រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

លទ្ធិពុទ្ធរាជ(ទស្សនវិជ្ជានយោបាយខ្មែរ) ដោយ៖ បណ្ឌិត ក្តាន់ ធុល មន្ត្រីនាយកដ្ឋានទស្សនវិជ្ជានិងសង្គមវិជ្ជា វិទ្យាស្ថាន​មនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ផ្ទុយទៅនឹងលទ្ធិទេវរាជនៃព្រហ្មញ្ញ សាសនាដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២គោរពព្រះ ឥសូរបានប្រារព្ធធ្វើ ឡើងនៅលើភ្នំគូលែន គឺ ជាសញ្ញាណមួយ នៃការប្រកាសឯករាជ្យរបស់ ខ្មែរ ហើយក៏ជាសញ្ញណមួយទៀតនៃការចាប់ ផ្តើមនិងការរីកចម្រើននៅសម័យអង្គរដែរ។ តាម លំអាននេះ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ទ្រង់មិន កាន់ លទ្ធិទេវរាជគោរពព្រះឥសូរក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែ ទ្រង់បានបង្កើតលទ្ធិដ៏មានឥទ្ធិពលថ្មីមួយផ្សេង ទៀតនៃពុទ្ធសាសនាមហាយាន ពោលគឺ លទ្ធិ ពុទ្ធរាជ ដើម្បីដឹកនាំហើយ និងអភិវឌ្ឍអាណាចក្រ របស់ព្រះអង្គដូច ព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន ទី២ដែរ។ លទ្ធិពុទ្ធរាជនេះ មានកម្លាំងខ្លាំង អាចជំរុញ អរិយធម៌ខ្មែរ សម័យអង្គរឱ្យឡើងដល់កំពូល បាន។ ដើម្បីបង្ហាញឱ្យឃើញពីកម្លាំងដ៏ខ្លាំង នេះ លទ្ធិពុទ្ធរាជមានដំណើរសាវតារដូច ខាងក្រោម៖ 

​ចូលអានអត្ថបទលម្អិតតាមរយៈតំណភ្ជាប់ខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10

  ថ្ងៃសុក្រ, 01 មីនា 2024 ម៉ោង 09:47 PM

ច្រកចូលប្រាសាទព្រះវិហារដែលចូលពីខាងប្រទេសថៃគួរបិទជារៀងរហូត ដោយ៖ បណ្ឌិត ឈត ប៊ុនថង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា

ប្រាសាទព្រះវិហារ ជាប្រាសាទដ៏ពិសិដ្ឋរបស់កម្ពុជាមានទីតាំងនៅនៅលើកំពូលភ្នំដងរែក ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រ ឃុំស្រអែម ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានព្រំដែនជាប់នឹងខេត្តស៊ីសាកេតនៃប្រទេសថៃ។ សំណង់ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានចាប់ផ្តើមកសាងឡើងដំបូងនៅដើមសតវត្សទី៩ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (៨០២-៨៥០) សម្រាប់ឧទ្ទិសចំពោះព្រះឥសូរក្នុងសាសនាព្រាហ្មណ៍ និងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយអង្គការយូណេស្កូ នាថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។

កន្លងមកថ្មីៗនេះ មានសំណើពីភាគីថៃស្នើសុំបើកច្រកប្រាសាទព្រះវិហារដែលចូលពីខាងប្រទេសថៃឡើងវិញដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យភ្ញៀវទេសចរចូលមកទស្សនាតាមច្រកនេះជាថ្មី។ ការលើកឡើងនូវសំណើនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានកើតឡើងចំពេលដែលគណបក្សកាន់អំណាចនិងមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសថៃ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនិងមេដឹកនាំរបស់កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។

ផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ បទពិសោធន៍កន្លងមក និងតថភាពជាក់ស្ដែង សាធារណជននិងបញ្ញវន្តខ្មែរភាគច្រើនយល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនគួរអនុញ្ញាតឱ្យមានការបើកច្រកប្រាសាទព្រះវិហារដែលចូលពីខាងប្រទេសថៃឡើងវិញនោះទេ ទោះបីជាក្នុងហេតុផលនិងរូបភាពណាក៏ដោយ។

ជាក់ស្ដែង កន្លងមក អាជ្ញាធរកម្ពុជាធ្លាប់បានបើកច្រកប្រាសាទព្រះវិហារដើម្បីទទួលភ្ញៀវទេសចរដែលមកពីប្រទេសថៃនិងប្រទេសផ្សេងៗឱ្យចូលទស្សនាប្រាសាទនេះ។ ក្នុងពេលនោះការដំណើរការច្រកនេះ ក៏ធ្លាប់មានភាពរអាក់រអួលដែរ ពីព្រោះតែការខ្វែងគំនិតគ្នាលើទស្សនៈនិងផលប្រយោជន៍ពាក់ព័ន្ធ។ ក្រោយមកទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ច្រកចូលទស្សនានេះក៏ត្រូវបានអាជ្ញាកម្ពុជាសម្រេចចិត្តបិទទាំងស្រុង ដោយសារតែអ្នកនយោបាយជាតិនិយមជ្រុលរបស់ថៃបានយកប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរធ្វើជាកម្មវត្ថុនៃការប្រកួតប្រជែងខាងនយោបាយដណ្ដើមអំណាចផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ដែលពេលនោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ អាប់ភីស៊ីត វ៉ាចាជីវ៉ា (Abhisit Vejjajiva) បានបញ្ជាឱ្យទាហានឈុតខ្មៅរបស់ខ្លួនចូលមកកាន់កាប់តំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ។

សភាពការណ៍តាមព្រំដែនរវាងកម្ពុជានិងថៃនៅពេលនោះបានឡើងកម្ដៅខ្លាំងរហូតដល់មានការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាទ្រង់ទ្រាយធំ បណ្ដាលឱ្យមានការខូចខាតផ្នែកខ្លះនៃសំណង់ប្រាសាទបុរាណនេះ បង្កឱ្យភាគីទាំងសងខាងមានអ្នកស្លាប់និងអ្នករបួយរាប់រយនាក់ ហើយសភាពការណ៍នោះបន្តអូសបន្លាយរហូតដល់ឆ្នាំ២០១១ រហូតដល់ពេលដែលលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីនណាវ៉ាត្រា (Yingluck Shinawatra) បានឡើងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទើប មានភាពធូរស្រាលឡើងវិញ។

គួររម្លឹកថា ក្នុងអតីតកាលប្រទេសថៃធ្លាប់ដណ្ដើមកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦២ ទើបប្រទេសថៃព្រមដកកងទ័ពនិងនគរបាលរបស់ខ្លួនចេញពីទីនេះវិញបន្ទាប់ពីប្រទេសនេះបានចាញ់ក្ដីកម្ពុជាក្រោមយុត្តាធិការរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ)។ ពេលដែលប្រទេសថៃព្រមដកកងទ័ពនិងនគរបាលរបស់ខ្លួនចេញពីប្រាសាទព្រះវិហារ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានពិនិត្យឃើញថា ផ្នែកខ្លះនៃសំណង់ប្រាសាទត្រូវបានបំផ្លាញ ហើយវត្ថុបុរាណសំខាន់ៗក៏ត្រូវបានបាត់បង់ដែរ។

ដោយឡែកដើមចមនៃការផ្ទុះជម្លោះជាថ្មីនៅឆ្នាំ២០០៨ ត្រូវបានឯកអគ្គរាជទូតខ្មែរប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិអះអាងថា ជម្លោះបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ដោយសារទាហានថៃប្រមាណ៥០ នាក់បានសម្រុកចូលមកក្នុងបរិវេណវត្តកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ចម្ងាយប្រហែល ៣០០ ម៉ែត្រពីប្រាសាទព្រះវិហារ។ សកម្មភាពចល័តទ័ពនេះ បានកើតឡើងក្រោយមួយសប្ដាហ៍បន្ទាប់ពីប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយអង្គការយូណេស្កូ។

ហេតុផលនៃការចូលមកកាន់ទីនោះ ប្រទេសថៃអះអាងថាពីព្រោះតែការបោះបង្គោលព្រំដែនមិនទាន់ត្រូវបានបញ្ចប់សម្រាប់ផ្នែកខាងក្រៅនៃតំបន់ដែលនៅជាប់នឹងប្រាសាទ ដែលត្រូវបានវិនិច្ឆ័យថាជារបស់កម្ពុជាដោយសេចក្តីសម្រេច៩ ទល់នឹង ៣ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ក្នុងឆ្នាំ១៩៦២។

នៅខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ វិវាទបានពង្រីកដល់ប្រាសាទតាមាន់ ជាប្រាសាទសង់ឡើងក្នុងសតវត្សទី១៣ ដែលមានចម្ងាយ ១៥៣ គីឡូម៉ែត្រ ខាងលិចប្រាសាទព្រះវិហារ (១៤°២០′៥៧″N ១០៣°១៥′៥៩″E) ហើយកម្ពុជាបានអះអាងថា កងទ័ពថៃបានចូលមកកាន់កាប់ប្រាសាទនេះដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ ពេលនោះ ក្រសួងការបរទេសថៃបានបដិសេធថា ទាហានរបស់ខ្លួនមិនបានផ្លាស់ទីចូលទៅក្នុងតំបន់នោះទេ។

ដោយសារស្ថានភាពនៅតែបន្តមានភាពតានតឹង ហើយហេតុផលដែលភាគីថៃបានលើកយកមកធ្វើជាលេសដើម្បីចូលកកាន់កាប់នោះ ទាក់ទិននឹងសាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ឆ្នាំ១៩៦២, ទើបកម្ពុជាសម្រេចចិត្តស្នើសុំឱ្យតុលាការនេះបកស្រាយសាលដីកានោះឡើងវិញ។ ក្រោយពីសាលដីកានេះត្រូវបានបកស្រាយឡើងវិញ ភាគីថៃហាក់រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់និងរក្សាទីតាំងឈរជើងនៅមួយកន្លែង ប៉ុន្តែ មិនបានដកកម្លាំងរបស់ខ្លួនចេញពីផុតតំបន់ជម្លោះនោះដាច់ស្រឡះនៅឡើយទេ។

ស្ថានភាពបែបនេះ អាចនឹងបង្កឱ្យមានជម្លោះសាជាថ្មីក្នុងករណីភាពជាអ្នកដឹកនាំ បុគ្គលភាព និងជំហរនយោបាយរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃឬគណៈបក្សនយោបាយថៃណាមួយដែលមានគំនិតជាតិនិយមជ្រុលបានឡើងកាន់អំណាចជាថ្មី។

ហេតុនេះ បើទោះបីជាក្នុងរយៈពេលថ្មីៗកន្លងមកនេះ មានការស្នើសុំពីភាគីថៃពីតួអង្គជាច្រើន រួមទាំង សមាជិកសភាថៃផងនោះ ដែលចង់ឱ្យមានការបើកច្រកប្រាសាទព្រះវិហារនេះឡើងវិញក៏ដោយ ក៏យើងមិនគួរបើកឡើងវិញដែរ។ ពីព្រោះបើយោងតាមប្រវត្តិសាស្ត្រ បញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ គឺជាបញ្ហារសើបបំផុតរវាងភាគីថៃនិងកម្ពុជា។ ម្យ៉ាងទៀត ជាធម្មតា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជានិងថៃ ពេលខ្លះល្អនិងពេលខ្លះមិនសូវល្អ អាស្រ័យលើទំនាក់ទំនងផ្ទាល់រវាងប្រមុខដឹកនាំនៃរដ្ឋាភិបាលនិងជំហររបស់គណៈបក្សកាន់អំណាចរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។ លក្ខខណ្ឌបែបនេះ វាងាយនឹងធ្វើឱ្យជម្លោះអំពីការកាន់កាប់ដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារនឹងលាប់ឡើងវិញមិនខាន។

ម្យ៉ាងទៀត ទាំងការអនុវត្តសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ ទាំងការអនុវត្តការសម្រេចជាថ្មីរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ឆ្នាំ២០១១ សុទ្ធតែបានបង្ហាញថាភាគីថៃមិនបានអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមសាលដីកាឬបទបញ្ជារបស់តុលាការនេះទេ។ ទាំងអស់នេះ គឺជាបទពិសោធន៍និងមេរៀនគ្រប់គ្រាន់ដែលភាគីកម្ពុជា បានយកធ្វើជាមូលដ្ឋានក្នុងការរក្សាជំហរមិនបើកច្រកប្រាសាទព្រះវិហារដែលចូលពីខាងប្រទេសថៃឡើងវិញ។

ជារួម ប្រសិនបើប្រទេសទាំងពីរចង់រក្សាមិត្តភាពជាអ្នកជិខាងល្អជាមួយគ្នា អ្នកនយោបាយឬប្រជាជាតិនៃប្រទេសទាំងពីរមិនគួរជីកកកាយដំបៅចាស់ឬព្យាយាមលើកសំណើណាមួយទាក់នឹងប្រសាទព្រះវិហារឡើយ។ ពីព្រោះបើផ្អៃកលើបទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងមេរៀននាពេលថ្មីៗកន្លងមកនេះ ជម្លោះពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាសាទព្រះវិហារនេះវាងាយនឹងផ្ទុះឡើង ហើយពេលផ្ទុះឡើងម្ដងៗ ប្រទេសទាំងពីរបានចំណាយពេលវេលា កម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្ត ធនធាន និងព្រមទាំងបង្កឱ្យមានទាហាននិងជនស៊ីវិលស្លាប់និងរបួសរាប់រយនាក់ទៀតផង។

លើសពីនេះទៀត ការផ្ទុះជម្លោះជាបន្តបន្ទាប់នេះ វារឹតតែបញ្ឆេះឱ្យមានកំហឹងរវាងប្រជាជាតិរបស់យើងទាំងពីរលើវិស័យប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ និងព្រំដែនមិនចេះចប់។ ហេតុនេះ ច្រកប្រាសាទព្រះវិហារដែលចូលពីខាងប្រទេសថៃមិនគួរបើកឡើងវិញជារៀងរហូត បើទោះបីជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរមានទំនាក់ទំនងគ្នាល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ពីព្រោះ ប្រសិនបើកច្រកនេះឡើងវិញ យូរឬឆាប់បញ្ហាដដែលអាចនឹងកើតឡើងវិញដោយជៀសមិនរួច ដែលនាំឱ្យរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរមើលមុខគ្នាមិនចំនិងបន្តយកគ្នាជាសម្រូវសួពូជ។ យើងមិនគួរដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រតទៅទៀតទេ។

ចំពោះមុខ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារូបវន្តចាំបាច់នានាឡើងទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារឱ្យបានល្អប្រសើរ មានគុណភាព សុវត្ថិភាព និងនិរន្តរភាព ព្រមទាំងផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយអំពីប្រាសាទព្រះវិហារដល់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិ រាប់ទាំងភ្ញៀវទេសចរថៃផងឱ្យមកទស្សនាប្រាសាទព្រះវិហារ។ សម្រាប់ទេសចរអន្តរជាតិ ពួកគេអាចមកទស្សនាប្រាសាទព្រះវិហារដោយចូលតាមច្រកព្រំដែនអានសេះ (ខេត្តព្រះវិហារ ប្រទេសកម្ពុជា)-អានម៉ា (ខេត្តឧប៊ុនរាជធានី ប្រទេសថៃ) និងច្រកផ្សេងៗទៀត ដែលស្ថិតនៅជិតប្រាសាទព្រះវិហារ។ ដោយឡែកច្រកដែលចូលពីប្រទេសថៃ ត្រូវតែបិទជារៀងរហូតដើម្បីបញ្ចៀសជម្លោះនិងរក្សាអធិបតេយ្យជាតិនិងបូរណភាពទឹកដី៕ 

RAC Media 

ប្រភព វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា 

រូបភាព រដ្ឋបាលខេត្តព្រះវិហារ និង CNC

  ថ្ងៃសុក្រ, 01 មីនា 2024 ម៉ោង 09:20 PM

«គម្រោងជីកប្រឡាយទឹកជាព្រំប្រទល់ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប»

ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ត្រូវបានបង្កើតនិងទទួលស្គាល់ ដោយព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/០៤១៤/៤៣៦ ចុះថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ មានទំហំ ផ្ទៃដី១១ ៤៣៥ហិកតា មានទីតាំងស្ថិតក្នុងឃុំឆែបមួយ និង ឃុំឆែបពីរ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ។

ឧទ្យាននេះមានតំបន់ជីវៈចម្រុះ និងមានសក្តានុពលច្រើនដូចជា ធនធានព្រៃឈើ សត្វព្រៃ កេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រ បុរាណវត្ថុវិទ្យា (ឡស្លដែកបុរាណ) និងជាតិពន្ធុកួយ ដែលអាចបម្រើឱ្យមុខងារក្នុងបរិស្ថានព្រៃឈើ វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទេសចរណ៍ បានយ៉ាងប្រសើរ ។

ដោយមើលឃើញពីសក្តានុពលដ៏ច្រើនលើសលប់នេះហើយ ទើបរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមានគម្រោងជីកប្រឡាយទឹកព្រំប្រទល់ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ក្នុងគោលបំណងសំខាន់ៗចំនួន៥ មានដូចតទៅ៖

១-ឆ្មាំអាចមានលទ្ធភាពចល័តពេលយាមកាម តាមព្រំដែនបានយ៉ាងងាយស្រួល

២-ផ្តល់ភាពទាក់ទាញ សោភណភាពនិងភាពស្រស់ស្រាយជូនដល់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ដែលមកកាន់ទីនេះ

៣-ជាប្រភពទឹកសម្រាប់សត្វព្រៃនិងសត្វបក្សាបក្សីគ្រប់ប្រភេទ

៤-ផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់ការគ្រប់គ្រងធនធាននៅក្នុងឧទ្យាន

៥-សត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទងាយស្រួលក្នុងការផ្លាស់ទីពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត

សូមគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រឡាយទឹកជាព្រំប្រទល់នេះ មានជម្រៅ២ម៉ែត្រទទឹង៣ម៉ែត្រ បណ្តោយ៥២គីឡូម៉ែត្រ ហើយគម្រោងនេះគ្រោងចំណាយថវិកាប្រមាណ ៥២ម៉ឺនដុល្លារ សហរដ្ឋអាម៉េរិក។

ប្រសិនជាឯកឧត្តម លោកជំទាវលោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា បេក្ខជនបណ្ឌិត និងនិស្សិតទាំងអស់ ដែលមានបំណងចូលរួមចំណែកលើការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ សម្បត្តិវប្បធម៌ដ៏មានតម្លៃនៅក្នុងឧទ្យាន សូម ឯកឧត្តម លោកជំទាវលោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា បេក្ខជនបណ្ឌិត និងនិស្សិតទាំងអស់ អញ្ជើញចូលរួមជាវិភាគទានតាមការគួរ ក្នុងការជីកប្រឡាយនេះដើម្បីគុណតម្លៃសម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននិងទៅថ្ងៃអនាគត តាមរយៈលេខកុងធនាគារនិងQRកូដខាងក្រោម។

សូមតាមដានទស្សនាវីដេអូផ្ទាល់របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តាមរយៈផេកហ្វេសប៊ុក ដូចខាងក្រោម៖

https://www.facebook.com/soktouch7

សូមគោរពអរគុណ និងអរគុណ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 29 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 10:52 AM

«ការអប់រំពីតម្លៃនៃមនុស្ស»

អត្ថបទដោយ៖ បណ្ឌិត ទុយ យូឃីម និង បណ្ឌិត ជា វណ្ណី,
វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្តនិងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម, រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ការអប់រំពីតម្លៃនៃមនុស្ស មានឥទ្ធិពល លើគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវិត វាប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ដល់សក្តានុពលបុគ្គល និងសង្គម។ ទម្រង់នៃ ការអប់រំពីតម្លៃនេះ វាបង្កប់នូវក្រុមសីលធម៌ និង គោលការណ៍មួយចំនួន ដើម្បីបំពាក់ឱ្យបុគ្គល ម្នាក់ៗនូវតម្លៃសីលធម៌ ប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវតាម សីលធម៌ និងសង្គម ដែលវាដើរតួនាទីយ៉ាង សំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង ក៏ដូចជាការរីក ចម្រើនផ្ទាល់ខ្លួន និងសង្គម។ ការអប់រំពីតម្លៃ ជំរុញឱ្យបុគ្គលម្នាក់ៗមានការទទួលខុសត្រូវការ គោរព សុចរិតភាព ឧត្តមភាព និងការតស៊ូ។ តម្លៃសំខាន់ទាំងនេះ ដើរតួជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃ ការបង្កើតតួអង្គដឹកនាំជាលក្ខណៈបុគ្គល ឆ្ពោះ ទៅរកការបំពេញន័យឱ្យជីវិត ដែលរួមចំណែក ជាវិជ្ជមានដល់សង្គម។ យើងអាចនិយាយបាន ថា ការអប់រំពីតម្លៃ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទូទៅរបស់បុគ្គល។ វាជួយក្នុងការបណ្ដុះស្តង់ដារសីលធម៌ កែលម្អសមត្ថភាពនៃ ការគិតប្រកបដោយការរិះគន់ លើកកម្ពស់ ជំនាញសង្គម និងការលើកលើកទឹកចិត្តឱ្យមាន ការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងសហគមន៍ និងសង្គម ដោយហេតុនេះ វាបង្កើតឱ្យមានបុគ្គលដែល មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើអត្តរកម្ម ដោយជោគជ័យក្នុងសង្គម។

តើតម្លៃជាអ្វី? តើមនុស្សម្នាក់ៗត្រូវមាន តម្លៃអ្វីខ្លះ? តើតម្លៃរបស់មនុស្សស្ថិតនៅលើអ្វី? ហេតុអ្វីត្រូវការអប់រំពីតម្លៃ? តើការអប់រំពីតម្លៃ មានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាសម្រាប់យើងទាំង អស់គ្នា?

១- តើអ្វីទៅជាតម្លៃ?

តម្លៃ គឺជាគំនិតមួយដែលត្រូវបានរួម ចំណែកដោយប្រជាជនរស់នៅក្នុងសង្គមអំពីអ្វីដែលល្អឬអាក្រក់ អំពីអ្វីដែលខុសឬត្រូវដែលជាចេតនាឬអចេតនា។

ជាទូទៅតម្លៃ គឺជាគំនិតអរូបិយ ដែលគ្របដណ្ដប់ដោយឧត្ដមគតិ និងបំណងរបស់សង្គមមួយ។ តម្លៃគឺជាគំរូនៃឥរិយាបថ ...

ចូលអានអត្ថបទលម្អិតតាមរយៈតំណភ្ជាប់ខាងក្រោម៖ 
https://www.rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 29 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 10:20 AM

ឆ្នាំទី៣នៃសង្រ្គាមរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន ៖ តើសង្គ្រាមនេះនឹងចប់ពេលណា?

ដោយ ៖ លោក ធន ឆាយពិសិដ្ឋ អនុប្រធានពិសិដ្ឋអនុប្រធាននាយកដ្ឋាននយោបាយនិងច្បាប់អន្តរជាតិ នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា

គិតមកដល់មកដល់ពេលនេះ សង្រ្គាមរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនបានចូលឆ្នាំទីបីដោយគ្មានតម្រុយពីការបញ្ចប់សង្រ្គាម ដែលបង្កនូវមហន្តរាយដ៏ធំធេងមិនចំពោះតែប្រទេសទាំងពីរផ្ទាល់ គឺចំពោះពិភពលោកទាំងមូលតែម្ដងនេះទេ។ សង្រ្គាមនេះបានបង្កឱ្យមានវិបត្តិមនុស្សធម៌យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយមនុស្សរាប់លាននាក់ត្រូវភៀសខ្លួនចេញពីផ្ទះសម្បែង។ វាក៏បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដែលបណ្តាលឱ្យតម្លៃថាមពល ស្បៀង ចំណីសត្វ កើនឡើង និងរំខានដល់ច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោកជាខ្លាំង។

ជាប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសទាំងពីរ អ៊ុយក្រែនធ្លាប់ជាផ្នែកមួយនៃសហភាពសូវៀត ដែលរុស្ស៊ីជាក្បាលម៉ាស៊ីន ដោយ​ហេតុនេះ ចង់មិនចង់ គេមើលឃើញថា រុស្ស៊ីនៅតែចាត់ទុកអ៊ុយក្រែនជាផ្នែកនៃឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។ បើទោះ​ជា​រុស្ស៊ី ព្យាយាមរក្សាអ៊ុយក្រែនឱ្យស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក៏ដោយ ប៉ុន្តែអ៊ុយក្រែន បែរជាបាននិងកំពុងឆ្ពោះទៅ​រកទំនាក់ទំនងកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយលោកខាងលិចទៅវិញ ទាំងការសុំចូលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ជាពិសេសការសុំចូលបក្សសម្ព័ន្ធយោធាណាតូនេះឯងហើយ គឺជាប្រភពនៃភាពតានតឹងរវាងអ៊ុយក្រែនជាមួយ​រុស្ស៊ីឈានដល់ដំណាក់កាលទុំជោរ។

យើងឃើញថា ភាពតានតឹងរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន បានផ្ទុះឡើងអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ហើយក៏បានឈានដល់កម្រិតកំពូលនៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ពេលរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានចូលអ៊ុយក្រែនឬធ្វើប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស តាមការហៅរបស់រុស្ស៊ី។ ការលុកលុយឬប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស មកដល់ពេលនេះចូលដល់ឆ្នាំ ទី៣ហើយ តែឆន្ទៈរុស្ស៊ីក្នុងការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅរបស់ខ្លួន ដែលរុស្ស៊ីអះអាងថាជាការពារខ្លួនពីភ័យគំរាមកំហែងរបស់បស្ចិមប្រទេស ជាពិសេស ការពង្រីកខ្លួនរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធយោធាណាតូ មកអឺរ៉ុបខាងកើត ដែលជាបណ្ដាប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀត នៅតែរក្សាជំហរដដែល ជាសញ្ញាបង្ហាញឱ្យឃើញថាសង្រ្គាមនេះនឹងអូសបន្លាយយូរបន្តទៅទៀត។ ឯអ៊ុយក្រែនក៏ដូចគ្នា ការទាមទារនៅតែដដែល។ ជាក់ស្ដែងប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ អ៊ុយក្រែនបានតឿនពិភពលោក ជាពិសេសអឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាម៉េរិកពី ការខ្វះអាវុធនិងទ័ព រហូតដល់មានការដកថយកម្លាំងចេញក្រុងអាហ្វឌីកា ក្រោយពីរុស្ស៊ីវាយប្រហារ ដែលចាត់ទុកជាលើកដំបូងដែលរុស្ស៊ីឈ្នះនៅក្នុងសមរភូមិធំចាប់តាំងពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។ អ៊ុយក្រែនបន្តសុំប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសនិងអាវុធច្រើនបន្ថែមទៀត និងសង្កត់ធ្ងន់ថាពេលនេះ ជាអំឡុងពេលសំខាន់ ដោយរុស្ស៊ីកំពុងត្រៀមវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំជាថ្មីមកលើខ្លួន។

សូមរំឮកថា កន្លងមកសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានផ្ដល់ជំនួយដោយផ្ទាល់និងប្រយោលដល់អ៊ុយក្រែនយ៉ាងច្រើន ទាំងហិរញ្ញវត្ថុនិងអាវុធ ប៉ុន្តែបញ្ហាអ៊ុយក្រែនហាក់លែងមានការគាំទ្រពីពលរដ្ឋអាម៉េរិក ដោយគិតថាអាម៉េរិកបានជួយដល់អ៊ុយក្រែនច្រើនពេក ហើយតាមការប៉ាន់ស្មានមួយចំនួនថា បញ្ហានេះក៏អាចក្លាយជាមូលហេតុធ្វើឱ្យប្រជាប្រិយភាពរបស់ចូ បៃដិន និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះផងដែរ។

សង្រ្គាមអូសបន្លាយនាំទៅដល់សំណួរថាតើ សហភាពអឺរ៉ុបដែលមានព្រំដែនជាប់ប្រទេសទាំងពីរនេះ និងក្រុមប្រទេសណាតូ នៅតែគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុនិងសព្វាវុធដល់អ៊ុយក្រែនបានយូរប៉ុណ្ណាទៀត ជាពិសេសនៅពេលដែលសង្រ្គាមនៅមជ្ឈឹមបូព៌ាក៏កំពុងផ្ទុះឡើងនិងមិនបង្ហាញពីតម្រុយបញ្ឈប់ក្នុងពេលឆាប់ៗដូចគ្នា។

យើងឃើញថា ចាប់តាំងពីសង្រ្គាមផ្ទុះឡើង សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រមូលផ្ដុំធនធានជួយដល់អ៊ុយក្រែន បើគិតទៅលើសពីមួយសែនលានដុល្លារអាម៉េរិកហើយគិតមកដល់ពេលនេះ រីឯចក្រភពអង់គ្លេសបានផ្ដល់ជំនួយមិនតិចជាង ១៥ ០០០លានដុល្លារអាម៉េរិកទេ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០២២មក ដោយឡែកអាម៉េរិក បានផ្ដល់ជំនួយគិតជារួមជាង ១១៣ ០០០លានដុល្លារអាម៉េរិក។

ចង់មិនចង់ សង្រ្គាមដែលអូសបន្លាយធ្វើឱ្យបណ្ដាប្រទេសដែលផ្ដល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែន ត្រូវចំណាយថវិការបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ទន្ទឹមនឹងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ជាពិសេសអឺរ៉ុបផ្ទាល់ក៏កំពុងរងឱនភាពយ៉ាងខ្លាំងក្លា ហើយបញ្ហាអតិផរណាក៏កំពុងដាក់សម្ពាធលើជីវភាពប្រជាជនរបស់បណ្ដាប្រទេសទាំងនោះឥតឈប់ឈរ ជាហេតុនាំឱ្យមានការរំពឹងថា នឹងនាំមានការរសាយចិត្តនិងមិនចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនលូកដៃចូលទៅក្នុងសង្រ្គាមអូសបន្លាយមួយនេះតទៅទៀត។ ទោះយ៉ាងណកាលពីដើមខែកុម្ភៈនេះ សហភាពអឺរ៉ុបបានយល់ស្របផ្ដល់ជំនួយបន្ថែមដល់អ៊ុយក្រែនក្នុងទឹកប្រាក់ ៥៤,០០០លានដុល្លារអាម៉េរិក រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៧។ ការផ្ដល់ជំនួយថវិកាដែលមានចំនួនដ៏ច្រើនលើសលុប អាចក្លាយទៅជាបញ្ហានយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ ទន្ទឹមនោះក៏ត្រូវបំបែរចំណាប់អារម្មណ៍មួយភាគធំទៅលើបញ្ហានៅមជ្ឈឹមបូព៌ា ហើយម្យ៉ាងនៅអំឡុងខែមិថុនាខាងមុខក៏មានការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប ដែលគេរំពឹងថាវានឹងជាបញ្ហាខាងនយោបាយដ៏សំខាន់មួយក្នុងតំបន់ផងដែរ។

បញ្ហាដ៏ធំមួយទៀតគឺ លទ្ធភាពជំនួយពីសហរដ្ឋអាម៉េរិកអាចនឹងប្រឈមការប្រែប្រួល ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យចាញ់ឆ្នោត ដូច្នេះ ដើម្បីឈ្នះសង្រ្គាម តើអឺរ៉ុបអាចផ្គត់ផ្គង់អាវុធដល់រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនដោយមិនចាំបាច់ពឹងផ្អែកលើជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកបានដែរឬទេ។ ប៉ុន្តែ អឺរ៉ុបខ្លួនឯង មិនមានរោងចក្រផលិតអាវុធឯករាជ្យ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់អ៊ុយក្រែននោះទេ។

ចូលដល់ឆ្នាំទីបី សង្រ្គាមអូសបន្លាយដោយមិនមានតម្រុយពីការបញ្ចប់សោះឡើយ ទាំងរុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែន និងសម្ព័ន្ធមិត្រអឺរ៉ុបនិងអាម៉េរិក ហាក់គ្មានជំហរបញ្ចប់សង្រ្គាមដោយការចរចាសោះ ដោយភាគីនីមួយៗព្យាយាមអះអាងពីភាពត្រឹមត្រូវរៀងៗខ្លួនក្នុងការប្រើកម្លាំង។ មកដល់ពេលនេះ បើតាមសម្ដីរបស់លោកហ្សេលែនស្គី ទាហានរបស់អ៊ុយក្រែនបានស្លាប់ចំនួន ៣១,០០០នាក់ ហើយទាហានរុស្ស៊ីស្លាប់ ១៨០ ០០០នាក់ និងរបួស​ ៥០០ ០០០នាក់ និងតាមអង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ការធ្វើចំណាកស្រុក (IOM) បាននិយាយថា ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២៤ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ មនុស្សចំនួន ១០ ៥៨២នាក់ នៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនបានស្លាប់ ១៩ ៨៧៥នាក់ បានរងរបួស,

១៤លាននាក់ត្រូវបានផ្លាស់ទីលំនៅ និងមនុស្សចំនួន៦,៥លាននាក់ បានស្វែងរកការភៀសខ្លួននៅខាងក្រៅប្រទេស។

សង្រ្គាមនេះបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ វាធ្វើឱ្យតម្លៃថាមពលកើនឡើង និងរំខានដល់ច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ ដែលនាំឱ្យតម្លៃទំនិញនិងសេវាកម្មឡើងថ្លៃ ទន្ទឹមនោះវាក៏បានធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីសន្តិសុខរបស់ប្រទេសផ្សេងៗទៀតទាំងនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល ពោលជា វិបត្តិភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏ធំមួយដែលនឹងមានផលវិបាករយៈពេលវែង។ ទន្ទឹមនឹងនោះ មកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មាននរណាម្នាក់អាចឆ្លើយទៅនឹងសំណួរថា “តើសង្គ្រាមនេះនឹងចប់ពេលណា?” នៅឡើយទេ បើសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងណាតូនៅតែប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាមខ្ចីដៃ (Proxy war) នៅអ៊ុយក្រែនទល់នឹងរុស្ស៊ី។ សង្គ្រាមអាចចប់ បើពួកមហាអំណាចចង់បញ្ចប់វា៕

(ការយល់ឃើញក្នុងអត្ថបទខាងលើនេះ ជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់អ្នកនិពន្ធ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរបស់ស្ថាប័ននោះទេ។)

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 29 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 09:07 AM

Diplomatic Strategies for Strengthening ASEAN Unity

Mr. Peou Sedara, Official of the Department of International Law and Diplomacy, International Relations Institute of Cambodia (IRIC)

The Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) has been a cornerstone of regional cooperation and stability in Southeast Asia since its inception in 1967. The organization's success is largely attributed to its diplomatic strategies, which have fostered unity among its diverse member states. However, in the face of rising geopolitical tensions, economic disparities, and social challenges, ASEAN's unity is being tested. In this sense, it’s crucial to explore various diplomatic strategies that can be employed to strengthen ASEAN unity and ensure the organization's continued relevance and effectiveness in the 21st century.

First, building Consensus through Enhanced Dialogue Mechanisms: One of the key diplomatic strategies for strengthening ASEAN unity is enhancing dialogue mechanisms to build consensus on critical issues. ASEAN's principle of decision-making by consensus has been a fundamental aspect of its diplomacy. However, as the region faces more complex challenges, there is a need for more robust dialogue mechanisms that can facilitate deeper discussions and more effective conflict resolution. Establishing regular high-level summits, sector-specific dialogues, and informal consultations can provide platforms for member states to engage in open and constructive discussions, leading to stronger consensus and collective decision-making.

Second, promoting Inclusivity and Equal Participation: ASEAN's diversity is both a strength and a challenge. To enhance unity, diplomatic efforts must focus on promoting inclusivity and ensuring the equal participation of all member states, regardless of their economic or political power. Initiatives such as the Initiative for ASEAN Integration (IAI) and the ASEAN Community Vision 2025 aim to narrow the development gap and promote inclusivity. Diplomacy should further encourage the active involvement of smaller or less developed member states in decision-making processes and regional initiatives, ensuring that their voices are heard and their interests are represented.

Third, strengthening Institutional Capacity: The effectiveness of ASEAN's diplomacy is closely tied to the strength of its institutions. Strengthening the institutional capacity of the ASEAN Secretariat and other key bodies is essential for enhancing coordination, implementation, and monitoring of regional initiatives. This can be achieved through increased funding, capacity-building programs, and the adoption of modern management practices. A stronger institutional framework will enable ASEAN to respond more effectively to emerging challenges and ensure the successful implementation of its diplomatic strategies.

Fourth, enhancing External Relations and Strategic Partnerships: ASEAN's diplomacy extends beyond its member states, with external relations playing a crucial role in its strategic positioning. Strengthening partnerships with key global and regional actors, such as China, the United States, the European Union, and other regional organizations, is vital for enhancing ASEAN's influence and ensuring its interests are represented on the global stage. Through strategic partnerships, ASEAN can leverage external support for its initiatives, enhance its capacity to address transnational challenges and promote a rules-based international order.

Fifth, fostering People-to-People Connectivity: ASEAN unity is not just about government-level diplomacy; it also involves fostering connections among the peoples of Southeast Asia. Cultural diplomacy, educational exchanges, and people-to-people connectivity programs can help build a sense of ASEAN identity and solidarity. Initiatives like the ASEAN Youth Volunteer Program (AYVP) and the ASEAN University Network (AUN) are examples of how people-to-people connectivity can be enhanced. By promoting mutual understanding and cultural appreciation, ASEAN can strengthen the social foundation of its unity.

Lastly, adapting to Emerging Challenges: The regional and global landscape is constantly evolving, presenting new challenges to ASEAN unity. Diplomatic strategies must be adaptable and forward-looking to address issues such as digital transformation, climate change, and non-traditional security threats. ASEAN must be proactive in developing policies and frameworks that address these emerging challenges while ensuring that its diplomatic approaches remain inclusive and consensus-driven.

In conclusion, strengthening ASEAN unity requires a multifaceted approach to diplomacy that addresses both internal and external challenges. By enhancing dialogue mechanisms, promoting inclusivity, strengthening institutional capacity, fostering people-to-people connectivity, and adapting to emerging challenges, ASEAN can ensure its continued relevance and effectiveness in the 21st century. As the region faces an increasingly complex geopolitical landscape, the need for a united and resilient ASEAN has never been more critical. Through concerted diplomatic efforts, ASEAN can navigate the challenges ahead and continue to be a beacon of regional cooperation and stability.

The views expressed above are his own, not the point of view of the institution.

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 29 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 08:53 AM

ការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនៅកម្ពុជា ដោយ៖ បណ្ឌិត ឈឿន ប៊ុនឆា មន្ត្រីជំនួយការបណ្ឌិតសភាចារ្យ លេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ និងជាលេខាធិការមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអាស៊ីនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានមហិច្ឆតាក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរពីប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ទៅជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ២០៣០ ហើយបន្តក្លាយជាប្រទេសអភិវឌ្ឍនូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការប្រកួតប្រជែងនាពេលបច្ចុប្បន្ននិងពេលអនាគតរបស់កម្ពុជា។

កត្តាចម្បងនិងយ៉ាងសំខាន់បំផុតនៃគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺការទទួលបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមជាតិ។ តួយ៉ាង ការរក្សាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍវិស័យឯកជនឱ្យកាន់តែរស់រវើក តាមរយៈការលើកកម្ពស់បរិយាកាសធុរកិច្ច និងវិនិយោគ ដែលជាប្រភពនៃការបង្កើតការងារក្នុងគ្រប់វិស័យ ព្រមទាំងជាចលករសម្រាប់ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ត្រូវបានប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍបាននឹងកំពុងបង្កើត និងអភិវឌ្ឍនូវតំបន់នេះយ៉ាងច្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/18/researchs?page=2

  ថ្ងៃចន្ទ, 26 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 03:16 PM

ទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោះស្រាយបញ្ហាកំពុងកើតឡើង (Pragmatism) ដោយ៖ បណ្ឌិត វង់ សំអូន ជំនួយការខុទ្ទកាល័យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ទស្សនវិទូក្រុមនេះបានប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបចម្រុះតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការសិក្សាស្វែងរកចម្លើយ ឬដោះស្រាយបញ្ហាទាំងឡាយណាដែលបានកើតមានឡើងចេញពីសកម្មភាពណាមួយដែលត្រូវបានគេអនុវត្ត ឬប្រព្រឹត្តនៅក្នុងសង្គម។ នៅក្នុងការកំណត់បញ្ហាដើម្បីធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ទស្សនវិទូក្រុមនេះ បានផ្តោតសំខាន់លើបញ្ហា៖

(១) បញ្ហាទាំងឡាយណាដែលជាលទ្ធផលបានកើតចេញពីការប្រព្រឹត្ត ឬលទ្ធផលកើតចេញពីទង្វើអ្វីមួយ។ រាល់ទង្វើ ឬការប្រព្រឹត្តរបស់មនុស្ស ឬបាតុភូតធម្មជាតិទាំងអស់សុទ្ធតែទទួលបាននូវផល។ គ្រាន់តែផល ឬលទ្ធផលទាំងនោះអាចមានលក្ខណៈជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានតែប៉ណ្ណោះ (ដោយមិនបានផ្តោតលើបញ្ហា ឬផលទាំងឡាយណា ដែលនឹងកើតមានឡើងនាពេលអនាគតនោះឡើយ) ហើយផលវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានទាំងអស់នោះ ត្រូវបានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយមានវត្ថុបំណងផ្សេងៗដូចជា៖ នៅក្នុងករណីលទ្ធផលទាំងនោះមានលក្ខណៈអវិជ្ជមាន បញ្ហាទាំងនោះត្រូវបានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវសិក្សាដើម្បីរកមូលហេតុ ផលប៉ះពាល់ ឬធាតុចូលផ្សេងៗដែលបង្កហេតុចេញពីការប្រព្រឹត្ត ការអនុវត្ត ឬហេតុការណ៍ទាំងឡាយណាដែលកំពុងកើតមានឡើង។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/20/researchs#main-container

  ថ្ងៃសុក្រ, 23 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 04:04 PM

កិច្ចការរដ្ឋបាលទូទៅ ដោយ៖ បណ្ឌិត ហែម ឡាច មន្ត្រីនាយកដ្ឋាននីតិសាស្ត្រ វិទ្យាស្ថានមនុសាស្ត្រនិងវិទ្យាសង្គម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភាដែលបានប្រសូតចេញពីការបោះឆ្នោតជាសកលកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១ ដើម្បីកំណើនការងារ សមធម៌ ប្រសិទ្ធភាព និងចីរភាព កសាងមូលដ្ឋានគ្រឹះឆ្ពោះទៅសម្រេចចក្ខុវិស័យកម្ពុជា ឆ្នាំ២០៥០។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះជាគោលនយោបាយដ៏សំខាន់របស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីកសាងជាជំហានៗនូវសង្គមកម្ពុជាមួយប្រកបដោយសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម មានការគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងសិទ្ធិ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។

រាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្ដអនុវត្តអភិក្រម «ឆ្លុះកញ្ចក់ ងូតទឹក ដុសក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់»។

ការបំពេញការងារជូនរាជរដ្ឋាភិបាលនិងការបម្រើប្រជាពលរដ្ឋជាកាតព្វកិច្ចរបស់មន្ត្រី រាជការ។ កិច្ចការរដ្ឋបាលទូទៅ គឺជាការងារដ៏សំខាន់មួយដែលមន្ត្រីរាជការត្រូវសិក្សាស្វែងយល់ដឹង ជាពិសេសមន្ត្រីទទួលបន្ទុកការងាររដ្ឋបាលនិងលេខាធិការ ដើម្បីបំពេញការងារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងការទទួលខុសត្រូវ។

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=9

  ថ្ងៃសុក្រ, 23 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 03:31 PM

ក្រុមទស្សនវិទូនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មី(Constructivist) ដោយ៖ បណ្ឌិត វង់ សំអូន ជំនួយការខុទ្ធកាល័យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ក្រុមទស្សនវិទូបានប្រើប្រាស់គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីឈានទៅបង្កើតចំណេះដឹង ឬរបកគំហើញថ្មីៗ ដោយអាស្រ័យលើបញ្ហាកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងនោះ។ ក្រុមទស្សនវិទូដែលនិយមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្កើតទ្រឹស្តីថ្មីៗ (Theory generation) បានផ្តោតយ៉ាងសំខាន់លើការប្រើប្រាស់ គោលវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបគុណវិស័យតែប៉ុណ្ណោះ ដោយបានសិក្សាលើបាតុភូត ព្រឹត្តិការណ៍ ឬបញ្ហាទាំងឡាយដែលបានកើតមានឡើង កំពុងកើតឡើង ឬនឹងកើតឡើងនាពេលណាមួយក្នុងអនាគត។ ទស្សនវិទូក្រុមនេះបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងល្អិតល្អន់តាមរយៈការប្រមូលទិន្នន័យពីក្រុមគោលដៅមួយចំនួនតូចតែប៉ុណ្ណោះដែលជាក្រុមគោលដៅយល់ដឹងពីបញ្ហាកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវបានយ៉ាងស៊ីជម្រូវ។ ការប្រមូលទិន្នន័យត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការសម្ភាសន៍ ការសង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់លើបញ្ហា ឬបាតុភូតកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ការវិភាគឯកសារផ្សេងៗ ការវិភាគខ្សែអាត់សម្លេង ការវិភាគវីដេអូ ការវិភាគរូបថត ឬការវិភាគលើលទ្ធផលនៃកំណាយផ្សេងៗជាដើម។ល។ 

សូមចូលអានខ្លឹមសារបន្ថែម ឬមានអត្ថបទជាច្រើនទៀត តាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/20/researchs#main-container

  ថ្ងៃសុក្រ, 23 កុម្ភៈ 2024 ម៉ោង 03:08 PM