្សាសន្តិភាពដែលកំពុងតែមាននៅពេលនេះឱ្យបានជាដាច់ដាច ​បើមិនដូច្នេះទេ កម្ពុជានឹងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាលំបាកៗជាច្រើនទៀតជាមិនខាន។

សន្តិភាព និងស្ថេរភាព ព្រមទាំងការបង្កើតឱកាសស្មើរគ្នានៅក្នុងសង្គម គឺមានតម្លៃណាស់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ហើយការរក្សាតម្លៃវប្បធម៌ ទឹកដី និងសម្បត្តិធម្មជាតិរបស់ប្រទេសឱ្យបានគង់វង្សទុកសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយនោះ គឺជារឿងសំខាន់ណាស់។ យុត្តិធម៌ និងសេចក្តីសុខទាំងឡាយសុទ្ធតែកើតចេញពីតម្រូវការរបស់ក្រពះ ព្រោះហេតុនោះ ការបង្កើតឱកាស និងការផ្តល់ឱកាស់សម្រាប់​មនុស្សដែលមានសមត្ថភាពឱ្យបានធ្វើការទៅតាមជំនាញ គឺជារឿងសំខាន់មួយដែលថា្នក់ដឹកនាំត្រូវគិតនិងពិរចារណា។ មនុស្សដែលមានចំណេះដឹងអាចសួរនាំច្រើន ឬអាចមតិផ្ទុយពីយល់ឃើញរបស់ថា្នក់ដឹកនាំ គឺហាក់បីដូចជាការសម្រួចឈើពុក និងឈើខ្លឹមដូចគ្នា។ ឈើខ្លឹមអាចប្រើពេលយូរបន្តិចដើម្បីសម្រួចមុននឹងអាចប្រើប្រាស់វាបាន ប៉ុន្តែបើសិនជាសម្រួចរួចហើយនឹងអាចប្រើប្រាស់បានយូរ ចំណែកឯឈើពុកវិញអាចប្រើពេលខ្លីដើម្បីសំលៀង ឬសម្រួច ប៉ុន្តែអាចប្រើប្រាស់មិនបានយូរឬប្រើមិនកើត។

ការប្រើមនុស្សទៅតាមជំនាញ ​ឬប្រើមនុស្សឱ្យស្របតាមសមត្ថភាព គឺជារឿងសំខាន់ណាស់ដើម្បីសម្រេចបានតាមគោលនយោបាយដែលបានកំណត់សម្រាប់អាណត្តិនៃការដឹកនាំ ហើយត្រូវបើកចិត្តទទួលយកគំនិតផ្សេងគ្នានៅពេលខ្លះ ដោយមិនត្រូវចាត់ទុកអ្នកដែលបានផ្តល់គំនិតផ្សេងនោះជាសត្រូវ ឬជាអ្នកដែលមានចេតនាប្រឆាំងនោះទេ។

———

RAC Media 

(បណ្ឌិត ស៊ឺន សំ ជាអ្នកស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ 

រាល់មតិយោបល់ដែលមានៅក្នុងអត្តបទនេះ គឺជាយល់ឃើញរបស់លោកបណ្ឌិតផ្ទាល់ មិនមែនជាការយល់ឃើញរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានោះទេ)។ ​

  ថ្ងៃសៅរ៍, 10 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 04:48 PM