រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
Royal Academy of Cambodia
Royal Academy of Cambodia
ដោយ៖ លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ក្រោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ធនប័ត្រអនុស្សាវរីយ៍ (ក្រដាសប្រាក់) ប្រភេទថ្មី ប្រភេទ ២០០ ០០០រៀល កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីអបអរសាទរខួប២០ឆ្នាំនៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី (២៩ តុលា ២០០៤ -២៩ តុលា ២០២៤) ការសាទរ ចម្ងល់ និងប្រតិកម្មផ្សេងៗ បានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ មតិខ្លះបានសាទរចំពោះការចេញផ្សាយធនប័ត្រអនុស្សាវរីយ៍នេះ ដោយអះអាងថា ជាការចូលរួមចំណែកជំរុញលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលរបស់កម្ពុជា និង/ឬជាការចំណេញមួយនៅពេលដែលមានការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ អាស្រ័យដោយថ្លៃដើមផលិតឬជាការឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនៅលើទីផ្សារជាដើម។ មតិខ្លះទៀតបានលើកឡើងជាចម្ងល់ថា ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់បែបនេះ តើបណ្ដាលមកពីរដ្ឋប្រឈមនឹងកង្វះថវិកាសម្រាប់ការចំណាយឬយ៉ាងណា? និងថាតើការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះ អាចនាំទៅដល់អតិផរណាដែរឬទេ? លើសពីនេះ មានទស្សនៈមួយជ្រុងផ្សេងទៀតពីអ្នកនយោបាយប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់និងដាក់បន្ទុកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ការបោះពុម្ពប្រាក់បន្ថែមនេះ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបរាជ័យនៅក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលនាំឱ្យមានការបោះពុម្ពលុយដើម្បីបង្គ្រប់ការចំណាយផ្សេងៗ។
ក្រោយការចេញផ្សាយធនប័ត្រថ្មីនេះ ធនាគារជាតិបានចេញបកស្រាយអំពីហេតុផលនៃការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី និងបានពន្យល់ថា ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនេះនឹងពុំធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃប្រាក់រៀល ឬមិនមែនមានន័យថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្វះលុយក្នុងការចំណាយនោះឡើយ ដោយអះអាងថានេះគឺជាការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីដើម្បីជំនួសក្រដាសប្រាក់ចាស់ ទក់ ឬរហែក ដែលធនាគារជាតិបានប្រមូលពីក្នុងទីផ្សារ យកទៅកម្ទេចចោល។
ពិតប្រាកដណាស់ បទពិសោធន៍នៃការបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណបន្ថែមដើម្បីបំពេញតម្រូវការសាច់ប្រាក់របស់រដ្ឋក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ពិតជាអាចនឹងបង្កទៅជាអតិផរណា នៅក្នុងករណីដែលរដ្ឋាភិបាលពុំបានថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ឬសម្រេចចិត្តបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណលើសពីតម្រូវការនៅក្នុងទីផ្សារ និងមិនឆ្លើយតបទៅនឹងទំហំសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសរបស់ខ្លួន ដូចដែលបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងពិភពលោកបានជួបប្រទះកន្លងមក។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជិត១សប្ដាហ៍មកហើយ ដែលក្រដាសប្រាក់ថ្មីត្រូវបានប្រកាសដាក់ឱ្យចរាចរណ៍នៅក្នុងទីផ្សារ ហើយគេក៏ពុំទាន់ឃើញមានការធ្លាក់ចុះនៃអត្រាប្ដូរប្រាក់រៀល ធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសរូបិយបណ្ណដុល្លារនៅឡើយដែរ ដែលត្រង់ចំណុចនេះ អាចជាការឆ្លុះបញ្ចាំងថា ការលើកឡើងរបស់ធនាគារជាតិទំនងជាការណ៍ពិតនិងសមហេតុផល ឬស្ថានការណ៍ប្រព្រឹត្តទៅដូចការព្យាករណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាពិតប្រាកដមែន។ មួយចំណែកទៀត ប្រការនេះក៏អាចបង្ហាញឱ្យឃើញពីភាពជឿជាក់របស់សាធារណជនទៅលើតម្លៃប្រាក់រៀលខ្មែរ និងបង្ហាញពីភាពជឿជាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទៅលើសមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិផងដែរ ព្រោះជំនឿទុកចិត្តរបស់សាធារណជនទៅលើរូបិយបណ្ណជាតិ ពិតជាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើស្ថិរភាពថ្លៃនៃរូបិយបណ្ណប្រទេសជាតិនីមួយៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា គេពុំអាចវាយតម្លៃឆាប់រហ័សពេកថា ក្រោយការបោះពុម្ពរូបិយបណ្ណប្រភេទថ្មីនេះ នឹងមិនមានការប្រែប្រួលណាមួយក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានោះទេ ព្រោះកម្ពុជាពុំមែនជាប្រទេសឯកោ មិនរងឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចពីពិភពលោកខាងក្រៅនោះឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កន្លងមក យើងដឹងហើយថា ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងតែងតែព្យាយាមដុតបញ្ឆេះបញ្ហា ក៏ដូចជារុញស្ថានការណ៍នានាដែលកើតមានឡើងនៅកម្ពុជា ឱ្យក្លាយទៅជារលកនយោបាយ ដើម្បីកេងចំណេញផលប្រយោជន៍ ឬដើម្បីបម្រើយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយប្រឆាំងរបស់ខ្លួន តាមរយៈការបង្កើតសេនារីយ៉ូផ្សេងៗដើម្បីដាក់បន្ទុក ឬចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលបំណងជំរុញឱ្យហេតុការណ៍នីមួយៗផ្ទុះឡើងជាវិបត្តិ រួចទាក់ទាញពលរដ្ឋឱ្យចូលរួមក្នុងចរន្តប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលតែម្ដង។
នៅក្នុងករណីនេះ ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ពិសេសអ្នកនយោបាយនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំងបានបន្តបន្លឺសម្លេង និងញុះញង់ឱ្យពលរដ្ឋមានទំនោរយល់ឃើញដូចការឃោសនារបស់ខ្លួនថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មី ដើម្បីបង្គ្រប់ខ្ទង់ចំណាយរបស់ខ្លួន ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបាននិងកំពុងរងគ្រោះ ដោយសារតែវិបត្តិសាកលដែលបណ្ដាលមកពីការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នាពេលកន្លងមក និងវិបាកនៃសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ក៏ដូចជាការប្រែប្រួលនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោក។ ការឃោសនារបស់អ្នកនយោបាយអតីតគណបក្សប្រឆាំងនេះ ហាក់ធ្វើឡើងនៅក្នុងគោលបំណងធ្វើវិទ្ធង្សនាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យពលរដ្ឋមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការធ្លាក់ចុះនៃថ្លៃប្រាក់រៀលធៀបនឹងរូបិយបណ្ណបរទេស ពិសេសប្រាក់ដុល្លារ។ នៅពេលដែលនិន្នាការលែងជឿជាក់លើស្ថិរភាពថ្លៃប្រាក់រៀលកើនឡើងជាចរន្តធំមួយ ឬប្រសិនបើពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមបាត់បង់ទំនុកចិត្តទៅលើប្រាក់រៀល តាមការញុះញង់របស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ការណ៍នេះនឹងបង្កទៅជាបញ្ហាទំនិញឡើងថ្លៃ ដែលជាសញ្ញាណនៃការកើនឡើងនៃអតិផរណាជាក់ជាមិនខានឡើយ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នជំនាញគួរតែយកចិត្តទុកដាក់តាមដាន និងវាយតម្លៃជាប់ជាប្រចាំ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីជំរុញបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់មហាជនទៅលើតម្លៃប្រាក់រៀលនៅលើទីផ្សារ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចលង់ជឿតាមការឃោសនា ដែលមានលក្ខណៈញុះញង់របស់ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ស្របពេលដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចបុគ្គល និងកម្រិតប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជនថមថយគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដោយសារតែវិបត្តិសាកល និងហេតុផលផ្សេងៗទៀត។ បន្ថែមពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធ គួរតែបន្តការពន្យល់បកស្រាយស៊ីជម្រៅទៅតាមជំនាញនិងលទ្ធភាព ព្រមទាំងឆ្លើយតបឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុមនយោបាយប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ដែលតែងតែឆ្កឹះនូវចំណុចខ្វះខាតលើកឡើងដោយក្រសួងស្ថាប័ន ឬមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល យកទៅវាយប្រហារនិងកេងចំណេញនយោបាយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏គួរតែបង្ហាញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចំណេះដឹងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុពុំទាន់ទូលទូលាយនៅឡើយ អាចជ្រួតជ្រាបនិងមើលឃើញជាក់ស្ដែងនូវសមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការថែរក្សាស្ថិរភាពថ្លៃរូបិយបណ្ណជាតិ ព្រមទាំងមូលដ្ឋានរឹងមាំដែលគាំទ្រដល់ការថែរក្សាស្ថិរភាពប្រាក់រៀលខ្មែរ នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការប្រែប្រួលឥតឈប់ឈរនៃសេដ្ឋកិច្ចសាកលនាពេលបច្ចុប្បន្ន៕
(រាល់ទស្សនៈដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ស្មេរផ្ទាល់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរួមរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាឡើយ)
ថ្ងៃចន្ទ, 21 តុលា 2024 ម៉ោង 07:55 PM
ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ
២៣ តុលា ១៩៩១ - ២៣ តុលា ២០២៤ គិតមកដល់ពេលនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មានអាយុកាល ៣៣ឆ្នាំហើយ ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានផ្ដល់នូវមូលដ្ឋានសម្រាប់កម្ពុជាអាចឈានទៅសម្រេចបាននូវជោគជ័យដ៏ធំធេង ក្នុងការកសាងសន្តិភាពពេញលេញជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្រោយប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះពើបប្រទះនឹងសង្គ្រាមស៊ីវិលប្រមាណជា៣ទសវត្សរ៍។
ក្នុងរយៈពេលជាង៣៣ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបានអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ ដោយករណីប្រទេសកម្ពុជា គឺជាភាពជោគជ័យដែលមានលក្ខណៈជាសាកលសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះកន្លងមក នៃដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំធ្លាប់បានទទួលជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់ដូចជាករណីនៅកម្ពុជានោះឡើយ។ រាប់ចាប់តាំងពីវិបត្តិនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀត និងនៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិក បេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំទាន់បានសម្រេចនូវជោគជ័យនៅក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជូនប្រជាជាតិទាំងនោះនឡើយទេ។ អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ បានសម្រេចនូវបេសកកម្មរបស់ខ្លួនយ៉ាងត្រចះត្រចង់ នៅក្នុងការនាំមកនូវការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីរៀបចំតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរៀបចំរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី១ នៃរដ្ឋសភា ដែលនោះគឺជាការនាំប្រទេសកម្ពុជាចូលក្នុងយុគសម័យរាជាណាចក្រទីពីរ ប្រកាន់យករបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។
ប្រទេសកម្ពុជាដែលទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តថែរក្សានិងការពារសុខសន្តិភាពរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន មានរយៈពេលប្រមាណជាង ២៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ ដំណើរការកសាងសន្តិភាពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងការកសាងសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមកម្ពុជា គឺជាបទពិសោធន៍ដែលបណ្ដាប្រទេសនានាលើសាកលលោក អាចដកស្រង់ដើម្បីយកធ្វើជាមេរៀន នៅក្នុងការកសាងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួនដែលបាន ឬកំពុងតែជួបប្រទះនឹងវិបត្តិផ្ទៃក្នុង ឬការបែងចែកទឹកដីគ្នាកាន់កាប់។ នេះគឺជាជោគជ័យមួយទៀតសម្រាប់កម្ពុជា បន្ថែមពីលើការចរចាសន្តិភាពរវាងភាគីដែលបានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩៣។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សន្តិភាពដែលកសាងឡើងនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាសន្តិភាពដ៏ពេញលេញនិងយូរអង្វែងមួយ ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរប្រមាណជា៥០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
បន្ថែមពីនេះ ផ្ដើមចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំ១៩៩៣ និងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលឈានសម្រេចបាននូវសន្តិភាពពេញលេញនៅកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជាប់ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន តាមរយៈការធានារក្សាបាននូវការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅរៀងរាល់នីតិកាលនៃរដ្ឋសភា ដោយមិនមានការខកខានទាំងការបោះឆ្នោតជាសកលនិងអសកល, ការអនុម័តនិងអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានផ្សេងៗអនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការធានាបាននូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគ្មានការរើសអើង។
លើសពីនេះទៅទៀត ក្រៅតែពីគោលការណ៍សំខាន់ៗដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានដូចជា ការបញ្ឈប់សង្គ្រាម ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការធានាបាននូវអធិបតេយ្យ និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតជាដើមនោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងជម្នះនូវរាល់ឧបសគ្គនានា ដែលកើតមានឡើងក្នុងអតីតកាល ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដោយសម្រេចបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាវិជ្ជមានតាមលំដាប់លំដោយតរៀងមក ដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានសន្តិភាព និងការធានាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ព្រមទាំងផ្ដល់ការគាំពារសង្គមផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ដែលរួមមានទាំងគោលនយោបាយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការជំរុញការអនុវត្តច្បាប់ ការរៀបចំកម្មវិធីជាតិគាំពារសង្គម និងយន្តការសំខាន់ៗជាច្រើនទៀត ដែលបានដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ ក្រៅពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានកសាងនូវសមិទ្ធផលជាច្រើនផ្សេងទៀត ដូចជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ព័ទ្ធពាសពេញប្រទេស ការពង្រីកការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីទៅកាន់ទីជនបទ ការកសាងមូលដ្ឋានដឹកជញ្ជូនគាំទ្រដល់ការនាំចេញដូចជា គម្រោងកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ការជំរុញអភិវឌ្ឍផ្លូវរថភ្លើងល្បឿងលឿន ការកសាងទីក្រុងទំនើបនិងក្រុងរណបផ្សេងទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្តសំខាន់ៗ ក៏ដូចជាគ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាទាំងសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋនិងឯកជន។
ជោគជ័យមួយទៀតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោយការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសគឺ ការពង្រីកតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ តាមរយៈការធ្វើសមាហរណកម្មទាំងក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលកម្ពុជាអាចចូលរួមនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តទាំងនៅក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងសាកលលោក ក៏ដូចជាការចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាពនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានាលើកពិភពលោកផងដែរ។ កម្ពុជា ដែលបានពង្រឹងតួនាទីយ៉ាងរឹងមាំនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេស បានក្លាយទៅជាតួអង្គមួយដែលអាចចូលរួមនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ និងពិភពលោកផងដែរ តាមរយៈសិទ្ធិក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសមាជិកនៃវេទិកានិងនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគីនានា។
ផ្ទុយពីទស្សនៈរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលបានចោទប្រកាន់ដោយយោងទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានអនុវត្តស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាតថភាពជាក់ស្ដែង រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិតជាបានអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនបំផុត ព្រោះខ្លឹមសារស្ទើតែទាំងស្រុងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ រួចអស់ទៅហើយ ខណៈដែលបច្ចុប្បន្ន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានគោរពអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។ ដូច្នេះហើយ ការចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលថាពុំគោរពតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការចោទប្រកាន់ដោយផ្អែកទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹតចំពោះជាតិ ដោយលាក់គោលបំណងនយោបាយរបស់ខ្លួន។
ទោះជាយ៉ាងណា ជាបន្តបន្ទាប់រហូតមក ក្រៅតែពីការចោទប្រកាន់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានគោរពអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក៏តែងតែបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីទាំង១៨ រាប់ទាំងអ្នកនយោបាយកម្ពុជាផង ឱ្យមកស្រោចស្រង់ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា។ ការអំពាវនាវនេះគឺត្រឹមតែជាសារនយោបាយ ដែលអ្នកអំពាវនាវនោះផ្ទាល់ពុំយល់ដឹងអំពីកិច្ចការដឹកនាំរដ្ឋ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងយុគសម័យទំនើបនោះទេ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាពុំមែនមានត្រឹមតែមិត្ត១៨ដែលជាសមាជិកហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសប៉ុណ្ណោះទេ តែកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រាប់ទាំងមហាអំណាចចាស់និងមហាអំណាចថ្មីៗផងដែរ ដូចជាបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា អឺរ៉ុប និងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនផ្សេងទៀត៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃចន្ទ, 21 តុលា 2024 ម៉ោង 03:12 PM
សម្រាប់វិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាករណីមួយដែលអាស៊ានពិបាកនឹងចូលរួមជួយស្ដារវិបត្តិនេះ ព្រោះអាស៊ានមិនមានការប្រកាន់ជំហររួម ដោយប្រទេសជាសមាជិកបានប្រកាន់ជំហរផ្សេងៗគ្នារៀងខ្លួន បើទោះបីជាធម្មនុញ្ញអាស៊ានបានចែងថាអាស៊ានត្រូវមានគោលជំហររួមគ្នា (កុងសង់ស៊ីស) និងមានគោលការណ៍មិនលូកលាន់កិច្ចការផ្ទៃក្នុងគ្នាក៏ដោយក្ដី ពោលគឺសមាជិកអាស៊ាននីមួយៗ នៅតែប្រកាន់គោលជំហរផ្ទាល់ខ្លួន ដែលគិតគូរលើផលប្រយោជន៍ជាតិខ្លួនជាចម្បង។
ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន បានកំណត់គោលនយោបាយការបរទេសផ្ទាល់ខ្លួន ដោយផ្អែកលើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់នៃប្រជាជាតិនីមួយៗ។ ហេតុនេះហើយ ទើបមានការរើសអើងទៅលើបណ្ដារដ្ឋអាស៊ាន។ ជាក់ស្ដែង នៅពេលដែលកម្ពុជាក្លាយជាប្រធានអាស៊ានប្ដូរវេននៅឆ្នាំ២០២២ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានាពេលនោះ បានសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសអភិក្រមដោះស្រាយ ដោយសម្ដេចអញ្ជើញទៅកាន់ទីក្រុងណៃពិដោរ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដោយផ្ទាល់តែម្ដង ដើម្បីជួបជាមួយនឹងមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា។ ទោះជាយ៉ាងណា មិនមានការសាទរ ឬគាំទ្រពីបណ្ដាមេដឹកនាំប្រទេសសមាជិកអាស៊ានភាគច្រើន ពិសេសក្រុមប្រទេសស្ថាបនិកអាស៊ាន។ ពួកគេបានវាយតម្លៃថា កម្ពុជាពុំមានតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាននោះទេ ដែលនេះគឺជាជំហរដែលមានការរើសអើងកម្ពុជាដែលជាប្រទេសតូច មានសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយនៅឡើយបើធៀបទៅនឹងបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀត។ មេដឹកនាំប្រទេសទាំងនោះ ហាក់វាយតម្លៃទាប ចំពោះតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់។
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមប្រទេសស្ថាបនិកអាស៊ានទាំងនេះ នៅពុំទាន់មានលទ្ធភាពស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់វិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ានោះដែរ ដោយសារតែអាស៊ានទាំង១០ប្រទេសគ្មានគោលការណ៍និងជំហរដោះស្រាយរួមគ្នា។ តួយ៉ាងដូចជាប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រធានផ្លាស់វេននៅឆ្នាំ២០២៣ ក៏ពុំមានលទ្ធភាពដោះស្រាយបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ានោះដែរ ដោយសារតែជំហរតឹងរ៉ឹងនិយមពេកនៃប្រទេសឈានមុខក្នុងតំបន់នេះ។ វិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ាបានបន្តអូសបន្លាយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន និងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀត។
បន្ថែមពីនេះ បណ្ដាសមាជិកអាស៊ាន ដែលប្រកាន់នូវគោលការណ៍ផ្អែកទៅលើចរន្តភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដោយប្រទេសនីមួយៗមានមហាអំណាចជាបង្អែករៀងៗខ្លួន ហើយសមាជិកទាំងនោះ បានសម្រេចចិត្តដោយមើលទៅលើគោលជំហររបស់មហាអំណាចនៅពីក្រោយខ្នងរៀងខ្លួន ដែលធ្វើឱ្យការស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់វិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា ក្លាយទៅជារូបភាពនៃការរើសអើងគ្នា មើលបំណាំគ្នានៅក្នុងកិច្ចការតំបន់នេះ។ មានន័យថា បណ្ដាប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន គ្មានឆន្ទៈពិតប្រាកដនៅក្នុងដោះស្រាយវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ានោះទេ។ ជាលទ្ធផល វិបត្តិនេះបានអូសបន្លាយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នស្ទើតែក្លាយទៅជាសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅហើយ បើទោះបីជាកម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងណាក្ដីក្នុងតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានកាលពីឆ្នាំ២០២២ ដោយសារតែការវាយតម្លៃប្រកបដោយទុទិដ្ឋិនិយម និងមើលបំណាំលើកម្ពុជា ខណៈរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន នៅពុំទាន់មានដំណោះស្រាយណាមួយដែលប្រសើរជាង របៀបវារៈដែលកម្ពុជាបានលើកឡើងនៅឡើយនោះទេ។
ជាមួយគ្នានេះ ខណៈដែលតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលកំពុងស្ថិតនៅចំពោះមុខការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពល និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាច សមាជិតអាស៊ានបានផ្ដោតទៅលើតែផលប្រយោជន៍ដែលមានខ្នងបង្អែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយរៀងខ្លួន ដោយពុំបានគិតគូរគ្រប់គ្រាន់ទៅលើតួនាទីចម្បងរបស់អាស៊ាននៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់នៅឡើយទេ។ ជាក់ស្ដែង ដូចជាករណីជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបញ្ហាសំខាន់មួយចំនួនទៀតក្នុងតំបន់ អាស៊ានហាក់នៅតែពុំទាន់មានទស្សនៈដោះស្រាយបញ្ហាស្របគ្នានៅឡើយទេ ថ្វីដ្បិតតែកម្ពុជាបាននិងកំពុងខិតខំជ្រោមជ្រែង តាមរយៈការសម្របសម្រួលជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឱ្យអាស៊ាននិងដៃគូអាចដើរនៅលើផ្លូវតែមួយក្ដី។ តួយ៉ាង ក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់កម្ពុជា អាស៊ានបានសម្រេចនូវ សេចក្ដីប្រកាសរបស់ភាគីជម្លោះក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង (DoC) និងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាដើម្បីជំរុញសម្រេចឱ្យបាននូវក្របប្រតិបត្តិនៃភាគីក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង (CoC)។ ទោះជាយ៉ាងណា ការមិនអាចសម្រេចបាននូវការព្រមព្រៀងគ្នានៅក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង សមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន តែងតែបានទម្លាក់បញ្ហាមកលើប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាអ្នកខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកជំរុញឱ្យការព្រមព្រៀងគ្នារវាងគូភាគីទៅវិញ ដូចជាកិច្ចប្រជុំអាស៊ានឆ្នាំ២០១២ និងឆ្នាំ២០២២ ក្នុងនាមប្រទេសកម្ពុជាជាប្រធានប្ដូរវេនជាដើម៕
ថ្ងៃអាទិត្យ, 20 តុលា 2024 ម៉ោង 06:26 PM
ដោយ៖ បណ្ឌិត យង់ ពៅ
ក្រោយការបែកធ្លាយវីដេអូរាំសប្បាយរបស់អ្នកជាប់ឃុំឃាំងនៅពន្ធនាគារ ម១ ប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ត្រូវបានលើកឡើង ហើយបានក្លាយទៅជាប្រធានបទដ៏ក្ដៅមួយពេញបណ្ដាញសង្គមនាពេលថ្មីៗនេះ។ ប្រការនេះបានបង្ហាញថា ពន្ធនាគារនោះ ហាក់ដូចជាបាត់បង់សណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងការគ្រប់គ្រង ហើយទំនងជាវីដេអូនេះគឺជារឿងដែលកើតមានឡើងពិតប្រាកដមែន ទើបមានការកែសម្រួលភារកិច្ចប្រធានពន្ធនាគារនេះ។
បាតុភាពអវិជ្ជមាននេះ បានបង្ហាញពីភាពអនាធិបតេយ្យនៃការគ្រប់គ្រងនៅពន្ធនាគារ ដោយជារឿងគួរឱ្យសោកស្ដាយបំផុតនៅពេលដែលជនជាប់ឃុំឃាង បែរជា មានសកម្មភាពភ្លើតភ្លើ រាំរែកកម្សាន្តសប្បាយ នៅក្នុងទីដែលត្រូវបានកំណត់ថាជាមណ្ឌលអនុវត្តច្បាប់អប់រំកែប្រែមនុស្សប្រព្រឹត្តខុសឱ្យមានភាពរៀងចាលនឹងទង្វើរបស់ខ្លួន ដែលទង្វើនោះវាប្រាសចាកទៅនឹងច្បាប់ជាធរមាន។ ការណ៍នេះពិតជាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅដល់មុខមាត់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងបង្កផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់រូបភាពរបស់ប្រទេសជាតិនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
សកម្មភាពដែលហាក់ត្រូវបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងគ្មានការហាមឃាត់ការនាំចូលសម្ភារៈកម្សាន្តសប្បាយ ឬគ្មានការចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ឱ្យបានគត់មត់នេះ បង្ហាញអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការគ្រប់គ្រងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំពន្ធនាគារ ហើយនេះគឺជារូបភាពមិនគួរឱ្យកើតមានទាល់តែសោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា វីដេអូនេះ បែរជាកើតមានឡើងហើយ ថែមទាំងត្រូវបានបែកធ្លាយចេញដល់បណ្ដាញសង្គម និងត្រូវបានចែកចាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ដែលជាប្រការមួយបង្កជាការសង្ស័យអំពីស្ថានភាពនៃការគ្រប់គ្រង និងរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
បញ្ហានេះទាមទារឱ្យមានការពង្រឹងវិន័យ និងការគ្រប់គ្រងគ្រប់ពន្ធនាគារទាំងអស់នៅកម្ពុជា ឱ្យមានសណ្ដាប់ធ្នាប់ របៀបរៀបរយ និងចាត់វិធានការបន្ថែមឱ្យបានតឹងរ៉ឹងនិងមុតមាំបំផុត ដើម្បីបញ្ចៀសឱ្យបាននូវការបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យពន្ធនាគារ ដែលជាអប់រំកែប្រែចិត្តគំនិត អ្នកជាប់ឃុំឃាំង ដើម្បីឱ្យអ្នកធ្លាប់ប្រព្រឹត្តខុសនឹងច្បាប់ អាចក្លាយទៅបុគ្គលចុះសម្រុងទៅនឹងស្ថានភាព និងជីវភាពរស់នៅក្នុងសង្គម ព្រមទាំងមានស្មារតីគោរពកោតក្រែងច្បាប់ គោរពច្បាប់និងលិខិតបទដ្ឋាននានារបស់សង្គម។ ការអប់រំកែប្រែនៅក្នុងពន្ធនាគារនេះគឺដើម្បីឱ្យអ្នកជាប់ទោសរាងចាលនឹងទង្វើដែលខ្លួនប្រព្រឹត្ត ហើយក្រោយការអនុវត្តទោស ពួកនឹងមានស្មារតីភ្ញាក់រលឹក និងកសាងខ្លួនឡើងវិញ ដើម្បីឈានទៅក្លាយពលរដ្ឋល្អ ឬបុគ្គលដែលគោរពច្បាប់ និងជាការចូលរួមចំណែកពង្រឹងនិងកសាងសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងស្ថិរភាពសង្គម។
ប្រសិនបើអ្នកគ្រប់គ្រងនៅក្នុងពន្ធនាគារ បើកដៃឱ្យអ្នកជាប់ឃុំឃាំងធ្វើទង្វើផ្សេងៗទៅតាមតែអំពើចិត្ត អាចកម្សាន្តរាំរែកដូចស្ថានភាពដែលខ្លួនរស់នៅខាងក្រៅពន្ធនាគារ សប្បាយរីករាយដូចនៅក្នុងក្លិប បារ ឬបៀហ្កាដិននោះ អ្នកគេអាចធានាបានថាអ្នកទាំងនោះនឹងទទួលបានការអនុវត្តទោស ដែលតុលាការបានកាត់សេចក្ដីយ៉ាងដូចម្ដេច? មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ពិរុទ្ធជនទាំងនោះ នឹងមិនរាងចាលចំពោះទង្វើខុសច្បាប់ដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្ត ឬនៅពេលដែលត្រូវបានអនុវត្តទោសក្នុងពន្ធនាគាររួចចេញមកខាងក្រៅពន្ធនាគារ មានសេរីភាពពេញទី ព្រមទាំងអាចឡើងចាងជាងមុន និងឈានទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងមុនផងដែរ។
ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់លំដាប់គួរតែពង្រឹងវិន័យ និងពង្រឹងការគ្រប់គ្រងនៅតាមពន្ធនាគារឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ជាទីបំផុត ដើម្បីថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសង្គម ព្រមទាំងស្ដារមុខមាត់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជារូបភាពជាវិជ្ជមានរបស់ប្រទេសជាតិនៅលើឆាកអន្តរជាតិឡើងវិញនៅក្នុងករណីនេះ។ ពន្ធនាគារទាំងអស់ត្រូវតែពង្រឹងការគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់ ប្រកបដោយសុចរិតភាព តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌នៅក្នុងការគ្រប់គ្រង បញ្ចៀសឱ្យបាននូវការលេចឡើងនូវបាតុភាពអវិជ្ជមានខាងលើ ក៏ដូចជាបាតុភាពអវិជ្ជមានដទៃផ្សេងទៀត ដែលធ្លាប់មានពាក្យចចាមអារ៉ាមជាបន្តបន្ទាប់កន្លងមកនេះ។
គេត្រូវតែចងចាំថា ពន្ធនាគារ គឺជាកន្លែងដែលត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹង និងមុតមាំបំផុត ហើយប្រសិនបើទីកន្លែងដែលត្រូវអនុវត្តច្បាប់តឹងរ៉ឹងនិងមុតមាំបំផុតនោះ បែរជាក្លាយទៅជាទីកន្លែងអនាធិបតេយ្យទៅវិញ តើគេអាចរំពឹងថាប្រទេសជាតិនេះ អាចអនុវត្តច្បាប់បានពិតប្រាកដ? ប្រសិនបើពុំដូច្នោះទេ វាគួរជារឿងដ៏គួរឱ្យខ្មាស់អៀនមួយសម្រាប់ប្រទេសជាតិកម្ពុជា៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃសុក្រ, 18 តុលា 2024 ម៉ោង 09:59 AM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៥ កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចា្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានអញ្ជើញចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា រវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន Capital Continuum Advisers LTD និងក្រុមហ៊ុន Climate Asset Facility Pte. Ltd។
អនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាដែលត្រូវចុះហត្ថលេខានាឱកាសនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បី សិក្សាឱកាសនៅក្នុងការស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ពិសេសការផលិតនិងលក់កាបូននៅឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ទៅកាន់ភាគីទីបី។
ថ្លែងក្នុងពិធីចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន Capital Continuum Advisers LTD និងក្រុមហ៊ុន Climate Asset Facility Pte. Ltd ដែលប្រព្រឹត្តទៅនាព្រឹកនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីសារៈសំខាន់នៃកិច្ចការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍមរតកវប្បធម៌ និងធម្មជាតិ ក៏ដូចជាសក្ដានុពលសំខាន់ៗមាននៅក្នុងឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ដែលគប្បីត្រូវបានសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែម បន្តការងារអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀត ដើម្បីបន្សល់នូវមរតកវប្បធម៌និងធម្មជាតិដ៏កម្រ ជំរុញការថែរក្សាប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ដែលមានទាំងសត្វព្រៃនិងព្រៃឈើ ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពប្រជាជននៅក្នុងតំបន់ផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 17 តុលា 2024 ម៉ោង 03:07 PM
ជាថ្មីម្ដងហើយម្ដងទៀត ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស បានព្យាយាមញុះញង់ឱ្យកើតមានបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈលេស និងហេតុផលផ្សេងៗមិនចេះចប់ ដែលចុងក្រោយនេះ ទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចប្រកាសដកប្រទេសកម្ពុជា ចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ក៏ដោយក្ដី ក៏ក្រុមនេះនៅតែបន្តលើកឡើងនូវបញ្ហាផ្សេងៗក្រោមរូបភាពបំភ្លៃផង និងបញ្ហាមិនពិតផ្សេងៗទៀត ដើម្បីដុតបញ្ឆេះកំហឹងពលរដ្ឋនៅក្រៅប្រទេស តាមរយៈការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានផ្សេងៗមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បាតុកម្មដែលត្រូវបានជំរុញនិងរៀបចំឡើងដោយក្រុមប្រឆាំងនៅឯក្រៅប្រទេស ពិសេសបាតុកម្មនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ បានឈានដល់បរិបទថ្មីមួយទៀត ដោយគេបានមើលឃើញថា នៅក្នុងបាតុកម្មដែលធ្វើឡើងដោយក្រុមជ្រុលនិយមសមរង្ស៊ី នៅសហរដ្ឋអាមេរិកថ្មីៗនេះ មានការចូលរួមពីក្រុមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ម៉ុងតាញ៉ាថែមទៀតផង។
ការចូលរួមរបស់ក្រុមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ម៉ុងតាញ៉ា នៅក្នុងបាតុកម្មដែលរៀបចំឡើងដោយលោក សម រង្សី នេះបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា អ្នកនយោបាយជ្រុលនិយមនៅក្រៅស្រុក បានបន្តធ្វើនយោបាយប្រឆាំងទាំងងងឹតងងុល ដោយបានបំភ្លេចចោលបទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលខ្មែរត្រូវបានបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង ហើយក៏ជាការបង្ហាញឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ថា នរណាជាអាយ៉ងបរទេស បម្រើឱ្យនយោបាយគ្រប់បរទេសដោយពុំរើសមុខ ពុំរើសជនជាតិ ឬជាតិសាសន៍នោះឡើយ។ គេគួរតែចាំថា កន្លងមក ជនបរទេស (វៀតណាម) មួយចំនួន តែងតែគាំទ្រខ្មែរឱ្យឈ្លោះគ្នា ហែកហួរបែកបាក់ជាតិ ដើម្បីឆ្លៀតកេងចំណេញប្រយោជន៍ពីខ្មែរនៅគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសង្គម។
ទង្វើនិងចេតនារបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងទាំងនេះ គឺជារបៀបវារៈនយោបាយដែលជ្រុលនិយម ខ្វះមនសិកាស្នេហាជាតិ គ្មានទេឧត្ដមគតិចំពោះជាតិ ដោយពួកគេសម្លឹងមើលតែប្រយោជន៍នយោបាយសួនតួរបស់ខ្លួន ដោយមិនបានខ្វល់ខ្វាយពីសុខទុក្ខជាតិនោះឡើយ ហើយនរណាក៏ដោយឱ្យតែអាចជួយពួកគេសម្រេចនូវមហិច្ឆតានយោបាយ គឺពួកគេចាត់ទុកថាជាអ្នកស្នេហាជាតិខ្មែរ ដែលនេះបានបង្ហាញថា ពួកគេគឺពិតជាក្រុមនយោបាយប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងមូល។
សកម្មភាពនយោបាយខាងលើរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយទាំងនេះ ក៏បានបង្ហាញផងដែរអំពីភាពទ័លច្រករបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលការគៀងគរមនុស្សពីគ្រប់មជ្ឍដ្ឋាន គ្រប់ជនជាតិ និងជាតិសាសន៍ ស្ដែងឱ្យឃើញពីភាពទន់ខ្សោយខាងយុទ្ធសាស្ត្រ និងកង្វះការគាំទ្រពីពលរដ្ឋខ្មែរពីបរទេស ពិសេសនៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកផ្ទាល់។ ពោលគឺពួកគេព្យាយាមផ្ដោតតែលើការប្រមូលមនុស្សឱ្យចូលរួមទៅក្នុងបាតុកម្មរបស់ខ្លួន ដោយពុំគិតពិចារណាថា អ្នកនោះមកពីទីណាក៏ដោយ ជាជាតិសាសន៍អ្វីក៏ដោយ មានបំណងអ្វីក៏ដោយ ឱ្យតែយល់ព្រមចូលរួមក្នុងបាតុកម្មរបស់ខ្លួន គឺជាការប្រសើរហើយ។ ពួកគេធ្វើដូច្នេះគឺដើម្បីសាងរូបភាពឱ្យអ្នកខាងក្រៅយល់ឃើញថា បាតុកម្មរបស់ខ្លួនមានការចូលរួមច្រើន ប៉ុន្តែធាតុពិតជាក់ស្ដែងបាតុកម្មខាងលើនេះ នៅតែមិនអាចទាក់ទាញឱ្យមនុស្សចូលរួមបានច្រើនគ្រប់គ្រាន់នោះឡើយ។
ការមិនចូលរួមនៅក្នុងបាតុកម្មដែលរៀបចំដោយក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមនេះទៀតសោត ក៏បានបង្ហាញផងថា ពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរជាច្រើនពិតជាបានជ្រួតជ្រាប និងអាចយល់ដឹងច្បាស់ពីសភាពការណ៍និងការពិតជាក់ស្ដែងនៅក្នុងប្រទេស ក្រោយការបកស្រាយ និងការសម្រេចចិត្តជាបន្តបន្ទាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ការមិនចូលរួមពីសំណាក់ពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើននៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកនេះទៀតសោត ក៏ព្រោះតែបងប្អូនពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនោះ ពិតជាបានមើលឃើញ និងដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីកលល្បិច និងមហិច្ឆតាប្រកបដោយភាពគ្រោះថ្នាក់របស់ក្រុមជ្រុលនិយមទាំងនេះ៕
RAC Media
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 17 តុលា 2024 ម៉ោង 02:43 PM
នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសហការីពីររូប អញ្ជើញចូលរួមពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ «គម្រោងទីលានចាក់សំរាម ធំទូលាយ បរិស្ថានស្អាត» និងពិធីបើកស្លាក «មជ្ឈមណ្ឌលនវានុវត្តន៍បច្ចេកវិទ្យានិងវិទ្យាសាស្ត្រកម្ពុជា-ចិន»។
ពិធីទាំងពីរនេះ មានការអញ្ជើញចូលរួមពីដៃគូសហការដូចជា បណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រក្វាងស៊ី រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនឡូជីស្ទីកទំនើបក្វាងស៊ីគ្រុប ក្រុមហ៊ុនបរិស្ថានធម្មជាតិគ្រុប និងគ្រឹះស្ថានបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈឡូជីស្ទីកក្វាងស៊ី។ បន្ទាប់ពីចូលរួមកម្មវិធីខាងលើ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអញ្ជើញទស្សនាមូលដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាគំរូសម្រាប់ការការពារបរិស្ថាន ស្រុកធានយ៉ាង ទីក្រុងប៉ាយសឺ ខេត្តក្វាងស៊ី របស់ក្រុមហ៊ុនជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប ដើម្បីបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបច្ចេកវិទ្យា និងការការពារបរិស្ថានកម្ពុជា-ចិនផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះ នៅពេលរសៀល ឯកឧត្តមអគ្គលេខាធិការ និងសហការីបានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយក្រុមហ៊ុនជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប ស្តីពីវឌ្ឍនៈភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន នៃការកែច្នៃសំរាម(មិនកប់ មិនដុត និងប្រើប្រាស់ឡើងវិញ) និងការផលិតថាមពលអុីដ្រូសែនសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាមួយរថយន្តនាថ្ងៃអនាគត៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ
ថ្ងៃអង្គារ, 15 តុលា 2024 ម៉ោង 06:34 PM
នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តំណាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសហការីពីររូប បានអញ្ជើញទៅចូលរួមពិធីសម្ពោធ និងកម្មវិធីសន្និសីទ នៅតំបន់ស្វយ័តជនជាតិជ័ងក្វាងស៊ីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដើម្បីថ្លែងសុន្ទរកថានិងជួបពិភាក្សាការងារដូចខាងក្រោម៖
១) នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ «គម្រោងទីលានចាក់សំរាម ធំទូលាយ បរិស្ថានស្អាត» ស្រុកធានយ៉ាង ទីក្រុងប៉ាយសឺ ខេត្តក្វាងស៊ី និងជួបពិភាក្សាការងារស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគាំពារបរិស្ថានកម្ពុជា-ចិន ជាមួយក្រុមហ៊ុនជីនសានហាយ-ធិចគ្រុប នៅទីក្រុងណាននីង ខេត្តក្វាងស៊ី។
២) ថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ទស្សនកិច្ចនៅបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រក្វាងស៊ី ផ្តោតលើបច្ចេកវិទ្យាកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងវារីវប្បកម្ម ដើម្បីពិភាក្សាការងារស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្រាប់សួនឧស្សាហកម្មវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាកសិកម្មអេកូឡូស៊ីកម្ពុជា-ចិន។ ព្រមទាំងទស្សនាគម្រោងវិទ្យាសាស្ត្រនានារបស់បណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រក្វាងស៊ីផងដែរ។
៣) នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ពិធីបើកសន្និសីទរួមគ្នាលើកទី៣៩នៃបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រជាតិក្នុងប្រទេសចិន និងទស្សនាឧទ្យានភ្នំឈីងស៊ាវ។ បន្ទាប់មកជួបពិភាក្សាជាមួយអគ្គកុងស៊ុលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងណាននីង ខេត្តក្វាងស៊ី។
សូមបញ្ជាក់ថាដំណើរបំពេញបេសកកម្មខាងលើនេះ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៤ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤។
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ
ថ្ងៃអង្គារ, 15 តុលា 2024 ម៉ោង 05:23 PM
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងរៀបចំបើកការបណ្តុះបណ្តាលថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ឆ្នាំសិក្សា២០២៤-២០២៥ ដោយផ្ដល់អាហារូបករណ៍ជូនដូចខាងក្រោម៖
១. និទ្ទេស A ផ្ដល់អាហារូបករណ៍ ១០០% រយៈពេល៤ឆ្នាំ
២. និទ្ទេស B ផ្ដល់អាហារូបករណ៍ ៥០% រយៈពេល៤ឆ្នាំ
៣. និទ្ទេស C ផ្ដល់អាហារូបករណ៍ ៣០% រយៈពេល៤ឆ្នាំ
* កាលបរិច្ឆេទចូលរៀន៖
+ លើកទី១៖ ថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤
+ លើកទី២៖ ថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤
ថ្ងៃចន្ទ, 14 តុលា 2024 ម៉ោង 04:14 PM
នៅក្នុងបរិបទនៃការដណ្ដើមឥទ្ធិពលឥតឈប់ឈររបស់មហាអំណាច និងការប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោកដ៏តានតឹង កម្ពុជាត្រូវ មានការប្រយ័ត្នប្រយែងបំផុតនៅក្នុងជំហរនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ដើម្បីរក្សាជំហរប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្ន ពិសេសការចូលរួមនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាណាមួយ ដែលមានចរិតលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសណាមួយឡើយ បើទោះបីជាមានលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធយោធា ឬសន្ធិសញ្ញាដែលមានចរិតប្រឆាំងគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយនោះទេ។
ប្រសិនបើ មេដឹកនាំកម្ពុជាចូលរួមនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាណាមួយ ដែលមានចរិតលក្ខណៈជាបក្សសម្ព័ន្ធយោធា នឹងក្លាយជាការនាំប្រទេសកម្ពុជាដើរប្រាសចាកពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន ដែលនៅត្រង់មាត្រា៥៣ថ្មី បានចែងយ៉ាងច្បាស់អំពី ការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន។ បន្ថែមពីនេះ កម្ពុជាក៏ត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ានផងដែរ ដែលកម្ពុជាមិនត្រូវលូកលាន់ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ឬចូលទៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសដទៃនោះឡើយ។
លើសពីនេះទៅទៀត ដោយអនុវត្តតាមច្បាប់អន្តរជាតិ រក្សាបាននូវលំនឹងនយោបាយការទូត និងរក្សាលទ្ធភាពនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្រប់បណ្ដាដៃគូទាំងអស់ នៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងដ៏ស្រួចស្រាល់របស់មហាអំណាច កម្ពុជាគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅតែពីការប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅតាមគោលការណ៍ដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធម្មនុញ្ញអាស៊ានដែលជាអង្គការតំបន់ និងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិនានាដែលមានជាធរមាន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា រក្សាបាននូវឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន។
កម្ពុជាមិនអាចចូលភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយបានឡើយ បើពុំដូច្នោះទេ កម្ពុជានឹងត្រូវរងគ្រោះដូចអ្វីដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងដំណាក់កាលសង្គ្រាមនៃសង្គ្រាមត្រជាក់។ នៅពេលនោះ ថ្វីដ្បិតតែសម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋកម្ពុជា បានសម្រេចព្រះទ័យមិនចូលរួមទៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធណាមួយរវាងប្លុកសេរីនិងប្លុកកុម្មុយនីស្តក៏ដោយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែជាតថភាព កម្ពុជាបានចូលរួមបក្សសម្ព័ន្ធ ដោយមានឈ្មោះថា «ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ» ហើយកម្ពុជាត្រូវប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់។ ជាងនេះទៅទៀត លោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ក្រោយការទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ ពីប្រមុខរដ្ឋ លោកបានសម្រេចចិត្តនាំប្រទេសកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ចូលរួមទៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមជាមួយនឹងវៀតណាមកុម្មុយនីស្តនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យកម្ពុជាត្រូវរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយធ្វើឱ្យនាវាកម្ពុជាមិនអាចទប់លំនឹងបាននៅក្នុងសមុទ្រនៃសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា និងការដណ្ដើមឥទ្ធិពលគ្នារវាងមហាអំណាចពិភពលោក។
ដូច្នេះហើយ ទាំងនេះគឺជាមេរៀននិងបទពិសោធន៍នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាត្រូវតែចងចាំ ហើយបញ្ចៀសឱ្យបាននូវការដើរជាន់ដាលដដែលនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាកាន់តែមានភាពចាំបាច់នៅក្នុងការរក្សាលំនឹងនៃនយោបាយឯករាជ្យ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជាប់បំផុត ដើម្បីគេចចេញផុតពីការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលនិងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាច បើទោះបីជាប្រទេសតូចដូចជាកម្ពុជា ពិតជាមិនអាចគេចផុតពីវិបត្តិ ដែលបង្កឡើងដោយការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចក៏ដោយក្ដី ប៉ុន្តែកម្ពុជាត្រូវតែមានជំហររឹងមាំផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីចៀសវាងមហាអំណាចយកទៅធ្វើជាកូនអុកនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ខ្លួន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃចន្ទ, 14 តុលា 2024 ម៉ោង 02:39 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។
ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM
សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។
ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM
វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444
ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM
